C S Ciencias sociales
MARICELA SÁNCHEZ DELGADO
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
BACHILLERATO GENERAL
ADMINISTRACIÓN Serie integral por competencias
1
MARICELA SÁNCHEZ DELGADO BACHILLERATO GENERAL
ADMINISTRACIÓN 1 Serie integral por competencias
Primera edición México, 2011
Grupo Editorial Patria
Para establecer comunicación con nosotros puede utilizar estos medios:
Grupo Editorial Patria® División Bachillerato, Universitario y Profesional
correo:
Dirección editorial: Javier Enrique Callejas Coordinación editorial: Ma. del Carmen Paniagua Gómez Diseño de interiores: Juan Bernardo Rosado Solís Supervisión de preprensa: Gerardo Briones González
Renacimiento 180, Col. San Juan Tlihuaca, Azcapotzalco, 02400, México, D.F.
Diagramación: Visión Tipográfca Editores, S.A. de C.V. Ilustraciones y otograía: Thinkstock, José Eugenio Contreras Femat y Jorge Gonzáles Rodríguez
e-Mail:
[email protected]
Administración 1.
Fax pedidos:
Serie integral por competencias Derechos reservados: ©2011, Maricela Sánchez Delgado (0155) 5354 9109 • 5354
9102
©2011, GRUPO EDITORIAL PATRIA, S.A. DE C. V.
ISBN 978-607-438-383-6
sitio web:
Renacimiento 180, Col. San Juan Tlihuaca, Delegación Azcapotzalco, Código Postal 02400, México, D.F. Miembro de la Cámara Nacional de la Industria Editorial Mexicana www.editorialpatria.com.mx
Registro núm. 43
Queda prohibida la reproducción o transmisión total o parcial del contenido de la presente obra en cua-
teléfono:
lesquiera formas, sean electrónicas o mecánicas, sin el consentimiento previo y por escrito del editor. Impreso en México / Printed in Mexico
53 54 91 02
_
_
_
Primera edición: 2011
i
Contenido
Presentación VII Competencias genéricas
IX
Competencias disciplinares
IX
Conoce tu libro
X
11 La Administración como disciplina social
7
12 Conceptos de administración, los elementos y su campo de acción
7
UNIDAD 1
Introducción a la administración
13 Evolución de la Administración 12 14 Características principales de la ideología y aportaciones del flósoo Platón
20
15 Aportaciones de los flósoos a la Administración Aristóteles, Santo Tomás de Aquino, Juan Jacobo Rousseau, Karl Marx, Adam Smith, David Ricardo, John Locke 26 16 Características de la Administración y su relación con otras áreas 44 17 La empresa
51
UNIDAD 2
Planeación y organización
21 Filosoía institucional y proceso administrativo 70 22 Planeación 74 23 O rganización 81
UNIDAD 3
Dirección y Control
31 La Dirección 102 32 El Control 106 33 Recursos 113 34 Finalidad del proceso administrativo 115 35 Aplicación del proceso administrativo 116 36 Ventajas del proceso administrativo 118 Bibliograía 125 Páginas de Internet 126
Introducción a la administración
1
D A D I N U
Horizonte de búsqueda
Resultados de aprendizaje
• Concepto y principios
En el nivel Atender, el alumno:
• Características de la administración y su relación con otras áreas • Empresa • Creación de la empresa
Identiicará los principios generales de la admini stración Visualizará los pasos para la constitución de una empresa
En el nivel Entender, el alumno: Concebirá el concepto de Administración, sus características y principios
¿Qué sabes hacer ahora? Competencia a alcanzar Utiliza las técnicas necesarias, así como las teorías undamentales, que le permitan comprenden los antecedentes, conceptos, clasicación, características y principios de la Administración, para explicar su infuencia en la Empresa y en la vida personal y social del ser humano.
Responde las siguientes preguntas. 1. Deine la administración. ______________________________________________________ ______________________________________________________ 2. ¿Cuáles son los principios de la administración? ______________________________________________________ ______________________________________________________ 3. Menciona dos características de la administración. ______________________________________________________ ______________________________________________________ 4. ¿Quiénes ueron los primeros comerciantes en la historia del mundo? ______________________________________________________ ______________________________________________________ 5. La administración se inicia cuando: ______________________________________________________ ______________________________________________________ 6. Deine la teoría clásica. ______________________________________________________ ______________________________________________________ 7. Explica la teoría estructuralista. ______________________________________________________ ______________________________________________________ 8. Deine el concepto de empresa. ______________________________________________________ ______________________________________________________ 9. Menciona la clasiicación de la empresa. ______________________________________________________ ______________________________________________________ 10. ¿Cómo se constituye una empresa? ______________________________________________________ ______________________________________________________
Comprenderá el concepto de Empresa, su estructura y su clasiicaci ón Precisará el proceso de apertura de una empresa
En el nivel Juzgar, el alumno: Analizará la importancia de la administración en el desarrollo social Argumentará la relación entre las empresas ormalmente constituidas y el desarrollo de un país
En el nivel Valorar, el alumno: Deliberará acerca de la importancia de la administración en las actividades humanas Valorará el beneicio de las empresas legalmente constituidas para el desarrollo de un país
Introducción a la administración
Suc ácc
¿C resers? Planteamiento histórico-tradicional sobre la administración
4
Trbjr r un r rncon con n rrd or odo undo á ondo un ur coún. En o úo 10 ño rodn, r coo Toyo, Procr & Gb (p&g), Mrrot y Nk hn ndo u rn dío d dñr n u bor c und. E rn hor dr do o qu oc c , co, y qun z n á obr cóo ror un rob qu é. S bn ncn nuo éodo r njr o ubrno y ur ro d o cbo qu dn n ornzcon y cnooí, no hy qu dcrr o qu ucdó n dnrcón n d rcón d urcrrr d norcón. L rzón qu dnrcón hor rj oucón d conco, nno y rnc obndo cbo d uch décd. Durn o 30 ño qu uron Gurr C, Edo Undo uró coo ncón ndur onr. E cbo d un ocdd rr un urbn u bruo y, r ucho doundn, ncó un ju dráco. A n d o xviii hbí urdo y un nuo co ndur rdo or un rór c roon. Lo duño d ndur rzbn con od brd uon y dqucon y dbn un conc roz dd qu crbn rnd onooo n ndur d róo, crn, cro, zúcr y bco. E obrno dr no nrrí n o onooo. Por un do, nu cnooí drd d urr orcí rnz d roro y crcno; or oro, rádo cbo oc y crcn drdd nr rco y obr nrbn cd z á conco nbdd. En 1886 ocurrron ro concno cruc n hor d r y dnrcón. Hnry R. Town (1844-1924), nnro y counddor d Y Lock Cony, do conocr un nyo udo El ingeniero como economista n Socdd Edoundn d Innro Mcánco ( American Society o Mechanical Engineers , asme). En rbjo. Town rouo qu asme crr un ccón conóc qu unr coo oro y cnro d norcón obr “dnrcón ndur” y “conbdd ndur”. L rr bordrí coo ornzcón, ronbdd, nor y “dnrcón jcu”
d bor, r y ábrc ndur. L und ocurí d no báco rcondo con o d horro y r, drncón y ncón d coo, éodo conb y conbdd d roduccón. En 1886 bén hubo oro concno qu nuyron n drroo nno y rácc d dnrcón odrn. Durn rodo d crcno n hor d r doundn, o dor oín condrr urz d rbjo coo un rcncí qu odí corr rco á bjo ob y nnr coo íno. Por no, bén u un rodo ádo d dconno bor. En 1886 á d 600 000 do uron qu nrrur u rbjo or hu obrr y ro ron. E 4 d yo d ño, un ruo d ídr obrro ncbzó un ncón n Hyrk Squr, n Chco, n oyo jornd bor d ocho hor. Durn ncón, un nzó un bob qu cuó ur d n. E “ncdn Hyrk” u un ré r o rbjdor ornzdo, orqu rr d nonc ucho conzron ocr ndco con nrquí. En u udo rcuror obr hor obrr. En El movimiento obrero en Estados Unidos , ubcdo n 1886, Rchrd T. Ey dndó un nno no rdc d rcon obrro-ron. Inó o obrro rbjr n rco d conóco y oíco rn. Uno d o ndco qu uó u rcondcón u Fdrcón Edoundn d Trbjdor ( American Federation o Labor , afl). Ornzd n 1886 or Su Gor y Adoh Srr. Coo ndco conrdor ocudo d ncdd bác, afl ó ndco oíco ndur y ornzó o rbjdor ccdo or rucon r (crnro, oro, bñ y oro oco). Aí coo uno oro d o rro ndco, afl roí u bro conr rácc dnr n ju. E objo d Gor r ncrnr odr d noccón d o rbjdor n rco c rcn. Bjo u conduccón, afl donó do bor doundn durn c do o.
