Hiriaren egitura
Fuente: Manuel Ibáñez
Hiriaren definizioa a) Elementu nagusiak etorbideak lirateke, sarbide eta irteera zabalak. Horrekin loturik eraikuntza handiak, blokeak eta eraikuntza erraldoiak, adib. antzoki, denda, bulegoak.... b) Hiria izateko 10.000 biztanletik gorakoa izan behar du, baina askotan baldintza hori motz geratzen da eta populaketaren gehiengoa 2. eta 3. sektorekoa behar duela gehitu behar zaio. c) Hiri batek bere inguru osoa antolatzeko gaitasuna:aktibitate, kale,industrigune,merkatal guneak....
HIRI MORFOLOGIA Hiriaren itxura eragile hauen menpe dago: a) Kokapena: ingurune geografiko zabalarekiko
Fuente: Google Maps
HIRI MORFOLOGIA b)Kokalekua: topografia eta funtzioa garrantzitsua da.
Toledo, muino baten gainean eta Tajo ibaiak inguraturik gotorleku aproposa da.
Fuente: Google Earth
HIRI MORFOLOGIA c) Plano irregularra. Toledo
Fuente: Google Earth
HIRI MORFOLOGIA Plano erradiala: VitoriaGasteiz
Fuente: Google Maps
HIRI MORFOLOGIA Plano ortogonala . Iruña
Fuente: Google Maps
HIRI MORFOLOGIA d) Eraikuntza: • Bilbe irekia eta itxia: •
Blokeak edo bakarrekoak c) Erabilera
familia
Irekia Fuente: Google Maps
Hiriaren egitura Kontzeptua: Morfologia eta erabilera ikusita hiriaren atal desberdinak dira: •Alde Zaharra (Hirigune historikoa): industria aurrekoa •Zabalgune : industria garaikoa •Periferia :gaurkoa
Fuente: Ayuntamiento de Pamplona
Hiriaren egitura 1. Alde zaharra
Hiriaren egitura 1. Erdigune historikoa Zati txikia soposatzen du,baino balio historiko eta kutural handikoa.
•
Harresiz inguratua
•
Plano irregularra
•
Bilbe itxia
•
Erabilera anitzekoa.
•
Talde sozial desberdinak (gehienetan maila ekonomiko txikikoak)
Hiriaren egitura 1. Erdigune historikoa Garai historiko deberdinen ekarpenetan aldaketak ikusten dira: a) Erromatar jatorrikoa Bi karrika nagusi nabaritzen dira (cardus eta decumanus) (León, Tarragona, Barcelona…) a) Erdi Arokoa .. • musulmana (medina eta zokoa) • kristaua:gaztelua edo katedralaren inguruan, erradiala (Gasteiz), lineala (Logroño), dameroan (Villarreal) c) Errenazimenduan : “plaza nagusiak” eta “kale nagusiak” d) Barrokoan eta Ilustrazioan apaindurak eta ekipamenduak.
Hiriaren egitura 1 . Erdigune historikoa
Tarragona: erromatarra Córdoba: musulmana
Vitoria: erradiozentrikoa
Sto. Domingo de la Calzada: kristaua
Hiriaren egitura 1. Hirigune historikoa
La Gran Vía: alde zaharrera sartzeko eta ateratzeko konponbidea
Hiriaren egitura 2.INDUSTRIA GARAIKOA: ZABALGUNEAK ETA AUZOAK Industrializazioaren ondorioz harresiak bota eta antolatutako auzoak eraikitzen dira.
(Paseo de Sarasate eta Avda. Navas de Tolosa)
Hiriaren egitura 2.INDUSTRIA GARAIKOA: ZABALGUNEAK ETA AUZOAK a) plano erregulara, erresidentziala. Barcelona (Cerdá) eta Madrid (De Castro) b) Gerora dentsitatea handitu , bertikalizatu eta tertziarizatu c) Gaur egun modernizatu. d) CBDa (Erdigune historikoan ere)
Hiriaren egitura INDUSTRIA GARAIKOA: ZABALGUNEAK ETA AUZOAK 3. Auzo-lorategiak Arturo Soriaren hiri lineala, Madrilen
Hiriaren egitura 2 INDUSTRIA GARAIKOA: ZABALGUNEAK ETA AUZOAK 2. Langile auzoak a) Plano desordenatua eta kalitate kaxkarreko etxeak. b) Gaur egun berritzen ari dira.
