Algoritme Dhe Struktura Te Dhenash

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++

Algoritme dhe struktura te dhenash

J. Litsa , Gjirokaster 2006

1


Permbajtja


2


Permbajtja


2


1 Njohuri nga gjuha C++ Gjuha C++ hyn ne familjen e gjuheve te zhvilluara. zhvill uara. Me ndihmen e saj mund te krijojme projekte qe perdorin objekte te llojeve nga n ga me te ndryshme, mund te perdorim me lehtesi metodat rekurente etj. Gjate ketij kursi do te jepen njohurite baze dhe do te perdoret per kete qellim versioni C++ qe ndodhet ne Visual Studio 6. Me poshte do te sqarojme se si do te pedorim ambientin e kesaj gjuhe.

1.1 Visual Studio Visual studio eshte nje pakete programesh nga Microsoft qe nder te tjera permban edhe gjuhen Visual Visual C++, e cila per veten e saj nen emrin console application perfshin perfshin gjuhen C++. Per kete qellim eshte kjo gjuhe se mund te gjendet lehte ndryshimet ndryshimet me gjuhen C ne ne llogjiken e perpunimit te objekteve objekteve pothuajse nuk egzistojne dhe nderkohe kemi te njejten pakete qe do perdoret dhe ne vazhdim per lendet e tjera.

1.1.1 Krijimi dhe perpunimi i nje projekti Para se te fillojme te krijojme nje project project duhet te kemi percaktuar nje nje katalog brenda te cilit do ta vendosim. vendosim. Kete katalog mund ta krijojme me Windows Explorer ose me ndonje menyre tjeter dhe supozojme qe eshte C:\MI2005\TAKU\LAB1. Duke qene ne desktop desktop zgjedhim Start -> Programs -> Microsoft Visual Studio 6 -> Microsoft Visual C++ 6 dhe ne vazhdim per te krijuar krijuar nje aplikim ne C++ zgjedhim File -> New dhe na del pamja si me poshte.

Fig. 1


3

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ Nga forma me emrin New duhet te zgjedhim Win32 Console Application, te plotesojme emrin e projektit tek Project Name, te plotesojme ose te zgjedhim katalogun ku do te vendoset projekti tek Location dhe ne vazhdim te zgjedhim butonin OK . Tek Wizard qe na del ne vazhdim zgjedhim An Empty Project dhe bejme klik tek Finish. Deri tani eshte krijuar nje project bosh dhe ne ne vazhdim duhet te shtojme objektet e tjera dhe konkretishte na duhet se ku do te shtojme kodin e programit tone. Per kete zgjedhim File -> New, nga forma New zgjedhim C++ Source File dhe plotesojme

tek File Name emrin e skedarit ku do te rezervohet kodi i programit. Sa per prove shkruajme programin e meposhtem i cili gjen shumen e dy numrave. #include // pjesa kryesore e programit void main(void) { int a; int b,c; // deklarimi i variablave b dhe c a=2; b=4; c=a+b; cout << "a = "<
Duhet te kujtohemi qe here pas here te rezervojme projektin me File -> Save.


4

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ Me Build -> Start Debug -> Go kompilohet dhe nderkohe na krijohet mundesia te kontrollojme per gabime. Me Build -> ! Execute test.exe egzekutohet ky program . Per te perpunuar nje project pasi kemi hapur Microsoft Visual C++ zgjedhim File -> Open dhe gjejme katalogun ku ndodhet projekti.

1.2 Struktura e nje programi Pa ditur pak me perpara kemi shkruajtur nje program qe ne vazhdim do mundohemi te sqarojme veprimet me radhe.

1.2.1 Cfare eshte C++? C++ eshte nje gjuhe programimi e bazuar ne gjuhen C. Kjo na ben nje gjuhe standarte per te shkruar programe te nivelit te ulet sic jane sistemet operative. Ne vitet 70 – 80 asnje nuk konsiderohej programues serioz ne qofte se nuk munde te shkruante programe ne C. Per ata qe nisen nga gjuha Pascal eshte nje gjuhe e veshtire ndersa per ata qe nisen nga C ose C++ nuk i hedhin syte fare nga Paskali. 1.2.2 Cfare nevojitet per C++? Do tju duhet nje program qe quhet C++ Compiler . Zakonishte ju shkruani programet e C++ ne skedare tekst. Kompiluesi e merr kete skedar dhe e perkthen ne nje varg komandash te mikroprocesorit qe kompjuteri mund ti egzekutoje. Skedari i krijuar nuk eshte i lexueshem ne ekran po te mundohemi ta shohim do te duken bubureca por kompjuteri di ti egzekutoje ato. Para se ti perktheje kompiluesi kontrollon per ndojne gabim. Ne qofte se ka fjale celes (keywords) te shkruajtura keq ose instruksione ai ndalon dhe na lajmeron me mesazhe dhe na rikthen tek editor i tij perndryshe programi eshte gati per tu egzekutuar.


5


Kompiluesit e kesaj gjuhe si edhe te C ne fillim ishin skedare me vete tani jane te perfeksionuar dhe ato te gjitha tani jane ne nje ambient te perbashket. 1.2.3 Si punon nje program Cdo program permban pjesen kryesore te tij proceduren main() dhe librarite e ndryshme qe duhet te perdoren gjate programit psh #include. Tek procedura kryesore jane deklaruar tre variabla int a; ne vazhdim u eshte dhene vlere a=2; eshte gjetur shuma s=a+b; dhe se fundi nxirret rezultati me cout<<”a=”<
void main () Te gjitha programet ne C++ duhet te permbajne nje rresht me fjalen main ne te. C++ eshte nje gjuhe e bazuar ne seksione te vogla instruksionesh (kodi ose programi) qe quhen procedura dhe pjesa kryesore e programit permban proceduren kryesore. Ky instruksion i thote kompiluesit se ky eshte fillimi i procedures kryesore. Fjala void tregon qe procedura kryesore nuk rikthen ndonje numer. Psh nje procedure qe llogarit mesataren mund ta riktheje ate.

•

{ dhe } Programi perbehet nga fjali te cilat jane instruksione individuale per kompjuterin. Disa here lind nevoja qe keto instruksione te grupohen sipas natyres se tyre, ose per qellime te tjera qe do trajtohen me poshte.

•

cout << ”a=”<
Instruksioni cout nxjerr gjerat ne ekran. Sapo ky instruksion takohet menjehere gjendet libraria perkatese dhe cfaqen ne ekran vlera ose variabla te ndryshem. Cdo gje e vendosur brenda thonjezave quhet alfanumerik ose string. Shenja << kalon nje vlere nga nje element ne nje tjeter. Ne rastin tone alfanumeriku “a=” dhe vlera e variablit a duhet te kalojne te


6


instruksioni cout dmth do te dalin ne ekran. Ndersa endl tregon qe duhet te kalojme ne rreshte tjeter. Ne fund te cdo instruksioni ju duhet te vendosni ;. Kjo do te sqarohet dhe ne vazhdim. 1.2.4 Kodi i shkruar i nje programi C++ eshte mjafte tolerante per menyren se si ju shkruani nje program. E gjitha cfare i nevojitet C++ eshte simbole te duhura ne renditjen e duhur. Nuk ka rendesi kur do te perfundoje nje rreshte dhe sa vende bosh do te vendosen. Ju mund te hiqni te gjitha vendet bosh midis fjaleve celes ne qofte se doni dhe gjithe programin ta vendosni ne nje rresht. // Ky eshte nje program ne C++ #includevoid main(){cout <<"Pershendetje te gjitheve !";}

Rasti tjeter: // Ky eshte nje program ne C++ #include void main () { cout << "Pershendetje te gjitheve !"; }

Te dyja keto programe kryejne te njejtat veprime cfaqin ne ekran pershendetjen. Jane vetem dy vende ku nuk lejohet te vendosen hapesira bosh ose te kalojme ne rresht tjeter: •

Ne mes te fjaleve celes ( keywords) si psh:

vo id mai n •

Nuk mund te kaloni ne rresht tjeter ne mes te nje alfanumeriku si me poshte:


7

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ cout << "Pershendetje te gjitheve.";

1.3 Elementet e pare 1.3.1 Operatoret , Variablat

Si ne cdo gjuhe tjeter duhet te percaktojme operatoret dhe objektet mbi te cilet duhen bere veprimet. Operatoret arithmetike jane +, -, *, /, % mbledhja, zbritja, shumezimi, pjestimi, mbetja e pjestimit e numrave te plote. Rradha e kryerjes se veprimeve jane shumezimi, pjestimi dhe pastaj mbledhja , zbritja . Per te ndryshuar rradhen e kryerjes se veprimeve perdoren kllapat psh shprehja a+b/c eshte e ndryshme nga (a+b)/c. Kujdes me pjestimin ne qofte se perdoret per dy numra te plote na jep nje numer te plote ne qofte se perdoret ne rastin kur te pakten nje nuk eshte i plote rezultati nuk eshte i plote. Me termin variabel kuptojme kuptojme nje sasi e cila mund te ndryshoje gjate egzekutimit te nje programi. Me thjeshte nje variabel eshte nje kuti , nje qelize , nje adrese ne memorjen e kompjuterit e cila mban brenda saj nje vlere te caktuar.

Cdo variabel paraqitet me nje emer i cili duhet te plotesoje disa rregulla. Emri duhet te filloje me germe dhe ne vazhdim mund te kete germa te medha ose te vogla ose numra ose karakterin e nenvizimit _. Nuk egziston kufizim ne lidhje me numrin e karaktereve te nje emri variabli por vetem 32 te parat meren parasysh. Para se te perdoret nje variabel ai duhet te deklarohet. Nje variabel gjithmone do te mbaje vetem nje tip te dhenash. Ne menyre figurative ne variablin ose ne kutin e variablit, brenda mund te hedhim vetem te njejtin tip te dhenash. Nga jashte i kemi shenuar kesaj kutie nje emer dhe sapo therasim emrin nenkuptojme vleren qe ka brenda kutia. Variablat deklarohen ne kete menyre vendoset tipi dhe ne vazhdim emri i variablit dhe ne fund pikepresje. Ne qofte se jane disa variabla te te njejtit tip ato ndahen me presje. int a; float b, c;


(2 16 … 216-1) 2 byte 3.4*10 -38 3.4*1038

8

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ long c; double b, c; bool rezultati; char germe = ‘A’;

(2 32 … 232-1) 4 byte 1.7*10 -308 1.7*10 308 true, false

Me siper jane disa tipe me te perdorshme variablash. Mund te percaktojme tipet tona si me poshte typedef int iplote; typedef double real;

Dhe ne vazhdim mund te perdorim kete percaktim iplote n; real x;

1.3.2 Hyrje / Dalje

Jane dy instruksione kryesore qe perdoren cout<<”S = “<
Me kete instruksion cfaqet pershkrimi per variablin , vlera e tij dhe kalojme ne rresht te ri. cin>>a>>b;

Me kete mund te japim vlere variablave a dhe b nga tastjera. Ne kete rast pasi plotesohen te dy vlerat hyrja perfundon me tasten ENTER. Egzistojne disa karaktere speciale qe perdoren per veprimet e meposhtme \a \n \’ \” \\ \t

beep rreshte te ri njelloj si endl apostrof i thjeshte apostrof backslash tab


9


1.3.3 Zona e veprimit te variablave

Ka rendesi te madhe te kuptojme deri ku e kane zonen e veprimit variabla te ndryshem te deklaruar. Le te shohim skemen e meposhtme. long v1;----------------------------------int main() | { | int v2;-------------------| … | | { | | int v3;----------| | … | | | }----------------<--| | | | }------------------------<---| int v4;----------------------| int function() | | { | | int v5;----------| | int v1;-----| | | … | | | | }------------<----<-------<---------<-------

Variabli v1 vlen gjate gjithe programit, variabli v2 brenda pjeses kryesore , v3 brenda kllapave gjarperushe, v4 vetem brenda funksionit, v5 gjate funksionit dhe v1 qe mund te rideklarohet eshte variabel tjter nga v1 i deklaruar ne fillim.

1.3.4 Operatori i dhenjes se vleres Operatori i dhenjes se vleres ka shume rendesi qe te konceptohet drejt. Shprehja e meposhtme do te thote qe X = 3;

do te thote qe variabli x mer si vlere treshin, kurse X = X + 3;

kjo do te thote qe variabli x merr si vlere vleren qe ka plus tre.

1.3.5 Operatoret e krahasimit


10

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ Operatoret e krahasimit kryejne krahasimin e vlerave te dy variablave dhe perdoren si ne rastet e meposhtme i i i i i i

== 1; != 1; > 1; >= 1; < 1; <= 1;

i barazimit i ndryshem me i madh me i madh baraz me i vogel me i vogel baraz

ben krahasimin e vleres se variablit me vleren ose variablin ose shprehjen qe ndodhet ne anen e djathte. Rezultati i krahasimit do te jete true ose false. Kujdes i == 1; ben krahasimin kurse i = 1; jep vleren 1 variablit i.

1.3.6 Instruksioni i kushtezuar if (kushti) { kryen keto nqs kushti eshte i vertete } else { kryen keto instruksione nqs kushti deshton

}

Ky instruksion mund te themi eshte me i perdorshmi dhe ka nje trajte shume te thjeshte. if(i == 1) cout << “ OK “;

Llogjika e tij eshte kontrollohet kushti (i == 1) dhe ne qofte se kushti eshte i vertete athere kryhet instruksioni pas kushtit cout << “ OK “, pra cfaqet ne ekran OK, perndryshe instruksioni tjeter i rradhes. Forma tjeter e ketij instruksioni eshte duke perdorur else .

if(i == 1) cout<<”OK”; else cout<<”NO”;

Vini re ku perdoret ; dhe rasti tjeter eshte duke perdorur jo nje instruksion te thjeshte por nje grup instruksionesh te


If(i == 1) { x = 3; .. . ; } else { x = 7; . . .; }

11

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ vendosura brenda kllapave gjarperushe.