Grupo Editorial Patria®
Sucd qu n 1886, Chco u cun d un bco r urdor d ddo or corro, d Sr, Robuck nd Cony. Dd u nco Sr, undd or n rroro Rcrd W. Sr, qun ndí roj o rcuor d zon, crcrzó d drbucón qu onó crcno conóco d Edo Undo. Por rr z, no conudor rur coo urbno udron donr d rícuo d bun cdd rco ccb. Año d 1886, n An ró or rr z un Coc-Co. E uco c ndrdo u nco d un r qu crcó h conrr nun nco conorco rncon. Or r urd o ño y qu un n orcón on Aon Produc, r Cosmopolitan , Johnon & Johnon, Munnwr y Wnhou. Por no, 1886, rcó o orín d dr r conocd rn c, d nno y rácc d dnrcón odrn y d o rnc ndco. ¿A qué db qu rcordo o nuo concno n un bro qu rn conco dnro odrno y bjo noqu d conc? Un d rzon qu ucho d o conco y rácc qu bcron n o nco d dnrcón ún cn n cudd, Much d r y rocdno qu ho n ornzcon n crron r ror o rn d ron c or d cro ruo. Por o oo, n cudd FdE, Arcn Arn y Azon.co or nconr óo un
r, rcurrn bén r y rocdno. Un und rzón qu do un bun ro, y qu dnc rácc o y qu hn rcdo. Rconocr qu n nr ornzcon or oo oc y conóco h do uch r, coo Toyo, D y Lucn Tchnoo, uzr quo r ror rob y br ro d o do n o rudo d quo. Un rcr rzón qu hor rcurd c d rob o qu o rn hn orzdo or hr oucon dd hc o. Much d dcud, coo bj or, uno do y cdd, ún rn n uch ornzcon y un dndo o rn. Hcr or bén on d r hcho hórco d dnrcón roon. En rr ocdd r-ndur, hobr y ujr cobn u bor con rch d o, con y dnd or o qu roducín. L coundd quñ onbn rcon ron, nudo r, nr dor y do. E oo crcno d ndur urbn y d br n rcur cbó r r z d o cnro bor. Lo rbjdor d cudd ron obdo dr rucur y r or d ábrc y rndr r jornd r dor o qu nunc ín. Mucho crcín d udo y rcbn un condrb nruccón or y cccón rácc n r qu dconocín.
Suc ácc
D curdo con cur: 1. ¿Cuá ornc d dnrcón? 2. Drroo d conc. Concnc ob. ¿Cóo condr qu hn ordo r ncond n cur rncr n rcdo conóco? 3. Mncon orcon qu n cudd rcndn r bun dño d r. 4. Ec drroo hórco d dnrcón dn un n. 5. Aor u uno d obr ornc d dnrcón n ucon d d codn.
5
Introducción a la administración
Secuec ácc
¿Qu ees que hcer? Ancn n r quo (uno d hobr, oro d ujr y oro o) cur nror con b n u conocno ro. ¿Qué rcón n dnrcón con drroo hórco d hobr n u coundd, rón o ocdd? ¿Condrn qu n íncuo nr dnrcón y o roduco qu nc un ocdd roducr r cr u ncdd? Sí No Dcríbno . Idnqun d c y born un concuón d cóo uró dnrcón. ¿Conun ún roduco d r ncond n cur? Sí Cuá . Cd quo ondrá o rudo d norcón obnd, ñndo o bnco d dnrcón n dro cono, undo críc conruc y orcon d u coñro/r. n
n
n
n
n
Rúbrc
¿C sbes que hcse be? 1. ¿Con od run? En co no, c or qué. ¿Son ucnn cr run o no? ¿Conoc od br d run? D no r í, conú n dcconro. 2. ¿Obu norcón ucn r nndr y cr drroo hórco-rdcon d dnrcón? 3. ¿L norcón qu roorcono ró rondr od run d cuonro? 4. ¿Tu coñro/r d c orron docón? ¿Hubo rob d ornzcón n quo o nrcón? Mncóno. 5. L norcón qu oburon odo o quo, ¿u conr o r? 6. ¿S udo concrr rcón qu nr r ncond y o roduco qu conun? Ecrb ru d cuonro n un ror, nréo u roor néro u oroo d dnc.
6
Grupo Editorial Patria®
1.1 la adminiStRaCión Como diSCiplina SoCial Un d or á nc d dnrcón n nur ocdd d hor, y un d á coj úbc. Pro nóno dnro no óo ncó con hundd, no qu brc odo o ábo oráco, y or u crácr unr, d dond qur qu un orno oc. L dnrcón r cdd o urzo huno. Ayud ozr njo y ccón d ron, quo, r, dnro y rcon hun. S nn rn d condcon cbn y roorcon rón y crdd. E jorno u conn conn. L dnrcón d dond qur qu un orno oc, unqu ócn á ncr, cuno yor y á cojo é. E éo d un orno oc dnd, drc y d nr nd d u bun dnrcón, y óo or do d é, d o no r, huno, c., con qu orno cun. Eoócn, br administración or d rjo ad (hc) y d érno ministratio . E ú br ron u z d minister , ocbo couo d minus , coro d nrordd, y d ujo ter , qu r coo érno d comparación . S magister (magistrado) ndc un uncón d rnnc o uordd ( qu ordn o dr oro n un uncón), minister r rcn o conrro: subordinación u obdnc ( qu rz un uncón bjo ndo d oro; qu r un rco oro). L ooí d administración no d d d qu é rr un uncón qu drro bjo ndo d oro; d un rco qu r. Srco y ubordncón on o no rnc obndo.
