GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
5a) Osnovni materijal %0361 (II sl.o.) ⇒ dopušten normalni napon σ dop
5. Zadatak 5a. Dimenzionisati nosa sistema proste grede koji je optere #en prema skici. Nosa je kontinualno bo no pridržan.
dopušten smiu#i napon napon
= 18 kN/cm 2 τ dop = 10 kN/cm 2
Dimenzionisanje nosa a:
Uticaji u nosa u
q =7 kN/m P =20 P =20 kN a=2m L = 6 m
Popreni presek nosaa usvojiti iz asortimana vru #e valjanih profila: IPE
HEB
Osnovni materijal: Sluaj optere#enja: Dozvoljeni ugib nosaa:
HEM %0361 II L/250
5b. Dimenzionisati nosa sistema kontinualne grede na dva polja koji jeoptere #en jednakopodeljenim optere#enjem. Gornja nožica nosaa je bo no pridržana: − nad osloncima i u sredinama raspona,
q = 8 kN/m L = 7 m
W pot =
M max σ dop
= 54,67 = 303,7 cm3 18
a) Popreni presek IPE 240
b f =120 mm t f =9,8 mm h=240 mm t w =6,2 mm
Popreni presek nosaa usvojiti iz asortimana vru #e valjanih profila: IPE Osnovni materijal: Sluaj optere#enja: Dozvoljeni ugib nosaa:
%0361 I L/300
A=39,1 cm2 I y= 3890cm4 I z = 284 cm4 i y= 9,97 cm i z = 2,69 cm
W y=324cm3 W z = 47,3 cm3 S y=183cm3 G=30,7 G=30,7 kg/m
Kontrola napona: σ max
=
τ max
=
M max W y
=
T max ⋅ S y t w ⋅ I y
5467 324
=
= 16,87 kN/cm 2 < σ dop =18 kN/cm2
34,33 ⋅ 183 0,62 ⋅ 3890
= 2,6 kN/cm 2 < τ dop =10 kN/cm2
Kontrola uporednog napona na mestu maksimalnog momenta savijanja
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU
KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
24 − 0,98
= 135,4 cm3 2 T odg = 34,33 − 2 ⋅ 7 = 20,33 kN S y ,0
= (12 ⋅ 0,98) ⋅
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU
σ1
= M max ⋅
τ1
=
σu
h − 2t f
I y
T ⋅ S y,o t w ⋅ I y
=
2
σ1
2
=
= 5467 ⋅ (24 − 2 ⋅ 0,98) = 15,5 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2 3890
20,33 ⋅135,4 0,62 ⋅ 3890
+ 3 ⋅ τ 12 =
= 1,14 kN/cm2 < τ dop =10 kN/cm2 = 15,6 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2
384 ⋅ I y ⋅ E P
=
5 ⋅ 0,07 ⋅ 600 4
= 1,4 cm
384 ⋅ 21000 ⋅ 3890
a
⋅ ⋅
27 ⋅ E ⋅ I y l
3 ⋅ (l
2
− a2 ) =
20
3
⋅
200
27 ⋅ 21000 ⋅ 3890 600
⋅
3 ⋅ (600
l 2
− a2
600 2
− 200 2
l = 326 cm ≈ 300 cm = 3 3 2 f max(q+P) = 1,4 + 0,95 = 2,35 cm < 2,4 cm = l /250 = f dop
=
T ⋅ S y ,o t w ⋅ I y
=
σ1
=
2
2
=
5467 (18 − 2 ⋅1,4 ) 3830
⋅
+ 3 τ ⋅ 12 =
10,85
2
2
− 200 2 )
3
P
a
⋅ ⋅
27 ⋅ E ⋅ I y l
3 ⋅ (l 2
τ max