1.3.7 Operatoret llogjike Operatoret llogjike jane && || !

-- AND -- OR -- NOT

dhe perdoren per te krijuar shprehje llogjike neper funksione ose ne instruksionin e kushtezuar qe sqaruam me siper.

if((x <= 1)&&(x >= 0)) cout<<” X ndodhet brenda segmentit [0,1] “;

Le te shohim nje program te thjeshte si do te zgjidhim ekuacionin e shkalles se dyte ax2+bx+c=0. #include #include int main() { double a,b,c; double d,x1,x2; cout<<"Jep sipas rradhes vlerat a b c "<>a>>b>>c; d = b*b - 4*a*c; if(d>=0) { cout<<" zgjidhjet jane "<
Pas mesazhit per te dhene vlerat a, b, c plotesohen ato dhe shtypim ENTER. Ne vazhdim instruksioni if eshte ai qe kontrollon gjithe ecurine e programit.


12


1.3.8 Ciklet

++ dhe - Nje cikel eshte menyra per te perseritur nje varg instruksionesh nje numer te caktuar heresh ose deri sa te plotesohen disa kushte te caktuara. Nje cikel mund te realizohet ne nje nga tre menyrat e meposhtme. Rasti i thjeshte eshte cikli for qe quhet. Egziston nje variabel qe quhet indeksi i ciklit. Ky fillon nga nje vlere fillestare dhe e rrit ose e zvogelon vleren, zakonishte me nje, deri sa te arrije nje vlere te caktuar.

Vendos vleren fillestare tek indeksi i ciklit

Kryen nje ose me shume instruksione

JO

Kalon tek vlera tjeter e ciklit deri sa te arrihet vlera perfundimtare.

PO

Rasti tjeter eshte cikli do-while . Kryhen instruksionet e ciklit dhe na vazhdim kontrollohet nje kusht. Cikli vazhdon deri ky kusht plotesohet. Sapo kushti behet jo i vertete cikli perfundon.

Kryen nje ose me shume instruksione

PO

Kontrollon nese eshte i vertet kushti i perfundimit te ciklit .

JO


13


Rasti i trete eshte cikli while. Ky eshte i njejte me ciklin do-while me perjashtim te faktit qe kushti kontrollohet ne fillim te ciklit dhe jo ne fund te tij. Cikli while do te perdoret kur egziston qofte edhe nje rast qe instruksionet e ciklin te mos egzekutohen asnjehere.

Kontrollon nese eshte i vertete kushti i ciklit .

JO

PO Kryen nje ose me shume instruksione

1.3.9 Zbatimi i cikleve Trajta e pergjithshme e instruksionit for eshte :

for ( ; ; ) { Nje ose me shume instruksione te ciklit } Pas fjales celes for jane tre pjese te ndare me pikepresje. Vlera fillestare eshte vlera nga e cila do te filloje te perseritet cikli. Ne rastin tone variavli x eshte variabli i ciklit ose indeksi i ciklit (counter) :

x = 0; Kushti i perfundimit eshte kushti i cili na nderpret perseritjen e ciklit. Ne rastin konkret cikli do te perseritet deri sa te jete i vertete :

x < 200; Indeksi i ciklit tregon menyren se si dote marre vlera cikli. Konkretishte vlerat vijne duke u rritur me nga nje.

x++ Ne vazhdimm duhet te vendosen instruksionet qe do kryhen. Ne qofte se jane me shume se nje instruksione ato duhet te mbyllen me kllapa gjarperushe { dhe } . Me poshte jepet rasti me i thjeshte i perdorimit te ciklit for : // Ky cikel do te perseritet 10 here #include void main () { int counter;


14

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ for (counter = 1; counter < 11; counter++) cout << "Hera e " << counter << “-te.” << endl; }

Ky program shkruan rreshtin Hera e i –te . 10 here. Vini re kushtin eshte 11 keshtu qe vazhdon e shkruan derisa indeksi eshte me i vogel se 11. Ketu kemi nje shembull tjeter. Na pyet per nje numer dhe mbledh te gjitha numrat nga njeshi deri tek ky. #include void main () { int x, limit, sum; cout << "Jepni nje numer me te madh se 1 : "; cin >> limit; sum = 0; for (x = 1; x <= limit; x++) {cout <<"Pas shtimit te vleres "<
Me poshte kemi nje menyre tjeter me elegante per te kryer te njejtin veprim. Ndryshimi i vetem nga programi i mesiperm eshte pozicioni ku jepet vlera variablit sum. #include void main () { int x, limit, sum; cout << "Jepni nje numer me te madh se 1 : "; cin >> limit; for (x = 1, sum = 0; x <= limit; x++) {cout <<"Pas shtimit te vleres "<
Instruksioni sum = 0 eshte vendosur brenda kllapave te instruksionit for dhe konkretishte tek pjesa qe behet inicializimi i vlerave fillestare i ndare me presje me instruksionin tjeter qe jep vleren fillestare indeksit te ciklit .


15


Ne parim ju mund ti beni te tre pjeset e instruksionit for sa te nderlikuara te doni duke vendosur instruksione te tjera shtese. Por te tre pjeset midis tyre duhen ndare me pikepresje dhe instruksionet midis tyre me presje. #include void main () { int x, sum, t; for (x = 1, sum = 0, t = 0; x <= 10; x++, t++) { cout << "Po shtohet vlera " << x+t << endl; sum = sum + x + t; } cout << endl; cout << "Dhe shuma cuditerishte eshte " << sum; }

Po shtohet vlera 1 Po shtohet vlera 3 Po shtohet vlera 5 Po shtohet vlera 7 Po shtohet vlera 9 Po shtohet vlera 11 Po shtohet vlera 13 Po shtohet vlera 15 Po shtohet vlera 17 Po shtohet vlera 19 Dhe shuma cuditerishte eshte 100

Shikoni me kujdes dhe interpretoni , pse shtohen vetem numrat tek. Dhe tani le te shohim nje cikel qe indeksi i ciklit vjen duke zbritur. #include void main () { int x; int limit; limit = 0; for (x = 10; x > limit; x--) cout << x << endl; cout << "Stop !" << endl; }

1.3.10

Cikli while

Trajta e pergjithshme eshte : while ( ) { instruksion }

(ose grup instruksionesh)

Qe ta bejme me te qarte po japim nje shembull.


16

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ // shembull per ciklin while #include void main () { int number; cout << "Jepni nje numer me te madh se 10 : "; cin >> number; while (number <= 10) { cout << "Jo, me i vogel se 10! Provoni perseri : "; cin >> number; } }

Ne qofte se ju jipni nje numer me te madh se 10 heren e pare qe pyeteni athere cikli nuk do te egzekutohet. Ne qofte se ju jipni nje numer me te vogel ose baraz me 10 cikli egzekutohet dhe thote te provojme perseri. Kjo do te ndodh deri sa te japim nje numer me te madh se 10. 1.3.11

Cikli do-while

Kushti ne kete rast vendoset ne fund te ciklit keshtu qe sido qe te jete puna cikli do te egzekutohet te pakten nje here. Trajta e tij eshte : do { instruksioni (ose grupi i instruksioneve) } while ( )

Nje shembull i pershtatshem do te ishte : // cikli do - while #include void main () { int number; do { cout << "Jepni nje numer me te madh se cin >> number; } while (number <= 10); }

10 : ";

Edhe ky cikel do te vazhdoje te egzekutohet deri sa numeri qe do japim qe do japim te jete me i vogel ose baraz me 10. Kombinime te cikleve mund te kemi sic na leverdisin. Me poshte kemi nje cikel dowhile dhe nje cikel for brenda tij. #include void main () { long numer = 0,factorial = 0; char ch = ’j’; do { cout << endl << "Jepni nje numer te plote: "; cin >> numer; factorial = 1; for (int i=2;i<=numer;i++)


17

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ factorial = factorial * i; cout << numer << “Faktorial eshte “ <> ch; } while ( (ch == ‘P’) || (ch == ‘p’)); }

Cikli i brendeshem for perdoret per te llogaritur n faktorial. Cikli i jashtem kontrollon deri kur ne do te vazhdojme te llogarisim faktorialin dhe kjo do te vazhdoje derisa kushti te jete i vertete, sapo ne te shtypim nje germe tjeter pervec p ose P cikli do te perfundoje . Tek program i fundit jane perdorur karakteret qe ne dallim nga variablat e tjere kane disa ndryshime ne menyren e konceptimit te tyre. Kete fakt do ta shohim ne vazhdim.

1.4 Matricat Kur kemi nje seri vlerash te te njejtit tip eshte e pershtatshme te perdoren matricat. Do te perdorim ne vazhdim emertimet matrice rresht, vector, varg numrash per matricat rresht.

1.4.1 Veprime me matrica Nje matrice mund te deklarohet si me poshte, tipi i matrices A eshte i plote. int A[3]; ose int A[3] = { 5,7,4}; Ne kete menyre eshte deklaruar nje matrice rresht me numra te plote, numri i nelementeve te saj eshte tre. Ne rastin e dyte jepen njekohesishte dhe vlera kesaj matrice. const m =5; int A[m] = {1,3 ,2 ,7,9};

Ne kete rast permasat e matrices deklarohen nepermjet nje konstanteje. Shpesh matricat me nje permase quhen matrica rresht ose vektore ose vargje numrash. Per te dhene vlera elementeve te matrices shkruajme A[2] = 1;

Per te lexuar vleren nga nje pozicion i caktuar i matrices shkruajme


18


X

=

A[2];

Me poshte jepet programi qe printon vlerat e nje matrice.

// Printimi i vlerave te nje matrice #include int main() { int i; int A[5] = {7,2,3,4,6}; for (i=0;i<5;i++) cout<<"A["<
Ne kete rast lexohen nga tastjera vlerat e nje vargu dhe ne vazhdim printohen ato.

// Leximi dhe Printimi i vlerave te nje matrice #include int main() { const int m = 5; int i; int A[m] ; for (i=0;i
Ne te njejten menyre mund te deklarojme nje matrice me dy permasa edhe me shume


19


Matricen e mesiperme mund ta deklarojme si matrice me tre rreshta dhe 7 shtylla. double A[3][7];

Ne programin e meposhtem gjenden vlerat negative te matrices dhe printohen ato . Kjo behet duke marre me radhe rreshtat dhe per cdo rresht merren me rradhe shtyllat.

// Printimi i vlerave negative // me dy permasa #include #include int main() { const int m = 3, n = 5; int i,j; int A[m][n]

=

te nje matrice

{{7, 2,3, 4,6}, {0,-1,4,-3,0}, {-5,2,4,-1,9}};

for (i=0;i
return 0; }


20


1.5 Funksionet

FUNCTION ? 1.5.1 Cfare eshte nje funksion ? Funksionet na japin menyren per te ndare programet ne copa te manaxhueshme. Ato kryejne detyra te caktuara mbi nje grup te dhenash. Per shembull ju mund te keni nje funksion qe rendit numrat ne nje matrice ose funksioni qe numuron sa here cfaqet nje element i caktuar. Keto nuk jane instruksione te thjeshta por jane grupe instruksionesh qe ju keni per te konstruktuar si pjese brenda programit.

Perdorimi i funksioneve ka disa avantazhe. Se pari ben nje program shume te thjeshte per tu lexuar dhe konceptuar. Se dyti duke perdorur funksionet shmangim nevojen qe te dublojme kodin e programit. Ne qofte se kemi nje program i cili cfaq vlerat e nje vektori, ne vazhdim i rendit ato dhe i cfaq perseri ne rendin rrites. Ne kete rast ne qofte se nuk do te perdorim funksionet do te duhet te perserisim dy here te njejtin kod qe cfaq vlerat e vektorit. Egzistojne dy momente kryesore ne nje funksion, deklarimi i tij qe eshte dhe vendi ku ai percaktohet, dhe therritja e tij qe eshte vendi ku ne e perdorim kete funksion. Ne vazhdim eshte nje funksion i thjeshte i cili therritet nga programi dy here. #include // ky funksion gjen shumen e tre numrave int s3 (int a, int b, int c) { return (a + b + c); } // pjesa kryesore e programit // void main () { // therrasim nje here cout << s3(3, 4, 12); int x = 12; int y = 25; int z = 140; // e therrasim per here te dyte me vlera te tjera // per mesataren float average = s3(x, y, z-20) / 3.0; cout << "Mesatarja e " << x << " " << y << " dhe " << z << " eshte " << average;


21

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ }

Percaktimi i funksionit behet qe ne fillim pas instruksionit #include Funksioni ne vazhdim therritet dy here per qellime te ndryshme. 1.5.2 Struktura e nje funksioni

Ju deri tani jeni ambientuar me funksionin main() ne program. Funksionet kane te njejten strukture me te, trajta e pergjithshme eshte: () { // Instruksionet e funksionit do te vendosen ketu return }

Funksionet kane emrin qe therriten nga programi , vleren qe rikthejne dhe parametrat qe jane varjablat qe kalojne tek ky funksion. Parametrat mund edhe te mungojne por kllapat gjitjmone duhet te jene aty. Funksioni funks1 kthen vetem nje vlere dhe nuk ka parametra:

int funks1 () { cout << "Ky eshte funksioni funks1"; cout << endl; return 45; }

Pra shkruan nje mesazh dhe ne vazhdim na kthen nje vlere. Funksioni funks2 nuk rikthen ndonje vlere. void funks2 (int x, float param2) { cout << "Ky eshte funksioni cout << endl; x = 3 + param2; values[20][20]++; }

funks2";

Sic shifet ky funksion fillon me fjalen void e cila nenkupton qe te mos perdoret instruksioni return . Kujdes! Funksionet duhet te percaktohen para pozicionit ku ato do therriten. Ne qoftes se nuk ndodh keshtu kompiluesi nuk di se kujt ti referohet.


