ID broj: 4227384610004 Transakcijski račun kod UniCredit banke: 3381002250653871 Devizni račun kod UniCredit banke: IBAN BA 48-10-90303-3 SWIFT Code: UNCR BA-22 Asocijacija za ekonomski razvој REDAH Asocijacija za gospodarski razvitak REDAH Асоцијација за економски развој РЕДАХ
CENTAR ZA RURALNI RAZVOJ I POLJOPRIVREDU
CRRP
ŠKOLA VOĆARSTVA 2008/09 SUPPORTED BY IOM
Pod-ured /Regionalni info centar Tel.: + 387-36-580-719 Tel./Fax: +387-36-580-121 E-mail:
[email protected] www.ric.redah.ba
NATO Trust Fund for BiH Glavni ured Bulevar N.R. 17, 88000 Mostar, BiH Tel.: +387-36-557-210 ♦ Fax: +387-36-557-211 E-mail:
[email protected] www.redah.ba
Centar za ruralni razvitak i poljoprivredu Buna bb, 88000 Mostar, BiH Tel.: +387-36-480-935; 480-936 Fax: +387-36-480-934 E-mail:
[email protected]
Prof. dr Mirsad Kurtović
Adnan Maliĉević
UVOD PROIZVODNJA VOĆA – OBLICI ORGANIZOVANJA Posmatrana iz ugla konvencionalnog pristupa, a obzirom na učešće čovjeka, tehnologija uzgoja voćaka može se podijeliti na:
EKSTENZIVNU – karakteristike ovog, početnog nivoa konvencionalne proizvodnje, su: uzgoj pojedinačnih i veoma bujnih stabala voćaka, koje su kalemljene na sijance, prirodno formirane krošnje, alternativno plodonošenje, kasno prorođavanje, te obično nikakav nivo provedbe agro i pomotehničkih mjera. Slika A predstavlja ekstenzivan zasada voćaka tokom jedne godine. POLUINTENZIVNU – ovaj stepen konvencionalne proizvodnje voća odlikuje se primjenom samo nekih agro i pomotehničke tretmana (najčešće samo zimska rezidba i đubrenje). INTENZIVNU – ovaj nivo konvencionalne proizvodnje karakteriše se gustom sadnjom, slabobujnim podlogama, primjenom svih agro i pomotehničkih mjera, (adekvatna obrada zemljišta, đubrenje, navodnjavanje, zaštita, zelena i zimska rezidba). Naravno, tek je ovaj oblik održiva robna prizvodnja-ekonomski isplativa.
Vegetacija
SUPERINTENZIVNU – ovaj posljednji nivo konvencionalne proizvodnje pored potpune i intenzivne primjene agro i pomotehničkih mjera karakteriše i praktikovanje nekih specifičnih aktivnosti, kao npr. prorjeđivanje plodova, upotreba hemijskih stimulatora rasta i sl.
A. Jesen - neorezano
Proljeće - orezano
PROIZVODNJA VOĆA – OBLICI ORGANIZOVANJA Pored konvencionalnog pristupa, proizvodnja voća može biti organizovana i u sljedeća dva koncepta: INTEGRALNA PROIZVODNJA (IP) – u osnovi to je ekološki usmjeren postupak u kojem je primjena hemijskih sredstava svedena na najmanju moguću mjeru, tako da se unište štetočine ili suzbiju biljne bolesti, a u isto vrijeme ne naruši čovjekova okolina i na kraju u što većoj mjeri sačuva zdravlje potrošača. U pogledu agro i pomotehničkih mjera ovaj koncept voćarstva je intenzivan. Aplicirana sredstva primjenjuju se na bazi preporuka prognozne službe, i to sa prilagođene liste pesticida, za datu vrstu i godinu proizvodnje. Proizvodi IPV zdravstveno su vredniji, imaju markicu i naravno skuplji su na tržištu. U svim voćarski razvijenijim zemljama dominantan sistem proizvodnje voća podrazumjeva integralna produkcija.
