Laporan Pendahuluan Abses Hepar

LAPORAN PENDAHULUAN ABSES HEPAR 

1.

ANATOMI DAN FISIOLOGI HEPAR.

Hati adalah kelenjar tere!ar dala" t##h$ erat rat%rata !ekitar 1.&'' (r. ) * erat adan +ran( +ran( de,a!a de,a!a n+r"al n+r"al.Ha .Hati ti "er#-ak "er#-akan an +r(an +r(an l#nak l#nak an( lent#r lent#r dan ter/et ter/etak ak +leh +leh !tr#kt !tr#kt#r  #r  !ekitar.Hati !ekitar.Hati "e"iliki -er"#kaan !#-eri+r an( /e"#n( dan terletak di a,ah k#ah "er#-akan ataata- dari dari (inj (injal al$$ la" la"#n #n(a$ (a$ -an/ -an/rea rea!! dan dan #!#! #!#!.H .Hat atii "e"i "e"ili likki kki d#a l+#! l+#! ait ait# # kiri kiri dan kanan.Setia- l+#! hati tera(i "enjadi !tr#kt#r%!tr#kt#r an( di!e#t l+#l#!$ an( "er#-akan #nit "ikr+!k+-i dan 0#n(!i+nal 0#n(!i+nal +r(an.Hati +r(an.Hati "an#!ia "e"iliki "e"iliki "ak!i"al "ak!i"al 1''.''' l+#l#!.Di l+#l#!.Di antara antara le"-en le"-en(an (an !el hati hati terda-a terda-att ka-ile ka-iler% r%ka-i ka-iler ler an( an( di!e#t di!e#t !ea(ai !ea(ai !in#!+ !in#!+id. id.Sin Sin#!+ #!+id id diata!i +leh !el 0a(+!tik dan !el k#-00er. Sel k#-00er 0#n(!ina adalah "enelan akteri dan  enda a!in( lain dala" darah. Sl2ia a. Pri/e$ )''34. Hati "e"iliki d#a !#"er !#-lai darah$ dari !al#ran /erna dan li"-a "elal#i 2ena -+rta he-ati/a$ dan dari a+rta "elal#i arteri he-ati/a.Sekitar !e-erti(a darah an( "a!#k adalah darah arteri dan d#a -erti(ana adalah darah 2ena -+rta. 5+l#"e t+tal darah an( "ele,ati hati !etia"enitna adalah 1.&'' "l. Sl2ia a. Pri/e$ )''34. Hati adalah +r(an "eta+lik tere!ar dan ter-entin( dala" t##h. Or(an ini "elak#kan  era(ai 0#n(!i$ "en/ak#- hal%hal erik#t6

1. Pen(+lahan "eta+lik kate(+ri n#trient #ta"a kar+hidrat$ le"ak$ -r+tein4 !etelah  -enera-an "ereka adalah !al#ran -en/ernaan. ). Det+k!i0ika!i ata# de(rada!i 7at%7at !i!a dan h+r"+n !erta +at dan !ena,a a!in( lainna. 8. Sinte!i! era(ai -r+tein -la!"a$ "en/ak#- -r+tein%-r+tein an( -entin( #nt#k -e"ek#an 9. &. 3. :.

).

darah$ !erta #nt#k "en(an(k#t h+r"+n tir+id$ !ter+id dan k+le!ter+l dala" darah. Peni"-an(an (lik+(en$ le"ak$ e!i$ te"a(a$ dan anak 2ita"in. Pen(akti0an 2ita"in D. Pen(el#aran akteri dari !el%!el darah "erah an( #!an( erkat adana "akr+0a( re!iden. Ek!kre!i ;+le!ter+l dan ilir#in Sher,++d$ )''14

