SH.M.Q.SH. “CVETAN DIMOV”
DETYRË PROJEKTUESE NGA EKONOMIA
TEMA:
“ INFLACIONI DHE LLOJET E TIJ “
MENTOR : REFET MEMISHOV
PUNOI : ENIS LIMANI
SHKUP 201
Përmbajtja
- Hyrja
1
- Norma e inflacionit
2
- Llojet e inflacionit
3-6
- Shkaqet e inflacionit - Pasojat e inflacionit - "asat antiinflacionare
7 -1! 11-12
- #e$yme
13
- Përf%n&imi
1'
- Literat%ra e shfrytë$%ar
1(
Hyrja Inflacioni është një rritje ngulmuese e çmimit të të mirave dhe shërbimeve, të shkaktuara nga disniveli i krijuar nga një sasi e vogël e të mirave materiale në treg dhe e një sasie të madhe të parasë në qarkullim. Inflacioni mund të shkaktohet nga rritja e sasisë së parasë në qarkullim ose nga kërkesa esi pasojë e shpenzimeve të qeverisë ose shtypjes së parasë së re. jithashtu ajo mund të vijë edhe si pasojë e uljes së ofertës së të mirave dhe shërbimeve. !jala inflacion për herë të parë u përdor në "h.#.$. për të shprehur rritjen e madhe të çmimeve dhe të qarkullimit të parasë gjatë kohës së luftës qztetare të viteve %&'%-%&'(, kur qeveria ishte e detyruar të emetojë para për të financuar luftën. !jala inflacion vjen nga fjala latine inflare që do të thotë fryrje, ymadhim etj. )he ajo fjalë përdorej vetëm për të treguar kuantitetin e parave, tregon se volumi i parave është i fryrë, tepër i tendosur .% *e inflacion kuptojmë atë çrregullim të proceseve ekonomike dhe financiare në mes të ofertës dhe kërkesës së mallrave dhe shërbimeve i cili shprehet me rritjen e çmimeve dhe me zhvlerësimin e parasë +se *e inflacion kuptojmë atë çrregullim monetar që krijohet me lëshimin në qarkullim të një sasie më të madhe parash dhe surrogate të parasë në krahasim me sasinë e domosdoshme të parave prej ari. "humë autorë kanë dhënë definicione të ndrzshme lidhur me inflacionin dhe ndër ta mund ta cekim edhe "amuel "onin, i cili thotë se me inflacion kuptojmë periudhën e rritjes së përgjithshme të çmimeve të mallit dhe të faktorëve të prodhimit. Inflacioni ndikon në prodhim, distribuim, çmim, konsum, etj. Inflacioni i asaj kohe përshkruhet kështu )ikur kemi shkuar në dyqan me para në hepat tona dhe jemi kthzer me plot ushqime në shportat tona. /ani po shkojmë me shporta plotë para, kurse po kthehemi me ushqime të cilat mund ti fusim në hepa0. Inflacioni është një nga sëmundjet makroekonomike dhe konsiderohet si problem serioz për ekonominë në tërësi dhe firmat në veçanti. 1ër këtë arsye çdo ekonomi nacionale inflacionin e sheh si një armik të saj.
%
2hat should you kno3 about inflation4 5 6enrz 6aziltt f. 7
%
Norma e inflacionit Inflacioni matet nëpërmjet nivelit të përgjithshëm të çmimeve për llogaritjen e të cilave përdoret indeksi i çmimeve. Indeksi më i njohur është indeksi i çmimeve për shpenzim, përkatësisht i ashtuquajturi indeks i shpenzimeve jetësore8 91I 5 9onsumer 1rice Inde :. 7
;iveli i çmimeve 8t: 5 ;iveli i çmimeve 8t-%: ;orma e inflacionit <
%== ;iveli i çmimeve 8t-%:
t < viti rrjedhës
t-% < viti i kaluar
;orma e inflacionit është ajo shkallë në përqindje e ndryshimit të indeit të çmimeve me kohë. 1sh nëse çmimi i një produkti vitin e kaluar ka qenë %== denarë, ndërsa këtë vit është %7> denarë, atëherë sa do të jetë shkalla e inflacionit4
%7> - %== %== < 7>? %==
;ga kjo rezulton se norma e inflacionit është 7> ? për produktin e caktuar.
