RECEPT -
Predstavlja pismeno uputstvo za spravljanje
-
i izdavanje leka koje lekar šalje apotekaru. propis Praeceptum (lat.) – propis
-
Postoje 3 osnovne forme pisanja recepta: -
Formula magistralis (FM) (FM)
-
Formula za generičko propisivanje lekova
(Formula officinalis – FO) FO) - Formula za gotov lek (FG) (FG)
Delovi recepta 1.
INSCRIPTIO
2. INVOCATIO 3. ORDINATIO 4. SUBSCRIPTIO 5. SIGNATURA 6. ADSCRIPTIO 7.
NOMEN MEDICI
2 - Rp./ 3 - Glavni deo recepta u kome se
propisuje lek; piše se na 3 načina, u zavisnosti koja se formula koristi 4 - Uputstvo kako da se lek napravi, u
čemu da se izda, i koliko takvih doza da se izda; piše se na 3 načina 5 - Uputstvo pacijentu za upotrebu leka – piše se na narodnom jeziku, ili
ako lek upotrebljava lekar, piše se na latinskom.
Lekovi mogu biti: I NEPODELJENI – to su lekovi slabijeg dejstva, pacijent sam sebi odmerava pojedinačne doze relativno nepreciznim sredstvima (kk, sk, vrh noža), ili su to neki lekovi za spoljašnju primenu; II PODELJENI – to su lekovi jakog do veoma jakog dejstva, fabrički ili u apoteci podeljeni u DOZE i tako se izdaju pacijentu. Podeljeni lekovi se mogu pisati po dve metode: - IIa DISPENZIONOJ metodi – količina lekovite supstance
se izražava u SPD (srednjoj pojedinačnoj dozi), - IIb DIVIZIONOJ metodi – količina lekovite supstance se izražava u ukupnoj količini potrebnoj za čitav terapijski tretman (SPD x n; n=broj doza).
Formula magistralis Rp./ ORDINACIJA imena lekovitih supstanci na LATINSKOM u GENITIVU Remedium cardinale (Basis) Remedium adiuvans Remedium corrigens Remedium constituens (vechiculum)
količina izražena u GRAMIMA piše se ARAPSKIM brojevima 0.1 (100 mg) 0.01 (10 mg) 3.0 (3 g)
Formula magistralis SUBSKRIPCIJA Misce fiat ... ( pulvis, solutio, unguentum,...) Pomešaj da bude ... ( praša, rastvor, mast, ...) Za NEPODELJENE oblike lekova (I):
Da ad ... (sacculum, scatulam, vitrum, ollam,... ) Daj u ... (kesici, kutiji, bočici, teglici,...) ILI za PODELJENE oblike lekova: IIa - Da tales doses No .n. – Daj takvih doza br. .n. IIb - Divide in doses aequales No .n. – Podeli na .n. jednakih doza.
Broj doza (n) se piše RIMSKIM brojevima!
Formula magistralis SIGNATURA Signa. .... – piše se na NARODNOM jeziku! NAPOMENE
Kada je lek za spoljašnju upotrebu: Signa. Spolja, ... Kada je lek suspenzija ili emulzija, te ga je potrebno promućkati pre upotrebe: Signa. Pre upotrebe promućkati, ... Kada lekar/zdravstveno osoblje primenjuje propisani lek signatura se piše na LATINSKOM:
Signa suo nomine. – Označi ga imenom. Signa cum formula. – Ispiši sastav (formulu) leka.
Generička formula (Formula officinalis) Rp./ ORDINACIJA IME i OBLIK leka
količina u GRAMIMA
na LATINSKOM u GENITIVU
(SPD ili SPD x n)
SUPSKRIPCIJA I IIa IIb
Da ad ... Da tales doses No .n. Divide in dosed aequales No .n.
SIGNATURA Signa. ... napomena! Signa suo nomine.
Formula za gotov lek Rp./ ORDINACIJA
FABRIČKO IME i OBLIK leka
količina/doza u GRAMIMA
u NOMINATIVU
SUPSKRIPCIJA Da scatulam originalem No I. Da scatul as originales No II (duo). lagenam, tubam, ampullam
Necesse est!
SIGNATURA Signa. ...(Spolja,...; Pre upotrebe promućkati, ...) napomena! S. Ad manum medici. – kada se lek primenjuje u zdravstvenoj ustanovi, odn. primenjuje ga zdravstveno lice.
Formula magistralis NEPODELJENI OBLIK LEKA ) u obliku PRAŠKA CINK OKSID ( Zinci oxydum za posipanje (CONSPERGENTIA) se primenjuje u dermatologiji kao antiseptik, adstrigens, adsorbens, u srednjoj koncentraciji (SK) 10-30%. To je lek za spoljašnju primenu koji ) koja može imati se izdaje u kutiji ( scatula
perforiran poklopac, ili se nanosi pamučnom vatom.
Propisati 50 g 10% praška ( pulvis ) cink oksida, pri čemu je remedium constituens talk ( Talcum ). genitiv od oxydum je oxydi (um
i)
Formula magistralis Rp./ Zinci oxydi 5.0 Talci
45.0 ili ad 50.0
Misce fiat pulvis. Da ad scatulam. Signa. Spolja, posuti obolelo mesto. ad = do u ordinaciji recepture ad znači dopuniti do ..., i olakšava
računanje. Piše se ispred količine poslednje navedene supstance, odn. konstituensa.
Generička formula (Formula officinalis) NEPODELJENI OBLIK LEKA Propisati 30 g paste cink oksida ( Zinci oxydi pasta ) koja se
koristi za upijanje sekreta kože ili kao podloga za izradu ). magistralno propisanih pasta. Izdaje se u teglici ( ollam
genitiv od pasta je pastae (a
ae)
Rp./ Zinci oxydi pastae 30.0 Da ad ollam. S. Spolja, namazati obolelo mesto.
Generička formula (Formula officinalis) PODELJENI OBLIK LEKA - tablete Propisati 60 tableta fenobarbitona ( Phenobaribitoni tablettae ) od 100 mg u terapiji epilepsije. Doziranje je: dva puta po jednu tabletu na dan. genitiv od tablettae (pl. od tabletta) je tablettarum (ae Rp./ Phenobarbitoni tablettarum 0.1 Da tales doses No LX () S. Popiti 2 puta dnevno po 1 tabletu.
arum)
Formula za gotov lek Propisati kapsule amoksicilina (penicilinski antibiotik širokog spektra) u terapiji respiratorne infekcije kod odrasle osobe
(što znači da će se propisati veća doza tj. 500 mg) Zaštićeno ime amoksicilina je Sinacilin ili Amoksicilin ili Almacin ili Bactox. Rp./ Sinacilin kapsule 0.5 Da scatulam originalem No I S. Na svakih 6 sati popiti 1 kapsulu.