A. Intenzivan voćnjak tokom godine
ORGANSKA PROIZVODNJA - osnovna odlika organske produkcije voća jeste potpuna zabrana upotrebe hemijskih zaštitnih sredstava. Ovaj pristup podrazumjeva produkciju zdravstveno sigurnog voća. Vegetacija Jesen - neorezano
Proljeće - orezano
PREDRADNJE ZA PODIZANJE ZASADA JABUKE, KRUŠKE I ŠLJIVE Izbor mjesta za podizanje zasada – Pored odabira povoljnije parcele (pristupačnije i plodnije), ukoliko se zasad jabuke podiže na podlozi M9 (standardna podloga u uzgoju ove vrste voćaka), te je u blizini šumska sastojina, za očekivati je u zasadu jabuke opasnost od zeca (glodara). Naime, u funkciji zaštite od ovih štetočina potrebno je zasad jabuke ograditi pletenom ogradom, iskopati kanal sa vanjske strane, uz svaku sadnicu postaviti mrežicu za zaštitu od zeca, i na kraju efikasno je premazati kočić uz sadnicu svinjskom mašću. Idealna parcela za voćnjak
B. Priprema zemljišta za sadnju – Svježe krčevine, šumskih populacija ili starijih voćnjaka nisu pogodne za podizanje novih zasada jabuke, te iste treba prvo kultivirati najmanje 2 god. Najbolje predkulture za voćnjak su leguminoze. Priprema zemljišta podrazumjeva: pH zemljišta 5,5-6,5, duboko oranje do 60 cm, 3-5 t/dunumu zgorjelog goveđeg stajnjaka, 80-100 kg NPK/dunum (10:20:30, 8:16:24), tanjiranje i frezanje. Zemljište se mora pripremiti što je moguće bolje, jer će na tom mjestu voćnjak biti eksploatisan 15-tak godina. Dubina kopanja rupe takođe zavisi od intenziteta obrade. Razmjeravanje za sadnju – U slučaju jabuke na podlozi M9 i uzgojne forme vitko vreteno, najčešće se preporučuje razmak sadnje 1,2 x 3,5 m (redni 1,2; međuredni 3,5 m – slika C.). Najzastupljenija podloga za šljivu jeste sijanac, odnosno džanarika. Na ovoj podlozi razmak sadnje šljive iznosi 3,5 x 4,0 m (slika B). Ako su u pitanju blaže padine razmak između redova treba nešto povećati zbog proklizavanja mašina prilikom obrade. Obavezan pravac redova, ukoliko to nagib dozvoljava je sjeverjug, a na blažim padinama redovi se postavljaju kontra nagibu, odnosno na većim nagibima formiraju se terase.
C.
PREDRADNJE ZA PODIZANJE ZASADA JABUKE, KRUŠKE I ŠLJIVE Izbor sadnog materijala – Sadni materijal nabavlja se od ovlaštenih rasadnika. Svaka sadnica mora da ima markicu/etiketu na kojoj stoji: ime i adresa rasadnika, vrsta, sorta, podloga, starost podloge i plemke, za koju godinu i sadnju važi i deklaracija. Certificiran sadni materijal preduslov je uspješnosti buduće proizvodnje voća. KOPULANT
starost jedna godina starost jedna godina
starost dvije godine
OKULANT
starost jedna jednu godinu sa prijevremenim prirastima
starost dvije godine
starost tri godine
starost jedna godina
starost dvije godine KNIP SADNICA
RAZGRANATA SADNICA
Trogodišnji korjenov sistem, dvogodišnji nadzemni dio
VIŠEGODIŠNJA SADNICA SA VISOKIM DEBLOM (za vrtove i okućnice)
Tipovi sadnog materijala – Prilikom kupovine sadnica jabuke, kruške i šljive potrebno je obratiti pažnju na izbor tipa sadnice jer će od izbora iste, u krajnjem zavisiti uspješnost planirane proizvodnje. Posebnu pažnju posvetiti pri izboru podloge, obzirom da ista uslovljva razmak sadnje
TEHNIKA SADNJE JABUKE, KRUŠKE I ŠLJIVE Dimenzije rupe za sadnju i tehnika kopanja rupe Sadnja jabuke obavlja se u jesen, jer je to najbolji momenat kako bi se voćke pripremile za naredni period. Dimenzije rupe za sadnju, u pravilu iznose 60x60 cm. Međutim, ukoliko je zemljište dobro pripremljeno iste mogu biti i manjih dimenzija, dok kod idealno pripremljenog zemljišta sadnja se može vršiti i u brazde. Kopanje rupe izvodi se na sljedeći način: prvo se iskopa gornji sloj zemljišta (zdravica) na dubini od 30 cm (jedan ašov), te se isti odloži na jednu stranu. Drugi sloj (još 30 cm – mrtvica) izdvoji se na drugu stranu. Dakle, ova dva sloja zemljišta jasno se razdvajaju.
