Ruh Kitabı *** Derleme ve Şerh: http://jonasclean.blogspot.com
*** Rahman ve Rahim olan Allah’ın adı ile…
1
*** A Đlm’e burun kıvıran hadsiz Aşık.. O Şahdamarlarından Yakını Bilenler, neden kendilerinden geçsinler ki...
*** “…Bütün âlem, kendi ihtiyarından, kendi varlığından sarhoşluk âlemine kaçmaktadır. Bu suretle herkes, şarap, çalgı gibi şeylere düşer de kendi aklından bir an olsun kurtulmaya çalışır. Herkes bilir ki bu varlık tuzaktır. Đnsanın kendi ihtiyarı ile bir şeyi düşünmesi, bir şeyi anması cehennemdir âdeta. Onun için herkes varlığından, kendiliğinden geçme âlemine, yahut sarhoşluğa kaçar, yahut da bir işe koyulup kendini unutur. Fakat yine bu âlemden kendini çeker, varlık âlemine gelirsin. Çünkü o kendini unutma âlemine Tanrı fermanı olmadan gitmiştik…”
{Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s.)}
2
*** Perdeler kalksa Yakinim artmaz.
{Ali (k.v.)}
*** “...O insanlığın hakiki yönü; {Ve nefahtü fihi min ruhi} öyle birşeydir ki, ona göre, ne cisim, ne de cismani olmak var…
Onun varlığı; Hakk'ın (CC) Zatına karşı bir mahrem teşkil etmez...”
{Abdulkadir Geylani (k.s.)}
***
3
“...insanın hakikati felekten oluşmuş değildir. Bilakis o, üflenilen ruhtandır {Ve nefahtü fihi min ruhi} ve bu ruh mekansızdır. Dolayısıyla feleğin üzerindedir. Đnsan ruhunun bedende döngüsel olan veya olmayan bir tahriki söz konusu değildir...” {Muhyiddin ibn Arabi (k.s.)}
*** “…Bu, kurudan yaştan meydana gelen ruh (-u hayvanî) değildir ki. Bu can, ekmekten kuvvetlenen, yahut kâh şöyle, kâh böyle bir hale gelen can değildir…” {Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s.)}
*** “ Bir gece Mısır'da bir genç ile ihtiyar mürakabeye oturmuşlar, diye duymuş, bunun üzerine oraya gitmiş, üç defa kendilerine selam vermiş (hal hatır sormuş) ama cevap alamamış ve: -Allah aşkına, selamımı alınız, demiştim. Bunun üzerine genç başını kaldırdı ve: -Ey Đbn Hafif! Dünya az birşeydir ve bu azdan da geriye az bir şey kalmıştır. Bu azdan çok nasib (ve azık) almaya bak!
4
Ey Đbn Hafif! Selam vermek için boş zaman nasıl buldun? ve tekrar başını önüne eğdi. O sırada aç ve susuzdum ama açlığımı da susuzluğumu da unutmuştum. Bütün varlığımı onlara kaptırmıştım. Bekledim ve öğle namazını onlarla beraber eda ettim...”
{Ebu Abdullah Muhammed B. Hafif (k.s.)}
*** Adem (a.s.), Ruh üflenmeden önce hariç varlıkta (Alemlere göre-Zahir Alem) Adem (a.s.) olarak değil, fakat elbette Allah'ın Đlminde Adem (a.s.) olarak mevcuttu.
“...Đlmi her şeyi kuşatmıştır...” {Taha 98}
Zahir alemde, düzenlenmiş Toprak bulunuyordu (Vücut/Fizik Beden/Nefs/Bilgisayar!)
“Onu düzenleyip tamamlayıp...” {Sad 72} Ruhundan (Min Ruhi) üflemesinden sonradır ki
Hayat/Bilinç kazanmıştır; O'ndan, bir Ruh...
5
“...kendi Ruhumdan üflediğimde, onun için (hürmet-saygı) secdeye kapanın.”
Adem (a.s.) Đşte o an Adem oldu.
Đnsan, Ruhunun farkına varmadan, Bedeniyle Meleklerin Secdesine (Saygı) layık olmaz.
“...Đşte bunlar kalplerinin içine imanı yazdığı (şuurlarında imanı yaşattığı) ve tarafından ruhu olarak teyit ettikleridir!...” {Mücadele 22}
Allah'ım, kalbimize imanı yaz ve bizi Kendinden bir ruh ile destekle..
Bedenin neresine üflendi sorusuna gelirsek..
Ruh, “Min Ruhi” olması bakımından Cihetsiz'dir. Fakat O'ndan olan Ruh'un kendi Vücudunu veya Varlığını (Yaratılış Fıtratını/Toprak Vücut/Fizik bedenini/Nefs) kavraması/BĐLMESĐ (Bilgi) bakımından içten dışadır…
Şöyle tarif edebiliriz: Uykudan Uyandığımızda ne oluyorsa, öyle…
6
*** “…Hırs atını yıldızlara doğru sürmüşsün, onlara dair bilgiler elde ediyor, mesafeler ölçüyor, yeni yeni yıldızlar keşfediyorsun da, kendini keşfedemiyorsun. Meleklerin secde ettikleri adamı tanımıyorsun...” {Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s.)}
*** Etrafta kablo birikintileri görüyor musun. Usb veya Fiş ? Görüyor musun ?.. Aklını kullanan kimse ! Veya benzeri bir bağlantı görüyor musun ? Bağlantı sağlayan benzeri herhangi bi sistem görüyor musun ? Popondan Aleme takılmış Fil burunlu, Çok Kollu Biblolar.. veya içinden çıkıp Aleme takılmış senin gibi bir Đnsan görüyor musun ? Akıllı kimse, bize soruyorum ? Görüyor musun ? Şu Düşünce kablolarını (Nefs), rastgele çıkarıp rastgele sokma istediğin yere. Sonra başlangıçtaki doğru yerlerine takamama ihtimali vardır. Hak Dinin derinliklerinin bilinmesi gerçekten Düşünen, Akleden kimselere özgüdür. 7
Yanlış yere takılmış tek bir kablo bulunamadı. Aklını kullanmayan kimseler uyutmasınlar seni. Çünkü Đnanç Akılsızca olursa ona Đnanış denir. Hak Din ise kesinlikle Hak’tır (Gerçektir), Tektir. Benzeri bir Din veya Kaynak Kitap görülemedi.
