Nama
: Ni Putu Puri Artini Artini
NIM
: P07134014014
Semester
:V
PEMERIKSAAN TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay)
Tempat praktikum
: Lab Imunoserologi A!
"ar "ari# tangg anggal al prak prakti tiku kum m
: $abu $abu## 14 Sept Septem embe berr %01 %01& &
I.
TUJUAN
'ntuk 'ntuk (eteksi (eteksi antibo antibo() () ter*a(a ter*a(ap p Treponema pallidum pallidum se+ara kualitati, (an semi kuantitati, (alam serum atau plasma manusiaII. METODE In(ire+t *emagglutinationIII.
PRINSIP
.er( .er(as asar arka kan n reaks reaksii *ema *emagl gluti utina nasi si antar antaraa anti antibo( bo(ii spes spesi, i,ik ik Treponema pallidum pallidum (alam serum atau plasma plasma manusia (engan (engan antigen Treponema pallidum /Ni+*ol Strain (alam Plasmat*e+ TP"A $eagents )ang terbuat (ari aetan eritrosit unggasIV.
DASAR TEORI
Si,ili Si,iliss merupak merupakan an pen)aki pen)akitt )ang (isebab (isebabkan kan ole* ole* spiro+ spiro+*aet *aetaa Treponema pallidum pallidum- .akteri ini (itularkan melalui akti2itas seksual (ari lesi pa(a kulit kelamin /IA# akasai# (kk- %01%- Treponema pallidum a(ala* spiroketa mikroaero,ilik )ang memi memili liki ki 4 subs subspes pesie iess )ait )aitu# u# subs subspes pesie iess pallidum /si,ilis /si,ilis kelamin# subspesies subspesies endemicum /si, /si,il ilis is en(em en(emi+ i+# # subs subspe pesi sies es pertenue /,rambusi /,rambusia# a# (an subspesies subspesies caratium caratium /pin /pinta ta- T. pallidum satusatun) satusatun)aa subspesies subspesies (i Amerika Amerika Serikat Serikat )ang (itularkan se+ara seksual- Meskipun T. pallidum merupakan pallidum merupakan subspesies berbe(a tapi sangat patogen /5- Sena# Arlene- %010
Tan(atan(a (an ge6ala si,ilis berbe(abe(a pa(a setiap empat ta*apan /Primer# Sekun(er# Laten# (an tersier- Ta*ap primer (itan(ai (engan +*an+re tunggal /tanpa rasa sakit# kulit gatal# 'lserasi# si,ilis sekun(er (itan(ai (engan ruam )ang sering terli*at pa(a telapak tangan (an telapak kaki# si,ilis laten biasan)a tanpa ge6ala# (an si,ilis tersier (itan(ai (engan gumma# neurologis# atau kar(io2askuleriagnosis biasan)a (ibuat (engan menggunakan tes laboratorium /A(ises*# Mangala- %018A(a tiga meto(e (asar )ang (igunakan (alam skrining si,ilis# )aitu pengamatan langsung (ari spiroketa (engan mikroskop me(an gelap# tes serologi nontreponemal (an tes serologis treponema- Tes nontreponemal ini# +onto*n)a pemeriksaan Rapid Plasma Reagin /$P$ (an V$L pemeriksaan ini (igunakan untuk skrining aal# se(angkan tes treponemal spesi,ik seperti Fluorescent Treponemal
Antibody
Absorption
/9TAA.S#
Treponema
Pallidum
Hemagglutination Assay /TP"A )ang (igunakan untuk mengkon,irmasi (iagnosis /Sura6it Na)ak (an .asanti A+*ar6)a- %01%- Tes nontreponemal (igunakan pa(a ta*ap aal- Namun# karena tes ini ka(angka(ang meng*asilkan reaksi positi, palsu# maka (ari itu perlu (ilakukan test kon,irmasi (engan tes treponemal# seperti Treponema Pallidum Haemagglutination Assay /TP"A /A(ises*# Mangala- %018TP"A merupakan tes *emaglutinasi langsung (i mana antigen permukaan (iekstraksi (ari sel T- palli(um )ang (ilapisi ole* sel (ara* mera* unggas kemu(ian (i+ampur (engan sampel serum- Serum )ang mengan(ung antibo(i T- palli(um tertentu akan bereaksi (engan antigen /sel (ara* mera*# )ang men)ebabkan aglutinasi /-Mors*e(# Mu*amma(- %018V.
