UNIVERSITETI
ILIRIA
FAKULTETI JURIDIK DEPARTAMENTI I KRIMINALISTIKES KRIMINALISTIKES
PUNIM SEMINARIK Lënda: Bazat e Kriminalistikes Kriminalistikes Tema : Taktika e këqyrjes së vendit të ngjarjes
Mentori: Dr. Vesel Latifi Assistent : Mr .Sc. Islam Qerimi
Studenti: Dardan Azemi
Prishtinë Nëntor 2007
Përmbajtja
e
Seminarit
1.Taktika e këqyrjes se vendit të ngjarjes ........................................... 3 2. Përgaditja Përgaditja për këqyrjen këqyrjen e vendit të ngjarjes ngjarjes ........................................5 3. Puna e grupit hetimor, pas ardhjes ne vendin e ngjarjes........................6 4 . Koha e keqyerjes se vendit te ngjarje...................................................7 5. Metoda e këqyrjes statike dhe dinamike e vendit të ngjarjes..............8 6.Përshkrimi 6.Përshk rimi i vendit të ngjarjes………………………………….…..…9 ngjarjes ………………………………….…..…9 7.Skicimi i vendit vendi t të ngjarjes………………………………………...1 ngjarjes………………………………………...11 1 8.Konkluzioni…………………………………………………………….13 9.Bibliografia……....………………………………………………….....14
2
1. Taktika e këqyrjes së vendit të ngjarjes
Këqyrja Këqyrja e vendit vendit të ngjarj ngjarjes es është një veprim veprim hetim hetimor,me or,me anë anë të të cilit cilit organi procedures përcepton drejtpërsedrejti mjedisin ku ka ndodhur
VP, zbulon, mbledh,
fikson gjurmë e prova materiale dhe sqaron rrethana që kanë rëndesi për qështjen.. Ngjarje konsiderohet qdo ndryshim i ndodhur në një mjedis të dhënë ku është kryer vepra penale, për të cilen duhet të bër veprime me qellim që të sqarohen rrethanat e ndodhëjes, e mbi kët fazë të përcaktohen shkaqet e mekanizimi i saj si dhe të zbulohet kryersi kur nuk dihet. Vendi i ngjarjes mundë të jet një territor ose lokal i caktuar që në një qast të dhënë në krahasim me gjendjen e tij të mëparshme ka pasur ndryshime te cilat mund të jenë rrjedhojë e veprimeve veprimeve të njerzëve njerzëve të kryera kryera me vetëdije ose me pa dashje të tyre. Nga ana kriminalistike,ngjarje konsiderohen vetëm ato që pasohen me lëvizje te sendëve ose objekteve objekteve me thyrje e dëmtime dëmtime të tyre, pra që sjellin sjellin ndryshime ndryshime me pasoj dhe lënë gjurmë materiale. Para se të fillohet me këqyrje, si rregull,duhet të përcaktohet kufiri i vendit të ngjarjes. Përcaktimi i këtij kufiri nganjëher ësht shumë i vështir dhe në përcaktimin e tij ndikojnë disa disa faktor faktorëë si: natyra natyra e veprës veprës penale, penale, veqorit veqoritëë hapsino hapsinore re të vendit vendit të ngjarj ngjarjes es dhe rrethanat që duhet sqaruar. Rrjedhimisht si vend i ngjarjes nuk konsiderohet vetëme vendi ku është kryer vepra penale, por edhe vendi ku janë zbuluar rrethanat që lidhen me të dhe pasojat e saj, pavarsisht nga largësit midis këtyre vendeve (vendi i sendëve te vjedhura, i gjurmëve të këmbeve , i automjetit të larguar nga vendi i ngjarjes, i armës së zjarrit ose i mjetit të thyrjes së hedhur nga fajtori pas kryerjes se vepres penale , vendi i zbulimit të kufomës së vrarë në një vend tjetër) Këqyrja e vendit të ngjarjes nga pikëpamja taktike, mund të të kryhet në të gjitha rastet kur në mjedisin ku ka ndodhur VP janë shkaktuar ndryshme. Si rregull, rregull, nuk ka vepra penale që të mos lërë shenja materiale. Në disa raste këqyrja e vendit të ngjarjes ngjarjes bëhet vetëm në qendër ku ka ndodhur VP dhe më këtë kërkimet e gjurmëve dhe te provave materiale kufizohen në një zonë shumë të
3
vogel duke lënë kështu jashtë jashtë vëmendjes vëmendjes shenjat e VP që mund të ndodhen përtej përtej kësaj zone.
