V!
Banghay Aralin sa Filipino Baitang 10 I.
Layunin
a. b. c. d. II.
Pagkatapos ng talakayan ang mga mga-aaral ay inaasahang: natata natatalak lakay ay ang kalig kaligir irang ang kasay kasaysay sayan an ng Hapon; Hapon; nagaganyak ang ideya at kaalaman sa panahon n g Hapon; nasusuri nasusuri ang ang pagkabuo pagkabuo ng ng istilo istilo ng Tana Tanaga ga at Haiku; at nakapagt nakapagtata atalaga laga ng pangk pangkata atang ng gawain gawain base base sa paksa. paksa. Paksang Aralin
Paksa: Panitikan ng Pilipinas: Panahon ng Hapon Sanggunian: Villafuerte, Villafuerte, Patrocinio , et al, !""#, Panitikan ng Pilipinas Historikal at $ntolohikal na pagpapahayag, %utya Publishing House, &nc. http:''scribd'Panitikan-sa-Panahon-(g-Hapon.com http:''www.slideshare'Panahon)ng http:''www. slideshare'Panahon)ng )hapon.com Mga Kagamitan: Tulong pang biswal, flash cards, mga larawan at libro III.
Pamamaraan
Kasanayang Pangguro $. Panim Panimul ulan ang g *awai *awain n +. Panal nalangin ago tayo magsimula, magsitayo muna ang lahat para sa isang panalangin.
%aaarin bang pangunahan mo ang panalangin $rra %agandang maga sa inyong lahat !. Pagsasa Pagsasa-ay -ayos os ng /ilid/ilid-ara aralan lan ago kayo magsi-upo, pulutin muna ang kalat na inyong makikita sa ilalim ng inyong mga upuan at itapon sa basurahan. Pagkatapos ay ayusin ang upuan. 0. Pagt Pagtat atal alaa ng ng 1ib 1iban an Para sa araw na ito, maaari bang tumayo ang president at itsek kung sino ang mga liban . Pagg Paggan any yak /ino-sino dito ang nakakaalam sa Haiku at Tanaga %ahusay. 2 sa &kalawang 3igmaang Pandaigdig at sa %artsa ng 4amatayan sa ataan alam niyo rin ba %agaling. 4ung gano5n ano ang napapansin niyo sa lahat ng katanungan ko at sa mga
Kasanayang Pang mag-aaral
6po /ir. 7mananalangin ang mga mag-aaral8 %agandang maga rin po9 7tutugon ang mga bata8
7tutugon ang president8
/ir9 4ami po9 $ng Haiku po ay may sukat na ,<, habang ang Tanaga po ay <,<,< /ir opo alam po namin.
pangyayaring iyon Tama9 %agaling. =. Paglalahad ng Paksa (gayong araw ang pag-aaralan natin ay ang panahon kung paano tayo sinakop ng hapon. $alamin ang kaligirang kasaysayan sa panahon ng pananakop ng hapon. Pero bago iyon. $no sa palagay niyo kung bakit ang dali para sa mga dayuhan na sakupin ang bansang Pilipinas
/ir kalimitan po ay ang mga pangyayaring ito ay naganap nuong panahon ng Hapion. 3ahil ang Hapon po ang may kinalaman sa %artsa ng 4amatayan sa ataan.
/ir dahil pos a nagging mainit ang pagtanggap ng mga Pilipino sa dayuhan. Tagtiwala po sila agad dito dahil sa likas na mapagtiwala an gating mga ninuno.
Tama. 3ahil sa sobrang bait ng mga ninuno natin, inabuso ito ng mga mananakop. akit kaya kailangan pa nating malaman ang kasaysayan kung mapapait lang naman /ir para po malaman natin ang tunay na ang naranasan ng mga ninuno natin dito pangyayari noon at para po maipaalam pa poi %ahusay9 to sa susunod na henerasyon. 4ailangang maalam tayo mismo sa ating bansa. Para san man tayo mapunta, alam natin ang kaligirang kasaysayan n gating bansa at para mapreserba ang ganitong kaalaman upang maiparating pa sa susunod na henerasyon. %apait man ang mga ito, ang mapait na karanasan na ito ang humubog sa bansang ginagalawan natin ngayon. 3umako na tayo kung saan nasakop tayo ng bansang >apan at kung paano inalipusta ang ating mga ninuno ng mga Hapon. Tinawag na panahon ng pamumulaklak o ginintuang panahon ang pananakop ng Hapon. $no sa palagay niyo kung bakit naging ganon ang tawag sa Panahon ng pananakop ng Hapon Tama. Tinawag na ginituang panahon dahil /ir tinawag pong ginintuang panahon dahil napalawig natin ang sarili nating wika sa nagkaroon ng buhay ang lathalaing tula, dula at panahong ito dahil lubusang ipinagbabawal kuwentong bayan sa sarili nating pahayagan. ang wikang ingles bagkus ilipino at (ihonggo lamang ang tanggap. (agkaroon din tayo ng sarili nating pahayagan gaya ng 1iwayway ng ?oces. (abuhay ang mga obra ng mga manunulat nang panahong iyon. *aya ng @$ng ulong ni ka 2rneoA na tumatalakay sa nakagisnang buhay at gawi sa isang lalawigan sa Pilipinas.
