Nentema :Jeta dhe veprimet e Skenderbeut
Pjestaret e grupit : Lubjana Dedndreaj Lisbona Dedndreaj Eugen Dedndreaj Ida Logu Enkeleda Tafani Enkeleda Ahmati Besrin Tufi ufina na
Biografia
Skënderbeu Gjergj Kastrioti ishte djali më i vogël i Gjon Kastri Kastrio otit tit dh dhe e i princeshës princeshës Vojsava Vojsava,, fëmija i fundit midis 4 djemve dhe 5 vajzave. Mendohet Mendohet se se lindi më 6 maj 1405 1405 në në Mat Mat.. U mor peng peng si nizamë pas nizamë pas thyerjes së të atit nga Sulltan Murati më 1421 1421 dhe dhe u dërgua në obor rin rin e Sulltanit Sulltanit në Adrianopojë Adrianopojë.. Atje, zgjuarsia dhe shkathtësia e çuan Gj ergjin në shkollën e sulltanit (içogllanëve (içogllanëve)) që përgatiste përgatiste komandantë e nëpunës. Natyra i kishte dhënë dhunti mendore e fizike. Atje mori emrin Iskë Iskënder nder (A (Aleks leksandër andër ). ). Pas mbarimit mbarimit të shkollës, Gjergj Kastrioti "(Skënderi)" kreu detyra detyra ushtarake ushtarake në Ballkan Ballkane e në Azinë e Vogël, Vogël, duke u dalluar për trimëri dhe për këtë arsye iu dha titulli bej bej që që do të thotë princ ose fisnik pra Sk ënderbeg do të thotë Aleksandri princ ose fisnik. Ai nuk e harroi vendin e tij të dashur dhe priste me padurim rastin rastin të kthehej kthehej në tokën tokën që e lindi. lindi. Me vdekjen e të atit, ai shpresonte t'i zinte v endin, por në fakt sulltani sulltani e e emëroisanxhakbej emëroisanxhakbej jashtë jashtë tokave shqiptare. Skënderbeu nuk hoqi nuk hoqi dorë nga ideja ideja për t'u kthyer në Shqipëri Shqipëri në fr onin onin e të atit, atit, deri në vitin 1443 kur ai u nis kundër Janosh Huniadit nën Huniadit nën komandën e bejlerbeut bejlerbeut të të Rumelisë Rumelisë.. Më 3 nëntor 1443 nëntor 1443 në në afërsi të Nishit Nishit,, u ndeshën dy ushtritë. Ushtria osmane u shpartallua dhe u tërhoq në panik. Skënderbeu Skënderbeu filloi të zbatonte zbatonte planin e planin e kryengritjes, kryengritjes, së bashku me 300 kalorës shqiptarë e me të nipin Hamza Kastrioti, Kastrioti, u kthye në Dibër , ku populli e priti si çlirimta çlirimtar. r. Mori masa për përforcimin e rrugëve nga mund të vinin osmanët, dhe prej andej iu andej iu dr ejtua ejtua Krujës Krujës.. Me një ferman të rremë shtiu në dorë qytetin e garnizonin dhe dhe kështu kështu më 28 nëntor nëntor 1443 1443 u u shpall rimëkëmbja e principatës së Kastriotëve. Mbi kështjellën e Krujës Krujës u u ngrit flamuri flamuri me me shkabën e zezë dykrenare i Kastriotëve. Kryengritja u përhap shpejt në viset e tjera dhe feudalët e tjerë u ngritën gjithashtu. Gjatë dhjetorit, Shqipëria e Mesme dhe e Veriut u spastruan nga forcat osmane, osmane, u çliruan n jëra pas tjetrës kështjellat kështjellat e kësaj zone. Skënderbeu Skënderbeu ishte organizatori iKuven iKuvendit dit të Arbërit, Arbërit , në të të cilin u zgjodh si si prijës i Lidhjes Shqiptare të Lezhës. Lezhës. Ai u martua me të bijën e Gjergj Arianitit me Arianitit meDonika Donika Arianitin për Arianitin për të forcuar lidhjet e tij me principatat e tjera. Në janar Në janar të të vitit 1468 1468 Skënderbeu Skënderbeu u sëmur gjatë zhvillimit zhvillimit të një Ku një Kuvendi vendi të thirrur nga ai, në të cilin ishin të ftuar ftuar të gjithë princat shqiptarë. Vdiq me 17 Janar 1468 Janar 1468 në në Lezhë Lezhë.. I mbuluar me lavdi, ai u varros në Lezhë Lezhë.. Shqiptarët humbën prijësin e lavdishëm lavdishëm që i udhëhoqi për udhëhoqi për 25 25 vjet rresht. E shoqja me të birin emigruan, sikurse edhe një pjesë e parisë shqiptare, për nëItali nëItali.. Rreth përkrenares ekziston ideja se e ka mbajtur për nder të Pirros së Epirit, pasi edhe ai ka mbajtur po të njëjtën përkrenare.