Llojet e inflaciont 7
@konomia për vitin e katërt. 5 Aila )ameska f. 'B-'(
7
Inflaconi paraqet dukurin negative në rrjedhat e zhvllimit ekonomik.$i paraqitet në shkall dhe nivele të ndryshme nëpër faza zhvllimore të ekonomisë së një vendi.Inflacion mund ta ndajmë në bazë të kritereve të ndryshme në lloje dhe nënlloje 1)Si*as shkallës së rritjes së +mime,e - si keriter merret shpejtësia e procesit të inflacionit dhe shkalla e shpenzimt të parasë ."ipas ketij kriteri e ndajmë a .ree*in/ inflation 0 inflacion i n/a&altë kemi kur çmimet rritem me butësi, ngadal. ;dryshe i njohur si inflacioni i ultë deri në >? për vit. @dhe pse ky inflacion është relativisht i ulët në afat të shkurtë, por me kalimin e kohës efekti do te jetë shumë i madh.> b .hronic inflation 0 inflacioni kronik - inflacioni kronik apo shume vjeçarë është ai inflacion i cili është me intenztet të mesëm dhe që është i pranishëm në një vend për shumë kohë , pra ky inflacion zgjatë shumë vjet. Cuhet kronik sepse vetëm vazhdon të rritet pa rënë fare.B c alkin/ inflation 0 inflacioni ecës kemi kur shkalla e rritjes së çmimeve është më e madhe se inflacioni i ngadaltë. Dur çmimet rriten prej >? deri në %=?. "ipas ekonomistëve, inflacioni ecës duhet të merret seriozisht sepse jep një sinjal paralajmrues se inflacioni shumë shpejt mund të shëndrrohet në inflacion të vazhdueshëm 8rrjedhës, vrapues:. jithashtu, nëse inflacioni ecës nuk kontrollohet në kohën e duhur eventualisht mund të shëndrrohet në inflacion galopant. & "o&erate inflation 0 inflacioni i mo&er%ar , i *ermbajt%r : - shprehë rrtjen e ngadalshme të nivelit të pergjithshëm të cmimeve .Djo faze e inflacionit e ulët,ku zakonisht norma e inflacionit është një shifrore apo 7? - >?.;e kushte të inflacionit cmimet relatvisht janë stabile dhe njerëzit nuk frigohen nga zhvlerësimi i parasë vendore dhe jane te gatshem tEi mbajne ne duart e tyre ose tEi depozitojne në banka pasi që ato do të jenë thuajse në të njejtën vlerë për disa muaj apo për një vit më von.;e këtë fazë të inflacionit njerëzit janë të gatshëm të ldhin kontrata afatgjate me vlera monetare dyke pasur besimin se niveli i cmimeve nuk do të delvavoj vlerën e tyre të gatshme.;e situatën kur në ekonomin e një vendi kemi inflacion te moderuar8te permbajtur : edhe sistemi monetar funksionon mirë që njëherit shpreh stabilitet ekonomik. e #%nnin/ inflation 0 inflacioni i ,a$h&%eshëm kemi ateher kur ndodh një rritje të shpejtë të shkallës së çmimeve. Dur kemi rritje të çmimeve prej %=? deri në 7=?. f allo*ant inflation 0 inflacioni /alo*ant - ky inflacion karakterizohet me nivel të lartë mesatar të cmimeve gjatë një viti.;ë situatën e inflacionit galopant norma vjetore e inflacionit është dy ose tre shifror 8%>? - %'? :.nflacioni galopant i sjell > B
httpFF3iki.ans3ers.comFCF2hatGisGcreepingGinflation httpFFkalyan-city.blogspot.comF7=%%F=HFtypes-of-inflation-in-economics-3ith.html
>
crregullme serioze ekonomisë së një vendi qe shprehet neper mjet treguesve makroekonomik e financiar.*e këtë rast shumë zhvleresohet paraja e vendit ,njerezit pasurin e tyre në vlerë monetare e shendrrojne në një valutë të fort të huaj p.sh.,në dollar.;jerezit frikesohen te mbajnë para të gatshme në dore apo të depozitojne në banka. ;ë këto situata sistemi monetar crregullohet,bie norma e interest ,rritet kursi devizor si dhe crregullohen transaksionet e brendshme të ekonomisë ,vecmas ato të tregtisë se jashtme. ;e këtë fazë të inflaciont gjenden shumë vende të botës që kryessht janë vende mjafte të zhvilluara.
