1. 0 .
PENGENALAN
Perkhi Perkhidmat dmatan an awam awam di Malays Malaysia ia boleh boleh dibahag dibahagika ikan n kepada kepada beberapa beberapa pering peringkat kat selari selari dengan dengan sistem sistem keraja kerajaan an yang yang diamalk diamalkan an di Malaysi Malaysiaa iaitu iaitu sistem sistem persek persekutua utuan. n. Kera Keraja jaan an dalam dalam sist sistem em pers persek ekut utuan uan terb terbah ahagi agi kepad kepadaa tiga tiga peri peringk ngkat at iaitu iaitu Kera Keraja jaan an Persekutuan sebagai kerajaan pusat diikuti oleh Kerajaan Negeri dan seterusnya Kerajaan Tempatan atau lebih dikenali sebagai Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Setiap peringkat kerajaan ini mempunyai perkhidmatan awam dengan sistem pengurusan sumber manusia tersendiri dan tertakluk kepada peraturanperaturan mereka sendiri. !alaupun demikian" peratu per aturan ran yang yan g diguna dig unakan kan adalah ada lah berdas ber dasark arkan an peratu per aturan ran yang yan g dikelu dik eluark arkan an oleh ole h pering per ingkat kat pusat pus at iaitu iai tu #abata #ab atan n Perkhi Per khidma dmatan tan $wam $wam (#P$). Sistem Sis tem pengur pen gurusa usan n sumber sum ber manusi man usiaa yang yan g akan diterangkan di sini ialah Sistem Pengurusan Sumber Manusia %alam Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak di bawah kendalian &nit Pengurusan Sumber Manusia (&PSM) di #abatan Ketua Menteri (#KM). Kita akan melihat amalan pengurusan sumber manusia yang dijalankan di bawah &PSM" undangundang dan peraturan yang dipakai serta pemodenan yang dilaksanakan dalam Perkhidmatan $wam $wam Kerajaan Negeri S arawak.
2.0.
LAT LATAR BELAKAN BELAKANG G UNIT UNIT PENGURU PENGURUSAN SAN SUMBER SUMBER MANU MANUSIA SIA (UPSM) (UPSM)
Perkhi Perkhidmat dmatan an $wam Negeri Negeri pada awalnya awalnya terbah terbahagi agi kepada kepada dua bahagian bahagian iaitu iaitu Sekre Sekreta tari riat at dan %aera %aerah. h. Berm Bermul ulaa pada pada tahu tahun n '*" '*" Sekre Sekreta tari riat at tela telah h menj menjadi adi pusat pusat pentad pen tadbir biran an keraja ker ajaan an yang yan g diketu dik etuai ai oleh ole h dua orang ora ng +ropah +ro pah dan dibant dib antu u oleh ole h seoran seo rang g kerani ker ani berban ber bangsa gsa Melayu Mel ayu"" tiga tig a orang ora ng keran ker anii b erketu erk eturun runan an ,ina ,in a dan tiga tig a pemban pem ban tu pejaba pej abat. t. Setela Set elah h
Sarawak menyertai persekutuan untuk menubuhkan Malaysia" perkhidmatan awam negeri Sarawak pada ketika itu telah mempunyai kakitangan seramai -" orang dan bilangannya bertambah kepada sera mai '/"-01 orang dalam tahun -0'-. Pada tahun '22" pejabat asal Sekretariat telah berpindah dari Pejabat 3esiden dan %aerah Ku4hing sekarang ke Bangunan Sekretariat berhadapan dengan Padang Sentral" Ku4hing. Sekretariat telah berpindah ke !isma Bapa Malaysia pada tahun '*2 dan ditukar namanya kepada Pejabat Perjawatan Negeri. Berikutan dari penyusunan semula Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri pada ' No5ember '" Pejabat Perjawatan Negeri tela h ditukar nama dan sete rusn ya dikenali sebagai Bahagian Pengurusan Sumber Manusia. Seorang pengarah telah dilantik untuk mengetuai bahagian tersebut dan bertanggungjawab kepada Timbalan Setiausaha Kerajaan Negeri (Sumber Manusia). Pada - 6gos -00'" bahagian tersebut telah ditukar namanya sekali lagi berikutan penyusunan semula struktur organisasi #abatan Ketua Menteri dan sekarang ia dikenali sebagai &nit Pengurusan Sumber Manusia (&PSM). &PSM terbahagi kepada lapan seksyen iaitu Seksyen Pembangunan 6rganisasi" Seksyen Perjawatan" Seksyen Kerjaya" Seksyen Korporat" Seksyen Keistimewaan" Seksyen Maklumat" Seksyen 7atihan dan Seksyen %isiplin dan setiap seksyen tersebut diketuai oleh seorang Ketua Penolong Pengarah yang berperanan untuk melaksanakan 8ungsi8ungsi &PSM bagi men4apai misi" 5isi dan objekti8 yang telah ditetapkan.