Skënderbeu nuk hoqi dorë nga ideja për t'u kthyer në Shqipëri në fronin fronin e të atit, deri në n ë vitin 1443 kur ai u nis kundër Jano Janosh sh Huniadit Huniadit nën nën komandën e bejlerbeut bejlerbeuttë të Rumelisë Rumelisë.. Më 3 nëntor 1443 nëntor 1443 në në afërsi të Nishit Nishit,, u ndeshën dy ushtritë. Ushtria osmane u shpartallua dhe u tërhoq në panik. Skënderbeu filloi të zbatonte planin e kr k r yengritjes, yengritjes, së bashku bashku me 300 kalorë kalorës s shqiptarë e me të nipin Hamza Kastrioti, Kastrioti, u kthye në Dibër , ku populli e priti si çlirimtar. çlirimtar. Mori masa për përforcimin e rr ugëve ugëve nga nga mund të vinin osmanët, dhe prej andej iu drejtua Krujës Krujës.. Me një ferman ferman të rrem rremë shtiu shtiu në dorë qytetin e garnizonin dhe kështu më 28 nëntor 1443 nëntor 1443 u u shpall rimëkëm rimëkëmbja bja e pr incipatës incipatës së Kastriotëve. Mbi kështjellën e Krujës Krujës u u ngrit flamuri flamuri me me shkabën e zezë dykrenare i Kastriotëve. Kryengritja u përhap shpejt në viset e tjera dhe feudalët e tjerë u ngritën gjithashtu. Gjatë dhjetorit, Shqipëria e Mesme dhe e Veriut u spastruan nga forcat osmane, u çliruan njëra pas tjetrës kështjellat kështjellat e kësaj zone. zo ne. Skënderbeu ishte organizatori i Kuv Kuvendit endit të Arb Arbërit ërit,, në të cilin u zgjodh si prijës si prijës i Lidhjes Lidhjes Shq Shqiptare iptare të Lezhës. Lezhës. Ai u martua me të bijën eGjergj e Gjergj Arianitit me Arianitit me Donika Arianitin për Arianitin për të forcuar lidhjet e tij me principatat e tjera.
Historia e Skënderbeu Skënderbeut t (Marin Barleti)
libër historik me Autor Marin Barleti.. Shqipëroi: Stefan l. Prifti. Shtëpia botuese : Barleti "InfBotues". Viti i botimit 2005. Faqet e librit 508. ISBN 978-99927-995-3-6 "Historia e Skënderbeut", e shkruar në latinisht nga Marin Barleti, prift shkodran, u botua për herë të parë në Romë rreth viteve 1508 - 1510. Kjo vepër monumentale historike historike tregon tre gon jetën dhe veprën e heroit legjendar të kombit shqiptar, Gjergj Kastriot Skënderbeut. E përkthyer pothuaj në të gjitha gjuhët europiane dhe, mbas 500 vjetësh, edhe në gjuhën amtare të Barletit, shqipëruar shqipër uar nga Stefan l. Prifti, ajo përfaqëson ungjillin e patrotizmit shqiptar. Me këtë vepër, vepër, Barleti Bar leti u ka lënë të gjallë breznive figurën e ndritur të Skënderbeut, princit të epirotëve dhe mbrojtësit të krishtërimit.