ALAT DAN BAHAN a. Alat 1Mikropipet /10 ;l# 100 ;l# 800 ;l %ello (an .lue tip 3Mikroplate ' 4.eaker glass b. Bahan Serum (an plasma pasien 1.
%348VI.
!ontrol positi, (an +ontrol negati2e 5ontrol 5ell Test 5ell iluent
PROSEDUR KERJA a. Secara Kualtat!"
1- isiapkan alat# ba*an (an reagen )ang akan (igunakan %- Semua reagen (an sampel (i(iamkan pa(a su*u ruang terlebi* (a*ulu < 30 menit 3- iambil 1=0 ;l (iluent pa(a tempat ell4- itamba*kan 10 ;l sampel ke (alam tempat ell tersebut8- !emu(ian (i*omogenkan&- Pipet %8 ;l spe+imen (iluent )ang (ibuat ke test ell (an +ontrol ell7- Pipet %8 ;l +ontrol positi, (an +ontrol negati2e ke +ontrol positi, ell (an +ontrol negati2e ell>- Tamba*kan 78 ;l test +ell ke test ell# +ontrol positi, (an +ontrol negati2e (an 78 ;l +ontrol test ke +ontrol ell /Masingmasing +ampuran pa(a ell (i*omogenkan =- Inkubasi 18300 5 selama 4830 menit10- iba+a *asiln)a# ban(ingkan (engan kontrol negati2e (an +ontrol positi, N. : ika *asiln)a positi,# maka *arus (ilan6utkan (engan u6i semikuantitati, untuk mengeta*ui titer TP"A pa(a sampel
b. Secara Se# Kuanttat!"
1- isiapkan alat# ba*an (an reagen )ang akan (igunakan %- Semua reagen (an sampel (i(iamkan pa(a su*u ruang terlebi* (a*ulu < 30 menit 3- iambil 1=0 ;l (iluent pa(a tempat ell4- itamba*kan 10 ;l sampel ke(alam tempat ell tersebut8- !emu(ian (i*omogenkan&- isiapkan sumus mikroplate (an (iberi label no 1>7- 'ntuk sumur 1 (ikosongkan# se(angkan sumur %> (itamba*kan %8 ;l (iluent>- 'ntuk sumur 1 (itamba*kan %8 ;l +ampuran (iluent spe+imen (iluent=- Pipet %8 ;l +ampuran (iluent spesiment ke sumur % lalu (i*omogenkan10- Ambil %8 ;l +ampuran (ari sumur % ke sumur 3 (an seterusn)a- Pa(a sumur > (ibuang %8 ;l +ampuran tersebut11- itamba*kan 78 ;l test +ell ke sumur 1>1%- Inkubasi 18300 5 selama 4830 menit13- iba+a aglutinasi )ang terbentuk (an tentukan titern)aSumur ke Pengen+eran Serum /titer 1 1 : >0 % 1 : 1&0 3 1 : 3%0 4 1 : &40 8 1 : 1%>0 & 1 : %8&0 7 1 : 81%0 > 1 : 10-%40
VII.
INTEPRETASI HASIL a. Kualtat!
Positi, /?
: itan(ai (engan a(an)a *emaglutinasi )ang men)ebar pa(a permukaan sumur# *al ini menan(akan ter(apat antibo(i spesi,ik ter*a(ap bakteri Treponema pallidum-
Negati, /
: Ti(ak terbentuk *emaglutinasi atau aetan eritrosit mengen(ap (i(asar sumur membentuk titik mera*# *al ini menan(akan ti(ak ter(apat antibo(i spesi,ik ter*a(ap bakteri Treponema pallidum-
ambar
:
Positi, /?
Negati, /
ika *asil pa(a tes kualitati, positi, /?# maka *arus (ilakukan tes semi kuantitati, untuk mengeta*ui 6umla* titer antibo(i (alam sampel-
b. Se# $uanttat!
