Univerzitet u Novom Sadu
Filozofski fakultet Odsek za medijske studije
Predizborna kampanja Liberalno demokratske partije
Predmet : Politički marketing Mentor : Jelena Kleut
Studenti: Milorad Jekić zu41/11 Ana Reichel zu74/11
1
Sadržaj : Osnovne informacije o stranci....................................................................................................3 Dijagnostika stanja u društvu......................................................................................................6 Cilj izborne kampanje.................................................................................................................8 Tip izborne kampanje..................................................................................................................9 Biračko tijelo kojem se kampanja obraća.................................................................................11 Okosnica kampanje...................................................................................................................12 Predlog TV spotova..................................................................................................................13 Literatura:..................................................................................................................................15
2
Osnovne informacije o stranci
Liberalno demokratska partija je nastala 5. novembra 2005. godine i od tada se predstavlja kao liberalna partija okrenuta evroatlantskim integracijama. Prije osnivanja LDP je bio frakcija Demokratske stranke. Osnivač LDP-a je Čedomir Jovanović, bivši podpredsjednik Vlade Srbije koji je iz Demokratske stranke isključen zbog sukoba sa Borisom Tadićem oko tema vezanih za političku saradnju sa Vojislavom Koštunicom. Zbog ovog sukoba protiv Čedomira Jovanovića je pokrenut disciplinski postupak sa obrazloženjem da je on u svojim javnim nastupima iznosio teške kvalifikacije o političkom djelovanju stranke i njenog predsjednika i time povrijedio stranačku disciplinu. Liberalno demokratska partija 2006. godine predstavlja program pod nazivom „ Srbiji se radi“ ali danas je nemoguće pronaći sam sadržaj tog programa, jer je obrisan sa njihove oficijalne internet stranice, a nema ga ni u arhivama internet sajtova. Prva izborna pobjeda ove partije dogodila se iste godine u Novom Bečeju, kada je kandidat LDPa Milivoj Vrebalov pobjedio kandidata Srpske radikalne sranke. Na izborima 2007. godine LDP ulazi u koaliciju sa Građanskim savezom Srbije, Socijaldemokratskom unijom i Ligom socijaldemokrata Vojvodine. Na ovim izborima LDP prelazi cenzus i ulazi u Narodnu skupštinu Srbije sa 15 poslaničkih mjesta. Te godine predstavljen je i program pod nazivom „ Drugačija Srbija“ u kom se zalažu za mijenjanje trenutnog stanja u Srbiji, za evropeizaciju društva i sistem vrijednosti koji poštuje omladinu Srbije, žene i nacionalne manjine. Naredne, 2008. godine LDP nastupa na izborima zajedno sa SDU i DHSS osvojivši 13 mandata u Narodnoj skupštini. Ove godine ova stranka postaje članica Asocijacije evropskih, liberalnih i demokratskih partija (ELDR) koja okuplja liberalne partije i partije centra širom Evrope. Njihova saradnja se temelji na ideologiji liberalizma i zasniva se na zaštiti individualnih sloboda i promociji slobodne tržišne ekonomije.1
1 Nedemokratsko redizajniranje političkih partija, Konrad Adenauer Strftung, str. 129. 3
Na parlamentarnim izborima 2012. godine stranka je bila dio koalicije Preokret 2 koja je osvojila 6,53 % glasova, što im je donijelo 20 mandata u Narodnoj skupštini. Nakon raspada koalicije Preokret 2014. godine LDP je pozvana od strane Borisa Tadića u savez sa NDS-om, međutim odbija taj poziv zbog neslaganja sa Tadićevom politikom koju je vodio za vrijeme svog predsjedničkog mandata. Tada su pokušali da sklope savez sa LSV-om i DS-om ali im to nije uspjelo. Na izborima je na kraju nastupila u koaliciji sa Bošnjačkom demokratskom zajednicom Sandžaka3 i SDU-om. Ova koalicija je na izborima osvojila 3,36 % glasova što nije bilo dovoljno za prelazak cenzusa, pa se partija nije