=
=
T max ⋅ S y t w ⋅ I y
5467 426
20
3
A=65,3 cm2 I y= 3830cm4 I z = 1360 cm4 i y= 7,66 cm i z = 4,57 cm
⋅
200
27 ⋅ 21000 ⋅ 3830 600
⋅
3 ⋅ (600 2
l 2
− a2
600 2
=
− 200 2
c) Popreni presek HEM 160
W y=426 cm3 W z = 151 cm3 S y=241cm3 G=51,2 kg/m
Kontrola napona:
W y
− a2 ) =
= 1,47 cm
l = 326 cm ≈ 300 cm = 3 3 2 f max(q+P) = 1,47 + 0,96 = 2,43 cm ≈ 2,4 cm = l /250 = f dop x =
τ max
= 12,8 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2
⋅ = 34,33 241 = 2,54 kN/cm 2 < τ dop =10 kN/cm2 0,85 ⋅ 3830
Kontrola uporednog napona na mestu maksimalnog momenta savijanja 18 − 1, 4 = 209,2 cm3 S y, 0 = (18 ⋅ 1,4) ⋅ 2 T odg = 34,33 − 2 ⋅ 7 = 20,33 kN
A=97,1 cm2 I y= 5100cm4 I z = 1760 cm4 i y= 7,25 cm i z = 4,26 cm
W y=566 cm3 W z = 212 cm3 S y=337cm3 G=76,2 kg/m
Kontrola napona: σ max
M max
+ 3 ⋅1,312 = 11,1 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2
b f =166 mm t f =23 mm h=180 mm t w =14,5 mm b f =180 mm t f =1,4 mm h=180 mm t w =8,5 mm
=
= 10,85 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2
= 20,33 ⋅ 209,2 = 1,31 kN/cm2 < τ dop =10 kN/cm2 0,85 ⋅ 3830
b) Popreni presek HEB 180
σ max
2
f max(P) = 0,96 cm Položaj maksimalnog ugiba usled sile P = 20 kN
f max(P) = 0,95 cm Položaj maksimalnog ugiba usled sile P = 20 kN x
=
⋅
I y
f max(P) =
5 ⋅ q ⋅ l 4
f max(P) =
τ1
M max h − 2t f
Kontrola ugiba: 5 ⋅ q ⋅ l 4 5 ⋅ 0,07 ⋅ 600 4 = f max(q) = 384 ⋅ I y ⋅ E 384 ⋅ 21000 ⋅ 3830
Kontrola ugiba: f max(q) =
=
σu
2
15,52 + 3 ⋅1,142
σ1
= M max = 5467 = 9,7 kN/cm 2 < σ dop =18 kN/cm2 566
W y
=
T max ⋅ S y t w ⋅ I y
=
34,33 ⋅ 337 1, 45 ⋅ 5100
= 1,56 kN/cm2 < τ dop =10 kN/cm2
Kontrola uporednog napona na mestu maksimalnog momenta savijanja 18 − 2,3 = 299,7 cm3 S y ,0 = (16,6 ⋅ 2,3) ⋅ 2 T odg = 34,33 − 2 ⋅ 7 = 20,33 kN σ1 τ1
= M max ⋅
h − 2t f
I y
=
T ⋅ S y ,o t w ⋅ I y
2
=
= 5467 ⋅ (18 − 2 ⋅ 2,3) = 7,2 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2 5100
20,33 ⋅ 299,7 1,45 ⋅ 5100
2
= 0,82 kN/cm2 < τ dop =10 kN/cm2
− 200 2 )
3
σu
=
2
σ1
+ 3 ⋅ τ 12 =
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU
KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
7,22 + 3 ⋅ 0,822
Osnovni materijal %0361 (I sl.o.) ⇒ dopušten normalni napon σ dop
= 7,33 kN/cm2 < σ dop =18 kN/cm2
dopušten smiu#i napon
= 16 kN/cm2 τ dop = 9 kN/cm 2
Dimenzionisanje nosa a:
