Telaah Ilmiah
METABOLIC CATARACT
Oleh
Ade Trianda Rizki, S.Ked 04054821618032
Pembimbing
dr. H. Alie Solahuddin, S.! "K#
DEPARTEMEN ILMU KESEHATAN MATA RSUP DR. MOHAMMAD HOESIN PALEMBANG FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITAS SRIWIA!A "#
%$1
HALAMAN PENGESAHAN
&'&l Tel((h Ilmi(h
!e$a%oli& 'a$ara&$
Oleh)
Ade Trianda Rizki, S.Ked 04054821618032
Re(era$ ini dia)ukan un$uk memenuhi *alah *a$u $u+a* dalam men+iku$i Keani$eraan Klinik Senior di a+ian Ilmu Ke*eha$an !a$a RS- /r. !ohammad Hoe*in alem%an+ akul$a* Kedok$eran -nier*i$a* Srii)aa Srii)a a eriode 25 Aril 2016 *.d 30 !ei 2016.
alem%an+, !ei 2016
dr. H. Alie Solahuddin, S.! "K#
2
KATA PENGANTAR
u)i dan *ukur enuli* ha$urkan keada Tuhan ! karena a$a* rahma$ dan %erka$ 7a Telaah Ilmiah an+ %er)udul !e$a%oli& 'a$ara&$9 ini daa$ di*ele*aikan $ea$ ak$u. Telaah Ilmiah ini di%ua$ un$uk memenuhi *alah *a$u *ara$ u)ian keani$eraan klinik *enior di a+ian Ilmu Ke*eha$an !a$a RS- /r. !ohammad Hoe*in alem%an+ akul$a* Kedok$eran -nier*i$a* Srii)aa. enuli* )u+a in+in menamaikan $erima ka*ih keada dr. H. Alie Solahuddin, S.! "K# a$a* %im%in+anna *ehin++a enuli*an ini men)adi le%ih %aik. enuli* menadari ma*ih %anak kekuran+an dan kekeliruan dalam enuli*an $elaah Ilmiah ini. :leh karena i$u *aran dan kri$ik an+ mem%an+un *an+a$ enuli* harakan un$uk enuli*an an+ le%ih %aik di ma*a an+ akan da$an+.
3
DAFTAR ISI
HALAMAN UDUL .........................................................................................................$ HALAMAN PENGESAHAN ..........................................................................................." KATA PENGANTAR ........................................................................................................* DAFTAR ISI ......................................................................................................................+ DAFTAR GAMBAR.........................................................................................................., BAB I PENDAHULUAN..................................................................................................% BAB II TINAUAN PUSTAKA .......................................................................................-
2.1 Ana$omi ;en*a !a$a................................................................................................< 2.2 !e$a%oli*me ;en*a !a$a.........................................................................................8 2.3 Ka$arak.................................................................................................................. ...11 2.3.1 /e(ini*i............................................................................................................ 11 2.3.2 idemiolo+i................................................................................................... 12 2.3.3 Kla*i(ika*i........................................................................................................12 2.3.4 !ani(e*$a*i Klinik........................................................................................... 13 2.3.5 a$o(i*iolo+i.....................................................................................................13 2.4 Ka$arak !e$a%olik....................................................................................................14 2.4.1 Ka$arak /ia%e$e* !elli$u*............................................................................14 2.4.2 Ka$arak =alak$o*emia..................................................................................1< 2.4.3 Ka$arak Hiokal*emia .................................................................................18 2.4.4 Ka$arak enaki$ >il*on............................................................................. 18 2.4.5 Ka$arak !o$oni& /*$roh.......................................................................1? 2.5 ena$alak*aan Ka$arak..............................................................................................20 BAB III KESIMPULAN..................................................................................................."" DAFTAR PUSTAKA.........................................................................................................."*
DAFTAR GAMBAR
=am%ar 1. =am%aran o*i*i len*a ma$a dan *$ruk$ur ma$a lainna..........................................< =am%ar 2. =am%aran %a+ian%a+ian len*a ma$a.......................................................................8 4
=am%ar 3. Tamilan Sno(lake9 ada ka$arak dia%e$ik aku$................................................15 =am%ar 4. Oil Droplet 9 ada ka$arak +alak$o*emia...............................................................18 =am%ar 5. Polychromatic Iridescent ada ka$arak mo$oni& d*$roh.................................1?
