mrqm$m ruiluD mnlllmmrl lun trn mm mm nm mn mm mm mm nm uuuil!mn nnuutm xlmlluiln mmrnnnn mm uuul mn nmr'mmln
nuuul mm nm nm nm nm
mn mm nn&m mm nrD nn mn trln mm unnn nulmmmn Eun Inmm nm IIID
IIIIUD Inrn IDJD IIMUn lu0nnnm
hh
mmmwl
bM MM EN II]tr IDID NM Dm llun mm mm mn mru! Inn nrD nm uuuunBm rDD nmlunnm nm hm mm mm mn nm nn mn Dm mu run nm mmnn mmmm trn mm no nn E}IN
tnm
hh
hhtn
lil]l nn
TNN MD mnnrm
mm
nr3
lult
mntrm ltuntrm mmmn IDIII MM IDIN ruN MIN NID nn nn mro Etr tntn nrq mlo]Ilnlrun Dmmlun nmnnmE
mm nm runm nm nm mm mn nn mm IDm runnn ffn mm nnn IDI! trn nm nmm mm
nm
mm uun
HHI-H' Hff HH Hff"Br HH E Hfl rfi*Hm trllt nui nn mn nm nE mlll nnlIl lim nm .mm nnmnE mm mm ll]llulnn un runn nm mmnmnn mm nm nmnmm unmtrmnmm un trh tun mn nnun nnn mnn mm mm nn muuul nn uuur lrrD Dr! tiln DrD
mnr ntnmnB nlnn mm lnm nn mtl nn nm nln mn mn mn mm ntD lnm flun lnln nm nm mD mu um mn nm nm nul mlllntr nm !u0 ntn|uun nlo mmnmul
Inn t]ltr
5
TaL 25 l"'Irahaqr slvlt Sakltrg B0NIHAU ngantoe drnrugl la.ropaban CANDAWARDAIA.l(ahlmpun denlns :
i,liuit dlnton Tanggal
2
Ki s u R r 0 s a P u lng $rakartq. Senan Lhgo.
i 2?
Junl
1983. I
88BUtsO8BCI8BI IUtstsBOO8U8$IJU88UBU8U68BUB8BUU8 nrnmmmnmnim!nmn lmni&mmmnmnmnmnm nmmm ril llrnfi mf n rn nnmm
ri,
o
hnth INID
uu!
Dnl
IIID
ruln U]N
nnmn
mn nli m
hhhln
ME nn uuq
m
trM mn Fm
Pindaian ini untuk studi wayang dan tidak diperdagangkan, Pindaian iniadalah salah satu hasil kegiatan Konservasi / melestarikan Kepustakaan Wayang terbitan lama.
Kegiatan nir laba / non komersial dari perorangan sukarelawan di persaudaraan masyarakat wayang lndonesia, dengan cara memindah rekam dari bentuk kepustakaan tercetak di kertas menjadi bentuk kepustakaan digital , dengan tujuan :
1..
Melestarikan kepustakaan wayang, agar bisa disimpan lebih lama, disimpan lebih ringkas tanpa mengurangi isi kepustakaan, penyimpanan dengan cara lebih mudah ( tidak memerlukan
kondisi penyimpanan yang rumit ), memungkinkan dibaca dari jarak jauh
Z. 3.
/
tempat yang
berbeda. Persiapan isi ' Perpustakaan DigitalTerbuka tentang Wayang' ( ' Digitized Wayang Open Library ')yang mungkin terwujud di kelak kemudian hari. Memudahkan atau lebih memungkinkan siapapun bisa membaca kepustakaan tersebut.
Nama tulisan :
Serat Pustakaraja Purwa jilid 1, 2,3,
4,5,6,7,8,9, tI ( jilid 10
tidak ada ). Ki Surysaputro, Surakarta. menseluarkan ketikan : Ki Suryosaputro [ 8 Mei 1983 I.
Nama penghimpun cerita : Yang
I Catatan : Ki Suryosaputro terkenal juga dengan nama Ki Tristuti ] Foto copy tulisan tersebut diusahakan oleh : Neno Giri, Leuwinagung, Depok Timur, Jawa Barat Dikonservasi di : Jakarta, pada tanggal :02 Juli 2011 Dikonservasi oleh : Budi Adi Soewirjo, laman Wayangpustaka
Untuk mengetahuijudul kepustakaan lain yang sudah di-konservasi, silakan kunjungi laman http;//wavangpustaka.wordpress.com , http://wavangpustaka02.wordpress.com atau Facebook : http://www.facebook.com/oaees/Wavane-Purwa-Buku/82972305747 Peran serta Anda dalam kegiatan konservasi ini sangat diharapkan. Untuk ber peran serta dalam kegiatan konservasi buku wayang lama, silakan kunjungi halaman http: //wava nspusta ka.wordpress.com/konse rvasi-ke pusta kaan-wavans/
Dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro. Oleh BudiAdi Soewirjo; admin blog Wayangpustaka, Facebook: Wayang Purwa Jakarta, 04 Juli 2011
-
Links;
https://www.facebook.com/#!/notes/wavang-nusa ntara-indonesian-shadow-puppets/dala ng-kitristuti-ra h madi-su rvosa putro/101503599301261 10 Tulisan ini disusun oleh admin blog Wayangpustaka sebagai seorang penonton wayang kulit, dari sudut pandang penonton awam di luar lingkaran pelaku langsung seni pewayangan, ditulis untuk sesama penonton wayang kulit, dengan tujuan berbagi bahan pengayaan guna apresiasi yang lebih baik terhadap pewayangan. Harapan lebihnya, mudah-mudahan, bisa menambah panduan bagi peminat untuk mendapatkan banyak pengayaan lebih banyak, dengan akan disajikan banyak alamat tautan sebagai sumber rujukan.
Admin blog Wayangpustaka mulai tertarik, bagi dirinya sendiri, untuk mengetahui lebih banyak tentang Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah menerima dari Neno Giri seorang pecinta wayang kulit bermukim di Leuwinanggung Depok Timur sepuluh bendel foto copy an naskah ketikan ukuran folio dengan judul " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun oleh Suryosaputro, Surakarta. Sepuluh bendel tadi merupakan jilid 1 sampai dengan 9, ditambah jilid 11. Tidak ada foto copy untuk jilid 10. Foto copy tadi hasil copy dari foto copy juga yang didapat Neno Giri dari daerah Wonogiri, Jawa Tengah. Dari catatan lama bertanggal 08 Oktober ffiPyatu berita dari koran Solopos tentang meninggalnya dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra serta Obituari yang ditulis oleh Kitsie Emerson, ada hal yang
menarik bahwa Ki Purbo Asmoro melakukan penelitian terhadap karya tulis / naskah Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra serta pengaruhnya sebagai bahan thesis untuk mendapatkan gelar Magister Humaniora. https ://www.facebook.com/pases/Wava ns-N
usa
ntara-l ndonesia n-Shadow-
Puppets/171041283735#!/notes/wava ng-purwa-links/08-nop-puianesa-oedalanea n-ki-tristutirach madi-su rvosa putro-wafat/173895586085
Mengapa Ki Purbo Asmoro berminat untuk meneliti ltaskah Tristuti RahmadiSuryasaputra
?
Foto dari blog Melissa Alarez {seorang wanita asing yang meminati wayang kulit Jawa) 18 Juli 2008
http://castineshadowsindonesia.blogspot.com/2008/07lpak-tristuti-rahmadi-survosa
putro-html
Penelusuran pertama dilakukan terhadap thesis tersebut dan didapatkan bahan pengayaan mengenai Tristuti Rahmadi Suryasaputra sebagai berikut : http://i-lib.usm.ac.idliurnal/detail.php?datald=399
" Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam Pertunjukan Wayang Kulit Gaya Surakarta ", UGM 2004, penelitian disusun dan dilaksanakan Purbo Asmoro ( Sekolah Tinggi Seni Indonesia di Surakarta ) dan Soetarno ( Institut Seni Indonesia di
Thesis tersebut berjudul
Yogyakarta
).
Thesis untuk mencapai gelar Magister Humaniora pada Program Studi Pengkajian Seni Pertunjukan dan Seni Rupa, Sekolah Pascasarjana Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.
Abstractnya termuat dijurnal Humanika, 18(3), Juli 2005 dan file format PDF nya bisa diunduh di http://www.4shared.com/document/b6NqpO25/Abstract Thesis Ki Purbo Asmor.html
:
Penelitian ini memusatkan perhatian pada sejumlah permasalahan sebagai berikut : 1. Mengapa naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak digunakan para dalang penganut pakeliran gaya Surakarta?
2. 3. 4.
Bagaimana cara dalang menyikapi naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra ? Bagaimana dampak kehadiran naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra di kalangan pedalangan ? Bagaimana aspek tekstual-kontekstual naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra
?
Di dalam abstract tersebut juga dijelaskan latar belakang kehidupan Tristuti Rahmadi Suryasaputra pada ' masa jaya ' nya sebagai dalang sebelum terjadi peristiwa G30S. Dan sedikit uraian mengenai masa penahanan Tristuti Rahmadi Suryasaputra di Jakarta dan Pulau Buru.(#) Kemudian kehidupan kesenian / pedalangan Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah kembali dari Pulau Buru terutama pada masa Tristuti Rahmadi Suryasaputra produktif menghasilkan karya tulis pedalangan. Dengan rinci dijelaskan tentang bermacam karya tulis pedalangan yang dihasilkan Tristuti Rahmadi Suryasaputra.
(#) Kalimat yang menarik berkaitan dengan penahanan di Pulau Buru
:
"
Penderitaan Tristuti Rahmadi Suryasaputra selama L4 tahun di pengasingan (Pulau Buru) sebagai tahanan politik di era Orde Baru, juga merupakan tempaan baginya yang dapat memacu kreativitas demi mempertahankan kelangsungan hidup. Oleh karena itu, tidak mengherankan jika teks-teks wacana pakeliran susunannya mempunyai ciri khas dan betul-betul mampu menyentuh rasa hayatan ". .....
.....
(Humanika halaman 374)
" Di tengah hutan belantara Pulau Buru inilah Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak mendapat inspirasi tentang sanggit pakeliran ". ..... (Humanika halaman 370) .....
Selanjutnya, berikut ini Admin blog Wayangpustaka ingin mengutip abstrast hanya hal-hal yang berkaitan dengan " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun dan diketik oleh Tristuti Rahmadi Suryasaputra , termuat pada Humanika halaman 371 I dengan sedikit suntingan tata letak kalimat dariAdmin untuk lebih memudahkan pengertian I :
" Tristuti, sejak tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1,983, juga membukukan lakon-lakon wayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon ( Jawa: balungan lakon ), diberijudul " Serat
Pustaka Raja Purwa (Sampun Kadhapuk Balungan Lakon )",yafrEdikelompokkan dalam sebelas jilid ( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ). Jifid I berisi 22 kerangka lakon, mulaidari lakon Lohire 6uru sampaidengan Amitoya. Jilid f l berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmawofi sampai dengan Rabine Kitoko. Jifid lf l berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon Robrne Sakrisampai dengan Pandhu Tuwuh. Jifid lV berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Robrne Sucitro sampai dengan Robine layadrata. Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Paksa Jandhu sampai dengan Gondawordaya. Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somodinola sampai dengan mBangun Condhi Gadamadana. Jilid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bratayudo Seta Gugur sampai dengan Sudorsona Kethok. Jilid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RobineYudayoko sampai dengan Patine Anglingkusumo (lakon wayang madyal. Jilid lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Ro/ Pomasa Rabi Putri Banyuwongi sampai dengan Patine Doneswaro {lakon wayang modya). Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Jotimurtisampai dengan Lahire Rohwana (seri Lokapola). Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Patine Mahesasuro sampai dengan Prabine Kunthiboja (seri Ramoydno). "
(cotatan kaki nomor 8)
:
Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehingga urutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " Serat Pustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.
*** Admin blog Wayongpustaka : Catatan kaki nomor 8 ini penting diketahui oleh pembaca blog Wayangpustaka yang mengunduh file digital konservasi serta membaca naskahnya Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; supaya tidak perlu bingung membaca isi naskah itu jika sebelumnya sudah pernah membaca naskah lain karya R,Ng. Ranggawarsita dan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vll
http://wavanepustaka02.wordpress.com/201U07/03/serat-padhalanean-rinsgit-purwa-kgpaamangkunegara-vii/ lnilah berogam khasanoh kepustakoan woyang Jawa.
I tulisan tentang topik
keragaman khasanah kepustakaan wayang bisa dibaca di
https://www,facebook.com/home.php# !/notes/wavang-nusa ntara-indonesian-shadowpuppets/beraeam-khasanah-kepustakaan-wavane-nusantara/10150346064996110 l
Blog Wayangpustaka akan meg-konservasi ketikan " Serat Pustakaraja Purwa " tersebut dan menampilkan bertahap ringkasan isi masing-masing jilid di blog Wayangpustaka t http://wavanspustaka.wordpress.com l, sebagai salah satu kegiatan menuju ke Perpustakaan Terbuka Waya ng Digital.
Nantinya file digital konservasi akan berukuran 44. Foto copy ukuran folio tadi difoto copy perkecil menjadi ukuran 44. Hal ini disesuaikan dengan kemampuan alat pemindaiyang ada.
Dari penelusuran di dunia maya, banyak diketahui tentang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; selama
di tahanan Pulau Buru maupun sesudahnya. Admin blog Wayangpustaka akan mencoba menulis lanjutan dari tulisan ini. Jakarta, 04 Juli 2011
Karya tulis KiTristuti Rahmadi Suryasaputra sekembalinya dari Pulau Buru akhir tahun 1979 sampai dengan 2002 ( masa thesis Purbo Asmoro
mulaidisusun
)
Data disusun oleh : Budi Adi Soewirjo Jakarta, 07 Juli2}tl.
-
laman http://wavangpustakaO2.wordpress.com
Semua bahan untuk menyusun data terurut waktu / kronologis di bawah ini adalah dari abstrak thesis Magister Humaniaora Purbo Asmoro di Universitas Gadjah Mada Yogyakarta tahun 2004 berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam Pertunjukan Wayang Kulit Gaya Surakarta ". Namun di sini data diolah dan disajikan terurut waktu. Terbentuk data mentah daftar karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra yang barangkali bisa dimanfaatkan sebagai bahan pengayaan para pengapresiasi wayang ; dan barangkali bisa diolah lebih lanjut oleh peminat atau peneliti lain. Mengapa saya merangkai data sehingga terbentuk data mentah ini ? Landasan nya sama dengan ketika saya mengumpulkan data kepustakaan, meng-annotasi, mengklasifikasi serta menyajikannya dalam bentuk buku " Kepustakaan Wayang Purwa (Jawa). Terbitan lndonesia antara tahun L9a8 s/d 1995 " yang sudah diterbitkan tahun L995 dengan sponsor Senawangi dan KITLV Belanda. Landasannya adalah keingintahuan pribadi, keinginan mendokumentasi, keinginan berbagi baha n pengayaan pengetahuan wayang. Di era digital dan internet landasan tersebut bertambah dengan keinginan - sebatas kemampuan untuk mengkonservasi ke dalam format digital ; "berbagi baca" dengan pengapresiasi wayang lain dengan memperhatikan rambu UU HAKI lndonesia ; persiapan isi dari Perpustakaan Terbuka Wayang Digitalyang bisa dimasukidibaca oleh siapa saja, dari mana saja, kapan saja.
Di bawah ini daftar terurut waktu karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra - sebatas data yang ada di abstrak thesis Purbo Asmoro. Sekiranya ada Pembaca yang mengetahui atau bahkan mempunyai karya tulis atau foto copy karya tuli lain yang belum tersebut di bawah ini , sudilah "berbagi pengetahuan" ; sehingga makin banyak khasanah karya tulis yang tertelusuri, terdokumentasi, terkonservasi untuk kepentingan jagad pewayangan kita.
Daftar terurut waktu karya tulis
:
Antara tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, menuliskan I bahasa Tristuti : kahimpun dening I lakon-lakon wayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon (Jawa: balungan lakon
Serat Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakon dikelompokkan dalam sebelas jilid ( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).
), diberi judul "
) ",
yaAE
6uru sampai dengan Amitoyo. ll berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmawatisampai dengan Rqbine Kitqkq. lll berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Sokrisampai dengan Pandhu Tuwuh. lV berisi 25 kerangka lakon, mulaidari lakon Robine Sucitra sampaidengan Robine layadrota. Jifid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Paksa Jondhu sampai dengan
Jilid Jifid Jilid Jilid
I berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Lohire
Gandowordoya.
Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somodinola sampai dengan mBangun Candhi Gadamadana. Jifid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bratayudo Seta Gugur sampai dengan Sudarsano Kethok.
Jifid Vfll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RobineYudayoko sampai dengan Patine Anglingkusumo (lakon wayang madyal. Jilid lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Roji Pamaso Robi Putri Banyuwangi sampai dengan Patine Donesworo (lakon wayang madyo).
Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Jotimurtisampai dengan Lohire Rahwona (seri Lokopalo).
Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Potine Mohesosuro sampai dengan Prabine Kunthiboja (seri Ramoyana). "
(cotaton kaki nomor 8)
:
Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehingga urutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " Serat Pustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.
Antara L7 Agustus 1983 sampai dengan 12 Oktober 1983 menulis naskah janturan yang akhirnya menjadi satu buku yang diberi judul Janturan Wayang Purwa dengan kronogram Kagunan Dhalang Hangesthi Gusti, terdiri dari 52 macam teks janturan dan / atau pocapan yang siap pakai, antara lain : janturan jejer Astina Ptabu Parikesit, Dhayohan Sabrang, janturan Gapuran, janturan Keputren Purwacarita, janturan Keputren Mandura Dewi Kunthi, janturan Keputren Pancala Wara Srikandhi, janturan Keputren Astina Dewi Banowati, janturan candrane Raden Dursasana, pocapan Kreta Jaladara, pocapan Gajah Puspadenta, janturan Karang Kadhempel, pocapan Madya Ratri, pocapan Gara-gara, dan pocapan Gagat Enjang. Naskah janturan itu semula hanya digunakan oleh Anom Soeroto, Manteb Soedharsono, Sukasna Mudhacarita, dan Purbo Asmoro, akan tetapi selanjutnya berkembang luas di kalangan para dalang, baik diperbanyak oleh Tristuti maupun disebarluaskan pa ra dalang bersangkutan tanpa sepengetahuannya. Tahun 1983 data naskah tersebut: Judul "Janturan Wayang Purwa." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1983.
Tahun 1985 Data naskah : Judul "Lahire Harjunasasra." Naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1985
Tahun 1987 menyusun naskah pakeliran lengkap 12 episode serial tokoh Bima untuk Ki Manteb Soedharsono. Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas prakarsa Yayasan Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Duabelas episode tokoh Bima susunan Tristuti : Bima Bungkus, Bale Sigala-gala, Gandamana Sayembara, Babad Wana Marta, Dewaruci, Sesaji Raja
Suya, Pandhawa Dhadhu, Wirathaparwa, Kresna Gugah, Kresna Duta, Rubuhan (Duryudana Gugur), dan Pandhawa Muksa.
Tahun L987 , data 3 naskah lain : Judul : "Lampahan Babad Wana Marta," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987 Judul : "Lampahan Sasaji Raja Suya," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987 Judul : "Lampahan Wirathaparwa," naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1987
Tahun 1988, data naskah Judul : "Lampahan Samba Sebit." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, L988
Tahun 1993 menyusun naskah pakeliran serial Bharatayuda untuk Ki Manteb Soedharsono. Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas prakarsa Yayasan Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Kegiatan acara ini seperti yang sudah dilaksanakan tahun 1987. Sembilan lakon serial Bharatayuda susunan Tristuti : Bisma Gugur, Ranjapan (Abimanyu Gugur), Suluhan (Gathutkaca Gugur), Tigas/Timpalan (Burisrawa Lena), iambakan (Dursasana Lena, Druna Gugur), Salya Gugur, Brubuh (Sangkuni, Duryudana Gugur), Aswatama Nglandhak, dan Parikesit Jumeneng Nata.
Tahun 1993 menyusun naskah Janturan Jilid ll, dengan kronogram Cahyaning Kusuma Hambangun Praja. Buku ini berisi 24 macam janturan, 2 macam pocapan, 3 macam ginem, dan 30 tembang sinopsis lakon wayang. Data naskah tersebut: Judul : "Janturan jilid ll." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993 Data naskah lain : Judul : "Lampahan Kresna Duta." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993
+++
Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Banjaran Karna untuk Manteb Soedharsono. Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Anggada Balik untuk Ki Purbo Asmoro.
Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Baladewa untuk Manteb Soedharsono. Tahun 1-995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Rahwana untuk Manteb Soedharsono.
Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Sumantri Ngenger untuk Ki purbo Asmoro (dipentaskan pada Festival Greget Dalang)
Tahun 1997 menyusun naskah pakeliran Wahyu Darma untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan di Pondok Tingal Borobudur)
Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran (bersama Sumanto) Rama Tambak untuk Manteb Soedharsono.
Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran padat lakon Pikukuhan untuk Manteb Soedharsono. Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran Alap-alapan Sukeksi untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan di Jakarta dan forum Rebo Legen). Judul lakon diganti oleh Purbo Asmoro menjadi Melik Nggendhong Lali. Sanggit pakeliran ini banyak mengalami perubahan, dipadukan dengan sanggit pakeliran padat lakon Alap-alapan Sukeksi karya Sumanto (1980).
Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran padat lakon Srikhandi Gugat untuk Manteb Soedarsono.
Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran Bimasuci untuk Ki Warseno Slenk (dipentaskan di lAlN Sunan Kalijaga Semarang)
Tahun 2000 menyusun naskah pakeliran Babad Wana Marta untuk Muhammad pamungkas prasetyo Bayuaji (dipentaskan untuk ulang tahun Rebo Legen)
***
Akhir daftar.
-l_-
106.
m
EIlIlU NN DE NDIIIIE Dtr DID DIID IDI! llD DD Dt! Dtr[ EnEnnn nn nD EE luu lnlun Nn nn llts r!tr EIn on nn nn t!ts un &n ntr nn nn lul llllnm lu! Dn nEnlnlr
EXollrD Iull Er! mn nm Dnmln$n NH Dt! HH !0n
( e R J u N A D,u L r r t Iit+**I**tItf tlfttI{***t***rrf *f ***:i: I.
NAGARI
)
ASTINA.
PraLu D:ryudana, Drrnal Sa.Dgkilnlr Kuraya. Ronbarz 3 - Sbng Nata Enhggal1h tengkan{ng prqJa eabab Gada puoakarra Bretasena ngadog. {ng alun-alua.Salg $ata nunten dharnrh Ed.!g lfuraua H.en r€angkat. SanriLk' gya sant b1dhaL. Prabu Drr1ruda.a kaparong ntrsanl krldhaniug Kuranra, gya Jengkar nr:lng aluu-alun. CA}{DHAKAI{ : - Irrg alun-2 Aotlna, Kurana ngangkat gada, nboten uonten lngka:"g kiyat. Malah nunten yonten raseksa kaUh nlJtl soklng gada; nana DIIYA SAI{GCA BUHANA]an UIIYA SII{GCA BWI, nraj+g 6.tlsaning Kurava, dadya PERAIIC CAGAI. Xurava kaaoran, gya bubar.
II.
KADHAION
ASTINA
Dsvl Baruuatl nanpl sovanlpun kang rayt Nakul-a 1an Sadeva. .&gqbqg :Kenbar r\yuuun pallla-b kang rnka kangJeng ratu, ne{ya angon nenda 1or kanbangal lng pura aetlna. ssng Derrl ngLilo-l, nuntsn partt nedsl ln€i nJavl.rngunbar nonda 1an bebok tng Kaputren, Prabu Drryudala uolnga bsbek laa vedlus kauubar 1ng pura, dahat nuring, nunten parentah dh,ator€ Kuraua k{nsa nyspongl. Kureva sagah, nunton tunandang. Nekule sadeva ngalnng-alalg11 dados porango Kuraua dipur anuk ng nl pecut 1an strlakl bubar nayut. Slgog.
III.
IASATBIYA}.I
BONOKELING..
Drrsllevatl. BgEhag r (apu) ganplng Dorrl kepengln tunbas Sslg tanego ganten dhateng GsJsh Oyel Ik 111an, nunteu Jayadrata eadnbLt garrra nrlng C4iOya. Faden hrunenggung Jayadra'bo. nyang garue Dewl
IV.
KiSATRTYA}I
GAJAH
OYA
ArJunadullt uyarg Sooar Gareng Petnrk. Reubae s - Salg Bagus seeedeyan garpfng kangge ganton' Dharuh nrlng palcakaysn : Yen etng fulo gag plng th ganranlng pangsla:r utevl eentana, badho dlpun Badoul plyanbak denlng arJunedullt. Nanglng yen olrg tshku nau Dung boJon nantrl sapenglsor, cukup parra.kavan ka.ug ngIadonl. Katungka praptanS-ra Raden Jayadrata Eya:rg ganta Dovt D:rgt1avatl, ngandaka yotr arsa nundbut Balp{ng sarte ndandoea}en EeogLang rlsak. Devl furellawatt gye nJ.obot lng d,e'len vlugkl-ng, dene Jayadrate JsSoDgan kfayan panakasan lng pandhapl. Sadangudpun Derrl Duellauatl nonten dalen n1ngklng, nlndc.kaken puRadon
-2Ia:rg roanl kl.ayaJx Prenadl (Ar1"".6u1tt). Kadaa"k Jayadrata nlobet urlngdalen ulngk{ng, unlnga patrap{ng i
v.
E_E-I_At!--0..E-lt-U, .
nanpl tlyang ngaturalen plsungsung dhalraran kn'l{[ Jodlurg, sabab Kl Tantlha nentas nJa.npenl *rk{pun sqk{t Eqrnangke sus seras Katungka praptanlra Patlh qatlglunl lan Kurava, dhavuh dbateng Kl Tandha kinen lukar gelung kellng, sabab punlka agen{ng ratu. Ki Tandha detan purun Lnargi ingkang nggelung suargl lngkarrg ra.[a. .Sahglunl m,r"Fakea, Kenbar nuring, dadoe perartg. Garong Pstnrk teka, tnro naxgan lsintng Jodharg sauarsgo, barong vus glegeken terus uelu nganuk Kurata. D,rgaeana Dgrnngoang gelung{ng l{J.Jrrkongka, kadadak nencretr-gya lunaJar. Kurawa bmbar glrls. Sa:rgkunl nunt,on dhanrh Erfug furtayu klnon padoo srayatr ubedhoi gadane Sono lry alun-aluue lng panrlh eupadoa praJa Aetlna enggal tontren, Gareng Petntk yqngsul soua,n f,l Tandha nyusun tslnlng Jodharrg pn'l{h, kaparlngan sskul dalah u1an. lfuenya nbrokat gya sangsul nrtng GaJah Oya. Tandbs tnJaksngka
YI.
PRATALA. -_S_A-L-LA IVv"''g Antaboga t:l-na:rgisan kang putra Devt Nagaglni, eabab kqng raka Brataeona kal.pekalen auon, kados nangagen sa1'rl,a J{.ggar nlt1h perthatl kaceupJ.ung scgata. Ifva:eg Antaboga gya Jengkar ngupaya Brataeena, pinarrgglh oanpun poJah {ng S.rnur Jalatunrtha. Nunten kages$gaken, kakantbl kut&lr prlng Sapte Pratela,. lfuenya kapanggih kang garva Nsgsglrd, gye ponK,AItrI.'ANG.A}I
dbongan. lfuonya BaresnL, Bratasena kada.doean denlng lV"utg Antaboge, dsnqngl.DS dos ls,re wJud taksih Brd.tasenar pj.naringan naml BONDIIAN PAI(S.{, J.AF NU. Nunton kadbavuh"n nrtng Nagarl Astl-aa. Bondhan sa:rdika, gya pangkat.