22


Egziston dhe nje menyre tjeter qe te vendoset funksioni prototip ( function prototype ) perpara se ai te therritet dhe percaktimi i tij te behet pas pjeses kryesore te programit. 1.5.3 Funksionet qe kthejne vlera Thirrja e funksionit mund te vendoset ne vend te numrave ose varjablave te nje shprehjeje psh:. cout << "Mesatarja eshte

" << sum(20) / 36;

Funksioni sum(20) qe ka parametrin (20) nuk dallohet nga nje variabel apo nje vlere konstante. Kur e perdorim ne shprehje duhet marre parasysh tipi i vleres qe kthen. Sa do te behet vlera e variablit v ne programin e meposhtem?

Zakonishte vlera qe kthehet eshte rezultat i veprimeve te ndryshmeprandaj duhet patur kujdes. float ne_kub (float number) { return number * number * number; }

Ky funksion therritet ne dy raste te ndryshme: // Ky instruksion cfaq vleren cout << ne_kub(2) << endl;

8

// Vlera e variablit x behet 100 / (27 - 17) = 10 x = 100 / (ne_kub(3) - 17);

Nje funksion mund te ktheje nje vlere te thjeshte dhe nuk mund te kteje ne kete menyre, nje matrice ose struktura te tjera. 1.5.4 Parametrat Eshte e mundur qe te kalojme vlera ne nje funksion dhe ne vazhdim keto mund te perdoren per qellime te ndryshme. Keto vlera quhen parametra.


23

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ #include #include void pershendetje(char name[50]) { cout << "Miredita, " << name << "," << endl; cout << "Pleased to meet you." << endl; }

void main () { pershendetje ("Richard"); pershendetje ("Diane"); char n[50] = "Ludwig van Beethoven"; pershendetje (n); }

Ky funksion ka nje parameter alfanumerik dhe therritet tre here per te pershendetur. 1.5.5 Referimi tek parametrat Tek gjuha C++ kemi mundesi qe tu referohemi variablave te ndryshem. Nje referim ne nje variabel mund ta konsiderojme si nje pseudonim , nje emer te dyte te variablit. & = Nje referim i nje variabi eshte i detyrueshem pas deklarimit te tij. #include void main () { // deklarohet variabli a float a; // deklarohet variabli b dhe // behet referenca e tij tek variabli a float &b = a; a=1; cout<
ne te dy rastet vlera e variablit a ose b eshte e njejte. Per funksionet ka rendesi te madhe ky veprim se mund te perdoret per te kthyer parametra si me poshte.

#include void sp(float a, float b, float &p, float &s) { p = a * b; s = a + b;


24


void main () { float x,y; float &xx = x, &yy = y; sp(5,6,xx,yy); cout << “shuma = “<
1.6 Treguesat (Pointers) •

•

•

•

Cfare eshte nje tregues Si mund te deklarohet Matricat me treguesa Perdorimi tek funksionet

1.6.1 Cfare eshte nje tregues ? Treguesat nuk jane variabla te zakonshem per faktin se ata thjeshte tregojne variablat e tjere. Kjo munde te duket ne pamje te pare e pa vlefshme por ne fakt eshte nje vegel shume e fuqishme. Psh treguesat perdoren per te krijuar dhe perpunuar struktura te nderlikuara si rradhet, stivat etj. Treguesat perdoren per te lidhur variablat se bashku.

Ky diagram tregon nje pamje te pergjithshme te treguesave. Ketu eshte nje variabel tregues me emrin p i cili tregon tek matricat. Jane gjithashtu dy matrica a dhe b qe ky mund ti tregoje ato. Ne kete moment p tregon tek a: Ne mund te perdorim komanden ne program qe thote "Bej elementin e pare te matrices qe tregon p te barabarte me 43." Kjo do te ndryshoje elementin e pare te matrices a. Ne mund te ndryshojme treguesin qe ky te tregoje matricen b, dhe atehere zbatojme te njejten komande: " Bej elementin e pare te matrices qe


25


tregon p te barabarte me 106." Sic do te shohim kjo i ben treguesat shume te perdorshem. 1.6.2 Deklarimi Treguesat deklarohen njelloj si variablat e tjere, por duhet te specifikojme kur deklarojme ato se ku tregojne. Ne qofte se do te deklarojme nje tregues qe do te tregoje tek nje numer te plote, atehere ky nuk mund te perdoret per te treguar nje numer real ose ndonje tip tjeter.

Treguesi deklarohet duke perdorur simbolin * i cili vendoset ndermjet emrit te variablit dhe tipit qe ky do te tregoje. Psh qe te deklarojme treguesin my_pointer qe do te tregoje tek nje numer te plote shkruajme njeren: int* my_pointer; int *my_pointer;

Te dy deklarimet e mesiperme jane e njejta gje. Kujdes! Ne qofte se kemi per te deklaruar disa variabla ne nje rresht dhe vendosim float* ose dicka tjeter te ngjashme ne fillim , vetem variablat qe kane * direct para tyre jane treguesa. Kujdes ! Mos deklaroni treguesa dhe variabla te tjeshte ne te njejtin rresht per te shmangur ngatresat. double* first, second, third; // 'first' eshte tregues // 'second' and 'third' jane variabla te thjeshte. double* a,*b,*c;

// Te gjitha jane treguesa // qe tregojne nje vlere reale.

long *x,y,*z;

// 'x' dhe 'z' jane treguesa // 'y' eshte variabel i thjeshte.

Nje tregues eshte bere per te treguar dicka, duke vendosur barazimin me ate kjo realizohet, por duke shtuar operatorin & , nenkupton “ adresa e “, keshtu

my_pointer = &my_int; Ne kete rast, treguesi my_pointer tregon tek nje variabel te plote my_int duke bere qe te mbaje adresen e ketij variabli si vlere (ne memorje). Cdo variabel nga nje karakter dhe deri tek matricat rezervohen ne kujtese ne nje adrese te caktuar qe vendos kompiluesi kur perkthen programin. Ju mos u shqetesoni se ku jane keto adresa dhe sa gjate kompiluesi do te mbaje ecurine e tyre. J. Litsa , Gjirokaster 2006

26


Le te supozojme qe my_int eshte rezervuar ne adresen 2411 ne memorje. Pasi instruksioni & te egzekutohet, treguesi my_pointer do te kete vleren 2411. Mund te theksojme se adresa e nje numri te plote nuk ka ndonje shenje dalluese se cfare ka ne te. Pra variabli my_int eshte vendosur tek 2411, por ka si vlere numrin 106. Ju gjithashtu mund ti jipni nje treguesi vlere si me poshte: my_pointer = 2411;

Por kjo menyre eshte per te ngateruar! Variabli my_int eshte rezervuar ne adresen 2411 tani, por heren tjeter qe programi te kompilohet mund te jete psh ne adresen 6710, keshtu qe my_pointer = 2411 do te tregoje dicka krejt ndryshe dhe kjo mund te shkaktoje black out. 1.6.3 Ndryshimi i asaj qe tregon nje tregues

Sic vendosni qe nje tregues te tregoje ne nje variabel tjeter, ju duhet te keni mundesi ti referoheni ketij treguesi gjithashtu dhe objektit qe ky tregon dhe te beni veprime tek ai . Ketu fillon te nderlikohet pak situata. Kjo eshte ajo qe i nxjere njerezit jashte perdorimit te treguesave per nje kohe te gjate. Objekti qe treguesi referon jepet duke vendosur simbolin * perpara vet emrit te treguesit. Le te shohim shembullin my_pointer te meparshem: int my_int = 46;

// Deklarojme nje numer te plote, me vlere

// Deklarojme treguesin dhe bejme ate qe te tregoje tek int *my_pointer = &my_int; cout << my_int << endl; // Cfaq 46 cout << my_pointer << endl; // Adresa e *my_pointer = 107;

// Ndryshon

46

my_int

my_int

my_int

cout << my_int << endl; // cfaq 107 cout << *my_pointer << endl; // gjithashtu 107 cout << my_pointer << endl; // adresa e my_int

Vlera e my_int mund te ndryshohet duke ndryshuar vleren e *my_pointer. Kjo per shkak se *my_pointer nenkupton "ajo qe my_pointer tregon", qe natyrishte eshte my_int.


27


Instruksioni *my_pointer = 107

eshte ekuivalent me my_int = 107.

Ketu kemi nje shembull pak me te nderlikuar. Do te perdorim p si tregues, meqe thjeshton te shtypurit, dhe do ta bejme qe te tregoje (ti referohet) tek njeri nga te dy numrat real, a or b. float *p; float a = 12.13; float b = 0.0045; p = &a; cout << p << endl; // adresa e a cout << *p << endl; // vlera e a *p *= 4; // shumezon 'a' me

4

p = &b; cout << p << endl; // adresa e b cout << *p << endl; // vlera e b *p += 10; // shton 10 tek cout << a << endl; cout << b << endl;

'b'

// cfaq vleren e re te // cfaq vleren e re te

'a' 'b'

Ne kete rast treguesi tregon se pari tek a dhe ne vazhdim tek b dhe kryen te njejtat instrukione ne secilin prej tyre. Shumezon a me 4 dhe shton tek b. Adresa e treguesit eshte e njejte ne cdo rast por adresa e rezervuar tek treguesi ndryshon. 1.6.4 Matrica me treguesa Ne mund te deklarojme nje matrice me treguesa shume thjeshte, kjo behet keshtu: int* hello[10];

Kjo deklaron nje matrice me 10 treguesa, secili prej tyre tregon ne nje numer te plote. Treguasi i pare eshte hello[0], i dyti eshte hello[1], dhe keshtu me rradhe deri tek hello[9]. Keto jane te pa inicializuar pra tregojne ne nje treguas te panjohur ne memorje. Ne duhet ti bejme te tregojne ne variabla te plote ne memorje ne kete menyre: int* hello[10]; int a = 46, b = 109, c = 51; hello[0] = &a;


28

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ hello[1] = &b; hello[2] = &c;

// etj.

Ky eshte nje problem , por nuk kemi ndonje rruge me te mire per ta bere ate! Ne qofte se treguasat tregojne tek alfa numeriket, egziston nje rruge me e mire per ta bere ate, por jo per te plotet.

Sic shikoni tek skema nuk kemi mundesi te njohim qe me perpara se ku kompiluesi do ti vendos keto numra ne memorje. Keto nuk jane vendosur ne nje varg, megjithate kjo nuk perben asnje problem derisa ne kemi treguasat qe tregojne tek ata. Le te bejme dicka me keto treguesa. Gjeja me e zakonshme eshte te rendisim numrat ne memorje, jo duke levizur numrat ne nga adresat e tyre ne memorje, por duke ndryshuar tregimin e treguesave tek ato. Ju mund te vereni qe treguesi tek 109 vjen me perpara se treguesi tek 51 ne list. Ne duhet te bejme qe treguesi i dyte te tregoje tek 51 dhe i treti tek 109 (duke shkembyer adresen qe tregojne treguesat) ne kete menyre ata do te vendosen ne rradhe.Me poshte eshte programi qe ben kete: #include // Do te deklaroje matricen e treguesave ketu me qellim qe // funksioni 'display' ta perdor ate int* hello[10]; // Cfaq gjithe vlerat e treguesave void display () { int i; // Cfaq cfare tregon secili tregues nga matrica e treguesave // for (i = 0; i < 10; i++) cout << *hello[i] << " "; cout << endl; } void main () { int a = 46, b = 109, c = 51, d = 66, e = 82, f = 47, g = 40, h = 36, k = 70, l = 79;


29

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ hello[0] = &a; hello[1] = &b; hello[2] = &c; hello[3] = &d; hello[4] = &e; hello[5] = &f; hello[6] = &g; hello[7] = &h; hello[8] = &k; hello[9] = &l; // E di qe eshte e bezdishme por a ka ndonje rruge tjeter. int* temp; int i,j; display();

// Cfaq vlerat para renditjes

for (i = 0; i < 10; i++) for (j = 0; j < 9; j++) if (*hello[j] > *hello[j+1]) { temp = hello[j]; hello[j] = hello[j+1]; hello[j+1] = temp; } display();

// Cfaq pas renditjes

}

Egziston nje rruge me e thjeshte per te bere kete me alfa numeriket. Sekreti eshte qe treguesi te tregoje ne char ne vend te string. char* pointers_to_names[10] = {"Richard","Diane","Sarah","Tony","Jeremy", "Natalie","Mary","Henry","Sue","Fred"};

Kjo eshte menyra qe pointers_to_names[0] te tregoje tek Richard, pointers_to_names[1] te tregoje tek Diane, pointers_to_names[2] te tregoje tek Sarah etj. Ka disa shkaqe qe C ++ nuk na lejon ta bejme kete edhe me numrat! 1.6.5 Treguesa tek Matricat Mund te supozoje qe kur te shohim se si nje tregues tregon nje matrice , ju keni per tu bere konfuz akoma me teper !