1.2 ConCEptoS dE adminiStRaCión, loS ElEmEntoS Y SU Campo dE aCCión dEfiniCión dE adminiStRaCión E ná ddo d cd un d dncon no rá nrr n rddr nurz d dnrcón y u rodd. Coo , dncon on ád r od c d dnrcón (rd, úbc, , c.), y r odo orno (oc, ndur, corc o d rco). A connucón, rnn un dncon d dnrcón. “Proco nr r nr, ornzr nrr un cdd o rcón d rbjo, qu undn n uzcón d rcuro r cnzr un n drndo.” L dnrcón bén ud dnr coo roco d crr, dñr y nnr un bn n qu ron born o rbjn n ruo, y cncn con cnc ccond. Con dnrcón, ron rzn uncon d ncón, ornzcón, nrcón d ron, drccón y conro. L dnrcón c n odo o d cororcon: L uzn o dnrdor n odo o n d un cororcón. E d odo o dnrdor n odo o n d cororcón. L dnrcón ocu d rndno; o c Figura 1.1 cc y cnc. Una correcta administración busca conseguir metas. n
n
n
7
Introducción a la administración
Sn orr o qu condr rord dnro d cnc, o cro qu n cudd ndnb, no óo r r no r cuqur o d ornzcón, ncuo r qu ron nn éo r orr u objo.
difEREntES ConCEptoS dE adminiStRaCión
Para tu inteligencia
Dene etimológicamente la palabra administración; proporciona tres ejemplos de actividades donde se aplique esta disciplina.
8
D dncon dd or o rnc uor d dnrcón, odro dducr u no báco: V. Cuhko: E un doo qu ornz y rz rnorcón ordnd d norcón; rcb d objo d drccón, roc y rn bjo or ncr r ón, rzndo roco d nr connu. Guzán Vd I: E drccón cz d cdd y coborcón d or ron r obnr drndo rudo. E. F. L. Brch: E un roco oc qu cono ronbdd d nr y rur d nr cn orcon d un r, r orr un roóo ddo. J. D. Mony: E r o écnc d drr nrr o dá, con b n un roundo y cro conocno d nurz hun. Y conron dncón con qu d obr ornzcón coo: […] écnc d rconr o dbr o uncon cíc n un odo coordndo. Pron y Pown: E un écnc or do d cu drnn, crcn y rzn o roóo y objo d un ruo huno rcur. Koonz y O’Donn: E drccón d un orno oc y u cdd n cnzr u objo, undd n hbdd d conducr u nrn. G. P. Trry: Con n orr un objo rdrndo, dn urzo jno. F. Tnnnbu: E o d uordd r ornzr, drr y conror u ubordndo ronb (y, conunn, o ruo qu o condn), con n d qu odo o rco qu rn n coordndo d nr dcud n oro d ndd d r. Hnry Fyo: Condrdo or ucho coo rddro dr d dnrcón odrn, dc qu: […] dnrr rr, ornzr, ndr, coordnr y conror. F. Morn Mr concb coo Tod ccón ncnd conrr un roóo n rdd o [...] un ordnno áco d do y uo ccudo d rcuro cdo rzcón d un roóo. F. M. Frnándz Ecn: E conjuno d rnco y écnc, con uonoí ro, qu r drr y coordnr cdd d ruo huno hc objo coun. Auín Ry Ponc: E un conjuno áco d r r orr á cnc n nr d rucurr y njr un orno oc.
Grupo Editorial Patria®
Figura 1.2 Recursos humanos es el trabajo que aporta el conjunto de los empleados o colaboradores de esa organización.
Figura 1.3 Con los recursos nancieros se tienen que abastecer de varios equipos.
ElEmEntoS dE la adminiStRaCión En cuqur ornzcón n qu é rn dnrcón r nconrrán o un no: Pron o rcuro huno Acdd Objo Rcuro nncro, quo, qunr, cér Méodo (conocno, ccon cnoóc y or) Eo no yudn cur con nuro objo n or coordnd. Lo no d cánc dnr rnn d un nr: Previsión: con n drnr, écncn o qu d orr or do d un orno oc; ncón y orcón d cuá rán condcon uur n qu dcho orno hbrá d nconrr y o dro curo d ccón ob. L rón cornd un : Objo: n roonn o n. Incon: rr dcubrno y ná d o do con qu ud conr n drnd ucon. Curo rno: r d dcón nérc d o do nconrdo o n rouo. Planeación: bc o o d rbjo d undd nd n o objo. Cornd un : Poíc: rnco r ornr ccón. Procdno: cunc d orcon o éodo. Pror: jcón d o o rqurdo. Organización: rr rucurcón écnc d rcon qu dbn dr nr jrrquí, uncon y obcon nddu ncr n un orno oc r u yor cnc. En dncón udn obrr un : n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
Para tu inteligencia
Elaborar una planeación semanal de tu hacer escolar, retoma la actividad anterior señalando los principios medulares que subyacen en la administración para comprender la importancia que cada uno de ellos tiene y cómo contribuyen para lograr las actividades planeadas.
9
Introducción a la administración
Jrrquí: jn uordd y ronbdd corrondn cd n d ornzcón. Funcon: drnn cóo dbn ddr rnd cdd czd ncr r orr n nr. Obcon: qu n cd undd d rbjo ucb d r dñd or un ron.
n
n
n
Elementos de la dinámica administrativa:
Inrcón: conocno qu dn orno oc d odo quo do d cánc dnr, or o qu dbn r cc r rzr unconno y ozr drroo. Figura 1.4 La jerarquía permite delegar tareas. Prn un : Sccón: écnc r nconrr y cor o no ncro. Inroduccón: jor nr r orr qu o nuo no rcun o jor y á rádn ob orno oc. Para tu inteligencia Clasicar los objetivos Drroo: odo no n un orno oc buc y nc rorr. que tienes en tu vida En , db nzr bén nrcón dnr. diaria y mencionar cómo Drccón: ur, coordnr y r ccon d cd bro y ruo d un orno oc, le das seguimiento para cumplirlos. con n d qu conjuno d od rc d odo á cz o n do. Cornd, or no, un : Mndo o uordd: rnco d qu dr od dnrcón y, or o, u no rnc, qu drccón. Counccón: nroo d un orno oc; Para Deliberar cnro drcor odo o no qu dbn r dunddo, y d é Actividad hc cd órno undo órdn d coordncón. Eborr un royco cdéco Surón: uncón ú d dnrcón urr qu n qu dn ncco én hcndo y coo hbín ndo y ordndo. nd cuno d Conro: con n bcr o qu rn dr o rudo r cor qu n qu rcu y do n rcón con o rdo, con n d br h obzr durn r, nconr qué no ndo o qu rb, corrr, jorr y orur nuo n. nc r dr uno cdd y rEo cornd un : unr cóo cn. Prnr u royco durn c y cr d Ebcno d nor: conro d coorno. nr cr, cohrn y néc ornc Orcón d o conro: conro uncon d écnco y c. qu n r ornzr u cdd cor y Inrrcón d rudo: con un rroncón r dncur con n bcd. rcón. n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
pRinCipioS dE la adminiStRaCión
10
Pr o uor cáco no bb n con nuncr o no d dnrcón, r ncro r á á, y bcr condcon y nor dnro d cu uncon d dnrdor dbrín r cd y drrod. E dnrdor db obdcr cr nor o r d coorno qu rn dñr bn u uncon d nr, ornzr, drr, coordnr y conror. D í o do rnco nr d dnrcón, drrodo or c odo o uor cáco coo nor y y cc d ror o rob ornzcon. H ch n yor o nor rdo, or r d od ornzcón, y corc, ndur o d r co, rcur o ubrnn.