PENGERTIAN ABSES HEPAR. A!e! hati adalah ent#k in0ek!i -ada hati an( di!eakan karena in0ek!i akteri$ -ara!it$  ja"#r "a#-#n nekr+!i! !teril an( er!#"er dari !i!te" (a!tr+inte!tinal an( ditandai den(an adana -r+!e! !#-#ra!i den(an -e"ent#kan -#! di dala" -arenki" hati Ar# < S#d++$ )''34. A!e! adalah -en(#"-#lan /airan nanah teal$ er,arna kek#nin(an di!eakan +leh  akteri$ -r+t+7+a ata# in2a!i ja"#r kejarin(an t##h. A!e! da-at terjadi di k#lit$ (#!i$ t#lan($ dan +r(an t##h !e-erti hati$ -ar#%-ar#$ ahkan +tak$ area an( terjadi a!e! er,arna "erah dan "en((e"#n($ ia!ana terda-at !en!a!i neri dan -ana! !ete"-at Mi/r+!+0t En/arta Re0eren/e Lirar$ )''94 A!/e!! adalah k#"-#lan nanah !ete"-at dala" r+n((a an( tidak akiat ker#!akan  jarin(an$ He-ar adalah hati D+rland$ 1==34. >adi A!e! he-ar adalah r+n((a eri!i nanah -ada hati an( diakiatkan +leh in0ek!i.

8.

ETIOLOGI.

a.

A!e! hati dia(i ata! d#a !e/ara #"#"$ ait# a!e! hati a"+ea dan a!e! hati -+(enik. A!e! hati a"+ea Dida-atkan eera-a !-e!ie! a"+ea an( da-at hid#- !e(ai -ara!it n+n -at+(en dala" "#l#t dan #!#!$ ta-i hana Entere"+ea hi!t+lti/a an( da-at "eneakan -enakit.Hana !ea(ian indi2id# an( terin0ek!i Entere"+ea hi!t+lti/a an( "e"eri (ejala in2a!i0$ !ehin((a di d#(a ada d#a jeni! E. Hi!t+lti/a ait# !tarin -at+(en dan n+n -at+(en. Ber2aria!ina 2ir#len!i

!train ini ereda erda!arkan ke"a"-#anna "eni"#lkan le!i -ada he-ar Ar# < S#d++$ )''34. E.hi!t+lti/a di dla" 0e/e! da-at di te"#kan dala" d#a ent#k 2e(etati0 ata# tr+-+7+it dan  ent#k ki!ta an( i!a ertahan hid#- di l#ar t#i#h "an#!ia.;i!ta de,a!a er#k#ran 1'%)' "ikr+n$ re!i!ten terhada- !#a!ana kerin( dan a!a". Bent#k tr+-+7+it akan "ati dala" !#a!ana kerin( dan a!a". Tr+0+7+it e!ar !an(at akti0 er(erak$ "a"-# "e"an(!a eritr+!it$ "en(and#n(  -r+tea!e ait# hial#r+nida!e dan "#k+-+li!akarida!e an( "a"-# "en(akiatkan de!tr#k!i  jarin(an.  .

A!e! hati -i+(enik  In0ek!i ter#ta"a di!eakan +leh k#"an (ra" ne(ati0 dan -enea an( teranak adalah E./+li.Selain it#$ -eneana j#(a adalah !tre-t+/+//#! 0ae/ali!$ Pr+te#! 2#l(ari!$ dan Sal"+nellla T-hi.Da-at -#la akteri anaer+ !e-erti akter+ide!$ aer+akteria$ akttin+"e!i!$ dan !tre-t+/+//#! anaer+.Unt#k -eneta-anna -erl# dilak#kan iakan darah$ -#!$ e"-ed#$ dan !,a !e/ara anaer+ "a#-#n aer+ Ar# < S#d++$ )''34.

9. a.

PATOFISIOLOGI. A"+eia!i! He-ar  A"eia!i! hati -enea #ta"ana adalah enta"+ea h!t+liti/a. Hana !ea(ian ke/il indi2id# an( terin0ek!i E.h!t+liti/a an( "e"eri (ejala a"eia!i! in2a!i0$ !ehin((a ada d#(aan ada ) jeni! E.h!t+liti/a ait# !train -at+(en dan n+n -at+(en. Ber2aria!ina 2ir#len!i  era(ai !train E.h!t+liti/a ini ereda erda!arkan ke"a"-#anna "eni"#lkan le!i -ada hati. Pat+(ene!i! a"eia!i! hati el#" da-at diketahi !e/ara -a!ti. Ada eera-a "ekani!"e an( telah dike"#kakan antara lain 6 0akt+r 2ir#len!i -ara!it an( "en(ha!ilkan t+k!in$ ketidak!ei"an(an n#tri!i$ 0akt+r re!i!ten!i -ara!it$ i"#n+de-re!i -eja"#$ er#ah%#ahna anti(en -er"#kaan dan -en#r#nan i"#nita! /ell%"ediated. Arie0 Man!j+er$ )''14 Se/ara !in(kat da-at dike"#kakan ) "ekani!"e 6 Arie0 Man!j+er$ )''14 a. !train E.h!t+liti/a ada an( -at+(en dan n+n -at+(en.