Supozojme qe kemi nje matrice numrash natyror long v. Ju mund te deklaroni nje nje tregues te thjeshte natyror long dhe bejeni ate te tregoje tek matrica si zakonishte: unsigned long v[5] = {1004, 2201, 3000, 432, 500}; unsigned long* p = v; cout << *p << endl; // Cfaq vleren e pare te matrices 1004


30


Kjo na cfaq numrin qe tregon p qe eshte numri i pare i matrices 1004. Tek rreshti i dyte qe u inicializua treguesi duket sikur ka nje gabim, qellimishte ketu nuk eshte perdorur shenja & per te inicializuar treguesin. Ju shikoni qe , C ++ mundohet ti trajtoje matricat sikur ato te ishin treguesa, kjo eshte arsyeja qe nje tregues i referohet nje matrice direkt ne vend qe te perdor operatorin & “adresa e”. Instruksioni p = v ben qe nje tregues te tregoje nje matrice. Numri tek kjo adrese eshte elementi i pare i matrices, keshtu qe eshte kjo vlera qe merret kur perdorni *p: C++ ka disa instruksione matematike ekstra qe na lejojne ti bejme treguesat me fleksibel: p++

Ky instruksion shton treguesin me nje keshtu qe ai tregon tek vlera tjeter e matrices. Ne qofte se ju ne vazhdim do te shkruani instruksionin cout << *p; atehere ky do te cfaq numrin 2201, qe eshte permbajtje e elementit v[1] (dmth elementi i dyte). Ne te njejten menyre ju mund te perdorni instruksionet += dhe -= qe te pozicionoheni ne element te ndryshem te matrices:

p+=2;

p--;

Gjithashtu mund te tregojme element te ndryshem te matrices pa ndryshuar vleren e p. Me *p gjejme elementin e pare te matrices , por mund te perdorim *(p+1) qe te tregojme elementin tjeter pas *p, *(p+2) per elementin tjeter te rradhe etj.


31


1.6.6 Perdorimi i treguesave ne parametrat e funksionit Treguesat mund te perdoren si parametra te funksionit dhe te lejojne qe vlerat e parametrave te ndryshojne. Qe ta kuptojme me mire , le te sqarojme me nje shembull: #include void s_funks (int x) { cout << "Hyrje ne funksion: x eshte " << x << endl; x = 10; cout << "Dalje nga funksioni: x eshte " << x << endl; } void main () { int vlera = 243; cout << "vlera eshte " << vlera << endl; s_funks(vlera); cout << "vlera eshte " << vlera << endl; s_funks(399); cout << " vlera eshte " << vlera << endl; } Vlera Hyrje Dalje Vlera Hyrje Dalje Vlera

eshte 243 ne funksion: x eshte 243 nga funksioni: x eshte 10 tjeter eshte 243 ne funksion: x eshte 399 nga funksioni: x eshte 10 eshte 243

Funksioni ben vleren e parametrit te tij ne 10, sa here qe nje vlere kalon ne te, ajo behet 10 kur funksioni perfundon. Shohim qe vlera behet 10 por kjo nuk ka asnje efekt tek variabli my_value. Vlera e tij eshte 243 gjate programit. Por cfare do te bejme ne qofte se duam qe ndryshimi i parametrit te jete permanent? Kjo eshte qe na ben te perdorim treguesat. Sekreti eshte qe mos te kalojme variablin direkt tek funksioni por treguesin e ketij variabli.


32


Atehere funksioni mund te ndryshoje vleren qe i referohet treguesi duke kujtuar qe ndryshon vleren reale te variablit. Ketu eshte programi i mesiperm me ndryshimet e nevojshme: #include void s_funks (int *px) { cout << " Hyrje ne funksion: x eshte " << *px << endl; *px = 10; cout << " Dalje nga funksioni: x eshte " << *px << endl; } void main () { int vlera = 243; cout << "vlera eshte " << vlera << endl; s_funks(&vlera); cout << "vlera eshte " << vlera << endl; int v_tjeter = 1009; cout << "Vlera tjeter eshte " << v_tjeter << endl; s_funks(&v_tjeter); cout << " Vlera tjeter eshte " << v_tjeter << endl; } vlera Hyrje Dalje vlera Vlera Hyrje Dalje Vlera

eshte 243 ne funksion: x eshte 243 nga funksioni: x eshte 10 eshte 10 tjeter eshte 1009 ne funksion: x eshte 1009 nga funksioni: x eshte 10 tjeter eshte 10

Kete rradhe parametri tek funksioni eshte treguesi, *px dhe ky perdoret ne vazhdim tek funksioni. Instruksioni *px = 10 nenkupton "Ndrysho vleren qe tregon ky treguesi ne 10." Funksioni nuk ka problem qe treguesi per veten e tij eshte nje kopje e treguesit origjinal qe tregon tek e njejta adrese , keshtu qe vlerat e variablave vlera dhe v_tjeter kane ndryshuar. Dy gjera. Se pari nuk duhet te kalojme qe ketej e tutje variablat direkt tek funksioni , ne vend te tyre mund te kalojme adresat e tyre duke perdorur operatorin &. Ky lidhet me treguesin *px te lista e parametrave dhe eshte ekuivalent px = &vlera per rastin e pare dhe px = &v_tjeter per te dyten. Se dyti kur therasim s_funks(399) eshte komplet jashte temes! Kompiluesi e pranon ate , por ku therasim funksionin, treguesi *px do te kete vleren 399 (qe eshte adresa e ndonje objekti tjeter ne kompjuter ) . Kur kjo vlere te behet 10 programi pa tjeter qe do bllokohet.


33


2 Strukturat

•

•

•

•

Cfare eshte nje strukture? Strukturat si parametra funksionesh Member Functions Strukturat brenda strukturave

2.1 Cfare eshte nje strukture? Deri tani kemi perdorur variabla te thjeshta si numra te plote, reale, long, matricat, alfanumeriket etj. Strukturat na japin mundesi ti lidhim te gjitha se bashku. Le te supozojme se duam te rezervojme te dhena rreth nje personi ne kompjuter. Secili ka emrin, adresen, gjatesine, ngyren e syve edhe shume pjese te tjera informacioni qe ju mund te rezervoni. Eshte e mundur qe te rezervojme keto si nje varg variablash te thjeshte , nje alfanumerik per emrin, nje alfanumerik per adresen, nje numer per gjatesine , nje numer te plote per ngyren e syve (1 kafe , 2 jeshile, 3 blu etj). Eshte e mundur te rezervohen keto informacione ne matrica ose te ngjishen te gjitha keto informacione ne nje alfanumerik te vetem. Megjithate do te ishte me mire per perpunim ne qofte se do te perfshijme te gjithe kete informacion brenda nje strukture te vetme. struct person { string name; int eye_colour; float height; }; person friend,mother; person spouse;


34


Kjo na krijon nje strukture qe quhet person dhe deklaron tre variabla te ketij tipi. Secili prej tyre ka emer , gjatesi dhe ngyre te syve. Deklarimi nuk vendos vlerat e tyre , ato do te vendosen si me poshte. friend.name = "Diane"; friend.eye_colour = 1; friend.height = 1.61; mother.name = "Mary"; mother.eye_colour = 2; mother.height = 1.44; spouse.name = "Helen"; spouse.eye_colour = 1; spouse.height = 1.7;

Vlerat e variablave te vecante qe perbejne nje strukture (fushat , fields) u referohemi duke ndare me pike nga emri i variablit. Keto mund te trajtohen si variabla te zakonshem tek shprehjet dhe ne veprime te tjera. Per shembull, Diane pas rembimit nga alienet u gjet me ngyren e syve te ndryshuar: friend.eye_colour++

Po te cfaqim vleren friend.eye_colour do te kete tani vleren 2. 2.1.1 Structurat si parametra Funksionesh Ju mund te kaloni strukturat si parametra funksionesh shume thjeshte si gjithe tipet e variablave te tjera. Ne vazhdim keni nje funksion qe cfaq hollesirat per nje person: void cfaq_karakteristika (person x) { cout << "Emri : " << x.name << endl; cout << "Ngyra e syve : "; switch (x.eye_colour) { case 1 : cout << "Kafe"; break; case 2 : cout << "Blu"; break; case 3 : cout << "Jeshile"; break; default : cout << "e pa njohur"; } cout << endl; cout << "Gjatesia : " << x.height << " metra" << endl; }

Ne kete rast parametri eshte x, dhe fushat perkatese referohen normalishte. Mund ta therrisni kete funksion dhe per: cfaq_karakteristika (friend); cfaq_karakteristika (mother); cfaq_karakteristika (spouse);


35


2.1.2 Member Functions Kjo eshte suprize per ju! Mund te percaktoni nje funksion brenda nje strukture dhe ky te jete pjese e struktures. Nje funksion i tille qe lidhet me strukturen quhet member function. Me poshte kemi nje funksion. Le te supozojme qe kemi nje strukture qe ka te dhenat per nje drejtekendesh. Nje drejtekendesh percaktohet nga gjeresia dhe gjatesia. Gjithashtu mund te perfshihen suprina dhe perimetri qe mund te llogariten sipas gjeresise dhe gjatesise nga member functions: struct drejtekendeshi { double gjeresi, gjatesi; double suprina() { return gjeresi * gjatesi; } double perimetri() { return 2 * (gjeresi + gjatesi); } }; drejtekendeshi dhoma; drejtekendeshi flamur; drejtekendeshi fushe_futballi;

Kjo strukture ka dy fusha dhe dy member functions. Mund te jipni te dhena si me siper: dhoma.gjeresi = 3; // dimensionet ne dhoma.gjatesi = 2.51; flamur.gjeresi = 3.1; // flamur.gjatesi = 1.923; // fushe_futballi.gjeresi = 50; fushe_futballi.gjatesi = 100;

metra

Ne vazhdim mund te perdorni keto funksione sikur te jene fusha te zakonshme. Dallimi i vetem eshte se ne fund keto kane kllapa te rrumbullakta. cout << "Perimetri i dhomes eshte : " << dhoma.perimetri() << endl; if (flamuri.suprina() > 10) cout << "OK"<< endl;

Keto funksione kane te gjitha karakteristikat e funksioneve te tjera edhe ketu mund te kalojme parametra.

2.1.3 Struktura brenda strukturave Ne fushen e bilardos per te karakterizuar nje sfere do na duhet te ndertojme strukturen qe na karakterizon pozicionin, ngyren, piket, gjendjen, piket : J. Litsa , Gjirokaster 2006

36


Le te fillojme me strukturen qe percakton pozicionin sipas kordinatave. struct posicion { float x,y; };

Tani kalojme ne hapin tjeter qe do te na percaktoje sferen ( ball). Kjo ka pozicionin, ngjyren, piket, gjendja (1 ne tavoline, 0 ne kosh, -1 jashte). struct ball { posicion p; int colour; int points; int status; };

// 0=black, 1=white etc.

Duke pasur te mesipermet tani mund te deklarojme tavolinen qe ka 17 ball, 6 kosha ku secili percaktohet nga pozicioni i tij dhe se fundi permasat. struct table { ball balls[16]; // First ball is balls[0] position pockets[5]; float length,width; }; table t1;

Strukturat brenda strukturave mund te aksesohen duke i ndare me pike psh t1.length = 2.4; Pozicionet e koshave t1.pockets[0].x = 0; dhe

t1 .pockets[0].y = 0;.

Pozicioni i cdo sfere me t1.balls[4].p.x = 1.466; dhe t1.balls[4].p.y = 0.782;.


37


2.2 Hyrje / Dalje tek skedaret Skedaret jane variabla te nje tipi te vecante te cileve si gjithe variablat e tjere u japim vlera ose mund te lexojme vlerat e tyre.

Deri tani te dhenat qe kemi perdorur neper programe i shkruanim direkt aty dhe ishin te disponueshme deri sa programi ishte ne pune, kjo nuk eshte me shume leverdi. C++ me qellim qe te behet e efektshme rezervon te dhenat ne skedar. 2.2.1 Shtimi i te dhenave ne skedar Te gjitha funksionet qe kane te bejne me skedaret jane te percaktuar tek libraria fstream.h sic jane cin dhe cout te percaktuar tek iostream.h , keshtu qe te kemi mundesi te punojme me skedaret duhet te perfshijme kete librari tek deklarimet fillestare. #include

Sugjerojme qe kjo te vendoset pas deklarimit te librarise baze. #include

Menyra me e thjeshte per te deklaruar nje skedar dhe ta pregatisim per te shtuar te dhena eshte: const char* fname = "mydata"; ofstream f(fname);

Ky krijon nje alfanumerik me emrin fname ne memorje qe permban fjalen mydata (qe do te jete emri i skedarit ne disk) . Rreshti ofstream f(fname);

krijon nje variabel skedari fname qe lidhet me skedarin e diskut me emrin "mydata". Fjala const i tregon kompiluesit qe mos ta ndryshoje vleren ketij variabli. Fjala ofstream nenkupton qe ky skedar do te perdoret per te shtuar te dhena ne te dhe jo per te lexuar. 2.2.2 Hapja dhe mbyllja e skedareve Para se te perdorim nje skedar duhet ta hapim ate. Kjo behet si me poshte : const char* sked1 = "Adresa"; ofstream f(sked1); f.open();

// Kjo hap skedarin keshtu qe mund te shtojme te dhena // ne te.


38


Sapo te keni mbaruar te gjitha veprimet me skedarin atehere ky duhet mbyllur si me poshte: f.close();

2.2.3 Shtimi i te dhenave Tani qe skedari eshte hapur mund te shtojme te dhena ne te. Ne vazhdim per veprimet do te perdorim variablin skedar f te deklaruar me siper.