Grupo Editorial Patria®
Crce rcs e src A connucón, nuncn o corc rnco d dnrcón . 1. División del trabajo. Tn or objo “roducr á y jor con o urzo”; or, n concunc, czcón y rcón d odr. S rduc núro d r qu db ddcr ncón, n d roducr á y jor rbjo. 2. Autoridad y responsabilidad. Eo “ drcho ndr y odr hcr obdcr”. L uordd d dr órdn r cono ronbdd. 3. Disciplina. S dn coo “ obdnc, dudd, cdd, conduc, o no ror d ro”. Sñ coo do r nnr: Figura 1.5 ) Buno j n odo o rdo. La autoridad de dar órdenes trae consigo responsabilidad. b) Conncon o á cr y qu ob. c) Sncon nn cd. (Ic rr o curdo nr r y u do, í coo cr ncon d nr juco.) 4. Unidad de mando. “Pr un ccón cuqur, un n no db rcbr órdn á qu d un oo j”. Condr dudd d ndo d ruo conco. Lo do dbn rcbr órdn d un oo j y í r conuon obr nruccon qu rcbn. 5. Unidad de dirección. Eo “un oo ror r un conjuno d orcon qu ndn o objo”. Fyo dr qu no u rnco nror, y qu undd d ndo rr unconno d ron y undd d drccón, curo oc. En cd ruo d cdd db r uncdo un oo objo n un n únco y ndo d un oo j. 6. Subordinación del interés particular al interés general. S rr qu, n un nucón, nré d un ron, ruo o dndnc no db r n conr d nré d r. 7. Remuneración al personal. Sñ “[…] runrcón db r qu y, n dd d o ob, dr ccón no r, rono, coo do”. Pr nnr d y oyo d o do, éo dbn rcbr un o juo or o rco rdo. 8. Descentralización . centralización. E rnco condr ordn nur, y qu “d crbro o d drccón dbn rr órdn qu onn n ono od r d orno”. E rdo rodo d cnrzcón rí con cd uno n rcur. S db bucr roorcón dcud. 9. Jerarquía. “E r d j qu d uordd ur o n nror”. L jrrquí no db or, o cundo ncro conco drco r éo d un orcón, r con uorzcón d o j drco. Cdn d ndo qu qu n dd ú uordd uror o rno á bjo. 10. Orden. Fyo dnu ordn r, r cu c óru our d “un ur r cd co y cd co n u ur” y, n cu rco qu hy “un ur r cd n y qu cd n é n Figura 1.6 ur ndo”. La remuneración debe ser equitati11. Equidad. Pr Fyo “[…] cobncón d bnonc (bdd) con juc.” va tanto para la empresa, el patrón 12. Estabilidad del personal. E uor dc ornc d rnnc d ron, rncn n y al empleado. o uo drco, r nnr rch d r. Un rocón d ron ncrn ncnc. 13. Iniciativa. Ebc qu db onr nc d o do. Fyo condr uror j qu b ur nc; noucr ron r nr n un n y ur u éo. 14. Unión del personal o espíritu de grupo. Condr qu r cr d nr c rnco, ncro undd d ndo. E qu roní y unón d ron uno d o co á orn d od ndur. L unón urz y roduco d roní nr ron. vs
11
Introducción a la administración
prc e src r Urwck Urwck u un uor qu rocuró dur o uno d d o uor cáco d u éoc. A connucón urn dcho rnco: 1. Prnco d czcón: cd ron db rzr un o uncón n cuno ur ob, o qu drn un dón czd d rbjo. 2. Prnco d uordd: db hbr un ín d uordd crn dnd, conocd y rconocd or odo, dd c d ornzcón h cd ndduo d b. 3. Prnco d ud dnr: rnco dc qu cd uror db nr cro núro d ubordndo u cro, dcho núro dndrá d n d cro y nurz d o. 4. Prnco d drnccón: o dbr, uordd y ronbdd d cd cro y u rcon con o oro cro dbn r dndo or cro y councdo odo. Figura 1.7 La autoridad debe ser conocida y reconocida por todo el personal.
impoRtanCia dE la adminiStRaCión L ornc d dnrcón n nurz hun, bác r odo royco oc, n ccón d é o rudo urn no rín conb. A connucón dcrbn uno ndcdor qu crcn ornc d dnrcón. Sccón: écnc r nconrr y cor o no ncro. L dnrcón ob, dcr, ncr n odo orno oc, no or n qué r d undo. Sr r qu o rcuro unconn n or nérc Tod uncón qu rc n coo b rnc qu or n cun orn buno rudo A cr dnrcón corrcn, r orn b conb r, ororn, drcr. Con dnrcón cnz cdd o n odo orno oc. n
n
n
n
Utilidad dE la adminiStRaCión En la vida diaRia 1. L dcón d rbjo ornzcon drn n o rdo o co d ccón d Lcncdo n Adnrcón d Er (lae) qu dñ n ár undn coo: roduccón, nnz, rcuro huno, corczcón, norác, cor y orí. 2. Coo roon, lae bén ud rbjr n ár d conuorí y orí, cundo d nr ndndn nz rob cíco d u cn. Para tu Reflexión 3. En unrdd, cnoóco y n or nucon d n do uror, o lae dnun n co d docnc ncón. A drnc d or cnc con qu rcon dnrcón jc objo d udo d d4. En cor úbco, n cuqur d o r n d obrno, lae dnnrcón y c u ornc. u n ár d dnrcón úbc.
1.3 EvolUCión dE la adminiStRaCión
12
L oror rrd d o cr hc nor — ú dd c orn chd rddor d 10 000 9 000 ño .C.— concdó con drcón rdu d rnd nd d n hrbíoro, qu uron rzdo or oro á á y dro. L dcón condcon rodujo
Grupo Editorial Patria®
dnond cuur oíc. Lo hobr conrron n rcocor, ín d cz, d c, í coo d rcoccón d ru y . En do, ruo r, rnco, y, á rd, rbu nr unron u urzo r ur uun n ccrí y n dn conr o no. Sn bro, oco conoc crc d o hobr ro. Todo o qu djron rduc uno cuno huo, ro d o, hrrn nc y uno dbujo n o uro d cu. L dnrcón nc cundo unn urzo coordndo con un objo rjdo, uno d o r cz: or do d ro y ondo rí n un ozo roundo n qu rdí d y odí r uzdo n bn d rbu. E ndor Gordon Chd dc qu odo udo ornr n Prdo, Frnc, ríz d o o hí nconrdo. E hobr ucho o orndo y rorndo ornzcon. A rr hor d hundd, rc hu d ubo qu rbjron undo n ornzcon or, or jo o jérco ro y rono, I cóc ron, Coñí d Ind Orn, Coñí d Bhí d Hudon. L ron bén hn cro obr cóo orr qu ornzcon n cn y cc, dd ucho n d qu érno coo “dnrcón” urn d uo coún.
