1. UVOD *udbal +engl. football" od reči +engl. foot, - sto&alo" i +engl. ball, - lo&ta, ili nogomet kolektivni (e s&ort ko(i se igra i'među dve eki&e" sastavl(ene od &o (edanaest igrača. *udbal (e trenutno na(&o&ularni(i s&ort na svetu. gra se u &reko 2## 'emal(a. /ogu ga igrati l(udi svi0 godišta i oba &ola. 1esto se o fudbalu govori kao o na(va3ni(o( s&oredno( stvari na svetu4. 5il( igre (e uba6iti lo&tu u &rotivnički gol bilo ko(im delom tela osim rukom. 7edino golman mo3e u ograničenom &rostoru" tako'vanom ka'nenom &rostoru" igrati rukom. Pobednik utakmi6e (e eki&a ko(a na kra(u utakmi6e &ostigne više golova +&ogodaka,. *udbal se igra &o &ro&isima ko(i se na'iva(u &ravila fudbalske igre. Svi igrači" 22 igrača" čine sve saglasno s &ravilima igre da 'adr3e lo&tu u &osedu svo(e eki&e i da (e s&rovedu u &rotivnički gol. 8ki&a ko(a &ostigne više &ogodaka na kra(u utakmi6e (e &obednik" a ako obe eki&e ima(u (ednak bro( &ostignuti0 &ogodaka" ili ni(edna eki&a ne &ostigne &ogodak" utakmi6a (e nerešena. Osnovno (e &ravilo da ni(edan igrač osim golmana ne sme namerno da dodirne lo&tu dlanom ili bilo ko(im delom ruke" osim ramenom. /eđutim" igrači mora(u i'vesti aut u&ravo rukom" bol(e rečeno sa obe ruke" (er i'vođen(e auta (ednom rukom 'nači automatsku dodelu lo&te &rotivničko( eki&i. ako se igrači na(više koriste nogom" do&ušteno (e igran(e bilo ko(im delom tela osim ruke. grači &okušava(u da se &ribli3e &rotivničkom golu s lo&tom na ra'ne načine: individualnom kontrolom &o&ut driblinga" dodavan(em lo&te saigraču ili udar6em &rema golu što &rotivnički golman treba da odbrani. Protivnička eki&a nasto(i da osvo(i lo&tu &rese6an(em dodavan(a ili ukli'avan(em &rema &rotivniku ko(i ima lo&tu. Ukli'avan(e (e ograničeno9 ako dođe do kontakta i'među igrača ko(i ukli'ava i onog ko(i ima lo&tu" dosuđu(e se &rekrša(" a lo&ta se da(e eki&i či(i (e igrač vodio lo&tu. Savremena fudbalska igra ra'vila se u 8nglesko( &osle stvaran(a &rvog fudbalskog save'a $;). godine. Prva &ravila datira(u i' iste godine" a sa man(im &romenama odr3ala su se i do danas.
takmičen(e uo&šte.
1.1 Pristupna razmatranja
)
U okviru rada su definisani sledeći &o(movi: motoričke s&osobnosti" snaga" br'ina" i'dr3l(ivost" ravnote3a" &re6i'nost" morfološke karakteristike. /otoričke s&osobnosti &redstavl(a(u (ednu od osnovni0 osobina čovekove ličnosti. U literaturi mo3emo videti u&otrebu veoma ra'ličiti0 termina kao što su: fi'ičke s&osobnosti" &si0ofi'ičke s&osobnosti=. /otoričke s&osobnosti >ragu(ević (e definisao: /otoričke s&osobnosti se odnose na sku& &rirođeni0 i stečeni0 s&osobnosti ko(e omogućava(u us&ešno obavl(an(e motorički0
aktivnosti. !erković i >rsmanović navode kako motoričke
s&osobnosti određu(u (ednu stranu čovekovi0 kretni0 mogućnosti ili &ak dimen'i(a ličnosti" ko(e učestvu(u u rešavan(u motorički0 'adataka. >ukol( (e 'akl(učio da su motoričke s&osobnosti &osledi6a kom&leksni0 mogućnosti čoveka 'a manifesta6i(u motorički0 struktura u određenim aktivnostima" ko(e ob(edin(u(u &si0ičke karakteristike" funk6ionalne &romene i bio0emi(ske &ro6ese. $ Snaga (e
motorička s&osobnost ko(a omoguću(e savladavan(e s&ol(ašni0 i unutrašn(i0
sila mišićnom silom čoveka. U fi'i6i snaga (e definisana kao svaki u'rok ko(i (e u stan(u da i'meni stan(a mirovan(a ili &ak ravnomernog kretan(a tela čoveka. ?akođe snaga se određu(e kao s&osobnost čoveka da savlada s&ol(ašn(i ot&or ili &ak da delu(e &rotiv &ru3an(a ot&ora na račun mišićnog na&re'an(a. Snaga (e s&osobnost mišića da efikasni(e odoleva(u nekim većim ot&orima. ona (e 'avisna od s&osobnosti mišića da se kontra0u(u i od veličine &ovršine mišićnog &reseke.2 Izdržljivost &redstavl(a osnovni
element fi'ičke radne s&osobnosti i &redstavl(a merilo
funk6ionalne s&osobnosti srčano sudovnog sistema orgnai'ma čoveka. 'dr3l(ivost &redstavl(a s&osobnost i'vršen(a rada &rema već una&red 'adatim inte'itetom" be' sman(en(a efikasnosti" a osnovna neergonomska karakteristika u is&ol(avan(u i'dr3l(ivosti se odnosi na su&rostavl(an(u 'amoru. ) 'dr3l(ivost (e motorička s&osobnost ko(u karakteriše istra(avan(e u radu ili &ak odu&iran(e 'amoru. @
$ Prilagođeno &rema >ukol(u" / i sar +$),. 2 >ukol(" / i sar +$),: PoreĎenje dve baterije testova – JZFK! i "#$%FI&' za procenu (izi)*i+ sposobnosti u)eni*a. *i'ička kultura " str. $2.