Do te pedorim operatorin << per te drejtuar te dhenat tek ky skedar. f << "Pershendetje!"; int x = 10, y = 20, z = x+y; f << x << " plus " << y << " bejne " << z;

Pas kesaj skedari do te permbaj: Pershendetje!10 plus 20 bejne 30

Kemi harruar te kalojme ne rresht te ri: f << "Pershendetje!"<
Cdo gje punon sikur te kishim instruksionin cout i cili na nxjerr te dhenat ne ekran. Ekrani ose consola sic thuhet ndryshe konsiderohet njelloj si nje skedar. 2.2.4 Percaktimi i pozicionit ne disk Meqense kur shkruajme rrugekalimet perdoret \ dhe nga ana tjeter ky perdoret si karakter special per te formatuar alfanumeriket, qe te shruajme vet kete si karakter duhet te vendosim \\. const char* fname = "C:\\LOTUS\\DATA\\NAMELIST.TXT";

2.2.5 Shembull Tabela e shumezimit me dy e rezervuar ne skedarin tabela2.txt. #include #include const char* sked = "C:\\MI2006\\tabela2.txt"; ofstream f(sked); void main() { int i;


39

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ f.open(); for (i = 1; i <= 12; i++) f << i << " here 2 = " << i*2 << endl; f.close(); }

2.2.6 Hapja e nje skedari per lexim

Menyra e deklarimit eshte e njejte ndryshimi eshte vetem tek menyra e hapjes. const char* emri = "D:\\DATA1.txt"; ifstream sk(emri); sk.open(); ifstream punon

njelloj me ofstream pervec se skedari i hapur eshte per te

lexuar. Mund te perdorim instruksionin sk >> per te lexuar nga skedari por do te lexoje deri sa te gjej nje vend bosh. Kjo nuk na intereson shume dhe per kete do te perdorim instruksionin cin.getline(destination_variable, maximum_length);

por duhet vendosur variabli destinacion dhe gjatesia e tij. #include #include #include int main(void) { int i; //Hapim nje skedar dhe shojme ne te 10 rreshta const char* em_sked = "c:\\MI2005\\shembuj\\sked\\text1.txt"; ofstream sk1(em_sked); for (i=1; i<=10; i++) { sk1<<"Rreshti i "<

40


Tek programi i mesiperm shtohen 10 rreshta ne nje skedar dhe ne vazhdim lexohen keto rreshta.

2.2.7 Detektimi i fundit te skedarit

Kur lexojme te dhena nga nje skedar nuk mund te kalojme pertej fundit te tij. Qe te kontrollojme kete perdoret funksioni eof() si me poshte: if (sk.eof() == 0) cout << "Skedari nuk ka arritur fundin"; else cout << " Skedari ka arritur fundin ";

Ose ne qofte se do te lexojme te dhenat duke perdorur nje cikel atehere duhet te perdorim ciklin while si me poshte: while (!sk.eof()) { \\ Vendoset grupi i instruksioneve }

Ideja eshte derisa nuk eshte arritur fundi lexo te dhena .

2.3 Nje shenim special per treguesat Treguesat mund te perfshihen dhe tek strukturat. Me poshte po shohim nje deklarim te tille. struct friend { string name; int age; parent *mother, *father;


41

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ }; friend pal, cousin, neighbour; friend *mate; parent Deirdre, Sam, Angela, Fred;

Kjo strukture rezervon emrat e miqve moshen e tyre dhe dy treguesa per prinderit. Me poshte po japim vlera psh per kushurinjte. cousin.name = "Colin"; cousin.age = 37; cousin.mother = &Deirdre; cousin.father = &Fred;

Ne na duhet nje tregues qe te tregoje ne nje strukture. I tille eshte *mate qe tregon ne strukturen friend . Kodi i meposhtem ben qe ky treguesi te tregoje tek variabli pal . mate = &pal; (*mate).name = "Thomas"; (*mate).age = 22; (*mate).mother = &Angela; (*mate).father = &Sam;

Ne kete rast, *mate nenkupton "objekti qe mate tregon", qe eshte nje strukture. Objekti qe *mate tregon i ndjekur me pike dhe ne vazhdim emri i variablit qe perben kete strukture, do te sherbeje per ti dhene vlera kesaj strukture. Ju duhet te vendosni kllapa tek *mate kompiluesi ta interpretoje drejte. Ne qofte se do te shkruajme *mate.name kompiluesi do ta interpretoje si *(mate.name) , dmth qe name eshte vete nje tregues. Kjo do te ishte nje gabim. C++ na jep nje rruge te shkurtuar per te shprehur kete. Ne vend qe te vendosim kllapa dhe yll ju mund te shkruani -> ndermjet treguesit dhe fushes se struktures. Ne vazhdim eshte shembulli i mesiperm i shkruajtur me kete shkurtim. mate = &pal; mate->name = "Thomas"; mate->age = 22; mate->mother = &Angela; mate->father = &Sam;

Konkretishte, x->y nenkupton "x eshte nje tregues qe tregon ne nje objekt qe permban variablin e quajtur y. I referohet ketij variabli". Nuk ka asnje


42


shkak perse ju mos ta perdorni kete shenim dhe ne krahun e djathte te instruksionit te dhenjes se vleres, psh:

mate->name = cousin->name; Krahu i djathte i referohet variablit name qe eshte pjese e struktures qe tregohet nga cousin (dmth alfanumeriku “Colin”). Pra fusha name qe tregohet nga mate do te marre vleren “Colin”. Perfundimishte vlera Thomas ndryshon dhe behet Colin.

2.4 Klasat •

•

•

Cfare jane klasat? Variablat public dhe privat Member functions

2.4.1 Cfare jane klasat? Nje klase eshte nje version luksoz i struktures. Ju kujtohet qe nje strukture eshte nje grup te dhenash qe perbejne nje objekt psh per nej njeri do te kishim emrin , moshen , gjatesine , etj. Nje klase i ngjan kesaj por mund te bejme shume me teper se sa kjo strukture.

Menyra me e mire per te krijuar nje klase eshte te marrim nje strukture dhe na vend te fjales struct te vendosim fjalen class. Ju kujtojme shembullin nga paragrafi i meparshem: struct person { string name; int eye_colour; float height; };

Po te zevendesojme do te kemi: class person { string name; int eye_colour; float height; };


43


Nuk eshte nevoja qe te ndryshojme menyren e deklarimit te variablave. person my_pal_from_work; my_pal_from_work.name = "Peregrin"; cout << my_pal_from_work.eye_colour; if (my_pal_from_work.height > mother.height) cout << my_pal_from_work.name << " could take your mum on any day and win!!" << endl;

Sipas kesaj nuk ka asgje per te dalluar kur variablat e nje objekti i takojne nje strukture apo nje klase. 2.4.2 Variablat public dhe privat. Ketu eshte ndryshimi i pare me strukturen. Mund te deklarojme disa nga variablat e nje klase si public dhe te tjera si privat. Variablat public mund te aksesohen nga jashte klases nga funksione qe perdorin vlerat e kesaj klase. Variablat privat mund te perdoren vetem brenda klases ato nuk mund te shihen nga bota e jashtme. Deklarimi i tyre behet si me poshte: class building { public: int length, width, height; string purpose; string name; private: float volume; int num_windows; };

Ne kete rast nuk mund tu referohemi variablave volume dhe num_windows. building office; void main () { // Instruksionet e meposhtme jane te rregullta : office.name = "Bleedem, Woffle & Scarper (Lawyers)"; office.height = 34; // Instruksionet e meposhtme nuk office.volume = 1440.2; office.num_windows = 64;

jane te rregullta:

}

Perse jane atehere variablat private kur nuk mund te bejme veprime me to nga jashte? Arsyeja eshte se keto do te perdoren nga member functions te kesaj klase.


44


2.4.3 Member functions Eshte e mundur qe te shoqerojme klasen me funksione, keshtu qe klasa ka gjithcka qe i duhet :

Nje member function eshte i njejte me nje funksion normal ka parametra, mund te rikthej vlera etj pervec se kryen detyra brenda klases dhe eshte pjese e saj. Member functions mund te jene edhe keto public ose privat. Supozojme qe duam nje funksion qe do te numuroj dritaret e nje ndertese. Kjo mund te behet : class building { public: int length, width, height; string purpose; string name; private: float volume; int num_windows; public: void count_windows() { num_windows = 2 * length * height + 2 * width * height; } }; building office, palace, home;

Mos u shqetesoni per menyren e llogaritjes se dritareve e rendesishme eshte se kemi nje funksion qe ndodhet brenda klases. Ky funksion eshte public dhe mund te aksesohet nga pjesa kryesore e programit. Shenojme qe numri i dritareve brenda funksionit nuk u referohemi ne te njejten menyre si tek strukturat. Normalishte do te duhej ti referoheshim ketij varjabli si fushe e struktures psh : office.num_windows, palace.num_windows, por jo ne kete rast. Funksioni perdor kete variabel si pjestar te klases keshtu :


45


office.count_windows(); jep vlere office.num_windows, palace.count_windows(); jep vlere palace.num_windows, etj.

You will also notice that you call the member functions of a class by prefixing them with the class variable to which they belong and a full stop, i.e. treat them as though they were variables in a structure. Per te ndryshuar vleren e num_windows tek klasa, ne nuk mund ti referohemi direkt nga jashte sepse eshte nje variabel privat. Ne kete pike mund te deklarojme nje funksion public get_windows() tek klasa (qe mund te aksesoje variablat privat te klases) dhe mund te therritet nga jashte. class building { public: int length, width, height; string purpose; string name; private: float volume; int num_windows; public: void count_windows() { num_windows = 2 * length * height + 2 * width * height; } int get_windows() { return num_windows; } }; building office, palace, home;

Pra tani mund ti referohemi variablit num_windows ne cdo pjese te programit dhe eshte nje menyre encapsulimi (fshehjeje): void main () { office.length = 20; // keto jane publike office.width = 10; office.height = 37; office.count_windows(); // therritet funksioni cout << "Zyra ka " << office.get_windows() << " dritare." << endl; }

Kjo do te cfaq numrin e dritareve pavaresishte qe ky variabel nuk eshte public. Eshte e zakonshme te shikojme tek klasat qe kane 'get' dhe 'set' member functions qe te japin akses tek variablat e tyre privat. Funksioni


46


set_height(); ose set_name(); ose cdo gje tjeter do perdoret per tu dhene vlere variablave, dhe funksioni get_height(); ose get_height(); do te perdoret per te kthyer vleren e tij. Atehere perse na duhen variablat privat kur nje user mund ti aksesoje ato? E mira eshte se keto variabla mund te aksesohen vetem ne kete menyre dhe ne asnje menyre tjeter. Psh ne strukturat variablat jane komplet te pa mbrojtura.

2.5 Constructors and Destructors •

•

•

Constructors Overloading constructors Destructors

2.5.1 Constructors Constructor eshte nje funksion special qe mund te perfshihet ne nje klase. Ky eshte nje funksion jo i zakonshem se nuk mund te therritet si gjithe funksionet e tjere. Nje funksion i tille therritet automatikishte sapo nje variabel klase deklarohet. Pra krijohet variabli klase.

Le te shohim programin: #include class daft { public: int x, y, z; }; daft my_variable; void main () { cout << my_variable.x << endl; cout << my_variable.y << endl; cout << my_variable.z << endl; }

Ne kete rast deklarohet klasa dhe variablat mund te cfaqin vlera te rastit. Nje kompilues inteligjent mund te na jap nje mesazh gabimi ne kete rast. Le ta ribejme te njejtin program pak me ndryshe: #include class daft


47

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ { public: int x, y, z; daft { x y z }

() = 23; = 45; = 133;

}; daft my_variable; void main () { cout << my_variable.x << endl; cout << my_variable.y << endl; cout << my_variable.z << endl; }

Ky program ka si shtese nje funksion jo te zakonshem qe nuk ka as void as kthen vlere dhe as eshte percaktuar si public ose privat, megjithate u jep vlere variablave. Ky eshte funksioni construktor. Tani kur do te therriten variablat tek pjesa kryesore e programit do te cfaqin vlerat e paracaktuara. Mund te percaktojme funksionin constructor edhe me parametra: #include class cuboid { public: double length, width, height; cuboid (double l_value, double w_value, double h_value) { length = l_value; width = w_value; height = h_value; } }; cuboid brick(27.0,10.0,7.5); cuboid kerbstone(120.7,35.0,14.1); void main () { double volume = brick.height * brick.width * brick.length; cout << "The volume of the brick is " << volume " cubic cm." << endl; double weight; weight = kerbstone.length * kerbstone.width * kerbstone.height * 8.6; cout << "The weight of the kerbstone is " << weight << " g." << endl; }


48


2.5.2 Overloading constructors Pyetja llogjike eshte a mund te deklarohet nje klase me dy funksione construktor? Ky eshte nje rast i function overloading , ku me shume se nje funksione me te njejtin emer por me numer te ndryshem parametrash mund te deklarohen si funksione constructor, dhe kompiluesi sipas rastit zgjedh njerin prej tyre: #include #include class test { public: int x; string message; // The first constructor has no parameters test () { x = 23; message = "The no-parameter constructor was used."; } // The second constructor has 1 parameter test (int set_x_to_this) { x = set_x_to_this; message = "The 1-parameter constructor was used."; } }; void main () { test test_class1; test test_class2(100); cout << test_class1.x << endl; cout << test_class1.message << endl; cout << test_class2.x << endl; cout << test_class2.message << endl; }

2.5.3 Destructors Ju tani me te drejte u shkoi mendja qe ky funksion do te perdoret kur variabli klase do te shkaterohet. Perdoret qe cdo gje te perfundoje normalishte. Te lirohet memorja e rezervuar nga objekte te ndryshem ose treguesa dhe te shkruhen te sigurta ne disk te dhena nga objekte te ndryshem.