“...Siz hiç düşünmez misiniz ?” {Secde 4}
*** Heykeltraşlık Yaratıcılık diye anılabileceği gibi, Oyunculuk da Sanat’dır. Đnsan da öyle !.. De ki: “Onu ilk defa inşa eden, ona hayat verecek. Ve O, bütün yaratışları En Đyi Bilen'dir.” {Yasin 79}
8
O ( Đbrahim a.s.) demişti ki: Elinizde yontup yaptığınız şeylere mi kulluk ediyorsunuz?
Halbuki sizi de Allah yaratmıştır, o yontup yaptığınız şeyleri de.
{Saffat 95-96}
“…bütün yaratışları En Đyi Bilen'dir.” {Yasin 79}
“...duaları da ıslık çalmak ve alkış tutmaktan ibarettir...” {Enfal 35}
“...Bu her şeyi sapasağlam ve yerli yerinde yapan Allah'ın sanatıdır...” {Neml 88}
“...hakkıyla takdir edemediler...” {Zümer 67}
9
*** Hele her gece, bütün ruhlar, bütün akıllar, o uçsuz bucaksız derin denizde batar, yok olurlar. Yine sabah vakti, o Allah’a mensup ruhlar ve akıllar, balıklar gibi denizden baş çıkarırlar. Güz mevsiminde o yüz binlerce dallar, yapraklar; bozguna uğrayıp ölüm denizine giderler. Kara kuzgun; yaşlılar gibi siyahlar giyinerek bağlarda, yeşilliklerin matemini tutar. Varlık köyünün sahibinden, yokluğa, “Yediklerini geri ver” diye tekrar ferman çıkar. {Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s.)}
*** Hiçbir şey elinde olmayan Ruh, Herşey elinde olan Ruhu görünce..
*** 1. em : veya, yoksa ... mı 2. hulikû : yaratıldılar 3. min gayri şey'in : bir şey olmaksızın 4. em : veya, yoksa, ... mı 5. hum(u) : onlar 6. el hâlikûne : yaratıcı {Tur 35}
10
*** “…Allâh'ı unuttukları için, Allâh'ın da onlara nefslerini (-n hakikatini) unutturduğu kimseler gibi olmayın…” {Haşr 19}
*** “...(Tevhit Mertebesinin) Sahibine, şayet isim verilmek istenirse, Abdu'l-Vahid [Bir'in kulu] denilir, sıfat verilmek istendiğinde ise Abdu'l-Ehad [Mutlak Bir'in kulu] denilir.” {Muhyiddin Đbn Arabi (r.a.)}
*** “Allah nezdinde Đsa'nın (a.s.) durumu, Âdem'in (a.s.) durumu gibidir...” {Al-i Đmran 59}
***
11
“...Padişahın cinsinden değilim, haşa bunu iddia etmiyorum. Fakat onun tecellisiyle, onun nuruna sahibim... Nice kişiler var ki suret, onların yolarını kesti. Surette kastettiler, Allah’a çattılar... Ahmet’in (s.a.v.) ümmetler üzerindeki hakkını bil, başın puta secde etmekten, bunu bilesin diye kurtuldu. Söylersen bu puta tapmadan kurtulmanın şükrünü söyle de Tanrı, seni batın putundan da kurtarsın. O, nasıl, başını putlardan kurtardıysa sende o kuvvetle gönlünü kurtar..."
{Mevlana Celaleddin-i Rumi (r.a.)}
*** Ben Kur'an ve Fatiha suresiyim Ruhun ruhuyum, canlıların ruhu değil Kalbim bildiğimin katında yerleşmiş O'nu müşahede eder; dilim ise sizin yanınızda Göz ucunla bedenime doğru bakma Ruhunu şarkılarla beslemekten uzak dur Zat'ın zat deryasına dal da Gözlere açılmamış sırları gör Ayrıca sırlar belirsizce gözükür Manaların ruhlarıyla gizlenmiş olarak {Muhyiddin Đbn Arabi (r.a.)}
***
12
“…Çünkü, ruhun ne erkekle bir alakası var, ne kadınla! Müzekkerden de yükselir, müennesten de. Bu, kurudan yaştan meydana gelen ruh (-u hayvanî) değildir ki. Bu can, ekmekten kuvvetlenen, yahut kâh şöyle, kâh böyle bir hale gelen can değildir…” {Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s.)}
*** Allah ilmi sadece sevdiğine, hali sevdiğine ve sevmediğine verir. Çünkü ilim sabit, hal gidicidir. {Muhyiddin ibn Arabi (r.a.)}
*** “…Kendi varlığı, başkasından istifade ile var olanın hükmü, bizce, hiçbir şeydir. Ârif kişi için Allâh’tan başka dayanak kesinlikle yoktur…”
{Muhyiddin Đbn Arabi (k.s.)}
13
***
“...kendi Ruhumdan…” {Sad 72}
*** “ O gün >bütün insanları< önderleriyle beraber çağırırız… ”
{ Đsrâ 71 }
*** Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm), “Bir gün bütün insanları önderleriyle beraber çağırırız” (Đsra, 71) meâlindeki ayetle ilgili olarak şunu söyledi: “Onlardan biri çağırılır. (Amellerinin yazıldığı) kitap sağ eline verilir. Vücudu altmış zira genişletilir, yüzü beyazlaştırılır. Başına pırıl pırıl yanan inciden bir taç geçirilir. Bu haliyle arkadaşlarının yanına döner. Arkadaşları onu uzaktan görünce: “Ey Rabbimiz bunu bize de ver ve onu hakkımızda mübarek kıl” derler. O, yanlarına gelir ve onlara: “Müjde sizlere! Herbirinize bunun bir misli var” der.