Duugl dha,rafe;r, lenrlhqn plnangglh klayan Raden S.rrtayu, kaprrndh,r{an sraya kJ-neu ngalgkat gada lng alun-alun, Bondhan sagehr gya kasouguslren urlng Prabu Drrlrutlana. l,loaten ngarsarxlng Pretu Drryudanae BoBdhaa sagab -agqngkat Badar nanglng nyuuun,bebana Nagarl Aetlna'. Prabu Drrlnrdana sanggen. Bondba,n trus uya"ketl gada 'lng alun-alun, kadadak kasaut raoekea kal:lh Ilitya Sarrgga Buyana lan Sarrggabunl, dados p€rang. Sareng Bondhan ngakpn yon Brataoena, denava kalth elrna dadya lVvn.g Beyu fan lfvary GaJte. Bondb'n gya ngarykat gada kabekta nrlng ngarsanlng Prab,tt Drryudana sarrl- naglh Js.gJl. Nanglng Sanglruai tan suka, nlLa Bondhan t1Ju* nganuk. Geger kutba Aatina. Senar nunton natur nri-ng ArJuna yeu kang raka Bretesens, ssnpun tlnbul rnrJud bocah bajqng nganuk lng Astlna. ArJune nunton bg4ha- uuJud Prenadlr nyarongl kang raka hryudana rauuh nyumn htlung, ualah dlpun sauurL garping, Duryrda'la, ntaJeng nrJ-ng Ketandhan kapa-ngglh kalg rayl Tan-
al-
U{akaDgka fuqgkang sornpun badhar Pratru Puntadavar Bondlun barlhar Bralg sona nganuk ngoyajcr plnangglh Drryudatla 1ng Ketandhanr Bya lundar na:rl{ng
-3kaputren naLah unlnga kang garua DouL Barrouatl dlpun pondbong Prenadl. llase.a Drrlru.rala uenggfhl bary rayl Prab,u Puntadeva paerah Jlva raga lan .og kenl kal.epatan nggenya ura ngracun Bratagena fuk lng unt. Parrdhava ntrntou nglenpake Drryudana 4{Fun apunten, nunten krrrndur Er{hg Karlhaton.
TAUI.LB E-.A_U._[ 27 Junl. L983.
"
W
lo7. nnnn !uu!!l tilntr D D E uurmn n nn Dnnttr nn I!lEnnnnm nD nD n mmnm nDrul nnn n E nn Iuun
H"r n nnB HH nnEnnHB nn
Hm
nnnnn
I.
EdSABI
nDnl0 InnnE n n [n Dn mrl Dh- nlE n rn Dn nn nni ffit Es un$ulll tsqlnll mm n n En ni7inrnnn Dllnntrl HHH ffi H$ ffi ffi 'T.,HH m'" HH Eh|nlT EnIUlltrI nn EE PE !!u__-_ En
Drnnln
rnmF|rnm
trm
Dn
ffin,
LM.
Prabu Karsendra nyang karg putre Raden
Sr"itt , patlh Oltras'darna,
nanggal{fi pgng kang putra Devl Kaneetrl ka'ljs'ar nqla gnklng Guva SeLa ltangleng Prebl TeJale'lana, n+rgka Kanaetd- tan pu:nrn. Prg nLl-a ka.B putra $rcltra lLnen pacak barlg. $snd{kg nunten bldha], Renba.s
:-
Seng Nata
II.NAOARI CUUA SELA
MA}ICLENC.
Prabu TeJalela:u ny4ng arl i{arya Sand.tal patth Sarsa KeotLi, Dltya Keetrlka. Rcnbas : - Sang Nata kaenaran nr'Lng Denl Icanastrt nanglrg t:tnapplk pqnglanaro. Pranlla gya ngerlgaken vadya nempub prang nrlng Pulo RaJe-
l,ledhl. PERA}|G GAGAf, : - lda{ra G.rva Sel.a Ma"gleng canpuh praJtg lauarx va{ya Pulo RsJ a lfe4h{ . llaeena barisalx pgb nal a l{errh{ kasoranr Raden $rcltra gya nesat ngupqya Btqlan.
III.
E&IUIIP-AS
S-A-B_T,II A R G A .
Begavan Abyaoa nanpJ. oovanlpun Radyan Preuadl Eyang Gereng
Petmk lan Bagong. .Bgplgg : - Sang Kusuna nyaraved.eknken nurcanlpun Senar. llfnang sulsn klnen uadoel nrl'B Nagarl hrSo RaJa l{edhI. Sandlka nunton pangkat. PERAT{G SEKAE : - Raseksa ra^king Guua S€La Marrgleng, nbegal lanpehlra Preug dl, tenah daclos baadayuda. Denawa kaeoranr kathah lngkang peJah. 0ANDHAKAII : - IDg va:re thngguLr Kl Ilrah Seuar tapa, karana kasnaran DetrlKanastri. Katungka rarmhnya kang ss!. IVsang Ul.seaa I\rnggal,. S6Ear kedandogan uarnl baguol plnar{ngan knk6st! Banbang DEltlA KASIMPAR. Kedbamrb8n urlng tulo RaJa lledld, sandl-ka nunten bidhAl. lbnten nag ga p{n4ngglb klaycn Raden $rcltra, kasuvun dados sraya uyJ.rnoLsken neugaeb. Banb"qg Dove KaoJ.npar sagah nunten kadhorekaken nri:cg paPrajlgsJir.
Kacarlta, Prahr TeJalolana peraxg tandhlng lanan Jalel"na kacoran, gya lun4f ar padoo arryan.
Dowa
KasLnpar, vaoana To-
-4IV.
NAGAru
L[-A-B-LA .
Prabu Puntadeua, Bratasena, Kenbar. Rembag I - Murcad-ng Preradl. Bratagena lngkalg klnen nadoolr gy3 bldha'I. Anerg nar.ga Sena p{na''ggth tf]g yan Srl Kresna, gya knkanthl nrtug Pulo RaJa Hedh{. CAI{DHAKA}I I - Ianpahlra Qya.u Prenadl kapangglh Prab,u TeJ alelo.a natur nyr vun blyantu klnon nyirnalroken Deue Kaolnpar. Prenadl sagahr nuntenud eng pra.g t"ndhf"g lauan Deva KaaLnper. Pra:rg :iBEo, Sl Kreena rasuh parlDg unlnga nrl-ng Prenadl. btLlh Deua f,aoLnpar punlka kt lurab Senar. Radyan Prenadl gya Dgl€pasaken SanJata Sengkq'lL, ndhedheLi bussnanlAs Desa Kaslnpar tenah badhar dados Senar. Nunten Kl Ierrah Senir kala.thJ. dening Raden Prenadl katur Prabl Kargondra. Drpt Dort Kanestri unlnga wJudl pun Senar, nboten purun kadhaupaken. CAIIDEAKA}I s - IDg $rralaye, Deul SE{GGA}{I (garvantpun lfvang Haya) nanpl rawblpun $wang Narada. Renbap : - Desl Sengganl tan trLnah eababIVvang Haya sanpun dargu nboten nate hrvl lundur ul-ng Kahyvatgan. IVvang Narada nunten nahtr nrllcg kang nbalyu Sengganl, klnon nitis dhateng Deul Kanaetrl {"9 ilagarl Pufo RaJa UedLL. ga'g Derrl nanpl aturlpun kang rayLr gye nesat nltls nrtag Derrl Kanaetrl, tenahanlpun KanaatrJ. punrn kadhaup klayan Kl Iurah Senar (tftts l$vang Maya)
'
Kacarlta, Prabu Karsendra dupt un{nga karg putra DesL Kanaetrl atut klayan Kl Inrah Senar, rulaog LeLn gabab nanung Laanggep dardatlng abdl. Nunten SrL Kresna nafirr nring Prabu Karoendrap bl1th Kl Itrah Sensr puni.ka panukg uanlng Wv.tg llaya. Dene nl-nangka ps'gayep-69€nr1 Salg Nata kinea nundlut putra nantu dhatoDg Raden Prenadl. Prabu Karsendra sa$Juk, nunten karg pg tra rnrragll Deei SrlagtrL kadbaupaken pLkantuk DSran Prenadl.. Kaganr panga.rnulCpurr Prabu,TeJalelana nyulnn Devl Kanestri, kepepegs ken denlng para Pandhavar nangLng Pandhasa kasoran. Kl- Ilrah Senar gya neJu prang taadhlng Prabu TeJalelana. Prang ruket, TeJale1ena badher dedoe Kl Iurab Togog. Dene Harya Sanrtta barlhql. Bllung. Nunten sanl vangoul dtg
teng sabrang.
27 Jrrn'l
l0g.
lDnlnn luullnn
n n nD DNMD m nn mEnn tr nnl![ nnlt nDlul n n nn n E--n D ![D EN nm n
mmntri n
nn
nDnnn n nnn D nntrn D EIN
a
L981.
nn u nnnn Dunll n nnnl! MN N
n nn nm n
n trlollln mmu
m
n
tlnn|lu [t!u!|rt ttl|Iun trEn |lErllr !l E n n m n nnnnnu mnnnr[E nnun nEnnm N NNNIEEDNNEUD&NED
n nnnnnn nn n n n n n nnulnnm ntr nn nn nn
n
Iln
nnnn Enttn [l rrll'trl u Jnq mmmm !m raE nnnpm ummlruD luilll! nn lmnnn rnn nn nn nn nn Bn nn nm nm nnmn nn nD na nn hm nn nn nn nn run Drn tDn nm nE nn n[ n nnn Iom Inn nm nm nD nn nmEDDD n mnn nn DnDlilmrt nuullDrln IllluDE Bmruun nnn[Iln mnnn nulEmrn nn mnm nn nn mn nn nn mm lul nm nn n n nnn nil nn mrn NN IUD nn mn nnnn mtr nn uln nn nn nn IIE lln uu! nE m n nnn tnE nD I!J|I lllr mn nn nn nm nn nE llllrlllDn tnm [uDn IDn nn nn uuu! tnn !u[ trnnu DMn ID n nnnm np DMlull
I.
m.
Prab,t Drrytrdana, Dtrna, Sanglcunlr Kurava. Renba-E 3
-
Sang Neta arsa
-5furna plkantuk putrl Paacala atnqJanlng Prabr,r Dnrpadal na!! Deul Sr1 Kandhl, nanglng kapurrdbutan bebana Sang Ulku ked.ah 88ged nbangun Tenan Maherakaca. Drma EaSabr nunten kaera.k nring Panca1a.
ndbaupaken Begavan
rr. NAM
(raunggapura)r.
Prabu Srpa1a nyang kang raJ'l Raden $rpa'l I , patlh Etdravaka. 3SI!AS,; Sang Nata kaanaran Deul SrlkandhL, nunten bJ.dhal nrlng Pancala nedya nyldra Srllendhl, IIarya Srperl uys"g pattb oavadya uenanukl. IEMN9-819A! : Ha(ya Jedhlpetl. kapapag vedya Astina. $rfayanlng renbag dados banda]ruda. BaJ'a Jetlhlpatl kaeoraJr gys nylnpang E&rgcr
III.
PERTAPA}T
SAPTA
AR.GA.
Begavan Abyaea na$Fl rov€n{pun kang nayah
Prenadl d&lah Sonar, Garang Petnrk. Renbap t - Sang Bague nyuvun satana lggenya arsa nbalgun Tg nan l{ahsrataca lng Pancalal tng panrth Bag€de kale}ganan nggarva Devl Srikandhl. Sa:lg Uilil gya parlng pusaka SoIa Hapunre klnen nyi4rdkara lng Tanan Maherakaca lngkang rLsek d€n{ng pengabaran latu ealdng Reel Dltya Bra} nana Kandha rng Parang GubarJ a. (Ja.Ba[ lanpa]ra:r SrLkandhl eJ ar nanah). Prg na&i eandlka gya bidhaL. PERANG SffiAR : - lladya raseksa saklng Jedhlpatlrnbegal Pronadl dados praDg. Nalglng denava kasorFnr eani. peJah.
rv.
NAGARI
}an
PANCALA.
Prabu Dnrpada, Srl Kresna, Bal-adeva, Prabu Punta, Sena, Kenbarr Lan tmothaJunna. Selbgg : - Hgentoel penganten kalcung Baktng Astina, Bgv. fug sa {ngka}rg ssgah ubalgun Tanan Mahorakaca, Katungka praptanlra Prabu Drrg dana ngtrld Drrna, materr yen eagah nbangun Tanan. Nunten Drraa kadhsrekaken TmstbaJnmna nanJlng Tanaa blbrah. Sang tnlil gya oidh'lkara, nanglng dg reng saged naluyakakea Tana,n. Gya oani ngentosl Dangse kala, esrs l-ng pBnondhokanlra dlsve-dheve. &9.gX!!9, Pratm $.rpa].a na4Jrng dlnrstba arsa nyidral D|ovi Srikandhl lng dalu
puntka ksgasar ulebet 1ng paoareyanlpun Prabu Beladeva nyang TnrethaJunna. Sqdata Nalggslb nodaL sak{ng aeta, kaclclra dening Stpala kabokta oncad. Beladeua tengt, opyEk kecalan Nenggala, gegot pata rqja nadosi NAngga.]a.CNDHAKAN i - PreuadJ. EanJir€ Tanan kapangglh Srlkandbir nrrnten Llnes nbengun Ta.uan blbreh. Prenedl uyldhlkara Sela Mapunrr Ta,narr Maherskaca eaged ngluya pullh kaya sakavlt. Nunton Prenadi 1an Srlkandbl karon al-b,
Kasaru praptenlra Prabu $rpala ndhellk lng Tanan' kapangglb Prenedl naqgtng ngaken yen Jum-tarnan. Supala nlnta fulung klnen nedaha.ken
ka fngkang kaagta punl)ra. Solg Nata fupala ngulurgeken Nanggala dluteng Prsuadl. lluonya nanpl Nanggala, Prenadl ngakon yeu p&cangane Srlkand}rlr !9
-6perrng. |fanggala katanakalen Prahr $rpola, peJab. Kvandha katnrg 3ang naruta. Prenadl gya soyarr kang raka Prabu Puntadewa. lfuenya uangarsa Iata Anarta, Prenadl kaclangu, natur yen nentas nbargun Ta.nan MaherakacarLan nraJaya naltng Prabu grpalar saryi ngrebat Nalggala. hcarLta, kabekta uonten opyak langgala lca-l, nangka Prenedl ngaturaken {anggala grk{ng ilaUng aguna rngkang wo pel.ah trrr kvandbane kabuncalg ng utal Prabu hrnta gya nanakaken Na"BBala nrlng Pronadl tenah peJah. Bratg rena tabggap karsantng kang rala, gya tdtLr rqJa-patL. Para rda eani Ia,at nrlng panond,bokanJng Pandhava. Sadaya sanl pttaken apa sababe PrenadL ;isaB. Ulnangsu'lr^ denbg Sona, yen Pronatll kacldra duratoaka. ka'g pus'tg re kantun. Gla katlti prlkoal tetela SanJata Nanggala. Pratu Baladeva nrg ;elalaken yen Ngnggala lcal saklng astanlpun, eekslnlpun ltrrrsthaJuonar IaJeng BaLadosa 1ut lbuothaJunna kabanda denlng Senal kadalvi nraaya Prouadl. &1 Kresna nrurteu nranaLa, sagah ngurtpake Prenadi, nangtng rundhut kang raka Srl Baladeva lan TruothaJunna kaLusarana eak{ng bebanlan. Brataaena sageh, nang{ng nyuyun 1:[nt Devl Srlkandhl. Prabu Drrpada yagahl. Nulya Prouadl kagesalgaken denlag Srl Kresnal earta laJeDS kadagu nuJ.a 5utran{Funr Pronadl natur purua nadya uaoaaaning lelanpahan. Pata aJa netepaken yen fngkalS aaged nbarrgun Tanan Maherakaca pwrika Prenadl, ekelnlpuu Srlkandht. Nunten Prenadl kadhaupaken ptkantrrk Devi Srlkaad.hr. Prabu Drrlrudana tan trlnah, nulya dados perslg. Bratasena nuJa baatl Drryuda.na Ba-Kuravane ddlab Drrra kasoblalc lesus fsepflng balt mrd.ng lah
clados
stlna. Kasaru penganuklpun Raden fupa'l'l , I, Stpall kaeoran nunten telut.
tlnandh.lng611 dsn'lng Dyan Prena-
TANCEB 2'l Juni -S.,-9-l[.. 1983. It***r(II**r***ti*****I*i***
tit *i*lf ***ti*.**
******f ***********************************
l0g.
I
Eln nnnq nn nB Dtn rpmtnoll tlllulluul utn nn mn nE mm mn nn nm mn mD Bm mn En nn nn md hm nn uunnun mnnnnF Du nlunnn nmnrn Bn InE rnm nn nnn nn IID IDlt ruD trn nln DID nn uD luullD nm nnnnn DD mtll Dn guo ntD InE ntlut nnmnm
mnnF nEil[ trDnnnn .nn nn nE nn nu nnmnnn nn nnn nnnm nmnn mn nn nn nn rnn nn uu0 Em ill ntr nn nn nn nm n$ trn BD trE Dn nn DD rn antr Dtr no IDll lrul nn uE DrulnDn nm unElltnn Dn IDn lllln nm[u0 mDuunn mul ! En !U! &n run BD . nB nts n hn nll lnm &!l Dm DMtr nn mn mm nn UD Inm ErB nmllp nn utr mlD nn Ml nDnn trd nm Dn IIln nn IIlIlun nE IIul mqn nn rur Er.:
I.
KAiITIJANGAN
nn NIn
suR011 0y0.
lVse.g Gunr nygng Na"rsda. Rembap t - Paralglouka saklng Nageri Gliry Hda, RaJa Ditya Prabu Praeona (anak Raden 6q"goa) njuntn rabi ridofu is ffveng Gunr tan kapareng. Gya dharuh nrLng para deua klnen pacak barle
II.M
U.L:[-A
.
dltya Prabu Pracoua Dy8!g pattb Soklpu. Renbap : - Sang Nate ;Ia.nar vidodarl langlng titunplk denlng Jawata. Prarnila gya utusan patlh RaJa
-7Soklpu klnen neupuh prang
urlng SrroJoyo. Petlh sandlka, gya budhal sauaF-
{ya raeekea. E&AN9-81G.&! s - Raseksa oatlng GlllngvaJe carupuh prang lavan para deua. l{asana Javata kasornnr gya nutup korl Sela Panalgkql. }$sang-Gtr ru nunten utuga! urLng Sva.ng Narada klnen Dystaya Prenadl, sand klnen ng rlngaken pusaka SanJata Kunta Druvaoa, langkap UiJaya n&nu. Narada sandlka nunten nssat ngg€gana fununrn nr{ng narcapadan 0ANDHAKAN : - HadyanlDg uana, Radon suryatnaJa tapa nyunun pueaka. Karavu! an tnglrang rana ltrrralg $rrya, parfu€ nlslk Sang Kueuna klnen nangglht lVvnng Naradnr klnen ngaken Prenadi teutu badhe plkanhk puseka. SrryataaJa oandlka gya pangkat, Wvo"g $rrya nJanparrgl. Kacarita, lanpahlra FVyang Narada kaeoDot benterlng srengonge, ngantos srlap +''g pqn{ngal. Dlpl pluanggth $rryatoaJa kinlra Prenadl. Gya kadbarnrtra:r dadL jagontng deva, nlyah kaparlngan SanJata Kunta. !ftrsqya $rryabda narnpi SanJata Eunta, Ifva"g Narada nangertoo bllth sanee Prenadl, n1la pusalca kapundhut vangeul nanglng furyatueJa dstan plkqnbJk, tenah da&s r€batan.Wasana SuryatruJ a plkantlrk SanJ ata Kuntar iSuang Narada nanuqg oaged ngloloe rrangkrn{putr Kayu Kaotuba Mu\ra. $rryatoqJa oncad, Narada wlrand}:ungan ngupaye Prenadl.
III. I{A}IA G ANDJIIAIU. Prenadi nyalg Senar Gareng Petnk. Renba.s 3 - ryal PrenadL ngupaya Barslra nrlh sagod negat puser laJr aJ:unanlng putranlpun kang lsta Urekodarar nana Ba.nbang Tetuka. Katungka tfyang Narada ranuh, nunten ngalrdharaken lelarpabadpun earni ngr€repa nundbut pangapura dene pueaka kang46slhlne kaparlngaken Prsnadl, oa.nangke kabegal $rryatnaJa. Prenadi nboten cuuar nelah nunton sagah nundhung mongaah. Gya nlnggeh Ketrysengan, FER$NG.SSIE, Pronadl ta:rdhtng yuda klayan Patlh Seklpu. Sarg Ebgus glnetek aJf ge).ap eayuta, sarvL tlnutertan uadya dengon lan lenut nyelunan, Prenadl kng Prutlgr dh.avah 'lng ara-ara rLnubung lenut nyelunan ngantos tan saged ebah. Petnrk nunten J.unaJar uangaul roring .Anarta, uJuJug ing Pringgondanl. Raden
IV. NAGART
PRINGGONDANI
garva Dest Arinbt dalah putra eJ.lt ruJud buta takslh nbopong arurnan uaroa Barnbang Tetuka. Katungka rarnrhnya SrL Xreena tg vln Prabu Puntadesa. Renbgg : - Sadaya sa.ul budl deye negat arl-arlr nanClng deda-el plnten-2 datan paoah. Katungka eovanlpun Petnrk uetur bll:lh Prenadi dadoa erayanlng deua tandN.ng patth Sokipur kegetak kanpnrngr oanangke nand}ang saklt sabeb rluubung lenut nyeluna!. l,Irokodara tan earanta auaten ueset urlng $rralaya. CA}{DHAKN : - IDg paprengan, Wrekodara gya nglabrag Seklpu, dedoe psraJrg.Uasana Sona kagotal alf gebpaqyuta, ka.npnrng, dhavah rlnubung J.enut nyelunan tonah kapLdhara. Raden Wrekodara ryang
-8V.
KAHTWA]'IGAN S
OIO . Narada billh
UROL
sauur€ r.al.hlh, pr+ ''anpl aturlpun Wva''g nadi lan llrekodara sani kasoraa. FVvang Gunr nunten dharnrh nring Eywalg f'lg rada klnen nundhrt Jabang bayl Tetuka klna:rya Jago. Sandika nunten palgkat CAI{DIIAKAI{ 3 - fng Prlnggondanl, Sni Kreena, Prabu Punta, Desl Arfubl nyarrg Banbang Tetuka. Kntungka rawhnya lVuang Narada nu:rdhut Tetuka karrg ge Jago. Prebu Punte ngulungakon nanglng n1ruuun supadoe lfunng Naqg da oagad nedhot arL-2, Narada oagah, nunten rrarrgkanlpun SanJata Kunta Kayu Kaehtba Mulya kasabstqken {ng arl-2, saged pedbt. Nanglng pedlptlng arl-2, vrangka slrna nanJlng puserlpun Tetuka. praIlVuang Gunr
nlla
Svang Narada pltungkae dhateng Prabu Punta 1an Kreenar yen lng tonbe rpnten pr4"g agen€r Tetuka sanpun ngantos kunavantun napagaken SanJata Kunta. Purnanlng oabda, Tetuka gya kakantht ninggah Kallyuangarr, Srl hreena ugl bldha-1. Kacarita, &uugl paprangan, Tetuka kadrnungakeu ln! palagan gya kaeunbaraken bllLh punlka Jagonlng deva. Nunten Tetuka dipun broyok raeekea, na nglng nboten tatu nalah eangsaya &gengr saben buta nyaket kapancal poJah. Patth Sek1pu uurtng, Tetuka dlpun uaeub laJong kaunealaken vangeul urlng ngarsaning lVuang Guru. Nunten l$wang Guru dbanrh dhateng tVwang Ranayadl, kinen nJodh{ Tetuka. Ranayadl oandlkar nunten Tetuka kaJeaa.ng lng Kavah Candradlnukar oaranduulng badan kagantos sanl pusaka nyang raJaning tosal fraentag aaklng kavah sanpun vuJud satr!.ya gagab prakooa, ffuang Guru parlng k"kaaLh RADB{ CATHUTKACA' Para dova ugi paring na.ui : Inten S!nba.rJal Purbayal $rryanrada, Gurundaya, Senayoga, ArlnbyatoaJa, Iop. Nunten plnar{ngan busana kadoyatan c L. CIPINC BASIINA}IDA. 2. KOTAII0 ANTRAKUflIHA. 3. KASttT PADAXACERHA. Ingkpng katlyaoane, Caplng Bapunanda ulnangka .11ngafing panas lan udan. Kota'g Antralnreuna, oaged nganbab Jurnantara tan prabede lng dbaratan. Kaeut Padskacersa, yen plnuJu uabur nrangka ngunghd:f 19 nah eangar, kayu eoDgr vatu angker, nysng pandh{ta tapal datan ane Ls,r'g ng
Iadl. dlpun kudang dening ttyvalrg Gunt, nananl eaged nylrnakaken nengoah, nedya kapailngan nugraha Junoneng ratrr nengreb vg dya Javata, Gatlnrtkaca sagah gya bidbal neuprlh prang Lavan Sektrpu. Patlb'Seklpu natak aJI golap sqyuta, Oathutkaca kagetak kunpnrng, dhavah ing papanlpun Prenedl Eyang Sena nandhang gerah. Katungka Srl Krosna reruh, paring dhawb nr!ry Oethutkaca yen prayagung krlra'l r I punlka lngkang reue lsr panan. Oathutkace gya trrnandangl lenut lan dengen nyolunan sinapu asta tenah peJah hrnpesl Prenadl nyeng Urelodara dadJ. vares. lfuorlya Ja:rua-Jlnar'uane Gathutkaca klnen naJ€ng prang rnallh. Sandtks gya napagaken Sekipul dg {ya perang rarue. }lasana Gattutkaca nganbah ndlrgantaral Soklpu kauntlr gulune pedhot, peJah sanallka. Prabu Ka'la Pracona nganuk, tlna:rdhingan doulDg Gath,rtkaca, porarg Raden Gathrtkaca uunten
-9mket,
Pracona nyokot.
Hing-2 Gathutkaca tnggrh tunrn raoekga, pranlla
sg
tlm-2 nyokot. Pratm
Pracona ctrrokot lIate pg dhotr peJah. $l Kroena nangglhl ksng putra Gathutkaca, nunten den pangurl etyung kang nodot dadoe PaPak.
r€Dg nengsahtpun nyokotr gya
TAIt CEB 28 Junl
KAY0N. 1983.
ll0. lnllulD n E D Inmnn nn Ellt B"H H nnr[l H ED&[ ts EItIEts nn D nm n nnDD t!t!Er! D E!u! ll !l n nnn
I.
lulltltEnn nuDlo !u! llll EB Em nn Dn En EAEUnI| Dtr mn mm nn Dn x0D -.Er! 4r[ ullln !u! Ell Dn
.UAGA&[
nnnn t![ nl!!l rnrr nn lnII En Eu Dn n& hm Dm mm|DnDn rnm nn nlll nn nn nD IDn lun trn uD Intlnb En br!
mn
dn
AMARTA.
Prabu Puntsdsvsr llrekodara, Kenbar, patlh And,akasonenr, patlh Gagab balra. Beglsg : - Sang Nata ue{ya todhak J agong rnrtng Sapta Pratala eabab kang ralra Srl lkesna ne(ya nyira.nl kang gan a Desl Pretiul tngkalg sa.npun-
nggarbLnl.