Nje destructor deklarahet me te njejtin emer si dhe klasa por para emrit ka simbolin ~ . Me poshte eshte nje shembull i tille: #include #include class person { public: string name;


49

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ // Here is the constructor person (string (strin g init) { name = init; cout << "Person " << name << " has just jus t been initialised!" initia lised!" << endl; } // Here is the destructor ~person () { cout << "Aaargh! " << name << " is about abou t to die!" << endl; } }; void main () { int count; for (count = 0; count < 4; count++) { string n; cout << "Please enter a name : "; cin >> n; person temp(n); temp(n ); cout << "The variable is in scope." << endl; } } Please enter a name : Richard Person Richard has just been initialised! The variable is in scope. Aaargh! Richard Rich ard is about to die! Please enter a name : Diane etc.

Constructor inicializon variablin cfaq mesazhin e inicializimit dhe destructor cfaq mesazhin kur variabli do te shkaterohet. Variabli ne kete rast shkaterrohet ne fund te cdo cikli. Pra krijohet dhe shkaterrohet variabli ne cdo cikel.


50


2.6 Trashegimia (Inheritance) Kjo eshte karakteristika karakteristika qe lejon nje klase te rrjedh nga nje klase tjeter. Le te shohim sillogjizmin si me poshte: "Te gjithe papagallet jane zogj. Shumica e zogjve mund te fluturojne por disa o. Te gjithe pinguinet jane zogj. Disa papagall jane te eger, disa jane te zbutur. Papagallet e zbutur kane emra." Cdo pjese e djagrames mund te implementohet si klase me variablat dhe funksionet e saj. Ne do perdorim trashegimin trashegimin per ti ti lidhur ato. class animal { public: int warmblooded; warmblooded; // 1 means yes, yes, 0 means no no int numlegs; int colour_vision; colour_vision; // Applies Applies to apes, birds, birds, fish fish // and insects. A funny mix! }; class bird : public animal { public: int hasfeathers; // 1 means yes, 0 means no // Well, it could be a Sainsbury's frozen chicken! int canfly; string diet; int IQ; public: // Constructor for the bird class bird () { warmblooded = 1; numlegs = 2; colour_vision = 1; } }; class parrot : public bird { public: int cantalk; };


51

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ class domestic_parrot { public: string name; }; domestic_parrot polly;

Pas cdo emri klase me perjashtim te te te pares qe eshte animal, ka dy pika dhe fjalen public dhe emrin e klases nga e cila cila kjo klase eshte rrjedhim. Klasa bird rrjedh rrjedh nga klasa animal, dhe parrot eshte klasa qe rrjedh nga klasa bird . Themi ne kete rast qe bird eshte eshte klasa baze per parrot, dhe animal eshte klasa baze per bird . Gjeja qe nje klase eshte rrjedhim i nje klase do te thote qe kjo trashegon te gjitha variablat dhe member functions nga klasa baze, keshtu klasa bird trashegon variablat nga klasa animal etj. Me poshte eshte nje shembull i nje deklarimi te tille. Klasa bird ka ka nje constructor funksion funksion qe u jep vlera variablave warmblooded dhe dhe numlegs qe nuk jane deklaruar direkt ne te por jane te trasheguar nga animal dhe jane publik per per te , keto jane jane publik publik dhe per per klasen bird . . class animal { private: int warmblooded; warmblooded; // 1 means yes, yes, 0 means no no int numlegs; int colour_vision; colour_vision; }; class bird : public animal { public: int hasfeathers; hasfeathers; int canfly; string diet; int IQ; public: // Constructor for the bird class bird () { warmblooded = 1; // Ah! Naughty, naughty! numlegs = 2; colour_vision = 1; } };

Ne qofte se variablat jane jane privat keto mund te aksesohen aksesohen sic thame thame me siper me get ose set funksione.


52


2.7 Funksionet modele Le te supozojme qe duam te ndertojme nje funksion qe na kthen vleren me te madhe te dy numrave. Atehere do te kishim: int max(int a, int b) { if (a>b) return (a); else return (b); }

Te dy variablat jane te plote dhe vlera qe kthehet eshte e plote. Ne qofte se do te gjenim maximumun per per dy numra real atehere do te duhej te shkruanim nje funksion tjeter qe do kishte si vlera keto tipe. Per te shmangur kete veprim per tipe te ndryshem ndertojme funksionet modele te cilat udhezojne kompiluesin se cfare do te kryeje dhe ne rastin konkret vendosen vlerat e tipeve te variablave perkates. Funksioni model per kete rast do te ishte: template < class tipi > tipi max(tipi a, tipi b) { if (a>b) return (a); else return (b); }

Ky funksion pret tani cdo tip te dhenash. Duhet te kemi kujdes vetem se te gjitha te dhenat jane te te njejtit tip, pra nuk mund te perdoret ne rastin kur nje variabel eshte i nje tipi te caktuar dhe variabli tjeter eshte i nje tipi tjeter. Ne kete rast mund te percaktonim nje funksion model me dy tipe: template < class tipi1, class tipi2 > tipi1 max(tipi1 a, tipi2 b) { if (a>b) return (a); else return (b); }

Ne kete rast duhet te kujdesemi vetem per tipin e te dhenave qe do te kthehen.


53


2.8 Klasa modele Per klasat modele problemi eshte i njejte, ndertojme strukturen me tipet e variablave te pa percaktuar dhe ne rastin rast in konkret ato do te marrin nje tip te caktuar.

template < class tipi1, class class tipi2 > { tipi1 gjeresi; tipi1 gjatesi; tipi2 ngjyra;

class drejtkendeshi drejtkendeshi

tipi1 syprina(tipi1 a, tipi1 b) { return (a*b); } }

Per te deklaruar nje objekt objekt te ketij tipi se bashku me te duhet te deklarojme dhe variablat konkret: Drejtkendeshi Drejtkendesh i < float, int >

xx;

xx.gjeresi = 1.3; xx.gjatesi = 0.7; xx.ngyra = 1;

Konkretishte variabli tipi1 eshte float dhe variabli tipi2 eshte i plote, ne ndonje rast tjeter mund te ishin te dy te plote.

3 Algoritmika


54


3.1 Kuptimi i nje algoritmi Nje algoritem eshte nje procedure llogaritese e cila ploteson kushtet e meposhtme: Perbehet nga nje numer i fundem fundem hapash (instruksionesh) te cilat kryhen njeri pas tjetrit. Cdo instruksion eshte i qarte dhe rigorozishte i percaktuar. Zbatohet mbi nje bashkesi te caktuar te dhenash. Perfundon gjithmone gjithmone me nje zgjidhje ose arrin ne konkluzionin qe ska zgjidhje. •

• • •

Nje algoritem mund te pershkruhet me menyra te ndryshme. Me gjuhen e zakonshme, me pseudocode, pseudocode, me bllokskema, me nje gjuhe prohramimi prohramimi te caktuar etj. Pervec pregatitjes (berjes) se nje algoritmi duhen edhe disa te dhena per te analizuar algoritmet, qe te jemi ne gjendje te vleresojme nje algoritem por edhe strukturat qe ai perdor. Disa karakteristika qe shikojme jane: Nderlikueshmeria Hapesira Koha Struktura e te dhenave Koha e pregatitjes se algoritmit Saktesia e zgjidhjes Siguria e te dhenave Fondet ne dispozicion • • • • • • • •

Keto karakteristika per nje algoritem te caktuar kane nje mase te caktuar. Ne varesi te kushteve dhe te sistemit te perpunimit te informacionit zgjidhet raporti midis njera tjetres. Le te shohim nje algoritem ne tre menyra te ndryshme ndryshme dhe te mundohemi te vleresojme karakteristikat e tij. Le te supozojme qe kemi nje varg te renditur elementesh. Kerkojme te gjejme ne qofte se elementi X ndodhet diku ne kete varg. varg.

3.1.1 Kerkimi binar


55

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ I gjithe vargu ndahet ne dy pjese dhe ne cdo hap percaktohet se ne cilen ane ndodhet elementi. Intervali i zgjedhur ndahet perseri dhe keshtu vazhdon deri sa te gjendet elementi. Sipas ketij ne cdo hap te algoritmit mund te ndodhe ndodhe qe ose - X eshte elementi i mesit - X ndodhet ne gjysmen e majte - X ndodhet ne gjysmen e djathte

BinarySearch(A, N, X, U_gjet) { Deklarojme i_majte, i_djathte, mesi; U_gjet = 0; I_majte = 1; I_djathte = N; While((I_majte <= I_djathte)&&(U_gjet == 0)) { mesi = (i_majte + i_djathte)/2; if (A[mesi] = X) U_gjet = mesi; Else If (X > A[mesi]) I_majte = mesi + 1; Else I_majte = mesi -1; } }

1 i_majte

(i_majte+i_djathte)/2 mesi

N i_djathte

3.1.2 Kerkimi rekursiv RecursiveSearch(A, i_majte, i_djathte, X, U_gjet) { int mesi; U_gjet = 0; If ((I_majte <= I_djathte)&&(U_gjet I_djathte)&&(U_gjet == 0)) { mesi = (i_majte + i_djathte)/2; if (A[mesi] = X) U_gjet = mesi; Else


56

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ If (X > A[mesi]) RecursiveSearch(A, mesi + 1, i_djathte, X, U_gjet); Else RecursiveSearch(A, i_majte, mesi - 1, X, U_gjet);

} }

3.1.3 Serial Search

SerialSearch(A, N, X, U_gjet) { int i; i=1; u_gjet = 0; while ((i<=N)&&(U_gjet = 0)) { if (A[i] = X) U_gjet = i; I = i + 1; } }

3.1.4 Kullat e Hanoit Problemi i kullave te Hanoit eshte nje problem klasik qe me perdorimin e rekursivitetit arrijme tekemi nje zgjidhje komodedhe te shkurter. Problemi eshte i tille:

A


B

C

57

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ Kemi tre shtylla dhe n disqe bashkeqendror me diametra te ndryshme qe jane kaluar tek shtylla e pare, te renditur dhe ne menyre te tille qe me i madhi te jete poshte dhe me i vogli siper. Duam te cvendosim te gjitha disqet tek shtylla C duke cvendosur nga nje disk cdo here dhe duke u kujdesur qe te mos vendosim nje disk te madh mbi nje tjeter me te vogel. Gjate kalimit te disqeve mund te perdorim shtyllen B si ndihmese. Llogjika e zgjidhjes rekurente mund te pershkruhet si me poshte: Per te kaluar me ndonje metode n disqe nga A tek C mundet qe me perpara te kalojme me te njejten metode (rekurente) te (n-1) disqet e siperme nga A tek B, pastaj te kalojme diskun me te madh nga A tek C dhe ne fund te kalojme me te njejten metode (rekurente) te (n-1) disqet nga B tek C. #include void TowersOfHanoi(int n, int x, int y, int z) { int i=1; //leviz n disqet e para nga X tek Y if (n>0) { TowersOfHanoi(n-1,x,z,y); cout<<"Leviz diskun e siperm nga "<
3.2 Disa rregulla per ndertimin e projekteve Ndertimi i nje projekti perfshin disa faza qe nga momenti kur jepet problemi deri ne momentin qe kemi nje projekt qe punon sakt. 1. Percaktimi i problemit, Analiza, Percaktimi i sakte i te dhenave hyrese dhe i rezultateve dalese. 2. Ndertimi i algoritmit per zgjidhjen e problemit. Ketu ka disa metoda, nga lart poshte duke ndare ne copa me te vogla, nga nyjet qendrore. Ketu duhet te percaktojme dhe strukturen e te dhenave. 3. Percaktimi i gjuhes se programimit. 4. Ndertimi i programit. Gjate kesaj fase gjetja e gabimeve sintaktike eshte dicka e lehte. Gabimet llogjike duan shume me teper kujdes. Per keto perdorim disa metoda. Japim si te dhena vlera per te cilat dime rezultatin e tyre. Kontrollojme procedurat ose funksionet sipas niveleve te tyre, sipas vlerave teparametrave te tyre.


58


5. Vertetimi drejtesise se programit. Ne qofte se eshte gjetur algoritmi i duhur. 6. Vleresimi i rezultatueshmerise se programit. 7. Lexueshmeria, kuptueshmeria e programit. Menyra e deklarimit te variablave, funksioneve. Shtimi i komenteve ne cdo veprim. Per cdo funksion te tregohen procedurat qe therret dhe procedurat qe e therrasin 8. Si do te organizohet sherbimi per kete program dhe mbeshtetja e klienteve. 9. Permiresimi i programit.


59


3.3 Tipi abstrakt i te dhenave te nje liste Nje list eshte nje varg prej zero ose me shume te dhena te ndonje tipi te caktuar. Keshtu mund te kemi lista te numrave te plote, te numrave real, te karaktereve, te matricave, te regjistrimeve etj. Nje list pershkruhet si nje varg (a1, a2, ... an) ku a1 quhet koka e listes dhe ( a 2, ... an) mbetja, ose koka dhe bishti i listes. Nje nenlist eshte nje list (ak , ak+1, ... am) ku 1<=k<=m<=n. Grafikishte nje list mund ta paraqesim si me poshte.

Secili prej elementeve quhet nyje dhe perbehet nga dy pjese elementi ai dhe nje tregues per elementin tjeter te listes.

