LAPORAN PRAKTIKUM FARMAKOTERAPI I FARMAKOTERAPI PASIEN DIARE
DISUSUN OLEH : 1.
Ligia Oktapia Suandi
(G1F1!"#
".
Ta$adi%a Nu$ In&i
(G1F1!'#
!.
Si%a )akia*
(G1F1!+#
'.
T$i ,udi Ha&tuti
(G1F1!-#
.
Su/i ,aitu0 Sdi23a*
(G1F1!1#
+.
F45 Fit$ia N$
(G1F1!1"#
D&4 D&4n n P43 P435i 5i35 35in ing g P$a P$akt ktik iku3 u3
: Ma&i Ma&ita ta 6u 6u0and 0anda$ a$ii Su$ Su$p put ut$i $i
A&i&t4n P$aktiku3
: Gandita Put$i 7. 7
La5$at$iu3 Fa$3a&i K0inik 8u$u&an Fa$3a&i Faku0ta& I03u9I03u K4&4*atan Uni4$&ita& 84nd4$a0 S4di$3an "1
FARMAKOTERAPI PASIEN DIARE
A. Ka&u& S4$ang anak 54$na3a HF datang k4 aptik d4ngan k40u*an &uda* 34nga0a3i ,A, '; /ai$ tanpa 34nga0a3i k40u*an &akit p4$ut. Pada *a$i &4540u3na pa&i4n 34nga0a3i d43an dan 3ua0< dan dik4ta*ui pa&i4n 34ngkn&u3&i &u&u dan $ti. ,. Da&a$ T4$i 1. Pat%i&i0gi •
G4=a0a Mu0a93u0a 5ai dan anak 34n=adi /4ng4ng< g40i&a*< &u*u tu5u* 5ia&ana 34ningkat<
na%&u 3akan 54$ku$ang atau tidak ada< k43udian ti35u0 dia$4. Tin=a /ai$ dan 3ungkin di&4$tai 04ndi$ dan atau da$a*. 6a$na tin=a 3akin 0a3a 54$u5a* 34n=adi k4*i=au9*i=auan ka$4na t4$/a3pu$ d4ngan 43p4du. Anu& dan da4$a* &4kita$na 04/4t ka$4na &4$ingna d4%4ka&i dan tin=a 3akin 0a3a 3akin a&a3 &45agai aki5at 3akin 5anakna a&a3 0aktat< ang 54$a&a0 da$i 0akt&a ang tidak dapat dia5&$5&i u&u& &40a3a dia$4. G4=a0a 3unta* dapat t4$=adi &4540u3 atau &4&uda* dia$4 dan dapat di&45a5kan 04* 0a35ung ang tu$ut 34$adang atau aki5at gangguan k4&4i35angan a&a395a&a dan 404kt$0it. ,i0a p4nd4$ita t40a* k4*i0angan 5anak /ai$an dan 404kt$0it< 3aka g4=a0a d4*id$a&i 3u0ai ta3pak. ,4$at 5adan tu$un< tu$g$ ku0it 54$ku$ang< 3ata dan u5un9u5un 54&a$ 34n=adi /4kung< &40aput 04nd4$ 5i5i$ dan 3u0ut &4$ta ku0it ta3pak k4$ing.> •
Aki5at dia$4 akut:
a) K4*i0angan ai$ dan 404kt$0it (d4*id$a&i# ang 34ngaki5atkan t4$=adina gangguan
k4&4i35angan a&a395a&a (a&id&i& 34ta50i/< *ipka043ia dan &45againa#. b) Gangguan gi?i &45agai aki5at k40apa$an (3a&ukan 3akanan ku$ang< p4ng40ua$an
54$ta35a*#. /# Hipg0ik43ia d# Gangguan &i$ku0a&i da$a*
•
Ada 5454$apa k3p0ika&i k4*i0angan aki5at dia$4 anta$a 0ain :
a# D4*id$a&i ($ingan< &4dang< 54$at< *iptnik< i&tni/ atau *ip4$tnik#
5# R4n=atan *ip043ik /# Hipka043ia (d4ngan g4=a0a 34t4$i&3u&< *iptnik tt< 043a*< 5$adika$dia< p4$u5a*an 404kt$ka$dig$a3# d# Hipg0ik43ia 4# Int04$an&i &4kund4$ aki5at k4$u&akan i0i 3uk&a dan d4%i&i4n&i 4n?i3 0a/ta&4 %# K4=ang< t4$=adi pada d4*id$a&i *ip4$tnik. g# Ma0nut$i&i 4n4$gi p$t4in (aki5at 3unta* dan dia$4< =ika 0a3a atau k$nik#. (Pitn< "-# ". Guid0in4 T4$api