 . !e/ara (enetik E.h!t+liti/a da-at "eneakan in2a!i teta-i

ter(ant#n( -ada interak!i

an( k+"-lek! antara -ara!it den(an lin(k#n(an !al#ran /erna ter#ta"a -ada 0l+ra  akteri. Mekani!"e terjadina a"eia!i! hati6 14 -ene"-elan E.h!t+liti/a -ada "#k#! #!#!. )4 -en(er#!akan !a,ar inte!tinal. 84 li!i! !el e-itel inte!tinal !erta !el radan(. Terjadina !#-re!i re!-+n! i"#n /ell% "ediated and di!eakan en7i" ata# t+k!in -ara!it$ j#(a da-at karena -enakit t#erk#l+!i!$ "aln#tri!i$ ke(ana!an dll. 94 -enearan a"ea ke hati. Penearan a"ea dari #!#! ke hati !ea(ian e!ar "elal#i 2ena -+rta. Terjadi 0+k#! ak#"#la!i ne#tr+0il -eri-+rtal an( di!ertai nekr+!i! dan in0iltra!i (ran#l+"at+!a. Le!i "e"e!ar$ er!at# dan (ran#l+"a di(anti den(an jarin(an nekr+tik. Ba(ian nekr+tik ini dikelilin(i ka-!#l ti-i! !e-erti jarin(an 0ir+!a. A"eia!i! hati ini da-at terjadi er#lan ata# tah#n !etelah terjadina a"eia!i! inte!tinal dan !ekitar &'* a"eia!i! hati terjadi tan-a didah#l#i ri,aat di!entri a"eia!i!. Ar# < S#d++$ )''34 Ske"a a(an Terjadina A"+eia!i! he-ar 6 Ba(an -at+0i!i+l+(i terjadina a"+ia!i!he-ar$ Sta0 Pen(ajar Pat+0i!i+l+(i$ Fak#lta! ;ed+kteran Unira, Malan( )''84

PATH
Ske"a a(an Pen(ar#h a!e! he-ar terhada- ke#t#han da!ar "an#!iah 6

Ba(an -en(ar#h a!e! he-ar terhada- ke#t#han "an#!ia. Br#ner dan S#ddarth$ )'''4

Penjelasan

A"#a an( "a!#k "eneakan -eradan(an he-ar !ehin((a "en(akiatkan in0ek!i ;er#!akan jarin(an he-ar "eni"#lkan -era!aan neri In0ek!i -ada he-ar "eni"#lkan ra!a neri !ehin((a "en(ala"i (an((#an tid#r ata! -+la tid#r. A!e! "eneakan "eta+li!"e dihati "en#r#n !ehin((a "eni"#lkan -er#ahan n#tri!i k#ran( dari ke#t#han. Meta+li!"e n#tri!i di hati "en#r#n "eneakan -r+d#k!i ener(i "en#r#n !ehin((a da-at terjadi int+leran!i akti0ita! 0i!ikMani0e!ta!i klini!

 . A!e! hati -i+(enik  A!e! hati -i+(enik da-at terjadi "elal#i in0ek!i an( era!al dari6 a. 5ena -+rta ait# in0ek!i -el2i! ata# (a!tr+inte!tinal$ i!a "eneakan -iel0leiti! -+rta ata# e"+li !e-tik.

 . Sal#ran e"-ed# "er#-akan !#"er in0ek!i an( ter!erin(. ;+lan(iti! !e-tik da-at "eneakan -en#"atan !al#ran e"-ed# !e-erti j#(a at# e"-ed#$ kanker$ !trikt#ra !al#ran e"-ed# ata#-#n an+"ali !al#ran e"-ed# k+n(enital. /. In0ek!i lan(!#n( !e-erti l#ka -enetra!i$ 0+k#! !e-tik erdekatan !e-erti a!e! -erine0rik$ ke/elakaan la# linta!. d. Se-ti!e"ia ata# akteri"ia akiat in0ek!i di te"-at lain. e. ;ri-t+(enik tan-a 0akt+r -redi!-+!i!i an( jela!$ ter#ta"a -ada +r(an lanj#t #!ia.Ar# < S#d++$ )''34.

