Makna Denotatif Dan Konotatif Dalam Simpulan Bahasa

Makna Denotatif dan Konotatif dalam Simpulan Bahasa

Dalam bidang linguistik, semantik merupakan bidang yang mengkaji makna atau erti dalam bidang bahasa. Semantik atau kajian makna adalah sesuatu bidang yang luas iaitu mencakupi mencakupi kebanyakan kebanyakan daripada daripada struktur struktur bidang bidang yang luas iaitu mencakupi mencakupi kebanyakan kebanyakan daripada struktur dan fungsi bahasa serta masalah dalam bidang psikologi, falsafah dan juga antropologi. Terdapat Terdapat beberapa jenis makna dalam bahasa Melayu itu sendiri. Antaranya ialah makna konseptual, makna konotatif, makna afektif, makna refleksi, makna kolokatif, makna stilistik dan juga makna tematik. Semantik boleh ditafsirkan sebagai bidang kajian makna istilah istilah.. Perkat Perkataan aan semant semantik ik ini berasal berasal daripa daripada da perkat perkataan aan Greek Greek iaitu iaitu semant semantiko ikoss yang yang memba membaaa maksud maksud erti yang yang pentin penting g Abdul Abdullah lah !assan !assan menjel menjelaska askan n bahaa bahaa semant semantik  ik  merupa merupakan kan satu satu istilah istilah yang yang meruju merujuk k kepada kepada bidang bidang kajian kajian makna. makna. Semant Semantik ik menjadi menjadi sebahagian daripada bidang linguistik berikutan daripada makna yang merupakan sebahagian daripada bahasa. "ajian makna kata dalam bahasa melayu menurut sistem penggolongan semantik  merupakan salah satu cabang linguistik yang berfungsi untuk menneliti makna kata, asal#usul  permulaannya perkembangannya dan punca#punca yang mendorong berlakunya perubahan makna dalam sejarah bahasa. $idang semantik ini terhad kepada usaha meneliti dan mengkaji  proses transposisi makna kata dalam penggunaan bahasa. Abdul %haer menjelaskan bahaa semantik merupakan satu bidang kajian linguistic yang memfokuskan kajiannya terhadap makna bahasa. Makna bahasa menjadi pelbagai jika ditinjau dari sudut pandangan yang  berbe&a. Semantik telah dibahagikan kepada pelbagai jenis oleh pakar#pakar linguistik, linguistik, Abdul %haer misalnya telah membahagikan jenis#jenis makna sebagai makna leksikal, gramatikal, kontekstual, asiosiatif,kata istilah, idiom serta makna peribahasa. Aspek denotatif  dan konotatif merupakan bidang yang berada di baah ilmu semantik. 'leh itu, dalam kajian yang dibuat tentang simpulan bahasa dari segi makna denotatif dan konotatif merupakan kajian tentang bidang ilmu semantik yang menjurus kepada perkembangan bidang bahasa Melayu.