GYa
tato-2 budhal oakadang. Patlh
nguntebaken.
II. Pratu Daealunara, nyaJcg para putra Begasuknap Trlkayae lblelrah, lblvarreh, Narantaka, Dovanta}a. Rernbae : - Daaalcunara ne{ra neguru nitng pandhlte rng Pertapan Arga Taslk peparab Rest natdhi, n)ruyun weJrngan AJlPancasdxa Reksakanltrg BunL, KaroanJ.pun Sang Nata nakaten sau eabab ksdlbyan {ll Pancagana kang vuo rlnaauk duk furg qn{ sanpun sltra kabanJut dening deva. Gya bldr'"r, kang putra. Begaeuloa nJampangi.. PERANO GAG.AI s - llg dya Svarga BaJxdhang krFapas bala Anartal sul-qyanlng renbag dados perarrg. Ueeara va(ya fuarga Barrdhqng kaeoran, gya
III.
ua4lng uala.
f,]\SATRIIA}I M A DU K A R
A.
Prenadl nyang gBrsa 9e]1r klnaeth Devl sllastrlr rlari6 Senar, Gareng Petnrk. Renbac t - Salg Bagus pa.uJ.t nedya todhak J agong nring Saptg Pratala kadhorokaken panakasar. lJBtrrc-gSEA& t - lla{ya raseksa Suarga Bar d,h".€ nbegal tLndahlra Raden Pronedll dadop pancalcare. lJeeane beLe b'ute sg Raden
ul
kesoran, keplayu.
rv,
KAltrUANGAN
W.
iVvang lntaboga nyal'g kang putra Devl Pretitd rngksng sallpun nggar! blnl, narpl rauuhnlpun Srl Kreena, Balad,eua, Prabu Punta, Sena, Kenbarr Sg tyslr{, Prenadi Ey'ng panakavan. ReFbg.s : - Srl l(roena nedye nirltt nylranJ.
-10kang garya Devl Pretlr.rl. Na.nglng dereng r€antos keleksanan, sadqya sa,nl \& get eabab Dosi PretlvL natur yen kandhutanipun 8ima. Srl lG.esna, nunten pg,
rentah dbateng Premadl kl,nen nadorrt trurcar'{ng kend}nrtan dbateng Pertapan Arga Taoik. Preuadl gandlka nunton bldhal, Sena Baladeva Setyalcl nJenpalgt Eqg.g*9g' drnugl otkuntlg Arga Taslk, Pronadl kavangaulalcen denLng Begastrl ua tenah daclos prarg. Begaoukna kasoran gya lunaJar. V.
PERT.APAN
ARGA
II-E-LK
.
Resl Ratdhl narpl s6yeq{pun Jabatg bayl putranlpun Pretlsl. Eggbjg,r bsyl nyuvun vlnoJs,ng AJI Pancaeana Dayadng Angln. Gya vlneJong Jaba.'g ngantos lebds, Kaeanr praptanira Daeakunara natur nyuvun vinejalg AJi Pancasana Reksatanlng Bunl-. Nal.lka Dasalcunara dhateng, Jabang bayt etngtdEn fng farnanlpun Daea!ilnara. Pranlla sarong Sang l.liku neJqng AJI PancasanarDase!ilnara nboten ELrougr eabeb karnanlpun kabuntotan jabeng bayl. l{aganaDaea'kunara nangertoo, nunton nurlrrg, Jabang bayl kavasuh. Nanglng Labet LruB ngraouk kaeekton, pranlla Jabang bayl nboten eagod peJah. Kaearlta, nboton dalgu Raden Prenadlr Sena, Baladova Ian Setyok{ dhatengrnunten pJ-ta.ken nrlng Resl Ratdhl lng pundl dunungLpun Jabang bayl putre Qg ul Pretlvl. l{lnangouLan btllh BElangke pratg lan Dasakunara. Plenacll sakadarg gya nagut pupub oablyaattr. lla.gana Dasakunala kaplkut, nunten natur @ bat. Sang l{lku nunten dhavuh bt}th Dasakunara k'kadar€iaken klayan Jaba"g bayl putra Pretlwir Dasakunara natlr senbah nuuun. Nunten Dasakunara pe.nlt wangsul. Sananten ugl Jabang bayt gya mesat uargsuJ. nring guva-garban{ng lbu. Para satrlya ugJ. nunten aututl ludur nrlng Sapta Pratala. CNDHAKAI{ : - Ing Sapta Pratala, {yuo'.g Antaboga, Sri Kresna, Prabu Punta, Deui Pretlvl, katungka praptanlra Baladeva, Sona, Premadiilan Setyg kl. Prsmadl natur bill"h Jaba::g bayl sa,npun wangsul mring 6uva-gu.'6U
nipuu Derd Protlul, nalah'salnpun ngraauk kasekt€n ]{nsngkutrg. Kacarltal nboten dangu DerrL Pretiwi babaran mtjii- dhanpit. Ingkang prlye kaanBg€tr sepuh, plnarlngankakaelhRADE{ SI TI{ A, denefurgksng estrl plnarlngannarnl DEWI SI TI SUN DARI. Kahtn8kapanganukipunBbqg Eu!:na ned;ra nraJaya Pandbaua. I'lrokodara nurlng gya nqJa barat gedhe, Begegulrna saradyano kaseblak lesue tenah kanpnrng.
. 28 Junl
TANCEB
lll. m n n n N
II uuuln E E n nn n D nE nltnE[ul n Dn nEn mnnn EEIID n trnnn nuu! nnlll[
N NN NDNID n n mn tnruruutn nn nnnn E!In
D
n
IIlIIIIIIDII
KAYON. L983.
nrnmm nnmn IUD n! nn nn Dt! Do n*'E$fi mn HH"H$ 'HnrE'fiH $S
tunnn nruul
nlllllnD
nnnn
ntr n tr uut nnt nn nn nn n n tur Btr Intr nn tnn Hfr HrE Hfl Ef,'"H" HHtrf,fl nnn Efl HfirEH" Hf, Efl HH mm
I.NACARI DllARAt.lATI. Prahr l(reonap Baladeuar Sstyakl. Rembas t - Srl (regna rratur nrlngkalg raka }landura bllfb jaba.ng bayl lngkang ntJil sating ganra Deni Jenba-
-Ll uatlr sarandttdng baden fustrh rnrlu kadoe yanafa. PranLla Jabarrg gayl dalah. Devi Jenbavatl oanangke kalrubonaken vonten {tB Pertapan Gadapadana. thr ta dhaoarlpun, rnnten parangruka saklng Nagari Paranggamdha PraLru Kilatuak" r bgkarg nedya ngla.nar Jenbayatl. Prabu Baladeya murlngl gya pa.DLt paca.k bg rla napaga.kon nengeah. Kaliran nunton budhal, ngantbi kang rayl setyek{, patib Ud,aval patth Pragota 1an enban Prabaua.
II. TA
.
Prabtr Kllatnaka (}Jayah Pratm saerad.eva, buyutnya patlh Srahas&na lng PlasaJenar)uyarrg patlh Kelatavarna, dltya Kelatayaksa. .Bg4;!gg, : - Ttn-
na.nplk panglanarlng sang Nata dhateng Devl Jenbauat{. prarnila gya ngerlgaken vadya nenpuh prang nrhg Dvarasetl. PERNG GAGAL : - Uadya paranggemdha canpuh prang lavan paprangaD sigeg.
III.
prqJurtt harauatl lan Mandqra. Kasaput i.ng dalurI.TANA
K R EN D
HAY AN A .
Prsnadl Eyang Senar 0areng Potmk. Renbag : - Sang Kusuna pq! batos sabab kang raka Draratratl. kagungan putra nljlI jabang bayi prlya iqg kalg kebak vulu kadl lranarar tenah kang rala nandhang virang. Miie sa.nar€ike katltlpaken tng Gadauadana. Dabat veras nring kang nbakyu Jenbavatl, !g (yan Prenadl aunten bidh&l nrlng Pertapan Gadanadana saperlu tuuL kaulluJ enganlng J abang bayl saha ibunlpun. PERAI{G s&(AR : - }ladya rageksa para4g galudha nboga,l lyan Prenadl teuah dadoe prang. Denava sa.nL kaeoran, kathah lngkang peJah. Raden
IV. ASTAIIA C A D A l.t A D A N .A o kalg putra Deyl Jenbauati lngkang nsngku Jabeng bayL putra srl lkesna. Jabang bayl taneah nangls, salg Dori ugr anggung oungkaua karana ngraosaken sujudfutg kang putre ingkang hrnrh vqlu kadl wenera. Katungka Eovanlpun Premadl nyarrg pa:rakauan, Devi Jenbasetl gya ngrurgkepl pangkordng kary rayi oanrJ. paerah ruvatirrg kang putra J:absng bayl. Preuadl sagah, nunten Jabalg bayl kabekta nlnggah nr{r,g Sral.aBegauan Kapl Jenbautrn nyarg
Ya. [gg!!er
I
dunugl korL Ssla Pana.gkep, Prenadl kavarlgoulaken den{.g lVwalgg{nglora ]nn !6l6upata, dadcs prang. Seuar nurlng, Clngkarabala 1an Balaupata keplayu. Nunten lfvang Narada rauuh, perlng nugraha dhateng Prenadlrrnggih punlka Jabang bayl kannrat wluuipun alrrra, sarta kaparlngan Must[ ka TIRTA KnNcAlIA, sarta ugL par't,ng na.nl RADEN s A H B A . purnanlng uaca-
ne, Jabs,.g bayl Raden Sanba nunten kabakts, hlndur den{.9 Raden Prenadl. hnugf lng Aetana Gada.uradanar Jabq''g bayi kapasralaken dbateng Derrl Jenbavatl saryi ngeturaken oadqya nugraha paparhg saklry lfuang Narade. Bgv. Jenbassn Ia:r Dowl Jenbasatl kafq.gkung btngah. Nunten lY.rta Mas kau-
-L2_ sapalcen dhat€ng Jabang bayl, teoah eena.Ilka aarlranlng Jabarrg bayL ourunar plndha kencalra, blnabar,, aadadogaken sangsaya btngahfu€ leng ibu trwln Begg wan Kapl Jenbauan. lfuetpra purna
vatl
lng gatlr
sedaya nrrnten
nedya nasraba-ken Raden Ss.nba dhateng kang rana
Srl
bldhar nraDg
Dearg
Kreeua.
V.W. Prabu h,rntadeva, l,lrebdaral Kenbal. Renba.g : - Seng Nata kapar€ng ne{ra h.rul urlng hlaravatie nglxas oablyantu nggenye Srl Kresna kadhatengan parangnuka. Gya ga.nl bebLdhalrn. ITI. NAGABL
Dl{ARAUATI.
Srt Kreena, Baladoual hrntap
Sena, Kenbar, Setyald. Nanpl praptani
JeubauatJ,r Prenadi try4ng panalravanr ngapuraken JaSang bayL Raden Saruba putra Sri Kreena. Para prayagung sanL ngulgun drpi uulrga gunebyarlng ssrlra Jabang bayL lngk"ng pllrdha kenoene elnangJ;lng.
ra Kapi Jenbavall Devi
Nunten PrenedL fngkang natur nyarlyosa.ken lelanpalranipun Jabalg bayl na.npi nugraha salci'tg Jauata. Para kadc4g sa,nya rena lng panggellhr Srl Krosna 19
j eng kapareng ngak€n putre dhateng Raden Sa.!oba. Katuryka pangarnuktpun Prabu Kilatnaka, tinandldngan pare rqJa, nanClnC sani kasoran. trengginag Reden Prenedl gya nbekta Raden Sanba kadunungaken rng palagan sarlrl elnandhlngan SurJata Cakra lu Pularrggenl. Prabu Kilatuaka atsa ngrangs4ng Jabeng bayl, kadadak kantala. Drpi sa.pun uungu gya tunandang nulaaara Jabalg bay1, naqr-Dg na,lah saxgseya dJ.vaea kadi glnege. LaJeng persng, Kllatnaka kadhavahan Sanjata Ca.lcral lebur dadl avu, KLlatnaka nanJ{ng nrlng Raden Sanba. Nunten ugi ka.kaelh Raden Kllataa}a. Patlh Kelatauarne tryang Dltya Kelataye.ksa pejab cteni-ng Hrekodara. glssnlng uadya Parenggamdha bubar navut. Nagari Para.ggarrrdha nunten dados hg 6atrlYan{Ft'n Raden Sanbo.
IJN0EB - KAION. 28 Jtml 1983.
ilz.
Bggggggg$# gsg8$gggg$$$g$gg$ggg$gsgsse$ssgg$
0uu[E &u lllllltrE mnmnIDn mrq nB Iu In mm nn mn nm utrn DD tDIIl h ID Bm Inn mm MMMIUD MIN MM D ID NM IDIIDUIMN mB IDIII mm nn nE um ntrn mn nn hn mn mn nn llunn Dn mm
Dmmlnm
nnnmm mn
nn
mn
un
I.
mm
NAOARI
mm mmn mmnm mmEnn nm [|m mm llltll mn ru[ IDm mn IDn nm mm llull mrDEm mrn nm rDmnDm mm rDm mtn nn nn nn mrD mm nn hn nnn nmmm Blm mn
nm nnn suo nm EB InlD nm nn lDnun nuun nn nIl nn nm nm mn nm$un EIlt unn mmnnq
un IDtr
D!IARA}JATI
Prabu l(reona, Prabu Ba].adesar Raden Sanbar Setyalci. Eenbae 3 - Ssng Nata kakallh ne{ya tuvi urlng Mafukaral karana [ang ra]l Devl Senbadra eanpun babaran nutl kalung plnarlnga-n kakaslh Raden OngkowJjaya. Nanglng doreng ngantoo jengkar, uonten utuBan saklng Nagarl Plangkawatl, dutanipun Pratu Jaya.nurcita tngglh Prabu Sonabrata ne{a nbedhah nqgatl haravetl. -
_13_ Pratu Baladeva uurlngr Fya bldhe] napagsken uengsah. ss'ba Setyap klnsgl
-
ndherekaken.
II.
NAGARI
PTANGKAL'ATI^
Prabu Jaya.nurclta lngglh Sonabratar
:-
i
patlh Jaya Blsana, Dltya K&la-
Nats arsa rrgelar Jajehan r:nbodhah D*arauatl, gya b! dhaL eava(ya nenpuh prang. PERANG GA&AL : - l,ladya Plangkavatl canpub perang lavan bala Mandura l.an Dsaravatl. llaeana Prabu Baladewa kaogran, nug ten Sri Kresna nrlpih nring kang ralal kadherekatcen nundhut blyarttu par;paadlrava tng Hadukara. Bal-adesa oartrJuk, nunten bidhal nring Madukara. Ng garl Duaravatl kabedbah denl.g Prabu Jaya.nurclta. CNDEAKAII s - IDg uana Krendhavabana, Raden Drrsagana tapa nyuvun uaityu ratu. Karasuhsn Bathart Drrgar sagah ublyantu nunrnaken vat4;u, nanChg kantbi JaDJI nboqjnng peJahlpun Drreasana keda,h dedos bala bg jubarat. Drrsasa:ra sandlka, nunten Dlrga nesat mrlng Ka\yvangan.
Dlrga.
Renba.e
Sang
III.
PINGOIR
KALI
SER AYU .
PEtnrk. Rembap : - Sarrg Blna tg pa ngudl uabyu ratu, PERANG SE(AR : - llolrten deneua alasan kallh nana D!tya Kala Prabancana uyang Kela $fayakoal arEa natlgsa Selg Senar dados perang. Raseksa kaLlh sanl p€Jah, bad.har HyLIarg Bayu lan lVsal€ &rdra, pa1,'ing uisik yen uro ca.ket hruunrnLng vahyu, narylng na{yen nangke hrnunrnrsanes poothlne Sang Sona. Deva kalih gya oi:rra. llrokodara nglajengaken tapa brata. Raden Wrekodara lry4ng Senar Gareng
IV.
KATilI,IA}{GA}{
CAKRAKE}'{BANG.
Hyvang FsnaJaya nanpl ravuhnya lVwang Narada. Renbap
rada parlng dhasub nrlng liandaya
bilth
:-
I{yva4g Nag
vanci uatyu karaton kang katttlpeken ing Cabokonbang katururulcea, lnggih punLka lVrang Calcra[lngrat lan Batharl Cakravatl. lfuonya dhavuhr bvang Narada kundur. Katungka praptarrlra Batbart Dtrga Ian Dltya KaLa Rr1aha, nodya mundhr.rt vailyu Calrranlngrat araa kaparlngaken dhateng Drrsasana. KarnaJaya datan oukal dadoa p€rar€. Perang rarnor kaplsah denlng Bathara Ca.kra{rlngratrkanthi dhanrh bffiir panjenenganlpun lnggih badhe nyobl nltis dhstPng Drrsg sana. D€no ktyat lan nbotenlpun Dlrsaoane nanpl vabyur punika gunanhrng dbateng kodratlpun. Popporo.gan slrep, Bathara Calcanlngrat lal ke'lg gs.rsa Cakrauatl t:nurun nrlng Marcapada. CANDHAKAII s- Ing Wnna i(rendhawahala, Dlrsaeana tapa. Cakranlngrat tununrnt nltlg dhateng Droaoanar.nunten IVv"''g Bathari Duga partng dhavuh dhateng Dtrsasana b1] rh sarlpun katltlean ua\rur nanglng mnten pepg cuhlpun, trrggth punlka : Saironlne /'O dina orq. kgna kempaL uanltarlan org kene tlllk bavl vbn durung umur aelapn'l. hrgasa.aa blngaht nunton Drga Blrna.
salnpun dunugl
-uKacarita, Battrarl cakralratl nenba hdharg Tansayektl, nggodha Diroasana, rewa-reua ne{ya suwlta. Drrgaeane teln kLyat, ersa nond.hong sary ,Dewi, tenah oncad ua\nr ratu. Bathara cabanly'gfat Ian calcrauati nganbalp padoe pg nltlsa.n. DrsaeaJra koncadan va\ru, gya uadooi elnten nangke lnglang katitlean arsa kaprau&Eao OAI'IDHAKAII ; - Plngglr Kall srayu, Raden urekoriara tapa, nunten katltiean ualw ratu, calannlngrat nanJing. senal nulat, gya l.lrekodara ginugah sarul natur yen ua\ru uuo roenJing. Kanajaya ravuh partnc vi_olk, wesaLers uong kang nenbe angsal uabyu : Jmnlng fo atna ora kena cecoketan klayan ua.ulta, Len ora kena tlllk bayl karrg durung uruur- solapan. Sene sagah, KanaJaya sl-rrra. Katunska praptanJ.ra Bathari CalcavatL nonba Sxdbsng Rencanelh nggodha Wrekodaral narglng sena teguh lr€ budt. sang Devl trro anggodha, dea gusah d,g nlng Sonar. Cakravatl efunar nganbara ersa nLtle nrlng Kadhaton l,llratba.Drrsaeqna un{nga yen vatlyu nitLs nt{ng Wrekodara, gya nantang peh rang' (6fsn.lhrngan denlng Blnaoonal Drsagana kaplkut. IVuang Naiada tunurun paring dhawh orlng D.rrsasana hinen nalluah, lng tenbe buyutipun tngkalg klyat uanpl uatlyurdng ratu. D'rrsesana narinah, aunten va:rgsul nri.ng Aetlna. l{rekodara oapanakawa:ro gy& }undur, nJujug nrlng }tadukara. V.
KASATRIYAN M A D U
K A R,A .
Dyal nrJuna nyang ganta Devi Senbadra nanglcu kqng putra OngkowlJoyo nanpt ravuhnya para kada;rgr. Pratnr Puntadeua, Nakula, sadeua, Eyang Gathrrtkaca.. Renbag : - Saral rarabean bab nurcanlpun Raden Wrekodera d"+"h panqkg sarr. Katungka prapta:rlra Sang Sena, labet saking genbiranfng ltqnah r€antoe oupe veun'ler saH.ng lswang Kandqya (nboteu keuglng tuul- bqVl yen dereng unur eelapan), wrekodara ravuh gya nyandhak kerg putra Jabang bayi OngkorA Joyo. I(adaaak va\yu ratu oncad enklng l/rekodara, nanJtng nrlng jabqng bqyl urekodara nangertos yen va\ru ngeub nrlng'ongkovl3oyor gya katLngal nJegregr gegetun. Nanging datan kawlyos 1rg 1asan, ngantos pere ksdang datan tnqggap dhatong pnnggn'l'l[tng Sang Seno. Wasana Wrekodrira ngard! ka dhateng ArJunar OngkoviJoyo nodya kapundhut putra. Arjuna tan suka, pabab nenbs peputra satunggal punika. Nunten Sena ngandtka, badhe hrnut nonong kemawon. ArJuna 1ngg1h nboten ll1a. l{asa1e l,lrekoda.ra uutung, gya keoah tarrpa panlt. Para kadang sanl cingak. . bayi 0ngkovtloy{dnX't k"k"1er nboten Igg.s.4!gr oapengkerlpun Sena, Jabarg purun slrep, ngantos gugup sadaya para oopuh. Katugka praptanlra Srl Krag na lan Baladeva. D.rpi ws unln€a ssbebe Jabang bayl nalgto, sri Kresna nu4 ten dhavuh nrlng ArJuna kLnen nusulaken 0ngkor.rlJoyo dbateng wrekodana, yeu plnangglh, Jabang bayL pasrahna, uenelhna, dlnen dlemong, dlnen diaku putra. Ing sakavit ArJuna nboten pumn, nanglng dupt tangisipun kang putra eaDggaya saaterr laJeng nanut. Kang putra OngkoviJoyo kabopong kasusulaken kang raka Wrekodara. Sareng vuo plnangglhl Jab"ng bayi kaaturaken. Gya ka-
_15_ I
denlng Wrekodarar 6arta lqieng dlpun susoni. Kenglng dayanfng vallyu, susurxfi€ Sang Sena dados kopok, Jabang bayl nunto! nueu ngantos hrrmk, dados strep nggeuya nengls. Malah lrdeng ssntosa 1an saged rnlanpah turdl belatlnr, Ing nrLku Raden l,lrekodara parlng no"nl dhateng kang putra kakaslh R$ DEN A B I M A N I U . llaeana Srl Kresna nundhut biyaatu ngrobat, warrgsul nagarl Dlaravatl eaklng Prabu Jayarnurclta. lJrekodara lngkang saCP, nunton nggendbong Abfuaqyu, bidhql nenpuh prang nring Dsarawati. CANDHAKAN : - Ing Nagarl Duaravatl, Prabu Jayarnurclta katrdang Raden lirekodara, dadog prang. Nangtng lJrekodara kasoran. Gya keng putra Ablnanyu kata:rdhlngaken ing palagan. Ablnarlyu kapala denfng Jqya.nurcitar nahyu Calcrenlngrat kr:rdar Abtn&nyu dados dlwasa. 'Tandtrlng prgxg lanan Pratru Jayanurclta. Waganri Jayanurcita peJa-b, zuloa nanJing mrlng Abfuual)ru. Nunten Nagart Plarrgkavatl klnarya kasatrlyanlpun Qyan OngkoniJoyo. enba.n
28 Junl
a
L983.
ll3. mnnnun nnllut nmnnmn nn nn nllllun nllulul tDl!trn nuuln Ellllllll -mn nn nn nn n D mm nm nm !!n nm mm mm mn nm nm nD nm nm mn nn mm nn mn n m nm mtD BID mln mn mm nnunmn Iutummnm mmnn trn n m Em nDmIu]I nD nm nn nn nm IIB ruI nn llm nn Em nrnm nn Dm nn mm mr4 mm mn mm nn nm mm n& nn uuIlIIl trul utn nul un mm nn no IDIIIIDID IIUNEUDIB IIUI IIIID UIUIIIID IDUUllIl TIIID NM NN MNIIIIN ;
I
r.
l!tga&[
DTIARA!IATI.
Prabu l(resna, Prabu Baladeval $a,uba, Setyaki. Renbpp s - Sang Netekalcallh nedya tuvl nrlng Madukara eebab nirong peuarta bilth kang rayl b ul senbadra sanpun babaran nlJ1I.kakung, nanglng eloklput deue mJud rase! sa. 1\rr Deul Senbadra sanangke kacariyos ren€n dhahar uLa.n mentalr" Gya ta-
ta-tate bldha.l.
Sanba Setyakl nguntabalcen.
II. Patlh Ka'la
:-
NAGART
GUI.JA SELUI'IAN.
Margangsa nanpl ravuhnya Sang
tllku
Gandanra Ka].a Asyara.
l,ltku dharuh urlng petih Margargse klnen budh&l nadosl Jeng karipun keng putra RaJa Guua Seluman Prabu Ks'la Mardeua irgkarg duk rqg uni nyldra DeuL Senbadra, oarta klnon trgarat-awati kadary naia Deui Yakeil'lardeu1 lngkary nenba Deui Sonbada eana:rgke uuo durounung lng Hadukara narlah vus peputra satunggaL nlJll prlya uujud denarla nana Ba"nbapg S€hbotbo. KL Patlh sandlka gya panit nbl,iha'laken vadya raeekee. PFBNG GAGA!: iiadya raseksa Guua Seluman kepapag ua{ya haravatl, sulaynn{rrg renbag dadi baadayuda. Para rasskga kasoranr Bya na.\ilng wena. i Rernbgt
Sa:rg
rrr.W. Raden .ArJuna nyarg Senar Gareng
Petnrk.
Renbas
l -
Salg ArJuna pr1-
-16hatos sabab peputra nljlI prlya suJud raseksa, tur na'lih slagane k4ng galrva Dovl Sonbadra tngkang renen nsdha ulan roentah. P@4Nfu$&(AR i - naseksa Guua Seluroa:r nbegal Sang Bagus, teneh dadog pancaks"a. Para raseksa kasora.n, kateh lngkang peJah. fratungka praptanlra Sri Kropna lan Baladeva, gya nariplh nrlng kang rayl ArJuna, kakantbl kundur nr{ ^g Madukara sapanakavano. l
IV. I.JANA
K
REN DHA
LT
A HAN
A.
Burlsrana tapa nyuwn plnangglh klayan Deui Senbadra. I(aramr! an Bathari. D.rrga, parlr€ vlelk blllh Deul S€nbadra yonten lebet'lng uarta nrllm ugl, oarta nenbe nandhang Fungsatar klnen nLtulungl. GU.e Sang Burig rava gya bldha.l roadosl. drnunglng f,bvi Senbadra. CANDHAK,AN : - Ugi lng var:,a I'rrendhavahana, Prabu Kale Martlewa lr€kang rnle nyldra Deul Senbadra (na]lka punlka sarnpun ngga.rblnl eepuh)r alsa kaponclhong Sang Dorrf senaya. Nunten pasarg- sirep, Kal-a Mardeua tilen kepatl. Dtpl Kafa Hardeva sampun tilen, Deui Senbadre nalgio og sa.nbat ninta hr}urg, kad.adak kaptreng denlng Burlgrasa. G$a praptangarsantng Sang Ayu, Bari;a nuttsn sagah nltulungi. Kala l,tartiewe kagugahr sareng uua tangl gya tlrurntarlg plFhg d6n{ng Burlsrava. Kalaropa-han dados pg ra:rg, vagana Prebu KaLa Hardeva peJah. SapeJahlpun Kala Mardewa, Burloraua nedya nondhorg Senbsdls, nanglng Sarlg Derf datan purunr laJerg kaoyak-oyak lfggglb, sonten brahnana lngkalg nenbe lelanar nenggl-h pandhita eaklng Pertapan Argapudya Bogawa-n Madraga. Drpl Sang Wiku uninga wonten wanita i.:cgkang nonbe nggarblni dlpun buJung-2 tiyang Jalor, gya tetulung. Resl Mg draea nuJa pedh.rt petengr ngallng-ali4i panlngale Burisrava ngantos bingu'g. Sqrrg l,Il}nr gya nyaut Deul Seubadra kabekta kundur nrtng Pertapan Argapudya. Burlerasa blluluugan nangls medosl Senbadra datan pi.nangglh, waRaden
sana keeah Eapurug-purug. V. PEFTAPAN
A-!-GJ_I-U DY A.
nggulauonthah Deul Seubadra, ingkang kasanfunan ns$l bdlary CahyenlngsLb, ws varrci babaran n{11 ka.kung peklk }tarnanor Pinari-ngan nana Be.nbang Jalca Pengalaean lnggLh Ja.ka Lanbang. Arl-arl- ptnuJa @ ning Sang Wlku, da(ya oatrlya ga€ahr pinarlnga3 nana puthrt Aribaua. e€gel{ng carita, Jaka Penge.tasan H\rs uancl cenlouo dlPun euor€, denlng ArlbaBegawa.n l'{edrasa
wB, rensn abon sawungr gYa
VI.
rglurrg
LASAIEIIAN
adu Jago dhateng Madukara.
