FACULTAD DE HUMANIDADES
ESCUELA ACADÉMICO PROFESIONAL DE PSICOLOGÍA TESINA Título
CONSTRUCCIÓN Y VALIDACIÓN VALIDACIÓN DE LA ESCALA DEL BIENESTAR BIENESTAR PSICOLÓGICO PSICOLÓGICO (EBIPS) EN LOS POBLADORES DEL DISTRITO DE MOCHE Autores:
CHÁVEZ CHÁVEZ MALDONADO, Gladys ERNÁNDEZ TOLENTINO, Cy!"#a $UILLAS RODR%GUEZ, Ca&l' RODRIGO GARCIA, Ola ROAS GUEVARA, C*sa& SAAVEDRA SAAVEDRA RODR%GUEZ, l+sly VILLALOBOS PLASENCIA, D#+' Asesores: M -ARLA ADRIANA AZABACHE ALVARADO Línea e !n"est!#a$!%n: PSICOMETR%A
TRU&ILLO ' PER( )*+, DEDICATORIA
A nuestros padres, que son son
-,
nuestra motivación más grande para alcanzar nuestros sueños. sueños.
A Dios, por la vida, salud y oportunidad oportunidad de haber con incidido nuestros caminos para realizar la presente investigación
Los autores
AGRADECIMIENTO
-,
nuestra motivación más grande para alcanzar nuestros sueños. sueños.
A Dios, por la vida, salud y oportunidad oportunidad de haber con incidido nuestros caminos para realizar la presente investigación
Los autores
AGRADECIMIENTO
-,
A NUESTROS DOCENTES -a&l -a&la a Ad Ada! a!a a A.a/ A.a/a0 a01+ 1+ Al2a Al2a&a &ad' d' y H+!& H+!&y y Sa!"a Sa!"a C&3. C&3. Es4#! Es4#!'. '.a, a, 4'& s3 5+"'d'l'6a d+ +!s+7a!.a y a4'y', a4'&"a!d' a !3+s"&' d+sa&&'ll' 4&'8+s#'!al +! 9&+a d+ la #!2+s"#a0#:! 4s#0'5*"a
A LOS POBLADORES DEL DISTRITO DE MOCHE P'& 1a/+& 4a&"#0#4ad' +! !3+s"&a #!2+s"#a0#:! A 0ada 3!' d+ +ll's 4'& s3 "#+54' y 4a0#+!0#a /!dada a 0ada 3!' d+ !'s'"&'s
DECLARATORIA DE AUTENTICIDAD
Y', ;;;; ;;;;;; ;;;; ;;;; ;;;; ;; 0'! 0'! DNI DNI N< ;;;; ;;;;;; ;;,, a +8+0 +8+0"' "' d+ 0354l#& 0'! l's 0"+'s d+ +2al3a0#:! d+ la +=4++!0#a 03&la& d+ Ps#0'l #0'l' '6a 6a E=4 E=4+ ++! +!""al, d+0l d+0la a&' /a>' /a>' >3&a 3&a5+!" +!"' ?3+ ?3+ "'da "'da la d'035+!"a0#:! ?3+ a0'54a7' +s 2+&a. y a3"*!"#0a As6 5#s5', d+0la&' "a5/ "a5/#* #*! ! /a>' /a>' >3&a >3&a5+ 5+!" !"' ' ?3+ ?3+ "'d' "'d'ss l's l's da"' da"'ss + #!8' #!8'&5 &5a0 a0#: #:! ! ?3+ ?3+ s+
-,
4&+s+!"a +! la 4&+s+!"+ "+s#!a s'! a3"*!"#0's y 2+&a0+s E! "al s+!"#d' as35' la &+s4'!sa/#l#dad ?3+ 0'&&+s4'!da a!"+ 03al?3#+& 8als+dad, '03l"a5#+!"' 3 '5#s#:! "a!"' d+ l's d'035+!"'s 0'5' d+ #!8'&5a0#:! a4'&"ada 4'& l' 03al 5+ s'5+"' a l' d#s43+s"' +! las !'&5as a0ad*5#0as d+ la U!#2+&s#dad C*sa& Vall+>'
T&3>#ll', ;;;;;;; d+l ;
N'5/&+s y A4+ll#d's d+l Es"3d#a!"+
ÍNDICE
DEDICATORIA @ AGRADECIMIENTO DECLARATORIA DE AUTENTICIDAD RESUMEN ABSTRACT I INTRODUCCIÓN # A!"+0+d+!"+sF ## 3s"#0a0#:!
-,
### Ma&0' "+:' #2 R+al#dad 4&'/l+59"#0a F ORMULACIÓN DEL PROBLEMA@J @ OBETIVOS@J II MARCO METODOLÓGICO@ @ H#4:"+s#s @ @@ Vaa/l+K @ @ O4+&a0#'!aI#.a0#:! d+ la 2aa/l+@ @ M+"'d'l'6a @ @ T#4' d+ +s"3d#'@ @ D#s+7' d+ #!2+s"#a0#:! @ @ P'/la0#:!, 53+s"&a y 53+s"&+'@ @ T*0!#0a + #!s"&35+!"'s @ @F M*"'d's d+ a!9l#s#s d+ da"'sK@ @J As4+0"'s *"#0's @ III RESULTADOS@ IV DISCUSIÓN@ V CONCLUSIONES VI RECOMENDACIONES VII REERENCIAS BIBLIOGRÁICAS
RESUMEN
-,
A.STRACT
-,
I/
INTRODUCCI0N
Pa&a la #!2+s"#a0#:! 1ay ?3+ "+!+& +! 03+!"a ?3+ +! las l"#5as d*0adas s+ 1a #d' d+>a!d' d+ lad' la 4+&s4+0"#2a 4s#0'l:#0a +! 0'!s"&30"'s 4s#0'5*"'s, +s"' +s, +! las +5'0#'!+s !+a"#2as ?3+ 43+d+ al/+&a& +l s3>+"', 4a&a 4&+s"a&l+ 59s a"+!0#:! a las +5'0#'!+s y s+!"#5#+!"'s 4's#"#2's (S"&3+548+&, @JJ) E! "al s+!"#d', +l '/>+"#2' d+ la 4s#0'l'6a 4's#"#2a +s #!2+s"#a& a0+&0a d+ las 8'&"al+.as y 2#&"3d+s 135a!as, as6 0'5' +l +8+0"' ?3+ "#+!+! +! la 2#da d+ las 4+&s'!as, y la s'0#+dad +! la 03al s+ d+sa&&'lla! Es as6 ?3+ d+sd+ la 4+&s4+0"#2a d+ la 4s#0'l'6a 4's#"#2a s+ /3s0a 8'5+!"a& +l /#+!+s"a& d+ l's s3>+"'s, l' 03al s+ &+al#.a a"+!d#+!d' las 8'&"al+.as 135a!as 0'5' la 8+l#0#dad, +l /#+!+s"a&, +!+&'s#dad, s+&+!#dad, s'l#dadad y '4"#5#s5' (S+l#5a!Cs#s.+!"5#1aly#, @JJJ), s#+!d' 3!a d+ las l6!+as d+ #!2+s"#a0#:! l' &+8+&+!"+ al /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' P'& l' "a!"' s+ 43+d+ d+0#& ?3+ la 5ay'&6a d+ las #!2+s"#a0#'!+s s'/&+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' !' 1a! "+!#d' 3! 5a&0' "+:' 0la&' 0'5' &+s4ald' E! +s"+ 0a54' +=#s"+ 3!a 0a!"#dad d+ da"'s +546's, 4+&' 53y 4'0's 5'd+l's "+:'s ?3+ 36+! la 0'!s"&300#:! d+ l's #!s"&35+!"'s y la #!"+&4&+"a0#:! d+ l's &+s3l"ad's d+ las #!2+s"#a0#'!+s L's #!2+s"#ad'&+s 0'!s#d+&a! ?3+ +l /#+!+s"a& s+ '4+&a0#'!al#.a 890#l5+!"+ a "&a2*s d+ l's 6!d#0+s d+ a8+0"' 4's#"#2' ' !+a"#2' ' las +s0alas 3!#d#5+!s#'!al+s d+ sa"#s8a00#:!, #!'&a!d' la ad>3d#0a0#:! d+ s#!#0ad' d+ l's a0"'s 135a!'s, +!"+!d#d' 0'5' +l s+!"#d' d+ '&d+! ' 0'1+&+!0#a +! la +=#s"+!0#a 4+&s'!al
-,
Es"+ +s"3d#' "#+!+ 0'5' '/>+"#2's 4!0#4al+s, d+sa&&'lla& 3! #!s"&35+!"' 4a&a la 5+d#0#:! d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s'/&+ la /as+ d+ las 4&'43+s"as "+:as d+ Ry, "+!#+!d' +! 0'!s#d+&a0#:! l's as4+0"'s sal3*!#0's ?3+, +!+&al5+!"+, !' 1a! s#d' "'5ad's +! 03+!"a +! +s"3d#'s 4&+2#'s s'/&+ +l "+5a y d+"+&5#!a& la 2al#d+. y 0'!a/#l#dad d+ la +s0ala 4a&a &+al#.a& +2al3a0#'!+s 4s#0'l:#0as d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! la 4'/la0#:! d+ al"' 5'01+ d+ la &+#:! La L#/+&"ad 0'! 4+&s'!as ?3+ s+ +!03+!"&+ +!"&+ y J a7's E! s+3!d' l3a& a!al#.a5's las 0a&a0"+&6s"#0as 4s#0'5*"as d+ la +s0ala y l3+' 4&+s+!"a5's 3! +s"3d#' d+s0"#2' ?3+ #!"+!"a 2+0a& ?3+ las d#5+!s#'!+s d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' 0'!s#d+&adas 4+&5#"+! d#8+&+!0#a& a >:2+!+s sa!'s &+s4+0"' d+ '"&'s ?3+ d+sa&&'lla&'! "&as"'&!'s 4s#0'l:#0's Es as6 ?3+ +l '/>+"#2' d+l 4&+s+!"+ "&a/a>' 83+ '/"+!+& las 4+&as +2#d+!0#as d+ 2al#d+. y 0'!a/#l#dad d+ la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' 4a&a Ad3l"'s (QJ), d+sd+ +l +!8'?3+ d+ las +03a0#'!+s +s"&30"3&al+s, ?3+ a&a!"#0+! s3 3s' +! +l 0'!"+="' d+l 43+/l' d+ al"' 5'01+ !/
ANTECEDENTES