Praktika ka vërtetuar, se shpesh zbulimi i veprës penale dhe i fajtorit është vështirësuar ose është bërë i pa mundur atëher kur organi i procedures procedures ka zhvilluar vetëm këqyrjën këqyrjën e objektit objektit kryesor kryesor dhe ka lënë mënjëanë mënjëanë këqyrejn këqyrejn e periferis periferis,, ku më von pas një kqyrje kqyrje te dyt jan zbuluar gjurmë e prova materiale te vlefshme. Këqyrja e vendit të ngjarjes ndryshe n dryshe nga veprimet e tjera hetimore, si rregull konsiderohet veprim hetimor i hetimor i pazëvendësushëm dhe i pa përseritshëm. Eshtë veprim veprim hetimor i pa zëvendesushëm zëvendesushëm për arsye arsye se organi i procedures procedures percepton percepton drejtpërsëd drejtpërsëdrejti rejti gjurmët gjurmët e sendet që kan lënë vepra penale dhe fajtori, fajtori, dhe q’është më e rëndës rëndësish ishme, me, studio studion n lidhje lidhjen n objekt objektive ive dhe sidomo sidomoss lidhje lidhjen n shkakë shkakësor soree të tyre tyre në qështjen. Edhe dëshmitaret që kanë parë ngjarjen, edhe i dëmtuari që ka pësuar sulmin dhe i pandehuri që ka kryer vepren penale, i përceptojn këto gjurmë e sende por nuk janë në gjendje të zëvëndesojnë këqyrjen e vendit të ngjarjes. Eshtë veprim hetimor i pa përseritshëm për arsye, se kur këqyrja e vendit të ngjarjes në cilësi të dobët, të metat nuk mund të ndreqen plotësisht, meqenëse me kalim e kohes, mjedisi ku ka ndodhur VP ndryshon dhe gjurmët e saja e të fajtorit mund të zhduken për shkaqe të ndryshme. Ndryshe qëndron puna ne veprimet e tjera hetimore. Të metat në pyetje, në eksperimente, në ekspertim, në kontrollim mundë të ndreqën lehtë dhe këto veprime të përseriten sa herë të shihet e nëvojshme nga organi i procedures. Praktika ka vertetuar se edhe këqyrja e vendit të ngjarjes mund të përseritet, një gjë e tillë mund të bëhet në keto raste: -kur këqyrja e par për arsye arsye objektive bëhet në kushte të vështira vështira dhe nderpritet psh, kur bie nata , bie shi i rrëmbyshëm, dëborë etj. Detyrat Detyrat kryesore kryesore të këqyrjes këqyrjes së vendit të ngjarjes janë studimi studimi i mjedisit ku ka ndodhur vepra, i mekanizmit dhe rrethanave të saj, zbulimi, mbledhja dhe fiksimi i gjurmëve, dhe së fundi fiksimi i rezultatit që ka dal nga kjo këqyrje.
4
2. Përgad Përgaditja itja për këqyrjen këqyrjen e vendit vendit të ngjarjes ngjarjes--
Masat përgaditor përgaditoree për organizimi organizimin n e këqyrejes këqyrejes së vendit të ngjarjes ngjarjes konstituojnë konstituojnë në disa veprime të organit procedures: lidhur me verefikimin e njoftimin të marrë mbi ngjarjen e ndodhur, dhënien e porosive për ruajtjen e vendit të ngjarjes ngjarjes derisa të shkojë atje grupi hetimor, nisja sa më shpejt për në vendin e ngjarjes, formimi i grupit hetimor me përsonat e nevojshëm dhe më pajisje tekniko-shkencore tekniko-shkencore kriminalistike kriminalistike për zhvillimin e këqyrjes. Vendi i ngjarjes në qdo llojë llojë vepre penale, ka të papritura , objekte të shumëllojta, që smund të merren merren me mend. Këtej del nevoja e organizimi organizimitt dhe e parashikim parashikimit it të masave përgaditore për të kapërcyer qdo vështersi vështersi që mund të të dal në kët vend. Marrja e masave për ruajtjen e vendit të ngjarjes, këto masa jan ne funksion të ruajtjes së provave materiale dhe të gjurmëve Verifikimin e mundësis së shfrytzimit të mjeteve teknike –shkencore Këto masa masa kan të bëjn bëjn me verefikimi verefikimin n e faktit faktit se mjetet mjetet tekniko-s tekniko-shkencor hkencoree që jan te domësdoshme për zbulimin zbulimin e gjurmëve gjurmëve , të provave materiale, dhe për fiksim të mjedisit mjedisit të vendit të ngjarjes dhe te rezultateve të këqyrjes a jon te përdorshme apo jo. Mjetet të cila cilatt jonë jonë të domëo domëosd sdos oshm hmee
për për këqy këqyre rejn jn
konk konkre rete te të vendi venditt të ngja ngjarj rjes es
janë(mikroskopbionuklear , llamb kuarca ,mjete ndriqimi etj,) Caktimi i personave që do të marrin marrin pjes në këqyrje. Kjo mas duhet të reflektoj nevojen për zbatimin e detyrimeve ligjore, Si njoftimin e policis dhe prokurorisë si dhe kërkesat që burojnë nga nevojat e vetë organit të procedures : thirrjen thirrjen e eksperteve , të dyshuarit , dëshmitaret , të dëmtuarit etj.