MADUKARA. (paIeu) aafafr putra Ba,nbang Prabu Puntadevar Srl lkesnar Baledg
Reden Janaka nyang gartra,Deui Senbadra
Senbotho, narnpl- ravuhnya para kadang : va, Wrekodara, Konbarl Gatlu.rtkacar uYaFg panakawan. Renba-E : - Para kadaqg sa.nl ngarlh-arlh Raden Arjuna klnen narnpl lelanpaharr kang awrat uau kanthi panalargsa.
-17_ pantt nrlng kang ra.na arsa kasukan aber! sarrulg dlrg tong peken ag6ng. Kalllan, nunten brdhal kadhorekaken parnongipun ingkang kadadosan sa.lclng arl-2 vuJud raseksa na.na Dttya }lufuouka, kl lurah Petruk lrtnen ngavat-avatl. OANDHAKAN : - Ing pasar gedhe Madukara, Banbang Senbotho nggelar kalangan aben ssuungl katungka dhatengtpun Banbang Jala Pengalasan nyarg puth,rt Arlbava. Gya sanl vivlt kasukan adu Jago. Kadedak sauunglpun Senbotho peJah, Senbotbo nuring, oawungipun Jnka psnga'lasan 4! pun kleth"k peJah. Jaka Pengalasan nurlng, nunten gelut lan Senbotho. Drpi unlnga trotronga.no gelut, DLtya llnrlnuka ne{ra bobantu, nangl-ng kapapagg ken puthut Arlbaua, dados perang. Aribaua lan l{arfuouka peJah "enpyuhr sil Banba::g Sembotln
na dadya ba:ryu. Banbang ssnbotho peJah denlng Jaka Penga'lasan. 0eger kasg trlya:r Madukara, Raden Janaka nurlng arsa nrqiqya Jnka PengaLasan. Mulatkl lurah Petnrk, gya nyaut Jaka Pengalaean kagendbng vangsul forrtrg Pertg pan Argapudya, kaoyak denlng Raden Janaka. [gggrt'hr dunugl lng Argapudyar Petmk rnasrahaken Ja.lca Pengalaean dhateng Bgv. Madraea Ian hdharg Ca\yaningsih, sarta ngandlraralen lelanpetranlpun nallka aben samrng ing Madukara. Katungka praptunlra $an ArJuna ne{ya ug Jahi Ja.ka Pengal-asan, ranglng dupl untnga cltrane ndilang Cahyanlngsth, Sang Bagus datan panglSrg lanun punika kang ganra Deyi Serobadra. Nunten rerangkulane sarul Sang Deui nyariyooaken lelaupahanlpun duk naLika kacldra ffia Gaadarwa Grva Selunan Prabu KaLa I'lardeue. Salg ArJuna nunten nbg yong kang ga.Ila brvln putra Jnka Pengalasan, ingkang nunten kaparC.ngan ng na Raden 0ngkoulJoyo, kundur dhateng Hadukara. Dlnugl Kaeatrlyan Madukara, Dyan Arjuna glfa dharnrh dhateng Derll LIg ra Srikandhl klnen nraJrrya Senbadra palou. Sandlka gya tunandang, SrJ-ka.ndhl perang tandhlng Sentrgdr.s paIsu, nsssna bedha,r Rasekgl l"lardsrrl. Kalepasall oanJata Sar.otana, Mardosl'peJah. Kaea$ pangarnuklpun patlh Kala Margangsa eawadya raseksar, kapapagaken denlng l{rekodara Gathutkace 1an Baladeva, KaJ.a. Margangsa peJah !ssubles kuku denJ-ng Sang Blna. Wadya raseksa katraJnng Gatbutkacal da{ya nawt bubar ngungei gosang.
28 Junt I98).
ll4.
a
NNND MIIDMN ED ltrIIDN NDND IUDDIN IllIII NN MN IIID IDIII HH E H trH HH HH HffH.HH HH Hfi HH SH HH ffE
Ef,
..
NN HH
Hts Hfl H,H HH HH"H$ HH"HH 'Hffi'HHHS* nrD nm fifi"p" nm ntr nn nn nnn nE nm mn nn nnpnm nD mn IDMn nn HH nn nn nn HH,,fiH nninn'
rDmtrtr n[urr[lEt mt! nn nn|IuDIn nn Eru nrrlnrn mm nn nn u[ uln Fmtr rnu [un mrn Bn nm mn mmn rr r$ttHt nn Brl nn nm mmnnnm trm
f,H rtr mm nn
I.
HH- mmtnfiil HH ffif,, nr' trn Em nn rr rrttHH Ht HH mH nf,H mn BHf, nH"Sn nn HH HffrnH'HH H$nrr ffi HH'Hrrfit HH Hffi'HrrH' NAGARI D tI A R A l.l A T I . Prabtr Kregna, Pratu Baladeua, =
Sarnba,
-
-18Ian Setyakl. Bggbg : - Kara:ra ffan ArJuna. Dutca dereng tlnbul, pi.anlla Prabu Baladeua nundhtt dbateng Srl Kresna, hrrl Sambadra nysng Abirnanyu ng {Va kaboyong nrlrg Nagari- Mardura. Srl Krsna ngaturakenr gya Sa::g Derd dalah putra kabekta denlng Baladeua. i Sapengkeripun Sri Nata Ma:rdura, Prabu Kresna. ngandlka clhateng kang putra Sa.nba, babagan Le]aqpaharr lngkang badhe dtpun aLa"srl denlng kar€ blbl Hara Senbadrar sadaya eanll nyanaraken. Wasena Raden Sanba Ian Setyaki panlt nedya nututl Nata Mandura. KaLLlan gya btdhal. OANDHAKAN ' - Ing pagelaran nJawJ.r Prabnr Baladewa tngkarrg sanpun uboyong Deul Senbadra Lan lbluranyu, tinututan Raden Sanba Setyaki Lan Udasa nyulnu3 vangsuJ. Dewt Senbadra, Prabu Baladeua tan suka, dedos PFAAIIG G.493!. Sanba Setyakl Udawa kabalaag Alugora, tenah kabuncang tebih. Kacarltar sareng dunugi {ng vanal Baladeua dhanrh dhateng Pragota klnen ng Jabl .Ablnanyu. Dowi senbadra kabekta nrlng Mandural-Abinanyu kabekta d+--nlng Patlh Pragota nanJlng terengtng va.na. Nanglng dupt dunugi tengah vana Pragota nboten sentala neJrrhl, prarnlla Abtmanyu nnnten 4jpun grogol (tr".rg keDg) katllar lng yana nrilcu. Pragota uangsul nring Manduea, Abtnanyu nargis nlnta hrlung, nboten ucnton ingkang nl-reng. ,
II.
PEILTAPA}I A R G
A
B
I
NATUR.
tlnangisan kalg uayah Banbang Gandasul@a lnggudama. :ang pltahen Gya vlnarah yen putra Madukara aturejanlng Sang Arjutar nanglng eanangke kang rana,nonbe Durca, Deno rnlnangka sranane ketenu rudarna' sang Bagus kinen nifulungi putra Madukara lngkang taksth blit nag lhalg oargoara lng vana. Sand,ika, gya panit bi.dha-l kadhereka.ken Senar Gaeng Petruk. ro&A&_SEIAE ; ; Banbang Oandasuha kabogal denava beJubarat 'alano Betharl Drrgal dados panca.ksa. Para rasoksa kasoranr BsDl sima. Saslrnaalng va{ya ragekgas Sarg Bagus nlreng svanten Lgrs nolg{6runton dlpun padooi ptnanggih Raden Ablnanyu vonten lng pagr.ogolarrr lr*"rrg lpun luvarl. Kada!''gu natur yen putra Raden Arjuna, Raden GejrdasrkrJ. gya -, gabokti, nunten kegend}ong nglaJengaken lanpah nrlng }ladukara. ANDH.AKAI{.: - l,loriten satrlya putra:rlpun Prabm }lernaua saklng dhaoaring sanodlal kslraeib Banbang PrayLtna nenbe tapa lenggah ing sele. Seking dayanjJg AJI l4aya Buol, pranlle Banbang Prayltna nggenya tape nboton katlngal-. IannpahrFun Barnba,ng Garrdasulila nggendhong Abl-urarryu ngldak-idsk kang rgl tape, labet nboten unrnga vuJudlpun Banbalg Prayitna. Senar Gareng pg ruk nguyuhtr Banbang Prayltna uurrlng, ngunus curiga, Ablnanyu kasuduk sa,lg vlngkrng tenah peJah. Barnbang Gandasu}oa muring, gye pralg, nanging indasuha kasoran, katanan curlga, peJah. Senar ngarnuk, saben dlsuduk, ug )ngo Senar Jebol dltanbal lenpung saged pullh, ogd'toe Bambang Preyltna Begawan Gandauacane
I
_19_ gLra nrurton lundar nar{trg oanodra. Nang{ng senar tetop ngoyaf nJegur
-
Segara. OAIIDHAKAN
:-
Madyanlng Kaclhatoa sanodra, prabu l{ernava nyang ganra Deni
Banrnlr na,opl praptanlra kang putra Bolbang prayltna ingkang nudten kasusul dbatonglpun seuar Gareng petruk nurl-ng-nurrng nedya ng Jaht Prayltna. Plnengga! denlng prabu Hernaua, senar tan p+gling yen llu Raden ArJuna. Gya natur ngandhara.ken peJalrlpu.n karg putra kalollh Ablnanyu la' Gandagtrk'a denrng kang putra Banba''g prayttna sarg ArJuna gya panlt ksng garya ne{ya medaL rnrlng dharetan, kariran gya uesat kadherekalen panakavan. Drnugi dharatan gya r€gesarrgaken Abina.uyu nlnng Gandazu}oa. lfuenya valuya gya sa.ni katantht sovarr nrtng Nagarl Anarta.
III.NAGAru AHARTA. Prabu Da:ltalnreuna, urekodara, Konbar. Reuba.s : - salll reraosan bab Serqba6t" rngkarg kaboyong dcn!ry Srt Baladel{a dbateng Mandura. Ka-. tungka sovanlpun $arr L:rJuna, Ablnanyu, Gandasuloa lan pana-kanran. lfuenya bago-blnager Arjuna ngaturaken lelanpehanlpun nggeqya nentas nanpl nt€rg ha pala.krarna klayan putrantpun }Vr{eng Ba:runa, narna Dsvi Banrnl 1a,n sanpun peputra satunggal. saha ugl nyarlyosaken lelanpahanlpun ko'g putra
Ibvl
-
Abtrlanyu lngkang dlpun siksa dening kang raka Mandura, sanpuna uonten p! tulunganipun Banbang Ga:rdaguloa tentu Ablnanyu Banpun pojah. I,laeana parp
putra sosan dhateng harauatl. Kqcarttar uonten nargi Pandhava kaparrggth sa.nba, setyalri Lan u.rfva lrykang dhar,rah kabuncang .[lugora clenlng Baladewal gye ttnulungan. ilfusnya t1 nulungan, sasba setyekr natur btllh nentas bandayuda klayan pralu Baladg va labet r€gonya area ngrebat Devl senba,drs. Nunten sasarengarr nrlng Dug reuatl. dhasa dalah para
Sri Kreena nanpl sova:rlpun para kadang Pandhava dqtah putra-2, sanl pitaten bab sonbadrg. ldinangaulan yen kaboyong denlng srl Baladesg.ldhateng Mandura. llaealra oadagra kLnen nglumg roring Uandural Abiuargru dlpun cePengi
senJ
ata Pulanggenl kadharruhan ngamuk. Sandlka gya be,bld.balan V.
MANDURA
NIIGARI
Pralnr Baladeua, Drrna, Sengkunl, Burieraya. Egg}gg : - Sang Nata dhawh uring Burisrava klnen nondlnng Senbadra. I'langing kasam prapiqn{ra Ablnenyu nganuk ubekta Pulanggoul, geger pr{a Mandura, Bnladeva d1pun eudukl Pulanggenl dening Abinarryu, lunqjar dlpun kroyok Urelodara Jg nqke Sotyakl Sqnba Udaua Gathrtkaca ugl Gareng Petnrk ngantos tobat. Nu4
tenngaken1kalepatan,gartan}ru!'unpangapunten.KuraHa1arrBurl.sr nganuk, kapapsgaken denrng Wrekodara tenah sanl bubar nalnrt.
TANCEB
29
IIJAN..
JunJ. 1983.
-20tBttf,t Hfittffr nD nE ilH nn#nDm fiHttttt Eh _EE hF Fm Eiil hfi nn frfifrtrfifi ffiffi
Emln|lu0 nnnnmn EtstrEF uB mn-mmm mmnD !lnE_ En Pnl nD mn nn IIF -mm nn-_
lf5.
Hf,'f,Io'
HHTHn nlplnnn
$fi*iini
Ht
H$ $f,rrHn SE
HH
HH
HH""
ffi
Hf;:k nDlDtrrnm nD
HHTh H$ H$ $$H,ffi m$"Hn pn nU! ilhnnEfr f;H*frn EE ED-EniD Eiii ifi ffi -EE UE -EE EE--EE EE EE Fm iin Fm Efi nHquHn tflruHt $l$--6.$ EE E6 $H-_ Eilrnnn HH HB fii- AF HHruf;l nrl
I.
HH
NAGART A-S
nm nn
I I-N A.
Prabu Dtryudana, Drraal Sa,Dgkunl, Kurava. Renba.s : - Sang Nata kapareng arsa pala"krana klayan putrl Gtrl-ngveel atnaJanlng prabu fudhanarveua.ngl Devl Anggraenl. Na.nglng Sary hrtrl kilarya sayenbara pratg deqlng lnng rayt Raden Karentagnyana. Hasana srl Kunrpatl gya utusan nrirg kalg rayl Dtrsasana, Karta:rarua klnen nupu sayerDbaral sandlka gya bidha.l.
II.
NAGARI A II A IL C G
f,.
Prabu Karnavaeosa myang patlh Kala Wl{ya. .BS.b,g, : - Sang Nata arsa nrupu sqyenbara prang nring CJ.ltngvestr gIa bidhal kadherekaken patib savg
:-
Bala Awargga kapapag berisan Aotlna, sdtayanlng renbag dados bandayuda. lJadya Avangga kasoran, nunten r1ylnpang dalan. {yane.
PERA}|O GAG4L
-
III.IANA KRENDHAYANA Prenadl nyang Senar Garong Petruk. Rembas : - Sa.g Bagus kar Earan Deul Anggraenl lng GllLngveslr gya pangkat nedya rDupu sayonbara. P! RANG strAR : - lla{ya raseksa Ara.ugga nbegal la.npahira San prenadl, dados pancakara, deneva kasoran sa.nl pejah. CANDHAKAN ! - Ing lJana hnggul, brrun l,Ilblsana, putra Narondra Slnggela Prebu Palguna, kakaelh Raden Palgunadl ingglh Banbar8 Ekalaya. Nenbe tape nggayuh napar ing Tanah Javl. Katungka rawubnya Beganan An! sana (Gurunipulx k8!g ra.na Prabtr Pa3.guna, Sarg rlJlku saJrrpun badan sr& ua). Paring dhawh urlng Palgunadj- klnen krasa kreyan Denr AnggraenJ.r sabab punlke urah eakilg Medharrg Kanulyan. saha parirg ptyandar pusaka rruJud sesul)e nana MUSTHIKA RAFAI, lrgkang krlasane fsnun 6agut yudel aesupe kasolrot€ken 1ng surya, ounarlng srengsnge saged dg nel cintrakanlng nungouh. lfusrlya purna ing vacana, Sang Bagus gya penit ne{ra nupu sayenbara mrd.ng Glllngvesl, Sang lrJlku Bir?a. Raden
IV.NAGARI GILINCl.lESI. Prabu fudhana (putranipun Prabu Dhanarqj a) nyalg garHa DerrJ- Srirri (putran'lFun Prabu srl $rdtrayu{ng Medbang r.anulyan), dalah keng putra kakallh : 1. Doyl Anggraenl. 2. Raden Karentagnya"a (lngkang rnadeg sayenbg ra pra"g).Renbag : - Radeo frarentagnydla {ngkang nadeg eayenbare, d.ereng uonten lngkarrg
klyat nupu.
Katungka praptanira fursase.na sakadan$ Kurawa,
-2Lnatur ne{ya trupu Bsyenbarar nunten ne4al njavl pr,arg tandhlng klayal Radon Karenta€ryana. Kurar;a kasoran, keplayu. Raden PreuadL prapto sapana\g uane ugl ne{ya lrupu sayenbara, l{eng prarg laa Karentagnyana. Raden Karentaguyana nuja baret, Prenadi da1 Eb panqksvBn kaseblak rqamtarkentas. Raden Palgunadl prapta, nahr nedya mupu sayenbara, gya piang fasan Karentagnyana. Palguuadl rrgasta sssupe Musttdka Rapal. kasorota.ken }SvangSurya, cabyan{ng Arka nempuh Karentaguyana tenah kepi.rhara, gya tobat. Kg
leksalsn Palgunacll kadhaupaken ptkentuk Devl Anggraenl. ltusnya dhaupen, Prabu fuclhana ninbalt para putral Raden Palglnadl ka4angu natur yon putra Narendra Sbggela, nunton kaparlngan Kasatriyan Paralggelung; Raden Karentagnyana klnen babad l{ana Taslk. Dene {agari Glttngnesi r,rr.s neh lilkut, Salg Nata Prabu $rdtrana arpe uandhlta. i
Kesaru panga,mukrFun RaJa Auangga Prabu Karnavasess. n1ruvun Datll Ang-
graeni,
fngkalg ngaota Musthika Repal, kasorotaken nrlng Srrya, Ka:mavasaga katenpuh bentering srengonge tenah kapapagaken dsn'lng Raden Palgunadl
nggeblag nunten kaboyong lcundur. v. NAGART A}1
ARTA.
Pratu Punta, lJrokod,ara, Konbar. Renbaq : - MurcanLng Prenadll SargNata dhauuh nring Sena klnen nadosl Prenadl. Sandtka gya blrlhel. Aneng dg lan trlrekodara plnangglh furndana Lan D[ma. ]lrekodara kadalgu uetur yenne{ya nr{'B GlJ.lngvesi nadosi Prenadl. furyudena nunut. Gya eareng bldhal Katungka dhavahnya Prenadi sapana.kavane, tlnanpen I'lrekodara. Prenadi kadangu uatur yon nentae nupu Bayenbara nangirqg kaooran denlrg Karentagrryana. llrekodara rnurlna gya bldha-L nrlng Gilingr.resl. .CAIIDHAKAII ' - Ing Glllngr.reelr Prabu Srrdhanar PalgunadL, Deui Anggreeni.rIan Karsntagnyana. Katungka praptanlra Wrekodara ne{ra mundhut AnggraenJ.l Palgunadi tan Euka, dados perarg. t$uang Narada tunurun uisah ka'g ssnl bandayudal saru-I nlelk billh lleul AnggreenL nrs pos-thJ. Jodhon6 pn'lgunadl. Prena,dl gya kapondlor:g nangsul denlng Wrekodara. Drryudarra nganuk kaseb1"a.k barat denLng Redsn Karentegnyana.
TANCEB
KAY-ON.
29 .'iunl 1983.
I16.
rDDntr Dnmrnn D|! mm tr4o Enntr D!! EEIlllDlp- Iun 44 I0I0 nnEn hlll nm nn mr nm m! ED Emn mn mm mn rull mul m*nm Hfrn#' Hfl H$*HH ffH'HHf; Hfi Hfr tr"'#H Hff nn mn mmErn mn nn nn nn run nD nm run mn nm nm mm lnmnn nn rultr mn IDIn nnrn mn m]n IDIn Inn nnmnn un nm nn
Hfi#
nruiln mlDnn ntDl[n mm nn ITDIDII nn nn Dmmmnnnm mnmmnnmmm nnmn nn hm m n mm mh [irn mmnnmm nm hn tlun nm
nnnn !0nm mmnm mnDlult HH MH HH HH HH HH IDMIDDMM DN NIITIIDIIIID IDU}IIIIDIII mit Db ru[ IDnt ;0n nDm Bm nn nn nn t!l! nn nmnn n& nnn u6 mm ulhtltn dntill
HH
I. Prahr
I{AGARI
Drrpada Dyaxg
htt! ID ltt run ntDDInInn nD llmn DmlnrnmD nntunnm IDIO IUTIIN INN DID IDID IDID NM INN MM UM INID Hfl HN HH Hff HH f,H'E'HS MH HH
fif,
l_a_N_9_..4_L-a .
putra
Raden
llolhqJutuna dalah patlh trtsthake-
-22tu. Bg&gg : -
putra Devl Srlkarrdhl kalanar Narendra saking Paranggl barJa Prabr Jungku:rgnardeya lngkeng sanalgke uus Dasanggrah {ng Sauo JaJar. Mangka Deul Srlkandhi oncad saklry praje Pancala tanpa panlt. Mlturut aturlpun jur:u paniti praJar Sarg Dout uonten Madukara. Pranila Sary Nata gya uhrsaD nring ksng putra TnrstheJunna kineu naringaken oerat ting kenan dhateng Prabu hrntadeua 1ng Anarta. Sa.ndlka nunten bidhat. Kang
II.
PASANGCRAHAN
SA
I.J
O J AJ
AR.
Prabu Jungkung Mardeya narendra ParanggubarJa, nyang kang rana pandhita yaksa sak{.g pertapan llarga }Ilra:rgin Bogauan Brahnane.Kandha, patih
Dharatl Dltya ['ala Dlrga. &gg!gg, : - Na.mpl katrangan eaklng Nata Pancala yen Dovi Srikandttl lngkutg kalanar, lr€kdsJ. punika nurca sak{ng praJa. Sang Nata nireng perrarta bllth Sary Devl neguru natxah dhateng Kasatriyan Madukara. Pranlla gya utuoan denava patang penancad klnen nyatakaken dhateng Madukara, dene Patlh Galar Mlrah Dharat klnen uylver Nagari Anarta. Sandika nunten eaDi bidhal. C-ANDIiAKAN : - Raden Gathutkaca lngkang nentas souan kang rana Wrekodate tng Jodhipati, kaparingur sasnlta billh ing l'{aclukara ana javl nglurug bantheng, nangka Javlne dlbunr ratu suglb. PrarniLa Gatturtkaca ].al eng bldha]- nganglalg Nagari Anarte Larr Madukara. PEIiAI,IG GAGAL :Drpl Gatlu"rtkaca unlnga bariean ParanggubarJa kang sanl ngraosl awon dhatong kang paDan Prouadi., gya katlabug B4klng dirgantara, tenah dados perang. Patih Galar l'llrah Dharat saua{ya kasoran, nunten lunajar nurjing ug Deva Galar Mlrah
III.
NAGARI
AMARTA.
Prabu Yudhlsthira myang arl Wrekodara dalah Kembar. Nanpl oovanJ,pun kang rayl Tr:usthqlunna ngaturake4 eerat tlngkenan salsing kang rana PrebuDmpada. Serat gya tinupiksa denlng Sa:rg Nata Anarta. lfusnya unlnga euraosl-ng nawala, Prabu Punta gya dhavuh nring qq6thaJurona }iinen vangoul. Nunten Sang Nata nj:mball ksrg gaxua DewJ. Drupadl, klnen napg seret s"kJng kang rana. D"rpi nuplksa iolnlng nar.rala, tngkang rlyebatakeq bitth kang rayi Wara Srikandhl negum manah mri.ng Sb;cg Arjuna vonten Kaaatrlyan Madukara sanpun salratayls candra, nangka tanpa terang klayan para gopuh. Ka,ngjeng Ratu Drupadl gya panlt btdhal mring lladukara nltlh krotqr aIDuDg kadherekaken cethi satrnggal. Hrekodela nunten nJa.mpangi.
IV. TAI'{AN MADUGANDA
(ueouxene).
karonslh kleyan Devl Srikandhl, aar"h Senar, Gareng Petnrk. Nunten aJar nanah, Petnrk kinen nasang lesanlpun tiga : 1. R:Lloa. 2. ttroh rantl. l. Tigan emprlt peklng. Srikandhl vus ketir€&l t{i tle nggenya njenpatlng, buktinlpun dene ri}na tatasl ranti pedbot salcirg
-
Raqyan Premadl nedheng
-23gagqnglpurx, d.one tlgan peklng sagod bolong. PERIIIG SIIKAR : - Kalaru praptanlre wa{ya raseksa saklr[ ParariggubarJa ngaturi kundur Oewi Sitkandhlrnang{ng .qang dyu Javab : enoh dlrabl wong eabrang. Donava nga.rruk, dados perang. Para rasekea kasor€n' aanl peJah. (fngt""g perang Srikandhi). Nunten tre,pan eare kallyarr Radsn Janalra. Lahrngka ravuhnya Devl DrupadL ndangu Senerl uonton pr.mdl. bendara{
pun.
l'linangouJ.an nenbe aaro kallyen Srikandhl. Petmk kadhawuhan nggugah. lfusqya vungu, Janaka lan SrLkandhl ngadhep ngatsaning kang mbakfu. Srik"A
ing Madukara, matur nanavl Deguru nanah. Nunteu kadharmban nlroka.ken patrap eoraho yea plnuJu {aneka nulang. Devl Srlkandhi kanthj prasal a nfupka.lcen anggenipun sadlnten-dinten kanrcal nanah dsn{ng Sa1g Arjuna. IDg nrikr,r Devl Drupadi gya parr-g duka dhateng Srlkandhl, kadunung-dunnngaken Lenggahing kasusilanl sabab Sarg Devi aatunggallng kenya renaJa putri, uangka neguru satrlya mudha lngkang nenbe penganten enggal klayan Deui Senbadra. langgap lng dukan{pun kang nba}yu, Dewl Srikand}rl nunteu nangis n144 wn aksana. ArJuna llngoen gya keea.h. DevL Dnrpadl uelae dhateng k4ng rayl l,lara SrLkandhl laJeng dlpun Jt'.gkatl, sarui vlnarah bab kautananirg wg nlta. llasana laJeng kadhawuhan uangsul nrlng Pancala, Srlkandhi sandlka nunten bldhal'tanpe pamit Raden ArJuna. Devl Dnrpadl nunten nalgglbl Dewl Sanbadral ngandlkakaken yen nrnaoo keduvung dene kang rayi Wara Srikandhl ngganggu katentrenaling Sernbadra, oarta ngeldlka yen Srtkandhl sa.npun kadhanrhan wangsul. !fusnya dhaHuh xoakaten, Dnrpad1 gya paring arta dhateng Ablnarlyu, nunten panlt h'ndur. Derll Senbadra nunten dhavuh dhateng Rarasatj. klnen ndherekeken nanJlng Ta.uan. D,uougl ta.nan, dhager yanci dalu, reubulan kasongan nsga, Bunaripun rotrr-retruo Rarasati klnen nalgJ.s nfupka-ken svantenlpun Srlkandhi. Mireng svantea vanita nangJ.o, lrluna nglnten ns:raul Srikandhr hgkang nangls, lCJenC utusaD Sonar kinen ngandikataken yen Arjuna sagah ngganra. Senar natur, ulnangoulan dentng Rarasati n]ruwun Arjuna ptyambak lngkerrg ngandlkakaken., ArJuna gya nurugl papantqg tarrgio, cinandhak denhg Der.ri Senbadrae nunten katuran ndhadha prakavis punlka sanpun tanggung-2. Janaka nwrten bldhaL dhateng Pancala ne{ta nglarnar Srlkendhl. Sernbadla dhawh dhateng Raraeatl k1.uen ndhsrekaken kang Guetl ArJuna. Raraeatl sandlka 19 Jeng panlt bldhal.
dhi
kadangu wigatooing oedya napar
V. I'IAQART
PAI'ICALA.