BAB I PENDAHULUAN
5
Ka$arak adalah *e$ia keadaan kekeruhan ada len*a an+ daa$ $er)adi aki%a$ hidra*i "enam%ahan &airan# len*a, dena$ura*i ro$ein len*a $er)adi aki%a$ keduaduana. ia*ana kekeruhan men+enai kedua ma$a dan %er)alan ro+re*i( a$auun daa$ $idak men+alami eru%ahan dalam ak$u an+ lama. Ka$arak umumna meruakan enaki$ ada u*ia lan)u$, akan $e$ai daa$ )u+a aki%a$ kelainan kon+eni$al, a$au enuli$ enaki$ ma$a lokal menahun. erma&amma&am enaki$ ma$a daa$ men+aki%a$kan ka$arak *eer$i +laukoma, a%la*i, uei$i* dan re$ini$i* i+men$o*a. Ka$arak daa$ di$emukan dalam keadaan $ana adana kelainan ma$a a$au *i*$emik "ka$arak *enil, )uenil, heredi$er# a$au kelainan kon+eni$al ma$a. 1 Ka$arak meruakan ene%a% u$ama ke%u$aan dan +an++uan en+liha$an di *eluruh dunia menuru$ >orld Heal$h :r+aniza$ion ">H:#. ada $ahun 2002, >H: memerkirakan ka$arak an+ mene%a%kan ke%u$aan an+ reversible adalah le%ih dari 1< )u$a "4<,8@# dari 3< )u$a indiidu an+ men+alami ke%u$aan di *eluruh dunia. An+ka $er*e%u$ dinilai akan *emakin menin+ka$ men)adi 40 )u$a indiidu ada $ahun 2020. 2 /i Indone*ia, ka$arak meruakan *alah *a$u ene%a% ke%u$aan $er%anak.3 erkiraan in*iden ka$arak adalah dian$ara 1000 oran+ $erdaa$ 1 oran+ enderi$a %aru ka$arak "0,1@ $ahun#. realen*i ka$arak dalam Ri*ke*da* 2013 adalah *e%e*ar 1,8@, $er$in++i di roin*i Sulae*i -$ara dan $erendah di /KI Bakar$a.3 Ka$arak daa$ $er)adi ada *e*eoran+ den+an enaki$ me$a%olik *eer$i dia%e$e* meli$u*, +alak$o*emia, hiokal*emia, enaki$ >il*on dan di*$roi mio$onik.2 =an++uan me$a%olik an+ $er)adi daa$ memen+aruhi len*a *ehin++a daa$ $er)adi kekeruhan ada len*a. San+a$ en$in+ un$uk men+e$ahui ro*e* $er)adina ka$arak ada *e*eoran+ den+an enaki$ me$a%olik *ehin++a $er)adina ka$arak daa$ di&e+ah.
BAB II TINAUAN PUSTAKA
".$. An(/mi Len0( M((
6
;en*a kri*$alin %er%en$uk %ikonek*, aa*kular, $ak %erarna dan hamir $ran*aran *emurna an+ %er(un+*i un$uk men)a+a ke)ernihanna, *e%a+ai media re(rak*i dan un$uk ro*e* akomoda*i.2 Barin+an len*a $er*e%u$ %era*al dari ek$oderm ermukaan. ;en*a di dalam %ola ma$a $erle$ak di %elakan+ iri* an+ $erdiri za$ $em%u* &ahaa %er%en$uk *eer$i &akram an+ daa$ mene%al dan menii* ada *aa$ $er)adina akomoda*i.1 ;en*a %er*i(a$ aa*kular dan $idak $erdaa$ er*ara(an *e$elah erkem%an+an fetus, *ehin++a len*a *an+a$ $er+an$un+ den+an aCuo* humor un$uk mendaa$kan nu$ri*i dan mem%aa *amah an+ ada di*eki$ar len*a keluar.2
G(mb(1 $. =am%aran o*i*i len*a ma$a dan *$ruk$ur ma$a lainna. S&mbe1D Ameri&an A&adem o( :h$halmolo+. 2014. ;en* and 'a$ara&$
;en*a memiliki ke$e%alan *eki$ar 4 mm dan diame$erna ? mm, di *e%elah an$erior len*a $erdaa$ aCueou* humor dan di *e%elah o*$eriorna $erdaa$ i$reu*. 4 era$ len*a 135 m+ ada u*ia 0? $ahun hin++a 255 m+ ada u*ia 4080 $ahun. 5 ;en*a $er(ik*a*i oleh )arin+an ika$ kua$ ai$u zonulla Einni an+ menan++ah dan men+hu%un+kan len*a den+an %adan *iliar. ;en*a $erdiri ka*ul, ei$el, kor$ek* dan nukleu*. 2 Ka*ul len*a adalah *ua$u mem%ran *emiermea%el "*ediki$ le%ih ermea%el dariada dindin+ kailer# an+ akan memer%olehkan air dan elek$roli$ ma*uk. 4 ;en*a akan di%en$uk oleh *el ei$el len*a an+ mem%en$uk *era$ len*a di dalam ka*ul len*a. i$el len*a akan di%en$uk *era$ $eru* meneru* *ehin++a men+aki%a$kan memada$na *era$ len*a di %a+ian *en$ral *ehin++a mem%en$uk nukleu* len*a. a+ian *en$ral len*a meruakan *era$ len*a an+ alin+ dahulu di%en$uk a$au *era$ len*a an+ $er$ua di dalam ka*ul len*a. /i dalam len*a daa$ di%edakan nukleu* em%rional, (e$al dan dea*a.1 /i %a+ian luar nukleu* ini $erdaa$ ka*ul len*a an+ le%ih muda dan <