La +s0ala d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' (BIEPS) 83+ 4&'43+s"a 4'& Cas3ll' y Cas"&' (@JJJ)P'& l' ?3+ s+ d#s+7: +s"+ #!s"&35+!"' adQ1'0 4a&a la +2al3a0#:! d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! l's >:2+!+s, s+! l's l#!+a5#+!"'s "+:'s 4&+s+!"ad's, #!"+&ad' 4'& @J 6"+5+s S+ 0'!s#d+&a&'! las d#5+!s#'!+s a3"'!'56a (0a4a0#dad d+ a0"3a& d+ 5'd' #!d+4+!d#+!"+), 0'!"&'l d+ s#"3a0#'!+s (s+!sa0#:! d+ 0'!"&'l y a3"'0'54+"+!0#a), 26!03l's 4s#0's'0#al+s (0al#dad d+ las &+la0#'!+s 4+&s'!al+s), 4&'y+0"'s (5+"as y 4&'4:s#"'s +! la 2#da) y a0+4"a0#:! d+ s# (s+!"#5#+!"' d+ /#+!+s"a& 0'! 3!' 5#s5') S+ +54l+a&'! 03a"&' 6"+5+s 4a&a 0ada 3!a d+ las +s0alas d+ 5'd' ?3+ +l 0'!"+!#d' d+ 0ada 3!' d+ +llas &++>+ 0ada 3!a d+ las d#5+!s#'!+s d+l /#+!+s"a& 0'!s#d+&adas Cada 8&as+ 4'd6a s+& &+s4'!d#da +! 3! 8'&5a"' d+ &+s43+s"a l#+&" +! "&+s '40#'!+s d+ &+s43+s"a S+ '/"32' 3!a 43!"3a0#:! "'"al y 3!a 4a&a 0ada s3/+s0ala Es"+ +s"3d#' "#+!+ 0'5' '/>+"#2's 4!0#4al+s, d+sa&&'lla& 3! #!s"&35+!"' 4a&a la 5+d#0#:! d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s'/&+ la /as+ d+ las 4&'43+s"as "+:as d+ Ry, "+!#+!d' +! 0'!s#d+&a0#:! l's as4+0"'s sal3*!#0's ?3+,
-,
+!+&al5+!"+, !' 1a! s#d' "'5ad's +! 03+!"a +! +s"3d#'s 4&+2#'s s'/&+ +l "+5a y d+"+&5#!a& la 2al#d+. y 0'!a/#l#dad d+ la +s0ala 4a&a &+al#.a& +2al3a0#'!+s 4s#0'l:#0as d+l /#+!+s"a& +! ad'l+s0+!"+s a&+!"#!'s ?3+ 2#2+! +! d#8+&+!"+s 0'!"+="'s 03l"3&al+s Pa&"#0#4a&'! d+l +s"3d#' @J ad'l+s0+!"+s, 2a&'!+s y 53>+&+s, +!"&+ y a7's L's 5#s5's as#s"6a! a #!s"#"3"'s d+ +d30a0#:! s+03!daa +! "&+s d#8+&+!"+s 9&+as +'&90as d+ la R+4/l#0a A&+!"#!a El &34' '#!al +s"a/a 0'543+s"' 4'& @J 4a&"#0#4a!"+s Al3!'s 83+&'! +l#5#!ad's 4'& !' 1a/+& 0'54l+"ad' la "'"al#dad d+ la /a"+&6a y '"&'s 4'& !' &+s4'!d+& a l's 0'!"&'l+s d+ 2al#d+. d+ las "*0!#0as 3"#l#.adas La 53+s"&a 83+ #!"+!0#'!al ya ?3+ 4a&"#0#4a&'! d+l +s"3d#' a?3+llas #!s"#"30#'!+s ?3+ "+!6a! 0'!2+!#' d+ 0''4+&a0#:! 0'! la U!#2+&s#dad d+ B3+!'s A#&+s Pa&9 2+0a& la 43&+.a 4s#0'5*"a d+ 0ada 3!' d+ l's 6"+5+s s+ ll+2: a 0a/' 3! a!9l#s#s 8a0"'al d+ 0'54'!+!"+s 4!0#4al+s, 0'! &'"a0#:! 2aa= d+ s3s +l+5+!"'s El 4&'0+s' 83+ ll+2ad' a 0a/' d+ 8'&5a #"+&a"#2a +l#5#!9!d's+ +! 0ada 4as' l's 6"+5s ?3+ "32#+&a! 4+s' s#5#la& +! 59s d+ 3! 8a0"'& La s'l30#:! 8a0"'al !al 0'!s"a/a d+ 03a"&' 8a0"'&+s ?3+ +=4l#0a/a! 59s d+l J d+ la 2aa!.a d+ las 43!"3a0#'!+s L's 8a0"'&+s &+s3l"a!"+s 83+&'! 0'!"&'l d+ s#"3a0#'!+s, 26!03l's, 4&'y+0"'s y a0+4"a0#:! d+ s6 El 8a0"'& a3"'!'56a !' s+ 43d' 2+0a& +! la s'l30#:! 8a0"'al, &+s3l"a!d' 53y 0'!83s', 4'& l' "a!"' 83+ +l#5#!ad' La 0'!a/#l#dad "'"al d+ la +s0ala 83+ a0+4"a/l+ al0a!.a!d' 2al'&+s d+ J S#! +5/a&', +s"'s 2al'&+s d+s0+!d6a! s+!s#/l+5+!"+ s# s+ 0'!s#d+&a/a 0ada 3!a d+ las +s0alas 4'& s+4a&ad' dad' ?3+ 0ada s3/+s0ala +s"a/a 0'543+s"a 4'& 53y 4'0's +l+5+!"'s (al&+d+d'& d+ JJ) E! la s+00#:! d+ &+s3l"ad's s+ 4&+s+!"a la 5a". 8a0"'al '/"+!#da y l's +s"3d#'s 0'&&+la0#'!al+s 0'! '"&'s #!s"&35+!"'s d+ +2al3a0#:! 4s#0'l:#0a ?3+ 2+0a! la 2al#d+. d+ la 5#s5a P'& '"&a 4a&"+ La Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ Ry (FF), ada4"ada 4'& 2a! D#+&+!d'!0, @JJ y "&ad30#da al +s4a7'l 4'& D6a., R'd&63+., Bla!0', M'&+!', Galla&d', Vall+ y 2a! D#+&+!d'!0, @JJ) s+ 0'!s+&2a! las s+#s s3/Q+s0alas '#!al+s d+l "+s" Es"as s3/Q+s0alas s'!K IQ A3"'a0+4"a0#:!, 6"+5s IIQ R+la0#'!+s P's#"#2as, 6"+5s IIIQ A3"'!'56a, 6"+5s IVQ D'5#!#' d+l +!"'&!', 6"+5s VQ P&'4:s#"' +! la 2#da, 6"+5s VIQ C&+0#5#+!"' P+&s'!al, 6"+5s El "'"al d+ 6"+5s d+
-,
la Es0ala +s F, s3 8'&5a"' d+ &+s43+s"a +s"9 0'543+s"' 4'& 43!"3a0#'!+s "#4' L#+&" ?3+ 2a! d+ a , d'!d+ T'"al5+!"+ +! D+sa03+&d' y T'"al5+!"+ d+ A03+&d' El '/>+"#2' d+l +s"3d#' 83+ 2+0a& las 0a&a0"+&6s"#0as 4s#0'5*"as d+ la +s0ala d+ /#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ Ry (2+&s#:! d+ F 6"+5s) y +l !#2+l d+ a>3s"+ d+l 5'd+l' 1+=ad#5+!s#'!al +! +s"3d#a!"+s 3!#2+&s#"a's d+ T+530' La 53+s"&a d+ #!2+s"#a0#:! +s"9 8'&5ada 4'& F +s"3d#a!"+s 3!#2+&s#"a's d+ a5/'s s+='s d+ la 0#3dad d+ T+530', C1#l+ El &a!' d+ +dad d+ l's s3>+"'s d+ +s"3d#' 's0#la +!"&+ l's y l's J a7's, 0'! 3!a 5+d#a d+ @ a7's y 3! d+s2#a0#:! +s"9!da& d+ @, a7's R+s4+0"' al *!+&' d+ l's 4a&"#0#4a!"+s d+l +s"3d#', 3! @ 0'&&+s4'!d+! a 53>+&+s y 3! F a 1'5/&+s La 2al#d+. 8a0"'al d+ la +s0ala '#!al s+ 0'54&'/: 5+d#a!"+ A!9l#s#s a0"'al C'!&5a"'' (M*"'d' d+ +="&a00#:!K M9=#5a 2+&'s#5#l#"3d M*"'d' d+ &'"a0#:!K N'&5al#.a0#:! O/l#5#! 0'! -a#s+&), +54l+a!d' +l 4&'&a5a AMOS J S+ 0'54&'/: s3 2al#d+. a "&a2*s d+ la 0'54a&a0#:! d+ s+#s 5'd+l's d#8+&+!"+s La 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a (5+d#da 0'! Al8a d+ C&'!/a01) d+ las s3/Q+s0alas d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ la 2+&s#:! +s4a7'la 4&'43+s"a 4'& Va! D#+&+!d'! (@JJ) +s la s#3#+!"+K A3"'a0+4"a0#:! , R+la0#'!+s 4's#"#2as , A3"'!'56a , D'5#!#' d+l +!"'&!' , P&'4:s#"' +! la 2#da y C&+0#5#+!"' 4+&s'!al El #!s"&35+!"' 3"#l#.ad' +! '"&' +s"3d#' 83+ la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ S9!01+. C9!'2as (@JJ), ?3+ 4's++ ad+03adas a&a!"6as 4s#0'5*"as d+ 2al#d+. y a/#l#dad E! +s"+ +s"3d#' s+ ad5#!#s"&: la s3/+s0ala d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s3/>+"#2' 0'543+s"a 4'& J 6"+5s, la 03al 2al'&a +! ?3* 5+d#da l's 4a&"#0#4a!"+s s#+!"+! ' 4#+!sa!, d+sd+ (N3!0a) a (S#+54&+), +! &+la0#:! a 3!a s++ d+ a&5a0#'!+s s'/&+ +l /#+!+s"a& y la 8+l#0#dad P'& +>+54l', la +s0ala 0'!"#+!+ a&5a0#'!+s "al+s 0'5' +s"'y #l3s#'!ad'aW, s#+!"' ?3+ "'d' 5+ 2a /#+!W El /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s3/>+"#2' s+ &++&+ a la 8+l#0#dad, +s d+0#&, al a8+0"' 4's#"#2', y !' a la 0'5/#!a0#:! d+ a8+0"' !+a"#2' y 4's#"#2' La +s0ala "#+!+ +l s+!"#d' d+ la 8+l#0#dad ' +l /#+!+s"a&, +s d+0#& a 5ay'& 43!"3a0#:! 5ay'& 4+&0+40#:! s3/>+"#2a d+ /#+!+s"a& C'! 3!a 43!"3a0#:! 59=#5a d+ J 43!"'s, s3 #!"+&4&+"a0#:! 0'54&+!d+ 3!a &+la0#:! +s0al'!ada +! la ?3+ 03a!"'