našla u Skupštini Srbije. U analizi programskih stanovišta LDP-a koristili smo dva dokumenta koji se mogu pronaći na njihovoj web prezentaciji, a to su Deklaracija Dogovor, koja je napravljena pred izbore 2014. godine i Platforma Okupljanje za Srbiju, koja je predstavljena u novembru 2014. godine. U ovim dokumentima oni navode da je okosnica njihove politike reforma institucija i tržišne ekonomije, a zalažu se i za modernu spoljnu i bezbjedonosnu politiku. Što se tiče reforme javnog sektora, smatraju da ona treba da bude sveobuhvatna uz finansijsku podršku koja se ne bi bazirala na rastu javnog duga. Ove reforme, kako navode, mogu da podignu rejting zemlje i da pokrenu ciklus stranih i domaćih, direktnih investicija. Zalažu se za smanjenje javne potrošnje putem podizanja starosne granice za odlazak u penziju, za povećanu kontrolu plaćanja poreza i za kontrolu poslovanja svih javnih preduzeća. Predlažu smanjenje nameta na rad, kao i stvaranje socijalnih karata svih socijalno ugroženih građana, pri čemu akcenat stavljaju na zapošljavanje kao najpoželjniju mjeru. Što se tiče odnosa države prema poslodavcima, smatraju da država mora da prestane sa suvišnim subvencionisanjem. Jedini vid državne intervencije bi trebao biti u industriji, na osnovu zajedničkog ulaganja ili dokapitalizacije, što bi za posljedicu imalo bržu industrijalizaciju a samim tim i ekstenzivnije zapošljavanje. U svom programu, posebno se osvrću na neiskorišćen potencijal malih i srednjih preduzeća, koja su ugrožena usled ekonomske krize. Rjesenje ovog problema vide u podsticajima za 2 Ovu koaliciju cu činili LDP , SPO , SDU, ASNS, Pokret poljoprivrednika i privrednika Bogata Srbija i nekoliko manjinskih partija. 3 http://www.danas.rs/dodaci/sandzak/bosnjaci_u_vise_kolona.42.html?news_id=275918 4
razvoj malog i srednjeg biznisa preusmjeravanjem sredstava dobijenih iz fondova EU sa javnih i velikih na mala i srednja preduzeća jer smatraju da taj sektor proizvodi najbolje preduzetničke ideje, donosi fleksibilnost, nove tehnologije i inovacije. Javna preduzeća bi ovom reformom bila transformisana u akcionarska društva, čime bi se obezbijedilo bolje funkcionisanje ovog sektora. Posebno ističu da je za napredak društva ključna reforma u obrazovanju, u okviru koje predlažu uspostavljanje novih modela srednjih stručnih škola. Vjeruju da za određene profile nije potrebno trogodišnje ili četvorogodišnje školovanje, već kurs preko koga bi se naučio određeni zanat. Takođe smatraju da je neophodno izvršiti promjenu nastavnog plana i programa kojim bi se omogućio individualni izbor predmeta, kako bi se učenici fokusirali na ono u čemu smo najbolji. Zalažu se i za promjenu sadržaja školskih udžbenika iz kojih je potrebno izbaciti diskriminatorske stavove i stereotipe o drugima. Na polju spoljne i bezbjedonosne politike, zalažu se za članstvo u Evropskoj Uniji i NATO-u, definišući to kao osnovni kurs i ključni cilj diplomatije. Regionalna uloga Srbije bi, kako tvrde, trebala da teži jačanju stabilnosti regiona, posebno naglašavajući stabilnost BIH i aktivnu podršku Srbije u njenoj transformaciji u funkcionalnu državu. Imaju jasno definisan stav po pitanju Kosova, koga priznaju kao nezavisnu državu, i mišljenja su da Srbija treba da se zalaže za ubrzanu demokratizaciju ove regije, zaštitu ljudskih prava kao i ekonomski razvoj. Prihvataju Ahtisarijev plan kao osnovu za zaštitu prava Srba na Kosovu. U oblasti sektora bezbijednosti vjeruju da treba izvršiti reforme policije, vojske i bezbjedonosno-obavještajnih službi. Zalažu se za promjenu zakona o policiji koji podrazumijeva samostalno biranje načelika policijskih stanica od strane lokalnih samouprava. U njihovom programu posebno je istaknuta potreba za promjenom ustava i davanje većeg stepena autonomije Vojvodini. Promjenom ustava obezbijedila bi se veća zaštita ljudskih prava i sprovela bi se decentralizacija države, a time bi se u Vojvodini uspostavio politički i ekonomski sistem zasnovan na načelima tržišta, pri čemu naglašavaju da se bez Vojvodine ne može odlučivati o pravima njenih građana.