14
Kâfire gelince, onun suratı kararır. Onun da vücudu, altmış zira' genişletilir. Ona da bir taç giydirilir. Arkadaşları onu görünce: “Bunun şerrinden Allah'a sığınırız, Ey Rabbimiz onu bize verme” derler. Bu da arkadaşlarının yanına gelir. Onlar: “Ey Rabbimiz, onu zelil et” derler. O da: “Allah sizi rahmetinden uzak tuttu, sizden herkese bunun bir misli verilmiştir” der.”
Tirmizi, Tefsir, Benû Đsrail, (3135)
*** “Hocaya gittik”, diyen talebelere şaşarım. Biliyor musunuz ki ben hiçbir kimseyi üstad edinmedim. Çünkü mübarek ve müteal olan Allah benim üstadımdır. Bütün pirlere de hürmetim vardır.
{Şeyh Ebu Hasan Harakani (k.s.)}
*** Arifler, daha başlangıçta Allah Teala'ya müracaat ederler, avam ise (diğer şeylerden) ümit kestikten sonra Allah'a müracaat eder. {Ebu Muhammed Cehri (k.s.) }
***
15
“…O'nun sebep yakıcılığına hayranım…”
{Mevlana Celaleddin-i Rumi (k.s.)}
*** Sen Aşık olduğunu sandığın kişiye bağlanıyorsun. Onsuz yapamam çok seviyorum diyorsun. Düşünmez misin onu sana sevdiren kim? Ben seni; bana sevdireni sevmişim.
{Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Aşkım, ab-ı zülalden daha latif ve paktir. Bana aşk ile oynamak helaldir. Başka aşıkların aşkı halden hale inkılap eder. Benim aşkım ve benim maşukumun ise zeval ve intikali yoktur. {Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
16
*** “…Şayet kul kendi izzetini Allah Teala'ya sunarsa, Allah da kendi izzetini onun üzerine koyup kula iade eder; kul, Allah'ın izzetiyle aziz olsun, diye…”
{Şeyh Ebu Hasan Harakani (k.s.)}
*** O Şeyh diyordu ki: «Filan şeyhin güzel kokusu, Allah kokusundan da üstündür.» Dedim ki: «Bu koku belki senin karından ve onun oynaşından geliyor.» Bu ne eşektir ki, eşekliği yönünden söylemiştir. {Şems-i Tebrizi (k.s.)}
*** “…Kendi varlığı, başkasından istifade ile var olanın hükmü, bizce, hiçbir şeydir. Ârif kişi için Allâh’tan başka dayanak kesinlikle yoktur…”
{Muhyiddin Đbn Arabi (k.s.)}
17
*** Göklerde ve yerde bulunan ne varsa, O'ndan ister. O, her an yaratma halindedir. {Rahman 29}
*** “…Tasavvuf, bila-alaka (hiçbir bağ olmadan) tamamiyle Allah ile olmandır…” {Cüneyd-i Bağdadi (k.s.)}
*** Bana yaraşan, zahirde bizim hayatımızdaki dostluk ve kardeşlik hangi yolda ise onu korumaktır. Yoksa şeyhlik müridlik gibi ilişkiler hoşuma gitmez. Hani, üstatlığı da şakirtliği de yere batsın, derler. Bize bir söz söylemek isteyen kimse de bizim gibi olmalıdır. Böyle açık söylemelidir. Bizim veliliğimiz bahsinde bundan incinirler. Onlara, eşek, diyen zavallı taklitçi eşektir. Şimdi bana kendinden bir fazilet, bir üstünlük veriyorsun. Ben onu söylemiyorum. Benim önümde bu böyledir. Sözü yorumsuz ve açık söylüyorum. Aramızdaki ayrılığın bir sebebi varsa budur ancak. Ama o zaman sen beni anlamıyorsun! Halbuki ben buraya bir şeyler öğretmeye geldim. {Şems-i Tebrizi (k.s.)}
*** 18
Ey Niyazi mürşid istersen bu yolda aşka uy, Enbiya vü evliyaye aşk oluptur rehnüma. {Niyazi Mısri (k.s.)}
*** Sen aslanlar da köpekler gibi kapının dışında mı ölürler sanırsın? Yolculukta ölen aşıkları karşılamaya padişah çıkar Onlar ölmezler gaip gözlerini açarlar {Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Bizim başımızda başka bir himmet, başka bir iş vardır. Bizim güzel sevgilimiz, başka güzellere benzemeyen bambaşka bir güzel. {Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Allah bizi, hakikati adamlardan tanıyanlardan değil, adamları hakikat sayesinde tanıyanlardan etsin {Muhyiddin ibn Arabi (k.s.)}