-,
5ay'& +s la 43!"3a0#:! '/"+!#da 5ay'& +s la 4+&0+40#:! s3/>+"#2a d+ /#+!+s"a& C'! +s"a #!2+s"#a0#:! s+ 4&+"+!d6a l'&a& 5+>'&a& 0#+&"as 0'!d#0#'!+s s'0#'+0'!:5#0as, 4s#0'l:#0as y 4+&s'!al+s, as6 0'5' 4&'4'!+& al"+&!a"#2as d+ a0"3a0#:! 4a&a 0'!s"&3#& 3!a s'0#+dad 59s +?3#"a"#2a + #!0l3s#2a El +s"3d#' ?3+d: 0'!s"#"3#d' 4'& 4+&s'!as, d+ las 03al+s +l s'! 53>+&+s y +l @ 1'5/&+s y 03ya 5+d#a d+ +dad 83+ d+ (DT 56!#5a 59=#5a @) E! la s+l+00#:! d+ l's 4a&"#0#4a!"+s s+ "32' +! 03+!"a l's &34's d+ +=0l3s#:! s'0#al, +54l+a!d' 3! 53+s"&+' al+a"'' +s"&a"#0ad' L's &34's +s"3d#ad's ?3+da&'! &+4&+s+!"ad's d+ la s#3#+!"+ 8'&5aK >:2+!+s d+ a @ a7's (), ad3l"'s d+ @ a a7's (@@), 5ay'&+s d+ a7's (@) y 4+&s'!as d+ 59s d+ a7's (@) P'& '"&' lad' +s"3d#'s d+ la 2al#d+. d+ 0"+' 1a! 0'!&5ad' 0'&&+la0#'!+s d+ +s"a +s0ala 0'! +l #!2+!"a' d+ +l#0#dad d+ O=8'&d (& F) Ad+59s la 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a d+ la 4&3+/a +s 53y +l+2ada (X F) Es"+ 2al'& !' s:l' #!d#0a 3!a ad+03ada 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a d+l #!s"&35+!"' s#!' ?3+ "a5/#*! +s s#5#la& a la 2+&s#:! '#!al d+l #!s"&35+!"' ?3+ &+4'&"a 3! X F C1#"#a!, U&.a y V+&a (@J) &+al#.a&'! 3! +s"3d#' ?3+ "32' 0'5' '/>+"#2' +2al3a& las 4&'4#+dad+s 4s#0'5*"as d+ las Es0alas d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ Ry +! la 4'/la0#:! ad3l"a 4+&"+!+0#+!"+ a la 0#3dad d+ Sa!"#a' d+ C1#l+ Es"+ #!s"&35+!"' 03+!"a 0'! 3! "'"al d+ s+#s +s0alas ?3+ 4's++! +!"&+ y 6"+5s 0ada 3!a, 0'!s"#"3y+!d' 3! "'"al d+ @F 6"+5s +! +s0ala L#0+&" d+ 43!"'s ("'"al5+!"+ +! d+sa03+&d' y "'"al5+!"+ d+ a03+&d') D+ +ll's, J +s"9! &+da0"ad's d+ 8'&5a #!2+&sa ?3+ s+ &+2#+&"+! 4&+2#a5+!"+ 4a&a '/"+!+& 3!a 43!"3a0#:! +! d#&+00#:! a la d#5+!s#:! 0'&&+s4'!d#+!"+ La 53+s"&a +s"32' 0'543+s"a 4'& JJ 4+&s'!as, d+ l's 03al+s +&a! 1'5/&+s y +&a! 53>+&+s, 03yas +dad+s 30"3a&'! +!"&+ l's y J a7's d+ +dad +l "#4' d+ 53+s"&+' +l+#d' 83+ !' 4&'/a/#l6s"#0' y 4'& 0'!s+!"#5#+!"' #!8'&5ad' Pa&a la 2al#d+. d+l 0'!s"&30"' s+ &+al#.: 4'& 5+d#' d+ 3! a!9l#s#s 8a0"'al 0'!&5a"'a &+al#.ada +! +l 4&'&a5a E$S 4a&a #!d's L's 2al'&+s '/"+!#d's #!d#0a! ?3+ l's da"'s !' a>3s"a! 0'54l+"a5+!"+ al 5'd+l' 4&'43+s"' La &a.:! 01# 03ad&ad' &ad's d+ l#/+&"ad s+ +!03+!"&a +! +l &a!' +s4+&ad' 4a&a 3! /3+!
-,
a>3s"+ (#!8+'& a ), al #3al ?3+ l's 2al'&+s 4a&a +l #!d#0ad'& RMR, +l 03al s+ +s4+&a s+a 4&:=#5' a 0+&', y d+l 2al'& d+l RMSEA, ?3+ s+ +s4+&a s+a #!8+'& al 2al'& +s4+&ad' d+ J,J S#! +5/a&', l's #!d#0ad'&+s d+ a>3s"+ CI, NI, GI y AGI, s'! #!8+'&+s a J,F, 2al'& a +s4+&a& 4a&a 3! /3+! a>3s"+ d+l 5'd+l' y +! 03a!"' a la +s"#5a0#:! d+ la 0'!a/#l#dad s+ &+al#.: a "&a2*s d+l Al41a d+ C&'!/a01 '/"32' 3! 2al'& d+ J,F, y las 0'&&+la0#'!+s +!"&+ las d#5+!s#'!+s a&&'>a&'! 2al'&+s +!"&+ J, y J, D6a. +" al (@JJ)R+al#.a&'! +l 4&+s+!"+ +s"3d#' ?3+ "#+!+ 0'5' '/>+"#2' ada4"a& al +s4a7'l la 2+&s#:! d+ D 2a! D#+&+!d'!0 d+ las +s0alas d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' 4&'43+s"a 4'& Ca&'l Ry, 4a&"#0#4a!d' 2'l3!"aa5+!"+ 4+&s'!as 0'! +dad+s 0'54&+!d#das +!"&+ y @ a7's, la 53+s"&a +s"32' 0'543+s"a 4'& @ 1'5/&+s y @JF 53>+&+s, la +dad 5+d#a d+ l's 4a&"#0#4a!"+s 83+ d+ a7's +l+#d' 4'& 3! 53+s"&' 4&'/a/#l6s"#0' La 2al#d+. 8a0"'al d+ las Es0alas d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' s+ 0'54&'/: 5+d#a!"+ a!9l#s#s 8a0"'al 0'!&5a"'' (5*"'d' d+ +s"#5a0#:!K 59=#5a 2+&'s#5#l#"3d) +54l+a!d' +l 4&'&a5a AMOS J S+ 4la!"+a&'! s+#s 5'd+l's "+:'s d#8+&+!"+s P'& '"&a 4a&"+, s+ '/"32#+&'! l's s#3#+!"+s &+s3l"ad's 0'! al"as 0'&&+la0#'!+s 1alladas +!"&+ las +s0alas d+ a5/as 2+&s#'!+s (A3"' a0+4"a0#:!K &@FQF6"+5s J,F R+la0#'!+s 4's#"#2asK &@FQF6"+5s J,F A3"'!'56aK &@FQF6"+5s J,F D'5#!#' d+l +!"'&!'K &@FQ F6"+5s J,F C&+0#5#+!"' 4+&s'!alK &@FQF6"+5s J,F@ P&'4:s#"' +! la 2#daK &@FQF6"+5s J,F), 4'd+5's s+7ala& ?3+ +s"a !3+2a 2+&s#:! &+4&+s+!"a /#+! l's +l+5+!"'s "+:'s +s+!0#al+s d+ 0ada 3!a d+ las d#5+!s#'!+s #!al5+!"+, la 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a (X d+ C&'!/a01) d+ la 2+&s#:! +s4a7'la d+ las Es0alas d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' La "'"al#dad d+ las +s0alas, a +=0+40#:! d+ la d+ C&+0#5#+!"' P+&s'!al 03ya 0'!s#s"+!0#a +s s'l' a0+4"a/l+ (X J,), 53+s"&a! 3!a 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a /3+!a, 0'! 2al'&+s 0'54&+!d#d's +!"&+ J, y J, A +=0+40#:! d+ +s"a l"#5a +s0ala, +s"'s 2al'&+s s'! s#5#la&+s a l's '/"+!#d's +! la 2+&s#:! '#!al d+ la +s0ala d+ F 6"+5s 4&'43+s"a 4'& DVa!D#+&+!d'!0 Cas3ll' (@JJ@), "32' 0'5' '/>+"#2' d+ +s"3d#' #!s"&35+!"al +l a!al#.a& las 4&'4#+dad+s 4s#0'5*"as d+ la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' 4a&a Ad3l"'s La 53+s"&a 83+ d+ @@@ +s"3d#a!"+s d+ Ps#0'l'6a d+ 3!a
-,
U!#2+&s#dad 4ada 0'! +dad+s 0'54&+!d#das +!"&+ y a7's (M+d#a@J D+s2#a0#:! Es"9!da&) El 53+s"&+' 3"#l#.ad' 83+ d+ "#4' #!"+!0#'!al El a!9l#s#s 8a0"'al 0'!&5a"'' &+al#.ad' &+2+la ?3+ l's da"'s s+ a>3s"a! a la +s"&30"3&a "+"&a8a0"'al P'& '"&' lad', 0'! &+la0#:! a la 0'!a/#l#dad, +l 0'+0#+!"+ al8a d+ C&'!/a01 4a&a la +s0ala "'"al y s3/+s0alas s'! +l+2ad's (X [ J) La 0'54a&a0#:! d+ al8as #!d#0a ?3+ +l #!s"&35+!"' +s 59s 0'!a/l+ +! la 53+s"&a d+ 3!#2+&s#"a's 4+&3a!'s ?3+ +! la d+ ad3l"'s a&+!"#!'s S+ 0'!0l3y+ ?3+ la BIEPSQA 03+!"a 0'! 4&'4#+dad+s 4s#0'5*"as ad+03adas 4a&a s+3#& 0'! +s"3d#'s d+ 2al#da0#:!, a4'ya!d' as6 s3 3s' 0'5' #!s"&35+!"' d+ +2al3a0#:! d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! 3!#2+&s#"a's Ad+59s d+ +ll' s+ &+al#.: 3! +s"3d#' 4#l'"' 4&+2#' a ! d+ +=a5#!a& +l 83!0#'!a5#+!"' d+ la +s0ala as6 0'5' la 0'54&+!s#:! d+ l's 6"+5s E! &+la0#:! 0'! +ll', y al 5's"&a&s+ 3!a ad+03ada 0'54&+!s#:! 4'& 4a&"+ d+ l's 4a&"#0#4a!"+s, s+ 4&'0+d#: 0'! la a4l#0a0#:! 5as#2a M+d#!a, G3"#*&&+. y Pad&:s (@J), &+al#.a&'! 3!a #!2+s"#a0#:! las 4&'4#+dad+s 4s#0'5*"as d+ la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ Ry +! 4'/la0#:! 5+=#0a!a, d+/#d' a la !+0+s#dad d+ l's 4&'8+s#'!al+s d+ 3! #!s"&35+!"' ?3+ 4's+a 0a&a0"+&6s"#0as 4s#0'5*"as ad+03adas 4a&a ll+2a& a 0a/' +2al3a0#:! d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! +l 95/#"' a4l#0ad' y +! la #!2+s"#a0#:! E! +s"+ +s"3d#' s+ 3"#l#.a&'! d's "#4's d+ 53+s"&as d+ 4a&"#0#4a!"+s 2'l3!"a's La 4+&a 53+s"&a +s"32' 8'&5ada 4'& al35!'s d+ la a03l"ad d+ Ps#0'l'6a d+ la U!#2+&s#dad M#01'a0a!a d+ Sa! N#0'l9s d+ H#dal', d+ l's 03al+s @ 4a&"#0#4a&'! +! +l &+Q"+s" El 4'&0+!"a>+ d+ 53>+&+s 83+ d+ J, s#+!d' la 5+d#a d+ +dad d+ F y +l d+ l's 4a&"#0#4a!"+s +&a! s'l"+&'s La s+3!da 53+s"&a s+ +="&a>' d+ la 4'/la0#:! +!+&al 0'543+s"a 4'& @ 4a&"#0#4a!"+s, 0'! 3!a 5+d#a d+ +dad d+ @F (DT ), d+ l's 03al+s 3! J +&a d+ *!+&' 8+5+!#!' La 53+s"&a &+s3l": +s"a& 0'543+s"a 4'& 4a&"#0#4a!"+s 0'! 3!a a54l#a 2a+dad d+ a7's d+ +s0'la.a0#:! ?3+ 's0#l: +!"&+ y @, 0'! 3!a 5+d#a d+ @ (DT F) d+ l's 03al+s la 5ay'&6a () +&a! s'l"+&'s, +l @ 0asad's y +l &+s"' 0'! '"&a 0'!d#0#:! d+ +s"ad' 0#2#l () S+ &+al#.: 3! a!9l#s#s 8a0"'al 0'!&5a"'' 0'! la 53+s"&a A L's 4a&95+"&'s d+l 5'd+l' 83+&'! +s"#5ad's s#3#+!d' +l 5'd+l' d+ M9=#5a V+&'s#5#l#"3d