Epoka e Skënderbeut në veprat e autorëve shqiptarë
Epoka e Skënderbeut e shekullit XV dhe vetë figura e Gjergj Kastriotit Skënderbeut ndikoi fuqishëm në jetën shpirtëror e të shqiptarëve dhe për rritjen e vetëdijes kombëtare të tyre. Të frymëzuar prej tyre, intelektualë të shquar shqiptarë, i pasqyruan e i për jetuan ato në vepra historike historike monumentale, në të cilat nisi jetën e vet historiografia shqiptare. Ishte Dhimiter Frângu qe Frângu qe shkroi i pari jetën e Skënderbeut, r ealisht si u zhvillua, sepse Frângu ishte bashkëshoqërues i gjithë jetës dhe luftërave të Skënderbeut, Skënderbeut, arkëtar arkëtar e shoqërues në udhëtimet e Princit Shqiptar, ndrysh nga Marin Barleti ku Barleti ku ka edhe trillime. tril lime. Shkrimet latinisht të Frângut të vitit 1480, 12 vjet pas vdekjes së Skënderbeut, mjerisht u përvetësuan nga të tjerë, dhe përkthimi dhe botimi i saj it alisht u bë më vonë, pas vdekjes së së Frângut. Patjetër Patjetër se vepra e Barletit Bar letit qe u botua latinisht latinisht ne fillim të shek shek të XVI (1504) kushtuar luftës heroike të arbërve për mbrojtjen e Shkodrës, Shkodrës, (rrethimi (rr ethimi i Shkodrës) pati jehonë të madhe. Por vepra që e lartësoi figurën e tij si historian humanist është “Historia e jetës dhe e bëmave të Skënderbeut”, të cilën e botoi italisht në Romë rreth viteve 1508-1510. 1508-1510. Kjo vepër voluminoze njohu shumë ribotime në gjuhë e në vende të ndr yshme të Evropës. Veprat e M. Barletit u bënë burimi më i rëndësishëm ku patriotët shqiptarë mësonin historinë e epopesë legjendare të shk. XV, XV, kur nuk ishte zbuluar e njohur vepra e Dhimiter Frângut. Periudha e Skënderbeut u përjetësua edhe në vepra të tjera historike nga bashkëkohësit bashkëkohësit e heroit. Siç e thame një nga bashkëpunëtorët e ngushtë të Skënderbeut, Dhimitër Frângu, shkroi latinisht, në fr ymën e ideve humaniste të kohës një vepër për jetën e Skënderbeut. Një vepër tjetër e rëndësishme për të njohur shoqërinë shqiptarë të shek. XV është “Historia dhe gjenealogjia e shtëpisë së Muzakajve Muzakajve ”, shkruar shkruar në italisht më 1510 nga bashkëluftëtari i Skënderbeut, Gjon Muzaka. Muzaka. Ajo mbeti në dorëshkrim dhe, për vlerën që ka për historinë mesjetare shqiptare, botuesi i saj i shek. të XIX më të drejtë e ka cilësuar atë si një “margaritar ”. ”.