19
*** Yazıklar olsun!!! Yazıklar olsun!!!
Đnsanla oyun oynayacak. Artık böyle asırların kendisini oyuncak yaptığı kimseyi seherde doğan yıldızların vaktinde riâyet etmesi gereken amellerinden, bakirelerle oynaşması, güzel kokulu çiçeklerin kokusunu koklaması, meyvelerin özlerinden lezzet alması, kuşların nağmelerini dinlemesi ve makyaj yapan kızlarla müzik yaparak dönüşüm yapması, hakikâtten meşgul ederek onu her şey'den engeller. Böylece böyle olan herkes sapıtarak şaşkın hâlde kalır. {Muhyiddin ibn Arabi (r.a.)}
***
“Allah’a karşı bu muhabbet, ilim neticesidir. Saçma sapan biri, böyle bir taht üzerine nasıl oturur.” {Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
***
20
“...şu marifetin kuludur, şu Cennetin, şu da cehennemin kuludur, denir. Çok çok azı müstesna. Onlar Vehim türünden olmaksızın O’nunla sarhoşturlar Onlar Allah’ın kullarıdır, onları bilemez O’ndan başka hiç kimse. Nimetin kulları değildirler.” {Muhyiddin ibn Arabi (r.a.)}
*** “Eksik bir ilim bu aşkı nasıl doğurabilir. Evet, nakıs bir aşk doğar; amma cemadata ve mahluklara karşı.”
{Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Bizim yolumuz ilim, irfan yoludur. Đlimden gitmeyen yolun sonu karanlıktır. {Hacı Bektaşı Veli (k.s.)}
***
21
Gerçekten ilim; değeri anlatılanlar arasında en üstün şerefi taşımakta, en yüce mertebeye sahip olmakta, en pahalı ziynet olmakta, manen en üstün ticareti getirmektedir. Çünkü âlemlerin Rabbı olan Allah’ın (c.c) tevhidine ilimle erilir.
Nebileri, resûlleri tasdik edebilmek ilimle olur. Onlara salât ve selâm olsun... Âlimler, Allah’ın has kullarıdır; onları dinî ilimleri için seçti. Taşıdıkları fazilet meziyeti... icabı ilim nûrunu onlara verdi. Onları halk arasından tercihle ayırdı. Çünkü onlar, nebilerin varisi, halifesi ve resûllerin halka efendi kıldığı kimselerdir. Aynı zamanda peygamberler için, en iyi irfan duygusunu onlar taşır. Hakk Teâlâ ilim sahiplerini överken şöyle buyurur. -“Sonra, kitabı öyle kimselere bıraktık ki, onları kullarımız arasından ayırdık... Onların bir kısmı nefsine zulmeder, bir kısmı orta halli giderhataları ile sevapları eşit geçer- Bir kısmı da hayra koşar.”(Fatır,32) Sonra... Peygamber S.A. efendimiz de o zatları överken şöyle buyuruyor: -“Đlim sahipleri; peygamberlerin varisleridir. Sema ehli onları sever. Denizdeki balıklar, kıyamete kadar onlar için bağış diler.” Allah-ü Teâlâ, bir başka Âyet-i Kerimede ilim sahiplerini şöyle tavsif eder: -“Ancak, Allah’tan âlim kulları korkar.” (Fatır, 28) (S.14)
{Abdulkadir Geylani (k.s.)}
22
*** Sufinin marifetindeki nur takvasındaki nuru söndürmez.
{Ser-i Sakati (r.a.)}
*** Ey Ümmeti Ashabım!..
Siz ilmin çok, soranın az bulunduğu bir devirdesiniz.. Şimdi, sizin âmel etmeniz ilim yapmanızdan efdaldir. Ancak öyle bir zaman gelecek ki, o zaman ilim yapanlar az, soru soranlar ve cahil hatipler çok olacak.. Đşte o vakit; sizin ilim yapmanız amel etmenizden efdaldir. s.a.v.
*** “…innallâhe meanâ…”
{ Tevbe 40 }
*** 23
“Allah nezdinde Đsa'nın (a.s.) durumu, Âdem'in (a.s.) durumu gibidir...” {Al-i Đmran 59}
*** Đnsan sevdiğiyle beraberdir
s.a.v.
*** “ Bir gece Mısır'da bir genç ile ihtiyar mürakabeye oturmuşlar, diye duymuş, bunun üzerine oraya gitmiş, üç defa kendilerine selam vermiş (hal hatır sormuş) ama cevap alamamış ve: -Allah aşkına, selamımı alınız, demiştim. Bunun üzerine genç başını kaldırdı ve: -Ey Đbn Hafif! Dünya az birşeydir ve bu azdan da geriye az bir şey kalmıştır. Bu azdan çok nasib (ve azık) almaya bak! Ey Đbn Hafif! Selam vermek için boş zaman nasıl buldun? ve tekrar başını önüne eğdi. O sırada aç ve susuzdum ama açlığımı da susuzluğumu da unutmuştum. Bütün varlığımı onlara kaptırmıştım. Bekledim ve öğle namazını onlarla beraber eda ettim...” {Ebu Abdullah Muhammed B. Hafif (k.s.)}
*** 24
Biz sevgili ile beraber oturmuşuz da; sevgili nerede deyip durmaktayız...
{Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Allah ilmi sadece sevdiğine, hali sevdiğine ve sevmediğine verir. Çünkü ilim sabit, hal gidicidir. {Muhyiddin ibn Arabi (r.a.)}
*** Senin yanında âşıklar kanatlanır uçarlar, Gözlerinden ciğer kanı saçarlar. Ben senin kapında toprak gibi oturmuşum. Yoksa başkaları rüzgâr gibi gelip geçerler.