Figura 1.8 La administración inicia cuando se unen esuerzos coordinados con un objetivo prejado.
Cuadro 1.1 Principales aportaciones de la administración Periodo
Contribuyente
Aportaciones
5000 a.C.
Sumerios
Establecieron registros escritos para uso comercial y gubernamental
4000-2000 a.C.
Egipcios
Practicaban inventarios y llevaban diarios de ventas e impuestos; desarrollaron una elaborada burocracia para la agricultura y la construcción a gran escala; emplearon administradores de ti empo completo y usaban proyecciones y planeación
4000 a.C.
Hebreos
Aplicaron el principio de excepción y la departamentalización, los Diez Mandamientos, la planeación a largo plazo y el tramo de control
2000-1700 a.C.
Babilonios
Reorzaron leyes para la conducción de los negocios; incluyeron estándares, salarios y obligaciones de los contratistas
500 a.C.
Chinos
Establecieron la constitución Chow y Conucio sentó las bases para un buen gobierno
500-200 a.C.
Griegos
Desarrollaron la ética del trabajo; la universalidad de la administración (Sócrates), e iniciaron el método cientíico para la solución de los problemas
200 a.C.-400 d.C.
Romanos
Establecieron la abricación de armamento, la cerámica y textiles; construyeron carreteras; organizaron empresas de bodegas; utilizaron el trabajo especializado; ormaron los gremios, y emplearon una estructura de organización autoritaria basada en unciones
300 d.C.-siglo xx
Iglesia católica
Estructura jerárquica descentralizada con control estratégico y políticas centralizadas
1300
Venecianos
Establecieron un marco legal para el comercio y los negocios
13
Introducción a la administración
Por o o n un dcud ronr orn d hor d dnrcón. Auno cror ronn orn d dnrcón o corcn uro y o co, nuo conrucor d rád, o o éodo ornzo d I y c nu. Sn bro, uch r rndur, dd u c quñ, no nín obd hcr rn ácn ccon d dnrcón. L nnocon coo nón d o núro árb (nr o o v y xv) y rcón d con bdd d rd dob n 1494 roorconron hrrn r nno y conro d ornzcón, y d nr ncno or d dnrcón. Sn bro n o xix cundo rcn rr ubccon n qu hbb d dnrcón d nr cníc, y rr crcno d un éodo qu rcb urnc, dd rcón d Roucón Indur.
la adminiStRaCión antigUa Ch E rn óoo Conuco nó b d un bun obrno n Chn, r d qu nunc uo cho con o ordo n o drn cro qu dñó, dd rdo oc h rr nro. A rrr d d úbc crbó obr oíco y d obrno ncuyó u crro obr ro co d éo. A ré d ro o, o chno hn cdo un dnro d ordn, con un rco c bn drrodo y un rccón bn cor obr ucho d o rob odrno d dnrcón úbc. L hor d ndnc dnr ron Iro chno 500 ño .C. y rí Conuco qun nr b d dnrcón chn. Por or r, o co jrcron un dnro ornzdo n rcuur, oro y corco, qu Wbr ccó coo “burócr”. Má dn, o rono drroron un cn n rcuur, nrí y corco, dá d urr, o cu o ó rordd durn ro o; íru d ordn dnro qu uo Iro rono hzo qu orr, r d urr y conqu, ornzcón d nucon d nr cor. E rr r nc d dnro conuyn o qu odrío r rhor d dnrcón. Figura 1.9 Conucio ue un lósoo chino que sentó las bases de un buen gobierno en China.
R (175 .C.) Un d czcon qu á nuyó n nno dnro u ubo rono, qun rcó b á orn d ocdd odrn. Lo rono nuyron n ocdd cu hcr uo d dnrcón, ncuo nín dnrdor qu hcín cro d , qu rcbín nobr d or o ndro. En Ro ccb r n r: Púbc: L qu rzn cdd d Edo. Súbc: L qu rncn ndco. Prd: L qu rn njd or c.
n
n
n
L nu czcón ron uo r rodo: L Rúbc: Durn rodo cdd rn njd or ubo y rdonb udd d o drcho. L onrquí: E obrno r drdo or ocdd y no nrní ubo. L cíd d Iro rono: E rodo crcrzó or dornzcón.
n
n
n
14
Grupo Editorial Patria®
Figura 1.10 Romanos manejando una máquina para disparar fechas.
E me En Edd Md uro drroó un oíco únco: udo. E ñor ud í n u co; dnrb juc, drí ocí, rcud b o uo y cuñb ond. É , n cr nr, rcón d dcnrzcón, y qu ín onrquí qu obrnbn o rroro; n bro, rn o ñor ud qun conuín quño “Edo” y nnín onrquí. Tbén, n éoc, orcó y conodó I cóc. E udo d u ornzcón db nrr qun nc n dcn dnr y í conocr ornc qu docrnno n n dnrcón r concucón d un objo. En Edd Md, I cóc no c ucro y corco coo un c dd hon, or o, ncó un nu corrn ro d éc ron, qu í cb y onb cuucón d r quz. Dnro d u rnc onn nconro M Wbr, Bnjn Frnkn y Mrn Luro. L I cóc ron rrn un jo nrn d rácc d dnrcón; rucur cu d I qudó bcd, n nc, n o ii d.C. En éoc dnron con yor ror u objo y docrn. L uordd n qudó cnrzd n Ro. S cró un rucur jrárquc , qu n o báco h rcdo n cbo durn c 2 000 ño. Cón nunc dcrcón d uncon.
Figura 1.11 En la Edad Media nace una corriente religiosa llamada ética protestantista.
ncás mque (1525) Aunqu cco “quéco” u ur r dcrbr oorun uo y nudor, Mquo crí rn n rud d Rúbc. Eo n Los discursos , bro cro or Mquo n 1531, cundo í n nu Rúbc n d Fornc. Lo rnco qu nó udn dr y cr dnrcón d ornzcon conorán. 1. Un ornzcón á b u bro nn drcho d nr u drnc y ror u conco dnro d .
Figura 1.12 Nicolás Maquiavelo ue político y escritor italiano, su principal obra: Los discursos.
15
Introducción a la administración
2. S bn un ron ud ncr un ornzcón, “é rá durdr cundo dj n no d ucho y cundo ucho dn conrr”. 3. Un rn déb ud ur uno ur, ro no oro déb, y conrr u uordd. 4. Un rn qu rnd cbr un ornzcón bcd “db conrr, cundo no, obr d coubr nu”. Para tu inteligencia
Describe las principales causas del surgimiento de la administración empírica. ¿Cuáles son los prin cipales objetivos de la administración cientíca?
S xix
Figura 1.13 Adam Smith, economista y lósoo escocés, su primer libro The theory of moral Sentiment (Teoría de los sentimientos morales).