Uticaji u nosa u Kontrola ugiba: f max(q) =
5 ⋅ q ⋅ l 4 384 ⋅ I y ⋅ E
f max(P) =
P
=
5 ⋅ 0,07 ⋅ 6004 384 ⋅ 21000 ⋅ 5100
⋅a⋅
27 ⋅ E ⋅ I y l
3 ⋅ (l
2
− a2 ) = 3
= 1,1 cm 20
⋅ 200 ⋅
27 ⋅ 21000 ⋅ 5100 600
3 ⋅ (600
2
− 200 2 )
3
f max(P) = 0,72 cm Položaj maksimalnog ugiba usled sile P = 20 kN x
=
2
l
− a2 =
600 2
− 200 2 = 326 cm ≈ 300 cm = l
3 3 2 f max(q+P) = 1,1 + 0,72 = 1,82 cm < 2,4 cm = l /250 = f dop Analiza dobijenih rezultata
80 70
] m / g k [ a l i f r p a n i ž e T
W pot =
60
M max σ dop
= 4900 = 306,25 cm3 16
50
Popreni presek IPE 240 valjani profil
40 30 20
b f =120 mm t f =9,8 mm h=240 mm t w =6,2 mm
10 0 IPE 240
HEB 180
HEM 160
Profil
A=39,1 cm2 I y= 3890cm4 I z = 284 cm4 i y= 9,97 cm i z = 2,69 cm
W y=324cm3 W z = 47,3 cm3 S y=183cm3 S y,o=135,4cm3 I t = 12,9 cm4
Kontrola napona: Presek sa maksimalnim momentom u polju
σ max
= M max = 2756 = 8,5 kN/cm2 < σ dop =16 kN/cm2 W y
324
Presek nad srednjim osloncem
5b)
σ max
=
τ max
=
M max W y
=
T max ⋅ S y t w ⋅ I y
4900 324
=
= 15,1 kN/cm2 < σ dop =16 kN/cm2
35,0 ⋅183 0,62 ⋅ 3890
Kontrola uporednog napona
= 2,65 kN/cm2 < τ dop =9 kN/cm2
σ
=
τ
=
σu
M max h − 2t f
⋅
I y T ⋅ S y ,o
=
KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
3890
35 ⋅135,4
=
t w ⋅ I y
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU
KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
4900
=
2
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU
0,62 ⋅ 3890
⋅ 2 σ 2 + 3 τ
=
⋅
(24 − 2 ⋅ 0,98) 2
= 13,9 kN/cm2 < σ dop =16 kN/cm2
= 1,96 kN/cm2 < τ dop =9 kN/cm2
13,92 + 3 ⋅1,962
2
= 14,3 kN/cm2 < σ dop =16 kN/cm2 σ cr = φ ⋅ σ Dv + σ Dw 2
Kontrola ugiba nosaa f = k ⋅
q ⋅ L4
= 0,248 ⋅
I
2
l z ⋅ I t = 1 + 0,156 350 ⋅ 12,9 = 2,51 h I z 24 284 2 2 K + ρ − ρ 2,51 + 0,46 − 0,46 = φ= =0,72 K + ρ 2 2,51 + 0, 462
K = 1 + 0,156
*
8 ⋅ 74
= 1,22 cm < f dop = L / 300 = 2cm
3890
Kontrola stabilnosti nosa a na bo no torziono izvijanje
**
= 0,72 ⋅
2
24,5
+ 18,52 = 22,1 kN/cm2
Koeficijent oblika poprenog preseka W y , pl 2 ⋅ S y 2 ⋅183 α P = = = = 1,13 W y ,el W y 324 Relativna (bezdimenzionalna) vitkost λ D
1. Pritisnuta gornja nožica
2
=
α p ⋅ f y σ cr
1,13 ⋅ 24
=
22,1
= 1,108
Bezdimenzionalni koeficijent bono torzionog izvijanja 1/ n
χ D
Razmak ta aka bonog pridržavanja je:
l z
= l t = L / 2 = 3,5 m