Prabu Drupadal tntothaJunna, nanpl souanipun Snlkandhl eanl nangls ruEaos llngoero dene narupl dukq'{ng trang raka Dewi Drupedi. Kang rana ngrg riplh supadoe kang putra narnpi voverahlng kang raka. Katungka souarripun ArJuua matur ne{ya nglanar Dewl Srlkandhl. Sang Nata naroe Srlkandhl, wIbebanar kedah saged ngasora.lcen ketra.upllanlpun ulah dodg nangsulan nel. ArJrura roatur sagahr nang{ng kadade.k Raraeatl netur nrlng Arjuna, sagah nskili Eupu eayembaranlpun Srlkandhl. Janaka nglLlanl, gya medal-
-21+nrjng alun-alun. Srlkarrdhl turdhing yuda lauaJc Rarasatl , ulah curlga.,
tltls-tltloaJl
nJenparlng. l,lasala Srlkan4lg kavoa, ruraos lingsen gya lr,rng
Jar nanJlng kadhaton. Prs,bu Dmpada gya nlnball ArJuna, klnen ngunduraken prabu JunglcrngMardeya lng Paoa''ggra}an savb Jdar. sang arJuna eagah gya bidhd..
Kacarita, Prabu Jungkung Mardeya nanpi atur{ng uadya btllh prabu Dnrpada ngedalt srayar, gya bidhal napega.ken. Nr.uten Srt Nata paranggubarJa kln_ tun serat dhateng ArJuna lunantar Jenparlng. serat fi.na.npi denllg Dan 4g J"'a, Petnrk lrgkang kineu naog, sekar parakur, nakaten ouraoslpqn :
l.
lki layang lngvang, Nateng sabrang karrg pravlr& noD peklk Mandra pralosS dibya nutg. Ielana aJrdon yuda.-eo"tg Tanah Java lngkeng qieJuluk. sang prebu Jungkung Mard.eya. pu""rg cubarja Ng Pengot
gari.
2. rngta.g abala buclngah.
Kang.vus kagub tarpa lawaning Jurit. Tekoa narang sl.reku. PraJurtt ranah Java. rngkang blsa nulak iry kadibyanlngeun. Lah ta sapa arenlra. Ian apa kang pangkit rekl.
3.
Ratu utawa oatrlya, AJa matL tanpa araning Jurlt. Angakua trupung dunrng. Payo null prarg rupak. Ngadu nrledlng lalLtt nyq?'g tos{.g balurg. Padha nganggo panah vantah. Dhenga tlvae kang ngemasi.
/r.
Yen nakslh r€1du prabava. Mangoa nteka ta.npa wusaneng Jurlt. rya sun puJl satutru. Ing guna eektinira. Aneng Tanah Jawa apan lalu wdhu. Anangrng sak-nangko slra. Apan yehlt antuk tandhing.
t. Prqjurit ixg Tanah gslsnng.Kang nus kasub tan s.na keng trnan.dhlng. Tltl layang oaka ingsun. Ge nu}[ ve.ngzuIana. Drk anurat nung nong ngdvanlng prang pupuh. lJarsa Arlp oq"gkalanya. tJrKU Nn4 Ar'rcEsTHI i.JAl{I ( 1 8 6 ? ). Tann.gt. Seng Ar:j.na gya x.angsull
sorat ugi
lluat
Jenparlng, nga.ken oetrlya kakaelh Raden Janaha, Jasonlng Prebu Drupada kinen rlyirne.kaken Prabu Jugkung Marduya. sang Nata kabralang gya napageken Dyan ArJrna, nt tih Jaya $darga lan kang psps Begalran Brahnana Kandha klnen nJ anparrgL. Jungkung Mardeya prang tarrdhlng len Janaka, Sang prabu kaeoran. patlh Jaya $rdarga area nlabungr kaeanber Gatlnrtkaca saklrg dlrgintare, dsdos pera.g. Jaya Sudarge kauutlr janggane podhot, pejab. Bralunarra Kandha nunton nuJa pedhrt peteng, dlpun oborl Cundhananlk derdng lrJuna, pedhut 91rua. Bralnana Ksndha gya EuJa dahana nurub, ngobar Taruan Meheralaca dadya risdc. ArJuna Eurlng gya nglepasaken saqjata Sar,otana, Brahmana Katb dha pedhot guluner gya kaoeblalc barat kwandha ka.mprurg dunugi kilen sanodra.. Frabu Juugkung }fardeya !€e[l&r ugi kasebJ-ak lesus denlng Wrekodara temah kabur kabuncang. sisanlng wa{ya Paranggrrbarja kagusah dening tlwa Soua. [p.g.elltg, dupl Tanan Maherakaca rlsa]1 DeuL Srikanrlh{ er.mgksrrar nyll uun dhateng kalg rana supados ngawontenaken sayembara, slnten ingk4ng oaged nba:rgun Tanan Maherahaca, lnggih punlka tngkang badhe dipun suwita&i. Prabu Drupada gya ndhawuhaken panyuu.uripun Srtkandhl vau dhateng AriunarMad.rka.ra
_25_ Raden ArJuna rurBoa Judheg, nunten
pe[it
29 Juni
L983.
kundur, mboten nring lladukara ng nglng true sowatx kang elang Bgu. Abyasa lrtg Sapta Arga. Wrekodara la.n Gathutlcaca kundur mrlng Anrarta. a
ll7. n m n n m
ul
n
moDB n n n nnmm nonn n mn mn Enrn n m nn mn ur rnmrnm nlnl0n n mmmm nnn n m nu nnmm m nnnD n IIt mn IIt E In n U n nnunn
I.
nnnm nn mm mnnm nnnm nD rruDmmIrn mmnmm nruun mnnm mn IUnmmmmnn nm nm mm nmmn nm tnm nm mnmnmmmmmm mn mnmn mn nnnrnrnn mm mn nm m m mm mm nn nmnnn mruilntnn mnnn mnnmmnnnmun mn mnn runmm runmmnnnmnnn !m run nm mnnn mn nn run ulmmn IIuIlmm un nm mn mm rnn [uutr mm
mrn
D U.A_B_A-1{j-.L.L .
NAGARI
Setyaklr Udawa. Eenbae t --Sang Nata ne{ya tedbak jagong nri:rg Madukara, sabab kang rayl Arjuna ne{ya nlngkepl garwa aJupeyan Eldha'g Rarasatl. Gya tata-tata bidhaL.
Sri Batbara Krosna,
BaLadowa, Sa.nbar-
II.NAGARI PARNG KENCAN &. Prabu furya Asnala myq.ng patth &rdra Janur,Ditya Kala Ganbira. .Bgtgba.s ; - Rengkanlng praJer jelaran kang garua Nata derong atut. Mituntt vangsit,, kl-nen pados tunbal lud1ranlpun Raden Janaka. Sang Nata gya bldhal no{ya nyldra Arjuna. Patth saua{ya nja.npangl. PERAI'IG GAGAL I - l,ladya Parang Kencana kapapag wadya Dwaravatl, sulayanlng rernbag dados bandayuda Hasana bala sabralg kasoran, gya nyinpang da1an.
III.
a
Senbadral Srikandhir Rarasati.Nampi ravuhnya para kadang : SrL Kreena, Balad.eual Prabrl h.r.nta, Wrekodara Seuer Garen€ Petruk. Repbaq : - ngGenya Sang Arjuna arsa nyirani kang gag va Rarasatl. Sri Kresna rlhavuh nrlng hjyo", bilih bad.he lronten duratmaka Ing dalu punika sadqya pare punggaua larl oatriya kinen tondha. Kacarlta, dalu punika Prabu Surya Asnara manjing.maling aguna.r pasFngsl-rep, tematr sadaya saei tllen kepatl. ArJuna kacldra kadunungaken lng nalg Raden Arjuna nyang para
ganla
Der.r-l
I
ttranipun Prabu Srrya Asrnara. Kadadak Srl Kresna vur€u gya' nggugah para kadang dedya Begor, alok yen Jenaka lcal. Gya es.ni nadosi, nboten dangu kapangglh Prabu $rrya Asnaral tenah dados PEI1ANG SU(A&. $rrYa Asmara kaseser nunton natak aj1 palemunan, eirna sakJ-ng paningal gya mesat lrundut. Srl Ikesna nunton dhawuh nring Semar Gareng Petntk kinen nguPaya sJ.rnanlng bendaral sandlka lCjeng pangkat. Gathut'kaca kinen nJanpangl.
IV.
PDRTAPIN
ARGA BINATUR.
tinangloan kalg putra Dxdbang Ni:rnalawati su-pena kagarwa Raden Janaka. Sarrg l.iiku gya bidhal ngupays. Arjuna. Wonton Begavan
Nima
Waca:ra
-26narga ptnangglh Senar Qereng Petnrk. Kadangu natur yen panakavan Mael 'a' nangka klnen nadosl bendaranlra sang ArJuna lngkang kacidra duratng Sang tnhr gya natak aJl pangganda, unlnge billh Roden Janaka uenten Nagari Parang KencaDa. Bgv. Ntmauecana gle mal{[ dadi nacan, panakakagendhong Eesat nrlDg Parang Kencana. DHAKII{ : - Nagari Pararrg Kancana, Prabu Srrya Asnara dharnrb nring patih &tdra Janu, klnen ueJabl Jana.ka lngkang sanpun kacldra snk{ng Mg dukara. Patlh sandJ-ka gya prentah va{ya r€ranjab dedarnol dhateng ArJuna. Jq.nakg karar{ab deda:nel, nboten pasah. Sang Nata nunten nun-t peJab gesangl-pun Janaka, Sa:rg Bague ngandika klnen nyandhingi putrikang dereng atut klayan ganranlpun. Pratu $rrye Aeloare kaget, nunten ball karg gan a kakalth ! 1. DEWI SANITIAI^IATI. 2. DEIE SAI'IITIATAI"|A. on lenggah JeJar klaya:r Janaka, lluonya kalanpahan, Janaka karanJab desl reya-2 peJdr ngglethak lng pqngkonlpun putrl kakellh sau. Katungka gegerlng alun-al.un uonten oacan ngenr&r Sang Nata napagaken
an, ArJuaa uondhong putri kaka]lh pinan. Prabu $rrya Asmara prang lan an, Raden Gethrtkaca nlabung nrlnanl E&can lngkarrg kadherekakon pana\g , furye Aeloa.ra sava{ya kuwa"lahen. Macan gya nyaut Janaka dalah putrl -
ellh kabekta
]rnrndur, Gattnt&aca Bapanakavano
nututl vangoul.
Prabrr $rg
nglurrg nrlng Madukara. : - Ing Pertaoan Arga Blnatur, nacan dunugi nriku badhar Bgv. Nlroavacenar gYa ndhaupalcen kang putra Dewi Nirn&lavati plkantulc Raden Arjuna, lfusnya pondhongan, Senar nueul ngaturl .kundur Sang ArJuna. Gya sanl bldhal nrlng Madukara. rlta, Sang ArJuna vus prapta lng Madukara, para kadang Banya suka. Kg ilc Exdhang Rarasati babaran niJll kakug, plnarlngan kakaslh Banbar€ M T- T R A , Keturgka pauenpubnya Prabu $rrya Aenara ne{ya nrq|qya Arr, prarg lalran para satrlya Amarta. l,Jrekodara ruuJa barat, Prabu furyarra keseblsk losuo, kanprung.
Asnara
OH.AKAN
TANCEB
A Junl
KAION. 1)8).
B. n mIBmn n n nlllu! m nn mn n n nnnnnmtn tDDtrD nmD In D nm mlon n |n n I[ m n m n n ID urn mEIn nn n InUUIl n m n ruu[n luilun nrun
I.
NAGARI
nDnn rnrutlnn uuDrnmnD mn mn riluun na mnn nn nn.[uD nn mnnn E[ lllrn nm nm nm mln mn mtr nnnn nnmm mmnmnn mmnDDn nmnn nm nn nn nnnnnm nnDm mrn mn nn ruuuu IDut lun nu] Inm nm rnn ntr uuull mn nn nn umnn ulllllnrn nm nn mn nm nIIl nnnn mm un rnnp nm
CARB,ARUCI.
Prabru Sotyaulnata nyang }ang
putra
Raden Setyakusuna da-lah
patih
Se-
rarna. Renbaq ; - S€rrg Nata sungkar.ra lebet ingkang putra Dewl SetyawarLrna kacidra duratmaks. Nunten Raden Setyakusuna kinen pados sralanlrn saged ngunduraken Dewl Setyeuati arsa kaganjaraken. Sandika nunten
_27_ ganit bidhalr dene patlh satyada:ma dhaton pinapag garwa kangjeng
rurneksa
praJa. sang Nata
kr.rndur nga
-
ratu Doui Setyarln3.r
II. NACA4I S r.J A L A B U M I
.
Raja Dttya Prabu Kurambayaksa (Ka.la"g anem saking syargl Prab'u Tarnbalqruda lan s{nganulangJaJa lng swalaburni, lngkang pejah denlng setyakirral-ika ra.urpalran lahlrlpun setyall) , glnonJ eng karg putra RADBI GarAGsA uentas nyldra putri Garbanrcl atnqjanlpun Prabu setyauinata, narra Devl $g byavetl, nanging dereng atrrt. Prarulla Sang Nata gya utusan patlh Dlbyauaca klnen aorran Prabr,r Setyavinata'l .g Garbaruci, nyuyun palll.ah eupados 'ah ahggenlpun kang put::a paldkra.na. Sorrdtka nunten bidhal-. PERelrlG GAGAI: ,ladya raseksa fua-labuni. kapapag vadya Garbanrci, surayerring rernbag dados randayuda. Wa{Va Swalabuni kasoran, patlh Dibyaua-ka keplayu. Kanthi pa)ra,ngan puni.kal Raden Sotyalnrsuna nunten uni-nga bilih kang robakyu Setyar.rg ii dumunung ing Nagari Swal-abumi, gye glnelak tind'algrya ngupaya sraya.
III.
a
Raden ArJuna nyapg Senar Oarerg
Petruk.
Rembas,
:-
Sarrg ArJuna kaeng
putrl Garbaruci Deul Sebyauatl. PERANO SS{AR : - Wa{ya rasekga Slral-aruni nbegaL lnrnpe.hirs $an ArJuna, dados pancakare. Denava kasoran. Ka;ungka praptanlra Raden Setyakuouna nlnta sraya klnen ngunduraken kang rbalyu saklng Sualabuni. ArJuna sagah gya bidhal mring Swalabuni. IAI'IDHAKAIi : - Ing Svalabunl, Prabu Kuranbayakoa narnpi ahrrJ.ng patih bilih Eggsnya ngudl palilah saking Nata Gerbancl tan antuk da.neI sebab kg pelang ua{a. Katungke praptanJ.ra Sang ArJuna, nund}urt vangsul D€!rtSetyavatl, Prabu lurranbqyakea tan zuka, tenah dados p€raltgr ArJlure kagetak kappnrng, penakaualr pututl. Raden Setyakusuna ngupaya srayaJr 'a:r
na-l-1h.
IV.l,lANA
TII(BRASARd.',
Setyati tapa uonten salebettng r,rlt gurda,
plyan.el, kangge nbenJang Bratayuda Jayabinangun. Katungka ravuhnya ifvang N63t ia parln€ dhanrh blllh katarinah tapa bratanlpun Setya.ki. }lunten wlt gura kaklrlgakon, kaklpataken dadoe sawalang-ualang. IVuang Narada nunten arlng nugraha puoaka dhateng Setyakl, uuJud gads nana GADA I.IESI KUNING. iarta kaulslk klnen ngla.mpal,i palakrena klqyan putrt Garbanrci Devl Setyg at1, saha kaparlngan tuduh bilth sanangke Devl Setyauati duuunung vonten agarl Svalabuni, kacldla Ra.den GaJagsa. Setyaki kluen nitulungl ngundurg en Deui Setyavatl. Sandlka gya panlt bidhal. I$wang Narada mesat gegana. i,lonten nargi, Setya]rt pinanggih Raden Setyalcusurna, matur minta sraya gunduraken kang nbalryu saklng Svalabunl. Setyaki sagahr gya bldhal njuug nring Kaputren Svalabuml. Raden
n]rutrun pueaka
'
-28V. NAGAM A M
ARTA.-
Prebu Da::na}ilsuna, Srl Kresna, llrekodara, Kember. Renbae : - Murcane Raden Jarraka 1a:r Setyakl. Srl Kresna dhanrh blt!.h karlang kalcal{ h wau ba-.1 dhe tlnbul uonton tng Nagarl Garbarucl-. Srl Kreena gya nganthi .llrekodaranusul mrlng Garbarucl. VIt. IAPUIEIN
Sl.JALABUMI,
Devl Setyavatl nanpl ramhnya Setyaki, Ian Setyakusuua, Sang Devi gya lcal-ebetaken {nB kancLng gelung. Katungka Raden GaJagsa prapta ar.sa ruondhong setyauatlr nalglng kapapaga"ken setyalcl, dados perang. l(alcepruk gada l,lesl Kuning, GaJagoa peJah. Pratu Kuranbqva.ksa mutiJra, najeng pra:rg, ugipejah kaeabet gada }Jesl Kunlng. Nagarl Sua.Iabunl dedos Kasatriyanipun Raden Sotyakl. Nunten Setyaki kundur mrlng Garbamci sarLnblt klayan Setyakuguna.
fgggll$g, lanpatrlpun Setyakl kapapag Sang ArJuna. ilrpi saxopun ta]en tLnaken, ArJuna dhauuh blllh Devl Setyavati nedya kapundhut sabab ArJuna nrmg os d,edos jsgon{Fun Nata Garbarucl lngkalg langkung rurniyin. Setyakl ngaturaken, nanglng Setyavatl nboten punrn. ArJuna murlng, Setynlci dipun paIa nanut ksxoarlon. Petnrk nCaJarti Setyakl klnen nglavan Arjuna, sabab napan nggen leres. Temah Sotyakl nadeg gudira prang lavan Janaka, Setynkr kaooranr nunten ntopong Setyavti lunaJar kundur nrlng Garbanrci. Janaka -
nuhrtl.
WI.W' Prabm Setyarllnata na.npJ. ranrhnya Srl- Kresna 1an llrekodaral ndangu
-
bab ArJuna lan 9etyakl, Prabu Setyavlnata matur nboten uninge. Kasaru sowenlre Reden Setyakusunal Setyak{ , Der.ri Sotyawatl 1an Petmk, sarol- rSatug aken lelanpahenipun. Sang Nata aa}rat suka, gya ndhaupaken Der.ri Setyauatipikantuk Radyan Setyak{. Blbar dhsup, Setyakl natur nring Sri Kresna bllih mentas kabr,rJung dening pang raka A"Jun: neQta ngpebat Setyanrati. Prabu Kresne gya paring nganpll Sekar l,Jijqya Mulya 1an Sanjata Ce}sa dhateng Sotyak'i kinen napsgaken Janalca. Sandlka gya budhal. Kacarita, Setyak'i perang lan Janaka, lrasana Janaka kasoran sabab Setyalcl nboten saged peJah. Janaka tanggap gya ngruket kang ralca Srl Kresna sanri ndakya yen enban cl-ndhe enban slladan ngggnya errdun adll. Prabu l(resna nunten nlnbali Setyaki nyang garua Dowl Sotyawatl; ka-
tantun anteblng katresnan. KakalLh natur blllh oabaya pati. Sri Kresna J-g jeng nuJa sekar dados Setyavatlr.Janaka kadham:tran nllih salah sahrnggal. ArJuna rnlllh Sotyauatl kapondhongr JebuJ- kll-ntu ingkang palsur badbar dedos sekar tenah kewirarrgan. Katungka praptanlra De'rl Senbadra kadherekaken Gathutkaca karana keta,nan aJl panellngtpun Srl Kresna. Nunten Senbadra neleh-nelehaken Janaka nggenya sinung hanbeg budi asor, Jana-ka lilih
-8dukanipun
lan trLnah nboten
ngayunaken Dewl Setyawati. Para kadang sanl
lng pa.nggallh, gya buJa:ra.
Buka
trlyan
Raden
Setyaki lostantun ngrengganl Kaog
Sr.ra-labunl 1an ugJ- GarbarucL.
T A N C E.!_-:-_-_{_d-J_9-N .
A ,Junt 1983.
ll9. rnnrn mm ml EE _rpnrDE_ EE[IutE_ EErr.uun nn ppnnD nnnm nn gI4 EEt I[n mm mn tD'l[ inrD mm m mn inm nm----Inm nEn nE Ell E& Elu nmnn F4 Etr rnm nm mD_*nm nn-_m4 uE! mrn nm mm nni milm mm mn ili[ nmEnmm EE EE*_pE E4__UE ma Eln4nh mmnniiin mE nmm i[i[ frhumfrE nm-Emfr EE mm nn n8Mmm nn nm EU mmtn IrEmD mF EI0Enn on nm mm uE InDmlnmm nn nnm rnn m--m mm mm--mm Em -nm 'mmm.Nnii'rlrD pm nn mE nnrn&__ pU___ mm DEnn 84,,. 44 Niil iD-i[ ryrm mn -mm nnnntn rnn nrn nn llull mm nn nmm mnmmn nn nEl -liinn mN uin iitm- frt[ hfr mm iiifr mm inm
r.
W.
Prabnr Drryudena, Drrnap Sanghrnl. Reubag 3
-
Sang Nata nedya ndha-
rayt Dreasana plkantuk putrl Anarta, itaajanfpun svargl Jtn fudana, nan& Dev! Surastri. Gla ss.nl bidhal ngaralc ponganten
upaken ka:rg Prabu
dhateng Anartq.
II. .
PERTAPAN
U_g_A_8_A_L& .
Jayavllapa uly.ng putra kakallh bxdhang Ulupl 1an Banbapg Retna Santlka, uanpl praptanlra RaJa D1tya oalclng Jurang ReJong Prabu Kala Pulaldaragenl. Renba.s : - Sang Yaksendra nglaroar Devt Uluplr DanClng Sang l,tilgr tan suka, tonah dadoe PERA}IG GAGAL. Sang lliku dalah putra kckallh kasoraix gya koplayu. Pulandaragenl ngoyak. Begaua.n
III.
l.,A}{A LR ELD H A I.I AH AN
Raden ArJuna nyang Senar Garerrg
A. Petnrk. Rembep : -
Sang ArJuna nag
dhang eungkasa eabab cal-on penganten Anarta Den"i Suraetri sanpun nggar\b1n1 klayan panJenenganlpu:r. Kasan oowanipun Begevan JayelrLLepe dsleh-
putra kakalih, ntnta Eraya nyirnakaken
denaua kang anbuJung,
kanthl ka-
oagahan, nananl aagod uraJaya Prabu Pulandaragenl ne{ra kaganjar Devl ULupl. ArJuna segehr nunten napaga.kon mengsah. PERAI{G SEKAR t - A{una-
prnng lan Kala Pulandarageni, katanan sanjata Sa:rotarna, Raja Dltya pejah. Sang ArJuna gya naglh janJf mri.ng Sang t^llkur nanglng Deui Ulupi darbe panyuuun kinen ngyasaka.ken praJa. Dyan Arjuna sagahr nunten nujaNagarl enggall plnarlngan narna Nagarl Ngrancang Kencana. Nunten ArJunanondhong Ulupt nring kadhaton Ngrancang Kencana. Blbar pondlnnganl ArJuna pasrah kang garua kang wuo nggarbinl tttuin Nagarl Ngrancang Kencana dbateng Bgtr. JayawJ.lapa. Dene par{enengani pun arsa kundur nrlng I'ladukara. Kalilan gya parrgkat sapanakavane. tJonten nargi ArJuna kapanggth kang garwa Dewi Srikandhl, natur kautus denlng kang raka Prabu .lla::nakusunar Sang ArJuna kadhavuhan kundtr,
-30satta kadhanrhan tanggel Jar.rab nggenya. nggerbtnl Dovi furastri. na oageh, nunten bldhal nring Arnarta.
rv.
NACARl
Sang
Arju-
AMARTA.
Pratu Darmakueunar Srl Kresnal l,Irekodara, Kenbar. Nanpi ra nrhnya Prg bu Drryudana nglrtd penganten Dlrsasana. Renbas : - Raden Drsasana kadhaupa-ken klayan Derri SUraetri, gya manJlng kadhaton" Drmugi pura, Dewi S,rrag tr1 ares kapondhong nboten purun. Nunten Drrsassna. ngagarLaga.rl curlga, Q4 rastrL nubnrk, poJah. Drsasnna bingung, nunton krlendha kasingLdaken, ap1api alok nellng nyldra $rrastri. Para raJa eanl grrgup nadosi. CANDHAKAN : - ArJuna dunugl pura Anarta gya nanggih kvandhantng $rrastrlrkageonngaken. Sang Dewl pasrah kandlutanlpun dhateng Sbng ArJuna, trg vtt lngkang miJekaken tngglh Sang ArJuna plye.ubal. Sang Kusuna sagah nulya kegege, Deul $raetrl babaran n{11 ka}ung, pLnarlngan narnl: -
Banbang S A I 0 M . Jabang bayl kapasrahakeri dhateng Semar, klnen nggllauentah 1ng Karangkedhenpel. Senar sandlka, jabang bqyi nuntenkabekta vangoul. Deul $trastrl kauangsulakon nrJ.ng Kadhaton, Raden Janelca
nyllngker.
V. NAGARI N C R A N C A N G
KENCA}IA.