/ Hy*erinflation 0 Hi*erinflacioni - në fazën e hiperinflacionit çdo proces ekonomik crregullohet dhe ky lloj i inflacionit është vdekjeprurës për ekonominë e një vendi. Dy lloj i inflaciont është i rrallë dhe zakonisht paraqtet në kushte të luftës. "tudimi i këtij lloji të inflacionit është i rëndësishëm sepse hedh dritë mbi llojet e tjera të inflacionit. "i shembull të periudhave me hiperinflacion mund të përmendim jermaninë e viteve %77-%7>, ku në ketë periudhë indeksi i cmimeve u rrit nga % në %=.===.===.===?. #anka Cëndrore nirrte në qarkullim gjithmonë e më shumë kartëmonedha 5 dhe jo vetem ajo. ;ë të vertete shtypte para gjithkush donte. Dorporata te mëdha si 6oechst apo /hyssen prodhuan kartëmonedha të reja për të bërë të mundur pagesën e rrogave të punëtorëve. Jugosllavia ishte poashtu ajo që përjetoj hiperinflacionin në vitet %7-%> e cila u karakterizua nga nje hiperinflacion shumë i lartë dhe nga një zhvlerësim i jashtëzakonshem i dinarit, për shkak të luftës #osnje-6ercegovinë. ;ëse njerëzit gjithmonë endërronin të kishin një shportë me para, gjatë kësaj periudhe hiperinflacioniste ndodhi e kunderta ata më shumë preferonin shportën sesa paratë e pavlera që e mbushnin ateK )isa nga karakteristikat kryesore të hiperinflacionit janë "ë pari, shpejtësia e qarkullimit të parasë rritet shumë shpejt. ;ë fund të periudhës së hiperinflacionit gjerman paratë qarkulluan >= herë më shumë se në fillim të saj. "e dyti, cmimet relative, perfshirë edhe cmimin e punes 8pagën: bëhen jashtëzakonisht të paqëndrueshëm. 1ikërisht ky ndryshim shumë i madh në cmimet relative dhe në pagën reale me efektet përkatese në alokimin e burimeve dhe në shpërndarjen e të ardhurave, ilustron fare mirë kostot e mëdha që shkaktohen nga inflacioni. 2) Si*as *ik*amjes4 a .om*rehensi,e inflation 0 /jith*ërfshirës ndodh kur e gjithë ekonomia përjeton shtypje inflacionare. Lriten të gjitha çmimet e artikujve të gjerë të përdorimit. Lritja e çmimeve nuk është e fokusuar në ndonjë sektor të veçantë por përhapet në të gjitha sektorët.( b S*ora&ic inflation 0 s*ora&ik5 i ,etëm - ka natyrë sektoriale nuk ndodh në të gjitha sektorët por vetëm ne një të veçantë. *und të ndodh për arsze të mungesës
(
Industrial economics and management principles. )r. Lajan *ishra f. %&-%=
B
së ofertës së ndonjë produkti. 1sh në rast se prishen drithërat nga breshëri i madh ateherë rritet çmimi i produkteve të drithërave.' 3) Si*as kohës k%r n&o&hin4 a: ar-time inflation 0 inflacion /jatë kohës së l%ftës është rezultat i nevojave të luftës, vjen si arsye e shpenzimeve të shtetit për mbrojte. "hteti e heq nje numër të konsiderueshëm të të mirave dhe shërbimeve nga tregu gjë e cila rezulton në rënie të ofertës, në bazë të kësaj mund të hapet një vrimë inflacionare. H b: Post-ar inflation 0 inflacion *as l%ftës vjen si trashigimi e luftës. *enjëherë pas përfundimit të luftës kur te ardhurat e qytetarëve rriten për arsze se hiqet taksa e kohës së luftës ose borhi publik është i paguar.& c: Peace time inflation 0 inflacion /jatë *aqes kjo ndodh në kohë normale. Makonisht vjen si rezultat i shpenzimeve të shtetit për projekte të ndryshme. Dur shpenzimet e shtetit rriten atëherë edhe çmimet rriten.