-,
l's F 6"+5s d+ la +s0ala s+ a&34a&'! +! 2aa/l+s la"+!"+s (l's 8a0"'&+s d+!#d's 4'& las s3/+s0alas) L's &+s3l"ad's +!0'!"&ad's s3#+&+! ?3+ la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ F &+a0"#2's d+ Ry +s 3! #!s"&35+!"' 0'! 0a&a0"+&6s"#0as 4s#0'5*"as &+la"#2a5+!"+ a0+4"a/l+s 4a&a s+& a4l#0ad' a 4'/la0#:! 5+=#0a!a L's 2al'&+s d+ al8a d+ C&'!/a01 d+l "'"al d+ la +s0ala &+s3l"a&'! d+ X JF y X JFJ +! la (53+s"&a A y 53+s"&a B, &+s4+0"#2a5+!"+) E! las s3/+s0alas +l 2al'& d+ X d+ C&'!/a01 's0#la +!"&+ +l X J y X JF +! la 53+s"&a A S#! +5/a&' +! la 53+s"&a B s+ '/s+&2a! 2al'&+s 59s /a>'s +! las +s0alas d+ C&+0#5#+!"' 4+&s'!al y D'5#!#' d+l +!"'&!', y d+s"a0a +l /a>' 2al'& (JF) '/"+!#d' d+ la +s0ala d+ A3"'0'!0+4"' !!/
&USTIFICACI0N
La &+l+2a!0#a y la 5a!+&a d+ +=4l#0a& +l +s"3d#' d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' &+s#d+! ?3+ d3&a!"+ l's l"#5's d#+. a7's s+ 1a! &+al#.ad' !35+&'sas #!2+s"#a0#'!+s, "a!"' !a0#'!al+s 0'5' #!"+&!a0#'!al+s 0+!"&adas +s4+060a5+!"+ +! +=4l#0a& d+ ?3* 5a!+&a s+ 5a!#+s"a +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! 0ada 4+&s'!a d+ a03+&d' a 5l"#4l+s 8a0"'&+s "a!"' 4+&s'!al+s, 8a5#l#a&+s, 0'!"+="3al+s, 03l"3&al+s, &+l##'s's, +"0 As#5#s5', d#2+&s's a3"'&+s 1a! a037ad' d#8+&+!"+s "*&5#!'s a +s"+ ":4#0', "al+s 0'5' /#+!+s"a& s3/>+"#2', 8+l#0#dad, sa"#s8a00#:! 2#"al, +"0 d'!d+ s3 '/>+"' d+ +s"3d#' &ad#0a +! 0+!"&a& s3 #!"+&*s +! la 4+&s'!a y d+ 0:5' +s"+ l'&a s3 d+sa&&'ll' 4+&s'!al, a8&'!"a l's &+"'s 2#"al+s y 0'!s#3+ s3s '/>+"#2's "&a.ad's 4'& l' 03al +l 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2' d+ 0ada s+& 135a!' +s"9 5+d#ad' 4'& s3 4+&s'!al#dad y 4'& las 0'!d#0#'!+s s'0#'Q1#s":as y 03l"3&al+s +! ?3+ s+ d+s+!23+l2+ P'& l' "a!"' 5+d#a!"+ +s"a #!2+s"#a0#:! /asada 4!0#4al5+!"+ +! la "+'&6a d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' d+ la &+0'!'0#da 4s#0:l'a Ca&'l RY 4&+"+!d+5's a4'&"a& 3! !3+2' s+!"#d' a +s"+ +!8'?3+ +!8&as09!d'!'s +! 0'54&+!d+& + #d+!"#0a& ?3+ "a! a4"'s 8a2'&a/l+ y d+s8a2'&a/l+5+!"+ s+ +!03+!"&a! s3>+"'s l's 0#+&"'s !#2+l+s d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' ?3+ 43+d+! 4's++& l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+ ?3+ "+!a! +!"&+ a J a7's d+ a5/'s s+='s y d+ 03al?3#+& "#4' d+ 0'!d#0#:! +0'!:5#0a y 03l"3&al
-,
D+ +s"a 8'&5a 0'!"/3#5's d+ 3!a 8'&5a 2#"al al +!"+!d#5#+!"' 59s l:#0' y &+al#s"a s'/&+ la 0al#dad y +s"#l' d+ 2#da, s'/&+ +l !#2+l d+ 8+l#0#dad y '4"#5#s5' ?3+ 0'!0+!"&a y s+ d#&+00#'!a a 0'!'0+& /9s#0a5+!"+ s# l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+ 4's++! 3! ad+03ad' /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' ' s# 4&+s+!"a! 0#+&"' 5al+s"a& 4s#0'l:#0' P's"+'&5+!"+ s+ d+"alla&a d+ 8'&5a 4&+0#sa y 0'!0&+"a +! ?3+ 1a 0'!s#s"#d' +s"9 4&+s+!"+ #!2+s"#a0#:! +! d'!d+ !3+s"&' #!s"&35+!"' 4s#0'l:#0' ada4"ad' s'/&+ la 2aa/l+ d+ +s"3d#' B#+!+s"a& Ps#0'l:#0'W 1a 0354l#d' 3!a 83!0#:! 4'&d#al d+ +2al3a0#:! y d+"+00#:!
!!!/
MARCO TE0RICO A/ EL .IESTAR PSICOL0GICO Con$e1$!ones so2re el 2!enestar su23et!"o 4 el 2!enestar 1s!$ol%#!$o
Pa&a Cs#s.+!"5#1aly# (0#"ad' +! 5!el6a 7 Alonso8 )*+* ) +s"a& y s+!"#&s+ /#+! 0'! la 2#da +s 3! +s"ad' 4s6?3#0' y 4'& l' "a!"' s3/>+"#2' &+la0#'!ad' 0'! la felicidad, la 03al s+ d+!+ d+ d's 5a!+&as d#s"#!"as s+! s+a la d#5+!s#:! "+54'&al +! ?3+ "#+!d+ a 0'!"+="3al#.a&s+ P'& +>+54l', +! +l 4la!' s incrónico s+ 1a/la d+ 8+l#0#dad 0'5' 3! +s"ad' "+54'&al 2aa/l+ +! la 5#s5a 4+&s'!a s+! d+"+&5#!adas 0'!d#0#'!+s 4s6?3#0as ' +="+&!as Y +! +l 4la!' diacrónico, s+ 2+ la 8+l#0#dad 0'5' 3! &as' ?3+ 43+d+ 2aa& d+ 3! #!d#2#d3' a '"&' (4@) El /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' 4a&a #+&&' (0#"ad' +! V#+l5a Al'!s', @JJ) as'0#a la 4's#/#l#dad a0"#2a d+ \/#+!Q+sQ"a&\ y \/#+!Qs+&\ l' 03al #54l#0a&6a 3!a d#s4's#0#:! 4a&a 03#dad la 4&'4#a sal3d 5+!"al, #54l#0a!d' +s"' ?3+ la 4+&s'!a 0&++ 2#2+!0#as 4's#"#2as ' +=4++!0#as d+ 2#da 8+l#. s#+!d' 0'!s0#+!"+ d+ +ll' Pa&a G'!.9l+. y M*!d+. (0#"ad' +! V#+l5a +" al8 @JJ) +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s"a&6a &+la0#'!ad' 0'! +l +s"ad' 5+!"al y +5'0#'!al d+"+&5#!a!d' 3! +s"ad' 4s6?3#0' :4"#5'
-,
d+ a03+&d' al 4a&ad#5a #!d#2#d3al y la 5'd' d+ ada4"a0#:! al +!"'&!'( 86s#0' y s'0#al) ' d#2+&sas s#"3a0#'!+s 0'! +=#/#l#dad, las 03al+s +s"a&6as #!3+!0#adas al s#!#0ad' a"/3#d' 4'& las +=4++!0#as 4&+2#as As6 5#s5', 4a&a "+!+& 3!a 0'!0+40#:! 59s 0la&a d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' 0'! +l /#+!+s"a& s3/>+"#2' d+sd+ 3!a 4+&s4+0"#2a 4s#0'l:#0a #!"+&ad'&a V#+l5a +" al (@JJ) s+7ala l' s#3#+!"+K () s+ 1a d+0#d' d+s"a0a& al3!'s 43!"'s d+ +!03+!"&' +!"&+ d#8+&+!"+s "+!d+!0#as "+:as 8a0#l#"a!d' 0'! +ll' la #!0l3s#:! "a!"' d+ l's 0'54'!+!"+s 0'!s#d+&ad's +! la "&ad#0#:! hedónica (la a8+0"#2#dad y l's >3#0#'s 0'!#"#2's +! +l 4&+s+!"+) 0'5' l's 0'54'!+!"+s 0'!s#d+&ad's +! la "&ad#0#:! eudamónica, (+l s+!"#d' d+ la 2#da y s3 4&'y+00#:! al 83"3&') E!"&+ las 0'!2+&+!0#as +!0'!"&adas 4'& +s"a a3"'&6a +! las d#s"#!"as 0'!0+40#'!+s d+l /#+!+s"a& s+ d+s"a0a! las s#3#+!"+sK () Es 3!a 2#2+!0#a 4+&s'!al d+ la 03al 0ada ?3#*! s:l' 43+d+ da& 03+!"a 4'& s6 5#s5' () P3+d+! s+& +s"3d#ad's d+ a03+&d' a s3s 0'54'!+!"+s s3/>+"#2's y '/>+"#2'sK as4+0"'s a8+0"#2's, as4+0"'s 0'!#"#2's, as4+0"'s 2#!03la&+s y 0'!"+="3al+s d+ 0a&90"+& "&a!s#"'' ' "+54'&al + Es"9 d+"+&5#!ad' 4'& 3!a 53l"#0#4l#0#dad d+ 8a0"'&+s /#'4s#0's'0#al+s, 1#s":'s y 03l"3&al+s Es 3!a 0a"+'&6a d+s0"#2a y 3! 0'!s"&30"' 4s#0'l:#0' d+ &a! 0'54l+>#dad 8 Es 3!a 0a"+'&6a d+s0"#2a y 3! 0'!s"&30"' 4s#0'l:#0' d+ &a! 0'54l+>#dad D+"+&5#!ada la 0al#dad d+ las &+la0#'!+s 0'!s#' 5#s5' y 0'! +l +!"'&!' 4'& "&a"a&s+ d+ 3!a 2#2+!0#a a0'!"+0#da d+!"&' d+ la 1#s"'a 4+&s'!al y d+l 5a&0' d+ la 2#da s'0#al ?3+ 43+d+ 2aa& d+ 3!a s'0#+dad a '"&a, d+ 3! 5'5+!"' d+ la 2#da 4+&s'!al a '"&' (4 @) De9n!$!%n e .!enestar Ps!$ol%#!$o
Pa&a R# +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' (0#"ad' +! Tad: y V#lla&, @JJ), &+8+&6a al +s83+&.' 4'& 4+&8+00#'!a&s+ y la &+al#.a0#:! d+l 4&'4#' 4'"+!0#al As6, +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' "+!d&6a ?3+ 2+& 0'! "+!+& 3! 4&'4:s#"' +! la 2#da, 0'! ?3+ la 2#da ad?3#+&a s#!#0ad' 4a&a 3!' 5#s5', 0'! l's d+sa86's y 0'! 3! 0#+&"' +s83+&.' 0'! s34+&a&l's y 0'!s+3#& 5+"as 2al#'sas, 0+!"&a!d' s3 #!"+&*s +! +l d+sa&&'ll'
-,