5
Dijagnostika stanja u društvu
Na poslednjim parlamentarnim izborima koji su bili održani 2014. godine LDP se pozicionirao ispod cenzusa, osvojivši 3,36% glasova. U istraživanju koje su sproveli Ninamedia i Nova srpska politička misao (NSPM) u periodu između oktobra 2014. i februara 2015. godine anketirani građani su odgovarali na pitanje „ Kada bi parlamentarni izbori bili naredne nedelje, za koju političku stranku biste glasali?“. Procenat podrške LDP-u bi prema dobijenim podacima bio oko 1,8 %, što i dalje ne bi bilo dovoljno za prelazak cenzusa. Dva istraživanja NSPM-a iz jula i oktobra 2014. godine pokazuju da se rejting lidera LDP-a Čedomira Jovanovića uduplao, sa 1,4 % na 3,1 %. U istim istraživanjima, građani su bili upitani da na skali od 1 do 5 ocijene aktuelne lidere političkih partija u Srbiji. Jovanović je ocijenjen sa 1,54 čime se našao na poslednjem mjestu. Iz navedenih istraživanja zaključujemo da je bez obzira na određeni porast popularnosti, Jovanović još ujvek prilično nepopularan među srpskim biračima. Razlozi zbog kog je lider LDP-a slabo popularan među građanima Srbije su višestruki. Web stranica istinomer.rs ocijenila je Čedomira Jovanovića kao dosljednog političara, osvrćući se na izborni manifest koji je LDP izdao još 2008. godine a u kom se jasno zalažu za članstvo Srbije u Evropskoj Uniji i NATO-u. Ove dvije teme su i dalje jedne od ključnih okosnica politike ove partije. Prema istraživanju javnog mnjenja koje je sprovela NSPM, 51,2 odsto građana Srbije podržava ulazak u EU, dok 75,5 odsto ne podržava ulazak u NATO. Ovo istraživanje pokazuje da se pored toga što je LDP ostao dosljedan svojim stavovima po pitanju Evropske Unije i NATO-a, njihova politika kosi sa stavovima koji vladaju kod većine ispitanika.
6
LDP ne neilazi na podršku većinske javnosti ni kada su u pitanju odnosi Srbije i Rusije. Naime, u već pomenutim istraživanjima 64,3 odsto građana Srbije podržava savez sa Rusijom, a samo se 17,6 odsto građana izjasnilo protiv saveza Srbije i Rusije. Jasno je da veći dio stanovništva na Rusiju kao saveznika Srbije gleda blagonaklono. Sa druge strane, Jovanović je u više javnih obraćanja oštro kritikovao odnos koji Rusija ima prema Srbiji, čime je izazvao ne samo negativne kritike srpske javnosti, već u nekim slučajevima i reagovanje ruske vlade. Čedomir Jovanović je 2013. godine za agenciju Beta izjavio da je Kosovo danas susjedna država i da je to realnost. Ovom izjavom je samo potvrdio jedan od glavnih stavova LDP-a po pitanju Kosova, koje smo naveli u prethodnom dijelu, kada smo govorili o programu ove partije. Ako imamo u vidu da je istraživanje NSPM-a pokazalo da 65,5% stanovništva Srbije smatra da Srbija ne treba da prizna nezavisnost Kosova ni po koju cijenu, jasno je da je stav ove partije po pitanju Kosova samo još jedan od razloga njene male popularnosti. Početkom 2012. godine lider LDP-a je na glavnom odboru stranke iznio stav da je Republika Srpska napravljena na genocidu u Srebrenici. To je pokrenulo burna reagovanja u Republici Srpskoj kao i u Srbiji. To bi mogao biti još jedan od razloga zbog kojih je njegova popularnost kod građana Srbije na tako niskom nivou.
