lkake,sfha ffcj Wreuh u;= mrmqrg odhdo l< yels o@ iÔj pdñlr mßir ixrlaIK Ndrh j¾;udk f,dalfha isÿ jk kd.ÍlrKh yd ld¾ólrKh u; mokï jQ iS.% ÈhqKqj;a iuÕ u ffcj úúO;aj ixrlaIKh m%Odk wNsfhda.hla ù we;' óg fya;=j kd.ßllrKh yd ld¾ñllrKh yuqfõ jkÔù jdiia:dk iDcq j yd jl% j iS.%fhka jekiShEug ,laùu hs' Bg msld,Sk nÿ l%uh hgf;a ,nd .;a fm!oa.,sl wxYh i;= bvï f,i mj;S' ;j;a iuyr úYd, jkdka;r ìï fm!oa.,sl ysñlrejka i;= j mj;S' fï ;;a;ajh ffcj úúO;aj ixrlaIKfha § ±jeka; wNsfhda.hla j ;sfí' Bg fya;=j fï jkdka;r ìï jßka jr t
.d,a, Èia;%Slalfha msysá lkake,sh jkdka;rh ;j,u m%dfoaYSh f,alï fldÜGdYhg wh;a fõ' 1934 cQ,s 06 jk Èk fï jkdka;rh le
wu;r j fldKav., lkao" lgqls;=,a., lkao" fldiam,leáh lkao" ,j,ajrej
lkao" ;srejdkd lkao jkdka;rh weiqf¾ msysgd ;sfí' my;rg f;;a l,dmSh jkdka;r jeiaula iys; lkake,sh jkdka;rfha jHQyh ie,el+ úg ia;ÍNjkh meyeÈ,s j ±l.; yels h' fkre 2 | Environment Conservation Trust - ECT
ia;rh" úhka ia;rh" Wm úhka ia;rh" m÷re ia;rh yd háf.dkak f,i iaa;r wkqj jkdka;rh ilia ù ;sfí' fï jkdka;rfha wdfrdayl Ydl ^je,a j¾.&" wms YdlSh yd fN!ñl Wvjeähd iy ójk Ydl nyq, j ±l .; yels h' Èh oyrdjka wY%s; j ójk Ydl m%uqL .x.dY%s; Ydl ;Srhka ±l .; yels h' fï wdY%s; j .sksfydg yd md;%d fldl= (Cyathea spp.) hk ójk Ydl ±l.; yels h' Èh myrj, flláh (Aponogeton spp.)" flg, (Laginandra spp.)" yd w;sWvhka (Cryptocoryne spp.) jeks c,c Ydl úfYaI ±l.; yels fõ' fï jkdka;rfha iuia; Ydl úúO;ajh ms
lel=K
(Canerium
zeylanicum)"
j¨lSk
(Calophyllum
bracteatum)"
lSk
(Calophyllum zeylanicum)" fodU lSk (Calophyllum mooni)" ngq lSk (Calophyllum thwaitesii)" ufvd,a (Garcinia hermoni)" Èh kd (Mesua ferrea) fodrK (Dipterocarpus glandiolosus)" fydr (Dipterocarpus zeylanicus)" ;Sksh (Shorea conjestiflora)" y,a (Vateria copalifera)" .,a fjr¿ (Eleocarfus subrillosus)" u,nv yevjl (Chaetocarpus castenocarfus) wd§ my;rg f;;a l,dmSh Ydl úfYaI fjhs' óg wu;r j uq¿ f,dúka u lkake,sh
wdY%s; j ±l .; yels uekafodard
(Stemenoporus kanneliyensis) Ydlh fuys wNsudkh uQ¾;su;a jk ;j;a idOlhls' lkake,sfhys jd¾;d jk Wvjeähd Ydl úfYaI w;r jkrdc (Anoectochilus regalis)" brerdc (Zecurine rega)" kdß,;d (Habenaria crinifera)" Dendrobium spp., Bulbophyllum spp., Eria spp. yd Malaxis spp." jeks Wvjeähd úfYaI o fjhs' lkake,sfhys ójk Ydl úfYaI 22 la jd¾;d ù w;s w;r wdfõKsl Ydl úfYaI kjhla muK tA w;r fjhs' l=vd yevhd (Huperzia squarrosa)" uy yevhd (Huperzia phlegmaria)" l=re¨ l+vq ójkh (Asplenium nidus) yd .sksfydg (Cyathea spp.) jeks ójk Ydl ±l yels h' óg wu;r j ldIaGdfrdayl T!Iëh Ydlhla jk fjksje,a (Coscinium fenestratum) Ydlj,g wu;r j fõje,a Ydl úfYaI .Kkdjla u fï jkdka;rfha ±l .; yels h' ;ïfndgqje,a (Calamus zeylanicus)" udfõje,a (Calamus thwaitesii)" t