4+&s'!al, +! +l +s"#l' y 5a!+&a d+ a8&'!"a& l's &+"'s 2#"al+s, +! +l +s83+&.' y +l a89! 4'& 0'!s+3#& !3+s"&'s '/>+"#2's Pa&a Ry 5a!#+s"a (0#"ad' +! C'44a, @JJ@) ?3+ +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s 3! 0'!s"&30"' 5301' 59s a54l#' ?3+ la s#54l+ +s"a/#l#dad d+ l's a8+0"'s 4's#"#2's a l' la&' d+l "#+54', d+!'5#!ad' 8+l#0#dad 4'& la sa/#d3&6a 4'43la& S#3+ d#0#+!d' ?3+ +l /#+!+s"a& "#+!+ 2aa0#'!+s #54'&"a!"+s s+! la +dad, +l s+=' y la 03l"3&a () (4) Pa&a S9!01+. (0#"ad' +! C'!s"a!" y A3/+"+&&+ @J), &++&+! ?3+ +l B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' () \+s a?3+l s+!"#d' d+ 8+l#0#dad ?3+ +s 3!a 4+&0+40#:! s3/>+"#2a a?3+lla 0a4a0#dad 4a&a &++=#'!a& s'/&+ la sa"#s8a00#:! 0'! la 2#da ' s'/&+ la 8&+03+!0#a + #!"+!s#dad d+ las +5'0#'!+s 4's#"#2as () (4 ) Pa&a a3"'&+s 0'5' Ry y -+y+s (0#"ad' +! Ball+s"+&'s, M+d#!a, Cay0+d', @JJ) 4la!"+a&'! 3!a d#s"#!0#:! +!"&+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' y /#+!+s"a& s3/>+"#2' y +s"a/l+0#+&'! ?3+ la sa"#s8a00#:! +! la 2#da 43+d+ s+& 3! #!d#0ad'& d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' El 5'd+l' 53l"#d#5+!s#'!al #!0l3y+ 0'54'!+!"+s &+la0#'!ad's 0'! +l d+sa&&'ll' 135a!'K a3"'!'56a, a3"' a0+4"a0#:!, &+la0#'!+s 4's#"#2as 0'! '"&'s, d'5#!#' a5/#+!"al, 4&'4:s#"' +! la 2#da y 0&+0#5#+!"' 4+&s'!al E! +s"+ 5'd+l', +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s+ d+sa&&'lla a "&a2*s d+l 0#0l' d+ 2#da, s+ a"/3y+ 0'5' 3!a 5+"a d##da a la 4+&8+00#:! ?3+ &+4&+s+!"a +l d+sa&&'ll' d+l 4'"+!0#al 2+&dad+&' d+ 0ada #!d#2#d3' Pa&a +l a3"'& #+&&' (0#"ad' +! V#+l5a y L+'!'&, @JJ) s's"#+!+! ?3+ +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s a?3+l 4'"+!0#al ' la 4's#/#l#dad a0"#2a d+ /#+!Q+s"a&W y /#+! Qs+&W +!"+!d#da 0'5' 3!a d#s4's#0#:! a 03#da& la 4&'4#a sal3d 5+!"al d+ 5a!+&a ?3+ la 4+&s'!a &+s4'!sa/l+5+!"+ 43+d+ 0&+a& 2#2+!0#as 4's#"#2as ' +=4++!0#as d+ 2#da 8+l#. +s"a!d' 0'!s0#+!"+ d+ +ll' Fel!$!a D+sd+ la 4s#0'l'6a s+ +s"3d#a/a la #!8+l#0#dad 135a!a 4a&a da& 03+!"a
d+ l's 8a0"'&+s #54l#0ad's +! s3 l'&' E! la a0"3al#dad +l #!"+&*s a43!"a 59s /#+! +! 4&'83!d#.a& l's #!d#0ad'&+s 0'!#"#2's y a8+0"#2's d+l s+& 135a!' ?3+ &++>+! la s+!sa0#:! d+ sa"#s8a00#:! 0'! la 2#da E! +s+ s+!"#d', +l /#+!+s"a& s3/>+"#2' ]lla5ad' 0'"#d#a!a5+!"+ 8+l#0#dad+s
-,
+!"+!d#d' 0'5' la 4+&0+40#:! d+ 3! +s"ad' d+ +?3#l#/' #!"+&!', d+ sa"#s8a00#:! 4l+!a, 2#2+!0#ad' 4'& 3!a 4+&s'!a, ?3+ s+ a0'54a7a d+ 3!a s+!sa0#:! a8+0"#2a 4la0+!"+&a y ?3+ +s &+s3l"ad' d+ 3! 4&'0+s' d+ +2al3a0#:! 0'!"#!3a d+ la 2#da +! d'!d+ s+ 8'&5a! 5+"as, 0&++!0#as, y s+ /3s0a sa"#s8a0+& !+0+s#dad+s d+l d+sa&&'ll' (Ala&0:!, @JJ) ./ DIMENSIONES DEL .IENESTAR PSICOL0GICO
Ca&'l R#8 !'s 5+!0#'!a d+ 3! 5'd+l' 53l"#d#5+!s#'!al, +! d'!d+ 3"#l#.a las s#3#+!"+s d#5+!s#'!+s 4a&a d+s0/#& +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' Auto
aceptación
' a0+4"a0#:! 4+&s'!al, d+!#da 0'5' +l
5a!"+!#5#+!"' d+ 3!a a0"#"3d 4's#"#2a 1a0#a s6 5#s5' La 4+&s'!a &+0'!'0+ y a0+4"a la 53l"#4l#0#dad d+ as4+0"'s ?3+ l' 0'54'!+!, #!0l3y+!d' s3s 8'&"al+.as y d+/#l#dad+s +s d+0#& s+!"#&s+ /#+! 0'!s#' 5#s5as #!0l3s' s#+!d' 0'!s0#+!"+s d+ s3s 4&'4#as l#5#"a0#'!+s Rela$!ones 1os!t!"as8 +s la 1a/#l#dad 4a&a 03l"#2a& y 5a!"+!+&
&+la0#'!+s 6!"#5as 0'! '"&'s Las 4+&s'!as !+0+s#"a! 5a!"+!+& &+la0#'!+s s'0#al+s +s"a/l+s y "+!+& a5#'s +! l's ?3+ 43+da! 0'!a&, ya ?3+ +s"' 4&'53+2+ la a0+4"a0#:! s'0#al y +l 0'54&'5#s' 0'5' l' 5+!0#'!a O&a5as, +" al (0#"ad' +! R'd&63+. y $3#7'!+s, @J@) () Autonomía, es la 1a/#l#dad d+ &+s#s"#& las 4&+s#'!+s s'0#al+s, d+
4+!sa& ' a0"3a& d+ 0#+&"a 8'&5a y d+ 3#a& y +2al3a& 0'54'&"a5#+!"'s /asad's +! +s"9!da&+s #!"+&!al#.ad's y 2al'&+s (), 0'!s#s"+ +! s's"+!+& la 4&'4#a #!d#2#d3al#dad +! d#8+&+!"+s 0'!"+="'s s'0#al+s, las 4+&s'!as !+0+s#"a! as+!"a&s+ +! s3s 4&'4#as 0'!2#00#'!+s (a3"'d+"+&5#!a0#:!), y 5a!"+!+& s3 #!d+4+!d+!0#a y a3"'dad 4+&s'!al Dominio de entorno, +s la 1a/#l#dad 4+&s'!al 4a&a +l+#& ' 0&+a&
+!"'&!'s 8a2'&a/l+s 4a&a sa"#s8a0+& l's d+s+'s y !+0+s#dad+s 4&'4#as, +s '"&a d+ las 0a&a0"+&6s"#0as d+l 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2' Las 4+&s'!as 0'! 3! al"' d'5#!#' d+l +!"'&!' 4's++! 3!a 5ay'& s+!sa0#:! d+ 0'!"&'l s'/&+ +l 53!d' y s+ s#+!"+! 0a4a0+s d+ #!3#& s'/&+ +l 0'!"+="' ?3+ l+s &'d+a (D6a. +" al, @JJ) Propósito en la vida, &+8+da a las +=4+0"a"#2as 4+&s'!al+s, 5+"as,
#!"+!0#'!+s y s+!"#d' d+ d#&+00#:! d+l #!d#2#d3' I54l#0a 3! 4&'0+s'
-,
d+ d+sa&&'ll', 5ad3&a0#:! y ada4"a0#:! al 0a5/#' () Es"' s+ &+la0#'!a al 4&'4:s#"' ' 0354l#5#+!"' d+ al3!a 5+"a ' l'&' E! &+s35+!, "+!+& s+!"#d' d+ la 2#da, #54l#0a "+!+& 3! 4&'4:s#"' y l301a& 4'& al0a!.a&l' Es"+ s+!"#d' d+ 2#da +s 0'!s#d+&ad' 0'5' 3! #!d#0ad'& d+ sal3d 5+!"al 0'5' l' 5+!0#'!a O&a5as, Sa!"a!a, V+&a&a (0#"ad' +! R'd&63+. y $3#7'!+s, @J@), d+!"&' d+ +s"+ 0'!"+="', 3!a 5a!+&a d+ d+sa&&'lla& +s"a d#5+!s#:! +s +l &+al#.a& +>+&0#0#'s d+ 5+"as a 0'&"' y la&' 4la.', +! +l 03al s+ #!0'&4'&+ 3! 4la! 0'!0&+"' 4a&a l'&a&las Crecimiento Personal, s+ &++&+ a la /s?3+da 0'!"#!3a d+ las
0a4a0#dad+s +=#s"+!"+s, "al+!"'s y '4'&"3!#dad+s 4a&a +l d+sa&&'ll' 4+&s'!al y 4a&a &+al#.a& s3 4'"+!0#al Es"' +s, +l 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2' :4"#5' &+?3#+&+ "a5/#*! ?3+ la 4+&s'!a s#a 0&+0#+!d' y l'&+ al 59=#5' s3s 0a4a0#dad+s El +!8'?3+ a +s"a d#5+!s#:! d+/+ s+& +l /3s0a& +l 5+>'&a5#+!"' y 0&+0#5#+!"' 0'!"#!3', y 2#s3al#.a&s+ 0'5' 3!a 4+&s'!a ?3+ +2'l30#'!a Es #54'&"a!"+ ?3+ 8a0#l#"+5's +l d+sa&&'ll' d+ la +=#/#l#dad, d+ 5'd' ?3+ la 4+&s'!a 43+da +s"a& a/#+&"a a !3+2as +=4++!0#as y 0'!86+ +! s3 4'"+!0#al
!"/
REALIDAD PRO.LEMTICA
S+! Tad: V#lla& (@JJ, 0#"ad' +! R#, @JJ@) &++&+! ?3+ +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s a?3+l 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2' ?3+ +s"9 2#!03lad' 0'! "+!+& 3! 4&'4:s#"' +! la 2#da, 0'! ?3+ la 2#da ad?3#+&a s#!#0ad' 4a&a 3!' 5#s5', 0'! l's d+sa86's y 0'! 3! 0#+&"' +s83+&.' 4'& s34+&a&l's y 0'!s+3#& 5+"as 2al#'sas Es as6 ?3+, /a>' +s"a 4's"3&a +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s"a&6a 0'543+s"' 4'& s+#s d#5+!s#'!+sK a3"'a0+4"a0#:!, &+la0#'!+s 4's#"#2as 0'! l's d+59s, d'5#!#' d+l +!"'&!', a3"'!'56a, 0&+0#5#+!"' 4+&s'!al y 4&'4:s#"' +! la 2#da (Tad: +" al, @JJ Ry, FF) Ba>' +s"a d+!#0#:! +l /#+!+s"a& Ps#0'l:#0' +s s#! d3da, 3! "+5a d+ #!"+&*s d+ d#2+&sas d#s0#4l#!as y 0a54's d+ la 4s#0'l'6a y s+ 1a &+la0#'!ad' 0'! 8+l#0#dad, 0al#dad d+
-,