Politički oponenti Obzirom da LDP-u nije potrebno mnogo glasova da pređe cenzus, smatramo da bi mogli dobiti glasove od pasiviziranog dijela birača DS-a kao i od dijela birača skoro ugašene partije Ujedinjeni regioni Srbije. Nakon što je Boris Tadić napustio Demokratsku stranku, dio birača te stranke odlučio je da na sledećim izborima neće izaći na glasanje. Mi ćemo se u našoj kampanji fokusirati na to da pridobijemo taj dio biračkog tijela. URS je partija koja je nakon poraza koji je doživjela na poslednjim izborima 2014. godine raspuštena, pa je i za njima ostao određeni dio biračkog tijela, koji bi LDP mogao da preuzme.
7
Cilj izborne kampanje
„Osnovna funkcija izborne kampanje je da obezbijedi podršku birača partiji ili kandidatu kao pretendentima na vlast.“4 Putem izbornih kampanja građani se stimulišu za uključivanje u politiku, njome se formira političko mnjenje, priprema javnost za određene političke odluke, il se obezbijeđuje naknadna podrška za već donijete političke odluke. U pogledu na izborne ciljeve kampanje mogu imati :
maksimalističke izborne ciljeve ( podrazumijevaju pobjedu na izborima tj. osvajanje apsolutne većine u parlamentu, ili osvajanje relativne parlamentarne većine koja
omogućava samostalno vladanje ili pravljenje koalicije sa nekom drugom strankom) umjerene izborne ciljeve ( omogućava stvaranje snažne opozicije, ili formiranje
koalicije sa strankom koja čini većinu u parlamentu ) minimalne izborne ciljeve ( partije koje ulaze u izbore sa namjerom da osvoje makar
jedno mjesto u parlamentu i da dobiju status parlamentarne stranke ) neizborne ciljeve ( stranke koje ne ulaze u izbore sa ciljem da osvoje poslanička mjesta, već sa ciljem da upoznaju javnost sa svojim političkim programom iciljevima. Ovo se može posmatrati i kao pripremanje partije za naredne izbore)
„Izborni ciljevi stranke opredjeljuju strategiju kampanje, a strategija utvrđena na osnovu nerealnih ciljeva dovodi do uzaludnog rasipanja energije i novca, a samim tim i do razočaranja pristalica, aktivista pa čak i rukovodstva stranke. Nema dobre strategije kampenje partije i kandidata, bez realnih izbornih ciljeva. „5 Prema podacima koje smo naveli u prethodnom dijelu u kom smo govorili o tome kako je LDP pozicioniran u društvu, smatramo da bi najrealnije bilo voditi političku kampanju sa 4 Zoran Đ. Slavujević, Izvorne kampanje: pohod na birače 5 Zoran Đ. Slavujević, Izvorne kampanje: pohod na birače 8
minimalnim ciljem. Ovaj zaključak smo donijeli imajući u vidu da ova partija na pretposlednjim izborima nije prošla cenzus, pa bi logično bilo da za cilj prilikom vođenja ove kampanje imamo povratak LDP-a u parlament Srbije. Ulazak u parlament bi omogućio formiranje opozicije i blokiranje određenih predloga vlade. Prednost parlamentarne stranke u odnosu na one koje to nisu, pored aktivnog učešća u procesu izglasavanja odluka, je i mogućnost partije da javno iznese svoje stavove i time pridobije nove birače za naredne izbore.