Dubina sadnje: nepravilno (lijevo), pravilno (u sredini) i posljedica ugroţenosti spojnog mjesta (desno)
Dimenzija rupe (lijevo) kopanje rupe (desno)
Tehnika sadnje – Sadnju u pravilu uvijek treba da obavljaju dva lica, jedno drži sadnicu, drugo zatrpava rupu, i to tako da se prvo na dno iskopanog sadnog mjesta prvo postavlja 1/3 zdravice u formi humke, kako bi se po postavljanju sadnice jabuke spojno mjesto (mjesto kalemljenja) što više podiglo iznad površine zemlje. Nakon toga se postavlja sadnica, a potom korijen iste prekrije drugom trećinom zdravice, i to tako da stajnjak (jedna lopata) i NPK (15:15:15) nedođu u dodir sa korijenom. Potom se rupa zatrpa preostalom količinom zdravice, te cjelokupna površina prekriva ostatkom zemlje (mrtvicom). Važno je još jednom napomenuti da se spojno mjesto ne smije ugroziti (zakopati ili ostaviti u nivou zemlje i time izložiti čestoj stagnaciji vode), već se isto treba locirati što više iznad površine zemlje. U suprotnom isto će bit ugroženo, brže je njegovo propadanje, odnosno lomljenje pod teretom roda.
IZBOR UZGOJNOG OBLIKA JABUKE, KRUŠKE I ŠLJIVE Izbor uzgojnog oblika prilikom zasnivanja zasada jabuke Standardni uzgojni oblik (forma krošnje) za jabuku je vitko vreteno. Ovaj uzgojni oblik se sastoji od provodnice sa primarim granama, koje su ujedno i rodno drvo, ili te kratke primarne grane nose na sebi rodno drvo (sekundarne elemente). Dakle, ovaj uzgojni oblik kao skelet ima samo stožinu, a poluskeletne grane čine nosači rodnog drveta i i obrastajuće grančice koje se nalaze direktno na provodnici. Stabla u vitkom vretenu pružaju velike prednosti u proizvodnji jabuke, tako što se u svim pomotehničkim zahvatima smanjuje ljudski rad. Takva kombinacija sorte, podloge i uzgojnog oblika obezjeđuje rano dospijevanje zasada jabuke u početnu rodnost, uz kasnije postizanje dobrih prinosa.