')Si*as shkaqe,e të n&ryshme4 a eman& P%ll inflation 0 inflacion i rritjes së kërkesës perfaqson një situatë ku faktori kryesorë është rritja e kërkesës nga shteti, sipermarrësit dhe qytetarët. b .ost P%sh inflation 0 inflacioni i rritjes së kostos së *ro&%kte,e në raste të veçanta çmimet mund të rriten nga rritja e pagesave ose rritja e marzhës së profitit. "hpesh taksat e larta për produktet e rrisin koston e prodhimit prandaj rritet çmimi i të mirave dhe shërbimeve.%= c Po*%lation inflation 0 inflacion i *o*%llsisë ndodh atëherë kur kemi rritje të shpejtë të popullsisë. Lriten nevojat për të blerë më shumë produkte. ;dodh edhe kur kemi rritje të fuqisë puntore atëherë një familje ka më shumë të ardhura dhe do të shpenzon më tepër. & 8orei/n 9ra&e :n&%ce& inflation 0 inflacion i n;it%r n/a eks*ort< im*orti ndahet në dy pjesë %. =;*ort->oom inflation 0 inflacion i rritjes së eks*ortit kur rritet eksporti jasht masave, ateherë ulet sasia e ofertës në vend dhe kjo krijon rritje të çmimit të të mirave dhe shërbimeve 7. :m*ort Price-Hike inflation 0 inflacion i rritjes së +mimit të *ro&%kte,e të im*ort%ara nëse një shtet importon lëndë të parë nga jasht, dhe çmimi i lëndës së parë të importuar rritet për shkak të inflacionit në shtetin prej ku e importon lëndën e parë , atëherë automatikisht rritet edhe çmimi i produkteve vendore të prodhuara duke përdorur lëndë të parë të importuar. e .re&it inflation 0 inflacioni kre&itor - krijohet nga rritja eksesive e marjes së kredisë nga bankat.
'
Industrial economics and management principles. )r. Lajan *ishra f. %&-%= httpFF333.scribd.comFdocF%H(H(>F/ypes-of-Inflation & httpFF333.iseindia.comFLesearch1)!FInflationGandGII1-!ebruaryG7=%%.pdf "hembulli i fundit në shtetin tonë, menjëherë pasi filloi projekti "hkupi 7=%B u rritën çmimet e shumë produkteve dhe shërbimeve. %= Industrial economics and management principles. ) r. Lajan *ishra f. %&& H
(
f eficit inflation 0 infalcioni &eficit kur buheti i shtetit ka mungesë të financimit, atëherë shteti përmes emetimit të parave, e rrit fuqinë blerëse dhe kjo rezulton në rritjen e çmimeve. ()S*as an/a$himit të shtetit - dallojmë a :nflacionin e lire - është atëherë kur shteti nuk merr kurfarë masash që të pengojë zhvillimn e inflacionit. b :nflacioni i *en/%ar - është kur shteti merrë masa për pengimin e tij.%%
6) Si*as *ritjes së *o*%llit a :nflacioni i *arashik%ar quhet ajo norme e inflacionit e cila mund të parashikohet nga agjentët ekonomikë. b :nflacion i *a*arashik%ar është ajo normë e inflacionit e cila i kap agjentet ekonomikë në befasi. @ bejmë dallimin midis inflacionit të parashikuar dhe të paparashikuar, sepse efektet që ato shkaktojnë ndryshojnë nga njëri tjetri. Ae të ndalemi në shpjegimin e rastit kur kemi të bejmë me një normë inflacioni të parashikuar. )imë se parate përdorën si masë e vlerës në transaksione të ndryshme. 6uamarrësit dhe huadhënësit, punëtoret dhe punedhënësit hartojnë kontrata në tregues vlerorë, monetarë. ;ë këto kushte në qoftë se vlera e parsë ndryshon në mënyre të paparashikuar, gjatë kohës së zbatimit të kontratës, për shkak tv inflacionit, atëherë madhësia reale e parasë së paguar ose të marre, të fituar ndryshon nga ajo e kontraktuara.%7
%%
httpFF333.e-allmoney.comFinflationFopenGinflation.html httpFF333.preservearticles.comF7=%%=77%>&&'Fon-the-basis-of-government-reaction-inflation-can-beopen-or-suppressed.html %7 httpFF333.unc.eduFdeptsFeconFbyrnsG3ebF@conomicaeFtypesofinflation.html
'
Shkaqet e inflacionit Demi tre shkaqe kryesore të inflacionit, të njohura si modeli i trekëndëshit 1) eman& P%ll inflation 0 inflacion i rritjes së kërkesës paraqitet per arsye të rritjes së kërkesës agregate për shkak të rritjes së fuqisë blerëse. Inflacioni i kërkesës e inkurajon rritjen ekonomike sepse kërkesa e tepërt dhe gjendja e favorshme e tregut i stimulon investimet dhe zgjerimin e tregut. 2) .ost P%sh inflation 0 inflacioni i rritjes së kostos së *ro&%kte,e gjithasht njihet si Nsupply shock inflationN , shkaktohet nga rënia e ofertës agregate. Djo mund të ndodhë për shkak të fatkeqsive natyrore, ose rritjes së çmimeve të inputeve. 3) >%ilt-in inflation 0 inflacion i n&ërt%ar është një koncept më abstrakt. Inflacioni ndodh edhe për shkak të eksperiencave të kaluara me inflacionin. 1rodhuesit supozojnë se inflacioni do të rritet, dhe ne bazë të këtij parashikimi ata i rrisin çmimet e tzre para se vlera aktuale të rritet, në këtë mënyrë duke krijuar inflacion të parakohshëm.