) >ukol(" / i sar +$),: PoreĎenje dve baterije testova – JZFK! i "#$%FI&' za procenu (izi)*i+ sposobnosti u)eni*a. *i'ička kultura " str. $)#
@
Brzina
(e kom&onenta fi'ičke s&osobnosti čoveka ko(a mu omogućava da (edan
na(&rosti(i &okret" slo3eno kretan(e ii &ak čitavu radn(u i'vrši u što kraćem vremenskom roku.% Pokretljivost takođe (e kom&onenta fi'ičke s&osobnosti ko(a o'načava ste&en kretann(a
u 'globovima.; Prema olandu fleksibilnost (e slobodni o&seg &okreta u (ednom ili &ak više 'globova. A (edna od osnovni0 karakteristika fleksibilnosti (este n(ena s&e6ifičnost" odnosno os&eg &okreta (e ra'ličit 'a svaki 'glob" a fleksibilnost 'avisi i od samog &okreta.
B
Ravnoteža &redstavl(a s&osobnost očuvan(a stabilnog &olo3a(a tela kod veoma ra'ličiti0
&okreta. Ravnote3a (e s&osobnost 'adr3avan(a tela u me0aničkom &olo3a(u" te3ištem i'nad &odno3ne &ovršine" &ri čemu &rofil &olo3a(a tela mo3e biti veoma ra'ličit. Preciznost &redstavl(a
motoričku s&osobnost tačno usmereni0 i do'irani0 kretan(a i
&okreta. ?akođe &re6i'nost se definiše kao s&osobnost da se aktivnostima gađan(a ili &ak 6il(an(ima &ogodi određni statični ili &okretan 6il( ko(i se nala'i na određeno( udal(enosti +n&r. igrač dad a gol,.$# Morfološke karakteristike
&redstavl(a(u &rimarnu informa6i(u o &si0osomatskom
statusu Coveka ko(e određu(e sistem osnovni0 antro&ometri(ski0 latentni0 dimen'i(a" be' ob'ira na to da li su ra'vi(ene &od uti6a(em s&ol(ne sredine odnosno treninga ili ne. /orfološke karakteristike strukture &si0omotornog statusa Coveka su sistem osnovni0 @ Prilagođeno &rema: Rodić" < +$B,: Problem utvrĎivanja stru*ture motori)*i+ sposobnosti.
% vanić" S +$;,: etodolo,ija – pra-enja (izi)*o, razvoja i (izi)*i+ sposobnosti dece i omladine. Dradski sektretari(at 'a s&ort i omladinu" !eograd" str. ;B
; Eišn(ić" F" 7ovanović" A" /iletić" > +2##@,: &eorija i metodi*a (izi)*o, vaspitanja. *akultet s&orta i fi'ičkog vas&itan(a" !eograd" str. $#
B bidem" +2##@," str. $$#. bidem" +2##@," str. $2#. /atić" / +$B,: as telesno, ve/banja. <P 4PAR?GA
antro&ometri(ski0 +latentni0 dimen'i(a be' ob'ira na to da li su te dimen'i(e ra'vi(ene &od &osebnim uti6a(ima s&ol(ne sredine +n&r. određenim treniran(em, ili ne. $$ Predmet seminarskog rada (e obrada bateri(a testova 'a meren(e u fudbalu. 5il( rada (e &rika' bateri(e testova kro' &rimere. Fakle u seminarskom radu (e &okušano da se i'gradi bateri(a testova 'a fudbalere starosti $% godina ko(a mo3e da &ru3i ob(ektivne i &ou'dane &oka'atel(e motoričke s&osobnosti" i 'ato (e 'a &otrebe rada odabrana bateri(a testova i i'vršena anali'a na u'roku od $# igrača" re'ultati su &rika'ani detal(no u radu.