Titer (itentukan ber(asarkan tingkat pengen+eran tertinggi )ang masi* menun6ukkan reaksi positi, /? *emaglutinasi-
!ontrol sel
VIII. HASIL PEN%AMATAN !o(e sampel : @TP
Test sel
illuent Sampel serum ko(e TP
Kontrol (-) dan
$eagenreagen )ang (iguakan
!ualitati,
Sampel
!ontrol sel
(iluents
!ontrol negati,
!ontrol
Test sel
positi,
Ha&l " Ne'at! ()*
!arena ti(ak terbentuk *emaglutinasi /sel mengelompokBmengen(ap (i tenga* berupa titik mera*
Semi kuantitati,
Sampel
1
2
3
4
5
6
7
8
Dilluen Ha&l " Ne'at! ()*
!arena ti(ak terbentuk *emaglutinasi /sel mengelompokBmengen(ap (i tenga* berupa titik mera* I+. PEMBAHASAN
Praktikum pemeriksaan imunoserologis kali ini# )aitu Treponema pallidum Hemagglutination Assay /TP"A test (ilakukan ber(asarkan meto(e *emaglutinasi ti(ak langsung untuk (eteksi antibo(i spesi,ik ter*a(ap T. pallidum pa(a sampel serum atau plasma manusia se+ara kualitati, (an semikuantitati,Tes serologi merupakan tes laboratorium an(alan untuk pen)akit si,ilis# ke+uali pa(a ta*ap aal in,eksi )aitu ketika (eteksi langsung Treponema pallidum (ari lesi (apat menggunakan mikroskop me(an gelap atau ,luores+ent- Prinsip (ari tes serologi si,ilis a(ala* (eteksi antibo(i treponema (engan tes skrining# kemu(ian apabila tes skrining reakti, akan (ikon,irmasi (engan pengu6ian lebi* lan6ut- Tes kon,irmasi i(ealn)a *arus memiliki kepekaan setara (an spesi,isitas lebi* besar (ari tes skrining# se*ingga (apat mengurangi kemungkinan reaksi positi, palsu- World Health Organization /C"D merekomen(asikan penggunaan kombinasi tes non treponemal (an tes treponemal untuk tu6uan skrining (an (iagnosis /.ala# Man6u (kk%01%Sala* satu test treponemal a(ala* TP"A# prinsip pa(a pemeriksaan ini a(ala* u6i *emaglutinasi ti(ak langsung untuk men(eteksi antibo(i spesi,ik T. pallidum (alam serum atau plasma manusia- $eagen TP"A merupakan suspensi eritrosit a)am )ang (ilapisi (engan antigen P18# P17 (an P47 T. pallidum )ang (iperole* (ari bu(i(a)a seluler rekombinan Escherichia coli (an pemurnian berikutn)a- /Pa*u6a# Sangeeta- %014 Sebelum (ilakukan pemeriksaan# sampel atau reagen sebaikn)a (ibiarkan men+apai su*u ruang- Ter(apat lima reagen )ang (igunakan (alam kit# )akn i 1- $eagen 1 atau test 5ell mengan(ung aetan eritrosit a)am )ang (ilapisi (engan antigen Treponemal pallidum. %- $egen % atau 5ontrol 5ell mengan(ung aetan eitrosit a)am )ang ti(ak (ilapisi antigen Treponemal pallidum. 3- $eagen 3 atau illuent mengan(ung larutan garam )ang mengan(ung pen)erapBabsorben 4- $eagen 4 atau Positi2e 5ontrol mengan(ung serum manusia (engan titer 1%>0 8- $eagen 8 atau negati2e 5ontrol mengan(ung serum manusia (engan titer E >0-