Makna Denotatif, Konotatif dan Simpulan Bahasa Makna Denotatif 

Makna denotatif juga disebut sebagai makna deskriptif dan makna leksikal. Makna denotatif pada dasarnya mempunyai persamaan makna dengan makna referensial. !al ini adalah kerana makna denotatif ini la&imnya merujuk kepada penjelasan sebagai makna yyang sesuai dengan pemerhatian, penglihatan, pendengaran, perasaan atau juga melalui  pengalaman. Malahan makna denotasi menurut Abdullah !assan ( )**+ -+)  ialah benda atau idea yang sebenarnya dirujuk oleh sesuatu perkataan. /a juga memberi maksud makna yang disebut di dalam kamus. Tanpa dipengaruhi oleh faktor emosi. !al ini jelas menunjukkan bahaa makna denotasi adalah makna yang bebas daripada sebarang konteks. Selain itu, Abdullah 0usof di dalam buku semantik dan pragmatiknya mendefinisikan makna denotatif sebagai makna yang pada dasarnya sama dengan makna rujukan iaitu yang dijelaskna sebagai makna yang sesuai dengan hasil pemerhatian. 'leh itu, makna denotatif   juga disebut sebagai makna yang sebenar, makna asal dan juga makna mutlak. Pendapat ini turut disokong oleh 1ik Safiah "arim yang telah mengaitkan makna denotatif dengan  penerangan mengenai fakta yang bersifat objektif dan disebut juga makna sebenar, makna asal, makna mutlak atau makna dasar. Dengan kata lain makna denotatif ialah makna asli atau makna sebenarnya yang dimiliki oleh sesuatu kata tersebut. Denotasi merupakan proses yang timbul akibat daripada denotatif. Denotasi merupakan perkataan yang mempunyai makna teras atau makna asas dalam sistem bahasa yang bebas daripada konteks. Maksudnya, perkataan tersebut diterjemahkan mengikut maksud yang sebenar dan bukannya melalui konteks penggunaan yang dilihat.. kamus dean edisi keempat ( -22+ 33+ menjelaskan makna denotatif adalah ebrkaitan dengan denotasi iaitu makna eksplisit sesuatu perkataan. 4mpamanya simpulan bahasa kaki bangku bermakna denotatif yang bermaksud kaki kerusk bergerak. Makna inti perkataan kaki ialah anggota badan manusia atau binatang digunakan untuk bergerak. 1amun apabila berlaku perluasan makna perkataan kaki seperti kaki langit, kaki bukit, kaki kain dan lain#lain lagi maka masih mendapati bahaa makna denotasi masih lagi ujud kaki bukit5 bermakna bahagian baah bukit

kaki langit5 bermakna bahagian baah lagit yang bertembung dengan bumi kaki kain5bahagian hujung kain.

Makna Konotatif 

 1ik Safiah karim ( -226  mendefinisikan makna konotatif sebagai makna yang ada kaitannya dengan nilai rasa, baik positif mahupun negatif. Menurutnya lagi, sekiranya nilai rasa itu tidak ujud maka sifat perkataan itu mungkin tidak memihak kepada mana#mana aspek. %ontohnya perkataan 7perempuan8 dan 7anita8 mempunyai makna denotatif yang sama tetapi kedua#dua perkataan ini mempunyai nilai rasa yang berbe&a. Perkataan 7perempuan8 mempunyai nilai rasa rendah manakala perkataan 7anita8 mempunyai nilai rasa tinggi. "onotasi merupakan makna lain daripada asalnya yang sering digunakan untuk  memberi makna kepada hasil karya kreatif memerlukan makdsud tersirat agar daya pemikiran  pendengar ataupun pembaca bebas memberi tafsiran terhadap maksud yang ingin disampaikan oleh penyair. Makna konotatif atau makna tambahan ini juga boleh berubah merujuk kepada faktor# faktor tertentu. Perkataan 7khalat8 contohnya membaa maksud mendekati Allah, duduk   bersendirian iaitu perbuatan mengasingkan diri atau memencilkan diri kerana menenangkan fikiran, bertafakur pada asalnya kini telah berubah maksud menjadi perbuatan pengasingan diri berdua#duaan di tempat yang terpencil atau bersembunyi antara lelaki dan perempuan yang bukan muhrim dan bukan pula suami isteri sehingga boleh dianggap sebagai sesuatu  perbuatan yang sumbang. Makna konotatif ini boleh dilihat kepada beberapa aspek iaitu makna konotatif yang tidak spesifik kepada aspek bahasa tetapi dikongsi bersam sistem komunikatif seperti seni 9isual dan mu&ik. %ontohnya barangan atau produk yang diiklankan di tele9isyen tidak sama dengan barang yang diilustrasikan. Makna konotatif yang kedua ialah yang bersifat peripheral iaitu tidak stabil, ber9ariasi menurut budaya, tempoh masa dan pengalaman indi9idu. /ndi9idu yang terpelajar atau orang yang menimba ilmu dan berpengalaman menjadikannya berbe&a pendapat apabila melihat sesuatu dari sudut pandangan yang berbe&a. Makna konotatif sukar dipastikan dan bersifat arbitrer dan keterbukaan. Penggunaan kata#kata halus, sedap didengar tepat dan sesuai pada masanya telah digunakan secara meluas oleh masyarakat Melayu. %ontohnya perkataan

kudapan digunakan untuk menggantikan minum dan makan pagi dengan mengambil sedikit kuih#muih sahaja iaitu kudap5kudap sahaja dan sekadar mengalas perut. S 1athesan ( -22)  menyatakan bahaa makna konotasi adalah tidak tepat dan sentiasa  berubah#ubah mengikut konteks peggunaan kata dan sosiobudaya dalam sesebuah masyarakat pengguna. Selain itu, dalam "amus Dean :disi "eempat ( -22;  menyatakan  bahaa makna konotatif tadi yang berkait rapat dengan nilai rasa dari orang atau kelompok  manusia yang menggunakan kata tersebut. Makna konotatif terbahagi kepada dua iaitu< i