3.3.1 Veprimet me listat Veprimet baze ne nje list jane. Create Destroy Empty Full First Rest Last Next Prior Retrive Update Delete InsertAfter InsertBefore Length Find, Search Print

Krijimi i nje liste bosh Shkaterimi i listes Test per nje list bosh Test per nje list plot Elementi i pare i listes Elementet e tjere pervec te parit Elementi i fundit Elementi tjeter Elementi i meparshem Theritja e informacionit nga nje pozicion i caktuar i listes Vendosja e informacionit ne nje pozicion te listes Fshirja e nje elementi te listes Shtimi i nje elementi pas nje elementi te listes Shtimi i nje elementi para nje elementi te listes Gjatesia e listes Kerkimi i nje informacioni ne nje list Printimi i listes

Veprimet baze kane kuptimin qe me keto mund te kryhet perpunimi i elementeve te listes d.m.th te gjitha veprimet mbi listat mund dhe duhet te kryhen duke perdorur veprimet baze.


60


3.3.2 Shfrytezimi i nje liste Kjo mund te behet me dy menyra.

3.3.2.1 Duke perdorur matricat Me poshte jepet programi ne C++ #include #include #include struct LinearList { int length; int MaxSize; float element[1000]; }; LinearList l; bool Find( int k,float& x ) {// Set x to the k'th element of the list. // Return false if no k'th; true otherwise. if (k < 1 || k > l.length) return false; x = l.element[k - 1]; return true; } int Search( float x) {// Locate x. Return position of x if found. // Return 0 if x not in list. for (int i = 0; i < l.length; i++) if (l.element[i] == x) return ++i; return 0; } void Delete(int k,float x) {// Set x to the k'th element and delete it. // Throw OutOfBounds exception if no k'th element. if (Find(k,x)) {// move elements k+1, ..., down for (int i = k; i < l.length; i++) l.element[i-1] = l.element[i]; l.length--; } else cout<< endl<<" Out Of Bounds "< l.length) cout<< endl<<" Out Of Bounds "<= k; i--) l.element[i+1] = l.element[i]; l.element[k] = x;


61

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ l.length++; } void Output() {// Put the list into the stream out. for (int i = 0; i < l.length; i++) cout << l.element[i] << " "; cout<
else { cout << " False

void main(void) { l.length = 0; l.MaxSize = 1000; try { cout << "Length = " << Length() << endl; cout << "IsEmpty = " ; IsEmpty(); cout << endl; Insert(0,2.34); Insert(1,6.77); Insert(2,10.11); cout << "List is " ; Output(); cout << endl; cout << "IsEmpty = " ; IsEmpty(); cout << endl; float z; Find(2,z); //z=x; cout << "Second element is " <

62


3.4 Duke perdorur treguesat 3.4.1 Cfare eshte nje list e lidhur Nje list e lidhur eshte nje strukture te dhenash e krijuar nga strukturat dhe treguesat. Kjo krijon nje zinxhir nyjesh me treguesat qe paraqesin lidhjet e zinxhirit dhe i mbajne te gjitha se bashku. Nje list e lidhur mund te paraqitet si dhe me siper edhe me djagramin e meposhtem: Start

Name: Fred Age: 34 Height: 1.7

Name: Sue Age: 27 Height: 1.2

Name: Joe Age: 48 Height: 1.4

Name: Zoe Age: 30 Height: 1.3

NULL Kjo list e lidhur ka kater nyje, secila me nga nje lidhje ne nyjen pasuese te vargut. Nyja e fundit ka nje lidhje speciale te nyja NULL. Egziston dhe nyja Start. This linked list has four nodes in it, each with a link to the next node in the series. 3.4.2 Percaktimi i struktures se te dhenave per nje list te lidhur Struktura e te dhenave permban karakteristikat e nyjes (qe mund te jene emri, mosha, gjatesia etj ) dhe treguesi per nyjen tjeter. Me poshte eshte nje strukture tipike : struct node { char name[20]; int age; float height; node *nxt; };

// // // //

Name of up to 20 letters age In metres Pointer to next node

node *start_ptr = NULL;

Ketu eshte deklaruar nje tregues start_ptr qe ka vleren NULL. Kjo tregon gjithashtu qe kemi nje list bosh. 3.4.3 Shtimi i nje nyje ne fund te listes

Problemi i pare eshte si te shtojme nje nyje ne nje list. Per thjeshtesi do te shtojme nje nyjen ne fund te listes kjo mund te shtohet ne cdo vend te listes. Se pari deklarojme nje hapesire per nje tregues dhe kete ja japim nj treguesi provizor. Kjo behet duke perdorur instruksionin new si me poshte :


63


temp

temp = new node;

undefined Mund te referohemi tek nyja e re me *temp, d.m.th "nyja qe temp tregon " . Kur duam te perdorim fushat e kesaj strukture do te vendosim ne kllapa *temp perndryshe kompiluesi do te kujtoje qe ne referohemi fushave tregues. Perndryshe dhe per me thjeshte perdoret shenimi special qe treguam ne pjeset e meparshme. Duke deklaruar nje nyje ne duhet te plotesojme fushat e saj si me poshte: cout << "Please enter the name of the person: "; cin >> temp->name; cout << "Please enter the age of the person : "; cin >> temp->age; cout << "Please enter the height of the person : "; cin >> temp->height; temp->nxt = NULL;

Rreshti i fundit vendos vleren e treguesit per nyjen pasuese NULL qe tregon qe kjo eshte nyja e fundit. Ne qofte se lista eshte bosh kjo do te jete dhe nyja e pare. if (start_ptr == NULL) start_ptr = temp;

Kur kemi element deklarojme nje nyje tjeter temp2 me te cilen kalojme hap pas hapi deri sa te gjejme nyjen e fundit.

temp2 = start_ptr; // Njohim qe lista nuk eshte bosh NULL while (temp2->nxt != NULL) { temp2 = temp2->nxt; // Levizim nyja tjeter e zinxhirit }


64


Cikli perfundon kur temp2 tregon tek nyja e fundit dhe kjo ndodh meqense treguesi nxt tregon NULL. Kur kjo gjendet vendoset qe treguesi nga nyja e fundit te tregoje tek kjo nyje qe sapo eshte deklaruar: temp2->nxt = temp;

start_ptr

temp2

temp

Nyja e re e shtuar NULL Lidhja temp2->nxt tek ky djagram lidh dy nyje te fundit. Me poshte jepet kodi i plote per kete proces. void add_node_at_end () { node *temp, *temp2;

// Temporary pointers

// Rezervojme hapesire per nje nyje te re //dhe e plotesojme me te dhena temp = new node; cout << "Please enter the name of the person: "; cin >> temp->name; cout << "Please enter the age of the person : "; cin >> temp->age; cout << "Please enter the height of the person : "; cin >> temp->height; temp->nxt = NULL; // Set up link to this node if (start_ptr == NULL) start_ptr = temp; else { temp2 = start_ptr; // Kur lista nuk eshte bosh while (temp2->nxt != NULL) { temp2 = temp2->nxt; // Leviz tek nyja tjeter } temp2->nxt = temp; } }

3.4.4 Cfaqja e listes se nyjeve Kjo gje eshte relativishte e thjeshte dhe metoda eshte: Vendos nje tregues provizor qe te tregoje tek e njejta gje qe tregon dhe nyja e pare i listes.

1. Ne qofte se treguesi tregon NULL cfaqet mesazhi “ Fundi i listes” dhe ndalon. 2. Perndryshe cfaqen fushat e nyjes qe tregohen nga nyja e radhes. J. Litsa , Gjirokaster 2006

65


3. Bejme qe treguesi provizor te tregoje tek e njejte nyje qe tregon dhe treguesi nxt i nyjes se rradhes . 4. Kalo ne hapin 2. Treguesi provizor leviz pergjat listes duke cfaqur fushat e nyjes se rradhes. Kjo behet si me poshte: temp = start_ptr; do { if (temp == NULL) cout << "End of list" << endl; else { // Display details for what temp points to cout << "Name : " << temp->name << endl; cout << "Age : " << temp->age << endl; cout << "Height : " << temp->height << endl; cout << endl; // Blank line // Move to next node (if present) temp = temp->nxt; } } while (temp != NULL);

3.4.5 Fshirja e nje nyje nga lista Kur fshijme nje nyje kemi tre zgjedhje: Fshirja e nje nyje nga fillimi i listes, fshirja e nje nyje nga fundi i listes, fshirja nga mesi. Per thjeshtesi do te shohim fshirjen nga fillimi ose nga fundi.

Kur nje nyje fshihet lirohet nje hapesire ne memorje. Kjo behet me instruksionin delete : delete temp;

// lirohet memorja qe tregon

temp

Kur do te fshihet nje nyje lidhja nuk duhet te shkeputet. Me poshte tregohet si do te fhihet nyja e pare ne nje liste te lidhur. temp = start_ptr; // Ben qe treguesi provizor te tregoje // tek nyja e pare

start_ptr

etc.

temp


66


Bejme qe treguesi start te tregoje tek nyja pasuese e nyjes se pare dhe treguesi provizor te tregoje tek nyja e pare si ne figure: start_ptr = start_ptr->nxt;

// nyja e dyte e zinzhirit.

start_ptr

etc.

temp delete temp;

// Fshihet nyja e pare

start_ptr

etc.

temp Ketu eshte funksioni qe fshin nje nyje nga fillimi: void delete_start_node() { node *temp; temp = start_ptr; start_ptr = start_ptr->nxt; delete temp; }

Fshirja e nje nyje nga fundi eshte pak me e nderlikuar. Kjo ngjan me proceduren e shtimit te nje elementi ne fund te listes. Pra ideja eshte shkojme ne fund te listes dhe pastaj fshijme elementin e fundit duke perdorur dy treguesa provizore. J. Litsa , Gjirokaster 2006

67

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ void delete_end_node() { node *temp1, *temp2; if (start_ptr == NULL) cout << "Kjo list eshte bosh!" << endl; else { temp1 = start_ptr; while (temp1->nxt != NULL) { temp2 = temp1; temp1 = temp1->nxt; } delete temp1; temp2->nxt = NULL; } }

Ne rastin kur kemi vetem nje nyje duhet te shtojme nje pjese kodi qe ta parashikoje ate, kjo tregohet ne vazhdim. void delete_end_node() { node *temp1, *temp2; if (start_ptr == NULL) cout << "The list is empty!" << endl; else { temp1 = start_ptr; if (temp1->nxt == NULL) // Kjo eshte e reja e shtuar! { delete temp1; start_ptr = NULL; } else { while (temp1->nxt != NULL) { temp2 = temp1; temp1 = temp1->nxt; } delete temp1; temp2->nxt = NULL; } } }

3.4.6 Duke levizur pergjate listes E vetmja gje qe na duhet per te shkuar ne nje element te caktuar te listes eshte nje tregues qe do te perdoret si indeks. Kjo do te jete e nevojshme kur do te shtojme ose do te fshijme nje nyje diku brenda listes.Ne kete rast na duhet vetem pozicioni i nyjes ne list.

Do te deklarojme nje tregues te levizshem me emrin current. E deklarojme dhe i japim vlere ketij treguesi te njejte me treguesin start_ptr : node *current; current = start_ptr;

Grafikishte do te kishim qe te dy te tregojne te njejten gje :


68

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ start

current

etc. Qe ketu eshte e lehte te bejme qe nje tregues te tregoje nyjen pasardhese: current = current->nxt;

Bile me e mira do te ishte qe se pari te kontrollojme ne qofte se egziston nyja e rradhes: if (current->nxt == NULL) cout << "Ju jeni ne fund te listes." << endl; else current = current->nxt;

Qe te levizim mbrapshte eshte me e veshtire bile do te ishte me e mire qe te fillonim nga fillimi dhe duke avancuar te arrinim deri tek nyja e meparshme. Kjo arrihet kur treguesi i nyjes tregon tek e njejta vlere si dhe treguesi current.

Kur kthehemi mbrapshte mire eshte te kontrollojme ne qofte se jemi tek nyja e pare. if (current == start_ptr) cout << "You are at the start of the list" << endl; else { node *previous; // Deklarojme treguesin previous = start_ptr; while (previous->nxt != current) { previous = previous->nxt; } current = previous;


69


Tani qe mund te levizim ne pozicione te caktuara te listes mundet qe te ndryshojme dhe vlerat e fushave te nyjes perkatese: cout << "Please enter the new name of the person: "; cin >> current->name; cout << "Please enter the new age of the person : "; cin >> current->age; cout << "Please enter the new height of the person : "; cin >> current->height;

Gjeja tjeter qe mund te bejme eshte te fshijme nyje pas pozicionit current. Rradha e veprimeve do te ishte: 1. Se pari treguesi provizor e bejme qe te tregoje pas treguesit current. Kjo eshte nyja qe do te fshihet:

2. Treguesi current e bejme qe te tregoje nje nyje pas treguesit provizor temp:

3. Dhe hapi i fundit te fshijme nyjen qe tregon temp. Ketu eshte kodi per fshirjen e nyjes. if (current->nxt == NULL) cout << "There is no node after current" << endl; else { node *temp; temp = current->nxt; current->nxt = temp->nxt; // Could be NULL delete temp; }


70


Ne vazhdim eshte kodi per te shtuar nje nyje pas nyjes current. Kjo behet me te njejten menyre. if (current->nxt == NULL) add_node_at_end(); else { node *temp; new temp; get_details(temp); // Make the new node point to the same thing as // the current node temp->nxt = current->nxt; // Make the current node point to the new link // in the chain current->nxt = temp; }

Ne vazhdim eshte nje program i plote i ketyre veprimeve.