H
Pasojat e inflacionit 1asojat e inflacionit ndihen ne te gjtha sferat e riprodhmit shoqëror , pra inflacioni ndikon në %.;ë zhvillimn ekonomik - Inflacioni ka ndikim a) N&ikim të *ër/jithshëm4 rritja e përgjithshme e çmimeve nënkupton ulje të fuqisë blerëse, për arsye se me rritjen e përgjithshme të çmimeve secila njësi monetare ka pak vlerë që dmth se blen më pak të mira dhe shërbime. jatë inflacionit nuk preket vetëm ekonomia nacionale por edhe shoqëria. 1sh gjatë inflacionit ajo pjesë e shoqërisë që disponon me kapital si prona, akcione etj, ata përfitojnë nga rritja e vlerës së tyre, përderi sa ata të cilët tentojnë të sigurojnë kapital do të duhet të paguajnë më shumë. b) N&ikim ne/ati,4 inflacioni ka shumë efekte negative si #e$er,a 0 Hoar&in/ - njerëzit blejnë produkte të qëndrueshme, ushqime të tepërta, tentojnë ti heqin qafe paratë që ti shmangen humbjeve të tepërta që priten nga rënia e fuqisë blerëse, kështu duke krijuar mungesë të ofertës. estim%lon k%rsimin kursyesit apo huadhënësit janë gjithmonë humbës gjatë inflacionit. .ost P%sh inflation puntorët niten që të kërkojnë rritje të shpejtë të rrogës që të mund të jenë në gjendje të bljenë të mira dhe shërbime për jetesë. ?re&itorët ek$ist%es &ëmtohen për arsye të rënies së vlerës së parasë interesi që marrin kreditorët nuk do të ketë vlerë.%> #ritja e kons%mimit në fa$at e *ara të inflacionit qytetarët shpenzojnë më shumë deri sa vlera e parasë është ende e lartë. :l%$ioni i *rofitit firmat kujtojnë se kanë profit të lartë por në realitet ato janë duke humbur shumë para nëse nuk e kalkulojnë shkallën e inflacionit. #ritje e taksa,e qytetarëve do tu vihet taksë më e lartë për arsye të rritjes së rrogave për shkak të inflacionit. #ritje e +mime,e të im*ortit për shkak të rënies së vlerës së valutës ulet edhe fuqia blerëse në tregjet ndërkombtare c N&ikim *o$iti,4 :nflatorët &alin me fitime - ata që janë shkaktarët e inflacionit që shpesh janë njerëzit e pasur shpesh dalin fitimtarë nga inflacioni sepse gjatë saj u rritet vlera e profitit apo vlera e akcioneve. #riten fitimet e firma,e në fazat e para kur pasojat negative ende nuk janë shfaqur firmat fitojnë shumë nga rritja e çmimeve. ?artelet kanë benefite - edhe pse i shkatërron bizneset e vogla, firmat e mëdha gjatë inflacionit e bëjnë kontrollimin e çmimeve, në një farë mënyre ato shëndrrohen në monopol.
%>
"pjegimi gjendet në faqet më poshtë.