M4nu$ut a0g$it3a t4$api t4$&45ut< pa&i4n 34nga0a3i dia$4 akut tanpa di&4$tai 3unta* dan &akit p4$ut dan tidak 34nga0a3i &t$4&& atau d4p$4&i &4540u3 t4$k4na dia$4< &4*ingga 34ngikuti a0u$ t4$api ang dian=u$kan< aitu p4354$ian t4$api ang &4&uai (MIMS< "1!#. Guid0in4 t4$api ang digunakan 34nga/u pada guid0in4 6HO aitu p4354$ian $a0 $4*d$atin dan &upp0434n ?ink (6HO< "11#. P4354$ian $a0 $4*d$atin 34$upakan t4$api uta3a da$i p4nangan dia$4 akut. Tu=uan t4$api aitu 343nit$ing dan 34n=a3in 5a*@a a&upan /ai$an 34n/ukupi dan dapat 34nggantikan /ai$an dan 404t$0it ang *i0ang &aat dia$4. Pa&i4n anak9anak &angat $4ntan 34nga0a3i d4*id$a&i aki5at dia$4 &4*ingga &angat dian=u$kan 34ngkn&u3&i $a0 $4*id$a&i (ORS#. F$3u0a ang di&a$ankan 04* 6HO 34ngandung g0uk&a< ga$a3< ka0iu3< k0$ida dan 5ika$5nat (6a0k4$ dan 6*itt04&4a< "1"#. )ink &angat p4nting untuk 5anak %ung&i &40 &4p4$ti &int4t&i& p$t4in< p4$tu35u*an dan di%4$4n&ia&i &40. P4$an ?ink da0a3 34n435u*kan dia$4 3a&i* 540u3 dik4ta*ui &4/a$a
pa&ti< na3un &tudi 34nun=ukkan 5a*@a ?ink 343i0iki p4$an 54$54da da0a3 int4&tina0 &4p4$ti $4gu0a&i t$an&p$t /ai$an int4&tina0 dan int4g$ita& 3uk&a< &4$ta 34ningkatkan p$duk&i &itkin. Di3ana &itkin 34$upakan &40 ang 343i0iki p4$an p4nting da0a3 &i&t43 k4k45a0an tu5u* dan 3du0a&i &t$4&& k&idati%. P4n40itian 34ta ana0i&i& 34ng4nai p4nggunaan &up0434n ?ink untuk dia$4 pada anak 34nun=ukkan 5a*@a ?ink &4/a$a &igni%ikan 34nu$unkan du$a&i da$i dia$4 pada anak dan =uga 343i0iki 4%4k ang 54&a$ pada anak d4ngan kndi&i 3a0nut$i&i (Ga0a dkk.< "1!#. 7. P4nata0ak&anaan Ka&u& dan P435a*a&an 1. Su5=4/ti4 P$%i0 Pa&i4n Na3a
: An HF
U3u$
: ta*un
,4$at 5adan
: B 1C kg
84ni& K40a3in
: Laki90aki
K40u*an
: 3ua0 dan d43a3 (&atu *a$i &4540u3na#< ,A, '; /ai$ tanpa di&4$tai &akit p4$ut.
Ri@aat P4nakit
: Tidak ada
Ri@aat A04$gi
: Tidak ada
Diagn&a
: Dia$4 Akut
". O5=4/ti4 9 !. A&&4&34nt •
Diagn&a pa&i4n : Dia$4 akut
•
P$5043 34dik pa&i4n : ,A, '; /ai$
•
A&&4&34nt P$5043 M4dik pada Pa&i4n
Tg0
Su5=4kti%
A&&4&34nt
Papa$an P$5043
1
,A, ';
Dia$4 Akut
Makan
/ai$
3akanan Fa$3ak0gi :
&435a$angan tidak
R4k34nda&i
dan
34n=aga
k454$&i*an 9 dia$4
•
O$a0it
•
)ink
Nn9Fa$3ak0gi: •
Minu3 ai$ puti* ang /ukup.