2.1.
MISI DAN VISI
9isi Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak ialah untuk menjadikan Pentadbiran Awam Negeri Sarawak (PANS) sebagai sebuah perkhidmatan awam bertara f dunia dan #abatan
Ketua Menteri (#KM) sebagai sebuah organisasi berprestasi tinggi yang menerajui transformasi Sarawak serta menjadikan &nit Pengurusan Sumber Manusia (&PSM) sebagai peneraju transformasi sumber manusia Perkhidmatan Awam Negeri Sarawak .
Bagi men4apai 5isi Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak pula misi yang telah ditetapkan bagi Pentadbiran $wam Negeri Sarawak (P$NS) ialah penyampaian perkhidmatan yang cemerlang melalui kerja berpasukan berprestasi tinggi. #abatan Ketua Menteri (#KM) pula mempunyai
misi
memimpin
dalam
perancangan
dan
pelaksanaan
dasar-dasar
pentadbiran, pembangunan dan awam melalui sistem penyampaian bertaraf dunia yang memenuhi kehendak rakyat manakala bagi &nit Pengurusan Sumber Manusia (&PSM) pula misinya ialah membangun dan mengurus bakat untuk kecemerlangan organisasi.
2.2.
UPSM SECARA UMUM
&PSM ber8ungsi untuk menggubal dasar sumber manusia dalam Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak dan meran4ang" memudah 4ara" melaksana dan memantau pengurusan sumber manusia dalam Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak. Bagi memenuhi 8ungsi8ungsi tersebut &PSM telah menyatakan komitmen pelaksaaannya melalui janji yand dipegang melalui piagam pelanggan" dasardasar kualiti yang dijadikan prinsip &PSM dan penerapan nilainila i tera s yang penting sebagai panduan &PSM. Perkaraperkara tersebut akan dinyatakan selepas ini.
Berikut merupakan Piagam Pelanggan &PSM:
i)
Keputusan permohonan persaraan pilihan sendiri bagi pegawai Perkhidmatan
ii)
$wam Negeri Sarawak dalam tempoh seratus dua puluh ('-0) hari bekerja. Mengisi Kekosongan jawatan di bawah bidang kuasa Setiausaha Kerajaan Negeri Sarawak dalam tempoh sembila n puluh (0) hari bekerja selepas
iii)
tarikh tutup iklan. Perakuan Pengesahan dalam #awatan bagi Pegawai Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak untuk tujuan kelulusan diprose s dalam tempoh empat belas
i5)
('/) hari dari tarikh permohonan diterima. Mengakui penerimaan dan menyalurkan tindakan ke atas aduan pelanggan
5)
dalam tempoh satu (') hari bekerja. Keputusan permohonan pinjaman kenderaan dan peralatan dalam tempoh tujuh (*) hari bekerja.
%asar Kualiti yang dipegang oleh &PSM pula adalah:
i)
Setiap
#abatan;$gensi
dalam
Perkhidmatan
$wam
Negeri
Sarawak
mempunyai struktur organisasi yang teran4ang dan sistematik serta bilangan perjawatan yang optimum sejajar dengan matlamat dan objekti8 semasa
ii)
organisasi. Pengurusan pengambilan dan pelantikan dibuat se4ara telus dan saksama ke
iii)
arah memberi perkhidmatan yang pro8esional dan berkualiti. Semua perakuan pengesahan dalam jawatan" pelanjutan tempoh per4ubaan dan pemberian tara8 berpen4en diuruskan dengan menepati jangkamasa yang
i5) 5)
ditetapkan. Pengurusan a4ara rasmi dijalankan dengan 4ekap dan sistematik. $nggota &nit Pengurusan Sumber Manusia mendapat latihan dan bimbingan se4ara berterusan.
5i)
Setiap permohonan Kemudahan dan Keistimewaan diberi keputusan dalam
5ii)
jangka masa yang telah ditetapkan. Pelaksanaan peperiksaan dan amali diurus dengan sempurna" teratur dan
5iii)
usaha penambahbaikan dibuat se4ara berterusan. Pengurusan %isiplin dan
Nila iNilai Teras yang diterapkan ke dalam organisasi oleh &PSM:
i) ii) iii) i5) 5) 5i)
2.3.
Berintergriti Berhemah dan Prihatin Pro8esionalisme Sikap Bersegera %an Kepunyaan Semangat Berpasukan Berorientasi Pen4apaian
SEKSYEN-SEKSYEN UPSM
Seperti yang telah dinyatakan sebelum ini" &PSM terdiri dari lapan seksyen yang mempunyai peranan masingmasing dalam pelaksanaan sistem pentadbiran awam Kerajaan Negeri Sarawak. Se4ara umumnya 8ungsi seks yensek syen tersebut adalah seperti berikut ($=ri
2.3.1. Seksye Pe!"#$%# &'$#s#s Menggubal dasar dan garis panduan perjawatan. . Menyusun semula dan memperkukuhkan perjawatan organisasi. . . Mengurus data perjawatan. . Mengkaji skim perkhidmatan.