&
H%amarrësit *ërfitojnë 5 huOamarrësit gjatë inflacionit janë përfituesit më të mëdhenj sepse ato në njëfarë mënyre paguajnë të njejtën shumë sa e kanë marrë hua. "i pasojë ato do të paguajnë më pak. Ae të marrim një shëmbull që ilustron kthimin e kredisë ;jë konsumator merr hua në bankë (=== P për të blerë një veturë dhe bie dakort që ta kthejë huanë e marrë pas një viti me një normë interesi %=? në vit. 1as një viti ky përson do ta kthejë huanë e marrë prej (===P dhe do të paguajë (==P interes 8(===Q%=?<(==P:. "upozojmë fillimisht se nuk kemi inflacion. Lrjedhimisht sasia e mallrave dhe shërbimeve që mund të blihen me (===P mbetët e njëjtë. ;ë këtë situatë, duke i paguar bankës (==P si interes, konsuamtori heq dorë nga konsumi i masës përkatëse në mallra dhe shërbime. ;dërsa banka merr (==P me shumë nga sa kishte në fillim dhe mund të blejë me to më shumë mallra dhe shërbime se sa në fillim. /ani le ta studiojmë këtë marrëveshje, por në kushtet kur ekonomia vuan nga një inflacion prej %=? në vit. @shtë e qartë se në fund të vitit konsuamtori do ti kthejë bankës ((==P, ku (===P përbejnë kthimin e huasë së marrë dhe (==P janë pagesa e interesit për huanë e marrë. ;ë këtë rast, kur banka merr ((==P, sasia e mallrave dhe shërbimeve që ajo mund të blejë më këto para është saktësisht e barabartë me ato që mund të kishte blerë me (===P një vit më parë. 1ërsa i përket konsumatorit, mëgjithëse ai i paguan #ankës (==P interes, kjo pagesë nuk imponon ndonjë kosto oportune për të, sepse pas një viti vlera e parasë ka rënë 8për shkak të inflacionit %=?:. "huma prej (===P që ai mori hua, është e qartë se pas një viti vlerësohet më pak në sasi mallrash dhe shërbimesh. /ani pas një viti duhen ((==P për të blerë ato mallra dhe shërbime që bleheshin me (===P një vit më parë. 1ra, rezulton se realisht konsumatori ka kthyer (=== P. Djo rënie në vleren e huasë e fshin pse e asgjëson pagesen prej (==P si interes. /hemi se në ketë rast konsumatori 8huamarrësi: është i fituar, kurse banka 8huadhënësi: është i humbur. =fekti "%n&ell-9obin sipas laureateve James /obin dhe Lobert *undell një nivel i moderuar i inflacionit i rrit investimet në një ekonomi që rezulton në rritje ekonomike. Djo ndodh për arsye se inflacioni e ul vlerën e parave dhe e rrit vlerën e të mirave dhe shërbimeve, pronave, etj. Dështu për ta shmangur inflacionin, investitorëst nuk mbajnë para por i investojnë ato në projekte të ndryshme.
7. Ni&kmi i nflacionit në *ro&him &he rritjen ekonomike - inflacioni krijon iluzion te prosperitetit , perkatesisht të zhvillimit të ekonomise apo te rritjes se prodhmit. *eqë rriten çmimet e të mirave dhe shërbimeve, inflacioni jep edhe iluzionin e rritjes së vlerës së #ruto 1rodhimit Rendor. 1or inflacioni mund të ndikoj edhe pozitivisht në një ekonomi nacionale ku numri i papunsisë është shum i madh. ;ë ato vende ku inflacioni është i ulët 8 njëshifror : rritet profitabiliteti dhe kjo çon në rritje të investimeve, punësime të reja, kërkesë dhe ofertë të lartë, etj. >. N&ikimi i inflacionit në sh*rën&arje të të ar&h%ra,e - inflacioni ka ndikim dhe pasoja negative në shprendarjen e të ardhurave , kryesisht nga inflacioni dëmtohen punonjësit ,
nënpunesit , pensonistët , invalidët , marrësit e ndihmave sociale , kursimtarët kreditor etj. $jo çon deri te një ridistribuim arbitrar të të ardhurave dhe atëher shfaqen vështirsi financiare. jatë këtij efekti të inflacionit puntorët nuk kompenzohen për rritjen e çmimeve, kështu që të pasurit bëhen më të pasur dhe të varfërit më të varfër .%B B. N&ikimi i inflacionit në kembim n&ërkombetar - inflacioni në shumë aspekte ndikon në mardheniet ekonomike nderkombetare. *e vazhdimin e rritjes së çmimeve, eventualisht çmimet do të bëhen shumë të larta dhe jo të volitshme për shtetet apo firmat të cilat importojnë produkte nga shteti ku ka inflacion.
%B
"hembull i thjeshtë në vendin tonë ku çdo dit çmimet rriten ndërsa rrogat mbesin të njejta.