Jayavilapa tlna.nglsan dening kang putra Erdbang Ulupl lngkang nggarblnL wus kraos nedya babaran. Nunten Sang l,liku dbanrh nrlng Barobang Retna Santlka klnen nusul Dyan ArJuna nrlng Amarta. Sandlka nunten b! dhal. Kacarita, sapengkerfnun Retna Santl-ka, Deul U1upl adreng nusuJ- kangraka Raden ArJuna urlng Amarta, nanglng nenbe drnugi nargl, sargandlreplngIIIT RAI'IAII, Salg Devl babarqJx mtJll prlya. Kagulauenthah den{ng kang rana Jaya.r.rllapa. Jabang bayl plnaringarl kakaslh BAI,{BANG I R A l,J A N . Nunteu kaboyong kuadur nring Pertapaa lasarata. Kaearlta, lanpahipun Banbang Retna Santika kapangglh Hrokodara, kadalnd mg Iing, Retna Santlka rnentheleng. l/rekodara Euring, Retna Saltika kaculeg 7 mrlpatipun tenah vuta, nunten brangkangan sanbat-sanbat Sang ArJuna. Raden Jaraka Bugupr plnanggih Retna Santlka dlpun sarasaken. lfusnya valuyar Retne Sa.utlka matur nrlng kurg raka ArJuna katuran kundur nrlng Ngrancang Ke4 cana sabab ka.ng garue Deul U1upl nggenya nggarbini wus badhe babararr. lyan Arjuna nboton purun, nalah Retna Saltlka kadharuhan uangsul. Sandlka gya panlt vangzul nrlng Ngrancang Kgncana, deno Dyan ArJuna Eouan ngarsan'l 1g Begauan
kang rs.ka Danalnrsu.Ea. [gggEllg, vonten ngarsanlng Sri.Danlaklsuma, Dlran ArJuna 1an Wrekodara dlpun dukanl kathab-2 eabab nggenya earli dak eiya dhateng sesarnl. Sanalils Arjuna keeah tanpa panlt. I,lrekodara ugt laJong nuhrti kesah. Kasam panga.nuking bala buta, uadya bal-anlpun Prabm Pulandaragenl. Kapapagaken denlng Gethrtkaca, tenah naurt blbar kaplayu. TANCEB ILi_-r o_N .
-
30 juni
1983.
-3r120.
tt
*
nH"H' sfi"fin "EU" fiH fffi flfi ftU "frfr* il$"Hq'H' .fi'nf,. HH,,'' ffi,,SH HH mf,'',H$ fim HH En HH,nm- H$,''m$ 'H"f,' fifi nm HH'',Hfi Hfi--til tff nm UU Hfi mn mm nrnrnn DD hn ilfi mnHfi--tH bm fffi nnnin mn fifr-Hr hm Efin [4H-'" iiini inin -ir-nnfi"' iiiifr iiifi
tfi
"
llu Em mmtrnnn Elu nrtr rnnmn _ EE mE Eln IrE _E_ EI8 FE 4E Fntr hn nm- -mn 4m EE nn nFn mn nn hnnmmn mm nm nFtnun mm ululm Aim mmn EU &E BIU 4mn ,'f,nH fifu,fifi HmH'Hfr,,,, m $H Hil,;Hfr
mn
nn ME nn mn nn INID
I.
NAGARI
ASTINA.
Prabu Durlrudrna, Dlrna, Sangkunt, Prabu Ksrna. Rembae : -'Sarrg Nataoanggallh palyuvunipun kaq3 putra losmana l'landraluroara, lngkang tansah ga4 dntng hdhang Preglwa, manlJka Preglva saJopun kagarua Gathutkace roalah sag run peputra sabutggal. Drnu gadhah atur parnrayogi, nupung uekdaL nangker'/rekodara Ian ArJuna rurc&1 tur Gathutkaca nenbe sa.kit, Sang l,Iiliu sagah nboyong Deul Preglva saking Pringgondan{ nglrae tlllk sakltlprur Gathrt&aca uina-gka saraudana, Kalllan, gya budhal. Sanglurd lan Kuraua dalah Narpati tarzre nJampargl.
II.
.
patth Reina Santika, brrnerggung Dcrasenbada. lembaB : - Rengkarrlng praJa. Mltunrt rlangslt, Sang Nata kedah pados tuxnbal tatrlya kang n{11 saklng arga. Nuuten patlh Retna Santlka kautus ngupadl, Prabu PartaJa:re nyang
;andlka gya pangkat oavadya. PERA]'|G GACAL : - Wa{ya Ngrancang Kencana kapg rag ua(ya Astlna, oulayarrfug rombag dados bandayuda. Ha{ya Ngrancang Kencg ra kaeoran nunten nyinpang narga.
III.
NAGART
PRINGGONDANI
Gatlutkaca nenbe gerah, tinenggan ka'g gawa Endhang Preglva ra.Bh kang putra kakung takslh allt nana Raden Saslkiranal daleh Seme.r Gg. 'eng Petmk. Renbas : - Gerablpun Gatlu.ttkasa sangseya santer. Katungka dhg ;englpun Drr:nap Prabu Karna lan Kuraua. Dr:rra sagah njampenl gorahlpun Ga;lmtkacal nanglng Preglua kadhamrhan nendhot ia.npi dhateng Astlna. Serg qg ri nboten purun, lajeng ka:.odapeksa linaralc den{ng Kurawa, panakawan mbo1.g rL, dadoo PERAI{G SEI(AR. GathrtJcaca unlnga kang garwa kabekta denlng Kuraua ;enah varas ta.rrpa tanbal gya nlabung Kurawa, dadi perarg. Nanglng Labet sg :ing badan nentas sakit, Gatlnrtkaca dipun kroyok dening Kuraua tan saged ,bah, uunten kabanda kacenplungaken ing luweng katutup sela gilang. Pa:t4.ko rarr lunaj ar nrLng Anarta. Raden
rv.
PERTAPAN
Begavan Jayaullapa nyang iarnbang
YASARATA. putra
Dowl
lravan, puthut Senalodra. Sgglgg,
Ulupi (fafupl)
:-
mlwah kang uayah-
Kang vayah plta.ken
sudamar-
-32wlnargsulan blll-h putra Madukara atnaJnn{ng Dyan ArJuna. Nangl-ng uekdal pg nlka Sang Pane{ya lan kang panan Retna Santlka nembe murca. Banbeng Irawan panlt ne{ya nadosi kang rena, Kalllan laJeng budhql. Deul Ulupi nututi, pg
thut
nututi. Kacerita, Deul Ulupl ketututan Senalodra, arsa kapondhong. Sang Dewi nboten pumn, lCreuC kabujung. Deui UlupJ- lunqjarl ptnanggth karrg putra lrauan nunton vadul bab troka}lpun puthut Senalodra. Irawan nurlng 'laJeng napagalen Seno'Iodra dados perang. Irawen kaooran, lunaJar plnanggih patlh Retna Santlka, tLnantun klnen souan nrlng Ngrancang KencaJra, Irauan sagah, gya kakanthi sekallyan Doul Ulupi urlng Ngrancang Kencarla. Sone'lo&;a ngoSenalodra ugJ.
yek.
! - Ing Nagart
nanpi sor.ranlpun patLb Retna Santtka ngatura.ken Irallaa 1an Ulupl. Ing batos SangNata tan pangtlng nrlng Uluplr gya tlnanpl paouwltanlpun. Lqjeng lrg van natur blllh nentas kaoyak denl-ng Senalodra arsa mondhong t"ang ibu. Prabu PartaJana nurlngr gya pasrah Nagarl Ngrancang Kencana d}tg teng lravan. Dene Sang Nata Jengkar plya.nbak nodya napagakon Puttut-
CANDHAKAN
Ngrancang Kencana, Prabu Partqjana
Senalodra.
V.NAGARI
AMARTA.
Prabu Da:nekusua, Srl I(resna lan Kenbar. .&g!gg : - Murcaning ArJuna lan lJrekodara. Katungka eovanlpun Senar Gareng Petnrk, natur bll1h Delrl Pregiva lan Saslklrana kadhustba deni"g Kurawe, saba Raden 0athutkaca dLpun luweng. Srl Krosna gya bldhal klayan panakauan. CANDHAKAN : - Prabu Partdana prang Len Sonalodral kadenangen Srl Kresna gya kabel-arg eanjata Ca.lrra, badhar ArJuna lan l,lrekodara. Nunten ea.Dl
nadosi luuengipun Gattutkaca. ltuonya plnanggih, Arjuna uEnJiJrg Itrlrengr Gathrtkaca kaentao, sarta lCjenC kagesanga"ken denilg Srl Kresne. lfug nya Gatlutkaca waluya, nulya BasarengaJt bidhal mrlng Astina neffa ngrebat Preglua lan Saslkirana. CANDHAKAN : - Ing Astina, Lesnarra .""" torr{ihong Dewi Preglwa. Sasikirana kauncala.ken, Pregiwa lunaJar. Ptnangglh Gathrtkaca, Sasikiraaa Lan Preglva tinulungan. Iasnana nungka, kapapag Gathrtkaca 14ieng dipun pulasale. Wrokodara ngal[*r Drryudana ea-Kurauene bubar rnamlt. Narpati Ke,g na roajeng, tlnandhlngan lyan Arjuna, kalepasan oanJata garrote.nal Karna kabuncang.
TANCEB - KAYON 30 Junt 1983. 8888888888883888888888888888888888888888888 BgBBBBgBBBBEBBBBBSEBBBBBBBBBBBBBBBBBBggBBBg
-39-
l2l
. ptlEDq'
hntnn
mn
nnmn n[mn EMU! lulnlnB tr! Illonl! tnmlnn nn nnmm nr! Eo nD nmn nn mtr ru[ nm n n rul nID nrn mn nn m n uu nn trn 44 q q mn Eq._En qq mID q4 rnn nm nnmnmn nn rIlIIl mm n BU _,_ D! Ell 4n Fn mm n[, nnn nmnnmn rut m n nn nrnllnn nn nnnEIIl mnmnnn rnm nmn nn tnn nn n n ni mgi rnn nm ul nn mnm nm nn nn nn mrun nn nn nn mm tnn lrd nn nnn h$ 4m InE IIlm nn nm ru! mun mE Inn trn mn [rmnlll Inm nn nm nn nm nn nd lliiln rDnJIru nn rur nn nn mnnnn nn iln nnu tnn mn nn xnn nnnli- mn -- inui nm
r.
NAGARI
qltntnn
DI.IARAt.JATT
Prabu Kreena, Ba1adowal Sanba, Setyak'| . Rep,bae :
-
Abinanyu tenanten 3nggal klayan DevI Sltt $:ndarL. Na.glng vonten panglanar sak{ng NarendraYgrancang Keacana Prabu Rstlqkn] aya lngglh Garoblra:ron irgksng ne(ya n)ruuun Sltl Sl'ndart. Ba] adeva murlng, gya pa.nlt napagaken nengsahl truputxg dereng
kaplreng Abinanyu. Kalllan gya bidhal.
II. NAGARI
NGRANCAN
G
KESICINA.
Prabu Rat'naLalaya lngglh Qanblranonl patlh Retna S€Jrtika, hrnenggrurg Doresenbada. Sgghgg s - Ssng Nata nrntlk karana tina'plk pa:rglanare nrd.ngputrl Duaravatl Dosl Stti $.rndarl. Gya utusan patLh kinen nempuh prang. Sand{ka nunten bldhal savad;ra. PEMNG GAGAL : - l,la{ya Ngrancang Kencana canpuh prang lauan praJurlt Maldure lan Dwaravatl. BaladEua kabaLang pusaka kontal satlng paprangan. lladya Mandura lan Dlarauatl nundur.
III. [apg{!oN
p r{ A R A td A T I .
Penganten enggal Raden Abloalyu Eyang garlla Devt sltt sundarl, d8-teh. Senar Gareng Petmk. Renbas : - Kang g&rne natur btlth Lale.mar narendra sg
k'lng Ngrancang Kencana Prabu Ga.nblralon. Salallka Ablmanyu nurlr€, tme bt dha-' nltLh turangga napagaken nengoahl pana.kavan nututl. PERANG SEKA-R, : Ablnanyu nraJa:rg barl-san Ngrancang Kencana, da{ya prarg rane. prabu GanbJg anon nglepaeaken ear{ata Sengknl1, nucup nbun-nbuna:re Ablnanyu, geda uonten g1g1r tura:rgga. Raden Sauba lan Setyqk'l gya nboyong kuarrdhani.ng Ablnanyu katur sri Krsena. Ifunten kaunglmlan sekar wiJaya Mulyar Abrnsryu valuY8.
IV.
KASATRIYA}I
.u-a*0,.,.u_[t_81 .
Reden ArJuna nanpi rawuhnya para kadang
Pratu Daraakueuma,
Hrekodarb nedya pengenten Sang ArJuna ngundhuh Abi yen paDwapawati kadhatongan $rndarlp nanglng nireng uarta
Kembar 1an Gatbutkaca. Bggbgg
:-
naryu Lan Sltt rangnuka. Gya oanl bidhal- nr{ng Duataltatl.hggaUng carlta wus dunugi fuaravatL plnrngglh Sri Kresna, nunton Pandhava Bagsh nundhung nungzuh, gya bidhal. [agslilCr dumugi paprangan Pandhawa kapapagaken denlng patlh Retng Santika dadog pralg rane. llasana Retna Sdxtlka kaooran, gya lunajar, kahrnr denlng Pa-ndlava. v. PERTAPA]T
YASARATA.
Begatan Jayaullapa glnonjeng kang putra Deui Ulupl kangon kang putra Banbang Iravan lng Ngrancang Kencana. Gya eant bldh,al mrtng Ngrancarrg KeaC&nEo
-31+-
: - Ing Ngraacang
nanpl aturlng patih Retna Salxtlka yen kasoran tandhing kfayan Pandhasa. Sang Nata gya naj eng Jng palagau kadhersknken h.rnenggung Doresenbada. I\rnenggung brasonbada prang lan Oathrtkacal bedhar Raden Ontorejo.Prabr Ganblrarpn prang lan Jannka, Caroblranon kaooran, nunten ngedatr aken praJurlt putrL ngroyok Janaka, Janaka apl-2 natl, kyandha arsa kaalgkat dening para praJurlt putrl nanglng nboten kiyat. Katungka praptanlra Bgw. Jayaullapa lan Dsul Ulupl, gya nya.ketl kang su.nl perang. Sa,ng Deut pg ring plrea dhatong Jaaaka btl-th Pratnr GanbLraron punlka lngkarrg putra lreuan. Sang Arjune gya ngirargkul kar€ putra Ganblranoro, badhar.Banbarrg lrauan. Nunten sa.ni kundur nrtng DLratnvatL. Negarl Ngrancang Kenca:oa kaparlqg aken dhateng Barbang Rerana Santika (arthlnlpun Devl Ulupl).CAIIDHAKAII
Kencanap Prabu Ganbiranorn
TANCEB
30 Juni
122.
fi {
tttffi{$tsrffi
KAYON 1983.
ffi {sff{ffi r{ffi
qffi{sn{sr{sn
muuDll nnDInI[
rH*Hn Htlo.nn n'Hn $H HH HN HM mm nn HHtn nmnmnn nmmmnn Drunun nm m r nn nmnnnn nnnEn mID nn nn nnm nm nn mm nmn BE rUn Dn mm lmm un nn nn ntllllln nnnn ntlBltnn nn nm mn nn nD nml'l
nn nnn utn ngl nnnn
nm lul mm nunnm uutmm nntt nn nrn nnn nll| nn mnmmlnn nn mmnnmm nm IIIDD nm nnn um nn tun Eltun nm nn mn nn fiM NH HH mm nm nB nm nm nn nm nn rul nnnn
IDJD IIN mm nul
NM DIII
IDN NIIIID
llnnn mmn
mnmrn mn n nnn nn n mmm nm n n nnn nn n n nwtutnmmmnlnnDn n
n m
nt m m m
I.NACARI DWAR,AltlATI. Prabu Kresna, Sarnba, Setyakl. Renba8 : - Sary Neta prihatos, sabab oadangunlpun krgungan putra nantu Ablnanyu, kathah ea.Ebska]anlpun. NagariD*arauatL nentas kabegmen. llangka panakauan Madukara sarl nurca. Nunteu pg tih Udara kadharulun ngupaya nurcanlng Sonar. Sandika gye budhaf.
II.M._,' Sonar Gareng Petruk. Rpmbas : - Senar rrntlk irrg panggal l h kararca nontag dtpun tdonl kuncungipun denlng Raden Abimalyu. Iaieng Sener tapa nJengklngr tenah dadl gara-2. ffvarrg Ounr nunrnakon AJI Ginengr vtlJud rasoksa narna Ditya Kala lrlerer:g. IeJeng porqng lan Senar. (fpn4lC C.ICU,).
Kt Ilrah
Denewa
tan
oaged peJabr
III.
Petnrk lunaJar mrlng Madukara.
I..ASATRIYA}I M'A D U K A R A .
kakalth Dewi Sexobadra Lan l,Iara Srikaldhl. lgmbas : - Sarrg Bagus rgraosl bab sangsaranlng Nagari fuaravatl sabab kat! Lar denlng Sensr. Katungka so$anlpun Petmkr natur bllih kakelrre Semar pe'ang Ian donava lng lla:ra Jebres. Sarrg Arjuna gya pangkat ne{ya nurina. PERANG SEKAR : - Sonar psra.ng 3.al Dltya Kala l.lerengl katl-abung dsJ.ng Janalca. Sonar kendel sawatavlo, nulya uninga yen trtuking bute nunrb, ajtrrg Senar ngmgoh cargken butal aJl glneng karebut', bute matl. Nunten Raden ArJuna nyang gsrwa
-35senar ngaturl nring sang ArJuna kLnen tapa rng Arga Keraoa. sa:rdika gya bg dha'l .
IV.
KAItrWANGA}I S U R O L O Y
O
Gult nyalg Narads. Renba.s : - Ifwang Gunr cuwa sabab cabar nggenya nggodha Senar, naLah ArJuna kjnen tapa lng Arga Kelasa. Nunten Gum dharuh nring para deua kinen nbaLekaken ArJuna, dalah widodart klnen tVwang
-
nggodha Je.na.ka. Sadaya sandlka nunten bldhaL.
fqnaka tapa tng Arga Kolasal karavuhan para detra, dadya perargr deua-2 kasoran gya keplayu. lrlldodari sa.ni nggodha Janaka, dipun getak dening Senar, para trapsarl kanprung. lJasana .lanali nyang panakavan nlnggah Kallyuangan. Kacarita, duurugi S.rralaya, Semar bantah klayan lVvang Gurrr, wasana Guru k4 von. Nunten aben kuasae Hfwang Gurl nyebdakaken Semar tan tunana. Gentoe Sener nyebdakaken lfuarg Guru, dados buta. Ugl para deva kaeabda dadoe raseksa. Para vldodarl nasut aJrih sanl lunaJar. Sada;ra denava nunten klnen pados nanl plyarnbak-2. IVwang Gunr Jojuluk PRABU AJI CINBIG. l{ywa'g Narada narnl RESI DWIJA LAl0. ffirang hdra nana DITIA 0UNTUR I,IASDSA. Wwalg Brarnanaroa DIIYA GIJNTUR DAzuNA. IVu"''g Bayu uana DITYA GUNTIJR MARUTA. Nunten para yaksa uau kadharnrhan brrbad WAIIA SARASATI , sandika gya sani trmul:un. Sapengkerlpun para raoeksal Somar trg1{rnpektken Janake, kesah Jurnujug ing Gunung 1Y-dhat, gunung den loyag-tnyag, Senar dadl bagusr gva tapa ingredJ. Tidharnrilm, peparabBECAI'IAI{ SEM AR KUN I NG.Dene Janqka lngkang katllapal klayan Senar, gya tapa lng Gunung Arjg na, peparab BEAI{AN A R J U N A J E L U R . Kq,carita, Prabu AJI Gtneng Lan para rasokee vue babad lrlana Sarasatl netepi paukunan. Drpl uuo pundhat ukunanos gya ngupaya ka,ruukten. OANDHAK.AN
3
-
'
V.NACART
UJUNG TI RIS.
Dltya Prabu Kala Kendhlt Hlttoeng lannpi praptanlng Prabu AJI Gineng lngka:tg ngrebat praJa UJung 15-rls. TTah dadog fierang, Prabu Kendhltrllnang kasora!. Prabu AJi Glneng gya madeg narendra ing UJung Il-ris. RqJa
W.
123
30 Jrrnl
]983. s$$$t$l$ttrt9$sts$s$$rf tr$$sr$$$$$r
nnnnm nnEln mr[ llltu lDn nu mn nEmll nn nnnun 'tDJll nuD nn nn mn nm nn nnn nm nm nm m !t mn nn nn InIIl mn IDm mm nnnmmn nn nn mn mm nn mn mu mnn nruIlmmm m mnn mmrurDmm nnru[m mm mm mmn mn mn nn nn trn IBIn nm nn mn mm mmmn nnmn nmnm mm n nn nn mmmnnm mn nn nnm m[uBll luIluun nn nm nn nn nnnm mtnrDln ( SEMAR KUNINC JILID t 2 **t*tt*****tt*lt*t*****.ta**it****ttt*lt***fi
I.
NAGARI
**f ****tf **i
m n nnnn B ININ N
nnnmu!m n n m nnn mt m.
HrrH H )
ASTiNA.
Prabu hryudang, Drma, Sanglonl. Rernbae : - Salg Nata manggel{h vog tenlFuu RaJa Dttya saklng UJ'mg tLrLe Pratu lji Glneng ingkang ngelar Ja-
-36ahan. Katungka rarruldpun karrg rana Pratu salyal prabu Baladeva myang Narpatl F'arnar sar0i ngungol sabab kabujung denlng Prabu AJt Gineng. Nunten sg ni pecak bar.Ls. J
II. NIGART UJ UNG
TIRIS.
Dltya Prabu AJI Glnengr Reol DdJala.lru, Dttya cunturvasosap Gu4 tur Dabala, Guntur l,lanrta, )-arr patih Dltya Kendhltnlnalgo @!gg : - SangNata nlreng kabar lren ratu tetiga Salya, Baladeua tryqng Karrra |ung kabuJur€ ngungoi nrlng Astina. Nunten kang putra ssnya kinen nenpuh prang 4hateng Astlna. Sandl-ka gya pangkat. PEilAIIG 0l0AL : - Ha{ya Ujungttris prar€ca.npuh klayan ita{ya Astlna. Kurawa kapikut, Prabu Salya natak qjl Csndhabg rava nanglng neksa cabar. l,lasarra para raJa sanya LoIos. Nagari Aetlna dlpun lenggahL den{hg Dltya Guntunlaseea. RaJa
III.
.
arl pandhita saki.ng pertapan Gunung Kurnbang, Bgplgg : - Sirnanfng kang gusti Madukera. Mireng pa-
Begauan Sidlr-ikara nlnng Begevan SLdbivacana.
uarta
btllh lng Ardl ArJuna vonton pandhlta
misuvur, gya sa.nl bldhal- ne{ra
nyetakq,ken.
IV.AItDI
ARJUNA
Jelur nyat€
Petruk.
:-
Sanl loraosan bab Begauan Senar Kunlng. Katungka souadpun Bgw. Sidhlkara lan Sidhivacana. Pandhlta kakallh wau bantab klayan Arjuna Jelur, nanglng i.liku knk.]ih kauron. Nunten aben tiyesa perarrg (PERA,IG SuftR), Starritara. myang Sidhivacg na ugi kauonl nunten oncad. Begavan ArJuna
V. A R DI
Oareng
.C.AK R.AI.' A
Reurbas
LA.
Resi Jala]ca lan Anonan. Nanpl tavuhnya Prabu Salya1 Baladewar Karna, Drrlnrda:ra, Drroa, Sangkunl, sadqya sanl nlnta sraya. Salrg Wiktr eagah, nanglnC para raJe klnen lerero lng prataparr kemawon. Para rqje eageh, SaIg Wi ku gya pangkat nganthl Anoman.
: - Ing Astina,
Ditya Gunturuasesa daLah para kadalg, katrqja4g . den'ing Resl Jana.ka Ian Anonanr dadya peratJ€i. Resi Janaka 1an Anonan kabuacang naruta denlng Dltya Guntur Ma:uts,, temah kanpnrng. CANDHAIAN : - Ing Ardl ArJuna, Bgu. ArJuna Jelur nedheng nuagku lpuJa sanadi, kagodha kidang neq nunten kajenparS4 badlur widodar{ Batharl T\rnJungblru. Nunton wonten raseksa arsa nondhor€ D€tli TLnJungblru, den panah denlng ArJuna.Jelur, buta peJah badhar uidodarl Battrari Iriro-irlu. llapsarl kakalih nunten kapondlnng dening Arjtma Jelur. Kasa.nr praptaning Resi Jalaka nga.ken garwaning vtdodari kaka'l{h uaur oarta ngakon aaJatlnlng ArJunap temah prang lclayan Arjuna Jelur. Kalce).iiFnya badhar Raden Arjuna 1an Devi Senbedra. C.qNDHAKAN
-37Katungka praptanlra Bgr.r. Sidhikara
lan Sldhlvacana, natur bingah labet tiE
bulipun lang guoti sekallyan.
TANCEB 30 Junl
124.
[l_]L!_[
.
1989.
**$$$$$$*$$*$*$$1t$$$s*$$$*$$$$**$$$$s$
nntlunE mmnmn nmmll nmnnn nnmm nn mm &nnu! mn nu nn mn run inn nn nn nn mn Dm mrn nmn nn nn nn nn mtn nm trn nn nm IDn Dn run nm nmnnntD mnnmrnn nnnlum ru0nnnm mm mmm nnnmn mDluumn nnulnn nn nm nm mn mm mn nm nn nmn mn nm nm nm rnm lin mm mm mn nn nn nmnm mm mm nm nm mm muuulln nn mm nnnnn nID I[n mn nnD nm mm nm mn mmlDID lltnuulmn mmnn nBunn munn nmnmn mnrnm mn mnmm run nn nm mnmmnmmm mn m m mn mn [uD mm mtD nmmmmn nnurnn mn m m nm.mnnnmn nnnuut ( SD4AR KUr'rrNG Jilid 3) mmn mm mJn Inn mmn mm nm rnln run mm nmmn mn mm mm nm * *f i *n*i tr ***t **i * f * * [ut mnn nn nun rul nn nn ulnn nm nnuu mmmmnn mn
I. NAqAIU AMARTA. Prabu Da:ruakusula, Sri Kresua, Llrekodara, Kenbar, Gathutkaca. Bggbgg Murcani::g Arjua Ian uontenipun Raja Ditya ngelar jaJaban. Katurgka sovarE pun Sangkunl-, natur bilih Nagad Astlna kaJegan putranipun Reja DLtya saki-ng uJungtlrLs Prabu AJI Gineng. Dene Sang Nata Astina hruin Prabu Salya, Balad.eve len Basukarna Banl rgungal lng pertapdr Ardi Ca.kravala, sabab itg vau Rad,en ArJuna uonten nrilnr lan eagah nundlarng nungzuhr nanglng engga eg prlkt tanpa vasalla. Srl Kreena gya nganthi pata kadang Ian para putra bi-
dhal ngrebat Nagarl Astlna.
II.
NAGARI
IISTINA.
Putra UJungtlrls Dltya Gunturwasesa nyang
kangJ eng
ratu Banuwati.
-
Sarg Gunturvrlseea praeqJa dbateng Banuuati bllth ptyanbaklpun punika dewa lngkang kenl;ing sotlpun Kyal Senar. Sang Dowa dahat suka. Kasg Renba.p s
ru
-
Anarta, dados
Gathutkaca sg katlang tsndhlng Ounturvaseoa, Guntur Dahana, Guntur Manrta, vasqna Gattutkaca kasoran. I'lrekodara maJu kagetak kaqprung. Sri Krosna nunten perilxg unlnga dhatong para putra bllih nengsahlpun punika para dewa ingkang nombo kasiku. Pranlla Sri Kresna gya dhar.ruh para putra klnen nundur vengzul dlg teng Anarta. Kqlaul Gatturkaca lngkang kakanthl madosi Janaka" Gya budhal. panenpuh{ng parengnuka saklng
III.
ARDI
PERAI{G GAGAL.