Tip izborne kampanje
Prema Slavujeviću u knjizi „ Politički marketing „ postoji više tipova kampanja.
Ideološke, programske, liderske i partijske kampanje Racionalno i iracionalna kampanja konstruktivna kampanja i kampanja suprotstavljanja segmentirana i nesegmentirana kampanja dugoročna, kratkoročna kampanja i kampanja u „poslednjem trenutnku“ predizborna, izborna i post izborna kampanja
Programske kampanje su kampanje kod kojih postoji širok demokratski konsenzus o temeljnim društvenim i političkim pitanjima, pa one ne postavljaju opšta ideološka i politička pitanja, već se fokusiraju na (ne)kompetentsnosti vladajuće odnosno opozicionih partija. Njihov cilj je iznošenje konkretnih stavova o određenim društvenim pitanjima kao što je obrazovni i zdravstveni sistem, zapošljavanje, porezi i slično. One se ne obraćaju cjelokupnom biračkom tijelu već nekim njegovim segmentima koja su zainteresovana za posebna pitanja. Kampanja suprotstavljanja je kampanja koju koriste uglavnom opozicione partije, koje za cilj imaju kritiku stanja u društvu, partije na vlasti i postojeći sistem. Podrška se zasniva na sukobu interesa posebnih društvenih grupa na uštrb interesa vladajuće klase, a ti interesi se predstavljaju kao opštedruštveni interesi. Prema Slavujeviću takođe postoji podjela između segmentisanih i nesegmentisanih kampanja. Razlika je u porukama koje se upućuju posebnim segmentima biračkog tijela ( segmentisane) ili biračkom tijelu u cjelini ( nesegmentisane).
9
Dosadašnje kampanje LDP-a su bile liderske kampanje, ističući i stavljajući u prvi plan Čedomira Jovanovića, ali na poslednjim izborima ova strategija se pokazala kao neuspješna. Istraživanja javnog mnjenja, od kojih smo jedno i naveli u segmentu „ Dijagnostika stanja u društvu“ pokazuju da se među srpskim biračima Čedomir Jovanović kotira kao najmanje popularan lider. Zbog toga smatramo da bi na sledećim izborima LDP trebao da promijeni strategiju, i da umjesto liderske vodi programsku predizbornu kampanju. Ova kampanja je pogodna za isticanje onih segmenata programa parije koji nude rješenja za postojeće konkretne društvene probleme, i koncentrisane su ka manjim društvenim grupama. Obzirom da, kako smo naveli, vodimo minimalističku kampanju, naš cilj nije obraćanje širokoj javnosti, već fokusiranje na one djelove društva koji su pogođeni problemima za koje LDP nudi rješenje. Za kampanju suprotstavljanja koju ćemo kombinovati sa programskom kampanjom smo se odlučili sa ciljem da na ovaj način dodatno naglasimo postojeće društvene probleme koje partija na vlasti ili ne rješava ili ih rješava na neadekvatan način.
10
Biračko tijelo kojem se kampanja obraća
Isticanjem konkretnih društvenih problema, obrćamo se segmentiranim društvenim grupama, za koje smatramo da će nam ukoliko im ponudimo adekvatna rješenja za probleme koji ih pogađaju, dati glas. U društvene grupe kojima je namjenjana ova kampanja spadaju mali i srednji preduzetnici, poljoprivrednici, štediše, studenti, socijalno ugroženi građani, birači koji smatraju da bi Vojvodina trebala imati veći stepen autonomije, kao i oni koji su zainteresovani za razvoj kulture u Srbiji. Ovom kampanjom LDP se obraća i pasiviziranim biračima DS-a kao i biračkom tijelu koje je ostalo nakon gašenja partije Ujedinjenji regioni Srbije.