2#da y sal3d 5+!"al, as6 0'5' 0'! d#s"#!"as 2aa/l+s 4+&s'!al+s y 0'!"+="3al+s as'0#adas, y s+ 1a+!5a&0ad' d+!"&' d+ la 4+&s4+0"#2a d+ la Ps#0'l'6a P's#"#2a, +!8'?3+ ?3+ 0+!"&a s3 #!"+&*s +! +l +s"3d#' d+l d+sa&&'ll' 4+&s'!al, las +=4++!0#as 4's#"#2as, +l /#+!+s"a& s3/>+"#2', y +l 83!0#'!a5#+!"' :4"#5' d+ las 4+&s'!as La &+l+2a!0#a d+ +s"3d#a& +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' &+s#d+ +! ?3+ d3&a!"+ l's l"#5's a7's s+ 1a! &+al#.ad' !35+&'sas #!2+s"#a0#'!+s, "a!"' !a0#'!al+s 0'5' #!"+&!a0#'!al+s 0'! &+s4+0"' a +s"+ ":4#0', ya ?3+ +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' 0+!"&a s3 #!"+&*s 83!da5+!"al +! la 4+&s'!a y d+ 0:5' +s"+ l'&a s3 d+sa&&'ll' 4+&s'!al, a8&'!"a& l's &+"'s 2#"al+s, l'&a& s3s '/>+"#2's "&a.ad's y 4'& +!d+, s3 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2', +l 03al +s"9 5+d#ad' 4'& la 4+&s'!al#dad d+ 0ada s+& 135a!' y 4'& las 0'!d#0#'!+s s'0#'Q 1#s":' y 03l"3&al+s +! ?3+ s+ d+s+!23+l2+ P'& '"&' lad', s+ 1a! &+al#.ad' d#2+&sas #!2+s"#a0#'!+s 0'! &+s4+0"' al /#+!+s"a& 4s#0'l:#0', +! d#01as #!2+s"#a0#:! s+ 1a! 0'!s"&3#d' y 2al#dad' 03+s"#'!a's ' +s0alas 4s#0'5*"as 0'5'K la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' (BIEPS), #!"+&ad' 4'& 6"+5sy d+ 0'!a/#l#dad J, la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+ S9!01+. C9!'2as,s3/+s0ala d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s3/>+"#2' 0'543+s"a 4'& J 6"+5sy d+ 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a JF la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' Ry d+ ada4"a0#:! +s4a7'la, d+ @F 6"+5s y 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a d+ J,F y la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' d+Ry d+ la 2+&s#:! 4&'43+s"a 4'& 2a! D#+&+!d'!0(@JJ), d+ F 6"+5s y d+ 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a JF Ca/+ &+sal"a& ?3+ las +s0alas 5+!0#'!adas a!"+'&5+!"+ 4&+s+!"a! al3!as d+/#l#dad+s +! 03a!"' a las &+s43+s"as d+ "#4'L#+&", ya ?3+ 4&+s+!"a! '40#'!+s d+ &+s43+s"as d+ , y &+s4+0"#2a5+!"+ S#! +5/a&', /a>' la 0'!s"&300#:! d+ EBIPS (Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0') las &+s43+s"as d+ "#4' L#+&" s+&9 +! /as+ a 03a"&' al"+&!a"#2asK M3y d+ a03+&d', D+ a03+&d', E! d+sa03+&d' y M3y +! d+sa03+&d', '40#'!+s d+ &+s43+s"a ?3+ "#+!+! 0'5' 4&'4:s#"' d+ +2#"a& d+ ?3+ +l 4a&"#0#4a!"+ +2al3ad' "+!a al3!as d3das al 4las5a& s3s &+s43+s"as
-,
La #54'&"a!0#a d+ 0'!s"&3#& 3! !3+2' #!s"&35+!"' 4s#0'5*"' s'/&+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' &ad#0a +! ?3+ !'s 2a a 4+&5#"#& 0&+a& 3!a +s0ala ada4"ada +! /as+ a la &+al#dad 03l"3&al d+ la 4'/la0#:! "&3>#lla!a y s'/&+ "'d' 2al#dad' y 0'!a/l+, as6 0'5' 0'!"/3#& 0'! 3!a 1+&&a5#+!"a ?3+ s+&2#&9 0'5' a4'y' a 4's#/l+s #!2+s"#a0#'!+s ?3+ s+ 1aa! a !#2+l l'0al ' !a0#'!al Es"a #!2+s"#a0#:! 4s#0'5*"a "#+!+ 0'5' '/>+"#2' 4!0#4al 0'!s"&3#& y 2al#da& +l #!s"&35+!"' EBIPS (Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0') 4a&a 5+d#& +l B#+!+s"a& +! l's 4'/lad'&+s d+l D#s""' d+ M'01+ d+ la P&'2#!0#a d+ T&3>#ll' I/+/ FORMULACI0N DEL PRO.LEMA
^C39l +s la 2al#d+. y 0'!a/#l#dad d+l #!s"&35+!"' EBIPS 4a&a 5+d#& +l B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' +! l's 4'/lad'&+s d+l D#s""' d+ M'01+ d+ la P&'2#!0#a d+ T&3>#ll'_ I/)/ O.&ETI5OS: I/)/+/ O23et!"o #eneral
C'!s"&3#& +l #!s"&35+!"' d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' (EBIPS) 0'! 3!a Val#d+. d+ 0'!s"&30"' y 0'!a/#l#dad s#!#0a"#2as 4a&a l's 4'/lad'&+s d+l D#s""' d+ M'01+ d+ la P&'2#!0#a d+ T&3>#ll'
I/)/)/ O23et!"os es1e$í9$os
D+"+&5#!a& la 2al#d+. d+ 0'!"+!#d' 5+d#a!"+ +l 0"+' d+ >3+0+s d+l #!s"&35+!"' 4a&a 5+d#& +l B#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+ −
Val#da& +l 0'!s"&30"' /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' d+l #!s"&35+!"' 4a&a 5+d#& +l B#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+ Halla& la 2al#d+. d+ 0'!s"&30"' 5+d#a!"+ +l #!s"&35+!"' EBIPS 4a&a l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+
-,
O/"+!+& la 0'!a/#l#dad 4'& 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a d+l #!s"&35+!"' EBIPS M+d#& +l B#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ 5'01+ +!"&+ las +dad+s a F a7's 5+d#a!"+ +l #!s"&35+!"' EBIPS II/
MARCO METODOL0GICO
)/+/ H!1%tes!s a/ H#4:"+s#s d+ I!2+s"#a0#:!
El #!s"&35+!"' d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' 4&+s+!"a 3!a Val#d+. d+ 0'!s"&30"' y 0'!a/#l#dad s#!#0a"#2as )/)/ 5ar!a2le:
S+! R# (0#"ad' +! Tad: V#lla&, @JJ) &++&+! ?3+ +l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s a?3+l 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2' ?3+ +s"9 2#!03lad' 0'! "+!+& 3! 4&'4:s#"' +! la 2#da, 0'! ?3+ la 2#da ad?3#+&a s#!#0ad' 4a&a 3!' 5#s5', 0'! l's d+sa86's y 0'! 3! 0#+&"' +s83+&.' 4'& s34+&a&l's y 0'!s+3#& 5+"as 2al#'sas )/-/ O1era$!onaI!;a$!%n e la "ar!a2le:
5ARIA.LE
DIMENSIONES ITEMS Auto a$e1ta$!%n S+ &+la0#'!a 0'! +l 1+01' ?3+ las S+! Tad: V#lla& 4+&s'!as 5a!"#+!+! 3!a a0"#"3d (@JJ, 0#"ad' +! R#, 4's#"#2a 1a0#a s6 5#s5's, s#+!d' 0'!s0#+!"+s d+ s3s 4&'4#as @JJ@) &++&+! ?3+ +l l#5#"a0#'!+s
-,
/#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +s a?3+l 83!0#'!a5#+!"' 4's#"#2' ?3+ +s"9 2#!03lad' 0'! "+!+& 3! 4&'4:s#"' +! la 2#da, 0'! ?3+ la 2#da ad?3#+&a s#!#0ad' 4a&a 3!' 5#s5', 0'! l's d+sa86's y 0'! 3! 0#+&"' +s83+&.' 4'& s34+&a&l's y 0'!s+3#& 5+"as 2al#'sas
Rela$!ones 1os!t!"as D+!#da 0'5' la 0a4a0#dad d+ 5a!"+!+& &+la0#'!+s +s"&+01as 0'! '"&as 4+&s'!as, /asadas +! la 0'!a!.a 53"3a y +54a"6a, +! la ?3+ +s 0a4a. d+ 4&+'034a&s+ +!3#!a5+!"+ 4'& +l /#+!+s"a& d+l '"&' Autono6ía S+ &+la0#'!a 0'! las 03al#dad+s d+ a3"'d+"+&5#!a0#:! + #!d+4+!d+!0#a y la a3"'dad 4+&s'!al, d'!d+ las 4+&s'!as s'! 59s 0a4a0+s d+ &+s#s"#& la 4&+s#:! s'0#al y &+3la! 5+>'& s3 0'54'&"a5#+!"' d+sd+ +l #!"+'& (+! 2+. d+ s+& d##d's 4'& '"&'s) Do6!n!o el entorno La 1a/#l#dad 4+&s'!al 4a&a +l+#& ' 0&+a& +!"'&!'s 8a2'&a/l+s 4a&a sa"#s8a0+& l's d+s+'s y !+0+s#dad+s 4&'4#as S+ &+la0#'!a 0'! la s+!sa0#:! d+ 0'!"&'l s'/&+ +l 53!d' y d+ #!3+!0#a s'/&+ +l 0'!"+="' ?3+ 4+&5#"+! a4&'2+01a& las '4'&"3!#dad+s Pro1%s!to en la "!a S+ &+?3#+&+ a ?3+ la 4+&s'!a "#+!+ 5+"as 0la&as y s+a 0a4a. d+ d+!#& s3s '/>+"#2's 2#"al+s Cre$!6!ento 1ersonal S+!sa0#:! d+ +s"a& 0&+0#+!d' 0'!"#!3a5+!"+, a la 2#s#:! d+ 3!' 5#s5' 0'5' a/#+&"' a !3+2as +=4++!0#as ?3+ !'s +!?3+.0a! y 4+&5#"+! &+al#.a& "'d' !3+s"&' 4'"+!0#al
)/ Metoolo#ía
La I!2+s"#a0#:! s#3#: +l +!8'?3+ 03a!"#"a"#2', +l 03al 3"#l#.a la &+0'l+00#:! y +l a!9l#s#s d+ da"'s 4a&a 0'!"+s"a& 4&+3!"as d+
-,
#!2+s"#a0#:! y 4&'/a& la 1#4:"+s#s, 0'!86a +! la 5+d#0#:! !35*a, +l 0'!"+' y +! +l 3s' d+ la +s"ad6s"#0a 4a&a +s"a/l+0+& 0'! +=a0"#"3d 4a"&'!+s d+ 0'54'&"a5#+!"' +! 3!a 4'/la0#:! (H+&!9!d+., +&!9!d+. y Ba4"#s"a, @JJ) )/,/ T!1o e estu!o
T#4' d+ +s"3d#' "+0!'l:#0' S9!01+. y R+y+s, (@JJ) &++&+! ?3+ 3!a #!2+s"#a0#:! +s "+0!'l:#0a +! la 5+d#da +! ?3+ a4'&"a a la 0#+!0#a 0'! #!s"&35+!"'s, 5*"'d's ' 4&'&a5as ?3+ s+&9! 29l#d's 4a&a 4's"+'&+s #!2+s"#a0#'!+s )/=/ D!se>o e !n"est!#a$!%n Es"+ +s"3d#' s+ 83!da5+!"a&a +! 3! d#s+7' !' +=4++!"al