%=
"asat antiinflacionare )ukuria e inflacionit e cila është bërë përcjellës i përhershëm i ekonomisë prej të gjitha shteteve ka ndikuar që shkenca të studioj dukuritë, format, shkaqet dhe pasojat e tij dhe njëkohesisht masat të cilat duhet marrë per pengimin dhe perballimn e inflaciont. Dura e inflacionit, si të gjitha kurat tjera, përbëhet kryesisht nga heqja e shkaktarit të saj. "hkaktari i inflacionit është rritja e volumit të parasë dhe kredisë, dmth kura e inflacionit është ndalimi i rritjes se volumit të parasë dhe kredisë në qarkullim.%( *ënyrat e uljes apo preventimit të inflacionit janë 1. Politika "onetare 5 është mjeti primar që çdo bankë nacionale e përdor në luftën kundër inflacionit. $jo është një proces përmes së cilës banka qendrore e kontrollon sasinë e parave në qarkullim, shpesh duke e targetuar shkallën e interesit me qëllim që të ndihmojë rritjen ekonomike dhe stabilitetin. 1olitika monetare e lufton inflacionin në këto mënyra a "e rritje të shkallës së interesit kështu i dekurajon personat fizik dhe juridik për të marë kredi dhe në mënyrë direkte e ul qarkullimin e parave. b "e rritje të shkallës së interesit *ër &e*o$itorët në këtë mënyrë u jep kurajo personave fizik dhe juridik që të deponojnë paratë, në mënyrë direkte e ul qarkullimin e parave. c Në*ërmjet *olitikës fiskale 5 nëpërmjet kësaj politike shteti e lufton inflacionin në këto mënyra 9aksa më të larta duke vënë taksa më të larta shteti i ul të ardhurat e qytetarëve, kështu e ul kërkesën dhe kjo rezulton në rritjen e çmimeve. #e&%ktim i sasisë së h%a$ar n/a shteti në bankën n&ërkombtare - nëse shteti huazon më pak para nga banka ndërkombtare atëherë automatikisht ulet sasia e parave në qarkullim. Sh*alljen e h%asë shtetrore shteti huazon para nga qytetarët e tij apo nga firmat brenda territorit të tij, karakteristike e kësaj huaje është se shteti e kthen të njejtën sasi të parave që e ka huazuar, pra pa interes.%' 2. Stim%limi i rritjes ekonomike - nëse rritja ekonomike përshtatet me rritjen e sasisë së parave në qarkullim atëherë inflacioni nuk mund të ndodhë. 3. N&rrimi i k%rsit të këmbimit mënyrë për ta ndryshuar vlerën e valutës shtë për ta ndryshuar shkallën e këmbimit të valutës. "humica e shteteve i lënë valutat e tyre të shkëmbehen lirshëm kundër valutave tjera. 1or kur shteti e sheh se vlera e valutes së tyre fillon të bjerë, ata përdorin të ashtuquajturën shkallë këmbimi e rregulluar. $jo e mbërthen ose lidh vlautën me një valutë tjetër, zakonisht me ndonjë më të fortë. %H %(
2hat should you kno3 about inflation4 5 6enrz 6aziltt f. %( httpFFllogaria.3eebly.comFuploadsF7F7F%F=F77%=(='F=GhuajaGpublike.pdf %H "hembull i këtillë është Dina se si e rregulloi vlerën e saj me dollarin. $jo e mbërtheu Senin me )ollarin %'
%%
4. ?ontrollimi &irekt i rro/a,e &he +mime,e - është mënyrë tjetër për ta luftuar inflacionin përme kontrollimit të rrogave dhe çmimeve. 1or kjo është vetëm një masë e përkohshme që më shpesh përdoret gjatë luftës dhe vuajtjeve të mëdha. ;ëse nuk përdoret bashk me ndonjë politikë fiskale, kjo masë zakonisht situatën e keqe e bën katastrofale.
5. Stan&arti i arit është sistem monetar përmes së cilës njësia e valutës është e barabartë me vlerën e një mase specifike të arit.
%7
#e$yme Inflacioni është një rritje ngulmuese e çmimit të të mirave dhe shërbimeve, të shkaktuara nga disniveli i krijuar nga një sasi e vogël e të mirave materiale në treg dhe e një sasie të madhe të parasë në qarkullim. !jala inflacion vjen nga fjala latine inflare që do të thotë fryrje, ymadhim etj. )he ajo fjalë përdorej vetëm për të treguar kuantitetin e parave, tregon se volumi i parave është i fryrë, tepër i tendosur. *e inflacion kuptojmë atë çrregullim të proceseve ekonomike dhe financiare në mes të ofertës dhe kërkesës së mallrave dhe shërbimeve i cili shprehet me rritjen e çmimeve dhe me zhvlerësimin e parasë !olmula për matjen e inflacionit është
;iveli i çmimeve 8t: 5 ;iveli i çmimeve 8t-%: ;orma e inflacionit <
%== ;iveli i çmimeve 8t-%:
Alojet e inflacionit janë %. "ipas shkallës së rritjes së çmimeve kemi creeping inflation, chronic inflation, 3alking inflation, moderate inflation, running inflation, galopant inflation dhe hyperinflation. 7. sipas pikpamjes kemi comprehensive dhe sporadic inflation >. "ipas kohës kur ndodhin kemi 3ar-time inflation, post-3ar inflation dhe peace time inflation B. "ipas shkaqeve të ndryshme kemi demand pull inflation, cost-push inflation, foreign trade induced inflation, population inflation, credit inflation, deficit inflation. (. "ipas angazhimit të shtetit kemi inflacion të lirë dhe inflacion të penguar. '. "ipas pritjes së popullit kemi inflacion të parashikueshëm dhe të paparashikueshëm. Inflacioni ndikon në zhvillim ekonomik, në rritjen e produktivitetit dhe rritjen ekonomike, në rishpërndarjen e të ardhurave, në këmbim ndërkombtar. "hkaqet kryesore për paraqitjen e tij janë rritja e kërkesës, rritja e çmimeve dhe inflacioni i ndërtuar. )he masat që duhet të merren për preventimin e inflacionit janë politika monetare, stimulimi i rritjes së prodhimit, ndryshimi i kursit të këmbimit, kontrollimi direkt i rrogave dhe çmimeve, standarti i arit.