{Şems-i Tebrizi (k.s.)}
25
*** Sevgilimin aşkına tutulduğum ilk zamanlar feryatlarım komşularımı uyutmuyordu. Şimdi feryatlarım azaldı, aşkım arttı. Zira ateş alevlendiği zaman dumanı kalmaz. {Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Allah'a yemin ederim ki, biz yalnız aşk ile de kanaat etmeyiz, aşkı da yeter bulmayız. {Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** Bir kere gönülden de olduk, akıldan da olduk, candan da olduk. Sevgili geldi, biz artık aradan çıktık gittik. Gönül de, akıl da, can da onun oldu. Yokluktan yüz çevirdik, varlığa yöneldik.
26
Nişansız olanı, iz bulunmayanı bulduk. Nişan aramaktan, iz aramaktan vazgeçtik. Đmkansız olanı yaptık, deniz altından toz kaldırdık. Dokuz göğü aştık, zamanı da bıraktık, yeryüzünü de, gökyüzünü de bıraktık. Đşte Hakk aşkı ile mest olan kişiler geldi. Yoldan çekilin, onlara yol verin! çok yanlış söyledim, biz aslında yolu da bıraktık yolcuları da!..
{Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
*** “...
Đdrâk noktaları yüce; Âlemleri de gizlice..
27
Çokçadır tehlikeleri Vuruşları da sessizce..
Gözler onu görmeyince; Sınır da alamaz içe..
Vasıf getiremez öne; Ona nedim olan nice..
Önünde ibare dilsiz; Đşaretleri gidince..
Mamuresi yıkılır; Çarpışanı devrilince..
28
Yüce ama, sema değil; Ruhtur da, değil melekçe..
Hem sultan hem de mülkü var; Mahremleri de azizce..
Bir göz ama bu göz değil; Đlimdir değil haberce..
Bir fiildir de izi yok; Đşaretleri bilmece..
Kutuptur felek üzere; Güneştir yola esence..
Bir tavustur yükseklerde; Görünüşte de pek yüce..
29
Đstılahla da saridir; Hem satırdır enmuzece..
Hep ruhumdur âlemleri; Varlıktan yana temizce..
Đşte yapılmış bir evdir; Bir savaştır ki renklice..
Kanı diken diken ölü; Nefesi derli topluca..
Zatı da tecrit edilmiş; Hem sıfattır dahi tekçe..
Nişanları da sıra sıra; Okunurlar yazarınca...
30
Nefyi kendi kapsamında; Varlık temizdir özünce..
Bilinir de bilinmez de; Kim uykucu kalkınca..
Nefiy olsa da sabittir; Atılsa yine gerekçe..
Bir işarettir bilinir; Bir yayındır ki eserce..
Tamaha dahi kapılma; Görmezsin onu mahremce..
Şayet ganimetçi isen; Ganimetleri hazırca..
31
Onun mağrib kuşu Anka; Sensin onunla dilekçe..
Ve nasıl uygun olursa; Karışık ya da temizce..
Denizdir aldatması var; Dalgaları koca koca..
Ateştir külleri de var; Süslenir onu sevince..
Bilinmez, vasfı edilir; Marife olur nekrece..
32
Vahşîdir ülfet edilir; Kalb de bağlanır zalimce..
Bir bildiğini söylesem; Sen durmazsın insaflıca..
Bilmediğini söylesem; Ama sendedir bilmece..
Sırrım onun kimliğidir; Benliği de tam ruhumca..
Kalbimde onun kürsüsü; Hizmeti olur cismimce..
Onu akıl ediyorum; Ama durumum cahilce.. 33
Kim onları aparır ki; Ki koyunları seslice..
Saklarımda yükseldikçe; Hem de bilirim döndükçe..
Đmlâ oldukça yazarım; Seni korkutur durunca..
Tenzih ettim uryan oldu; Benzettim kaydı gizlice..
Cisme benzettim de çıkıştı; Bana dayanma o güce..
Đndirdim de kayıp gitti; Dağıttı hep güzellikçe.. 34
Ona bağlanan kavuşur; Kirpiklerdedir kesmece..
Sicili yanaklarında; Şuleleri de parlakça..
Gözlerinde sürmesi bir; Mızrak gibi durur ince..
Tükürüğünde de bal var; Ve bir fidandır o boyca..
Lüle lüledir saçları; Dişleri güler zalimce..
Bilekleri nakış işli; Saçları dahi siyahça.. 35
Dişleri beyaz beyazdır; Tebessümü dahi alca..
Parmağındaki şaraptır; Đhsanları büyülüce..
Latifeleri vehimdir; Buna şaşmak gerek bence..
Bilinmez vasfı edilir; Anlaşılır saltanatça..
Yabancıyla ülfet oldu; Konuşmaları kalbimce..
Sanatı dahi yırtmaktır; öldürmek de âdetince.. 36
Ayırmak oyuncağıdır; Yemekleri ağulunca..
Yaygın olan terkibi var; Bağlanır o çözülünce..
Ne cevherdir ne de araz; Ne hasta sayılır sağca..
Oktur, hedef dahi odur; Yayları dahi şaşkınca..
Bir ferdir ama çoğaldı; Topluca hem de ayrıca..
37
Önümüz ve kalanların; Hepsi de onun, âlemce..
Cahildir ama ilimdir; Harptir ama selâmetçe..
Zulüm gibi ama âdil; Tehlikeleri yaygınca..
Ağlatır güldürür beni; Ayıltır eder sarhoşça..
Hem kurtarır hem de boğar; Dileğimdir duruşmaca..
Bazan olur oynaşırım; Bazan dahi arkadaşça..
38
Bazan hepten tanışmayız; Bazan dahi konuşmaca..
Bazan bana vuslat verir; Bazan da kucaklar dostça..
Bazan benimle cenk eder; Bazan da bakar hasımca..
Böyle.. bu ferahtır desem; Ki metin durur görünce..
Yabancılık eder durur; Hiç tanımaz; bir bilmece..