•
M4ngatu$ di4t.
•
M4n=aga k454$&i*an.
(MIMS< "1!# '. P0an a. Tu=uan T4$api - M4n/4ga* d4*id$a&i - M4ngata&i dia$4 - M4354$ikan t4$api nn9%a$3ak0gi dan %a$3ak0gi
5. T4$api Nn9Fa$3ak0gi& - ,anak 3inu3 ai$ puti* -
Minu3 ai$ puti* &45aikna di54$ikan da0a3 =u30a* &4dikit9&4dikit na3un &4$ing &4tiap &4t4nga* *ingga 1 =a3 &4ka0i
-
7u/i tangan &4t40a* da$i ti04t dan 34n/u/i tangan &4540u3 3akan.
-
I3uni&a&i /a3pak apa5i0a pa&i4n 540u3 34ndapatkan i3uni&a&i t4$&45ut. Makanan ang di$4k34nda&ikan ada0a* ka$5*id$at k3p04k& (na&i< gandu3< k4ntang< $ti#< 3akanan tidak 54$043ak< *u$t< 5ua* k*u&u&na pi&ang dan &au$.
-
Makanan tinggi 043ak di*inda$i ka$4na &u0it untuk di/4$na. ,ua* ap40< pi$< dan /*4$$ &4$ta 5ua*95ua*an 0ain d4ngan kandungan gu0a ang tinggi 045i* 5aik di*inda$i. 3inu3an93inu3an 54$t4naga ka04ngan =uga *a$u& di*inda$i ka$4na 34ngandung 5anak gu0a dan tingkat 404kt$0it ang tidak &4&uai untuk pa&i4n dia$4.
-
P4nggunaan &4$at k404dai =uga dapat dita35a*kan k4da0a3 3akanan ka$4na &4$at k404dai di0ap$kan dapat 34ngu$angi k44n/4$an %4&4& da$i pa&i4n dia$4. (MIMS< "1! King dkk.< "!#
/. T4$api Fa$3ak0gi 1. O$a0it P4354$ian $a0 $4*d$atin 34$upakan t4$api uta3a da$i p4nangan dia$4 akut. Tu=uan t4$api aitu 343nit$ing dan 34n=a3in 5a*@a a&upan /ai$an 34n/ukupi dan dapat 34nggantikan /ai$an dan 404t$0it ang *i0ang &aat dia$4. Pa&i4n anak9anak &angat $4ntan 34nga0a3i d4*id$a&i aki5at dia$4 &4*ingga &angat dian=u$kan 34ngkn&u3&i $a0 $4*id$a&i (ORS#. F$3u0a ang di&a$ankan 04* 6HO 34ngandung g0uk&a< ga$a3< ka0iu3< k0$ida dan 5ika$5nat (6a0k4$ dan 6*itt04&4a< "1"#. 6a0aupun pa&i4n t4$&45ut tidak 34nun=ukkan g4=a0a9g4=a0a d4*id$a&i aitu &ada$< 3inu3 5ia&a< tidak *au& dan 3ata tidak /4kung $a0 $4*id$a&i t4tap p4nting di54$ikan &45agai t4$api p4n/4ga*an. Untuk p4n/4ga*an t4$=adina d4*id$a&i digunakan d&i& ! 30 $a0it &4tiap ka0i ,A, (Sukanda$< "-#. Ka$4na pa&i4n 34$upakan anak9anak dan $a&a da$i $a0it ku$ang 54gitu di&ukai &4*ingga di&a$ankan 34nggunakan $a0it d4ngan $a&a t4$t4ntu &4p4$ti &4diaan p4dia0t4. Na3un @a0aupun t40a* 34ngkn&u3&i /ai$an $a0it< kn&u3&i k45utu*an ai$ 3inu3 =uga *a$u& t4$p4nu*i. S4/a$a ka&a$ k45utu*an /ai$an 54$da&a$kan 54$at 5adan ada0a*: ,4$at 5adan 1 kg 1 3Lkg,, • ,4$at 5adan 19" kg 1 3L kg,, untuk &4tiap ki0g$a3 54$at 5adan di • •