Bashkpunimit të ekipit hetimor me policin Ky bashkpunim bashkpunim është është i domosdoshëm domosdoshëm për të realizuar realizuar një punë të sukseshme sukseshme drejt zbardhjes së qështjes penale konkrete. Ai përfshin veprimet që kan të bëjn me kerkimin e fajtorit, ndalimi e personave të dyshimt, gjetjen gjetjen e dëshmitarve etj.
5
3.Puna e grupit hetimor per kqyerje.Pas ardhjes ne vendin e ngjarjes
Me rastin rastin e shkuarjës shkuarjës së grupit hetimor hetimor për këqyrjen këqyrjen në vendin e ngjarjes, ngjarjes, punëtorët e policies,
të ngarkuar me ruajtjen e vendit të ngjarjes , referojn mbi të
gjitha masat e marr me qëllim qëllim të ruajtjes ruajtjes së vendit të ngjarjes ngjarjes dhe gjurmimit gjurmimit të kryesit, si dhe për të gjitha rrethant që kan ndodhur para ardhjes së tij. Po në kontaktin e par grupi hetimor informohet nëse i është dhën ndihma mjekësore e nevojsh nevojshme me për të dëmtua dëmtuarin rin(ku (kurr ka viktima viktima), ), kur i dëmtua dëmtuari ri ndodhet ndodhet në
vendin vendin e
ngjarjes, grupi hetimor me me lejen dhe në prani të mjekve , bën pytje paraprake te tij tij mbi ngjarjen dhe personat fajtor. Largohen të gjithë personat prnia e të cilve pengon zhvillimin zhvillimin normal të këqyrjes, duke kërkuar për kët edhe ndihem e punojëseve të policisë. Hetuesi pyet gjithashtu edhe personat qe kan ka n ruajtur vendin e ngjarjes , nëse kanë hyrë në territorin apo në n ë lokalin ku ka ndodhur ngjarja, ngjarja, nëse kan prekur ose kan lëvizur lëvizur ndonjë vend dhe veprimesh të tjera kanë kryer aty. Këto duhet
qfarë
ditur në mënyrë që te mos merren si
veprime të kryesit. Duke qenë e rëndësishme rëndësishme e delikate, këqyrja këqyrja e vendit të ngjarjes ngjarjes ,njëkohësish ,njëkohësisht, t, duke kuptuar si një veprim i organizuar e në nivel shkencor. Kur territ territor or
për rreth rreth objekt objektit it
ku ka ndodhur ndodhur ngjarj ngjarjaa
është është i kufizu kufizuar, ar, këqyrja këqyrja
zhvillohet nga qendra në periferi. Në dhomë këqyrja bëhet duke lëvizur në form spirale ose në rreth koncentrik , duke filluar nga periferia. Ka edhe raste raste kur këqyrja këqyrja zhvill zhvillohët ohët në formë formë linear linearee , duke ndjekur ndjekur rrugën rrugën e gjurmëve, gjurmëve, kështu ne vjedhjet vjedhjet me me thyrje thyrje ndiqet rruga që ka bër bër vjedhësi vjedhësi ne vendin vendin e ngjarjes. Në aksident automobilisitk këqyrja nis te automjeti apo te kufoma dhe vazhdon në drejtim të kundërt , duke vajtur te piak e fillimt te ngjarjes. Në procesin e këqyrejes së vendit të ngjajres, që nga fillimi e deri ne përfundim, shpesh lind nevoja për
të kryer veprime të shpejta shpejta për ti ndjekur fajtoret, fajtoret, për ti
6
ndalur personat personat e dyshuar, dyshuar, për ti përdorur përdorur qenin e shërbimit shërbimit
dhe për ti gjetur gjetur
dëshmitaret që kanë parë ngjarjen dhe dëshmitaret e tjerë, këto verpime me porosinë e grupit hetimor, kryhen nga organet e policisë.