%>
Përf%n&imi Inflacioni është pjesë e pa shmangshme e ekonomisë. )efinimi i saj është rritja e çmimeve të të mirave dhe shërbimeve në një shtet me kohë. @ffektet qe ajo i shkakton e dobësojnë ekonominë e shtetit deri në një pikë ku shteti falimenton. Inflacioni dhe hiper inflacioni kanë efekte negative të llahtarshme në një shoqëri siç e pamë në jermani pas A)#, në $rgjentinë në vitet %H=, në #razil në vitet %&=, në "htetet e #ashkuara të $merikës past luftës në Rietnam, në Lepublikën 1opullore të Dinës, etj. /ë gjitha këto shtete e rregulluan ekonominë e tyre dhe këtë mjerim shoqëror të shkaktuar nga inflacioni. )uke i parë këto shembuj çdo shtet duhet të bëhet gati që të ballafaqohet me inflacionin, të studiojë se çfarë duhet të bëj që ti shmanget. !atkeqsisht ne si shoqëri e varfër gjithmonë dalim humbës nga ky fenomen ekonomik. "i gjithmonë të pasurit gjithmonë vazhdojnë duke e rritur pasurinë e tyre, ndërsa të varfërit gjithmon ngelen në baltën të cilën ky fenomen i ka shtyrë të hynë. Inflacioni i kufizon nevojat tona si rini e papunë me rritje e vazhdueshme të çmimeve, na i mohon kënaqësitë, na i mohon të mirat që i ofron vendi ku jetojmë. "iç thot një anekdotë e bukur angleze Inflation is 3hen you pay fifteen dollars for the ten-dollar haircut you used to get for five dollars 3hen you had hair.0 Inflacioni është atëherë kur paguan %( dollarë për një qethje qe realisht kushton %= dollarë që e për të paguaje ( dollarë kur kishe flokë. *e inflacion vetëm koha është ajo që mund ta kursesh, sepse inflacioni ti eleminon të gjitha mundësit apo planet për tu pasurar. Ilaçi i të gjitha të këqiave për një shtet të korruptuar është inflacioni i valutës, dhe e dyta është lufta , të dyja sjellin paqe të përkohshme, të dyja gjithashtu sjellin shkatrrim permanent.
%B
Literatura e shfrytëzuar
%. 7. >. B.
2hat should you kno3 about inflation4 5 6enry 6azlitt @konomia për vitin e katërt. 5 Aila )ameska httpFF3iki.ans3ers.comFCF2hatGisGcreepingGinflation httpFFkalyan-city.blogspot.comF7=%%F=HFtypes-of-inflation-in-economics3ith.html (. Industrial economics and management principles. 5 )r. Lajan *ishra '. httpFF333.scribd.comFdocF%H(H(>F/ypes-of-Inflation H. httpFF333.iseindia.comFLesearch1)!FInflationGandGII1-!ebruaryG7=%%.pdf &. httpFF333.e-allmoney.comFinflationFopenGinflation.html . httpFF333.preservearticles.comF7=%%=77%>&&'Fon-the-basis-of-governmentreaction-inflation-can-be-open-or-suppressed.html %=. httpFF333.unc.eduFdeptsFeconFbyrnsG3ebF@conomicaeFtypesofinflation.html %%. httpFFllogaria.3eebly.comFuploadsF7F7F%F=F77%=(='F=GhuajaGpublike.pdf %7. httpFFen.3ikipedia.orgF3ikiFInflation %>. httpFF333.investopedia.comFuniversityFinflationFinflation%.asp %B. Inflacioni dhe papunsia 5 *ilton !riedman %(. httpFFcrisistimes.comFinflation.php
%(