#include struct node { char name[20]; // int age; // float height; // node *nxt;// Pointer };

Name of up to 20 letters D.O.B. would be better In metres to next node

node *start_ptr = NULL; node *current; // Used to move along the list int option = 0; void add_node_at_end() { node *temp, *temp2;

// Temporary pointers

// Reserve space for new node and fill it with data temp = new node; cout << "Please enter the name of the person: "; cin >> temp->name; cout << "Please enter the age of the person : "; cin >> temp->age; cout << "Please enter the height of the person : "; cin >> temp->height; temp->nxt = NULL; // Set up link to this node if (start_ptr == NULL) { start_ptr = temp; current = start_ptr; } else { temp2 = start_ptr; // We know this is not NULL - list not empty! while (temp2->nxt != NULL) { temp2 = temp2->nxt; // Move to next link in chain


71

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ } temp2->nxt = temp; } } void display_list() { node *temp; temp = start_ptr; cout << endl; if (temp == NULL) cout << "The list is empty!" << endl; else { while (temp != NULL) { // Display details for what temp points to cout << "Name : " << temp->name << " "; cout << "Age : " << temp->age << " "; cout << "Height : " << temp->height; if (temp == current) cout << " <-- Current node"; cout << endl; temp = temp->nxt; } cout << "End of list!" << endl; } } void delete_start_node() { node *temp; temp = start_ptr; start_ptr = start_ptr->nxt; delete temp; } void delete_end_node() { node *temp1, *temp2; if (start_ptr == NULL) cout << "The list is empty!" << endl; else { temp1 = start_ptr; if (temp1->nxt == NULL) { delete temp1; start_ptr = NULL; } else { while (temp1->nxt != NULL) { temp2 = temp1; temp1 = temp1->nxt; } delete temp1; temp2->nxt = NULL; } } } void move_current_on () { if (current->nxt == NULL) cout << "You are at the end of the list." << endl; else current = current->nxt; }


72

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ void move_current_back () { if (current == start_ptr) cout << "You are at the start of the list" << endl; else { node *previous; // Declare the pointer previous = start_ptr; while (previous->nxt != current) { previous = previous->nxt; } current = previous; } } void main() { start_ptr = NULL; do { display_list(); cout << endl; cout << "Please select an option : " << endl; cout << "0. Exit the program." << endl; cout << "1. Add a node to the end of the list." << endl; cout << "2. Delete the start node from the list." << endl; cout << "3. Delete the end node from the list." << endl; cout << "4. Move the current pointer on one node." << endl; cout << "5. Move the current pointer back one node." << endl; cout << endl << " >> "; cin >> option; switch (option) { case 1 : add_node_at_end(); break; case 2 : delete_start_node(); break; case 3 : delete_end_node(); break; case 4 : move_current_on(); break; case 5 : move_current_back(); } } while (option != 0); }

Nje shembull i thjeshte liste dinamike

#include struct NodeType { float data; NodeType* next; };


73


int size; NodeType *head, *last, *temp; bool IsEmpty(void) { return head == NULL; } int length(void) { return size; } int InsertLast( float x) { if( IsEmpty()) { head = new NodeType; head->data = x; last = head; last->next = NULL; } else { temp = new NodeType; temp->data = x; last->next = temp; last = temp; last->next = NULL; }; size++; return 0; }

// create first node // fill it // update last

// // // //

create new node fill it link previous node to it update last

int Delete(int k){ NodeType *tmpB, *tmpN; temp=head; if(k>length()) return 1; int i=1; while (temp!=NULL){ tmpB=temp; temp=temp->next; if(k==1) {head=temp; return 1; size--;}; if(temp!=NULL) tmpN=temp->next; if(i==k-1)tmpB->next=tmpN; i++; } size--; return 0; } int print1(void){ for (temp=head; temp!=NULL; temp=temp->next) cout << temp->data << endl; return 0; } int print2(void){ temp=head; while (temp!=NULL){ cout << temp->data << endl; temp=temp->next; } return 0;


74

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ } int main() { if(IsEmpty()) cout <<" Lista eshte bosh = True. "< class LinearList { public: LinearList(int MaxListSize = 10); // constructor ~LinearList() {delete [] element;} // destructor bool IsEmpty() const {return length == 0;} int Length() const {return length;} bool Find(int k, T& x) const; // return the k'th element of list in x int Search(const T& x) const;


76

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ // return position of x LinearList& Delete(int k, T& x); // delete k'th element and return in x LinearList& Insert(int k, const T& x); // insert x just after k'th element void Output(ostream& out) const; private: int length; int MaxSize; T *element; // dynamic 1D array }; template LinearList::LinearList(int MaxListSize) {// Constructor for formula-based linear list. MaxSize = MaxListSize; element = new T[MaxSize]; length = 0; } template bool LinearList::Find(int k, T& x) const {// Set x to the k'th element of the list. // Return false if no k'th; true otherwise. if (k < 1 || k > length) return false; // no k'th x = element[k - 1]; return true; } template int LinearList::Search(const T& x) const {// Locate x. Return position of x if found. // Return 0 if x not in list. for (int i = 0; i < length; i++) if (element[i] == x) return ++i; return 0; } template LinearList& LinearList::Delete(int k, T& x) {// Set x to the k'th element and delete it. // Throw OutOfBounds exception if no k'th element. if (Find(k, x)) {// move elements k+1, ..., down for (int i = k; i < length; i++) element[i-1] = element[i]; length--; return *this; } else throw OutOfBounds(); } template LinearList& LinearList::Insert(int k, const T& x) {// Insert x after the k'th element. // Throw OutOfBounds exception if no k'th element. // Throw NoMem exception if list is already full. if (k < 0 || k > length) throw OutOfBounds(); if (length == MaxSize) throw NoMem(); // move one up for (int i = length-1; i >= k; i--) element[i+1] = element[i];


77

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ element[k] = x; length++; return *this; } template void LinearList::Output(ostream& out) const {// Put the list into the stream out. for (int i = 0; i < length; i++) out << element[i] << " "; } // overload << template ostream& operator<<(ostream& out, const LinearList& x) {x.Output(out); return out;} #endif

Dhe se fundi pjesa kryesore e programit eshte. // test formula based linear list class #include #include "llist.h" #include "xcept.h" void main(void) { try { LinearList L(5); cout << "Length = " << L.Length() << endl; cout << "IsEmpty = " << L.IsEmpty() << endl; L.Insert(0,2).Insert(1,6); cout << "List is " << L << endl; cout << "IsEmpty = " << L.IsEmpty() << endl; int z; L.Find(1,z); cout << "First element is " << z << endl; cout << "Length = " << L.Length() << endl; L.Delete(1,z); cout << "Deleted element is " << z << endl; cout << "List is " << L << endl; } catch (...) { cerr << "An exception has occurred" << endl; } }

3.6 Stivat


78

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ Nje stive eshte nje strukture linare te dhenash ku hyrja dhe dalja e objekteve behet vetem nga njera ane e struktures. an Gjithmone egziston nje pozicion qe quhet kreu i stives dhe eshte i vetmi ... vend ku behen veprime. ... ... Veprimet qe behen jane: a2 a1

Top () Empty() Full() Push ose Add Pop ose Delete

Jep elementin e kreut Bosh Plot Shton nje element Fshin nje element

3.6.1 Stivat me matrica #include #include #include struct stack{ int MaxSize; int element[100]; }; int top; int x; stack

s;

int IsEmpty() {return top == -1;} int IsFull() {return top == s.MaxSize - 1;} int Top(int& x) {//set x to top element if (IsEmpty()) return 0; //Top fails x = s.element[top]; return 1; //Top succeeds }


79

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ int Add( int& x) {//add x to stack if (IsFull()) return 0; //add fails top++; s.element[top] = x; return 1; //add succeeds } int Delete(int& x) {//delete top element and put it in x if (IsEmpty()) return 0; //delete fails top--; x = s.element[top+1]; return 1; //delete succeeds } void main(void) { top = -1; s.MaxSize=10; x=1; Add(x); x=2; Add(x); x=3; Add(x); x=4; Add(x); cout << "Stack should Top(x); cout << "Stack top is Delete(x); cout << "Deleted " << Top(x); cout << "Stack top is Delete(x); cout << "Deleted " << Top(x); cout << "Stack top is Delete(x); cout << "Deleted " << Delete(x); cout << "Deleted " << int i; i=Delete(x); cout << "Deleted " << }

be 123" << endl; " << x << endl; x << endl; " << x << endl; x << endl; " << x << endl; x << endl; x << endl; x << "

i = "<
3.6.2 Stivat me modele Eshte krijuar nje Header/File me emrin nstack


80

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ #ifndef Stack_ #define Stack_ // file nstack.h ... stack from scratch template class Stack { // LIFO objects public: Stack(int MaxStackSize = 10); // constructor ~Stack() {delete [] stack;} int IsEmpty() {return top == -1;} int IsFull() {return top == MaxSize - 1;} int Top(type& x); int Add(const type& x); int Delete(type& x); private: int top; int MaxSize; type *stack; }; template Stack::Stack(int MaxStackSize) { MaxSize = MaxStackSize; stack = new type[MaxSize]; top = -1; } template int Stack::Top(type& x) {//set x to top element if (IsEmpty()) return 0; //Top fails x = stack[top]; return 1; //Top succeeds } template int Stack::Add(const type& x) {//add x to stack if (IsFull()) return 0; //add fails stack[++top] = x; return 1; //add succeeds } template int Stack::Delete(type& x) {//delete top element and put it in x if (IsEmpty()) return 0; //delete fails x = stack[top--]; return 1; //delete succeeds } #endif

Pjesa kryesore e programit eshte:


81

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ #include #include "nstack.h" void main(void) { Stack S(3); int x; S.Add(1); S.Add(2); S.Add(3); S.Add(4); cout << "Stack should S.Top(x); cout << "Stack top is S.Delete(x); cout << "Deleted " << S.Delete(x); cout << "Deleted " << S.Delete(x); cout << "Deleted " << S.Delete(x); cout << "Deleted " << }

be 123" << endl; " << x << endl; x << endl; x << endl; x << endl; x << endl;

3.6.3 Stivat dinamike (me treguesa) Meqense meprimet perkatese jane paraqitur hollesishte tek listat nuk po i perserisim ketu. Detyre krijimi i programit per stivat dinamike, mund te cfrytezohet paragrafi i mesiperm.

3.7 Rradhet Rradha eshte nje strukture linare te dhenash ku hyrja e elementeve te rinj behet nga njera ane dhe dalja e elementeve behet nga ana tjeter.

Dalje <---

A1 a2

a3

...

an

<--- Hyrje

Veprimet me rradhet jane: Create() Enqueue() Dequeue() Empty() Full()

3.7.1 Rradhet me matrica Kur perdorim matrica elementi i pare do te dali pas n hapash ku n eshte madhesia e matrices.


82


#include #include const n=100; struct queue{ int front; int rear; float element[n]; }; queue

q;

void create(queue& x){ x.front=1; x.rear=0; } bool IsEmpty(queue& x) {return x.front > x.rear;} bool IsFull(queue& x) {return x.rear == n;} int FrontItem(queue& x, float& el) { if (IsEmpty(x)) return 0; el = x.element[x.front]; return 1; }

int Enqueue(queue& x, float& el) { if (IsFull(x)) return 0; x.rear++; x.element[x.rear] = el; return 1; } int Dequeue(queue& x, float& el) { if (IsEmpty(x)) return 0; el = x.element[x.front ]; x.front ++; return 1; } void main(void) { create(q); float e; cout << "q.front = " << q.front << " q.rear = "<

rear = "<
83

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ e = 9.1; Enqueue(q,e); FrontItem(q,e); cout << "front = " << e << "

rear = "<
Dequeue(q,e); cout << "Del nga rradha = " << e << endl; FrontItem(q,e); cout << "front = " << e << " rear = "<

rradhe " <
rradhe " <
85

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ print2(q); xx = 9.01; Enqueue(q,xx); cout<<"U fut ne print2(q); cout<
rradhe " <
Dequeue(q,xx); cout<<"Doli nga rradha " <
3.8 Shtesa 3.8.1 Menyra te ndryshme te perdorimit te funksioneve funksione Alfanumeriket tek funksionet #include #include void pershendetje(char name[50]) { cout << "Miredita, " << name << "," << endl; cout << "Pleased to meet you." << endl; } void main () { pershendetje ("Richard"); pershendetje ("Diane"); char n[50] = "Ludwig van Beethoven"; pershendetje (n); }


86


//referenca tek funksionet #include void sp(float a, float b, float &p, float &s) { p = a * b; s = a + b; } void main () { float x,y; float &xx = x, &yy = y; sp(5,6,xx,yy); cout << "shuma = "<
// Leximi dhe veprime me vlerat e nje matrice #include //#include const int m = 5; void lexo(int *L) { int i; for (i=0;i

87

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ { cout<<"Jep vleren A["<>*(L+i); cout<
3.8.2 Rezervimi i memorjes #include #include double *a = NULL; double *b = NULL; double *e = NULL; int n; //Matricat me dy permasa kthehen ne matrica rresht //Permasat caktohen ne menyre dinamike void lexo() { int i,j; for (i=0;i

88

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ for (j=0;j>n; cout<
3.8.3 Gausi


89

Algoritme dhe struktura te dhenash ne C++ #include const int n = 3; double A[n+1][n+1] ; double B[n+1]; double E[n+1][n+2]; //1 1 2 //1 2 2 //1 1 3 void lexo() { int i,j; for (i=1;i<=n;i++) { for (j=1;j<=n;j++) { cout<<"Jep vleren A["<>A[i][j]; cout<

Report "Algoritme Dhe Struktura Te Dhenash"

Your name

Email

Reason

Description

Algoritme Dhe Struktura Te Dhenash

Recommend Documents