$no sa palagay niyo ang hangarin ng mga hapon kung bakit nila nais sakupin ang Pilipinas Tama. &sa iyon sa kanilang hangarin. $ng iba pa rito ay para maging makapangyarihan sila sa buong $sya at paunlarin pa ang kanilang sariling panitikan gaya ng Haiku at Tanka. /uotin nilang 4imona at 4amiseta. /a mga pagkain nilang ?amen at kilawin na magpasahanggang ngayon ay tinatangkilik parin ng ilan sa ating mga kababayan. /a panahong iyon, ilan sa nagging tanyag na manunulat noon ay sina 1iwayway $rceo na siyang may akda ng @haw ang Tigang na 1upanA, si >uan almaceda na may likha ng dulang @sino ba kayoA na tumatalakay sa mga dayuhang mananakop, at si (arciso ?eyes na may akda ngA1upang Tinubuan.A 3umako na tayo ngayon sa kasaysayan sa pagsakop sa atin ng mga Hapon. &lang taon tayo nasakop ng mga hapones Tama9 (asakop ng mga hapon ang Pilipinas mula taong +#B! hanggang +#B na kung saan naganap ang ikalawang digmaang pandaigdig noong Hulyo +#0< at natapo nang taong +#B. (asangkot dito ang Pilipinas at kumitil sa buhay ng maraming sundalo at ordinaryong tao. (ilimitahan naman ng mga hapon ang mga pahayagan at ipinasara ang pahayagang Tribune at ree Press dahil sa ito ay pagaaring $merikano. akit sa palagay niyo nilimitahan ang mga pahayagan %ahusay9 &yon ay dahil sa kakulangang pinasyal at mga papel at para narin maiwasan ang pambabatikos ng palihim sa kanilang pamamahala n gating mga ninuno. $ng tanging Pinahihintulutan lamang ng mga Hapon ay ang pahayagan ng ano %ay alam ba kayo kung anong pahayagan ito Tama. $ng pahayagang 1iwayway ng ?oces na hawak ni Pinunong 4in-&chi. /a panahong ito rin naganap ang %artsa ng 4amatayan sa ataan ns kumitil sa libo-
/ir dahil pos a pampalasang pagkain ng Pilipinas gaya ng bawang, sibuyas at luya.
/ir tatlong taon po mula +#B! hanggang +#B po.
/ir dahil po sa kakulangang pampinansiyal.
/ir ang pahayagang 1iwayway ng ?oces po.
libong sundalong Pilipino at $merikano dahil sa hirap, gutom at pagod sa paglalakad mula %ariCeles, ataan hanggang /an ernando, Pampanga. 3ahil sa maling pamamaraan ng pagsakop ng mga Hapon, nagsagawa ang mga Pilipino ng samahang tinawag na H4$1$H$P. /ino rito ang nakaaalam ng kahulugan ng H4$1$H$P Tama9 %ahusay. (agsagawa sila ng samahang palihim upang tuligsain ang maling pagpapatakbo ng pamahalaang hapon sa Pilipinas. &to ang kaligirang kasaysayan ng ansang Pilipinas sa panahon ng pananakop ng Hapon. 3umako na tayo sa Tanaga at Haiku. $no ang alam niyo tungkol dito
%agaling. Tama iyon. &to ay dahil sa ginagamitan nila ng simbolo ang mga salitang kanilang pipiliin. 4inakailangan ay malalim at malaman ang bawat salitang bibitiwan ng may akda sa Tanaga o Haiku. Halimbawa nito ay: %atandang /apa $ng palakay tumalon 1umagaslas $no ang napansin niyo
/ir ang H4$1$H$P po ay nangangahulugang Hukbong ayan 1aban sa Hapon.
/ir ang Tanaga at Haiku po ay may sukat at kalimitang gumagamit ng malalim na salita at di tahasang pinararating ang mensahe ng may akda.
Tama. &yon ay dahil sa simbolong hated nito. $ng haikung ito ay tumatalakay sa pagsakop ng mga dayuhan sa Pilipinas.
!. Pagsasanay /anihin kung ano ang nais ipahiwatig ng halimbawang haiku na ito. $mbong kaylamig %aging ang matsing ay nais (g kapang damo &bigay ang kahulugan at konotasyon at denotasyon ng salitang nakasalungguhit.