4.Koha e këqyrjes së vendit të ngjarjes
Këqyrja bëhet ne qdo kohë të ditës dhe të natës, mjafton të krijohen kushte të përshtshme ndriqimi. Nëse ajo bëhet bë het naten me dritë jot të plot, vendi i ngjarjes
ruhet
dhe vazhdon këqyrja të nesërmen. Shkuarja Shkuarja sa më par në vendin e ngjarjes ngjarjes dhe këqyrj këqyrjaa është rregull rregull i cili nuk duhet duhet të thyhet, sepse intervali sa sa më i vogël kohor midis midis vepres së kryer kryer penale dhe këqyrjes së së vendit të ngjarjes shpesh është kusht për sukses të këtij veprimi hetimor. Parimi i daljes së shpejt në vendine ngjarjes ka rëndësi përveq këtyre qe u theksuan, edhe kryesit mos t’i jepet mundësia t’i prish gjurmët egzistuëse e të krijoj të reja, mos të ket kohë të largohët, mos ti gjejë dhe ti këshilloj dëshmitaret e rrem mos ti shpërndaj dhe të fshehë corpora delicti (ësht send i cili ka te bëj me vepren penale, qoft si mjet i kryerjes, gjurm lënes etj)
7
5.Metoda e këqyrjes statike dhe dinamike e vendit të ngjarjes
Këqyrja Këqyrja e vendit të ngjarj ngjarjes es zhvillohët zhvillohët napër disa etapa , një një numer numer i madh madh i autoreve i përmend tri etapa të këqyrjes se venditit te ngjarjes(fazen e sigurimi, fazën statike, dhe fazën dinamike) Në fazën statike organi i porcedures studion
dhe shënon( ne një bllok shënimesh)
shenjat grupore grupore dhe individuale individuale që ndodhën në kët objekt, përmasat përmasat e tij, pozicionin pozicionin , largësit largësit e sakata sakata lidhur lidhur me me dy pika fikse, fikse, porosit porosit të të bëhet fotografim fotografimii i mjedisi mjedisitt dhe i objekteve veq e veq ( me foto shkallzuese) Në fazën dinamike ai e lëviz lë viz objektin o bjektin (po te jet e nevojshme e studion at dhe e shenon shenjen që zbulohet në pjesen që nuk shihej nga këqyrja këqyrja statike) statike) Asgjë nuk nuk duhet prekur në vendin vendin e ngjarjes ngjarjes para se të jetë jetë përshkruar përshkruar,, skicuar skicuar dhe fotografuar,pra, para se të jetë fiksuar gjendja ne vendin e ngjarjes. Po ashtu ashtu në
fazën fazën dinami dinamike ke
grupi grupi hetimo hetimorr
vëzhgon vëzhgon
krahas krahason on eksper eksperton ton,,
dhe
ngre(ngirt) versione. Eksperti i vendit te ngjarjes duhet të kërkojë: -gjurmë këmbësh -xhama të thyer -sendet të cilat cilat mund të kenë gjurmë të ADN-s të sulmuesit (gjak, pështym ne fundet e bishtiave të cigares etj)
8
6.Përshkrimi i vendit te ngjarjes
Për përshk përshkrim rimin in e vendit vendit
te ngjarje ngjarjess
vlen vlen rregulla rregulla themel themelore ore-as -asgjë gjëje je mos ti
ndryshohet pozita, asgjë te te mos leviz nga vendi, madje as mos mos të preket me dor pa qenë përshkruar plotësisht në procesverbalin mbi këqyrjen, e pasi të jetë vizatuar ne skicen lokale lokale dhe dhe mundës mundësish ishtt
të jetë jetë e foto fotogra grafua fuarr , dokume dokumenti nti
themel themelor or
ku pasqyr pasqyrohen ohen
rezultatet është procesverbali. Në procesverbalin e këqyrjes se venditit të ngjarjes nuk pasqyrohen mendime ose thënie deshmitarësh mbi ngjarjen. Proces Procesver verbal balii i këqy këqyrej rejes es së vendit vendit te ngja ngjarje rjess përbehe përbehett nga tri pjes: pjes: 11- hyrja hyrja,, 2 përshkrimi, 3- përfundimi. Në hyrej tregohen: koha (viti, muaji, data) dhe vendi i zhvillimit të këqyrejes ,kush morri morri pjesë pjesë në këqyrje, këqyrje, kushtet kushtet e zhvilli zhvillimit mit te këqyrjes,ndr këqyrjes,ndriqimi iqimi,nese ,nese këqyrja këqyrja është është bër ne vend te hapë hapëtt atëher atëher kushte kushtett metoro metorolog logjik jikee në bazë bazë të të cil cilave ave ësht ësht zhvilluar këqyrja. Kurs Kursee në pjes pjesen en përs përshk hkru rues esee treg tregohe ohett gjit gjithqk hqkaa që ësht ësht zbul zbuluar uar nga nga këqy këqyrj rjaa karakteristikat e përgjithshme e vendit te te ngjarjes: gjendja e vendit te ngjarjes: objekti i vepres penale .Përshkrimi duhet te jet i përpiluar drejtë gramatikisht dhe stilitikisht. Në pjesen përfundimtare tregohen koha e fillimit dhe e përfundimit te këqyrjes sendet sendet dhe gjurmët gjurmët e marra marra ne këqyr këqyrje, je, fotograf fotografimi imi i bër, bër, kino kino e video-r video-regj egjist istri rime, me, përgadtija e kallapeve,marrja e gjurmëve të duarve në letër gjurmë kopjuese, e gjurmeve të këmbeve,të automjetevete,veglave të thyrjes me kallëpe( me past selikoni, ose me plastelin), planet qe u perpiluan etj.