&.

TANDA DAN GE>ALA @ MANIFESTASI ;LINIS. ;el#han a,al6 de"a"@"en((i(il$ neri ad+"en$ an+kre!ia@"alai!e$ "#al@"#ntah$  -en#r#nan erat adan$ kerin(an "ala"$ diare$ de"a"

T  8C4$ he-at+"e(ali$ neri tekan

k#adran kanan ata!$ ikter#!$ a!ite!$ !erta !e-!i! an( "eneakan ke"atian. a"er+n 1==:4 Di/#ri(ai adana AHP a-aila dite"#kan !indr+" klini! kli!ik er#-a neri !-+ntan -er#t kanan ata!$ an( di tandai den(an jalan "e"#n(k#k kede-an den(an ked#a tan(an diletakan di ata!na. De"a"@-ana! tin((i "er#-akan kel#han an( -alin( #ta"a$ kel#han lain ait# neri  -ada k#adran kanan ata! ad+"en$ dan di!ertai den(an keadaan !+k. A-aila AHP letakna dekat di(0ra("a$ "aka akan terjadi irita!i dia(0ra("a !ehin((a terjadi neri -ada ah# !eelah kanan$ at#k ata#-#n terjadi atelekte!i!$ ra!a "#al dan "#ntah$ erk#ran(na na0!# "akan$ terjadi -en#r#nan erat adan an( #nintenti+nal. A!e! adalah taha- terakhir dari !#at# in0ek!i jarin(an an( dia,ali den(an -r+!e! an( di!e#t -eradan(an. A,alna$ !e-erti akteri "en(akti0kan !i!te" kekealan t##h$ eera-a kejadian terjadi6 a.  . /. d. e.

Darah "en(alir ke daerah "enin(kat. S#h# daerah "enin(kat karena "enin(katna -a!+kan darah.
Ra!ana !akit$ karena irita!i dari -e"en(kakan dan akti2ita! ki"ia. 0. ;ee"-at tanda%-ana!$ en(kak$ ke"erahan$ dan !akit%/iri -eradan(an

3. 1.

PENATALA;SANAAN. Medika"ent+!a

Deri2at nitr+i"ida7+le da-at "e"eranta! tr+-+7+it inte!tinal@ek!trainte!tinal ata#

1. ). 8. ).

ki!ta.Oat ini da-at dierikan !e/ara +ral ata# intra2ena. Se/ara !in(kat -en(+atan a"+eia!i! hati !ea(ai erik#t 6 Metr+nida7+le 6 8:&' "( !ela"a &%1' hari dan dita"ah den(an  ;l+r+#in 0+!0at 6 1 (@hr !ela"a ) hari dan diik#ti &''@hr !ela"a )' hari$ dita"ah Dehdr+e"etine 6 1%1$& "(@k( BB@hari intra"#!k#lar "ak!i"#" == "(@hr4 !ela"a 1' hari.

1. ). 8.

Tindakan a!-ira!i tera-e#tik  Indika!i 6 A!e! an( dikha,atirkan akan -e/ah Re!-+n terhada- "edika"ent+!a !etelah & hari tidak ada. A!e! di l+#! kiri karena a!e! di!ini "#dah -e/ah ke r+n((a -erikerdi#" ata# -erit+ne#". indakan -e"edahan

8. 1. ). 8. 9.

Pe"edahan dilak#kan ila 6 A!e! di!ertai k+"-lika!i in0ek!i !ek#nder. A!e! an( jela! "en+nj+l ke dindin( ad+"en ata# r#an( interk+!tal. Bila tera+i "edika"ent+!a dan a!-ira!i tidak erha!il. R#-t#r a!e! ke dala" r+n((a intra -erit+neal@-le#ral@-eri/ardial. Tindakan i!a er#-a draina!e aik tert#t#- "a#-#n ter#ka$ ata# tindakan re!ek!i "i!alna l+ekt+"i.

:.

PEMERI;SAAN DIAGNOSTI;.

a.