Hiriaren egitura 2. INDUSTRIA GARAIKOA: ZABALGUNEAK ETA AUZOAK 3. LORATEGI-HIRIAK
Colonia Argaray, Iruñan
Hiriaren egitura 3. PERIFERIA ETA ALDAKETAK
1960tik azkar handitzen dira:
Populaketaren hazkundea Nekazal exodo Zerbitzuen garapena (turismoa)
Gaur egun aglomerazioak, konurbazioak sortzen dira hiri lausoa agertzen delarik horrela eremu periurbanoa sortzen da edo nekazalhiriak(rurourbanoak)
HIRI EGITURA 3.1. PERIFERIA
Zaramaga, Gasteiz. 50-60ko babes ozialeko etxebizitzak 90ko etxe blokeak
HIRI EGITURA 3.1. PERIFERIA
Etxadi berriak
HIRI EGITURA 3.1. PERIFERIA
Mutilbako etxebizitzak
HIRI EGITURA 3.2. PERIFERIA 2. Industrialdeak .
HIRI EGITURA 3.3. PERIFERIA 3. Merkatal guneak eta ekipamenduak
La Morea. Sarrigurengo Ikastetxea
HIRI EGITURA 3.4. PERIFERIA
Txabolismoa :Cañada Real, Madrid
HIRI SISTEMA Isaac Buzo Sánchez Modificada por Manolo Ibáñez Juanjo E. berregina
10 espainiarretik 8 hirietan bizi dira
100 gunetatik 8 hiritarrak dira
Fuente: Googlemap nighttime
HIRI SISTEMA HIRI SISTEMA
Hierarkiaren arabarea Harremanak Eragin eremua (kolorearen arabera) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ
HIRI SISTEMA 15 hiriretan 500.000 biztanle baino gehiago bizi da. 1)Madrid eta Barcelonak 3 milioitk gora daukate. 2)Bostek (Valencia, Sevilla, Bilbao, Ciudad Astur y Málaga) 800.000tik gora. 3)Beste 8k 500.000tik gora (Zaragoza, Alicante-Elche, Bahía de Cádiz, Murcia, Las Palmas, Granada, Vigo y Palma de Mallorca). 4) Asko badira 150.000tik gorakoak
Fuente: Wikimedia
HIRI SISTEMA
HIRI SISTEMA Kostaldea eta barnealdea bereizten dira hiritartuaeta gutxi hiritartua daudelako (Madril salbuetsita)
Fuente: Wikimedia
HIRI SISTEMA a)
Lehen sektorekoak: Nekazal hiriak: andaluziakoak, mantxakoak, murtziakoak edo asturiakoak).
b)
Bigarren sektorekoak:Euskadikoak, Kataluinia, Asturias.
c)
Hirugarren sektorekoak. Zerbitzuetan espezializaguak
HIRI SISTEMA Eragin eremu administratiboaren adibidea
Madrid
Mérida
Badajoz
Eragin eremua Espainia
Eragin eremua Extremadura
Eragin eremua Lurraldea (Diputazioa) Udalherria (Udaletxea)
Fuente: Wikimedia y Banco de Imágenes CNICE
HIRI SISTEMA HIRI HIERARKIA
HONENGATIK SORTZEN DA:
TAMAINUA (demografikoa)
FUNTZIOAK
ERAGIN EREMUA
SISTEMA HIERARKIKOA Tamainua,funtzioa eta eragin eremua kontutan hartua hiru maila hierarkiko bereizten dira: METROPOLI NAZIONALA Madrid eta Barcelona
ESKUALDEKO METROPOLIA Valencia, Sevilla, Zaragoza, Bilbao,
ESKUALDEKO AZPIMETROPOLIA A Coruña,Valladolid,Murtzia,Alacant, Las Palmas de Gran Canaria, Málaga, HIRIAK > 200000 hab.
LURRALDEKOAK ETA TXIKIAGOAK
SISTEMA HIERARKIKOA
Eskualdeko azpisitemak
EUROPAKO SISTEMA Ejes urbanos Europeos
Dortsala Ardatz Mediterraneo Ardatz Atlantikoa Hegoak Diagonala l
Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ
EUROPAKO SISTEMA