d+s0"#2' "&a!s2+&sal d+ a03+&d' al d#s+7' 4s#0'5*"' 4&'43+s"' 4'& Ala&0:! (@JJ), 43+s"' ?3+ +s"9 +!0a5#!ad' a la 0'!s"&300#:! d+ 3!a 4&3+/a 4a&a la 5+d#0#:! d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' s'/&+ la /as+ d+ las 4&'43+s"as "+:as d+ Ry +! "a!"' +! s3 d#s+7' 0'5' +! +l +s"3d#' d+ s3s 4&'4#+dad+s 4s#0'5*"as, y a la 2+. d+"+&5#!a& la 2al#d+. y 0'!a/#l#dad d+ la +s0ala 4a&a &+al#.a& +2al3a0#'!+s 4s#0'l:#0as d+l /#+!+s"a& +! la 4'/la0#:! +2al3ada )/?/ Po2la$!%n8 6uestra 4 6uestreo a/ Po2la$!%n: Es"9 0'!8'&5ada 4'& @@ 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+ d+ la
4&'2#!0#a d+ T&3>#ll' d+l d+4a&"a5+!"' d+ La L#/+&"ad +! +l 4+'d' @J 2/ Muestra: C'!8'&5ada 4'& F 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+ d+ la
4&'2#!0#a d+ T&3>#ll' d+l d+4a&"a5+!"' d+ La L#/+&"ad +! +l 4+'d' @J $/ Muestreo: S+ 3"#l#.: 3! "#4' d+ 53+s"&+' 0al03lad' 0'! la 8:&53la d+ 53+s"&a
4a&a 4'/la0#'!+s !#"as, 03ya 8:&53la +sK
-,
/ Un!a e an@l!s!s La 3!#dad d+ a!9l#s#s a +s"3d#a& s'! l's 4'/lad'&+s d+l D#s""' d+
M'01+ d+ la P&'2#!0#a d+ T&3>#ll' e/ Cr!ter!os e !n$lus!%n Edad+s 0'54&+!d#das +!"&+ l's a J a7's d+ +dad d+l D#s""' d+ M'01+ P+&s'!as 0'! 3! +s"ad' 0#2#lK s'l"+&'(a), 0asada ' 0'!2#2#+!"+ / Cr!ter!os e eB$lus!%n − P+&s'!as 5ay'&+s d+ J a7's d+ +dad − P+&s'!as ?3+ !' 5a&0a! ' #"+5s − P+&s'!as 0'! al3!a d#s0a4a0#dad ?3+ !' l+s 4+&5#"a &+al#.a&
+l "+s" )// T$n!$a e !nstru6entos
R++&+ G'!.al+s, (@JJ), d+!+ a la +2al3a0#:! 4s#0'l:#0a 0'5' \d#s0#4l#!a d+ la Ps#0'l'6a ?3+ s+ '034a d+l +s"3d#' 0#+!"60' d+l 0'54'&"a5#+!"' (a l's !#2+l+s d+ 0'54l+>#dad !+0+sa's) d+ 3! s3>+"' (' 3! &34' +s4+0#0ad' d+ s3>+"'s) 0'! +l ! d+ d+s0/#&, 0las#0a&, 4&+d+0#& , +=4l#0a& y 0'!"&'la& "al 0'!d30"a\ (4@@) )// Mtoos e an@l!s!s e atos: G3a&d#a, y P+&:, M (@JJ) 5+!0#'!a! ?3+K La +s"ad6s"#0a d+s0"#2a T*0!#0as 4a&a la '&d+!a0#:! y
"a/3la0#:! d+ da"'s 0'! +l '/>+"#2' d+ '8&+0+& #!8'&5a0#:! a 4&'4:s#"' d+ las 0a&a0"+&6s"#0as d+l 8+!:5+!' +2al3ad' S'! 4&'4#as d+ +s"a 8as+ las "a/3la0#'!+s d+ l's da"'s, las &+4&+s+!"a0#'!+s &90as y +l 09l03l' d+ #!d#0ad'&+s d+ &+s35+! (4)
)/+*/ As1e$tos t!$os La #!2+s"#a0#:! s+ +la/'&a "+!#+!d' 4&+s+!"+ la *"#0a 4&'8+s#'!al
y 1'!+s"#dad d+ l's #!2+s"#ad'&+s, la 2+&a0#dad d+ l's da"'s, s#! al"+&a& s3 0'!"+!#d' &+al, da!d' a 0'!'0+& #!8'&5a0#'!+s &+al+s
-,
−
P!0#4#'s *"#0's ?3+ +s"9! d##d's a 4&+s+&2a& y 4&'5'2+& la
d#!#dad, /#+!+s"a& + #!"+dad d+ l's 4a&"#0#4a!"+s − La 1art!$!1a$!%n e2e ser "oluntar!a/ D+/+ 4&'2++&s+ la +=#/#l#dad s30#+!"+ 4a&a ?3+ la 4+&s'!a, s#! !#!! "#4' d+ 0'+&0#:! d+0#da s# ?3#+&+ ' !' 4a&"#0#4a& − De2e arse un $onsent!6!ento !nor6ao Es"' l' ?3+ #54l#0a +s ?3+ la 4+&s'!a d+/+ +=4&+sa& a/#+&"a5+!"+, y 4&+8+/l+5+!"+, a3"'.a!d' 0'! s3 &5a, s3 d+s+' d+ 4a&"#0#4a& l#/&+5+!"+ − No en#a>ar/ El +!a7' 43+d+ 0'!s#s"#& +! '8&+0+& #!8'&5a0#:! 8alsa ' +! !' '8&+0+&l+ al 4a&"#0#4a!"+ #!8'&5a0#:! #54'&"a!"+ 0'! &+la0#:! al +s"3d#' ' s3 4a&"#0#4a0#:! − Res1onsa2!l!a . Al '8&+0+& s3s s+&2#0#'s l's 4s#0:l''s 5a!"+!d&9! l's 59s al"'s +s"9!da&+s d+ s3 4&'8+s#:! A0+4"a&9! la &+s4'!sa/#l#dad d+ las 0'!s+03+!0#as d+ s3s a0"'s y 4'!d&9! "'d' +l +54+7' 4a&a as+3&a& ?3+ s3s s+&2#0#'s s+a! 3sad's d+ 5a!+&a 0'&&+0"a − Con9en$!al!a/ L's 4s#0:l''s "#+!+! 3!a '/l#a0#:! /9s#0a &+s4+0"' a la 0'!d+!0#al#dad d+ la #!8'&5a0#:! '/"+!#da d+ las 4+&s'!as +! +l d+sa&&'ll' d+ s3 "&a/a>' 0'5' 4s#0:l''s − La #!2+s"#a0#:! s+ +la/'&a "+!#+!d' 4&+s+!"+ la *"#0a 4&'8+s#'!al
III/
y 1'!+s"#dad d+ l's #!2+s"#ad'&+s, la 2+&a0#dad d+ l's da"'s, s#! al"+&a& s3 0'!"+!#d' &+al, da!d' a 0'!'0+& #!8'&5a0#'!+s &+al+s − C'!s+!"#5#+!"' #!8'&5ad' d+ "'d's l's #!2'l30&ad's +! +l +s"3d#' − P&+s+&2a& la 4a0#dad y la 0'!d+!0#al#dad 03a!d' s+a 4's#/l+ − R+4'&"a& &+s3l"ad's 0'! 4&+0#s#:! − Ma!+>a& 1'!+s"a5+!"+ l's &+03&s's d+ #!2+s"#a0#:! RESULTADOS III/+/ 5al!e; e $onstru$to El a!9l#s#s d+ la 2al#d+. d+ 0'!s"&30"' d+ la +s0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' EBIPS, a4l#0ada +! l's 4'/lad'&+s d+l d#s""' d+ M'01+, s+ ll+2: a 0a/' a "&a2*s d+l 09l03l' d+ l's 6!d#0+s d+ 2al#d+. (0'&&+la0#:! 6"+5Q"+s" 0'&&+#da) E! las "a/las , @, , , , y , a4&+0#9!d's+ "a5/#*! s3s &+s4+0"#2's 0'+0#+!"+s d+ 0'!a/#l#dad +! 0as' s+ +l#5#!a +l "+s" Ta2la + Correlación tem!test del a escala de "ienestar #sicológico $"%#&, en pobladores de '( a )* del distrito de moche.
-,
Item01 Item02 Item03 Item0 Item0! Item06 Item07 Item08 Item09 Item10 Item11 Item12 Item13 Item1 Item1! Item16 Item17 Item18 Item19 Item20 Item21 Item22 Item23 Item2 Item2! Item26 Item27 Item28 Item29 Item30 Item31 Item32 Item33 Item3 Item3! Item36 Item37
Alfa de Correlación Cronbach elementosi se total elimina el corregida elemento -.180 .838 .326 .819 .379 .817 .297 .819 .367 .817 .2 .823 .386 .817 .02 .816 -.068 .83! .389 .816 .29! .819 .369 .817 .393 .817 .79 .81! .31 .81! .!9 .81! .382 .817 .!2! .813 .399 .816 .39 .817 .79 .81 .370 .817 .!0 .812 .390 .817 .318 .819 .0 .816 .296 .819 .!31 .813 .33 .818 .33! .818 .38 .818 -.03 .836 .301 .819 .10 .827 .261 .820 .293 .819 .220 .821
L's &+s3l"ad's 4&+s+!"ad's +! la "a/la , 4+&5#"+! '/s+&2a& ?3+ d+ l's 6"+5s ?3+ 5#d+! B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' 4&+s+!"a! 0'&&+la0#'!+s 6"+5Q"+s" a0+4"a/l+s P'& '"&' lad', l's 6"+5s , F, @ y , 4&+s+!"a! 0'&&+la0#'!+s 6"+5 ] "+s" #!8+'&+s al 2al'& 56!#5' s3+d' d+ @J (-l#!+, F@ 0'5' s+ 0#": +! Ta4#a L3!a, @JJ) Ta2la ) Correlación tem!test de la dimensión Autoaceptación del "ienestar #sicológico
-,
Item0 Item09
Correlación Alfa de elementoCronbach si total se elimina el corregida elemento .19 .38 .020 .!2
Item12 Item18
.1! .3!7
.3!0 .27
Item2
.2!1
.296
Item30 Item3
.1 .189
.3!0 .32!
L's &+s3l"ad's d+ la "a/la @, 53+s"&a! ?3+ l's 6"+5s , F, @, J y , 4&+s+!"a! 0'&&+la0#'!+s 6"+5Q"+s" 5+!'&+s ?3+ +l 56!#5' s3+d' d+ @J, s#! +5/a&', l's 6"+5s y @, '/"32#+&'! 0'&&+la0#'!+s s34+'&+s al 2al'& 56!#5' +s"a/l+0#d'
Ta2la Correlación tem!test de la dimensión +elaciones #ositivas del "ienestar #sicológico Correlación elementototal corregida
Alfa de Cronbach si se elimina el elemento
-,
Item13 Item19
.2!! .361
.39 .266
Item2! Item3!
.12 .288
.86 .3!
L's &+s3l"ad's d+ la "a/la @, s+ a4&+0#a ?3+ +l 6"+5s @, 4&+s+!"a 3! 0'+0#+!"+ d+ 0'&&+la0#:! 6"+5Q"+s" 5+!'& ?3+ +l 56!#5' &+0'5+!dad' d+ @J, >3s"#09!d's+ s3 4+&5a!+!0#a d+!"&' d+l s3/ "+s"
Ta2la < Correlación tem!test de la dimensión Autonoma del "ienestar #sicológico
Item01 Item0! Item20
Correlación elementototal corregida -.176 .18 .199
Alfa de Cronbach si se elimina el elemento .!07 .10! .06
Item26
.206
.061
Item31
.238
.030
-,
E! la "a/la J s+ '/s+&2a ?3+ l's 6"+5s @ y d+ la d#5+!s#:! A3"'!'56a d+ la EBIPS, &+#s"&a&'! 0'&&+la0#'!+s 6"+5Q"+s" a0+4"a/l+s S#! +5/a&', l's 6"+5s , y @J, 4&+s+!"a! 0'&&+la0#'!+s 6"+5Q"+s" 5+!'&+s al 2al'& 56!#5' +s"a/l+0#d' d+ @J
Ta2la , Correlación tem!test de la dimensión Dominio del $ntorno del "ienestar #sicológico
Item06 Item10 Item1!