Bir zattır ki vasfa gelmez; Düsturları da çok yüce.. 39
Bir güneştir aydınlatır; Şimşekler çaktı parlakça..
Bir sözdür yayıldı böyle; Kuşları beni aşınca..
Đki zıd dahi birleşti; Onda yoktur ayrılmaca..
Bir kaynaktır ki kaynadı; Dalgaları da coşunca..
Tadana zehir kesilir; Misk olur hep koklayınca..
40
Alâmetleri kaybolur; Dalana denizdir onca..
...”
{Abdulkerim Ceyli (r.a.)}
*** Medresemiz aşktır, müderrisimiz ululuk sahibi,
bizse bilgi elde etmeye uğraşan talebeleriz.
{Mevlânâ Celaleddin-î Rûmî (k.s.)}
***
41
“…Bizi kendisini bilmede sabit kadem yaptığı kullarından etsin…” {Muhyiddin Đbn Arabi (k.s.)}
*** Bilinir de bilinmez de; Kim uykucu kalkınca..
*** “…Celal'inden sana geleni inkar ederek O'nu sadece Cemal'inde bilme. Kabz’da inkar ederek sadece bastını kabul etme. Her halde sabit kadem ol, O'nu zıtlarda mütala et ki bilgin kemale dönsün…” {Ahmet El Alevi (k.s.)}
*** “… ‘Allah'ı tanıma bahsi derindir’.. Ey ahmak derin sensin! Derin olan bir şey varsa, o sensin! Sen nasıl bir dostsun ki, Damarlarının içine kadar girmiş olan sevgilinin sırrını el ayası gibi açık bilemiyorsun!
42
Sen nasıl Allah kulusun ki, onun sırlarını ve iç yüzünü bilmiyorsun! Seninle konuştuğum bu sözleri senin şeyhinle konuşmadım. Onu kahır içinde bıraktım gittim…”
{Şems-i Tebrizi (k.s.)}
*** O'na yaralı gönlümü gösterdim de; “Bak; nasıl kanlar içinde kalmıştır!” dedim! Gönül verdiğim sevgili, gönlümü kanlar içinde görünce bana acıyacağı yerde, gülmeye başladı! Sonra, yine gülerek bana; “Ey benim bayramımın kurbanı!” dedi. “Yürü git, bu haline şükret!” {Mevlana Celaleddin-i Rumi (r.a.)}
*** Ve muhakkak ki O'dur, güldüren ve ağlatan. Ve muhakkak ki O'dur, öldüren ve dirilten.
{Necm 43}
43
*** “…Sonra,(Behlüllerden olan o şahıs) beni tanık tutarak şöyle dedi: Delikanlı! Doğru söylemiyor muyum? Ben de 'evet, doğru söylüyorsun' dedim. Sonra yanına oturdum. Gülmeye başladı ve dedi ki: 'Ey insanlar! Korkmuş arkalar birbirine yellenir. Bu delikanlı benim gibi bir korkmuş!...” {Muhyiddin Đbn Arabi (r.a.)}
*** Göklerde ve yerde istisna olmamak üzere herkes, kul olarak Rahmana gelecektir. {Meryem 93}
*** Bana dışarıdan gülen dostlarım Girdab-ı belaya girin de görün Halimi seyretmeye gelen dostlarım, aynanın önünde durun da görün Adam akıllıyken deli olurmuş Zırdeli başına veli olurmuş Aşık maşukunun kulu olurmuş bunu bir kamilden sorun da görün {Neyzen Tevfik (k.s.)}
***
44
“...yitik bir şeyle karşılaşmaktan dolayı coşkuyla kahkaha atmaktan yücedir...” {Muhyiddin Đbn Arabi (r.a.)}
*** Dostum, hiç bir şekilde zulmetti denemez. Misafirin misafiri ağırlaması gibi bana bir kadeh sundu. (beni davet etti, sonra misafirin misafire yaptığı gibi beni selamladı.) Kadeh devretmeye başlayınca (canıma kıymak için), bir yaygı, bir de kılıç istedi. Temmuz sıcağında, ejderha ile birlikte yıllanmış şarab içen böyle olur! {Hüseyn b. (Hallac) Mansur (k.s.)}
*** “...Onun için hep O'na yönelin ve O'nun bağışlamasını isteyin; vay haline o ortak koşanların.” {Fussilet 6}
*** Felsefemde yok ötem, çünkü sırr-ı vâhidim. Cem-i kesrette yekûnen sıfır-ı mutlak olmuşum. Yokluğumla âşikârım, ehl-i beyt'e âidim. Secdemin şeklindeki ism-i Muhammed'e şâhidim. {Neyzen Tevfik (k.s.)}
***
45
Onları doğru yola çağırmış olsanız işitmezler. Ve onları sana bakar görürsün, oysa onlar görmezler. {Araf 198}
*** “…Ruhun ruhuyum, canlıların ruhu değil Kalbim bildiğimin katında yerleşmiş O'nu müşahede eder; dilim ise sizin yanınızda Göz ucunla bedenime doğru bakma…” {Muhyiddin Đbn Arabi (r.a.)}
*** Sonra onları siz öldürmediniz ve lâkin onları Allah öldürdü, attığın vakıt da sen atmadın ve lâkin Allah attı, hem de mü'minlere güzel bir imtihan geçirtmek için, hakikat Allah semi'dir, alîmdir {Enfal 17}
*** Allâh sizi, din yüzünden sizinle savaşmamış ve sizi yurtlarınızdan çıkarmamış kimselere iyilik yapmanızdan ve onlara adaletli davranmanızdan engellemez. Muhakkak ki Allâh muksitleri (her şeye hakkını verenleri) sever. {Mumtehine 8}
46
*** 1. e lem tere : görmedin mi 2. ilâ rabbi-ke: Rabbini
3. keyfe : nasıl 4. medde : uzattı 5. ez zılle : gölge 6. ve lev şâe : ve eğer dileseydi 7. le : elbette 8. ceale-hu : onu kıldı 9. sâkinen : sakin, sabit 10. summe : sonra 11. cealnâ : biz kıldık 12. eş şemse : güneş 13. aleyhi : ona 14. delîlen : delil