. . .
Memberi khidmat nasihat perjawatan. Menjadi urus setia jawatankuasa pembangunan organisasi negeri. Mengkaji dan mempertimbangkan pelaksanaan Pekeliling Perkhidmatan dan Surat +daran #P$ berkaitan perjawatan.
2.3.2. Seksye Pe'*#+#,# i. Menggubal dasar dan garis panduan pembangunan kerjaya. ii. Mengurus dan memproses pengesahan dalam jawatan" kenaikan pangkat"
iii. i5. 5. 5i.
pemangkuan dan penanggungan kerja. Mengurus dan mentadbir sistem penilaian prestasi pegawai. Mengurus pertukaran pegawai dan pelan penggantian. Memberi khidmat nasihat berkaitan urusan pembangunan kerjaya. Mengkaji dan mempertimbangkan pelaksanaan Pekeliling Perkhidmatan" Surat Pekeliling dan Surat +daran #P$ berkaitan pembangunan kerjaya.
2.3.3. Seksye Ke'*#y# i. Menggubal dasar dan garis panduan pembangunan kerjaya. ii. Mengurus dan memproses pengesahan dalam jawatan" kenaikan pangkat"
iii. i5. 5. 5i.
pemangkuan dan penanggungan kerja. Mengurus dan mentadbir sistem penilaian prestasi pegawai. Mengurus pertukaran pegawai dan pelan penggantian. Memberi khidmat nasihat berkaitan urusan pembangunan kerjaya. Mengkaji dan mempertimbangkan pelaksanaan Pekeliling Perkhidmatan" Surat Pekeliling dan Surat +daran #P$ berkaitan pembangunan kerjaya.
2.3.. Seksye K/!#, G%#s#!# i. Mengurus 8ail dan registri &PSM. ii. Mengendali urusan pelanggan termasuk >3M ,all ,entre iii. Mengurus pentadbiran dan penyelenggaraan pejabat. i5. Menjadi urus setia pengurusan kualiti &PSM. 5. Menjadi urus setia Majlis Bersama #abatan untuk P$NS. 5i. Mengurus a4ara yang dipertanggungjawabkan kepada &PSM.
2.3.. Seksye Ke!%/##
i.
Menggubal dasar dan tata4ara berkaitan dengan kemudahan ? keistimewaan
ii. iii. i5. 5. 5i. 5ii.
dalam perkhidmatan. Mengurus belanjawan dan aset &PSM. Mengurus tuntutan kemudahan dan keistimewaan pegawai P$NS. Menjadi urus setia pen4alonan anugerah negeri. Mengurus majlis penyampaian Pingat Setia. Memberi khidmat nasihat berkaitan dengan kemudahan dan keistimewaan. Mengkaji dan mempertimbangkan pelaksanaan Pekeliling Perkhidmatan" Surat Pekeliling dan Surat +daran #P$ berkaitan kemudahan.
2.3.. Seksye M#k%!#, . Menggubal garis panduan dan tata4ara penggunaan sistem aplikasi pengurusan
.
sumber manusia. Meran4ang dan memudah 4ara pembangunan sistem aplikasi pengurusan sumber
. .
manusia. Mengurus dan membekal maklumat personel dalam P$NS Mengurus dan mentadbir sistemsistem aplikasi pengurusan sumber manusia yang
. . .
sedia ada. Memberi khidmat nasihat tata4ara pengemaskinian maklumat. Mengurus dan mentadbir laman sesawang &PSM. Mengurus perkakasan dan perisian teknologi maklumat &PSM.
2.3.. Seksye L#,# i. Mengurus perkakasan dan perisian teknologi maklumat &PSM.
ii.
Mengurus Kursus
iii.
Mengurus Peperiksaan P$NS.
i5. 5.
Meran4ang latihan untuk meningkatkan kompetensi pegawai. Mengurus pemberian biasiswa dan hadiah latihan pegawai.
5i.
Menjadi urus setia: a. #awatankuasa 7atihan Pembangunan Sumber Manusia Negeri. b. 7embaga Peperiksaan P$NS. 4. Program 7atihan Pemerkasaan Keupayaan Siswa=ah.
5.
Memberi khidmat nasihat berkaitan latihan dan peperiksaan.
5i.
Mengkaji dan mempertimbangkan pelaksanaan Pekeliling Perkhidmatan" Surat Pekeliling dan Surat +daran #P$ berkaitan latihan dan peperiksaan.