"onotasi positif#merupakan kata yang memiliki makna yang dirasakan lebih

ii

 baik dan sopan konotasi negatif#merupakan kata yang bermakna kasar atau tidak sopan.

%ontoh konotasi dalam simpulan bahasa seperti 7kaki bangku8 yang membaa maksud seseorang yang tidak pandai bermain bola sepak. %ontoh ayat ialah =ulkifli merupakan seorang kaki bangku kerana dia tidak pandai bermain bola sepak.

Simpulan Bahasa

Simpulan bahasa merupakan seni keindahan bahasa dan kha&anah turun te murun yang terdapat dalam bahasa Melayu. Simpulan bahasa juga merupakan salah satu cabang  peribahasa yang amat luas penggunaannya dan amat diminati oleh masyarakat melayu.  1amun terdapat perbe&aan pendapat antara pengkaji#pengkaji bahasa mengenai klasifikasi simpulan bahasa. Sesetengah pengkaji berpendapat bahaa simpulan bahasa hendaklah diasingkan daripada peribahasa da nada juga sesetengah pengkaji yang memasukkan simpulan bahasa sebagai salah satu cabang yang tergolong dalam peribahasa. Perbe&aan  pendapat ini sehingga hari ini belum ditetapkan kebenarannya. Mohd 1ori&am >aminan ( -2)-  9ii  menjelaskan bahaa simpulan bahasa adalah kata#kata ringkas atau rangkaian perkataan yang dirumuskan dalam susunan tertentu yang membaa maksud tertent. Simpulan bahasa merupakan ungkapan yang telah mantap dan mempunyai maksud yang khusus. Maksud simpulan bahasa bukan terdapat daripada apa yang tersirat atau tersembunyi dan bukan sebaliknya. Secara umumnya, erti simpulan bahasa  berlainan daripada perkataan yang digunakan. Menurut Ainon Mohd. ? Abdullah !assan ( -22@ 9i  dan Kamus peribahasa lengkap utusan, simpulan bahasa merupakan ungkapan

yang biasanya terdiri daripada dua atau tiga makna asal perkataan#perkataan tersebut. Sebagai contohnya, buka mulut, jalan tengah, langkah kanan  dan sebagainya. Menurut Mohd Tajuddin !j Abd ahman ( -22B  9i  istilah simpulan bahasa merujuk kepada kata#kata ringkas atau rangkaian perkataan yang dirumuskan dalam susunan tertentu yang membaa maksud tertentu. Pengarang menjelaskan bahaa simpulan bahasa mengandungi makna yang tersirat atau tersembunyi berdasarkan susunan yang telah dibuat. Makna yang tersirat atau tersembunyi itu kadangkala mempunyai makna dua lapis di mana tidak semua orang mampu untuk memahaminya dengan lengkap dalam konteks penggunaan simpulan bahasa tersebut. Secara ringkasnya, simpulan bahasa mempunyai makna yang  berbe&a daripada maksud asal. $eliau juga membahagikan simpulan bahasa kepada dua jenis iaitu simpulan bahasa yang mempunyai dua makna dan simpulan bahasa yang berlainan tetapi mempunyai makna yang sama. Analisis makna simpulan bahasa dari aspek denotatif dan konotatif 

Dalam bahasa melayu terdapat pelbagai simpulan bahasa yang kaya dengan unsur# unsur nasihat dan mempunyai makna yang pelbagai. 'leh itu rujukan telah dilakukan terhadap kamus simpulan bahasa dan kamus peribahasa untuk mengenal pasti simpulan  bahasa yang mempunyai makna denotati9e dan makna konotatif yang memperlihatkan keunikan simpulan bahasa tersebut. contoh#contoh simpulan bahasa di baah merupakan  peribahasa yang mempunyai manka denotatif dan konotatif.< ) Cipas kudung Makna Denotatif  Cipas yang tidak ada kaki. Makna "onotatif  cepat membuat kerja %ontoh ayat  Pok lah ibarat lipas kudung dalam menyiapkan kerja yang tertangguh lamanya. - Tangkai jering Makna denotatif  tangkai yang terdapat pada buah jering. Makna "onotatif  orang yang kedekut %ontoh ayat  Sikap tangkai jering Pak Abu menyebabkan beliau tidak mempunyai kaan.