11
LDP bi se biračima predstavio kao lider u borbi protiv postojanja javnih preduzeća i banaka sa državnim kapitalom uz obrazloženje da su za ta preduzeća vezane mnoge afere i da je sistem poslovanja tih preduzeća glavni krivac za visok stepen korupcije u Srbiji. U svom programu se obraćaju i poljoprivrednicima jer smatraju da će poljoprivrednu proizvodnju dodatno podstaći oslobađanjem proizvoda od nameta, pri tom zastupajući stav da je većina subvencija u prošlosti zloupotrebljavana. Putem zalaganja za prestanak suvišnog subvencionisanja LDP se obraća malim i srednjim preduzećima jer smatra da upravo ta preduzeća mogu da donesu nova radna mjesta, čime se obraćaju i nezaposlenom dijelu stanovništva. Partija se zalaže i sa priječavanje ugrožavanja privatne štednje putem transformacije banaka sa državnim kapitalom. Putem transformacije banaka , banke će biti destimulisane da učestvuju na HOV tržišti države i na REPO tržištu narodne banke, te bi se na taj način banke orjentisale na razvonjne industrijske i enegretske projekte. U okviru visokog obrazovanja smatraju da fakulteti trebaju da dobiju veći stepen autonomije, i da rade na poboljšanju svog kvaliteta, unapređenju kadra i programa koji nude. Tim putem bi se uspostavila konkurencija koja bi dovela do obaranja troškova obrazovanja i podizanja njegovog kvaliteta.
Okosnica kampanje
Prema istraživanju Faktor plusa iz decembra 2014. godine građani su smatrali da su najbitnije teme za Srbiju zdravstvo, smanjenje nezaposlenosti i nova radna mjesta, ekonomski razvoj zemlje, borba protiv korupcije i kriminala i poboljšanje svakodnevnog života.6 Okosnicu kampanje bi trebalo da predstavlja propagiranje LDP-a kao predvodnika opozicije trenutnoj vlasti. Birače bi trebalo podsjećati prije svega na greške vlasti u domenima 6 http://www.mc.rs/upload/documents/istrazivanje/2014/Faktor-plus-decembar-2014.pdf 12
nezaposlenosti i ekonomskog razvoja zemlje kao i borbe protiv korupcije i kriminala. Smatramo da će na narednim izborima smanjenje nezaposlenosti i nova radna mjesta biti okosnnica većine kampanja pa bi se LDP u prvom planu trebao zalagati za drugačiji odnos države prema poslodavcima, što je prikazano i u njihovom programu. U okviru propagiranja stavova iz njihovog programa poseban akcenat bi trebali staviti na kritiku postojećeg društvenog stanja uz jasna obrazloženja u čemu je vlast griješila i pri tome precizno iznositi konkretne podatke koji ukazuju na greške. Iako se LDP od svog osnivanja zalaže za integraciju Srbije u NATO , smatramo da bi naglašavanje te ideje bilo kontraproduktivno, jer je istraživanje NSPM-a koje je obuhvatalo decembar 2014. i januar 2015. pokazalo da više od 70 odsto građana Srbije nije za tu opciju. Prema istraživanju Baekdal Plusa7 koje se bavi istraživanjem tržožišta oglašavanja, a obihvata period od 1800. do 2020. godine, u ovoj godini najveće tržište za oglašavanje su socijalne mreže, a predviđa se da će se taj trend održati i u budućnosti. Iz ovog vidimo da drušvene mreže imaju najveći oglasni prostor, pa smatramo da bi se LDP u svojoj kampanji trebao osvrnuti i na ovaj prostor. Vođenje internet kampanje putem društvenih mreža moglo bi da bude djelotvorno, posebno ako se u vidu ima da su mladi ljudi najčešći korisnici ovih mreža a oni su i jedna od vodećih ciljnih grupa ove partije. Kampanju bi bilo najbolje voditi preko Fejsbuka, portala Blica , B92 i Kurira, jer su ovo najposjećenije stranice. Podaci sa Alexa.com8 govore da su ovi sajtovi u prvih 10 najposjećenijih sajtova u Srbiji. Na sajtu statusta.com9 kažu da 80% ljudi starosti od 25 do 34 godine i 7% stanovništva Srbije starih između 35 i 44 godine svaki dan koristi internet, što dodatno potvrđuje potrebu vođenja online kampanje.