4RJUNA.
gama Deui Sembadra dalah Gareng Petrulc. Reruba.s 3 - Sa;rg Kusuna ngarea-area tlnbullpun Iryai Iurah Senar. Katungka rewuhnya Sri Kresna lan Gathutkaca, parlng pirsa yen Nagarl Astina kabe-dhah denlng nengoah eaklrg UJungtirie. ArJuna nurlng gya bidha.l nrlng Ast! na. [ggqXll&, durnugi Aotlnal Dyan Ariuna nJuJug ing Kaputren gya mondhong Devi Banuuatl. Kadena4gan Cunturyasos&r 0untur Dahana Ian Guntur Manrtar dados PEiIAIIO StrKAR. Patth Dttya Kondhltmimang peJah dening Gathutkaea. Raden Janaka nyanB kang
-38Dltya Cunturnasesa sakadang kasoran gya nundur nrlng UJungtlrle. Srl Kresna xlyang Jaaqka nunten r€udi €arana sirnuring Prabu AJt Gtnong. Raden ArJuna nagut pupuhr
IV. qUNUNG
CAKRAI.IALA.
Salya, Baladoua, D.rryudana, Bazukarna. Renbag : - Ngarea-arsaResl Janaka lngkang nre aagah rrylrnakaken uengsah ongga nangke dereng rnnton uartane. Nadyan Pau.h sanglilnl 1ngg1h tanpa uasana. Tenahan sanl tsn eabar, nuLya sanl Jengkar. Dlnugi nargl, para raJa pinangglh klayan Sri Kresna lirn Jariaka. Prabu Drryudana P€unan-unan Janaka sabab rms eagah nundhung mungsuh, teka talr pe vekaoan. Raden ArJuna natur blllh lngkarg sagah nyirnalraken nengsah ing Aetina kala ga.nanten Resl,fanaka nallhanlpun kang garva Deul Senbadra. Wasana Srl Kresna ngaJak nyaray& Begauan Senar Kuning lng Ardt Tidhar. PararaJa saruJuk gya bebldhalan. Prabm
V. ggEjL/\PAN A R D--I --T-t-D lI e R . Begawan Sonar Kunlng nanpl aturlng cantrik billh ing nJawl kathah pg ra rqj a tngkang badhe nyaraya. Nunten kadhar.mhan nlebet satunggal-sahrrggal. Nunten para raJa ea.url sovan nbaka oiJL, sareng durugi gtlirenlpun Prg bu fuyudana, dlpun garapl denlng Semar Kunlng. Wekasan Bgu. Senar Kunlng sagah kasraya, gya pangkert nrlng UJungtirls. Para raJa ndherek. OANDIIAKAN : - Ing l{agari ujungtirls, Prabu AJI Qheng xoyang Rest Dlrijalalar nalrpJ. aturJng para putra b1lih kasorLng prang. Kasanr panempuhipun Begeva.n Sonar Kunlng, kaFapaga.ken denlng Prabtr .$1 Glneng. Prarg ruket, AJi Glneng badhar dadoe l$yang Gunr, Senar Kunlng vangoul dedos Kyal Senar. Dltya &.rnh.rrvaspga badlur fVvang Srdral Guntur Daheae bg dhar Hyvang Bra.na, Guntur Maruta badhar }Vwang Ba;ru.. Srl Kresns, Pandhauae tttvl:r para raJa nglempak 1ng Astlna.
TANCEB
1 JulL
| 25S $S$E$S$$S$$8$$S$SE$$$S
KAYON L983.
8$EE$$$$$$$E$8$$S$$$$$$$E$$$$$$8$E$E$$$$
mn mnnn nnmn nm nn nu nn mmlutr mn nm mm nn mn nn nn mn nm Dn nrn nn mn uD nm urn nn nn nm nn mn nn nln mn nn mm nm ma nm nm nnmnnm nmmnmm nn nm mnnnnn trm mD mn mn mm nn nm mn nm mn mmnn mn nm mm n m IDIn I0m mm I[m IDn lllnmm mm nm nlD Dn mm nn nm mn mn mm mm nn nm rDmtn nnn nm mn nm nm nn nnmm mm mn nn mn nn rul mm uuuf,llt mm tnm mn nn un nn nn . mm nnnE nnlunt0 mnnun nnnnruD nn nlr nrm nm hmrn nn mmlt mm mn mn nn nn nn nm mm
nm mn mmmn nn mts B rBltl mn !m mn
mn
mn
lnm nmn nn mm nn mn nrn mn mnm nm nmmnnm nmmmnn
nm
un nn
nn
mn mmnmnn mm mn nmn nm uD nmrn nm uuD mnrruDn mmlDnmm nn HH HM HH HN fiM ffiM ffN mm nm mnmn nm mnn mn htD HH mmnmmm
nn
Hfi nn nn ffi Hffi,' nn run I. NAGARI ASTINA. Prabu Drlrudarra, Dlrna, Sangkunl, Ker:na. Rembag :
- Jauata
nurunaken
-
-39i
ratu Cahfanlngrat ing
gya dhavnh kang putra Lesnana klnen nggayuh, Jlaanprngan Bgu. Drrna lan Sangkunl. Dene Narpatl Karna lan Kurawa kadhavulun nyengker Wana Krendhauahana sanpun ngantoo vonton Jalna Banes tngkang nguei ualryu kajavi Lesnana. fudqya natur salrdlka gya bldha.l. SgggElb, dumugl Wana Krendhawalnna, Losmana gya patrap sa,nadi, nyenJruuun dhatong kang lbalnr rekea vana pl-narlngaria blyantt aage4lFun na.ropJ. ua\ru.Kadadnk karasuban Batturl Drrga, Bagah oabiyantu tuuuruning vahyu, nanglng kantht JanJl, nbertrJang peJahlpun Legmana kedah purun dadog bala baJttbarat. Lesna:ra nahrr sandlkar Dlrga nunten mesat nring $rra1aya. uahyu
II. kang
NASX&I
l,lana Krendhauahana. Sarg Nata
Dl.lARAI.JATI.
Srl Kresna, Saroba, Setya.ki, Udasa. Rembqg : - Serg Nata dhawub nring putra Sanba klnen nggayuh uahyu ratu nrlng LJana Krendhanrahanra. Sanba-
sandika gya bldhaL JinanpgngaD kang panan Setye.kt riyang Udaua. PERANG CAGAL : - Dlougl teplnlng llana Krendhavahana, Setyaki Udaua kar.rangsulaken dg nI-ng Prabu Ka-rna laa Kurauar dados prang. Kurawa kaseoer, Karna mentlulg sanJata Kunta htvasa. S t g e B'XggggLlg, Raden Sanba mra patrap oalradl, sesa.nbat klayan para kadang kang nonong gesarlgira, kadad^sk karawuhan Bathara Srtgatl putra lVvqng l,Ilsnu, sg geh eablyantu brnurunlrrg valyu, ganri astanlpun Sanba d{pun rqjah. Kwagane
rajah la.nun katanakahen nongoah oeplsan peJahr yen keplndho saged ges4nglSa.ruba dahat atur penunrn, Srlgatt ntnten mesat nring $rralaya. Raden Sanba uninga Prabu Karna mentharrg eanJata Kuntar gya katraJalg mawi asta seplsa.n Karna pejah. Nunten kaplnclbo, Karna geoarg nal1h. I,lasana Prabu Karna loya::g Kurawa 911a, leJen€ bubar narflrt ngungol gooango
III.
.
Petnrk, B9EF }gg s - Ablnanyu Dgudl uatryu ratu. Gathutk6ca lngkang nJ anpangl. P.FRANG SI ]!AB : - Wa{ya balerripun Drrga, raseksa baJubarat Dltya Kala Jarenaya, Ynma raJar Papaclyal Aroigora, nggoragodha Ablnanyu teraah dados prarrg, katlabung denlng Gathutkaca. Denawa kuwalahen nunten sltana. Raden Abfuaanyu myang raka Gattnrtkaca.dalah Semar Gareng
IV.5J![U@ lVyang Gunr myang Narada nlnbali deva walryu ratu Ifwang Calryanlngrat 1an Batharl Cahyavatf (Wulanaa:mna - l.lulandarml). llembae : - ilyuarrg Gunr dhauqh rorlng Deua llahyu sarlnblt klnen tunumn nring marcapada martlt'ls gatriya lngkarrg pantos nunrnal
.
-l+o-
tenah dadoe perargo Perang ra.rne, kaploah den{.€ l^tisanggenl, nunten dlpun adlli. Kabekta lngkang Jaueb runlyin punlka Dlrga, pranila Dewa ttahyu ldnen nltis langkung ntnlyin dhateng Lesnana. Dene kiyet larr rnbotenipun loonana na.ropl- wa\nt, punlka gunanhrng kodratlpun. Pancenlpun llJ-sanggonl lngglh sablyantu AbJ.nanyur nsngbg nboten purun rodapeksa dhateng tuuu:rrnlng vahyu, tuntndaklpun nalnur€ sa.nadya anut laksitaning kodrat. Sadaya oa.ni sg ruj*r Batbara Cahyaningrat lan Cahyawatl gya tunurun, Drrga, SrLgati, l{isanggenl nJ anpangl saking katobihan. CAIIDHAKAN : - Ir€ l,lana lfuendhaua.Llanal Icanana patrap,sanadL tlnenggan Drrna lan Sangkunl. Cahvanlngrat ualjtng nrlng Lesnala, nunten tcqgugah denlng Drga paring uninga btllh uabyu sanpun nanjlng, sarta plns,rlngan ueva.Iere Jalnu kang nentcro nanpl ua\ru, fngglh punika sal-ebe! lpun {0 dlnten nboten kenging caket uanlta. Purnanlng gati, Arga 19 j eng olrna. Egggfalg, Devi Cellyavatl nenba putrl gunung ngunggalr-unggatd Lesrnaira, sang lika Iosmans gandrung ne{ra roondhong. Ca}rantngrat oncad, Lesnana nurlng gya ngoyak cunlorotlng wahyu. CANDHAKAN : - Raden Sanba sanadl tlnenggan Setyaki. Wabyu hrnurun nanJing dbateng Sarnbar gya gj.nugah dening Bathara Srlgatl, paring unlnga yen sahyu vus nanJlng, narta vevarah slrikano uong montas antuk val5ru. Sanba natur eandlka, Srlgatl elrata. Kacaritar.Dewi Cahyauati nemba putrl sabrang ne{ya suyita Raden Sa.mba, sana{yan }ang pa.nan Setyaki sanpun ngenutakenl euadene Sarnba nekad, aroa rnondbong Cal\yawai;l . Wahyu oncad, Samba ngengleng kasmaran Callyavg t1. Gya kaboyong karg parnan kabekta solran kang eyang Bgw. Jeqbawan lng Gada.nadana klnerr nJ anpenl. CANDHAKN 3 - Raden Abluanyu, Gatlq,rtkaca dalah panakavan. Sang Bagus sanadl, katltlean ua\ru. Gya glnugah denlng Wlsalggeni atur uninga yen walryu nrs nanJing, sarta ngaturake sirikdxe uong mentas nampa valqnr. l,lisanggenl paerah dhateng S.T* bab lestarlning wafuu ingkang naJtjing d-hateng Ablmarryu. Seroar sagah, $'tsanggeni kundur mring Kahyva4g I
an.
Devl Cahyawatl nernba wldodari lngkang nenbe kesilu, nyuonin p4ngg yonanlpun Abima4nr. Sang Bagus mboten purun nanpl; nanglng Sang Dotrl ngalgs€g, Semar preyltna, Ca\yauatl dipun getak kanprung. Nunten Cq! yawati nga[bara padoo panitlsenr wekasan plkantuk panggenanr nitis -
&ggl$g,
dhateng
putrl lliratha
Dewi
Utari.
Abinanyu, Gathurkaca sapalakauane
nunten kundur nrlng Arnarta. CANDHAKAN : - Prabu Baladeva lan ka.ng putra bfisatha ne{ra ngudi wa4yu na-nClnC sarrpun kasep. llonton nargi plnangglh Ablnanyu. Kanthi a1us, Ablnanyu kadhawuhan nanplr nrlng Mandura, Ablnanyu mboten purul. Baladeua nuring, ne$ra rodapaksa. Gethutkeca prayitnal kang rayi Dll[--
_u_ sn ka.bopong mabur lnrndur. Baladeva nuring nunten
nututl mring
I
Amarta.
AMARTA
V. NAGARI
sri
Kresna, llrekodare, Jana.ka, Kerobar. .@bgg : ara putra nggeqya sanl ngudl walnt ratu. Katungka sowanlpun Abi-uarryu, -GahutJcacal natur blllh sanpurr plkantuk ua$u Catlyanlngrat, nanglng kabuJung sng uva Malrdura. Sri Kresna gya dbaruh nrfug Dewl- Senbadra kinen nCllliltg en dukanilg kang ra.ka. Sembadra sandlka gya pangkat. acarlta, dupi Pr:abu BaLadewa pinarygth kang rayl Wara Sembad". ltgliutg pe rah Jlwa raga, tenah l:ilth &rkanlpun nunten nrinah nboten sasstu rJ.Ooe"en uatlyu kangge l,lisatha. Kaearu p4nga.nuklng Lesmana lan Kurava neSra ngrg at uabytr, kagueah denlng Sri Baladeva tenah bubar 1,rqngsul roring Astina. Prabu Puntadeua,
1 juIl
.a
1983.
mn mnmltr nn nn nn nF uD mm HH HE HM HM Hfl HH HM f,E nruu[nn nn mn nrn nn nmn nn n nn mnuullrnn mm nm ull nm nmut nm nm nnn nnn DIrtr run trn un mo nn' mn mm nn trun IIln EIn nn nn nB nlnno n0n
nn nmm H, HN rnm
120.
nn n[un En llutulnul nn mn nnnn nnnmm nl'lnn nnnn runmn mununml rhnmmmm nnmn nm nn nn mm nm nm nnnn mmmm nnnn nnnnnnnnnn mm nn mn nm nnnm runrun nnnn nmntnmnnnmrD rnl nmmnmnn nmnnnn n n m mn nmrDrnnn mmmm nun nn nm nnmlDmm Inmmnmn nnnmm mmnnnn run m n nn ulnrunmr mmm mJn nm nm nmn lnm pll Inn m] n nnm nm fluu nn nm mm nm mn nn run mn nm nm pn runm EE u mnn nn nm run mn mm mn nn nm 4m np 4!l nmnn EE trll I0n nl rul nn nl ! nn nn uu! nn llmm nlullllll mn EIU llul llul rnln nn uun nm nm mn nnn mnmm nmnm
I.W. Prabu Drryudarra, Drma, Sangkurd, Praha Karna. nggbgC c - Javata rlrrnaken I'Ialryu Ratu nani Makuthararna lng Gunung Kuthanrnggu (nr0rsgtri). rnten kang pnkn p3a'!s Ka:na lngka:rS katural ngudl uellyu, sandika gys pang
rt
ngantht Kurasa.
II. Kadang
.-
bayu': Aronan, 0aJah Setubanda, Dttya Blnernuka (.fa3alvreka)r-
Kanetra, Kagapati, Bulus Panlngrat. !gtg s - I'tuneksa Sang Wiku Koeauaeldhl. SSB4NgilEA! : - Kurava nlnggah gu.rng Kuthamnggur kawangeula-ken denlng kadang bayr.r tenah dadya perarlg. Prg r Karna nglepaoaken sanJata Kunta Druvaoal kasaut denlng Anonan kabekt'a rcad. Prabu Karna nglunpmk labet kecalan pusakal tan ne{ya larndur lanunu$ata Kunta dereng plnerggih.
esi l,laenaka, Macdl Palgunar
III.
Naga
PERTAPAII C A N D R
Bogawan Ulblsana nedheng
AM AN
I
K.
(
Ianah Slr€gela).
parlng venatah nawatonlng narendra dhateng
putr& Nata Slnggela Prrrhr BLgauarna. Purnanlng wulang, Prabu Blsalrare pa.nlt lundur, kalllan gya pnngkat. ang
-l+2putra, Wlblsana gya ngrucat kadangira vacrlr,qg cadenar,ra badan alus, na.roa : 1. DrTyA KALA DAHAr\A. 2. DrTyA
Sapengkoripun kang
cah sekawa:r vuJud KALA BANTATA, 3. DrryA KALA MARUTA. 4. DrryA KAIA RAl.lu. Hlblsane panJ.t n* {ya eeda nuksva, para kadang natur badhe ndherek. ll'iblsana ntrnten pari1g sarana nrlng raseksa /+ vau klnen nyuHun peJah sanpurna dhateng Raden Janaka. Sanl sandika uunten bidhal. Drpi napou sekauan urs nengker, !,llblsana ldeng eldhlkara sarll nusthl. pargracutlng jtva rager gya seda rnuksva sarg gano.
Kacarltar nunggseng
antara wonten yitae nrayayang nenggih yitjas vus gesang ing ouarga, .nanglng dupitrang rayl lrllbleaJra natur bllih busaranira Kurnbakarna hanung unrjud ganggeng lunut, ategee kegasar sednnlpun kang raka. Keglat sang Kumbakarna nunten mundhut tulu::g pltedah nargan'lng kasanpurnan. wiblsana natur, ka.r€ raka kl
ning
nen
al-e.n
Reden Kunbakarna, ingkqng runaolr
nanltls nrlng
na neeat nrlng
Raden Wrokodara. Kumbakarna sagah nunten
kaoa.npurnan.
bidhaL. Wiblsa-
i
IY. UA}IA DHADHAK A.Sang ArJuna nyang Senar Gareng
Potnrk.
RembaB
:-
Raden Jannka ngudl
uahyu Makutharana. EE&AU9-S$S : - Denasa eekavan kadangipun wibisana soHan n)ruwun peJahr Jalaka datan karsa, temah dados perang. Katarnen pusaka uelat wuluh gadlrtng sinarrdhalga:r lawe lan enpu kunlr, Dttya Kala Dalrarra
sfurra dadl genl, Kala Bantala dadi bumi, Krla Maru'ba dadl angln, dene
-
KaJ.a
dadl bantrru. Saslmanlng raoekaal Sang Arjuna sa.nadl lng sela tilas linenggahan srl Prabu Bathara Rana dlk kunano, kaguntur daya prahara uarni-vg:'al d6alng kadalg bayu, nanglng Sang Bagua teguh tlmbul datan kengguh. Malah para kadang bayur Dltya Bimanuka, c"{"h setubalda, l'lacen Palguna, Naga Kanebrar Garudha Kagapati, Bulua Panlngrat, sadaya kabunca:rg dening day,aning Sang ArJuna tenah saroi karnFnrng bali nrlng asal mula bukane. tfusnya slrna 3odha rencana, nunten wonton manrta nonpuh _$ang Bagus. kabekta mumbuL solran ngarsano Begar.lan Kosawasidhl. Panakavan ngeutooi lng ngandhap gunung. IAIIDHAKAII : - fnE llela Krendhayana, Dswl Sernbadra madosi murcane kang rqka Arjuna. Karar.ruhan l{Vuong Narada, nunten Sang Devi kadarrdosan dados priya plnar{ngan kaka,slh Banbang Sintaue]ca. L"jeng kadhamrhan nusul rnrlng Kutharunggu. Sandlka gya pangkat. Wwang Narada kundur SuralaRanu
Y&.
V.
NAQARJ
AMARTA
Prab,u Detrakusuna, Wrekodara, Kembar, Gathutkaca. Rembas
j I d
j
:l
:-
Wrekodg
:a Lan Oattnrtkaca kadhamrlum madoel murcanipun Jenaka. Sandlka nunten parlt bldhal. (acarita, lng gegana Gathutkaca uninga uonten satriya lumanpah sanrl nguruh nantang kalg panarr ArJuna, nunten katlabung. Satriya vau Sintauaka, dg ios perang lan Gathutkaca, nanglng Gatlattkaca kavon, nunten matur tobat, ralah laJeng ndherek dados putra Biswa. i
-/'3'
'
: -
Pertapan Kuthanrnggur Begavan Kesauasldhi narnpl sowanlpun Anoman ngaturakon plsungsung Sa-qJata Kunta. MaLah tlipun dukarr{ da-
CANDHAKAN
.
'
nlng Sstrg lllku eabab Anonan cldra tng patrap, Jejerlng pandhita tgkslh renon nyonyolong. Anonan ngrorspa. nyuwun palgapunten, nulya lcadhawuhan r.rangoul nrlng Kendballeada, kinen seya gentur nggenya tapa. Anoman natur eandlka lal eng palrtt r.rangsul.
Katungka sowanlpun Raden Janaka rngkang kabuncang prahara keroayaning Sqng lllku Kesavasidhl. N'rnten plnarlngan wahyu Mekutharana, ingkang mrJud-
plulrcal weuatonlng Narenlra ngasta pusaranlng prqjar nir"okaken ueuarahlpun svargl Prabu RanaviJaya duk nallka mucal kang rayt Raden Barata. Pimrcaf. vau sinebat : H A s r H A B R A T A . ( ihsthe. = uoru. Brata = lalnr), lngglh punika nulat bratanlng : suRYA, cAl'lDRA, KARTTKA, BANTALA, DAHANATMARUTA, MIIIDHITNG lan sAl"lODRA. sarta kavlslk bltlh selg Arjuna vreqang nanpl valytt, nanglng nboten venaDg andarbenl. Sabab ingkang kinotlrat junenenng narendra ing tembe turun-tunrnlpun. lfusnya lebda tng gatL, nunten ArJuna 1 klnen kuudurr earvt tinttipan oanJata Kunta kadhavr.rhan ngaturaken kundur:kang rsl.a Avangga. Sang Bagus eandLka gya pa.mlt. Begaran Kesawasldhi runaos purtra lng sasanggenan, gya rucat busana kapandhltan badhar Srt Bathara Kresna. Nunten lundur ngmniyinl mring Ameg ta.
pi
:-
Prabu Katna dahat eungkaua kararra kecalan Kunta, kadadak ru4 oovarrlpun kang rayl hJuna natur blLlh sanpun pikantuk l{alal.u Makr3
CAIIDHAKAII
tharanal saryl ngaturaken }undur SanJeta Kunta rnrlng kang rirka'Karna Prabu Karna dahat suka narpl puoakanira wangzuI. lfusnya n"'pl pusaka Pratnr Karrra rnundhut piroa ur.rJudtng l.latyu }laluthararnar Janala natur yen m@ ten wuJud bararrgr nang{ng pimrcal. Prabu Karrra naiben, tenah dados panca}g ra. l(arrra kaeoran nunten lttndar,kapangglh Banbat€ Slntasaka, Ssng Nata
-
ninta sraya
Sintawaka klnon nylmakakon Janalca. Sintawaka sagah, malah Prg bu Karna koaturan kundur uring Auangga. Sang l,lata lmndur, Sintaurnke p6rar€ lan ArJuna. ArJuna kasoran nunten lunaJar plnanggih Srl Kreena lan l,treksdg,
ra.
Arjuna natur yen nontae plkantuk wahyu nangtng kabegal Sintauaka, arsa pinarjaya. Srl Kresna mblslkl kang rayl bllth Sintawaka punlka ftnng garuar Raden ArJuna maJsng nalih, Sintavaka dlpun ngungnrm badhar Derl- Seubadra. Kasanr praptalira Kunbakarna nanggtld Wrekodare, n)ruvun pejahr Hrekg dara tan purun, tenah dados perang. Kumbakarna kasabetaken ing wentls, sir na nanJlng wentlslpun Wrekodara tngkang klwa. Prabu Drryudana nbekta wa{ya Kurawa ng}unrgi l{agari Anarta, kapapagaken denlng Wrekodara lan Gathutkaca, dados prang e.uruk-a.mukan, Duyudana sa Kurallane kasebla.k barat kanprurg.
TANCEB
l l
I Jult
I
$
4 n 4
,s
i!
T
j
4
nn monnnnn
mmn
nnnn
KAYON. 1983!
nufffi S$$ffi g${t$f{trf S$SS0000arnnnnnnmnrilDrntnnmurnrn
-lNL-
_ tsts _BnnE_ EE Fp no nm nn nm _D-- 4E E4 tr4 trE DE 44 Em mm nm 4E pn!! Eulr EE U4_ _!14 mE__u!! nm Em Ad frn &n !l_ mnmm4u 4mnnlqq nm mn i[n miE mm_E F_un En Un nq lnm nnnin_- niir- iiin mn8 urun pE luo BE EU -min- Fn iiiE tlln no nlll nu nn Em mn --inmniit-nm nE
127.
nnruill nn MID MM nn nn nm mmtttf,ull tun nmll nn umtun nn u[ luun nn
I.
NAGARI
Efl"tn
*H._Htr
ilfi^'
HH
ffim fiH li "fiH S* Sts Lnn nm Hffi Hffi NH NH HH Bfr 'fi*$'
DUARAL'ATT
Prabu Kresna, Prabu Baladeval Sanba, Sotyak{. 4enbas i - Srl Baladeya supena katbs-2 unlnga wonten purnarua. pltl cacaldpun cumlorot nengllen.Srl Kresna natur bllth wekdal punlka jar,rata nu:rrnaken ua\ru, nanglng du-
nunglpun derong klnanten. Baladewa ne{ya nyatakaken lnpen, Kresna mboten samJuk sabab uatlyu puulka sales bageyanlpun kang raka Baladeua, nanging nl.tunrt Jangka valryu punlka bageyanlpun Janalca. Mangka r.rekdaL mangke ArJuna. rnurca oaking Anarta. Sang Neta kakallh nunten Jengkar dhateng .Anarta.
I KUKUNGPURA. Prabu Dasabahu (narendra se'puh ulult Jarnan Abyasa nadeg narendra ir€ II.
NAOART B
nuridlpun Prabu Abyasa. Ml1a ka1s5s1 panJang yusva). Kahadhep kang putra Raden Begasura, PuJangga yalsa Dltya Pulontani, patlh Begaourasa. Renbap : - Begasura kepengin ne{ya ngudi wabyu nr1-ng Nagarl Ayodya, kang ra.ma tan pareng eabab purdka bageyen'lpun Pandhava. EVadeno Begesura adreng panyurunlpun, nl1a Bogavan Pulontanl sagah bldhal ngudi vahyu nring lyo{ya. Patlh Begasurasa kadhavuhan nylver Tanah Javi. Sandlka nunten sanl bitlhal. SERA}IG GlgA! ; - Dr-nugl bawah harar,rati, ua(ya Bikukung kapapag wa{ya Drarauatl, oulayaning renbag dados baadeyufu. Ha{ya sabrang kasoran, nunton .nylbpang nargi.
Aetlna,
Dasabahu sanpun manJing dadoe
III.
W.
Raden ArJuna myang Sornar Gareng
Petirrk.
Rerubgg
: - Mlturut aturipun
Senar, ArJuna klnon ngudl. wa\ru. PERAIIG SULA\R : - l{onten tnacan area nubmk Sang Bagus, dedya perang. Macan peJah badhar iVvang Ka.naJayal padng rteik Sarrg ArJuna klnen ngudi wahyu mrlng Kadhaton A'odya. Sandlka gya pangkat.