Auno nn n dnrcón odrn coo un dcn qu conzó coo un áo d conoí n o xix. Lo cono cáco coo Ad Sh y John Sur M roorconron un ondo órco ncón d o rcuro, roduccón, y jcón d rco. A o o, nnodor coo E Whny, J Wt y Mthw Bouon, drroron hrrn écnc d roduccón coo ndrzcón, rocdno d conro d cdd, conbdd níc, y nno d rbjo. Pr n d o xi, Lon Wr, Ard Mrh, y oro cono nrodujron un nu c d cojdd o rnco órco d dnrcón. Joh Wron orcó rr curo d n rcro obr dnrcón, n 1881.
S xx Durn o xx dnrcón u ouconndo, n dd n qu ornzcon uron hcéndo á coj y cnc coo nnrí, ocooí, cooí orí d y rcon ndur uron drroándo. Figura 1.14 John Stuart Mill, lósoo, político y economista inglés representante de la escuela económica clásica y teórica del utilitarismo.
16
S xxi Reexión:
E nno dnro, coo hundd, h oucondo dd rhor h hor odrn, o j Lun y coudor Inrn. Acun, nconro rucur bn dnd qu, r r co, rqurn d un dcud dnrcón y qu no udn conur n uzcón d . En dnrcón, coo n oíc o oí, hn do drn corrn o noqu; or o, conoco r conccon crc d or á crd n qu db dnrr un ornzcón.
Grupo Editorial Patria® Para tu inteligencia
Características clave para entender la administración
La lista que a contin uación se presenta será beneciosa para el estudiante que se inic ia en la administración. 1. La administración tiene un propósito. La administración trata con el logro de algo especíco, expresado como objetivo o meta. El éxito administrativo, por lo general, se mide por el grado hasta el cual se alcanzan los objetivos. La administración existe debido a que es un medio eectivo de hacer que se h aga el trabajo necesario. El hecho de que algunos ejecutivos tengan subordinados a sus órdenes no los hace ipso facto gerentes. 2. La administración hace que sucedan cosas. Los gerentes centran su atención y sus esuerzos para producir una acción exitosa. Saben dónde principiar, qué hacer para mantener las cosas en movimiento y cómo seguir. Los gerentes que triunan tienen ansia de alcanzar logros. Esto signica que en algunos casos la persona que practica la administración puede encontrar que no está ganando un concurso de popularidad, pero los miembros del grupo siguen respetando al gerente. El miembro de la administración se lleva bien con las personas, pero no sólo porque le agradan, sino también siendo rme y útil y esperando lo mejor. 3. La administración es una actividad, no una persona o un grupo de personas. La palabra manejar es más precisa y descriptiva que admini stración. Sin embargo, el uso popular ha hecho de administrar el término ampliamente aceptado. La administración no se reere a personas, es una actividad como la de caminar, leer, nadar o correr. Las personas que practican la administración pueden designarse como gerentes, miembros de la administración o jees ejecutivos. Además, la administración es una actividad distinta. Puede estudiarse, obtener conocimientos sobre ella y adquirir habilidad en su aplicación. 4. La administración se logra por, con y mediante los esfuerzos de otros. Para participar en la administración se necesita renunciar a la tendencia normal de hacer todas las cosas usted mismo y hacer que las tareas se ejecuten por, con y mediante los esuerzos de los miembros del grupo. Esto es mucho más diícil de lo que parece. Por lo general, una persona adquiere destreza en un tipo especializado de trabajo y logra promociones mediante los conocimientos y habilidad incrementados en este campo de especialización. Sin embargo, llega el momento en que una promoción adicional requiere cambiar del papel de especialista al de miembro de la administración. La medida primordial del éxito se convierte en jar o asegurar un acuerdo.
Para tu Reflexión
Diez tendencias que confgurarán nuestro mundo en 2011 JWT, rc d counccon y rcdocn jor conocd d undo, ubcó u dcón nu d ronóco d n d ño qu rn ndnc c qu urán o ndrán un co orn obr coorno d o conudor n ño or nr. D curdo con ronóco, ño 2011 rá qu un yor núro d rc crán cánc údc co qu no on d juo y qu ndn á á d or d qu orcn n Inrn, r conodr u rccón con o conudor o nr o cordor qu un o ron d cor qu rccbn n d rcón. L rc bén bncrán orcr o conudor un ocón d cor no rnn y yudr n jrcr dono roo n r c d u d. L 10 ndnc r 2011 d JWT on rudo d udo cuo, cuno y d croro qu hzo r durn ño 2010 y r nrr nor. Tbén ncuy conrbucon d rodn 50 ndor qu n JW T, n crc d 25 í rddor d undo, y o rudo d nr con ro y ron nuyn n o cor d retail o n nudo, o do, cnooí, o juo, ncón urbn, cooí y do cdéco. Or ndnc c qu ncon ror ncuyn: L n nudo coo rcr co: o co d retail o n nudo urán conodndo coo un “rcr co” rcn rcondo con cor. E r d cor á conrndo no n un uno d rnc, bn nur y ncón cn coo roocón y n d rcncí, con crcn núro d cor n ín y dcr d ron d d bn íco qu hor rcc conudor. Cor, rzr y cncr: un o corí con qu án corondo o conudor, cnooí. Lo rco y o doo d cnooí (y hbdd r uzr) án conrndo rádn n no n orn r n, coo o on o no y n. L ú cnooí conrrá n á qu óo un ujo o un cr cuoo n un rcdo nrconcdo qu udo y hbdo or cnooí. L dcnccón: un yor núro d ron orá or dconcr —cundo no orn— o rcr n un o cdd cnoóc z n un urzo or or concr con rn qu á ur d ín o or jur o cb d u crbro r ncrnr u n d cc. “Eo ndo qu cnooí á conrndo n un oón dur y un hbdd qu odo undo db donr, conor un rrndo o doo n d d o conudor; y, conor ouconn Wb y nuro d o doo, o ndo un uno n qu nrn o undo r y cbrnéco con undo d r conrr n rícuo á ronzdo r cd uuro n n
n
17
2
Introducción a la administración
rcur”, ró Ann Mck, drcor d dnccón d ndnc n J WT. “Sn bro, n dd qu crc nur dndnc d cnooí, bén crcrá nuro do or dconcrno o rducr nuro n d conón, cundo no orn”. Aun d ndnc qu JWT h ronocdo n do ncuyn: “E odo bdo n d ubccón”, oón d rco bdo n ubccón o o conocno qu rochn o do qu rrojn o éono ó; “E doo ó coo cnro d drbucón d odo”, éono nn y oro doo qu án conrndo n or rdc d counccon d. “E ono d o quño”, rnorcón d d qu dcí “nr á rnd jor” r odo, dd c h uo y h cnooí ó; y “rnrnc rdc”, cuur qu cbr qu “no hy nd qu ocur” qu o n uno coorno n ín. Fun: JWT Méco. 1.
¿Cuá objo d Er JWT ?
2.
¿Cóo c érno údc?
3.
¿Qu udo cuo y cuno n qu rzó r JW T, n ño d 2010 r nr u objo r 2011?
4.
¿Qué on cor n ín?