Men#r#t >#li#!$ il"# -enakit dala" jilid I$ 1==4. Pe"erik!aan -en#njan ( antara lain La+rat+ri#" Unt#k "en(etah#i kelainan he"at+l+(i antara lain he"+(l+in$ le#k+!it$ dan -e"erik!aan 0aal

 .

hati. F+t+ dada Da-at dite"#kan er#-a dia0ra("a kanan$ erk#ran(na -er(erakkan dia0ra("a$ e0#!i -le#ra$

/. d. e. 0.

k+la-! -ar# dan a!e! -ar#. F+t+ -+l+! ad+"en ;elainan da-at er#-a he-at+"e(ali$ (a"aran ile#!$ (a"aran #dara ea! diata! hati. Ultra!+n+(ra0i Mendetek!i kelainan trakt#! ilier dan dia0ra("a. T+"+(ra0i Melihat kelainan di daerah -+!teri+r dan !#-eri+r$ teta-i tidak da-at "elihat inte(rita! dia0ra("a. Pe"erik!aan !er+l+(i Men#nj#kkan !en!iti0ita! an( tin((i terhada- k#"an. Men#r#t >#li#!$ il"# -enakit dala" jilid I 1==4 Pen(+atan dilak#kan ti(a /ara 6

a. ;e"+tra-i Oat%+at da-at dierikan !e/ara +ral ata# intra2ena !ea(ai /+nt+h #nt#k (ra" ne(ati0  dieri Metranida7+l$ linda"i!in ata# ;l+ra"0enikal.

 . A!-ira!i >ar#" Panda a!e! an( ke/il ata# tidak t+k!ik tidak -erl# dilak#kan a!-ira!i.Hana dilak#kan  -ada an/a"an r#kt#r ata# (a(al -en(+atan k+n!er0ati0. Sealikna a!-ira!i ini dilak#kan den(an t#nt#nan USG

. 1. ). 8. 9.

PROGNOSIS.

5ir#len!i -ara!it Stat#! i"#nita! dan keadaan n#tri!i -enderita U!ia -enderita$ leih #r#k -ada #!ia t#a ara ti"#lna -enakit$ ti-e ak#t "e"-#nai -r+(n+!a leih #r#k letak dan j#"lah a!e!$  -r+(n+!i! leih #r#k ila a!e! di l+#! kiri ata# "#lti-le. Sejak di(#nakan -e"erian +at !e-erti e"etine$ "etr+nida7+le$ dan kl+r+#in$ "+rtalita! "en#r#n !e/ara taja".Sea ke"atian  ia!ana karena !e-!i! ata# !indr+" he-at+renal.

=.

;OMPLI;ASI. ;+"-lika!i an( -alin( !erin( adalah er#-a r#-t#re a!e! !ee!ar

&  1&$3*$ -er0+ra!i

a!e! keera(ai +r(an t##h !e-erti ke -le#ra$ -ar#$ -eri/ardi#"$ #!#!$ intra-erit+neal ata# k#lit. ;adan(%kadan( da-at terjadi !#-erin0ek!i$ ter#ta"a !etelah a!-ira!i ata# draina!e. Men#r#t >#li#!$ Il"# -enakit dala"$ jilid I$ 1==4. Da-at j#(a k+"-lika!i !e-erti6 1.

In0ek!i !ek#nder  Mer#-akan k+"-lika!i -alin( !erin($ terjadi -ada 1'%)'* ka!#!.

).

R#-t#r ata# -enjalaran lan(!#n( R+n((a ata# +r(an an( terkena ter(ant#n( -ada letak a!e!. Per0+ra!i -alin( !erin( ke  -le#r+-#l"+nal$ ke"#dian ker+n((a intra-erit+ne#"$ !elanj#tna -eri/ardi#" dan +r(an%+r(an lain.

8.

;+"-lika!i 2a!k#ler  R#-t#r kedala" 2. -+rta$ !al#ran e"-ed# ata# trakt#! (a!tr+inte!tinal jaran( terjadi.

9.

Para!ite"ia$ a"+eia!i! !ereral  E. hi!t+lti/a i!a "a!#k aliran darah !i!te"ik dan "enan(k#t di +r(an lain "i!alna +tak an( akan "e"erikan (a"aran klinik dari le!i 0+kal intrakranial.

1'.

;ONSEP ;EPERA
PENG;A>IAN Adalah -endekatan !i!te"ati! #nt#k "en(#"-#lkan data dan "en(anali!ana !ehin((a da-at diketah#i ke#t#han -era,atan -a!ien ter!e#t. Men#r#t D+en(e!$E.M )'''4$ data da!ar -en(kajian -a!ien den(an A!e! He-ar$ "eli-#ti6 a.