erg as r o Kombëtar
n er eu - ero
Gjergj Kastrioti - Skënderbeu (6 (6 maj 1405 1405-- 17 janar 1468) sintetizon një e pokë të tërë historike që mori emrin e tij: luftën njëshekullore kundër pushtimit osman (fundi i shek. XIV - fundi i shek. XV). Nën udhëheqjen e tij, lufta e shqiptarëve u ngrit në një shkallë më të lartë e më të organizuar dhe shënoi një kthesë vendimtare në zhvillimin politik të Shqipërisë. Gjergj Kastrioti - Skënderbeu ishte përfaqësuesi më konsekuent dhe më i shquar i elitës drejtuese shqiptarë që udhëhoqi më vendosmëri frontin e luftës së shqiptarëve kundër pushtuesve osmanë. Ai realizoi të parin bashkim të shqiptarëve, Lidhjen Shqiptare të Lezh ës, e cila hapi rrugën e krijimit të shtetit të pavarur shqiptar, themeluesi i të cilit u bë ai vetë. Kujdes të veçantë Skënderbeu i kushtoi rua jtjes së burimeve të brendshme ekonomike, tek të cilat u mbështet lufta. Duke fuqizuar mbrojtjen në br ezin kufitar, në lindje e në jug, ai i d ha mundësi banorëve të viseve të lira të zhvillonin një veprimtari ekonomike deri deri diku nor male. Krahas mbrojtjes së vendit, Skënderbeu i kushtoi vëmendje çlirimit të viseve të pushtuara që ndikoi në formimin e mëtejshëm të lidhjeve më banorët e kë tyre viseve dhe në forcimin e bashkimin e të gjithë popul lit shqiptar. shqiptar. Aftësitë e Skënderbeut si burrë shteti spikatën e dhe në marrëdhëniet me vendet e tjera. Duke pasur të qartë së rrezikut osman mund t’i bëhej ballë vetëm më sukses vetëm me forca të bashkuara, Skënderbeu kërkoi pareshtur pjesëmarrjen e vendeve vendeve evropiane në luftë kundër armikut të përbashkët. Në kushtet e pabarazisë së theksuar ndërmjet forcave osmane dhe atyre shqiptare, Skënderbeu përpunoi strategjinë dhe taktikën e tij luftarake, në bazë të së cilës qëndronte mendimi se fitorja nuk mund të varej nga numri i ushtarëve. Ai mbante armikun në alarm të përhershëm, i priste rrugën e fuqizimet dhe, pasi e kishte futur në kurth, e godiste me sulme të fuqishme e të befasishme. Skënderbeu u shndërrua në simbol të luftës për liri e pavarësi. Ai mbeti një figurë e dashur për shqiptarët edhe pas vdekjes së tij. Kujtimi i tij mbeti gjithnjë i gjallë nëpër këngët, gojëdhënat e tregimet e shumta popullore që i dhanë atij tiparet e një figure legjendare. Vepra dhe figura e Skënderbeut kishte përmasa dhe rëndësi evropiane. Ai u vlerësua lart nga personalitetet e shquara evropiane të kohës. Këtë e dëshmon edhe fakti së për Skënderbeun është shkruar një literaturë e shumëllojshme, prej qindra vëllimesh, vëllimesh, të botuar a në shum shumë gjuhë, gjuhë, dhe në të katër anët e botës. Ndër autorët shqiptarë janë Marin Barleti, Barleti, Fan Noli, Noli, Sabri Godo,, Fatos Daci. Godo Daci.
SKENDERBEU NE KRUJE KRUJE
Kryengrit ja fitimtar e e nëntorit të vitit 1443 1443 d dhe he Kuvendi Kuvendi i fisnikëve shqiptarë shqiptarë i i mbajtur në mars të vitit 1444 1444 në në Lezhë, sollën ndryshime rrënjësore në organizimin administra ad ministrativ tiv,, politik e ushtarak të viseve të çliruara shqiptare. Kuvendi iLezhës i Lezhës realizoi realizoi të parin bashkim të gjerë politik e ushtarak të vendit në formën e një aleance ndërmjet përfaqësuesve kryesorë të aristokracisë shqiptare. Organi më i lartë qendror i këtij bashkimi u bë Kuvendi i fisnikëve. Organe të përhershme të Besëlidhjes ishin kryetari i saj, ushtria dhe arka e përbashkët, përbashkët, në krye krye të të cilave u caktua një njeri i vetëm, Skënderbeu Skënderbeu.. Vendimet e Kuvendit i dhanë mbështetje ligjore e morale pozitës së veçantë të Skënderbeut, si kryetar i Besëlidhjes, në marrëdhëniet me fisnikët e tjerë shqiptarë. Këtë pozitë ai e shfrytëzoi për të bashkuar sa më organikisht viset e lira shqiptare, nëpërmjet forcimit të pareshtur të autoritetit të pushtetit të tij. Si kryetar i Besëlidhjes ai ushtronte të drejtën për t'i thirrur ose jo në Kuvend anëtarët e saj. Për nevojat e mbrojtjes e të vijimit të luftës, anëtarët e Besëlidhjes pranuan krijimin e organeve qendrore, të përqendruara në një dorë të vetme, në atë të Skënderbeut. Vendimet Vendimet e Kuvendit i ngarkonin ata me detyrime politike, ushtarake e ekonomike. Kështu, në luftë kundër Venedikut gjatë viteve 1447-1448 morën pjesë edhe personalitete drejtuese, të cilëve nuk u ishin cenuar drejtpërdrejt interesat nga pushtimi venecian, si Gjergj Arianiti. Në këtë luftë dhe në bisedimet për nënshkrimin e traktatit të paqes, Skënderbeu ishte figura qendrore e palës shqiptare, edhe pse nën pushtetin e Venedikut nuk ishin përfshirë zotërime të Kastriotëve, siç kishte ndodhur me ato të disa fisnikëve të tjerë.