ata& 1 kg ,4$at 5adan " kg 1 " 3L kg,, untuk &4tiap ki0g$a3 54$at 5adan di ata& " kg Anak t4$&45ut dik4ta*ui 343i0iki 54$at B1 kg< &4*ingga 3435utu*kan kn&u3&i ai$
&4kita$ 1! 3L (L4k&ana< "1#. ". )ink )ink 34$upakan 3ik$nut$i4n ang &angat p4nting 5agi tu5u*. )ink &angat p4nting untuk 5anak %ung&i &40 &4p4$ti &int4t&i& p$t4in< p4$tu35u*an dan di%4$4n&ia&i &40. P4$an ?ink da0a3 34n435u*kan dia$4 3a&i* 540u3 dik4ta*ui &4/a$a pa&ti< na3un &tudi 34nun=ukkan 5a*@a ?ink 343i0iki p4$an 54$54da da0a3 int4&tina0 &4p4$ti $4gu0a&i t$an&p$t /ai$an int4&tina0 dan int4g$ita& 3uk&a< &4$ta 34ningkatkan p$duk&i &itkin. Di3ana &itkin 34$upakan &40 ang 343i0iki p4$an p4nting da0a3 &i&t43 k4k45a0an tu5u* dan 3du0a&i &t$4&& k&idati%. P4n40itian 34ta ana0i&i& 34ng4nai p4nggunaan &up0434n ?ink untuk dia$4 pada anak 34nun=ukkan 5a*@a ?ink &4/a$a &igni%ikan 34nu$unkan du$a&i da$i dia$4 pada
anak dan =uga 343i0iki 4%4k ang 54&a$ pada anak d4ngan kndi&i 3a0nut$i&i (Ga0a dkk.< "1!#. T4$dapat 54$5agai 3a/a3 54ntuk &4diaan &up0434n ?ink 5aik da0a3 54ntuk ta504t< &$up dan 0ain90ain d4ngan $a&a t4$t4ntu. S4diaan ?in/ da0a3 54ntuk &$up di Indn4&ia< 34ngandung 1 3g tiap 30na< dan diindika&i untuk pa&i4n ta*un k45a@a*. Na3un< pa&i4n ini 54$u&ia ta*un dan 3435utu*kan d&i& " 3g &4*a$i di3ana d&i& t4$&45ut *ana t4$dapat da0a3 54ntuk ta504t. S4*ingga p4nggunaan ta504t 045i* dipi0i* apa5i0a pa&i4n dapat 34n40an 5at< na3un p4nggunaan &$up ?in/ 1 3g =uga dapat dipi0i* apa5i0a pa&i4n &u0it 34n40an ta504t d4ngan d&i& ang diganti 34n=adi " &4ndk &4tiap 1 ka0i p4354$ian (34di/a&t$4./3# P4n45a5 a@a0 3u0a t4$=adina dia$4 akut pada anak t4$&45ut 54$da&a$kan $i@aatna ada0a* di&45a5kan k4tidak54$&i*an. ,aik k4tidak54$&i*an 3akanan ang dikn&u3&i anak &4540u3na ($ti dan &u&u# dan k4tidak54$&i*an tangan anak &aat 34ngkn&u3&i 3akanan. Dia$4 ang di&45a5kan 04* 3akanan dan k4tidak54$&i*an di$i dapat di&45a5kan 04* " *a0 aitu 5akt4$i ataupun i$u&. ,akt4$i p4n45a5 dia$4 u3u3na t4$dapat pada daging ang di3a&ak ku$ang 3atang< t40u$< k4$ang9k4$angan< ataupun &u&u ang tidak di&t4$i0kan. S4dangkan i$u& p4n45a5 dia$4 uta3ana di&45a5kan 04* k4tidak54$&i*an t43pat dan a0at 343a&ak 3akanan< k454$&i*an tangan dan 0ain90ain (6453d< "1#. Adapun k43ungkinan dia$4 t4$&45ut di&45a5kan 04* k40ainan 34n/4$na &u&u (ang dikn&u3&i &4*a$i &4540u3na# &angat di$agukan t4$=adi pada pa&i4n ini. Dia$4 pada anak9 anak k*u&u&na 5ai 343ang dapat di&45a5kan 04* 0akt&a int04$an/4. Lakt&a int04$an/4 &4ndi$i ada0a* k4tiadaan 4n?i3 0a/ta&4 da0a3 tu5u* &4*ingga tidak dapat 34n/4$na 0akt&a (gu0a ang t4$dapat pada &u&u dan dai$ p$du/t ang 34n45a5kan p4nd4$ita 34nga0a3i 3ua0< k$a3< k435ung dan dia$4. S4dangkan a04$gi &u&u ada0a* $4ak&i i3un ang 54$045i*an t4$*adap &p4&i%ik 3akanan 54$p$t4in aitu &u&u d4ngan g4=a0a 54$upa k434$a*an< 54ngkak< gata0 dan pana&< tidak t4$3a&uk dia$4. O40* ka$4na itu k43ungkinan adana a04$gi &u&u pada pa&i4n tidak t4$5ukti (%da004$g.$g#. Untuk 0akt&a int04$an/4 &4ndi$i< @a0aupun 343i0iki g4=a0a ang &a3a k43ungkinan t4$=adina pada pa&i4n t4$&45ut &angat0a* k4/i0. Ka$4na dikatakan &4540u3na pa&i4n tidak 343i0iki $i@aat p4nakit atau k40ainan apapun. Pada u3u3na k40ainan 0a/t&4 int04$an/4 pada &4&4$ang &40a0u dik4ta*ui &4dini 3ungkin &aat &4&4$ang t4$&45ut 3a&i* 5ai atau 5a0ita ka$4na 3akanan p4$ta3a 34$4ka &4ndi$i (ASI# 34ngandung &4=u30a* 0akt&a ang &angat tinggi (Sinu*a=i< "+#. K43ungkinan In%4k&i dia$4 &angat tinggi t4$=adi pada pa&i4n t4$&45ut< na3un pa&i4n tidak 34nun=ukkan tanda9tanda k4pa$a*an in%4k&i &4p4$ti dit43ukanna 3u/u& atau da$a*
pada %4&4&< &akit k4pa0a< 3unta* dan 0ain90ain (Kda9Ki3504< "C#. S4*ingga p4354$ian anti5iti/ &angat tidak di&a$ankan pada dia$4 akut @a0au ada k43ungkinan di&45a5kan 04* 5akt4$i (,$andt dkk.< "1#. O5at 0ain ang 3ungkin dapat di54$ikan k4pada pa&i4n ada0a* 5at dia$4 =4ni& ad&$54n ka$4na &i%atna &45agai p4n4$ap $a/un. O5at t4$&45ut 54$k4$=a d4ngan 34kani&34 nn9&p4&i%ik aitu d4ngan 34n4$ap nut$i&i< t;in< 5at dan g4ta* p4n/4$naan. O5at ini dapat di54$ikan tanpa $4&4p dkt4$< dan tidak 343i0iki 5anak 4%4k &a3ping< na3un k44%4kti%anna &angat di$agukan (Dipi$ dkk< "#. Guid0in4 int4$natina0 &uda* &4/a$a 5u0at 34natakan 5a*@a p4nggunaan ad&$54nt tidak diindika&ikan 0agi da0a3 t4$api dia$4 akut (,$andt dkk.