3 | Environment Conservation Trust - ECT
j.= wxl - 01 lkake,sfha i;a;aj úúO;ajh i;a;aj ldKavh
úfYaI .Kk
wdfõKsl úfYaI .Kk
wdfõKsl;d m%;sY;h
u;aiHhka
38
20
53 %
WNhÔùka
19
14
74 %
Wr.hka
59
30
51 %
mlaISka
124
23
18 %
laISrmdhSka
20
6
30 %
iuk¿ka
53
5
9%
313
98
31 %
tl;=j
lkake,sh jkdka;rfha iuia; i;a;aj úúO;ajh ms
wdY%s; j isÿ lereKq i;a;aj úúO;aj wOHhkfha o;a;
iïmsKavkh lsÍfuka lkake,sfha iuia; Ôù úúO;ajh ms
jk rlaIs;h ;=< msysá Èhoyrdjka fndfyduhla u u;aiH úúO;ajfhka b;d
fmfydi;a h' fuys u;aiH úfYaI 38 la muK jd¾;d ù we;s w;r bka úfYAI 20 la muK ,xldjg wdfõKsl fõ' tys wdfõKsl;d m%;sY;h 53% la muK fõ' ,xldjg wdfõKsl b;d u ÿ¾,N yd iSñ; jHdma;shla we;s u;aiH úfYaI folla jk ú,amsg oKaähd (Rasbora wilpita) yd m;srK id,hd (Devario pathirana) fï jkdka;rfha Ôj;a ùu b;d u jeo.;a fõ' óg wu;r j ,xldjg wdfõKsl ÿ¾,N u;aiH úfYaI jk ;,afldiaid (Belontia signata)" y,au,a oKaähd (Rasboroides vaterifloris)" yS; uiaid (Pantius pleurotaenia)" fld< lkhd (Channa orientalis)" f,a ;s;a;hd (Puntius titteya)" nq,;a ymhd (Puntius nigrofasciatus) yd Wvy|hd (Aplocheilus dayi) jeks úfYaI jkdka;rfha msysá Èh oyrdjka ksjyk lrf.k Èú f.j;s'
4 | Environment Conservation Trust - ECT
j.= wxl - 02 ,xldfõ i;a;aj úúO;ajh yd lkake,sfhai;a;aj úúO;ajh ixikaokh jd¾;djk uq¿ úfYaI .Kk i;a;aj ldKavh
wdfõKsl úfYaI .Kk
) ,xldj
lkake,sh
m%;sY;h
,xldj
lkake,sh
m%;sY;h
u;aiHhka
86
38
44 %
43
20
46 %
WNhÔùka
112
19
17 %
94
14
15 %
Wr.hka
190)
59
31 %
122
30
24 %
mlaISka
326)
124
38 %
33
23
70 %
laISrmdhSka
92)
20
22 %
17
6
35 %
245 1051
53 313
22 % 30 %
24 323
5 98
21 % 30 %
iuk¿ka tl;=j
),xldfõ f.dvìï m%foaYfha muKla ^id.rfha yer& j¾;d jk úfYaI ,xldfõ b;du iSñ; jHdma;shla iys; je,s f.dõjka úfYaIhla jk 1989 jif¾ § úoHd f,djg y÷kajd ÿka lgr;= je,sf.dõjd fyj;a l,kaodf.a (Schismatogobius deraniyagalai) kso¾Yl ;=kla iañ;a jdksIa uy;d fï úfYaIh úoHd;aul j kï lsÍug jir .Kkdjlg m%:u 1969 jif¾ § lkake,sh jk rlaIs;fhka tl;= lr we;' tfy;a wm f.a wOHhkays § ta úfYaIh yuq fkd jQ w;r lgr;= je,sf.dõjd j¾;udkfha § lkake,sh jk rlaIs;fha Ôj;A jkafka ± hs fidhd ne,sh hq;= h' lkake,sh
jk rlaIs;fha WNhÔù úfYaI 19 la muK jd¾;d ù ;sfí' tA w;=frka úfYaI 14 la