Akti2ita!@i!tirahat$ "en#nj#kkan adana kele"ahan$ kelelahan$ terlal# le"ah$ later(i$ -en#r#nan "a!!a +t+t@t+n#!.

 .

Sirk#la!i$ "en#nj#kkan adana (a(al jant#n( kr+ni!$ kanker$ di!trit"ia$ #ni jant#n( ek!tra$ di!ten!i 2ena ad+"en.

/.

Eli"ina!i$ Diare$ ;erin(at -ada "ala" hari "en#nj#kkan adana 0lat#!$ di!ten!i ad+"en$  -en#r#nan@tidak ada i!in( #!#!$ 0e!e! ,arna tanah liat$ "elena$ #rine (ela- -ekat.

d.

Makanan@/airan$ "en#nj#kkan adana an+rek!ia$ tidak t+leran terhada- "akanan@tidak da-at "en/erna$ "#al@"#ntah$ -en#r#nan erat adan dan -enin(katan /airan$ ede"a$ k#lit kerin($ t#r(+r #r#k$ ikterik.

e. 0.

Ne#r+!en!+ri$ "en#nj#kkan adana -er#ahan "ental$ hal#!ina!i$ k+"a$ i/ara tidak jela!. Neri@kena"anan$ "en#nj#kkan adana neri ad+"en k#adran kanan ata!$ -r#rita!$ !e-!i  -erilak# erhati%hati@di!trak!i$ 0+/#! -ada diri !endiri.

(.

Perna-a!an$ "en#nj#kkan adana di!-nea$ taki-nea$ -erna-a!an dan(kal$ #ni na-a! ta"ahan$ ek!-an!i -ar# terata!$ a!ite!$ hi-+k!ia.

h.

;ea"anan$ "en#nj#kkan adana -r#rita!$ de"a"$ ikterik$ eki"+!i!$ -ateki!$ an(i+"a !-ider$ erite"a.

i.

Sek!#alita!$ "en#nj#kkan adana (an((#an "en!tr#a!i$ i"-+tent$ atr+0i te!ti!.

11.

DIAGNOSA ;EPERA
na-a!$

tidak

e0ekti0

erh##n(an

den(an

Ne#r+"#!k#lar$

ketidak!ei"an(an

 -er/e-t#al@k+(niti0.  . Per#ahan -er!e-!i@!en!+ri6 -r+!e! -ikir erh##n(an den(an -er#ahan ki"ia6 -en((#naan +at%+at 0ar"a!i. /. ;ek#ran(an 2+l#"e /airan$ re!ik+ tin((i terhada- -e"ata!an -e"a!#kan /airan !e/ara +ral -r+!e!@-r+!ed#r "edi!@adana ra!a "#al4. d.Neri ak#t4 erh##n(an den(an (an((#an -ada k#lit$ jarin(an$ dan inte(rita! +t+t. e. ;er#!akan inte(rita! k#lit erh##n(an den(an inter#-!i "ekani!"e -ada k#lit@jarin(an. 0. Re!ik+ tin((i in0ek!i er##n(an den(an l#ka +-ra!i dan -r+!ed#r in2a!i0. (.Gan((#an ke#t#han tid#r erh##n(an den(an -r+!e! -enakit$ e0ek h+!-itali!a!i$ -er#ahan lin(k#n(an h.;#ran( -en(etah#an ke#t#han elajar4 tentan( k+ndi!i@!it#a!i$ -r+(n+!i!$ ke#t#han  -en(+atan.

1).

INTER5ENSI ;EPERA
a.

P+la na-a! tidak e0ekti0 erh##n(an den(an ketidak!ei"an(an -er!e-t#al@k+(niti0.

T#j#an 6 -+la -erna-a!an n+r"al@e0ekti0 dan ea! dari !ian+!i! ata# tanda%tanda hi-+k!ia. Inter2en!i 6 14 )4 84 94 &4 34

Pertahankan jalan #dara -a!ien "e"irin(kan ke-ala A#!k#lta!i !#ara na-a!. O!er2a!i 0rek#en!i dan kedala"an -erna-a!an$ -e"akaian +t+t%+t+t ant# -erna-a!an. Panta# tanda%tanda 2ital !e/ara ter#!%"ener#! Lak#kan (erak !e!e(era "#n(kin O!er2a!i terjadina an( erleih

:4 Lak#kan -en(hi!a-an lendir ila -erl# 4 Berikan ta"ahan +k!i(en !e!#ai ke#t#han =4 Berikan tera-i !e!#ai in!tr#k!i  .