AYODYA. Prabu Ra.ma Ke1lng nyang ari Prabu Rarua Saknr (narna Badra) nampi rauubnya Prabu Blsawarna 1an Anoman. .@pgg : - Bisaltarna dhawuh roring SangIV.NAGARI
Nata kakallh lngk"ng kal lbah nrmeksa watryu kinen oarnl prayifns. I(gseru -praptanira Bgv. Pulonteni matur nyunrn valyu pitrr Anoman tan suka temah dados peperangan. Ditya Pulontanl pejah. CANDHAKAI{ : - Kaputren Ayoc\ya, Wldodari pihr pengaualcaning r.rahyu : 1. DEt,lI SRI LAH KASI,IITA. 2. DEIJI SRI WAHNI. 3. DEI{I SRI DAJ{AIITI. 4. DEl,lI SRI yUWATI. 5. DEllI SRI I-IUNI. 6. DEtfJ SRI ASI'AnANI. ?. DDWI-
-t
-lr5SRI IfIDAYAT. Katungka praptanira San Arjuna da,lah panakavan. Bg4bgg, : - Radeh-Ja!"La nund.lut oupados hapoari pltu nranJing tng angganira. Para uidg
darl natur
nalging nyuwun RASA JATr langkung mniyin. Ilapsari pitu nunten kapondhong denirg Dtrran Arjuna. Prab't Rana Kellng 1an Ra"rna Badra unlnga kedadoean vau nunten murJ.rrg, temah pera.ng lan Janaka. Katanal sanJeta sa:rota.na, RaJa kakalih peJah, kvandha sirtta, nalih dedos SESUPE S0TIA LUDIRA agenlpun Srl RaruevUaya -lan KANOING RIKMA LINTRING !€M4{{Ktpun De}d Slnta. Pusaka kekaLih r.rau laJeng d,en agen dening Wan Arjuna. Prabu Bisauarna matur dhateng srng ln"g.ru, brlih val{ru pltu wau katuran enggaf ngracut. .Tana]ra laJeng sidhlkaral wldodg ri pltu nq.J J-ng lrrg angganlra, mapan 1ng : 1. A.lI AS',IARACAI,IA. 2. AII AS'IARACTPTA. 3. /'JT A${ARA}.IALA. 4. A,II ASI'iAMTAI{TRA. 5. Nr ASI.iaRADA.}IA. 6. AtI ASMARA TURIDA. 7. Dens Deul Sr1 Wldayat nalrJ.tng dhateng PURUS. fug nriku Prabu Bieauarna natur btlth oalobotlpun /.0 dinten {0 dalu, sang Arjuna ruhg ten kenglng kegepok denlng Ja}na elnten kemauon. Salab nanavl ngantos kegg pok denlng Banesr uatlyunipun badhe oncad 1eo ngalih dhateng tiyang ingkang nyonggol. Salg ArJune sagah, nunten panlt kundur. funugi Tanah Jaui, dhawh dhateng Senar kinen matur para kada:rg yen panJ enenganlpun sanpun nsmpi vahyu Sr1 Pitu. 9euar sandlka nunten bidhal nrlng Amarta. eagah
V.
A-U_A_&AA .
NAQAru
Prabru Darnakustl[ar
Srl Kresna, Baladewa, Wrekodara,
Kembar, Gat]mtkg
ca. 39p!3,g : - Prabu Darrnakusuna natur billh ualryu salrpun durnugl Tanah Jevl. Sri Kresna clngakl d()ne kang rsyl Jebul sunpun un:inga. Kasarr sovarrlpun Senar natur billh karg rayl ArJuna satnpun lsindur saklng Ayodya mboyong l,lahyu SrL Pihl. Dereng ngentos purna. aturlpun Senar, kadaya raos ganblrerpara kadang gya bidhal napag Dyan -Arjuna. Drpl sarni plnangglhr sanl badhe ngsyou katri:ua kanthl ngrangtrml, nanglng ArJuna mboten purun, temah sanl dlpun burue ngantos neb kecepeng. l!Cgg€l&, Euarrg Guru unlnga Janaka ai.pul buJ eng-2 para kadarrg na}eten !tau, nunten dhavub dhatong hywang Narada klnen prentah Wveng Candra, ngajengaken langgalo Ingkang nesthlnlpun nerobe tanggal 28, renbulan junedhul dadoe tanggal setunggal, terneh Jangkep d0 dlnten ArJuna nggenya nqlanpahi pepacuh. Para kadang gya sa.mi ngrnngkul .tranaka kantht bingah. Nunten sanol kundur nring
finarta.
'
TANCEB
1
KAYON.
Ju11 1983.
-ir6-
128. nmtrn DuuD Ilt[ mm n m nn mrD mmnmnmmm nlu n ID mlo nn mtrm nm nm nn IDIII IDIDM IDDI NM
ND
nnDnm nn nlullrD Durn nll IDtu mn nm nn Dn lnm mmmn nunnm nm mm nm nmmnn mn nmnnmrD nn nrum nm mm nm NU MMND NN Mtu NIN MM
IDID NNIilD NN, NUIUI IUDINM NN
MN
rul nm nnuun nn nn mnmn nm urunnnn mm nn nm mn mmm mm mm nm mn mn nn mm mmmnmn nm mn mnEDnm mm nmm mmnDmm nm nmnmn mn mm mn mrn nm nn nn mm nm nm NM MM NN IDIII IIIO BM MM IDIII mm
nnnnnn Eunnnn mnnnmn
nu
mn
t!|n
Inn
mn
NID
nut
I.W. Prabu Kreena, Baladeval Sa.rnba; SetyaL{. Rep,b"g
:-
Wonten paraagnuka
oaklng Nagarl Slnbar Kenlalca Prabu Murca Lelaaa, ne{ya nglanar Dewl Sitt Sundarl. Mangka, Sang Devl salnpun kagarua lladen Abimanlru. Prernila dinten sg nangke Ablmanyu lan Sttl Sundarl kaboyong saklr€ Plangkar.rati dhateng Dwarg vatL. Baladewa nurlng gya panlt me
II.
NAGA}U SI MB ARKEM LAK A. Prabu Murcalelana nyatg patih DtdraJanu, ditya KaJ.a Yaksa. .&g!gg, :Sang Nata runtl-k nggenya tlnanplk panglanare dbateng Dewl Sltl $ndari. Iig jerg utuoan kang lbu Dewl ltanundarl (rasokoi) klnen nuoupl Dewi Sitl $rndg ri. Raeekel llanundarl sagah gya bldhal. Patlh Dndrqjanu klnen qja.npangl, eandlka gya panlt bldhaL saua{ya. PERANG GAGAL : - Wadya Sirubar Kemlaka kg papag va{ya Mandura/D*arawatl, da{ya ca.urpuh prang. Wadya sabrang kasoranrgya nundur.
III.
.
Raden Abiranyu nyang garse Devt
(Banoncinawi).
Sltl $rndarl .ra-'l ah Senar Gareng Pe--
tntk. lgElgg : -
i 1
Sanl rereoaan vontenlpun parangnuka saking Slnba:r Kenlakn Katungka praptanlra raeeksl WanundarL lngkang serlra jin, nusup dhateng Devi Sltl Sundarl, sanalika mal1k nalaripun Sang Devl taJeng ngunanunan kang raka Abimanyur nalah dlpun dhedhell agenanipun lajeng katundhurg saklng pura. Abinanyu nanut, gya kesah vband.hungan.nganthl panakavan. Sapengkeripun Abinanyu, Raden Sanba lan Setyaki ravuh, duka kathalF2 dhateng Sitl $:ndari. Sang Dewl kadargu keng raka wonten pundi sa.malgke Raden Abiuranyu, Salg Deul mboten wangsulan, Sa:nba nuring, kexg rayl dipun pa1a. Deui Wanundari oncad, tlnututan denlng Setyaki temah dados perange Hanundarl kaplkut ntrnten kakunjara. Srl Kresna gye dhawuh mring Sanba kJ-nen nadoei kang rayl OngkovlJoyo2 klnen ngandharalcen lelanpahanlng kadhaton katemben prurlka. Sanba gya nututi Abtnanyu plneripih, nanglng Sang BiDanyu tan kersa kundur, mal-ah trus nrajang barisan Silabar Kemleka. Dados PERANG SIX{AR, wa{ya ragoksa sanl pe.jeh sadaya. Denawa sima, Abimanyu tupanakauan nglunrg nrlng Slnbar Kenl.ake,. Raden Sanba kundur matur Sri Kresna bab kang rayl Ablnanyu.
,l
V.. 1
I
I
c
Raden ArJuna rnyang garwa
kakalih, narnpl ranrhnya kang r"La
Wrekodara
'l+7dalah Raden Gathutkaca. Sg4lgg : - Seng ArJuna, Wrekodara 1an Gatlutkaca saoarengan budhal urrlng Dwerauatlr labet ne{ya sebiyantu mr.retlng kang ra-
ka Sri
Kreena.
:-
Keputren Slnbar Kenlakal garvanlpun Prabu Murcalelarrer nana Deui Murcanauatl 1ngg1h Klsnayauatl, nanpl ravubrgra Raden Ablxodxyu.Sary Delrl gya kapon,lhong dening AbJ.nanyu. Kadadak Prabu Murcalelala rawh, dadoe perarg. Kataman Jonparing Sarotarna, Prabu l{urcalelala pejah.Bus&na den agen dening Raden Ablmanyu dados wJud lturcel-o1ana. Nunten pang
CANDHAKAN
kayan klnen natur mrlng Srl Kreena ing Dlarevati bilih Raden Abfuoanyu seda i dening Prabu Murcale1ana. Panakavan sandlka gya bldhal. Prabu Murcalelana (ruallhanlpun Abimanyu) nimbali patlh Endrqjajxur P! naringan untnga btllh Ablnanyu peJah tandhlng Sang Nata. Mlla nunten kad.lg wuhan nyuuun Devi Sitt Sundarl nring Duarawatl. Patih sandlka gya bldbal.
v, NAGARI DIIARAI.lATI.
Sri frresna, Baladeva, llrekodara, Janaka, Gathutkaca. 899bgg 3 - Slrnqn{ng Abinanyu. Katungka BolranLpun panakauarl natur bl}th Abinanyu seda vonten Nagarl Sirnbar Kenlaka. Jnnaka nurlng, dipun bleikl Sri Kreenar Jalg ka 1111h. Kasueul sovanlpun patth Endrajanu natur kautrrs dening Prabu Murcalelana klnen nlruwun Dewl Sltl SrndarL sabab Ablmanyu ealnpun dipun sedaltl Srl Kreena rnarlngaken Sltt $rndari, l{rekodara lan Baladewa nuring, SrL Kresna natur blllh punika ninangka sarane tl-nbulipun Ab5-rnanyu. Para kg darrg sarni nrirnahl nunten Baearengan budhal
nrlng Slmbar Kenla.ka.
:-
Nagarl Slnbar Kenlala, Prabu I'turcalelaaa nanpi sowanlpun patth hdral anu ngaturaken DeuL Sitl grndari. Sang Pratu ewa eaffl kawada kathab-2, laJeng kadhanrtran nuhr, Sang Delri tan purun, lajenC /r{:Fun polat rlaBalra punrn nutu. Raden Sarnba Leu Setyakl unlnge patrap makaten uau, tenah nurJ.ngr pe3nng laD Murcalelana. Sa.uba Setyakl kasoran. Prabu MurcaLeLana laJeng neng ga nggenya nutu Dewi Slti $rndarl, Dangu-2 Siti fundari nangis sesanbat kang raka Abimarryu. Sang Prabu temah wo1ai, nunten badtr,ar Raden Ablmanyu;Dewl Siti $rndari nunten ngrarrgkul kang raka sarwi sanbat tobat. Para raJa 1an para karlang sanl ralruh dabat suka ing panggallh mulat tirnbuLipua Qyan Abiua:ryu. Nunteu eanl kundur mrlng Dwarawati. CANDHAKAII
TANCEB I JulL
KAYON"
I9S).
-/+8-
129. nmnnn nnulu nu nm n!!nn mmulnn nnnn nn ru[ nunn Dn En mm Dllt nmn nMn nn uuD nn mm mm nm nn nn nn nn nn nm nn nn nn nm nn tnn nn nn nn nn mmmnmn nn Illllrllllttr nlrlDluul nnntrIDID IntD Inmn mn nIDn nmnnm mmnnmn nm mm nmnmmm
nnnnnn
mm
mm nr0 IDnE no mn nn nm mlu nB nm mnmn mm . mm trm nmmn nn nn nn mrD ntD nn nm nm nm nm nn mn mm mm nm lllrDnmBun nm trnn lnllt IDn mm rul nnnm nntrmm mn mn nm mn mm
'
I.
NACARI D t{
A_B A }r A T
I
nn nn
o
Sri Kreena, Bal-adeuep Sarnba, Sotyam, Udava. Renbep : - Sri BaLadeva ndangu kang rayl Kreona, bab lela.mpahan kapengker nq'l'l ka Abirnanyu mentag -
dtptut oulayanl kang garuo Sltl Stndarl", Janan kalarnar Prabu Murcalelana sak{'g Stnbar Kenlaka. Srl Krssna natur, bl}th saJnpun sa.nl ruliun, earnangke takstb nonten lng Baronclnaul fuarauatl. Nangbg malah ounangke Sang- ArJunar lJata Srlkandhi lan Gathutkaca murca sak{ng pr4jar dereng tirubul. Srl Kresna ugl matur bllih uekdal punlka Nagarl Dwarauatl pnantang perang doning narendra Sj,nbar Kenl$g Prabu Erangbaya. Beledesa muring, ng nSlry plnarlpih dening Srl Kresna, katuran masraha.ken bab punika dhateng Abtnanyu kenason. Gya oarlnbit nanJ{ng kedhaton.
II.
KEDII{T0N DWARATIATI
.
(Baronclnaul).
Ilavt Jenbauatl, Rrkrulnl, Setyabona, l'lara Senbadral Sltl S.rndarL, Lan Ablnanyu, nanpt ramrhnya Srl Kregna, Baladewa. !@gg : - Bab pararrgmuka eaking Sinbar Keuleka. Sanallka Ablnanyu dahat duka, nunten bidhal tanpa panit nod;ra napagaken mengsah. Sanba Setyaki Udaua klnen nututi. CANDIIAKAN : - Bariean Simbar KenIalG : Prabu harrgbaya, Patlh Jaya Sengara lan wa{ya rasokea. PIIRA}IG GAGJL r - Abluranyu nitih kuda Kyai Ciptew! . laha nrqlnng barisan nengoah da{ya perang rsme. Wasana Prabu hartgbg ya ngLepasaken Jemparlngp Abloanyu kabunca'g tebih dalah kude Ciptawilaha. Raden Sanba gya natur nrlng kang rana. Sanaltka Dewl Jenbaug
tl,
Sonbadra
lan Sltl S.rndarl budhal
madoel Abluranyu lngkarrg karupnrng vau.
.$3gg4k, Prabu trl'Fngbaya dhavuh nring patih Jaya ul Dmpadl nrlng Anarta. Sandtka gya budhql.
III.KARANC
Songara kinon nyuwun De.
KADHEMPEL.
Petmk. Rembae ; - Kl Pe. tlnggl ne{ya caos pqjeg mring Banonclnawl. Gya bldhal saPala}al'ane. BU&Al'lg SEKAR : - Rseoksa saklng Slbar Kenlaka nbegel Stnon PariJathal dadoe banqe 1rud.a. Denawa sani peJ ah. Petlnggi Slnon PariJotho nyang Senar
IV.
Gareng
AMARTA.
NNQABI
Prabu Dannalarsume, l.Irokodarer Kenbar. Rembap : - Murcantng ArJuna Srlkandbl lan Gatbutkaca. Kafungka sovanlpun patlh Jaya Sengara, natur billh kaufirs Prabu hengbaya klnen n)ruvun Devl D:upadl. Prabu Puntadeua ngulur4ia-heu. IJrekodara nuring, nututi Jaya Seng4ra, dados perang. Saben kaseI
I
-lr9sor, Jaya Songara nabur. Hrekodara gereng-2 kengotan kang putra Gathutkaca Wasalxa Patlh Jaya Sengara oncad nbekta Dewl Drlpadl. Wrekodara gya lunaJar nring D,rarayatl. CAI'IDHAKAN
:-
Abimanyu furgkerg kantaka tlnenggan turerrgga Ciptar.rilaha. Ka-
tungka praptanipun Devl Jembalrati, Seubadra 1an Slti S.rndarir gya sanl nangls ngrungkepl lsandhane Sang Abiranyu. Ciptauilaha gya nesatr pinangglh Sinon ParlJatba gya kagendlrong tunuJu mring kr.randha:re Ablnanyu. Senar Gareng Petnrk nututl. D.rmugi papan mriku, Sang DeviJombauati dhasuh dhateng Slnon Parljatha klnen ngusadanl Abinanyu, nunten kagrayang kaplng tlga, Abinan)ru uaras, Kasam la.npahira patih Jaya Sengara lng gegana, lir.rat sa.nglnggiling para putrl uau, Devl Dntpadl JerlL.2, Slnorn ParlJetha nututl. Dados prarg, Drupadl kenglng karebat denlng Sinon ParlJatha. Patih Jaya Sengara lunajar Kl PettnggL matur dhateng para putrt kaparenga kadhereka.ken kundur mrlng DlarauatL. Para putrl ngandlka yen bingung, nulya katuran ngetutalcerl glagah lanang tngkarg kalepasaken. Dene Ablnanyu lan Siti Sundarl kinen si t1h turangga Ciptavllaha, nraJalg barlsanlng nengsah. Sagah gya pangkat.
V.&IGART
Dl,lARA}lATI.
Prabu Kroona, Baladewa, Wrekodara. Katungka sovarripun Jenbauati., D41 Padr Senbadrar Sinorn ParlJatba lan panakavan. Sang Deui ngaturaken kadigdqyanlpun Kl Petlnggi Slnon ParlJatba. Srl lhesna nantbuk-2. Nunten ndangu r.ront€n pundl Abfuianyu. llln4ngsulan denlng Kl Pettnggt, bllth napagaken parargnuka. Srl Kresna gya dharnrh para kadang sadaya kakanthi mbiyanhr Ablng nyu. Nunten bebidhalan. oAI.IDHAKAN 3 - Ing papra.r€an, Prabr Dcangbaya na.urpl aturipun patlh Jqya sengara btlih ngger\ya nyldra .Deutr Drlpadl, kabegal denlng Petlnggl Sinon PartJatha. Katungka p"nganukipun Abarnanyu 1an garva, nitih kudaClptavllaha nrdang barieaJx Strobar Kgmlaka. Prabu Erangbaya nuri-lgrgya magut pupuh. Ablmanyu kasoran, kablyantr.r dening Petinggi Sinon PariJetha. Perang nrket lauan hangbaya, vas&na badbar Dovl Srlkandhl. Dene 51norn PariJatha badhar Rade,n Janaka. Patlh Jaya Sengara badhar Raden 0athutkaca.
TANCEB
I Jult
nnnnnmnmnnmnmmmnumn
KAYOI{. 1983.
-50-
f
Bo.
uBmfrn eB"$u
$H
fiH"S'
'ffi"H'o
HilnnHH*frH $fi'-ffiHH,',HH $fr.'H$
H$ *H* $H Ugt EuIr rnE
.nnH
#lHu H$ilHn fl$"Hn uffi"Hn HH Hfi mffi^'H,m llmnmmn pguum nm UE F'mnminfr iiiiii ifrii iniiinnnifr
Hmn'Hfi
I.
$$'
I'IAOARI
ffiH
f;ffinn, f;H,,$n
-'$H'-
$m--Hffi
trfi-"TH
ASTINA.
Prabu $ryudana, Drrra, Sanghrnl, Narpatl Karna. ,Remba.e : - Serrg Nata nedya nylrnakalcen Pandbava kanthl ngglnakaken abdl pasuwltan enggal ing-kang kapapanaken lronten GaJah Oya aarol Ba-nbang Ganda LJardaya. Gya katlnbaf an. lfuenya nalrgarsa kadharuhan nenpuh prang nring Anarta, klnen nJuJug kasatriyan Jodhlpatl sabeb Wrekodara nenbo gegladhen perang. Sandika gya budhal. Narpatl Avangge la:r Kurava nja.nparrgl. ff'trggXilg, vonten lng paseban nJar.rl1 Radon tesnana roatur nrlng kalg eyarg Sangkunl yen gandrung putrl garwano Gandauardaya. Nu$a kl patth dharnrb
-
dbateng Drreaes:ra J.an ua$a sauataule kinen ndherekaken tesnana nyldra Dewi Ora:rtalgeaal Lng GaJah oya nangke uarraw'l Gandauardaya earrpun bfdhaL dlE, tong Anarta. Drrsagana eagah nunten sani bldhal dhedhemltan.
II.KASATRIYAN
GAJAH - OYA.
Ganrane Galdauardaya nana Devl GrantangsasJ. kahadhep kang
rqyl
D€wi-
Grantangsarl lan rayl saking Galdauardaya, ka.kaolh Banbang Gandakiusurnso 4enbsg : - Ngarsa-arsa kundurlng kang raka Gandauardaya saking paoeben Astlrra katlnbalan Prabu Drryudana. Katungka praptanlng kang rake Ba,nbang Ga4 daverdqya, parnlt ne{ya nenpuh p"1"9 mring Anarte. l,lusnya kalilan gye bi-dhal. Sapengkering Gandauardaya, Raden Lesmana, Drrsasana ralruh arsa ngrodapeksa Dewl Grantangoasi.
lan Grantalgsarl;
Ba.nbang GendekuFuna
nurlng,
dg
dya pancakara. Gandalusuna kagoranr kabal'ang pusakanira Dtrsasana, GanaaJE suua kontal tebih. Dewi Grantangea.sl lan Graatangsarl nulya kaboyong dsnlng Raden Leenla.na kundur mrlng Astina.
III. PERTAPAN-SAPTA ARC-A. Begar.ran Abyasa
nanpl souanlpun kang r.rayah ltaden Janaka myang Senarr-
Petmk. Regrbqg : - Sang Kusuma nyarawedekaken pasupenanr \atingal raka l,lrekodara ngagem busana sarlla jingga nitih baita katenpuh praha-
Gareng kRng
tenah keren ing sanodra. Sang l.llku dhasuhr bilth Nagari Anarta badhe katanan bencana. Arjuna nunton paInit kundur. PERAIIG SA(AR : - Wonten denava alasan nodya nangsa ArJuna, dados peratrg. Raseksa peja4r badlur lswang-
ra,
KanaJaya
paring uislk klnon nulat lan prayltna. Sandlka nunten kundur.
IV.W. Raden llrekodara, nyang para
putra : Ontorja, Gatlutkaca, Abinanyur-
sarnl kagladhl perang denlAg Sang Riua. Kasaru panenputr-ipun Banbang Cande-
-5Lrane. Sada;ra putra-2 Pandbava sa"mi kasoran. llrekodara maJeqg, Gandavardaya nuJa pedhrt wlsar Urekodara ngluropmk, Gathutkaca ke4 taka, OntorJo lunpuh, OngkowlJoyo tanenget. Nunten patih Gagakbaka lunajar Lrards,ya dadya pera"ng
mring A.narta. CANDHAKAN
: - Ing Nagarl
TasLlioedu, Prabu ArJunaya.na myang kang
putra
Dewl
:-
Sary Donl nanggallh kang put'ra Gandauardaya ha uln Gandakusuna nggenya nadosl kang ra.na Raden Janaka, kraos sulnFlarcg. l{aoana Sang Nata ArJunayana gya nganttd Deul Gandawatl, nuzuIkang vayah nrlng Anarta. Gandavati.
Reurba.q
V.
NAGARI
AMARTA
Prabru Damakusuna, Raden ArJuna, Kregna. Rembae :
-
sonatur bab tivar
Ngarsa-arsa
vaning Sang Hrekodara. Katungka souanlpun patih Gagakbaka lng karrg gustl l,lrekodata myang para putla denS.ng srayan Kurawa. Katgada den ArJuna gya btdhal nagut yudar Srl Kresna nJa.upa4gl.
R4
I!gg.eE!hg, durnugl paprangan, fan ArJuna gya nusthl sa4Jata Bayuuastrar nyg blak pedhut vLeer tenah l,lrekodara'la] ah para putra sa'tnl ulral saklng bobaya Nunten canpuh prang ArJuna 1an Gandavardaya, kadad.ak Banbang Oanda-
uardaya egnu kaseser nunton Dgrtnf&loullga Kyal Kale Nadhah. Sang Arjune dg tan pangling bllth punLka puoakanlpun, nunten tlnandlrlrgan dhunrng Kyal Pu larrggeni. Pusako kakalth don aben Juneg).ag euara kadya gunfur, nluah callya gunebyar ubalerengl, da{ya geger Kahyuangan $ralaya. }Vwang Gunr gya utug
an lfvang Narada tuuurun, nl-sah kang sa.nl barrdayuda, seserengan klayan dhg tenglpun Frabu ArJunayena ny",'g Deul Gendavatl. DrpJ- sanl nglempak, gapyuk rerangkul.any eabab plnar:ggth kang den upaya. SoJatlne Banbang Gapdavardaya punika putranlpun Wan ArJuna patutan klayan Dewl Gandauatl" ing Teolloadu, ne{ya sowan kang ra.na nangfnq kssasar suwlta Kurawa. Kasar:u dhawahlpun Banbang'Gandakueune lothah ludlra, gya dlpun ualuyekeken denlng Srl Kreena. Nunten Sang B4gus natur bab auoning budl RadenLoenana tngkang nytdra karg mbalyu Deul.Grantangoasi lan kang rayi Graatatgsarl. Sadaya nunten ngluntg nrlng Aetlna. CAIIDI{AKAN : - Raden Loemana arsa mondhong Devl Granta:ogoarir eaha Dtrgasana arsa mondhong Deul. Orantangoaal. Pr,rt'r1 kakallh datan purunr tenah lumal ar, kabuJung-buJung. Pl-ayunlng Grantangsasl Grantangsarl plnang glh Banbang Gandauardaya lan Gandakusuna gya tlnulungan. Leemana lan Dlrsaeana llnabrag pralg dentng para putre Pandhanal tenah kapulaoera. Prabu Drryrdena 1an Kuraya murlna, katraJang denlng Sang |l|rekodg ra dalah ArJuna, Kureua nawut luty* keplayu. ltusnya nltulungl putrl kakalih, Sang ArJuna tuvln para kadeng gya nganthi Ba.ubang Garrdavardayar Gandg kUsuna sagarrane kundur urrlng Anarta, kakenpala.kon pale putra Pandhaua.
TANCEB , 2 Jull
KAYON. L983.
-52-
Noner
urut 106.
:
N@llsgpe,bcg
5c9s :
r
Bondhan
1
1L0.
Senar . . . . . r, nBangun Tanan Maherakaca . . Lahlre Gathrtkaca . . . ., . Ialtlre SttlJa . . . . . . .
111.
Latdre
112.
Blnakopek . o..
1.07.
108.
]09.
Rablne
. . . .
. .. . . . . .' . . . . . . .
3
.
4
.
6
.
9
L0
Sanba
L]4.
r...... Sgnbo tho ........... Abtnanyugendhong . o o.......
115.
Rablne Palgunadl
20
r.r.6,
SrlkandhiaJarnanah ....
2T
r20.
o... o. Lahlre$tmltra .... o.. r...,. Rablne Sotyakl . . . o . . . . . . . . . Lahlre Irauan . . . . . . . o . . . . . Gethutkaca luveng . . . . . . . . . ., .
12L.
Genbiranon
33
L2?.
Semar Kuning
r27. r21. r25.
ArJuna Jslur (Senar Kunt4g Jl1ld : 2)., Babaran Senar (Sanar Kunlng Jllld. r 3). . llabyu Cahyanlngrat . . . . . . . .
]..26.
Wahyu Ma-lutharama
113.
117.
r18. 119.
a
araaaaataaao
J lIld:1......
T7
25 26
n 3L
31
35 37 38
Srl Pltu . . . . . . . . . . . . .
Murca Lelana
l,n.
Erargbaya
L30.
Gandevardaya
H
J,5
41
128.
n
T2
lr4
l.lairryu
n
a
o. . . . . . . . . . .
L27,
m
{..
/+6 aaaaaaaaaaaaaaa
KalaJengaken lng Serat Puetaka RaJa Purva Jitid I/I 1sl 25 la.npahan, vlvlt saklng SOMA DINALA ngaltoo dunugl lanpatran nBAJ{GUN CAI'IDIII 0ADA-MADANA.
/+8
fl