A(apun s)arat sampel )ang *arus (iper*atikan a(ala* sampel serum atau plasma *arus bebas (ari selsel (ara* (an kontaminasi mikroba# sampel (apat (isimpan pa(a su*u %>0 5 sampai 7 *ari sebelum pengu6ian- Apabila sampel ingin (isimpan pa(a aktu )ang lebi* lama maka *arus (ibekukan pa(a su*u %00 5Seluru* reagen )ang akan (igunakan *arus (i*omogenkan terlebi* (a*ulu# per*atikan tanggal ka(aluarsa pa(a reagenPemeriksaan TP"A ini terbagi men6a(i (ua test# )aitu kualitati, (an semikuantitati,- Prose(ur u6i kualitati, (ilakukan (engan +ara (iluent (itamba*kan seban)ak 1=0 ;l (an sampel (itamba*kan seban)ak 10 ;l ke sumur 1 kemu(ian (i*omogenkan- Ta*ap ini (isebut ta*ap pengen+eran )akni 1 : %0# pengen+eran sampel ini sangat berguna# terutama apabila praktikan menerima 2olume serum )ang se(ikit serta untuk men+ega* ter6a(in)a negati2e palsu akibat proFone e,ekSelan6utn)a teteskan %8 ;l serum (ari +ampuran tersebut ke sumur % (an sumur 3# pa(a sumur % (itamba*kan 78 ;l +ontrol +ell (an sumur 3 (itamba*kan 78 ;l test +ell kemu(ian (i*omogenkan- Selan6utn)a (iinkubasi (alam su*u 18300 5 selama 48 menit# (alam proses pemeriksaan *arus bebas (ari getaran (an (ilakukan pa(a me6a )ang (atarProse(ur u6i semikuantitati, *ampir sama (engan kualitati, *an)a pa(a semikuantitati, menggunakan = sumur# 1 sumur untuk pengen+eran serum (an > sumur untuk titrasi- Proses titrasi (ilakukan (engan +ara memipet %8 ;l serum )ang tela* (ien+erkan (ari sumur 1 ke sumur % begitu seterusn)a sampai sumur ># %8 ;l serum (ari sumur > (ibuang- Selan6utn)a (iinkubasi (alam su*u 18300 5 selama 48 menit# (alam proses pemeriksaan *arus bebas (ari getaran (an (ilakukan pa(a me6a )ang (atar- Pa(a setiap pengu6ian *arus (isertakan kontrol positi, (an negati,# (ilakukan (engan +ara pipet %8 ;l +ontrol positi, (an negati2e pa(a sumur )ang berbe(a selan6utn)a (iteteskan 78 ;l tes sel- !ontrol (igunakan sebagai pemban(ing untuk membantu interpretasi *asil- .er(asarkan p raktikum# *asil +ontrol positi, su(a* sesuai )akni meng*asilkan *emaglutinasi (engan titer &40%8&0 se(angkan untuk +ontrol negati2e menun6ukan *asil )ang sesuai )akni ti(ak terbentuk *emaglutinasi melainkan ter6a(i pengen(apan sel pa(a (asar sumur-
.er(asarkan *asil pemeriksaan TP"A# serum ko(e @TP (i(apatkan *asil negati, karena ti(ak membentuk *emaglutinasi melainkan ter6a(i pengen(apan pa(a (asar sumur- Sampel (in)atakan positi, memiliki antibo(i ter*a(ap T. Pallidum apabila ter6a(i aglutinasi pa(a tes sel (an ti(ak ter6a(i aglutinasi pa(a +ontrol selSe(angkan apabila pa(a +ontrol sel ter6a(i aglutinasi maka *arus (ilakukan reaksi non spesi,ik (engan prose(ur sesuai insert kit- !ontrol sel *arus meng*asilkan *asil negati,# *al tersebut (ikarenakan pa(a +ontrol test ti(ak mengan(ung antigen T. PallidumTreponemal test (ikembangkan menggunakan Ni+*ols strain T. pallidum (an meman,aatkan seluru* sel atau antigen )ang berasal (ari selsel T. pallidumTreponemal Test (apat men(eteksi antibo(i baik IgM atau Ig# tergantung pa(a masingmasing insert kit /- Mors*e(# Mu*amma(- %018Pemeriksaan treponemal seperti 9TAA.S (ianggap meto(e )ang paling sensiti, untuk mengkon,irmasi a(an)a antibo(i (i aal in,eksi# tetapi keseluru*an tes treponemal memiliki kepekaan lebi* ren(a* pa(a si,ilis primer (iban(ingkan (engan si,ilis