Per#ahan -er!e-!i@!en!+ri6 -r+!e! -ikir erh##n(an den(an -en((#naan +at%+atan 0ar"a!i. T#j#an6 "enin(katna tin(kat ke!adaran Inter2en!i6 14 Orienta!ikan ke"ali -a!ien !e/ara ter#!%"ener#! !etelah kel#ar dari -en(ar#h ane!ta!i. )4 Bi/ara den(an -a!ien den(an !#ara an( jela! dan n+r"al. 84 Mini"alkan di!k#!i an( er!i0at ne(ati0. 94 G#nakan antalan -ada te-i lak#kan -en(ikatan jika -erl#. &4 O!er2a!i akan adana hal#!ina!i$ de-re!i dan lain%lain. 34 Pertahankan lin(k#n(an tenan( dan na"an.

/.

Re!ik+ tin((i terhada- kek#ran(an 2+l#"e /airan erh##n(an den(an -e"ata!an -e"a!#kan /airan !e/ara +ral -r+!e! -enakit@-r+!ed#r "edi!@adana ra!a "#al4 T#j#an6 terda-at ke!ei"an(an /airan an( adek#at. Inter2en!i6 14 Uk#r dan /atat -e"a!#kan dan -en(el#aran. )4 ;aji -en(el#aran #rinari#!$ ter#ta"a #nt#k ti-e -r+!ed#r +-era!i an( dilak#kan. 84 Panta# tanda%tanda 2ital. 94 atat "#n/#lna "#al@"#ntah$ ri,aat -a!ien "a#k -erjalanan. &4 Perik!a -e"al#t$ alat drein -ada inter2al re(#lar$ kaji l#ka #nt#k terjadina

d.

34

 -e"en(kakan. Berikan /airan -arenteral$ -r+d#k!i darah dan@ata# -la!"a ek!-ander !e!#ai -et#nj#k.

:4 4

Tin(kat ke/e-atan I5 jika di-erl#kan. Berikan ke"ali -e"a!#kan +ral !e/ara eran(!#r%an(!#r !e!#ai -et#nj#k. Berikan antie"etik !e!#ai ke#t#han.

 Neri erh##n(an den(an (an((#an -ada k#lit$ jarin(an dan inte(rita! +t+t$ tra#"a "#!/#l+!keletal@t#lan($ "#n/#lna !al#ran dan !elan(. T#j#an6 ra!a neri@!akit telah terk+ntr+l@dihilan(kan$ klien da-at eri!tirahat dan erakti0ita! !e!#ai ke"a"-#an. Inter2en!i6 14 ;aji !kala neri$ inten!ita!$ dan 0rek#en!ina. )4 E2al#a!i ra!a !akit !e/ara re(#lar. 84 ;aji tanda%tanda 2ital. 94 ;aji -enea ketidakna"anan an( "#n(kin !e!#ai -r+!ed#r +-era!i. &4 Letakkan re-+!i!i !e!#ai -et#nj#k. 34 D+r+n( -en((#naan teknik relak!a!i.

:4 e.

Berikan +at !e!#ai -et#nj#k.

;er#!akan inte(erita! k#lit erh##n(an den(an ketidak/#k#-an kek#atan dan ketahanan ke!ehatan. T#j#an6 klien "e"-erlihatkan tindakan #nt#k "enin(katan "eta+lik. Inter2en!i6 14 ;aji ke"ali ke"a"-#an dan keadaan !e/ara 0#n(!i+nal )4 Letakkan klien -ada -+!i!i tertent#. 84 Pertahankan ke!ejahteraan t##h !e/ara 0#n(!i+nal. 94 Bant# ata# tindakan #nt#k "elak#kan latihan rentan( (erak. &4 Berikan -era,atan k#lit den(an /er"at. 34 Panta# hal#aran #rine.

0.