{Furkan 45}
47
*** “…Yedirendir, kendisi yedirilmeyendir…” {Enam 14}
*** Allah O'dur ki O'ndan başka ilah yoktur; öyle Melik (sahip olan) ki Kuddüs (her türlü temiz), selamete eriştiren, emniyyet veren, iman edilen, emin olunan; Mümin, gözetici koruyucu olan; Müheymin, Azîz (herşeye galib), Cebbar olan (dilediğini zorlayarak da yapabilen), Mütekebbir (büyüklükte eşsiz ihtişam sahibi), çok uzaktır Allah, müşriklerin şirk koştukları şeylerden. {Haşr 3}
*** Verdiği şeylerle sizi imtihan etmesi için sizleri yeryüzünün halifeleri kılan ve sizi derece bakımından birbirinizden üstün yapan O'dur. Şüphesiz ki, Rabbin azâbi sür'atli olandır. O, çok affeden ve çok merhamet edendir {Enam 165}
***
48
“…Bir şeyin sureti, onun halifesidir, vekilidir. Bir şey onun suretinde yaratılmazsa, onun halifesi olamaz. Halife olmaya yakışmayan, emanet yükünü taşıyamaz. Sultanın hediyelerini, ancak onun vasıtaları taşır. Ahzab suresinin (Emaneti göklere ve yere ve dağlara bildirdik, yüklenmek istemediler Ondan çekindiler Onu insan yüklendi) mealindeki 72 âyetinde anlaşılıyor ki, insandaki kemaller, Vücub mertebesinin kemallerinin suretleri, görüntüleridir. Đnsandaki kemallerin, Vücub mertebesindeki kemallere yalnız isimleri benzemektedir. Bunun içindir ki, hadis-i şerifte, (Allahü teâlâ, Âdem'i kendi suretinde yarattı) buyuruldu. Çünkü insanın nefsinde bulunan her şey, birer surettir, görüntüdür. Bu suretlerin hakikati, aslı, Vücub mertebesindedir. Đnsanın halife olmasının inceliği buradan anlaşılmaktadır; çünkü bir şeyin sureti, o şeyin halifesidir, vekilidir…” {Đmam-ı Rabbani (k.s.)}
*** Nefsini bilen; Rabbini bilir.
s.a.v.
*** “…Allâh'ı unuttukları için, Allâh'ın da onlara nefslerini (-n hakikatini) unutturduğu kimseler gibi olmayın…” {Haşr 19}
49
*** Dünyanın dönüşü ve her şeyin hareketi bir disiplin ve korkunun eseridir. Eğer bir şeyden korkmuyorsan onu bilmiyorsun demektir. Korku ilmin ta kendisidir. Korkmayan bilgi sahibi değildir. Korkan, korktuğu şeyin âlimidir. Allah korkusu olmayan için ne burada, ne de ötede selamet vardır. Đnsan, Allah'ı bildikçe korkar. Bilmemişse neden korkar? Bunu bizlere anlatmak için, Allah Teâlâ şöyle ferman buyurdu: “Allah'tan ancak, bilgi sahibi kulları korkar.” (el-Fâtır, 35/28) Allah'tan korkanlar bilgi sahibidir. Ve bildiklerini tatbik sahasına koyanlardır. Bilirler; bildikleri ile amel ederler; ayrıca bilmeyenlere de öğretirler. Bunlar, yaptıklarına bir karşılık da istemezler; yalnız Allah'ı ve O'nun yakınlığını talep ederler. O'nun sevgisini isterler. O'ndan uzak kalmayı ve aralarına kara perdenin girmesini arzu etmezler. Onlar, ne dünyayı ister, ne de öbür âlemi; hiç bir kapının da üzerlerine kapanmasını talep etmezler. Đsterler ki, kendileri için olsun; dünya ve âhiret kendilerine kalsın. Dünya onlaradır. Âhiret onlaradır. Azîz ve Celîl olan Hak da onlara kalmıştır. Onlar iman sahibidir. O'nu iyi bilir ve çok çekinirler. Hak uğruna mahzundurlar. Đnsan vardır ki, dış göze göre görünmeyen, kalp gözüne göre hazır ve nazır olandan korkar. Nasıl korkmazlar ki, O diriltir ve öldürür. Aziz eder, zelil eder. O, her an bir şan alır. Đsterse kabul eder; dilerse reddeder. Yakın eden O'dur. Uzak eden yine O'dur. “Yaptığından O'na kimse soru soramaz. Ama O'ndan gayri olanlar hep sorguya tabi tutulacaklardır.” (el-Enbiyâ, 21/23) Allah'ım, bize yakınlığını ver. “Dünya ve âhirette güzellik ihsan buyur. Bizleri ateşe atmaktan sakla!” (el-Bakara, 2/201) Âmin! {Abdulkadir Geylani (k.s.)}
50
*** Ey evreni yoktan vareden Allah'ım! unutmaktan, sonradan var olmaktan sen münezzehsin, başımda seni düşünmek, seni sevmekten başka ne varsa hepsi hatanın kendisidir. Dilde seni zikretmekten, tesbih etmekten başka ne varsa, hepsi sapıklıktır, boştur... {Mevlana Celalleddin-i Rumi (r.a.)}
*** Sen nazlanırsın, sevgilin de nazlanır. Böylece iki taraf da nazlanırsa ayrılık meydana çıkar. Fakat sen, sevgiliye naz etmez de, niyaz edersen; yani yalvarır, yakarırsan, bu yalvarıp yakarmadan, yüzlerce buluşma, yüzlerce kucaklaşma elde edersin. Gurura kapılmanın, büyüklük taslamanın kanını dökmezsen, o kan coşar da seni boğar. Yürü git de nazın bulanıklığını gider. Çünkü neşe, hep arılıktan, duruluktan meydana gelir.