Shema vitkog vretena
Komparacija oštrog i otvorenog ugla grane
Važno je znati da su rast i rodnost u korelaciji. Borba protiv rasta jeste povijanje grana. Grana koja raste vertikalno dominantno raste, a njena rodnost se destimuliše. S druge strane prirast koji se povija pod većim uglom u odnosu na stožinu prelazi na rod u korelaciji od tog ugla otklona. Što je veći ovaj ugao, odnosno što je grana više povijena, brže stupa na rod. Oštri uglovi grananja – stimuliše se samo rast
Primjer povijenih grana
Proljeće - jabuka i kruška
D
C B. Prikraćivanje sadnice kosim rezom sa suprotne strane što bliže pupoljku na visinu 90 cm (JABUKA i KRUŠKA) od zemlje, dok kod šljive na visini 115-120 cm s tim što se, u cilju izolacije, iznad pupoljka ostavlja patrljak (E) - proljeće C. Sljedeća dva pupoljka (drugi i treći) se osljepljuju, te uklanjaju svi prirasti na visini 60 cm (JABUKA I KRUŠKA), a šljiva 70 cm (slika F) od zemlje, ovo je dio sadnice predviđen za formiranjem debla D. Pravilno izoliran pupoljak tokom vegetacije omogućuje razvoj produljnice koja formira centralnu stožinu
A. Sadnica u jesen nakon sadnje (proljetna sadnja samo kao zamjena), kočić pored sadnice i vezivanje iste na osmicu
G E Proljeće - šljiva
F
G. Nepravilno prikraćivanje
H
Ukoliko se ne oslijepe drugi i treći pupoljak iz istih se razviju prirasti koji konkurišu vršnom (produljnici). Jedino rješenje jeste da se svi prirasti uklone osim jednog koji preuzima ulogu vršnog. Slika H
I.
J.
Rovašenje – U slučaju formiranja visokog debla (I) makazama ili pilicom lagano se zareže kora na mjestu (lokacija spavajućeg pupoljka) gdje se želi grana. Takođe, ukoliko se zareže iznad spavajućeg pupoljka dobija se jaka grana , dok ispod istog razvija se slab prirast. Zahvat rovašenja se može provesti i na vidni pupoljak unutar ogoljene zone, a rezultat je isti (J). Rovašenje ima rezultata kod jabuke i kruške, dok kod šljive nije se pokazalo efikasnim.
D.
Na početku prve godine pojavljuju se grane od kojih treba na prvom spratu ostaviti tri/četiri (četvrta za zamjenu) - slika A, s tim da ne smije više od jedne grane biti iz istog mjesta. Kada iste porastu oko 15-tak cm dok su još zelene (obično polovina maja) razvode se npr. pomoću čačkalica, pod ugao od 90o - slika B. Vršni dio stabla ili produljnica u momentu kada poraste 50 cm, iznad posljednjeg razgranjenja, pincira se u ljetnoj rezidbi (izbršeno pinciranje D), na taj način što se vršni dio prirasta otkine prstima na zadnji razvijen list od osnove. Ovaj zahvat ima za cilj zaustavljanje vršnog rasta i stimulisanje pojave bočnih razgranjenja na produljnici. Voćar koji intenzivno đubri tokom godine praktikovanjem pinciranja može formirati i dva uslovna sprata uzgojnog oblika vitko vreteno.
A. Različiti načini razvođenja grana A.1 – razvođenje grana štipaljkama A. 2 – razvođenja grana čačkalicama A. 3 – razvođenje grana letvicom A. 4 – razvođenje grana tegovima A. 5 – grana koja u osnovi posjeduje poželjan ugao (90o) posjeduje pri bazi prsten-šlic, dok grana oštrog ugla ima procjep. U toku zimske rezidbe druge godine na prvom-formiranom spratu potrebno je do osnove ukloniti sve prebujne i uspravnorastuće priraste – vodopije, a ostavljati samo bočne i donje. Takođe, i donji snažni prirasti nisu poželjni jer će plodovi jabuke na istim padati na zemlju. Rast u dužinu bočnih grana prvog uslovnog sprata zaustavlja se (na dužinu polovine rednog prostora) tako što se svaka postrana bočna grana prevodi rezom na bočni ili donji prirast. U pravilu na prvom spratu poželjnije je zaustaviti rast bočne grane na bočni prirast, u suprotnom postoji opasnost da isti dodiruje zemlju. U toku vegetacije formira se drugi sprat, gdje se takođe ostavljaju tri prirasta i četvrti za zamjenu. Kada su isti zeleni, u istom momentu kao i prethodne vegetacije potrebno ih je poviti u što horizontalaniji položaj (čačkalicama, rafijom, tegovima i sl.). Razmak između ovih prirasta treba biti 10-15 cm. Produljnica se, kao i prethodne godine pincira kada izraste 50 cm (tokom zelene intervencije), iznad posljednjeg razgranjenja, a ukoliko poraste 40-45 cm istoj se rezom stimuliše rast.