ta*ap selan6utn)a- "asil positi, palsu 6arang ter6a(i# namun (apat ter6a(i pa(a pasien (engan pen)akit kolagen# lupus eritematosus sistemik# (an in,eksi lainn)aMeskipun tela* menerima terapi pengobatan# tes treponemal tetap reakti, selama seumur *i(up ke+uali pa(a pasien )ang tela* (iobati lebi* (ini untuk si,ilis primer 5Sen# Arlene- %010 $eaksi negati, palsu (apat ter6a(i pa(a ,enomena ProFona atau $eaksi ProFone )ang ter6a(i karena konsentrasi )ang tinggi (ari antibo(i target (alam spesimen- 'ntuk meng*in(ari *al tersebut perlu (ilakukann)a penipisan pa(a serum pen(erita se*ingga konsentrasi antibo(in)a masuk (alam Fona proporsional /Na)ak # Sura6it (kk- %01%alam
pemeriksaan
imunologin
TP"A
/Treponema
Pallidum
Hemagglutination Assay# ter(apat beberapa *al*al )ang (apat mempengaru*i *asil: 1- !on(isi reagen (an sampel# reagen )ang (igunakan ti(ak bole* ka(aluarsaSampel )ang (igunakan *arus berupa serum )ang su(a* memenu*i pers)aratan /ti(ak lisis# ti(ak lipemik# ti(ak ikterik# (an ti(ak terkontaminasi bakteri-
%- Teknik pemeriksaan# pemipetan )ang ti(ak sesuai (engan 2olume atau peng*omogenan )ang kurang# serta beberapa ,a+tor lain seperti pen)akit autoimun (an .9P / Biology False Positi - Se*ingga# akan ter6a(i *asil )ang positi, palsu3- !ontrol positi, (an negati2e *arap selalu (igunakan agar mengin(ari interpretasi )ang sala*- alam praktikum ini ti(ak (igunakan karena terbatasn)a reagen+.
SIMPULAN
ari praktikum pemeriksaan TP"A pa(a serum ko(e @TP (i(apatkan *asil negati2e )ang menun6ukkan proban(us ti(ak memiliki antibo() spesi,ik ter*a(ap Treponema palli(um-
+I.
DA,TAR PUSTAKA
A(ises*# Mangala- %018- !"#$"F"%A$%E OF TPHA TE!T - GonlineH terse(ia : *ttp:BB6ermm-+omBlatestarti+les-p*patJi(K& /iakses 1= September %01&# 17 : 11 CITA .ala# Man6u (kk- %01%- E&aluation o the useulness o Treponema pallidum hemagglutination test in the diagnosis o syphilis in 'ea( reacti&e )enereal *isease
Research
+aboratory
sera-
GonlineH
*ttp:BB-n+bi-nlm-ni*-go2Bpm+Barti+lesBPM53808%>4B
terse(ia:
/iakses
17
September %01& pukul 1=-01 CITA 5- Sena# Arlene- %010. $o&el Treponema pallidum !erologic Tests, A Paradigm !hit in
!yphilis
!creeningor
the
-st
%entury-
GonlineH
*ttp:BB+i(-o,or(6ournals-orgB+ontentB81B&B700-,ull-p(,?*tml
terse(ia
-/iakses
: %0
September %01&# 08 : 11 CITA - Mors*e(# Mu*amma(- %018. Recent Trends in the !erologic *iagnosis o !yphilis.
GonlineH
terse(ia
*ttp:BB-n+bi-nlm-ni*-go2Bpm+Barti+lesBPM5430>>&7B- /iakses September %01&# 11 : %1 CITA
: 17
Pa*u6a# Sangeeta- %014- Treponema pallidum *emagglutination assa) serorea+ti2it) among *ealt*) In(ian (onors an( its asso+iation it* ot*er trans,usion transmitte( (iseasesGonlineH terse(ia : *ttp:BB-n+bi-nlm-ni*-go2Bpm+Barti+lesBPM5414008%B -/iakses 1> September %01&# 14 : 01 CITA Sura6it Na)ak (an .asanti A+*ar6)a- %01%- )*R+ Test and its "nterpretation. GonlineH terse(ia : *ttp:BB-n+bi-nlm-ni*-go2Bpm+Barti+lesBPM5331%&8%B -/iakses 13 April %01&# 14 : 01 CITA