Në kuadrin e Besëlidhjes, fisnikët i ruanin të gjitha të drejtat e mëpar shme mbi zotërimet e veta. Kjo bënte që në qëndrimin e tyre të shfaqeshin edhe dukuri të tilla, si mospërmbushja mospër mbushja e detyrimeve të caktuara në Kuvend, Kuvend, mospjesëmarr je në luftë, lëkundje ndaj vështirësive e presioneve të pushtuesve osmanë, mosmarrëveshje me njëri-tjetrin, mbajtja e ushtrive jashtë kuadrit të Besëlidhjes etj. Me kalimin e viteve u bë gjithnjë e më e domosdoshme të kapërceheshin sa më parë dobësitë e brendshme, të cilat pengonin zhvillimin me sukses të luftës. Detyra e mbrojtjes së viseve viseve të lira shqiptare kërkonte që mobilizimi i banorëve në to dhe ruajtja e kështjellave kështjellave të mos mbeteshin në duart e zotër ve të veçantë. Përshpejtimin e procesit të bashkimit politik të shqiptarëve e favorizonte favorizonte shumë autoriteti i madh gjithnjë gji thnjë në rritje r ritje që Skënderbeu kishte te bashkëkombësit bashkëkombësit e vet, tek i cili këta shihnin drejtuesin e aftë dhe komandantin e talentuar, që vazhdimisht po u sillte fitore. Lufta e suksesshme nën udhëheqjen e Skënderbeut ndikoi pozitivisht për integrimin në një shtet të përbashkët të fisnikëve shqiptarë, shqiptarë, të cilët i kishin fituar dhe i mbanin zotërimet e tyre në sajë të fitor eve eve që po korrte korr te ushtria e Besëlidhjes. Duke ruajtur përgjithësisht të drejtat ekonomike feudale, zotërimet e tyre e humbën gradualisht gr adualisht autonominë politike dhe dhe u njësuan me ato të Kastriotëve. Duke Duke kujtuar këto ndr yshime, Gjon Muzaka shkruante se shkrir ja dhe aneksimi i zotërimeve zotërimeve të fisnikëve shqiptarë nga Skënderbeu ndodhte ngaqë ky "kishte në dorë ushtrinë, dhe ata kishin gjithnjë turkun mbi kr ye". Ata ishin të varur nga Skënderbeu, sepse nuk ishin të fuqishëm dhe pa përkrahjen e tij nuk mund të përballonin dot furinë osmane. Integrimi në një shtet të përbashkët nuk i dëmtonte rëndë interesat i nteresat e tyre ekonomike. Duke Duke përmbushur për mbushur detyrimet ndaj pushtetit qendror të Skënderbeut, fisnikët ruanin të dr ejtën e administrimit të pronave të veta po nëpërmjet nëpërmjet aparatit të tyre të mëparshëm mëpar shëm administrativ dhe ekonomik, i cili tani konsideroj si pjesë e apar atit shtetëror të përbashkët, të drejtuar nga Skënderbeu. Fisnikët shqiptarë kaluan kështu në vartësinë e zakonshme feudale feudale ndaj kr yezotit të tyre, Skënderbeut.