/ir malalim po at may konotasyong gamit an g bawat salita.
Tama. %ahusay9 Pangkatang *awain &sadula ang pangyayari sa panahon ng hapon. - nang pangkat %artsa ng 4amatayan sa ataan - &kalawang pangkat 1imang minute lamang ang pagsasagawa.
&to ay tumutukoy sa isang tao na dating mayaman na nakaranas ng kahirapan kaya5t kahit ang kaining pampulubi ay kan5yang kakanin dahil sa sobrang gutom. $ng salitang 3$%6 ay tumutukoy sa pagkaing pangmahirap na nakukuha lamang sa tabi-tabi. $ng denotasyon nito ay halamang berde na makikita sa gilid-gilid.
0. Paglalahat $nu-ano ang mga pangyayaring naganap sa panahon ng Hapon
/usunod ang mga bata at maghanda. Tama9 $no naman ang kalimitang gamit sa Haiku at Tanaga
%ahusay. B. Pagtataya Pangalan: ))))))))))) Petsa: )))))) aitang at Pangkat: ))))) (akuha: ))) P$(T6: ilugan ang titik na sa palagay mo ay ang tamang sagot. &wasan ang anumang uri ng pagbura, ito ay nangangahulugang mali. +. $ng panahon ng pananakop ng mga hapones sa Pilipinas ay tinatawag ring )))))))) panahon . a. 1untiang panahon b. %akabagong panahon c. 4asaganaang Panahon d. *inintuang panahon
Pagbomba sa Pearl Harbor &kalawang 3igmaang Pandaigdig %artsa ng 4amatayan sa ataan %uling pagkabuhay ng 1athalaing tula, dula at 4uwentong ayan. Pagkabuo ng Haiku at Tanaga. 4alimitang ginagamitan poi to ng simbolo at di tahasang pagsabi ng mensahe. %ay mga sukat po ang bawat pantig.
a. *inintuang Panahon
!. (asakop ng Hapon ang Pilipinas nang taong a. +#B0 D +#BE b. +#BB D +#B c. +#B! D +#B d. +#B" D +#B0 0. Hangarin ng mga Hapones na masakop ang Pilipinas upang maging makapangyarihan sa buong ))))))))
c. +#B! D +#B
a. b. c. d.
Pilipinas $sya %undo lahat ng nabanggit
B. 4ilalang manunulat sa panahon ng Hapon na siyang sumulat ng Lupang "inu#uan. a. 1iwayway $rceo b. (V% *onFales c. (arcisso ?eyes d. idel /icam . &pinagbawal ng mga Hapon ang magasing &ngles na gawa na $merikano gaya ng ))))))))))) . a. Tribune b. reelance c. ree press d. a at c E. &pinagbawal ang lahat ng pahayagan bukod sa 1iwayway ng ))))) na nasa ilalim ng pamahahala ni 4in-&chi. a. ?oces b. ?osas c. ?oGas d. wala sa nabanggit <. (aganap ang ikalawang 3igmaang pandaigdig sa $sya noong a. Hunyo +#0< - +#B b. Hulyo +#0< - +#B c. Hunyo +#!< - +#B d. Hulyo +#!< - +#B . (aganap din ang ))))))))))))))))))) na naganap sa ataan ng kung saan maraming sundalo ang )))))))))). a. %artsa ng kamatayan; nauhaw b. Pearl Harbor; namatay c. %artsa ng kamatayan; napagod at nagutom d. &kalawang digmaang pandaigdig; nagbuwis ng buhay. #. (akilala ang Haiku na may sukat na ))))))))) sa larangan ng panitikan nang panahon ng Hapon. a. <, <, < b. , <,
c. $sya
c. (arsiso ?eyes
d. a at c
a. ?oces
b. Hulyo +#0< D +#B
c. %artsa ng kamatayan; napagod at nagutom
c. <, , < d. , , b. ,<, +". sa larangan ng suotin ng kababaihan, nakilala ang )))))))))))) a. 4imona b. 4amiseta c. iskini d. leggings a. kimona
IV. Takdang $ralin - Pagpapakita ng larawan sa klase base sa panahon ng pagsasarili o panahon ng paglaya
+. %analiksik tungkol sa panahon ng pagsasarili o panahon ng paglaya. &tala ang nasaliksik sa harap ng klase. !. umuo ng sariling likha ng Haiku o Tanaga at ilahad sa klase ang nabuo.
/anggunian: Villafuerte, Patrocinio , et al, !""#, Panitikan ng Pilipinas Historikal at $ntolohikal na pagpapahayag, %utya Publishing House, &nc. http:''scribd'Panitikan-sa-Panahon-(g-Hapon.com http:''www.slideshare'Panahon)ng )hapon.com