muK ,xldjg wdfõKsl fjhs' tys wdfõKsl;d m%;sY;h 74% la muK fõ' ,xldfõ iqúfYaIS WNhÔùka lsysmfokl= u lkafk,sfhka jd¾;d ù ;sfí' k.d´f.a fudg fydUq ueähd (Ramanella nagaoi) f,i y÷kajk úfYaIh m%:u jrg jd¾;d lrk ,oafoa lkake,sh jkdka;rfhks' ,nq.u m÷re ue`ähd (Philautus abundus) kï úfYaIh ,nq.u jkdka;rhg wu;r j jd¾;d jk tl u m%foaYh lkake,sh jk rlaIs;h hs' óg wu;r j b;d ÿ¾,N yd wdfõKsl WNhÔù úfYaI jk fl,dÜ f.a l=re f.ïnd (Adenomus kelaartii)" ,xld .,amr ueähd (Nannophrys ceylonensis)" jl=gq fld< m÷re ueähd (Philautus folicola), w÷re ,mjka m÷re ueähd (Philautus sordidus) yd Èla fydUq .ia ueähd (Polypedates longinasus) jeks úfYaI lkafk,sfhka jd¾;d fõ' jkdka;rfha Wr. úfYaI 59 la muK jd¾;d ù ;sfí' fï w;r ,xldfõ b;d u ÿ¾,N yd wdfõKsl Wr. úfYaI lsysmhla u fõ' uykqjr Èia;%Slalfha ia:dk lsysmhlska muKla jd¾;d ù we;s rKjk f.a rkaudms,d (Boiga ranawanei) jd¾;d jk wfkla tl u m%foaYh jkafka lkake,sh jkdka;rh hs' oerKsh., f.a j,a.d weUhd (Rhinophis tricoloratus) kï mdxY=jdiS i¾m úfYaIh jd¾;d jkafka lkake,sh yd isxyrdch hk jkdka;rj,ska muKs' 5 | Environment Conservation Trust - ECT
lkake,sfhajd¾;d jk ,xldjg wdfõKsl ÿ¾,N Wr.hka w;r l=vd ueä,a,d (Aspidura guntheri)" odr lrj,d (Cercaspis carinatus)" lnr o;a leáhd (Oligodon calamarius)" lnr lk W,a,d (Typhops leucomelas)" uQl,ka f;,siaid (Hypnale nepa)" l=vd uQl,ka f;,siaid (Hypnale walli) yd m,d fmd<Õd (Trimeresurus trigonocephalus) jeks i¾mhka iy mskqï lgqiaid (Otocryptis wiegmanni)" isjqrejka,k lgqiaid (Calotes liolepis)" hla lgqiaid (Lyriocephalus squtatus) jeks isjqmd Wr.=ka lkafk,sfhka jd¾;d fõ' fï jkdka;r m%foaYfha mlaIS úfYaI 124 la muK jd¾;d fõ' bka úfYAI 23 la ,xldjg wdfõKsl úfYaI jk w;r úfYaI 15 la ixl%uKsl mlaIs úfYaI fjhs' ,xldjg wdfõKsl mlaISka f.a wdfõKsl;d m%;sY;h 18% la muK fõ' ,xldjg wdfõKsl ÿ¾,N mlaIs úfYaI jk ng weá l=l=
jkdka;rfha ±j ixydrh
fya;= ù ± hs hkak .eg¨ iys; h' ,xldfõ ÿ¾,N mlaISka jk l¿ rdcd,shd (Black Eagle)" vq.=,d (Brown Wood Owl)" f.ôlg niaid (Frogmouth)" uy .sks l=re,a,d (Malabar Trogon)" rka ms
jk rlaIs;fhka jd¾;d ù ;sfí' ,xldjg wdfõKsl
laISrmdhSka jk rka fyda;Uqjd (Paradoxurus zeylanisis)" r;a WKymq¿jd (Loris tradigradus)" l¿ j÷rd (Trachypithecus vetullus)" ß,jd (Macaca sinica) jeks i;=ka lkake,sfhaÔj;a fj;s' óg wu;r j fldáhd (Punthera pardus kotiya)" ngq f,akd (Funambulus sublineatus)" o`vq f,akd (Ratufa macroura)" f.dakd (Cervus unicolor)" b;a;Ejd (Hystrix indica)" ln,a,Ejd (Manis crassicaudata)" Èhn,a,d (Lutra lutra) jeks úfYaI o lkafk,sfhka jd¾;d fõ' fï jk rlaIs;fha iuk< úfYAI 53 la muK jd¾;d ù we;s w;r bka úfYAI myla muK ,xldjg wdfõKsl fõ' wdfõKsl iuk¿ka f,i mdfjkakd (Tree Nymph)" uy l=re¨ msh mems
6 | Environment Conservation Trust - ECT