Poĉetak druge godine PrevoĊenje na donji prirast
Stablo tokom vegetacije
Treća godina je obično period kada se završava formiranje uzgojnog oblika. Prvi sprat već plodonosi i zimskom rezidbom je potrebno ukloniti vodopije. Na drugom spratu radi se isto što i na prvom uslovnom spratu prošle godine (zaustavljanje rasta u dužinu, prevođenjem na donjui ili bočni prirast, te uklanjanje vodopija). Tokom vegetacije na trećem spratu razvode se prirasti pod što otvoreniji ugao. U ovoj godini postavlja se pitanje kako zaustaviti rast produljnice dalje u dužinu, obzirom da je krošnja dostigla visinu od 3 m od površine zemlje. Daljnji rast produljnice zaustavlja se tako što se ista povija, a potom kada se pojavi bočni rodni prirast prevede na isti. Ukoliko se nakon povijanja pojave vertikalni prirasti oni se uklanjaju do osnove. Kada se u vršnom dijelu voćke pojave cvjetovi, to je znak da je njen daljni rast zaustavljen.
A.
Proljeće III godine postavljanje čačkalica na posljednjem spratu
B.
Uklanjanje vertikalnih prirasta i zaustavljanje bočnog rasta na drugom spratu
C.
Povijanje vrha, pojava jahača
D.
Uklonjeni jahači, vrh obrasta generativnim pupoljcima čime se smiruje rast
Zimska rezidba obavlja se u proljeće prije otvaranja pupoljaka, odnosno sve dok ne krenu sokovi u voćki. Osnovni cilj zimske rezidbe je formiranje uzgojnog oblika, kasnije ista služi za njegovo održavanje i čini sastavni dio zelene rezidbe. Treba napomenuti da je najbolje rodno drvo ono koje je staro četiri godine. To praktično ukazuje da se treba vršiti zamjena rodnog drveta čija je starost veća od četiri godine. Potrebno je znati da je pravilo i što je dio koji se rezidbom uklanja veći, to je i reakcija na rez veća. Takođe, najbolji plodovi su oni koji se nalaze što bliže centralnoj stožini, te provođenjem rezidbe teži se istom.
DVIJE GRANE IZ ISTOG MJESTA – osnovno pravilo kod rezidbe voćaka u uzgojnom obliku vitko vreteno jeste da nikada iz jednog mjesta ne smije da raste više od jedne grane, zbog formiranja račve koja u toku plodonošenja puca i dolazi do oštećenja stabla.
Normalno stablo
Normalno stablo
Reakcija na prikraćivanje štrickanja
PRIKRAĆIVANJE (ŠTRICKANJE GRANA) – pravilo kod rezidbe je i da se rast grana nikada ne zaustavlja prikraćivanjem/štrickanjem (skraćivanjem vrha makazama u bilo kojem intenzitetu). U suprotnom na mjestu prikraćivanja/štricanja izrastu dvije nove grane, pa kada se i one skrate četiri i tako u nedogled. Svaki rez na voćki je provociranje rasta. Reakcija na isti zavisi od jačine reza. Ranije je napomenuto da se rast grane zaustavlja prevođenjem na donju ili boču,a nikada granu prikraćivati.