3 $anyak Akal Makna denotatif  Akal yang ada banyak  Makna "onotatif  $anyak helah %ontoh Ayat  Ceman banyak akal apabila diminta membayar hutangnya.

6 $anyak mulut Makna Denotatif  mulut yang ada banyak  Makna "onotatif  'rang yang suka berleter. %ontoh ayat  !alijah banyak mulut sehingga pening kepala saya mendengarnya. ; $atu api Makna denotatif  batu yang panas ada api Makna "onotatif  'rang yang suka menghasut. %ontoh ayat  Akibat daripada sikap aminah yang menjadi batu api dalam hubungan amir dan siti menyebabkan hubungan mereka beretakan. B abun Ayam Makna denotatif  Seekor ayam berkaki dua yang kabur penglihatan Makna konotatif  mata yang rabun menjelang senja %ontoh ayat  Ali tidak boleh memandu kereta pada aktu malam kerana dia mempunya rabun ayam. + $uta !uruf  Makna Denotatif  tidak 1ampak huruf a,b,c Makna "onotatif  Tidak tahu membaca %ontoh ayat  Ali mengalami masalah buta huruf dalam kelas. @ $uruk siku Makna denotatif  siku yang luka atau cedera menjadi buruk  Makna konotatif  Meminta barang yang telah diberikan %ontoh Ayat  Amir buruk siku kerana meminta semula pen yang diberikan kepada Abu.

* $uaya Darat Makna denotatif  buaya yang tinggal di atas darat Makna "onotatif  'rang yang suka mempermainkan perempuan %ontoh Ayat  Perangai Pak 0a seperti buaya darat kerana sering bertukar#tukar  kekasih. )2 $esar kepala Makna Denotatif  kepala yang besar  Makna "onotatif < Tidak mahu mendengar nasihat, degil %ontoh ayat  Cijah menjadi besar kepala semenjak kematian ayahnya. )) $uta arna Makna denotatif  tidak 1ampak arna Makna "onotatif  Tidak dapat membe&akan arna %ontoh ayat  Satu daripada syarat untuk menjadi seorang pegaai polis ialah tidak   boleh mempunyai masalah buta arna. )- $usuk hati

Makna denotatif  hati yang busuk  Makna "onotatif  'rang yang berhati jahat. %ontoh ayat  Dia busuk hati alaupun dengan kakaknya sendiri. )3 Mati "atak  Makna Denotatif  seekor katak yang mati Makna "onotatif  Mati sia#sia %ontoh ayat  Mat rempit yang mati terlanggar tiang lampu itu ibarat mati katak. )6 $uah tangan Makna Denotatif buah yang dibaa dengan tangan Makna "onotatif  !adiah %ontoh ayat  "ami membaa buah tangan semasa melaat &aini di !ospital.

); $aa Mulut Makna denotatif  Perbuatan membaa mulut Makna "onotatif  $ercerita tentang keburukan orang lain %ontoh Ayat  !aris sering baa mulut tentang kelakuan bekas kekasihnya. )B $erat Cidah Makna denotatif  Cidah yang berat Makna "onotatif  Tidak dapat berkata#kata %ontoh Ayat  $erat lidah >imah hendak menceritakan hal sebenar kepada ibunya. )+ %akar Ayam Makna Denotatif  perbuatan Ayam yang sedang cakar di tanah Makna "onotatif  tulisan yang buruk  %ontoh Ayat  Tulisaan kejol seperti cakar ayam sehinnga tidak mampu dibaca oleh gurunya. )@ Pekak bedak Makna Denotatif  badak yang tidak dengar  Makna "onotatif  "urang jelas pendengaran %ontoh ayat  kejol mempunyai masalah pekak badak apabila bercakap dengannya. )* Telinga lintah Makna Denotatif  telinga seekor lintah Makna "onotatif  tajam pendengaran %ontoh ayat  /jat mempunyai pendengaran yang tajam seperti telinga lintah. -2 otak udang Makna denotatif  otak seekor udang Makna "onotatif  bebal atau bodoh %ontoh ayat  Guru memarahi ali yang otak udang sehingga tidak mampu nak  mengeja perkataan ayam.