5.
Drro un onón ro cr d un d r d úo árro d cur.
Para Deliberar
Caso de estudio El cuento de un traductor cultural
Gunnr Bh rbj n do or od Euro, dd u ro coñí ddcd búqud d jcuo IMA-CONSULT SA. En Bru, Béc. Obr qu r n rccón nr coñí occdn y jon un dcr un r d quño conco qu crcn con rncuro d o ño. Lo quño conco uch c conrn n rnd b ocon, dbdo, á qu nd drnc cuur. Bh cun hor d un coñí n qu rbjó coo Drcor d orcon qu nnó r un choqu cuur, obr odo dn cdd d un do: Gor Schrbr r nnro d ncon ncrdo d onr n unconno nuro quo. L coñí ní qu nr un ron r qu nrnr o nuo do jon n cnooí únc. Schrbr có un conro d do ño, qu ncuí rdo roon Jón. An d rr o nron or un curo nno d joné. Schrbr no rncí ruo d dnrdor d coñí doundn, ro ní un conocno ódo d o roduco cnoóco, u ncón y u uo. Por rzón b uy bn rrdo r nrnr o nnro jon. Rádn o do jon cron uy bn Schrbr. Lo dnrdor jon rcbron qu b Schrbr no rrnb un nz r u crrr d dnrdor. A r d qu rrnb roro doundn. Por o, no dudron n dr conjo n ucho uno, uno d o ur d u ár d conocno. Pro dnro d u ndo coún n drrodo. Frcunn o nnro d od coñí cbn yud d Schrbr r ouconr ucho d o rob qu nconrron rnco. Prono, o nnro zron conur Schrbr obr c cuqur rob qu nrnbn. Lo rbjdor d oyo d ocn bn noo or yudr b oro doundn r qu jorr joné qu hbb n . L r n rccón hzo rnb ucho n d o rordo y rorb y crcí. E conro d o do rro ño d Schrbr ó u érno. Pr nonc hbí rnddo coubr jon, bbí é rd od hor. Coí rroz n od cod y ub dorr n jon, n ur d hcro n un c. S hbí “zdo”.
18
Grupo Editorial Patria®
Luo orcron oro conro d do ño qu co d ndo. L r n rccón bén hzo á conro. En oco o, Coñí ó nr á d 100 do jon y o nnro jon rono urron Schrbr n o conocno nrínu d nuo quo, qu cbb con rdz. Coo concunc Schrbr y no ní nd qu nñr n uno écnco. En ur d rrr rz doundn o nconrr oro o. Schrbr conró n un rducor cuur. Cundo b un nj d d doundn y cz rdn joné d r n rccón ondí, nrb hcho un ur n quñ ocn d Schrbr y rb nj nrn d é, uy nojdo, Gor í nj y cb con c qu doundn n rdd no hbí qurdo dcr n u nj o qu nndí n Jón. Pr councr d Jón Edo Undo, né qu crbí un d crr jon r ucn. Sn bro, n ocon, ncb ucho á qu un bun njo d joné. En un ocón o udor doundn ron un ccón obr o rnon d o. En uno dí cr or qué coñí jon hbí do 46 534 dór n 874 ro r d dcbr. E oro r orqu jon nní un quíco n nón, no obn qu u cdd hbí cído n obocnc un ño rá. Cundo o dnrdor occdn jbn Jón. Schrbr o coñ r urr d qu no djrn n hcrn o ddo údo, dd uno d joné. Cundo o hcín, o corrí d ndo: “Lo qu qur dcr n rdd qu:….” Y hc o o n ndo conrro. Aí rno ucho conco qu odín hbr ocurrdo y uzó conco nor, n d qu orn rnd, oo y cooo. Ornzr n quo r nzr y dcur cur. 1. ¿Qué no ud nnr un do d o coo n nón n cdd d “rducor cuur”? 2. ¿Cóo nuyn o co cuur n conoí d un r? 3. Mncon r coubr d ocdd jon. 4. ¿Pn qu Gor Schrbr uró djr Jón? 5. Eborn un onón obr ocon qu udo nr Gor Schrbr rbjr n un í drn uyo. 6. Aorr u uno d obr o co cuur n conoí qu nuyn n un r. 7. Proonn drn nr d ouconr robác nrd n r n qu rbjb. 8. Dcur obr drnc qu n nr coubr d un ocdd jon y doundn; í coo ornc qu n ro hc drn rdcon cuur r dño d ron dnro d un r. 9. A nzr cdd onn o rudo d o ná rzdo y born un concuón ru obr udo d ornc d dnrcón.
la adminiStRaCión En méxiCo En éoc rcoobn uron r cuur qu cron rncn o cbo dnro: y, oc y zc. En uo rn ornc dnrcón, y qu conbn con un rucur ornzcon coj, u qu conóco y oíco rcn bn dndo; bén donín d jérco, ndco, cuur, corco, cér.
l C En éoc uron ndo qu ronín d Vjo Connn; no ud condrr qu éo hyn bncdo d odo co dnro, y qu cuur n ncond nín un dnrcón uy nzd r u éoc, dá d un ornzcón oc ro.
19
Introducción a la administración
mc eeee E éoc crcrzó or nbdd dbdo qu ín drn corrn y cd un rndí onr or d obrnr, or o qu dnrcón o rrbn cd. En rodo d Ror dron cbo orn, coo rcón d I d E Para Deliberar do y nconzcón d o bn cáco, o cu ró qu o co dnro urn un rn nc. En Porro hubo rnd roro n Actividad co ndur, écrco, rroro y d bro conóco, o qu r Acud un r y oc jo coo concunc cbo unc, un rn dqubro y dconno n qu dn cuá u ón, o co dnro d o rín orouconro. Enonc ur cóo cn dnrcón, Conucón cn, n cuyo rícuo 123 hc rrnc rcon bo y hz un ín d u rnr y crcón d o ndco, y con é n rnd cbo n o roco c n dcho ur. dnro. Para tu inteligencia
Organizarse en tres equipos (hombres, mujeres y mixto) • Aportar su punto de vista sobre las diferentes etapas del desarrollo histórico de la administración. • Ejemplica las características de cada una de las etapas, con hechos reales de tu región, localidad o comunidad. • Menciona la importancia de las aportaciones de cada una de las etapas a la administración en los cambios políticos, económicos, sociales y culturales de tu región, loc alidad o comunidad. • Argumenta tus ideas sobre los aspectos económicos, políticos y sociales necesarios para satisfacer las necesidades de una determinada sociedad. • Integrar sus aportaciones y exponer por equipos sus conclusiones en un ambiente de apertura hacia las críticas constructivas de sus compañeros/ras respecto de la diversidad de opiniones.