Predlog TV spotova
Predlog prvog TV spota :
7 http://www.baekdal.com/analysis/market-of-information 8 http://www.alexa.com/topsites/countries/RS 9 http://www.statista.com/statistics/348092/daily-internet-usage-age-group-serbia/ 13
Kadrovi sa završnog mitinga LDP-a. Kamera se kreće iznad publike i snima masu i političare LDP-a na bini. Različiti političari, svako u svom govoru iznosi po jednu od okosnica programa. Dok oni govore, kamera se kreće kroz publiku i dok političar/ka spominje riječ „Verujem“, kamera se okreće prema osobi u publici koja drži transparent na kome piše lajtmotiv trenutnog govora. Kako se smjenjuju govori tako se i mijenjaju transparenti. Na kraju videa na binu bi došle osobe koje su držale transparente i stale ispred političara. Na transparentima bi pisalo (od lijeva ka desno) „U nova radna mesta“, „U bolje obrazovanje“ „U zdraviju privredu“. Nakon toga učesnici bi okrenuli plakate i spojili bi ih. Na njima bi pisalo „Verujem!“ što je i glavni slogan kampanje.
Predlog drugog TV spota: Spot počinje snimcima studentskih centara u Srbiji. U kadrovima se nalaze studenti kako prolaze, atmosfera je pozitivna, sunčan dan, proljeće. Studenti pune amfiteatre, snimci polaganja ispita i studentskih druženja ispred fakulteta i u studentskim gradovima. U kadrovima koji se smjenjuju nekoliko studenata bi bilo snimljeno u krupnom planu kako bi gledalac imao vremena da zapamti njihov lik. Sledeći kadar prikazuje čekaonicu u birou za zapošljavanje i red koji se nalazi ispred šaltera. U redu se nalazi dvadesetak ljudi. Kamera kreće od kraja reda, i prikazuje ljude u amerikan planu prolazeći kraj njih. Zaustavlja se kraj treće osobe od početka reda i snima je u krupnom planu. To je jedno od lica koje je bilo prikazano u prethodnom dijelu spota. Osoba izgovara „Verujem da imam znanje!“. Sledeća osoba izgovra „Verujem da moja diploma vredi!“, i prva osoba u redu izgovara „Verujem da je sada red na nas!“. Spot se završava logoom LDP-a uz rečenicu „Verujem u LDP“.
Predlog trećeg TV spota: Politicka karta evrope. Srbija je obojena crnom bojom dok je sve oko nje plavo. Oko granice Srbije je bodljikava zica. Na teritoriji Srbije nalaze se ljubičaste tačkice, tj. gradovi u kojima LDP ima svoje odbore. Polako na čitavoj teritoriji Srbije počinju da se pojavljuju ljubičaste 14
tačkice i Srbija postaje ljubičasta. Bodljikava žica počinje da puca, a Srbija postaje plave boje sa zvjezdicama umjesto žice. Na kraju videa grupa običnih ljudi uzvikuje slogan „Verujem!“.
Literatura:
15
Zoran Đ. Slavujević, Izvorne kampanje: pohod na birače, Institut društvenih nauka, Beograd 2007. Zoran Đ. Slavujević, Politički marketing, Fakultet političkih nauka, Beograd 2007. www.nspm.rs www.ldp.rs http://www.mc.rs/upload/documents/istrazivanje/2014/Faktor-plus-decembar-2014.pdf http://www.baekdal.com/analysis/market-of-information http://www.alexa.com/topsites/countries/RS http://www.statista.com/statistics/348092/daily-internet-usage-age-group-serbia/
16