9
7.Skicimi i vendit të ngjarjes
Situata në vendin e ngjarjes skicohet ne një rreth të përgjithshëm , sepse skica ne disa vija është bazë e vizatimit të mëvonshem. Skicimi Skicimi ësht i detyrueshëm detyrueshëm edhe në të gjitha gjitha ato raste raste kur nuk është mjaftushëm mjaftushëm fotogr fotografi afimi mi i vendit vendit te ngjarj ngjarjes; es; janë janë të nevojsh nevojshme me mjetë mjetëtt e sakta, sakta, për shkaqe shkaqe teknike,fotografia nuk mund të përfshij rrethanat e nevojshme,nuk është e mundur më të fotografohe fotografohett vendi i ngjarjes,ps ngjarjes,psh h vendi i ngjarjes ngjarjes ka ndryshuar, ndryshuar, nuk egziston egziston më, nuk mund te arrihet në të etj. Eshtë rregull rregull themelor themelor
që në vendin e ngjarjes ngjarjes të fotografohe fotografohett para se të bëhet
përshkrimi dhe skicimi. Kriminalisti Hans Gross ka rekomanduar këto rregulla për përpilimin e planit nga grupi hetimor, të cilat janë të vlevshme edhe në vitet tona; -kurr mos harroni t’i tregoni në plan pikat e horizonitit; -kontrolloni të thënat numerike, mos besoni ne të thënat që ja japin te tjerët; -mos pasqyroni pasqyroni në plan objekte qe nuk kan lidhje me qështjen; qështjen; përparsia përparsia e planit mbi fotografin është se ai përfaqson at që është thelbesore, ndersa fotografit jan shpesh të ngarkuara -mos i besoni besoni kurr kujtesës kujtesës për të bër bër korrigjime korrigjime , por ato mund të bëhen bëhen vetëm vetëm ne vendin e ngjarjes; -në plan duhet të figuroj figuroj gjithnjë gjithnjë një shkall: shkall: në qoftëse qoftëse është përdorur përdorur aparati aparati fotografik, të shënohet ne plan ku ishte vendosur ai. Nga leximi i procesverbalit të këqyrjes së një vend ngjarje ngja rje të hartuar me nivel,
ku
është përshkurar me hollësi saktesi mjedisi ku ka ndodhur ngjarja, objektet që janë aty,
10
gjurmët e povat materiale të zbuluara etj, mund të krijohet një përfytyrim i plot për vendin e ngjarjës dhe për karaktrein e ngjarjës së ndodhur.
11
12
8.Konkluzion
Nga e gjithë kjo që u tha më lartë mund të konkluidojmë se forma më e mirë e këqyrjes së vendit të ngjarjes është zbatimi i rregullave themelore të këqyrjes së vendit të ngjarjes për të cilat pajtohen shumë autorë të kësajë lëmie. Disa nga këto rregulla që asesi nuk duhet duhet anas anashk hkal alua uarr janë janë:: dalj daljaa sa më e shpe shpejë jë në vendi vendin n e ngjar ngjarje jes, s, duhe duhett të kontrollohen të dhënat numerike, nuk duhet tju besohet të dhënave që japin të tjerët por duhet të jemi vet në vendin e ngjarjes. Nuk duhet besuar kujtesës për korrigjim korrigjim por këtë duhet bërë në vendin e ngjarjes.
13
9.Bibliografia
Latifi Vesel, „ Kriminalistika “, Rominor, Prishtinë 2006 Begeja Skender, „ Kriminalistika “ P.S.H. 2015, Tiranë 1999 Hajdari Azem, „Bazat e kriminalistikës“, Fama, Prishtinë 2007
14