Mormon)" r;= ;s;a wÉÑ,hd (Red spot Duke)" uyd fia,rejd (Commander)" misß lvqjd (Five bar Swardtaile) jeks ÿ,N iuk< úfYaI o lkake,sfhaÔj;a fõ' fu;rï ffcj úoHd;aul jákdlula iys; jkdka;rhla jqj;a lkake,sfhaNdrlrejd jk" jk ixrlaIK fomd¾;fïka;=jg fuys ienE ffcj úoHd;aul jákdlu ms
yd iïnkaO j msysá kdlshdfoKsh jkdka;rh ;j u fhdað; rlaIs;hla f,i mj;S'
kdlshdfoKsh yd foÈh., jkdka;rj, ffcj úoHd;aul jákdlu msld,Sk ixrlaIK ie,eiqula ilia l< yels h' ta ie,eiqï ilia lsÍfï § úúO m¾fhaIlhka úiska lkafk
ixrlaIK
jHdmD;sj,ska isÿ lerefKa lkake,sfhaixpdrl myiqlï jeä ÈhqKq lsÍu ñi fï jk rlaIs;fha ffcj m%cdj f.a meje;au ;yjqre lsÍug jeo.;a jk l%shdud¾.j,g msúiSu fkdùu b;d lk.dgqjg lreKls' tjka ;;a;ajhla yuqfõ ;j jir .Kkdjlska miq j lkafk,sfhka j| ù .sh ffcj m%cdj ms
7 | Environment Conservation Trust - ECT
jk m%jdyh jgd msysá .ïudkj, ck;dj ±kqïj;a lr ixrlaIK lghq;= i|yd iDcq odhl;ajh ,nd .ekSfï jevigyka o jHdmD;skag muKla iSud jQjla nj fmfkkakg ;sfí' tA ;;a;ajh je,elaùug kï ienE m%cd odhl;ajh iys; úêu;a ;srir jevigyka lkake,sh
ixrlaIKh
wruqKq lrf.k we/ôh hq;= h' tAjd jHdmD;s wjika jk úg ;kr fkdjk" kej;;a fmr meje;s ;;a;ajhg u m;a jk jHdmD;s njg m;a fkdùug lghq;= lsÍu jk ixrlaIK ks,OdÍka f.a j.lSuls' tA i|yd wjYH uQ,H m%;smdok ixpdrl l¾udka;fhka ,efnk uqo,ska ishhg jeä m%;sY;hla lkake,sh fjkqfjka fhdofjkafka kï b;d hym;a nj wm f.a msld,Sk ie,eiqï ilia lr tajd l%shd;aul lrk njla fmfkkakg ke;' t;=ud f.ka wm b,a,d isákafka ckdêm;s ld¾h idOl n,ldfha ;SrK u; mokï j ilia lereKq 2004/07/22 Èk ork leìkÜ ixfoaYhg wkqj lghq;= lr lkake,sh " foÈh.," kdlshdfoKsh jkdka;r udhsfï msysá ish¨ u jeo.;a jkdka;r ìï m%foaY jk rlaIs; ;=
8 | Environment Conservation Trust - ECT
wm wlue;af;ka jqj o u;l ;nd .; hq;= lreKla we;' tkï ,xldfõ uq¿ N+ñ m%udKfhka my;rg f;;a jkdka;rj,ska jeiS we;af;a 2.14% l N+ñ m%udKhla muKla nj h' th j¾. lsf,daóg¾ 1415 la ;rï b;d u iq¿ ìï m%udKhls' tfia jqj o ,xldfõ Ôùka f.ka w;s nyq;rhl f.a ksjyk jkafka f;;a l,dmh hs' tfy;a f;;a jkdka;r f,i mj;sk ìï m%udKfhka wdrlaIs; m%foaY njg j¾;udkhjk úg m;a lr we;af;a 68% l N+ñ m%udKhls' b;sß f;;a jkdka;r ish,a, u bvï m%;sixialrK fldïIka iNdj i;= fyda fm!oa.,sl ysñlrejka i;=j fyda jeú,s ixia:dj i;= j fyda mj;S' fï jkdka;r bvï" bvï kshudkql+, lsÍfï l%ufõoh hgf;a wdrlaId lsÍu fyda jk i;a;aj yd jDlaI,;d wdrlaIl wd{d mk; hgf;a wNh N+ñ jng m;a lr fyda wdrlaId lsÍu b;d jeo.;a h' ta i|yd ie,eiqï ilia jk ;=re f;;a jkdka;r yd tAjdfhys ffcj m%cdj iqiqï,ñka isá;s'
9 | Environment Conservation Trust - ECT
mßir ixrlaIK Ndrh wxl - 546$3" jg udj;" .xf.dvú," kqf.af.dv' ÿrl:kh yd *elaia - 011 2803139
10 | Environment Conservation Trust - ECT
Environment Conservation Trust