{Mevlana Celaleddin-i Rumi(r.a.)}
***
51
“…Cennet ve cehennemi yaratmamış olsa bile, Đzzet ve Celâl sahibi Allah, korkulmaya ve ümit beslenmeye lâyıktır. Sırf Zatını ve rızasını taleb ederek O’na itaat ediniz. Üzerinizde ne O’nun lütuf ve ihsanının düşüncesi bulunsun, ne de azabının endişesi…”
{Abdulkadir Geylani (r.a.)}
*** Allah’ın yaratıcısı olduğunu bilip de Hayrete düşmeyen kimsenin durumu cahilliğine kanıttır Allah’ı Allah’tan başkası bilemez agah olunuz! Bilinçli olan gafil gibi değildir Đdrakten acizliği idrak bir bilgidir Akıl sahiplerindeki hüküm de böyledir O öyle bir ilahtır ki övgüleri sayılamaz O münezzehtir, O'nun için örnekler vermeye kalkma! {Muhyiddin ibn Arabi (r.a.)}
***
52
Küfr olsa da, îmân olsa da, her dilek, Dost'a kavuşmağa engel olurlar hep! {Đmam-ı Rabbani (k.s.)}
*** “…Ey Đbn Hafif! Selam vermek için boş zaman nasıl buldun?...”
*** “…Sofilere >sohbet< gerek
Ahilere >ahret< gerek
Mecnunlara >Leylâ< gerek
Bana >Seni< gerek >Seni<…”
{Yunus Emre (k.s.)}
*** 53
“…Ârif kişi için Allâh’tan başka dayanak kesinlikle yoktur…”
{Muhyiddin Đbn Arabi (k.s.)}
*** “ Bir gece Mısır'da bir genç ile ihtiyar mürakabeye oturmuşlar, diye duymuş, bunun üzerine oraya gitmiş, üç defa kendilerine selam vermiş (hal hatır sormuş) ama cevap alamamış ve: -Allah aşkına, selamımı alınız, demiştim. Bunun üzerine genç başını kaldırdı ve: -Ey Đbn Hafif! Dünya az birşeydir ve bu azdan da geriye az bir şey kalmıştır. Bu azdan çok nasib (ve azık) almaya bak! Ey Đbn Hafif! Selam vermek için boş zaman nasıl buldun? ve tekrar başını önüne eğdi. O sırada aç ve susuzdum ama açlığımı da susuzluğumu da unutmuştum. Bütün varlığımı onlara kaptırmıştım. Bekledim ve öğle namazını onlarla beraber eda ettim...” {Ebu Abdullah Muhammed B. Hafif (k.s.)}
*** Đrfan sahipleri, hep Allah’ın Zat’ı ile olmaktadırlar; sıfat ve isim tecellilerinin zuhuru olan geçici şeylere uymazlar. {Abdulkadir Geylani (r.a.)}
***
54
Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurdular: —Her birinizin duası makbul olur; ama aceleci olmamak şartı ile… Acelesi: —Dua ettim; kabul olunmadı… demesidir.
Bu Hadis-i Şerifteki: “Acele” kelimesi tefsir edilirse şu manayı verebiliriz: —Acele eden, yalnız ihtiyacını düşünüyor ve asıl ihtiyacı vereni unutuyor, demektir. Ki bu; “anlayış azlığı” manasına gelen “marifet noksanlığıdır.” Đşin hakikatini bilen irfan sahibi acele etmez. Çünkü onun düşüncesi yaratıcısıdır; Allah’tır.
{Ahmed Er-Rufâî (r.a.)}
***
55
“…Allah bize yeter, O ne güzel vekildir !...”
{Al-i Đmran 173}
*** “…Rabia Hatun’a biri şöyle sordu: —Đrfan sahibinin olgun hali nasıl olur? Şu cevabı verdi: —Rabbin sevgisiyle yanıp kül olmakla olur. Bu yanmanın alameti de şunlardır: Verileni görmeden vereni görmek, Yapılana bakmadan yapanı görmek, Đç alemin denizinde kaybolmak,
Her şeyi bırakıp, halk (Halk olunan) la sakin olmak ve nefse uymamak…”
{Ahmed Er-Rufâî (r.a.)}
56
***
“…Allah bize yeter, O ne güzel vekildir !...”
{Al-i Đmran 173}
*** *
Büyük velî Ebu Ali Dekkak’a (k.s.), “Đnsan hepsiyle amel etmese de Salihlerin sözlerini dinlemesinin ve güzel hallerini okumasının ona bir faydası olur mu?” diye sorduklarında, Hazret şu cevabı vermiştir:
“Evet olur. Bunun iki faydası vardır: Birincisi, velilerin sözleri o kimsenin kalbini kuvvetlendirir, ölmüş duygularını harekete geçirir, gönlünde güzel şeylere karşı bir arzu meydana getirir. Đkincisi, kibrini kırar, benliğini yıkar, boş davaları kalbinden atar. Ona ayna olur, halini gösterir. Đnsan kör değilse, kendini görür.”
57