di*e%u$ *e%a+ai kor$ek* len*a. Kor$ek* an+ $erle$ak di dean nukleu* len*a di*e%u$ *e%a+ai kor$ek* an$erior, *edan+ di %elakan+na di*e%u$ *e%a+ai kor$ek* o*$erior. 7ukleu* len*a memiliki kon*i*$en*i an+ le%ih kera* di%andin+ den+an kor$ek* len*a an+ le%ih muda.
G(mb(1 ". =am%aran %a+ian%a+ian len*a ma$a S&mbe1 D Ameri&an A&adem o( :h$halmolo+. 2014. ;en* and 'a$ara&$
nam uluh lima er*en len*a $erdiri a$a* air, *eki$ar 35@na ro$ein "kandun+an ro$einna $er$in++i dian$ara )arin+a)arin+an $u%uh#. Kandun+an kalium le%ih $in++i di len*a dariada di ke%anakan )arin+an lain. Tidak ada *era$ neri, em%uluh darah, a$au *ara( di len*a.4
".$ Me(b/li0me Len0( M(( Tu)uan u$ama dari me$a%oli*me len*a adalah memer$ahankan ke$ran*aranan
len*a. ;en*a mendaa$kan ener+i $eru$ama melalui me$a%oli*me +luko*a anaero%ik. Komonen en$in+ lain an+ di%u$uhkan len*a adalah %en$uk 7A/H $ereduk*i an+ didaa$kan melalui )alur en$o*a an+ %er(un+*i *e%a+ai a+en ereduk*i dalam %io*in$e*i* a*am lemak dan +lu$a$ion. !e$a%oli*me %er%a+ai za$ di len*a adalah *e%a+ai %eriku$D2,5 $. !e$a%oli*me =luko*a =luko*a mema*uki len*a dari aCueou* humor melalui di(u*i *ederhana dan di(u*i an+ di(a*ili$a*i. Kirakira ?0?5@ +luko*a an+ ma*uk ke len*a akan di(o*(orila*i oleh enzim heFokina*e men)adi +luko*a6(o*(a$. HeFokina*e akan 8
$er*a$ura*i oleh kadar +luko*a normal ada len*a *ehin++a aa%ila kadar +luko*a normal $elah di&aai, maka akan reak*i ini akan $erhen$i. =luko*a6(o*(a$ an+ $er%en$uk ini akan di+unakan di )alur +likoli*i* anaero% dan )alur en$o*a (o*(a$. ;en*a $idak dilalui em%uluh darah *ehin++a kadar ok*i+en len*a *an+a$ rendah. :leh karena i$u, me$a%oli*me u$amana %erlan+*un+ *e&ara anaero% ai$u +likoli*i* anaero%. Se%e*ar <0@ AT len*a diha*ilkan melalui +likoli*i* anaero%. >alauun kirakira hana 3@ dari +luko*a ma*uk ke *iklu* Kre%*, $e$ai *iklu* ini men+ha*ilkan 25@ dari *eluruh AT an+ di%en$uk di len*a. Balur lain an+ meme$a%oli*me +luko*a6(o*(a$ adalah )alur en$o*a (o*(a$. Kirakira 5@ dari *eluruh +luko*a len*a dime$a%oli*me oleh )alur ini dan daa$ di*$imula*i oleh enin+ka$an kadar +luko*a. Ak$ii$a* )alur en$o*a (o*(a$ di len*a le%ih $in++i di%andin+kan di )arin+an lain un$uk men+ha*ilkan %anak 7A/H an+ %er(un+*i un$uk mereduk*i +lu$a$ion. Balur lain an+ %ereran dalam me$a%oli*me +luko*a di len*a adalah )alur *or%i$ol. Ke$ika kadar +luko*a menin+ka$, *eer$i ada keadaan hier+likemik, )alur *or%i$ol akan le%ih ak$i( dari ada )alur +likoli*i* *ehin++a *or%i$ol akan $erakumula*i. =luko*a akan diu%ah men)adi *or%i$ol den+an %an$uan enzim an+ %erada di ermukaan ei$el ai$u aldo*a reduk$a*e. ;alu *or%i$ol akan dime$a%oli*me men)adi (ruk$o*a oleh enzim oliol dehidro+ena*e. nzim ini memiliki a(ini$a* an+ rendah, ar$ina
*or%i$ol akan $erakumula*i *e%elum daa$
mene%a%kan
re$en*i
*or%i$ol
di
len*a.
