HİDROGRAF DENEYİ RAPORU
Hidrograf deneyi yapılırken arazinin modellenebilmesi için tabanı küçük taşlarl a kaplanmış boyutları 80 cm x 100 cm olan bir havza modeli kullanılmıştır. Modelin üzerinde yer alan borular vasıtasıyla havzaya yağan yağışı temsil etmesi amacıyla su girişi sağlanmaktadır. Havza modeline belirli bir süre su girişi sağlandıktan sonra modelden çıkan ince bir borudan su çıkışının başlaması için 15 saniye sani ye beklenilmiştir. Bu süre gecikme süresi olarak tanımlanmaktadır. Çıkan suyun biriktirilmesi boyutları 2 cm x 19 cm olan hücrelere ayrılmış bir su toplama haznesinin 10 saniyelik zaman aralıkları ile birer hücre ötelenmesi ile sağlanmaktadır. Deney tamamlandıktan sonra haznedeki seviyeler bize hidrograf eğrisini vermektedir.
t (s)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
h (cm)
0
0,6
1,9
3,8
3,2
3
2,5
1,8
0,4
0
0
Tablo 1.1 Deney sırasında gözlenen h -t değerleri
Ayrıca bu deney için Taban Akışı = 0 cm 3/s Yağış yüksekliği kayıt zaman adımı = 10 s Toplam yağış süresi = 80 s Yağış yüksekliklerinin su biriktirme havzasının hücre yüzey alanı ile çar pımı sonucunda gelen suyun hacmi elde edilmektedir. Elde edilen su hacimlerinin belirli olan zaman aralığına (t = 10 s) bölünmesi sonucunda debiler elde edilmektedir. Hücre yüzey alanı = 2 x 19 = 38 cm 2 t = 0 için Q 1 = 0 cm3/s t = 10 için Q 2 = (38 x 0,6) / 10 = 2,28 cm 3/s t = 20 için Q 2 = (38 x 1,9) / 10 = 7,22 cm 3/s t = 30 için Q 2 = (38 x 3,8) / 10 = 14,44 cm 3/s t = 40 için Q 2 = (38 x 3,2) / 10 = 12,16 cm 3/s t = 50 için Q 2 = (38 x 3) / 10 = 11,4 cm 3/s t = 60 için Q 2 = (38 x 2,5) / 10 = 9,5 cm 3/s t = 70 için Q 2 = (38 x 1,8) / 10 = 6,84 cm 3/s
t = 80 için Q 2 = (38 x 0,4) / 10 = 1,52 cm 3/s
Hesaplanan debi değerleri kullanılarak hidrograf çizilebilmektedir çizilebilmektedir . Taban akışı 0 cm 0 cm3/s olduğu için çizilen hidrograf aynı zamanda dolaysız akış hidrografıdır.
Hidrograf 16
14.44
14
12.16 11.4
12 9.5
) 10 s / 3 m 8 c ( Q 6
7.22
4
6.84
2.28 1.52
2
0
0
0 0
20
40
60
80
100
t (saniye)
Dolaysız akış hidrografının altında kalan alan Dolaysız Akış Hacmini verir. Bu alan şu şekilde elde edilir: D.A.H = 0 + 2,28 + 7,22 + 14,44 + 12,16 + 11,4 + 9,5 + 6,84 + 1,52 = 65,36 cm 3 Dolaysız akış hacminin havza modelinin alanına bölünmesiyle de dolaysız akış yüksekliği elde edilir: D.A.Y = D.A.H / A = 65,36 cm 3 / 8800 cm 2 = 0,00743 cm olarak bulunur. Yani daha önce çizdiğimiz 80 saniyelik yağışın oluşturduğu dolaysız akışın hidrografi 0,00743 cm’lik bir akışın oluşturduğu hidrograftır. Bu hidrografın ordinatları nın 0,00743 ile bölünmesi ile birim hidrograf elde edilmektedir.
Birim Hidrograf 2500 1943.47 2000 1636.61 1534.32
) s 1500 / 3 m c ( Q1000
1278.6 971.74
920.59
306.86
500
204.58
0
0
0 0
20
40
60
80
100
t (saniye)
Artık yağış süresi = 80 s Gecikme süresi = 15 s S hidrografını hidrografını elde etmek için birim hidrograf hidro graf değerleri 10 saniye ötelenerek ötelenerek sonuç bulunmaktadır .
t
0
10
Qb(cm3/s)
0
306,86
Q1(cm3/s)
0
0
Qt(cm3/s)
0
306,86
20
50
60
70
80
90
971,74 1943,47 1636,61 1534,32
1278,6
920,59
204,58
0
971,74 1943,47 1636,61 1534,32
1278,6
920,59
204,58
1278,6 2915,21 3580,08 3170,93 2812,92 2199,16 1125,17
204,58
306,86
30
40
Tabloda Qb değerleri birim hidrografın, Q1 değerleri birim hidrografın 10 saniye ötelenmiş halini göstermektedir. Qt = (Qb + Q1)
S Hidrografı 2500 1943.47 2000 1636.61 1534.32 1278.6
1500
) s / 3 m1000 c ( Q
971.74
920.59
306.86
500 0
204.58
0
0 0
20
40
60
-500
t (saniye)
80
100