UKLANJANJE PARALENIH PRIRASTA – kada se u malom prostoru nalaze dvije grane jedna iznad druge, mada ne remete zakon potčinjenosti, ali su paralelne, i to tako da gornja ipak u izvjesnoj mjeri zasjenjuje donju, jedna od ovih grana se obavezno uklanja, obično ona koja je slabije obrasla ili ima oštriji ugao.
Uklanjanje niskih prirasta rukom iz osnove
UKLANJANJE NISKO POLOŢENIH PRIRASTA – svi prirasti koji su prisutni niže od 50 cm (deblo) uklanjaju se, obzirom da postoji mogućnost da će plodovi na ovim granama tokom plodonošenja dodirivati zemlju. Ove priraste nabolje je po mogućnosti uklanjati rukom tako što se otkinu iz osnove čime se eliminiše mogućnost pojave novih mladih prirasta jer su uklonjeni i spavajući pupoljci.
A.
UKLANJANJE VERTIKALNIH PRIRASTA/JAHAĈA – vertikalni prirasti (vodopije) su nerodni, crpe hranu i s toga se, bez obzira na mjesto njihovog nastanka, obavezno uklanjaju do osnove. Najbolje ih je uklanjati u toku zelene rezidbe dok su mladi i to rukom, bez makaza
B.
REZ NA ĈEP – ukoliko se na godnjem spratu nalazi jača grana u odnosu na niži sprat zbog zakona potčinjenosti, odnosno zbog toga što zasjenjuje donju, ista se uklanja rezom na čep, i to tako da donja površina reza-čepa bude veća od gornje, kako bi se dobio slabiji prirast i boljeg (otvorenijeg) ugla (A). Ovaj zahvat se praktikuje u slučaju kada na jednoj strani stabla postoji jaka grana, a sa suprotne strane ista ne postoj (B).
Zelena rezidba je pomotehnički zahvat koji se obavlja tokom vegetacije na voćkama. Ista ima za cilj poboljšanje količine i kvaliteta roda, zbog čega se još naziva rezidba na rod. Zelenu rezidbu, u pravilu treba vršiti ručno, bez makaza, iz razloga što uklanjanjem grana makazama u osnovi ostaju spavajući pupoljci koji će se probuditi, dati novi prirast koji će se ponovo morati uklanjati. Međutim, kada se grana elminiše rukom iz osnove ne postoji mogućnost za njeno ponovno pojavljivanje.
VRH GRANE
ZAHVAT
IZVRŠENO PINCIRANJE
PINCIRANJE – ovaj zahvat ima za cilj zaustavljanje rasta vrhom i stimulisanje bočnih razgranjenja. Izvodi se na taj način što se vrh grane otkine rukom, zalamanje između prstiju, na zadnji razvijen list.
Vertikalni prirast u osnovi sa rodom
Vertikalni prirast prikraćen na 3-4 lista makazama
Vertikalni prirast uklonjen do osnove nakon berbe plodova
UKLANJANJE VERTIKLNIH PRIRASTA SA RODOM – ukoliko se desi da vertikalni prirast u svojoj osnovi nosi plod u zelenoj rezidbi isti se skraćuje na 3-4 lista, kako bi se plod mogao ishraniti i ne bi došlo do ožegotina. Naravno, nakon berbe plodova, prikraćeni prirast se, tokom zimske rezidbe uklanja do osnove. Ovo je jedan od rijetkih zahvata koji se u pravillu tokom zelene rezidbe mora obavljati makazama.