1.4 CaRaCtERíStiCaS pRinCipalES dE la idEología Y apoRtaCionES dEl filóSofo platón
20
¿Qué jor, qu cd uno ddqu dro oco o qu uyo? Db r uyo. S hc á, jor, y con cdd, cundo rz un o cdd d curdo con ro ccdd y n ono ndcdo. No db orrndr qu co hn jor n rnd cudd qu n quñ. En é, un oo rno hc c, ur, rdo, ,... En rnd... un hobr ud onr con un o ocucón... Uno hcndo zo d hobr, oro o hc d ujr, uno nn condo u y oro corndo curo... Aqu qu ddc un r n d db obrr n . Or nnocón nrn d o ro u onr úc n ur d rbjo; n ocucon onóon o r ro o rcb úc. Con u o no db ro rbjo. Hoy dí, no odo rbjn ro d úc, ro on ucho o dnrdor y cóoo ndur qu rn qu o do rzn jor u rbjo con úc qu n . A u qu o ro, dnrcón odrn á bucndo ronzr o co íco (dón d rbjo) y coóco (úc rnquzdor) d rbjo, r cnzr yor cnc. Or orcón u u n rnco d unrdd d uncon dnr. Arbn qu odo o dnrdor rzn uncon bác. Sócr, oo óoo ro, ñó qu o dbr d o drcor, ndndnn d co d u cdd, un r uy r. Por jo, un bun drcor nr db cor bn u ubordndo, r y obnr un dnono coro d cd uno d o, r duo cr o ncon y rconr o con. E con juno d nor có con éo o buno drcor, n orr u ocón. D unrdd u dndndo bun r d orí y rácc dnr. E udo d dr cu dnr b n uuo d unrdd, ro n un cíuo roon un uuo ob d connnc; dcr, qu dnrcón no unr, no
Grupo Editorial Patria®
dnd d ucón. Coo uuo d unrdd ron nüdd, u ríc on uy round; unrdd nr uy hondo n orí y rácc dnr. An d conocr óoo or cnc ncro corndr crcríc d dnrcón, qu dd uo nn un noqu y rcdn oóco. Universalidad : dnrcón d dondqur qu un orno oc, orqu n é n -
r qu r coordncón ác d do, roco y rocdno. L dnrcón d or o o n Edo, n jérco, n r, n nucon duc, n un ocdd ro, c. Y o no nc n od c d dnrcón rán o o, unqu ócn n rn ro y nur. S ud dcr qu dnrcón unr orqu é c n odo o d orno oc y n odo o d n. Especifcidad : unqu dnrcón r coñd d oro nruno d índo dn,
dnrcón cíc y dn con qun coñ. S ud r un níco nnro d roduccón y un éo dnrdor. L dnrcón n crcríc cíc qu no no r conundr con or cnc, écnc o dcn. L dnrcón u d or cnc y écnc, n crcríc ro qu roorconn u crácr cíco. E dcr, no ud conundr con or dcn. Su unidad temporal : unqu dnn , y no d dnrcón, é únc y, or o -
o, n odo ono d d d un r u oro o d rucur oc, án dndo, n yor o nor rdo, odo o yor r d o no dnro. Aí, rzr o n, no or o dj d nr, d drr, d ornzr, d conror, cér. Su unidad jerárquica: odo cuno nn crácr d j n un orno oc rcn n dno rdo y oddd d dnrcón. Aí, n un r orn un oo curo dnro, dd rn nr, h úo do. Valor instrumental : dnrcón un do r cnzr un objo ndo, dcr, uz n o or-
no oc r orr d nr cn ón or cu u crdo, or do d o nruno roo d dnrcón. Amplitud de ejercicio: c n odo o n d un orno or nor, rndo cr od
d un roco dnro, or jo, rdn, rn, uror, ro, udn, d c, cér. Interdisciplinariedad : dnrcón hc uo d o rnco, roco, rocdno y éodo d or
cnc qu án rcond con cnc n rbjo. S ncu con ác, díc, drcho, conoí, conbdd, ocooí, cooí, ooí, nroooí, oíc, cér. Flexibilidad : o roco, no y écnc dnr rn r ddo y cr n drn-
ncdd d r o ruo oc.
gRECia inSpiRaCión filoSófiCa dE platón Y SUS apoRtaCionES a la adminiStRaCión En Grc, 400 .C. Sócr nunc unrdd d dnrcón. Pón n u bro La República d u uno d obr dnrcón d o noco úbco y rnco d czcón. Dnro d rnd orcon d Pón án: 1. L cccón d or d obrno qu dd n: – Arocrc: obrno d nobz o c . – Orquí: obrno d un o c oc. – Trquí: obrno d o qu cobrbn rn.
21
1
Introducción a la administración
– Democraca: goberno del pueblo. – Tranía: goberno de una sola persona. 2. Clasfcacón de las clases socales que se dvden en: – Oro: eran los gobernantes – Plata: los guerreros y – Bronce: eran los artesanos y comercantes. 3. Sus obras: Fedro, El Banquete, Las Leyes y La República. Platón
Platón (428-347 a.C.), en realdad Arstocles, recbó ese apodo con base en el sgnfcado de esa palabra en grego: “el de las anchas espaldas”. Ha bía nacdo en el seno de una amla arstocrátca en Atenas; sendo su padre Arston, que se decía descendente de los prmeros reyes de Atenas. Platón ue dscípulo de Sócrates, de quen ncalmente aceptó su flosoía y sobre todo adoptó el método daléctco de eponer su pensamento; presentándolo como el resultado de un debate en que se llegaba a la verdad medante sucesvas preguntas y respuestas.
Figura 1.15 Platón. Filósofo griego, fue fundador de la Academia de Atenas, donde estudió Aristóteles.
• Características de su ideología En el pensamento de Platón, el objetvo de la flosoía es establecer las bases de la polítca para convertrla en una dscplna que permta que la cudad —que en su tempo era equvalente al Estado— sea justa; que los hombres sean vrtuosos y elces. Lo guía el propósto de establecer el papel de flósoo en la vda de la cudad ( polis), así como determnar en ese sentdo su msón moral y socal.
• Platón ofrece varias descripciones del lósofo Dce en el “Fedón”, que es flósoo aquel hombre que se ha lberado de las egencas del cuerpo, que sólo atende a las cuestones del alma, y que por tanto no tene temor a la muerte, en cuanto conoce que su alma se encuentra separada del cuerpo.
En La República , sostene que el flósoo es el ndvduo más ndcado para gobernar la polis , porque es justamente quen posee la sabduría. En certo modo, Platón ue a la vez que un flósoo y consecuentemente sabo en cuanto poseedor de gran parte del conocmento estente en su tempo; un polítco doctrnal, que postulaba metas de reorma a la estructura del Estado y de la socedad, por lo que conorma un tpo de personaldad con rasgos que raramente han aparecdo undos en el transcurso de la hstora, por lo menos hasta el surgmento de los grandes reormadores del sglo xix. • Platón considera que existe un mundo sensible y un mundo inteligible El mundo sensble lo consttuyen las cosas que e sten en el espaco y en el tempo, que están sujetas al surgmento, al movmento, y a la destruccón. El mundo sensble se caracterza por la multplcdad y la materaldad; es así que, por ser el mundo ísco de las cosas, éstas pueden ser percbdas por los sentdos.
22
Pero el mundo sensble es una magen, un espejo del mundo de las dstntas deas que consttuyen la esenca y el ser de las cosas que lo orman. El mundo ntelgble, a derenca del sensble, es el mundo que está conormado por las deas, y posee una realdad objetva, que este por uera de las mentes que las albergan.