Poluprenik inercije dela preseka koga sainjavaju pritisnuta nožica i 1/6 rebra: A f = b f ⋅ t f = 12 ⋅ 0,98 = 11,76 cm2 Aw
= A − 2 ⋅ Af = 39,1 − 2 ⋅11,76 = 15,58 cm
ikz =
2
b f 12
=
A f + Aw / 6
12 12
⋅
11,76 11,76 + 15,58 / 6
= 3,13 cm
Sen Venanov kritian napon: π
σ Dv
= ηt ⋅
σ Dv
= 1,12 ⋅
t ⋅ W y
l
⋅
EI z ⋅ GI t
0,41⋅ 105 350 ⋅ 324
⋅
σ Dw
=π ⋅
E 2
λkz
=
= ηt ⋅ 0,41 ⋅10 ⋅ l t ⋅ W z 5
284 ⋅12,9
Kritini napon deplanacije: 350 l z = λkz = η z ⋅ ikz 1,12 ⋅ 3,13 2
2,07 ⋅105 105,7
2
I z ⋅ I t
Kontrola napona M 2756 = = 8,51 kN/cm2 σ = W y 324
< σ D = 17,14 = 11,43 kN/cm2 ν
1,5
2. Pritisnuta donja nožica Razmak taaka bonog pridržavanja je : 3 1 2 M ( x ) = ⋅ q ⋅ l ⋅ x − ⋅ q ⋅ x za M(x)=0 ⇒ x = 5,25 m 8 2 Dužina pritisnutog dela nožice je od nulte ta ke dijagrama momenata do oslonca l z = 7 − 5, 25 = 1,75 m l t = 1,75 m
= 24,5 kN/cm2 Sen Venanov kritian napon: σ Dv
= 105,7
= ηt ⋅
π l
t
⋅W y
⋅
EI z ⋅ GI t
= 1,77 ⋅ 0,41 ⋅10 ⋅ 175 ⋅ 324 5
= 18,5 kN/cm
2
%eline konstrukcije u gra'evinarstvu / str. 896 %eline konstrukcije u gra'evinarstvu / JUS U. E7. 101 / str. 674
**
Granini napon bo no torzionog izvijanja 2 σ D = α P ⋅ χ D ⋅ f y ≤ f y σ D = 1,13 ⋅ 0,632 ⋅ 24 = 17,14 kN/cm < 24,00 = f y
[kN/cm2]
Kritian napon bono-torzionog izvijanja
*
(n=2 za valjane profile)
***
A f
⋅
1 1 1 / 2 = = = 0,632 2 n 4 1 + λ D 1 + 1,108
σ Dv
= ηt ⋅ 0,41⋅10 ⋅ l t ⋅ W z
284 ⋅12,9
5
= 77,5 kN/cm2
Kritini napon deplanacije: l z = 175 = 42,02 λkz = η z ⋅ ikz 1,77 ⋅ 3,13 ***
Metalne konstrukcije 1 / str. 520
I z ⋅ I t
[kN/cm2]
GRA EVINSKIFAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
σ Dw
=π2⋅
E λ2kz
=
2,07 ⋅10
5
42,22
= 117,23 kN/cm2
Kritian napon bono-torzionog izvijanja 2
2
l z ⋅ I t = 1 + 0,156 175 ⋅ 12,9 = 1,377 h I z 24 284 K + ρ 2 − ρ 1,377 + 0,46 2 − 0,46 = φ= =0,635 2 2 K + ρ 1,377 + 0,46
K = 1 + 0,156
σ cr = φ ⋅ σ Dv 2
2 + σ Dw = 0,635 ⋅
77,5
2
+ 117,22 = 89,2 kN/cm2
Relativna (bezdimenzionalna) vitkost λ D
=
α p ⋅ f y σ cr
=
1,13 ⋅ 24 89,2
= 0,551
Bezdimenzionalni koeficijent bono torzionog izvijanja 1/ n
χ D
1 1 1 / 2 = = = 0,957 2 n 4 1 + λ D 1 + 0,551
(n=2 za valjane profile)
Granini napon bono torzionog izvijanja 2 σ D = α P ⋅ χ D ⋅ f y ≤ f y σ D = 1,13 ⋅ 0,957 ⋅ 24 = 25,95 kN/cm > 24,00 Kontrola napona M 4900 = = 15,12 kN/cm2 σ = W y 324
<
σD ν
= 24,00 = 16,00 kN/cm2 1,5
/ Usvaja se valjani profil IPE 240 /
⇒ σ D = 24 kN/cm2 = f y