< "1#. O5at 0ain< ,i&3ut* &u5&a0i&i0at 343i0iki 4%4k anti5akt4$i dan diindika&ikan &45agai 5at dia$4 (Dipi$ dkk< "#. O5at ini pu0a 34$upakan &a0a* &atu 5at ang a3an dan 4%4kti% &45agai 5at antidia$4 ang dapat di54$ikan tanpa $4&4p dkt4$. Na3un p4nggunaanna untuk anak di5a@a* 1" ta*un tidak dip4$k4nankan. Ka$4na kandungan &a0i&i0at da0a3 5at dapat 34ngaki5atkan 5454$apa 4%4k &a3ping aitu $44 &nd$34< a04$gi &a0i&i0at dan k4045i*an d&i& &a0i&i0at (FDA< "'#. E%4k &a3ping 0ain ang uta3a da$i p4nggunaan 5i&3ut* &u5&a0i&i0at ada0a* p4ngg40apan @a$na 0ida* dan 3404na (G0d3an< "1! Kda9ki3504< "1#. Du504 50ind< P0a/459/nt$004d &tud da$i 7*i004 ang 3435andingkan t4$api 5i&3ut* &u5&a0i&i0at d4ngan p0a/45 pada anak9anak 34ni3pu0kan 5a*@a tidak ada p4$54daan ang &igni%ikan anta$a 5i&3ut* &u5&a0i&i0at d4ngan p0a/45 da0a3 343p4$/4pat @aktu p4n435u*an dia$4 akut (,$J/*4$ dkk.< 1CC1#. T4$api 0ain ang dapat di54ikan untuk anak ada0a* p$5itik. P$5itik dapat 343p4$/4pat du$a&i dia$4 (1" &a3pai ! =a3#. Na3un p4nggunaanna &45agai t4$api dia$4 tidak /ukup 54$a0a&an< ka$4na 3an%aatna &4/a$a k4&40u$u*an &4dikit &4$ta *a$gana /ukup 3a*a0 &4*ingga p4354$ianna tidak 54gitu di$4k34nda&ikan (UpTDat4< "1#. S4*ingga ka$4na 4%4k &a3ping< k44%4kti%an dan k4a3anan da$i 3a&ing93a&ing 5at t4$&45ut< di$4k34nda&ikan k4pada pa&i4n untuk *ana 34nggunakan &up0434n ?ink dan $a0it &45agai $a0 $4*id$atin. An. HF 34ng40u* ,A, 4n/4$ 045i* da$i '; &4*a$i< &4540u3na ia 34ngkn&u3&i =a=anan &u&u dan $ti9$tian.
K43udian di 34nga0a3i d43a3 dan 3ua0 na3un tidak
34ng40u*kan &akit p4$ut atau 3unta*. d43a3 t4$&45ut &435u* da0a3 &atu *a$i< k43udian
4&kna ia 34nga0a3i ,A, 4n/4$ '; da0a3 &4*a$i. T4$api ang di&a$ankan untuk pa&i4n t4$&45ut ada0a*: P4dia0t 5u5504 gu3 Kandungan (Lit4$#: nat$iu3 ""< 3E2< Ka0iu3 1 3E2< K0$ida 1< 3E2< Sit$at 1 •
3E2< dan D4k&t$&a " g$a3. Indika&i: p4n/4ga*an dan p4ng5atan d4*id$a&i $ingan &a3pai &4dang aki5at dia$4 dan 3unta*93unta*. D&i&: 34340i*a$a k4n$3a0an /ai$an tu5u* dan k4&4i35angan 404kt$0it pada dia$4 $ingan &a3pai &4dang (Sutn< 1CC#. )ink &$up • Indika&i: T4$api p404ngkap dia$4 pada anak9anak. Digunakan 54$&a3a ga$a3 $4*id$a&i $a0. D&i&: (anak u&ia diata& ta*un# " 3g*a$i &40a3a 1 *a$i 54$tu$ut9tu$ut @a0aupun dia$4 &uda* 54$*4nti (M4di/a&t$4./3#.
5. KIE a. Untuk $ang tua pa&i4n -
7a$a 3inu3 5at dan %$4ku4n&ina
Na3a O5at
8ad@a0 3inu3
8u30a*
Man%aat
Ha0
ang
*a$u&
dip4$*atikan O$a0it
S4tiap &4t40a* ,A,
!