Re!ik+ tin((i in0ek!i erh##n(an den(an l#ka +-era!i dan -r+!ed#r in2a!i0. T#j#anna tidak terda-at tanda%tanda dan (ejala in0ek!i Inter2en!i6 1. Berikan -era,atan a!e-tik dan anti !e-tik$ -ertahankan /#/i tan(an an( aik. ). O!er2a!i daerah k#lit an( "en(ala"i ker#!akan l#ka jahitan4 daerah an( ter-a!an alat 8. 9. &. 3. (.

in2a!i0. Panta# !el#r#h t##h !e/ara terat#r$ /atat adana de"a"$ "en((i(il dan dia0+re!i! A,a!i ata# j#"lah -en((#nj#n( O!er2a!i ,arna dan kejarna #rin( Berikan anti i+tik !e!#ai indika!i Gan((#an ke#t#han i!trahat tid#r erh##n(an den(an -er#ahan lin(k#n(an dan e0ek  h+-itali!a!i.

T#j#an6 ke#t#han i!trahat da-at ter-en#hi Inter2en!i6 1. ;aji ke"a"-#an dan keia!aan tid#r klien ). Berikan te"-at tid#r an( na"an den(an eera-a aran( "ilik -riadina /+nt+h 6 8. 9. &. 3.

Sar#n($ (#lin( D+r+n( akti0ita! rin(an Intr#k!ikan tindakan relak!a!i D+r+n( kel#ar(a #nt#k !elal# "ene"ani. A,a!i dan ata!i j#"lah -en((#nj#n(.

h.

;#ran( -en(etah#an ke#t#han

elajar4

tentan( k+ndi!i@!it#a!i$ -ra(n+!i!

ke#t#han

 -en(+atan. T#j#an6 Menatakan$ -e"aha"an -r+!e! -enakit@-ra(n+!i!. Inter2en!i6 1. Tinja# #lan( -e"edahan@-r+!ed#r kh#!#! an( dilak#kan dan hara-an "a!a datin(. ). Di!k#!ikan tera-i +at%+atan$ "eli-#ti -en((#naan re!e-. 8. Indenti0ka!i keterata!an akti2ita! kh#!#!. 9. >ad,alkan -ri+de i!tirahat adek#at. &. Tekankan -entin(na k#nj#n(an lanj#t. 3. Liatkan +ran( terkenal dala" -r+(ra" -en(ajaran. Menediakan in!tr#k!i tert#li!@"ateri :.

 -en(ajaran. Ulan(i -entin(na diita n#tri!i dan -e"a!#kan /airan adek#at.

DAFTAR PUSTA;A

Ar#$ <. S#d++$ dkk.)''34.  Buku ajar Ilmu Penyakit Dalam, jilid 1 Edisi Empat .>akarta 6 Balai Peneritan F;%UI. Br#ner dan S#ddarth. )''' 4. BukuAjaran KMB. Edisi 8. >akarta6 EG. a"eer+n.1==&4. Prinsip-prinsip Penyakit Dalam. >akarta6 Binar#-a Ak!ara. D+en(e!$ E.$ M++rh+#!e$ MF dan Gei!!ler$ A. )'1'4. Rencana Asuan Kepera!atan.>akarta 6 EG. Harj+n+$ dkk.1==34. Kamus Ked"kteran D"rland.Edisi #$. >akarta6 B#k# ked+kteran EG. Man!j+er$ Arie0. dkk. )''14.  Kapita %elekta Ked"kteran& 'ilid 1, Edisi Keti(a.>akarta 6 Media Ae!/#la-i#!. Hala"an &1). Mi/r+!+0t En/antta Re0eren/e Lirar. )''9 4. Li2er$ A"eia!i! A!e! and al0 Di-hteria@ F#!a  akteri#n ne/r+!-h+r#". Sher,++d. )''14. %ystem Pencernaan, dalam )isi"l"(i Manusia dari %el ke sistem.>akarta 6 EG. Hala"an &3&. Sl2ia a. Pri/e.)''34. *an((uan %ystem *astr" Intestinal, dalam +uku Pat"i"l"(i.>akarta 6 Penerit B#k# ;ed+kteran" EG. Hala"an 9:)%9:9. A!e! he-ar. +nline4. htt-6@@netral%/+lle/ti+n%kn+,led(e.l+(!-+t./+"@)''=@':@a!e!%he-ar.ht"l. Diak!e! 18 Maret$ )'11