2. BATERIJE TESTOVA ?estiran(e &otiče od latinskog na'iva testor/testari
a kada i0 &revedemo ima(u
'načen(e" doka'ati ili &osvedočiti. ?estiran(e &redstavl(a istra3ivačku te0nika ko(om se dola'i do veoma &ou'dani0 kine'iološki0 informa6i(a a instrument te0nike testiran(a (e test.
$$ >urelić" < i sar +$B%,: !tru*tura i razvoj mor(olo0*i+ i motori)*i+ dimenzija omladine. *akultet 'a fi'ičko fas&itan(e +nstitut 'a naučna istra3ivan(a," !eograd" str.
$2 /orfo I motor I &si0o. ;
(eftinom i'vođen(u" te su 'ato i &ogodni 'a masovnu im&lementa6i(u &ri čemu n(i0ova velika vari(abilnost ne &redstavl(a smetn(i. $) !ateri(a testova ko(a će omogućiti uvid u stan(e s&e6ifične funk6ionalne efikasnosti" &o &ravilu mora da obu0vati &ro6enu sledeći0 s&osobnosti: • • • • • • •
koordina6i(e" ravnote3a" fleksibilnost" snaga" eks&lo'ivne snage" br'ine" i aerobne i'dr3l(ivosti.
Slika 1: Prikaz motoriki! testova " kom#leksnoj eval"aciji f"nkcionalni! s#oso$nosti 1%
$) Prilagođeno &rema: Rodić" < +$B,: Problem utvrĎivanja stru*ture motori)*i+ sposobnosti.
B
S&rint )# metara sa &rola'nim vremenom na % i $# m (e test 'a &ro6enu ak6elera6i(e i maksimalne br'ine. $% Prilikom meren(a neo&0odna (e u&otreba foto ćeli(a +ko(a ima(u tačnost meren(e od $J$## sekunde" u svakom drugom sluča(u se (avl(a(u veoma visoke greške,. grač ko(i se testira i' &olo3a(a visokog starta nakon vi'uelnog signala ima 'adatak da maksimalno &retrči o'načenu udal(enost +videti sliku 2,. Ova( test se 'avršava nakon dva is&ravno i'vedena s&rinta" a odmor i'među (e $2# sekundi. $;
Slika &: Izvo'enje testa S#ring () metara1*
?est 5> 5A> trčan(e sa lo&tom i be' lo&te se koristi 'a &ro6enu agilnosti i veštine vođen(a lo&te. /eđutim &rilikom meren(a vremena neo&0odna (e u&otreba foto ćeli(a.
$
$@ *ratrić" * +2#$),: otori)*i testovi u dija,nostici. Gagreb" str. @ $% bidem" +2#$)," str. $; bidem" +2#$)," str. $B bidem" +2#$)," str. $ *ratrić" * +2#$),: otori)*i testovi u dija,nostici. Gagreb" str. $2 $ bidem" +2#$)," str. $2
Slika (: Izvo'enje testa&)
?est 'a dečake ko(i trenira(u fudbal 'a u'rast od $% godina" i'abrana (e bateri(a sa % testova. • • • • •
Start % metara I start i startno ub'an(e" S&rint )# metara K mogućnost ubr'an(a" >retan(e sed 'a $# sekundi I br'inska snaga tru&a" ?roskok i' mesta I eks&lo'ivna snaga nogu" i Sedeći &retklon I fleksibilnost.
?estiran(a su s&rovedena u okviru škole fudbala na svo(im terenima" i to &rema sledećem ras&oredu: • •
#$.#;. #%.#. 'među dva testiran(a treba da &rođe minimum šest nedel(a. U'orak is&itanika čini $#
dečaka fudbalske škole fudbala. U'rast dečaka (e od $% godina. Feča6i su odabrani &rema kriteri(umu &risutnosti na trenin'ima i'među dva s&rovedena testiran(a.
Fatum treninga Početak /esto odr3avan(a Eremenski &eriod tra(an(a treninga 5il( treninga
#@.#; $#"##0 ?erenJna&ol(e Predviđeno (e da tra(e # minuta Aerobni ka&a6itet obim @%## m
Ga uvodni deo treninga (e &redviđeno 2% minuta" u okviru ovog dela &redviđeno (e: 2## metara laganim ritmom" ve3be oblikovan(a u mestu" )## metara laganim ritmom i iste'an(e. Ga glavni deo treninga (e &redviđeno %# minuta: $###MB%#M%##M%##MB%#M$###" $:$ &au'a. U 'avršnom delu treninga (e &redviđeno iste'an(e i to % minuta. ?rening 2 Fatum treninga Početak /esto odr3avan(a Eremenski &eriod tra(an(a treninga 5il( treninga
#%.#; $#"##0 ?erenJna&ol(e Predviđeno (e da tra(e # minuta Aerobni ka&a6itet obim %### m
U uvodnom delu: trčan(e )## metara laganim ritmom" igra u krugu % na 2 +dva &uta &o sedanm minuta," ravnote3a na (edno( no'i i iste'an(e. Dlavni deo +%% minuta,: $###M##M;##M$###M##M##" &au'a i'među deoni6a (e $:$. 'a 'avršni deo ko(i tra(e $# minuta (e &redviđeno iste'an(e i ve3be rastresan(a.