Correlación elementototal corregida .313 .3!3 .306
Alfa de Cronbach si se elimina el elemento .!!1 .!21 .!2
Item21
.33
.92
Item27 Item36
.37 .190
.!23 .!83
L's &+s3l"ad's d+ la "a/la , 53+s"&a ?3+ +l 6"+5 d+ la d#5+!s#:! D'5#!#' d+ E!"'&!', +l 0'+0#+!"+ d+ 0'&&+la0#:! 6"+5Q"+s", 4&+s+!"a 3! 2al'& ?3+ !' s34+&a al 56!#5' +s"a/l+0#d' d+ @J
-,
Ta2la = Correlación tem!test de la dimensión #ropósito en la ida del "ienestar #sicológico
Item02 Item07 Item1
Correlación elementototal corregida .289 .312 .3
Alfa de Cronbach si se elimina el elemento .82 .71 .6
Item16
.3!6
.!9
Item22 Item28 Item32
.390 .336 .027
.39 .66 .6!2
L's &+s3l"ad's ?3+ s+ 4&+s+!"a! +! la "a/la , 4+&5#"+! a4&+0#a& ?3+ +l 6"+5 @ d+ la d#5+!s#:! P&'4:s#"' +! la V#da, +l 0'+0#+!"+ d+ 0'&&+la0#:! 6"+5Q"+s", &+4'&"a 3! 2al'& ?3+ !' s34+&a al 56!#5' +s"a/l+0#d' d+ @J, 4'& l' "a!"', !' >3s"#0a s3 4+&5a!+06a d+!"&' d+l s3/ "+s"
-,
Ta2la ? Correlación tem!test de la dimensión Crecimiento #ersonal del "ienestar #sicológico
C'&&+la0#: Al8a d+ ! C&'!/a01 +l+5+!"'Q s# s+ "'"al +l#5#!a +l 0'&&+#da +l+5+!"' Item03 Item08
.290 .299
.!36 .!33
Item11
.260
.!!
Item17
.308
.!31
Item23 Item29 Item33 Item37
.23 .237 .2!1 .167
.89 .!!3 .!8 .!73
L's &+s3l"ad's '/"+!#d's +! la "a/la , 53+s"&a ?3+ +l 6"+5 d+ la d#5+!s#:! C&+0#5#+!"' P+&s'!al, +l 0'+0#+!"+ d+ 0'&&+la0#:! 6"+5Q"+s", 4&+s+!"a 3! 2al'& ?3+ !' s34+&a al 56!#5' s3+d' d+ @J, s#! +5/a&', l's d+59s 6"+5s d+ +s"a d#5+!s#:! 4&+s+!"a! 2al'&+s a0+4"a/l+s, s34+'&+s al 2al'& 56!#5' &+0'5+!dad'
-,
III/)/ Cons!sten$!a !nterna La +2al3a0#:! d+ la 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a d+l #!s"&35+!"' s+ &+al#.: 4'&
5+d#' d+l 0'+0#+!"+ d+ 0'!a/#l#dad d+ al8a d+ 0&'!/a01 Ta2la Con-abilidad de la escala de "ienestar #sicológico $"%#& segn sus dimensiones
A%toace&tación 'elaciones (ositi)as
7
Confiabilidad de alfa de Cronbach .37! .!!
A%tonom*a "ominio del +ntorno
! 6
.201 .!81
(ro&ósito en la ,ida
7
.!29
Crecimiento &ersonal
8
.!72
+scala total
37
.823
"imensión
#ro. $tems
L's &+s3l"ad's d+ la "a/la !'s 4+&5#"+! '/s+&2a& ?3+ la EBIPS, 's"+!"a 3! 0'+0#+!"+ d+ 0'!a/l#dad d+ @, d+!'"a!d' ?3+ s3 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a +s a0+4"a/l+ S#! +5/a&', s+ 43+d+ a4&+0#a& "a5/#*! ?3+ l's 0'+0#+!"+s d+ 0'!a/#l#dad 4a&a s3s d#5+!s#'!+s P&'4:s#"' +! la 2#da, C&+0#5#+!"' 4+&s'!al y D'5#!#' d+ +!"'&!' 30"a! +! +l &a!' d+ @F @ , &+s4+0"#2a5+!"+, #!d#0a!d' ?3+ la 0'!s#s"+!0#a #!"+&!a 4a&a 0ada d#5+!s#:! +s &+3la& N' '/s"a!"+, l's 2al'&+s d+l 0'+0#+!"+ al8a d+ C&'!/a01 d+ las d#5+!s#'!+s A3"'!'56a, A3"'a0+4"a0#:! y R+la0#'!+s P's#"#2as 's0#la! +! +l &a!' @J y , #!d#0a!d' /a>a 0'!a/#l#dad (H+&!9!d+., +&!9!d+. y Ba4"#s"a, @JJ, 4 F)
-,
III/-/
.are6os
Ta2la "aremos percentilares de la escala "ienestar #sicológico $"%#& A/AC+(ACI/ # (ercentile s
99 9! 90 8! 80 7! 70 6! 60 !! !0 ! 0 3! 30 2! 20 1! 10 ! 1 edia "es)iación estndar *nimo 4imo
20 19 18 18 17 17 17 17 16 16 16 16 16 1! 1! 1! 1 1 1 13 11 1!.91
"/I#I/ "+ +#/'# / 23 23 21 21 20 20 20 19 19 18 18 18 17 17 16 16 16 1! 1 1 12 17.9!
('/(/I / +# A ,I"A 28 27 26 2! 2 2 2 23 23 23 22 22 22 22 21 21 21 20 19 18 1! 22.3
C'+CII+# / (+'/#A 32 30 29 29 28 27 27 27 26 26 26 2! 2! 2! 2 2 2 23 22 21 19 2!.66
A/#/I A
28 27 26 2! 2! 2! 2 2 2 2 23 23 23 22 22 22 21 21 20 19 16 23.02
'+ACI/#+ (/II,A 16 1! 1! 1 1 1 13 13 13 12 12 12 12 12 11 11 11 11 10 10 8 12.3
2.378
1.728
1.7!9
2.6!9
2.618
2.709
1! 28
7 16
11 20
11 2
10 28
18 32
I!"+&4&+"a0#:!K 4dK 4+&0+!"#l F, 4'& +!0#5a d+ l's +2al3ad's, 4'& d+/a>' d+ l's +2al3ad's P+&0+!"#l , 4'& +!0#5a d+ l's , 4+&' l's d+/a>' d+ JQ @JQ /a>'K +! #&a las 43!"3a0#'!+s d#&+0"as @ a J s+
-,
3/#0a! +! l's 4+&0+!"#l+s d+ y @J ?3+ &+4&+s+!"a! 3! !#2+l /a>' @Q 5+d#' `al"' K +s"9! +!
I5/ 5/ 5I/
DISCUSI0N CONCLUSIONES RECOMENDACIONES
-,
5II/
REFERENCIAS .I.LIOGRFICAS
Ala&0:!,
R
(@JJ)
/0todos
y
diseños
de
investigación
del
comportamiento P+&K '!d' Ed#"'al U!#2+&s#dad R#0a&d' Pal5a
Ball+s"+&'s, BP, M+d#!a, A y Cay0+d', C (@JJ) $l bienestar psicológico de-nido por asistentes a un servicio de consulta psicológica en
(@)K @FQ@ R+034+&ad' 1""4Ks0#+l''&0'4d8&34s2!@2!@aJ4d8 "ogotá,
Colombia,
d+K
C1#"#a! U&.a, V U&.a, A y V+&a V#lla&&'+l, P (@J) A!9l#s#s P&+l#5#!a& d+ las Es0alas d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' +! P'/la0#:! C1#l+!a +evista Argentina de Clnica #sicológica , @@ (), Q R+034+&ad' d+K 1""4K&+daly0'&a&"#03l''a_#d@FJFJJ@ C'!s"a!" M#ll9!, A y A3/+"+&&+, ME (@J) Val#da0#:! d+ la Es0ala d+ B#+!+s"a& Ps#0'l:#0' +! 3!a 53+s"&a 53l"#'034a0#'!al 2+!+.'la!a +evista C$& #sicologa. (), 44 @ Q R+034+&ad' d+K 1""4K&+2#s"as0+s+d30'#!d+=4144s#0'l'#aa&"#0l+2#+@F C'44a, N (@J@) N#2+l d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' d+ +s"3d#a!"+s d+ s+03!daa d+ d's #!s"#"30#'!+s +d30a"#2as (4/l#0a y 4ada) d+ As3!0#:! E3&+a, F(), P4 Q R+034+&ad' d+K 1""4K4+4s#0/2sal3d'&4d8+3&+a2F!aJ4d8
-,
D6a., D, R'd&63+. Ca&2a>al, R, Bla!0', A, M'&+!' #5*!+., B, Galla&d', I, Vall+, C y D#+&+!d'!0, D (@JJ) Ada4"a0#:! +s4a7'la d+ las +s0alas d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' d+ Ry Ps#0'"1+5a, (), @Q R+034+&ad' d+K 1""4K4s#0'"1+5a0'54d8@4d8 Es0a&/a>al &3"'s, A, I.?3#+&d' R3s, T y L:4+. Ma&"6!+., O (@J) A!9l#s#s d+l /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' +! &34's +! +s' d+ +=0l3s#:! s'0#al Anales de #sicologa, J (@), Q R+034+&ad' d+K 1""4Ks0#+l'#s0###+ss0#+l'414_4#dSJ@@Q F@@JJJJ@JJJs0"s0#a&""+=" Galla&d' C3ad&a, I y M'ya!' D6a., E (@J@) A!9l#s#s 4s#0'5*"' d+ las +s0alas Ry (2+&s#:! +s4a7'la) +! 3!a 53+s"&a d+ ad'l+s0+!"+s 01#l+!'s 1niversitas #sychologica, (), FQFF R+034+&ad' d+K 1""4K&+daly0'&4d8@J@4d8 G'!.al+s Lla!+.a, M (@JJ 2. %nstrumentos de $valuación #sicológica R+034+&ad' d+K 1""4K!+4s#/2s4s#'&/&+/''s@JJ+!A0+&2'l+sI!s"&35+!" 'sE2al3a0#'!Ps#0'l'#0a4d8 G3a&d#a, y P+&:, M (@JJ) $squemas de estadstica3 aplicaciones en intervención ambiental 4p. ''2 Ba&0+l'!aK P3/l#0a0#'!+s d+ la U!#2+&s#"a" d+ Ba&0+l'!a H+&!9!d+., +&!9!d+. Ba4"#s"a (@JJ) /etodologa de la %nvestigación M*=#0'K M0G&aQH#ll I!"+&a5+a!a M+d#!a Cal2#ll', MA, G3"#*&&+. H+&!9!d+., C Y y Pad&:s Bl9.?3+., (@J) P&'4#+dad+s 4s#0'5*"as d+ la +s0ala d+ /#+!+s"a& 4s#0'l:#0' d+ Ry +! 4'/la0#:! 5+=#0a!a +evista de $ducación y Desarrollo. R+034+&ad' d+K 1""4K030s3d5=&+2#s"as+d3d+sa&&'ll'a!"+'&+s@J@ Pad&'s4d8 N'&+7a, A l, Al0a&a. M'&+!', N, R'>as, G y R+/'ll+d' Mal4#0a, D (@J@) A4l#0a/#l#dad d+ l's 0"+'s d+ '& y *"#0's +! la #!2+s"#a0#:! 03al#"a"#2a @ (), @Q@ R+034+&ad' d+K 1""4Ks0#+l''&0'4d8a?3#2@!2@!aJ