-) "aki ayam Makna denotatif  kaki kepada seekor ayam Makna "onotatif < tidak berkasut %ontoh ayat  Ali berkaki ayam ketika bermain bola. -- "aki bangku Makna denotatif  kaki kepada sebuah bangku Makna "onotatif  tidak pandai bermain bola %ontoh ayat  !usin digelar kaki bangku oleh kaan#kaannya kerana tidak pandai  bermain bola. -3 kepala batu Makna denotatif  kepala yang keras seperti batu Makna "onotatif  degil dan tidak mendengar nasihat %ontoh ayat  Sikap kepala batu Syakira menyebabkan beliau dimarahi ayahnya. -6 lintah darat Makna denotatif  seekor binatang penghisap darah di atas darat Makna "onotatif  ambil keuntungan berlebihan atas pinjaman yang diberikan. %ontoh ayat  Polis menasihatkan orang ramai supaya tidak meminjam duit dari lintah darat -; Makan angin Makna denotatif  perbuatan memakan angin masuk dalam perut. Makna konotatif  bersiar#siar untuk berehat. %ontoh ayat  Pada hujung minggu ayah membaa kami sekeluarga jalan#jalan makan angin di kaasan pantai. -B durian runtuh Makna denotatif  durian yang telah masak jatuh ke baah Makna "onotatif  keuntungan yang diperoleh dengan t idak disangka#sangka. %ontoh ayat  Perniagaan Pak Samada hari ini ibarat durian runtuh apabila mendapat keuntungan yang berkali ganda tidak seperti sebelumnya. -+ Mulut murai Makna denotatif  mulut burung murai Makna kontatif  suka bercakap dan berbuat bising %ontoh ayat  Murni dikenali sebagai mulut murai sebab banyak bercakap dalam kelas. -@ Mulut tempayan Makna denotatif  mulut sebuah tempayan yang terbuka Makna "onotatif  tidak dapat menyimpan rahsia %ontoh ayat  Perbuatan Aminah yang mulut tempayan menyebabkan segala rahsia rakannya terbongkar. -* muka tembok  Makna denotatif  muka yang ada pendinding

Makna konotatif  tidak berasa malu. %ontoh ayat  !alim seorang yang muka tembok 32 pisau cukur  Makna denotatif  pisau yang tajam digunakan untuk mencukur  Makna konotatif  perempuan yang suka habiskan harta lelaki %ontoh ayat  Disebabkan sikap ayu yang suka menggoda lelaki yang kaya menyebabkan dia digelar sebagai pisau cukur. 3) Mandi kerbau Makna denotatif  perbuatan kerbau yang mandi Makna "onotatif  Mandi yang tidak bersih %ontoh ayat Semasa mengikuti kursus pengakap, peserta terpaksa mandi kerbau kerana kekurangan air  3- Mati akal Makna denotatif  sudah tiada lagi akal Makna konotatif  buntu fikiran %ontoh ayat  itri menjadi bingung dan mati akal untuk menyelesaikan masalah rumah tangga yang sedang dihadapinya. Kesimpulan

$erdasarkan kepada analisis dalam kajian tentang makna simpulan bahasa dari aspek  makna denotatif dan konotif menunjukkan bahaa terdapat perbe&aan yang boleh dilihat antara kedua#dua aspek tersebut iaitu makna denotatif ini lebih bersifat positif dan memperlihatkan ciri sebenar perkataan tersebut seperti Emulut murai#anggota badan muraiF. Manakala makna konotatif pula, kadangkala mempunyai sifat negatif dan tidak  memperlihatkan ciri yang sebenar perkataan tersebut seperti E mulut murai#mempunyai maksud tersirat di sebaliknya E. .

Bibliografi :