KRASTAVOST
Bolest/štetnik
Preparat
Koncentracija
Otvaranje pupa do fenofaze mišijih ušiju
krastavost, lisne uši, crveni pauk
Crveno ulje
2–3%
Mišije uši do fenofaze roza pup
krastavost, cvejtojed
Corus, Calypso
0,02-0,03% 0,01-0,02%
Roza pup do fenofaze kraj cvjetanja
krastavost
Corus
0,02-0,03%
Razvoj plodova do njihove veličine lješnjika
krastavost, pepelnica, lisne uši
Score + Merpan, Pirirmor
0,013-0,02% 0,04-0,06%
Razvoj plodova do njihove veličine oraha
krastavost, pepelnica, crveni voćni pauk, jabukin savijač
Kraj juna
Krastavost, pepelnica, mineri, savijači
Stroby DF 150 Calypso
0,02% 0,01-0,02%
Polovina jula
Krastavost, pepelnica
Stroby
0,02%
Kraj jula do početka avgusta
Krastavost, pepelnica, jabukin savijač II generacija
Stroby ili Merpan, Insegar
0,02% 0,2-0,3% 0,03-0,05%
Kraj avgusta
bolesti u skladištu
Euparen
0,2-0,25%
Fenofaza razvoja
Score + Merpan ili Topas, Bijelo ulje, Insegar
0,013+0,02% 0,1-0,15% 1-1,5% 0,03-0,05%
PEPELNICA
Povijanje rukom jahača pod uglom 90o na jednu stranu
Vertikalni prirast ili jahač, vodopija
Vraćanjerukom jahača pod uglom 90o na drugu stranu Uklonjen jahač
UKLANJANJE VERTIKLNIH PRIRASTA/JAHAĈA– vodopije (jahači) se uklanjaju rukom na taj način što se isti dok su mladi (oko 10-15 cm) povijaju u jednu stranu do osnove, potom u drugu stranu i naj taj način ostranjuju, pucajući i ispadajući bez poteškoća. Takođe, pravilo da samo jedna grana raste iz jednog mjesta, zahtjeva u nekim slučajevima i na nekim mjestima u krošnji, intervenciju u tom pravcu i u zelenoj rzidbi.
Dva prirasta iz istog mjesta
Jedan uklonjen prirast
I u zelenoj rezidbi poštuje se osnovno voćarsko pravilo da nikada dvije grane iz istog mjesta, te se u slučajevima pojave tatakve situacije jedna obavezno makazama uklanja do osnove.
Gala - plodovi sazrijevaju u zadnjih desetak dana avgusta Jonagold - zrije u drugih desetak dana septembra Golden dellicious - zrije krajem septembra-početkom oktobra Idared - zrije u prvih desetak dana oktobra Granny Smith - zrije u drugih desetak dana oktobra Braeburn - zrije u drugih desetak dana oktobra Pink lady - zrije u drugih desetak dana oktobra. Fuji - zrije u drugih desetak dana oktobra Topaz - zrije u drugih desetak dana oktobra
Fenofaza razvoja
Bolest/štetnik
Preparat
Koncentracija
Fenofaza bubrenje pupoljka
uši, grinje, savijači pupova
Crveno ulje
2–3%
Prije cvjetanja
plamenjača
Baycor
0,1-0,15%
U cvjetanju
monilia, plamenjača
Sistan 6 FLO
0,08-0,1%
Kraj cvjetanja
plamenjača, šljivine osice
Merpan, Calypso
0,2-0,3% 0,01-0,02%
Početkom juna
rđa, savijač, lisne uši
Merpan, Insegar, Pirimor
Početkom avgusta
monilia na plodovima, savijač II generacija
Euparen, Insegar
0,2-0,25% 0,03-0,05%
Kraj vegetacije
rak, brže opadanje lista, monilia na grančicama
Cuprablau Z
0,5%
0,2-0,3% 0,03-0,05% 0,04-0,06%
Šarka šljive - simptomi
Rut Gersteter - dozrijeva polovinom jula Kalifornijska plava - dozrijeva u drugoj polovini jula. Čačanska rana - dozrijeva polovinom jula Čačanska ljepotica - dozrijeva krajem jula i početkom avgusta. Vagenheim - dozrijeva polovinom augusta.
Čačanska najbolja - dozrijeva u drugoj polovini avgusta. Čačanska rodna - dozrijeva krajem avgusta. Stenly - dozrijeva od kraja augusta i u septembru. Hanita – zrije u drugoj polovici augusta Jojo – sazrijeva u avgustu mjesecu.