30 Untuk
(1< g40a
9
34ngganti /ai$an
tu5u*
ang *i0ang )ink
1; &4*a$i &40a3a 19 " 3g
Untuk
1' *a$i
34ningkatkan
-
i3unita& tu5u*
Untuk pa&i4n -
M4354$ikan =ad@a0 3inu3 5at pada pa&i4n &4p4$ti ang di54$ikan pada k40ua$ga
-
M4ngingatkan untuk &4$ing 3inu3 ai$ puti* da0a3 =u30a* ang /ukup
-
M4ngingatkan untuk &40a0u 34n=aga k454$&i*an< 34n/u/i tangan &4540u3 3akan dan =angan =a=an &435a$angan
/. Mnit$ing O5at
K454$*a&i0an 34nt$ing
ESO
Ta$g4t K454$*a&i0an
O$a0it
K4/ukupan /ai$an tu5u*
9
M4n/4ga* d4*id$a&i
)ink
M4ningkatkan i3unita& tu5u*
9
M4ningkatkan i3unita& tu5u*
(Sukanda$< "-#
D. K4&i3pu0an
DAFTAR PUSTAKA
,$andt KG.< Antun4& MM7.< dan da Si0a GAP.< dkk.< "1< A/ut4 dia$$*4a: 4id4n/495a&4d 3anag434nt< J Pediatr < "C 19-.
Dipi$ dkk< "< pharmacotheraphy: a pathophysiologic approach< M/G$a@9Hi00< Unit4d &tat4 % A34$i/a. FDA< "'< Kap4/tat4 $4%$3u0atin and up/3ing 0a540ing /*ang4&< Drug Topics< 1C (1#: -9+. Ga0a TF.< T*44& MFR.< Pnt4& RF.< Si0a MT.< dan P4$4i$a MG.< "1!< )in/ &upp0434ntatin %$ t$4ating dia$$*4a in /*i0d$4n: a &&t43ati/ $4i4@ and 34ta9 ana0&i&< Rev Panam Salud Publica !!(# !9!-. G0d3an RD.< "1!< ,i&3ut* &a0i/0at4 %$ dia$$*4a in /*i0d$4n< Canadian Family Physician< C (1# -'!9-''. King 7K< G0a&& R< ,$4&44 8S< 4t a0. Managing acute gastroenteritis among children: oral rehydration, maintenance, and nutritional therapy . MM6R R4/33 R4p "! ":1. Kda9Ki3504 and ung&< "C< pplied Therapeutics: The Clinical !se o" Drugs #$ edition< Lippin/tt @i00ia3& 6i0kin&< P*i0ad40p*ia. L4k&ana E.< "1< St$at4gi T4$api 7ai$an pada D4*id$a&i< CD% 9""'< '"(1#: 9!. M4di/a&t$4< "1< http:&&apoti'(medicastore(com&obat&l)inc*syrup(html < diak&4& pada 1 Okt54$ "1 MIMS< "1!< M+MS Petunu' %onsultasi -disi #.< In%3a&t4$ 7MP M4dia< 8aka$ta. Pitn. A. 8.< "-< P4nata0ak&anaan Dia$4 di Ru3a* pada ,a0ita< /erita %edo'teran Masyara'at < 91': (""#. S$ian9,$J/*4$ H< A4nda P< ORan M< ,$aun SD< Man*a$t MD< ,a03 TK< 4t a0. ,i&3ut* &u5&a0i/0at4 in t*4 t$4at34nt % a/ut4 dia$$*4a in /*i0d$4n: a clinical study( Pediatrics 1CC1-(1#:1-9". Sukanda$< E. dkk."-. +so Farma'oterapi< PT.ISFI P4n4$5itan< 8aka$ta. Sutn< T. < 1CC< D0+ 1Data 0bat di +ndonesia2( Edi&i < PT. G$a%idian 8aa< 8aka$ta. 6a0k4$ R.< dan 6*itt04&4a 7.< "1"< Clinical Pharmacy and Therapeutics 3 -dition < E0&4i4$< 7*ina. 6453d< "1< 6*at 7au&4& Dia$$*4a< http:&&444(4ebmd(com&digestive*disorders&diarrhea* #$&causes*diarrhea< diak&4& pada " S4pt4354$ "1. Fda004$g< "1< https:&&444("oodallergy(org&allergens&mil'*allergy < diak&4& pada Okt54$ "1.
1