Heroi shqiptar përdori mjete të ndryshme për afrimin e bashkimin sa më të ngushtë e të qëndrueshëm të zotërve të fuqishëm shqiptarë e rrjedhimisht, të të gjithë vendit. Ndër to më të rëndësishmet ishin lidhjet martesore ndërmjet familjeve fisnike, dukuri të zakonshme këto në shoqërinë feudale. Martesa të tilla ishin bërë që në kohën e Gjon Kastriotit, që ishte martuar me Vojsavën, familja e së cilës, sipas M. Barlecit, jetonte në Pollog (me këtë ai emërtonte rajonin që shtrihej nga qyteti i Shkupit në lindje deri në krahinën e Dervenit në perëndim, ndoshta edhe rajonin në rrjedhjen e poshtme të lumit Treskë). Që në kohën e Gjon Kastriotit motrat e Skënderbeut ishin martuar me anëtarë të familjeve më të fuqishme të kohës: Mara me Stefan Gjurashin (Cërnojeviçin), Jella me Stres Balshën, Angjelina me Vladan Arianitin, vëlla i Gjergj Arianitit, Vlajka me Gjon Muzakën. Veç këtyre, Heroi shqiptar, i cili qysh në vitin 1443 e kishte cilësuar veten si trashëgimtar të Balshajve, bëri lidhje martesore të tjera. Vetë u martua me Donikën, vajzën e Gjergj Arianitit, kurse të motrën, Mamicën e martoi me Muzak Topinë. Zotërimet e Arianitëve e të Topiajve kishin një rëndësi të veçantë strategji ke për mbrojtjen e vendit, sepse nëpër to kalonte Rruga Mbretërore (Egnacia) dhe degëzimet e saj në drejtim të viseve të Shqipërisë së Epërme e asaj të Poshtme, nëpërmjet të cilave trupat osmane mund të futeshin në thellësi të tokave të lira shqiptare për të sulmuar kryeqendrën e tyre, Krujën. Lidhjet martesore të shumta lehtësuan veprimtarinë politike të Skënderbeut për integrimin sa më të plotë të viseve shqiptare nën pushtetin qendror të tij. Edhe në radhët e këtyre familjeve kishte individë të pakënaqur nga forcimi i pushtetit qendror të Skënderbeut. Kështu, p.sh., në vitin 1455 Muzak Topia Topia ankohej për mosmarrëveshjet që kishte me kunatin e vet, Skënderbeun.
Shprehje e qëndrimeve divergjente ndaj procesit të forcimit të pushtetit qendror të Skënderbeut ishin edhe përpjekjet e ndonjë përfaqësuesi të familjeve aristokrate shqiptare për të pasur lidhje vetjake me vende të tjera, si me Napolin, Venedikun etj. Këto qëndrime shfaqeshin sidomos kur tek ata dobësohej besimi se shqiptarët mund të përballonin vetëm luftën me ushtrinë osmane. Kështu, p.sh., pas rënies së Sopotnicës (1448) dhe Rrethimit të Parë të Krujës (1450), disa nga anëtarët e Besëlidhjes së Lezhës kërkuan individualisht mbështetjen e përkrahjen e vendeve të tjera, duke nënshkruar me ta një numër traktatesh. Krahas traktatit të 26 marsit 1451, që dy ambasadorë të Skënderbeu e nënshkruan në emër të tij dhe të "familjarëve të tij e të baronëve të Shqipërisë" me mbretin Alfonsi V të Napolit, traktate të ngjashme lidhën pas disa muajsh me mbretin e Napolit ambasadori i Gjergj Arianitit (7 qershor 1451), përfaqësuesit e Muzak Topisë, Gjon Muzakës etj. Për të të neutralizuar prirjet decentralizuese që po rishfaqeshin në radhët e fisnikëve shqiptarë pas fushatave ushtarake osmane të viteve 1448 dhe 1450 dhe për të ruajtur bashkimin politik të vendit, Skënderbeu forcoi lidhjet familjare me personalitetin politik më të rëndësishëm shqiptar pas tij, Gjergj Arianitin, duke u martuar me vajzën e tij, Donikën
KLASA:
12-6
GRUPI:3
PROJEKT LENDA:
HISTORI