2.3.4. Seksye Ds5 i. Menggubal dasar dan garis panduan pengurusan tindakan tatatertib dan program
ii. iii. i5. 5.
integriti. Menjadi urus setia #awatankuasa Keutuhan Tadbir &rus #abatan dan Negeri. Mengurus pemberian kuasa Majistret Kelas %ua bagi Pegawai Pentadbir Sarawak. Memberi khidmat nasihat pengurusan tindakan tatatertib. Mengkaji dan mempertimbangkan pelaksanaan Pekeliling Perkhidmatan" Surat Pekeliling dan Surat +daran #P$ berkaitan tatatertib dan tadbir urus.
3.0.
PERATURAN DAN UNDANG-UNDANG YANG TERPAKAI
Berdasarkan penjelasan umum berkenaan latar belakang" misi dan 5isi serta 8ungsi 8ungsi umum &PSM dan 8ungsi8ungsi khusus setiap seksyen di bawahnya" adalah jelas bahawa &PSM menjala nkan akti5itiakti5iti pengurusan sumber manusia dalam sektor awam di Sarawak. %alam melaksanakan 8ungsi8ungsi tersebut" &PSM adalah tertakluk kepada peraturan dan undangundang yang telah ditetapkan. Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak (P$NS) menggunakan beberapa peraturan antaranya seperti senarai di bawah:
i. ii.
Perlembagaan Negeri Sarawak@ 6rdinan Perkhidmatan $wam Negeri (SyaratSyarat Perkhidmatan)'/@
iii.
Perintahperintah $m Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak (Swk !N "#$%) dan Kaedahkaedah Suruhanjaya Perkhidmatan $wam" '2 (Swk !N
i5. 5.
"&#$%)@ $kta Prosedur Kewangan '* dan $rahan Perbendaharaan@ $kta Pen4en '10 ($kta --*) dan Pekeliling Perkhidmatan Bilangan / Tahun
5i.
-00: Panduan &rusan Persaraan %an Pen4en@ Suratsurat Pekeliling Perkhidmatan dan Pekelilingpekeliling Perkhidmatan $wam..
Peraturanperaturan seperti yang tersebut di atas terpakai bagi urusanurusan peran4angan" pentadbiran dan pengurusan sumber manusia yang dilaksanakan oleh P$NS. Se4ara khususnya pula &PSM juga tertakluk kepada peraturanperaturan tersebut dalam akti5i akti5iti pengurusan sumber manusia seperti urusan pen4en" pengrekrutan" latihan dan pembangunan" penilaian prestasi" kemudahan dan kebajikan serta disiplin.
Perintahperintah $m Perkhidmatan $wam Negeri Sarawak (Swk !N "#$%) merupakan rujukan utama bagi setiap urusan pengurusan sumber manusia dalam P$NS. Tidak terke4uali daripada peraturan tersebut ialah &PSM.
i)
Bab < :
Kelayakan pelantikan" kenaikan pangkat dan penamatan perkhidmatan@
ii) iii) i5) 5) 5i)
Bab << : Bab <<<: Bab <9: Bab 9 : Bab 9<:
+launelaun tugas rasmi@ ,uti@ Kelakuan dan tatatertib@ Suratmenyurat dan kerja rutin pejabat@ Kuarters kerajaan dan bangunan pejabat kerajaan@
5ii) 5iii) i) )
Bab 9<<: Bab 9<<<: Bab
Perubatan dan kesihatan@ !aktu bekerja lebih masa@ Peperiksaan perkhidmatan awam dan kursus Pembatalan" perke4ualian dan peruntukanperuntukan Peralihan
%i samping perintah am di atas" &PSM juga merujuk kepada suratsurat pekeliling dan pekelilingpekeliling am yang digubal dan dikuatkuasakan dari semasa ke sema sa. ,ontoh: Surat Pekeliling (Perj 'il #*") daripada Setiausaha Kerajaan Sarawak (S&K) yang memaklumkan kepada semua jabatan di bawah kuasa kerajaan Sarawak bahawa Kerajaan Negeri Sarawak telah bersetuju menerimapakai Pekeliling Perkhidmatan Bila ngan ' Tahun -0'-:
RU6UKAN Ibrahim, A. (2013, Jun 19). Seksyen UPSM. Retrieved from Laman Rasmi Unit en!urusan "umber #anusia$ htt%$&&'''.hrm.sara'a.!ov.m&%orta*2& +eraaan "eri adua -a!inda #a*asia. (2003). PANDUAN URUSAN PERSARAAN DAN PENCEN . Retrieved from +LILI/ R+I#AA/ -ILA/A/ 4 AU/ 2003 $ htt%$&&do5s.%a.!ov.m&do5s&%ee*i*in!&%%03&bi*04&bi*04.%df "ara'a overnment. (1996). The State Public Service General Orders, !!" #S$k% &%N% '!"(% +u5hin!$ "ara'a overnment.