Selan)u$na
dime$a%oli*me, *ehin++a *or%i$ol
dan
(ruk$o*a
mene%a%kan $ekanan o*mo$ik menin+ka$ dan akan menarik air *ehin++a len*a akan men++em%un+, *i$o*kele$al men+alami keru*akan, dan len*a men)adi keruh. ". !e$a%oli*me ro$ein Kon*en$ra*i ro$ein len*a adalah kon*en$ra*i ro$ein an+ $er$in++i dari *eluruh )arin+an $u%uh. Sin$e*a ro$ein len*a %erlan+*un+ *eumur hidu. Sin$e*i* ro$ein u$ama adalah ro$ein kri*$alin dan Major Intrinsic Protein "!I#. Sin$e*a ro$ein hana %erlan+*un+ di *el ei$el dan di ermukaan *era%u$ kor$ikal. ;en*a ro$ein daa$ *$a%il dalam ak$u an+ an)an+ karena ke%anakan enzim ende+rada*i ro$ein dalam keadaan normal daa$ diinhi%i*i. ;en*a daa$ men+on$rol de+rada*i ro$ein den+an menandai ro$ein an+ akan dide+rada*i den+an u%iCui$in. ro*e* ini %erlan+*un+ di lai*an ei$elial dan mem%u$uhkan AT. ;en*a ro$ein dirom%ak men)adi e$ida oleh endoe$ida*e lalu dirom%ak la+i men)adi a*am amino oleh ek*oe$ida*e. ndoe$ida*e diak$ia*i oleh me+ne*ium dan kal*ium dan %eker)a o$imal ada H <,5. Su%*$ra$ u$ama enzim ini adalah kri*$alin alha. 'on$oh
?
endoe$ida*e adalah &alain. 'alain daa$ diinhi%i*i oleh &ala*$a$in. 'ala*$a$in adalah meruakan inhi%i$or ne$ral an+ kon*en$ra*ina le%ih $in++i dariada &alain. 3. =lu$a$ion =lu$a$ion ";G+lu$amil;*i*$ein+li*in# di)umai dalam kon*en$ra*i an+ %e*ar di len*a, $eru$ama di lai*an ei$elial. un+*i +lu$a$ion adalah memer$ahankan ke$ran*aranan len*a den+an &ara men&e+ah a++re+a*i kri$alin dan melindun+i dari keru*akan ok*ida$i(. =lu$a$ion memiliki ak$u aruh 12 hari dan didaur ulan+ ada *iklu* G +lu$amil. Sin$e*i* dan de+rada*i +lu$a$ion %erlan+*un+ dalam ke&ea$an an+ *ama. =lu$a$ion di*in$e*i* dari ;+lu$ama$, ;*i*$ein, dan +li*in dalam dua $aha an+ mem%u$uhkan 1112@ AT len*a. =lu$a$ion $ereduk*i )u+a didaa$kan dari aCueou* humor melalui $ran*or$er khu*u*. eme&ahan +lu$a$ion men+eluarkan a*am amino an+ akan didaur ulan+ un$uk em%en$ukan +lu$a$ion *elan)u$na. 4. !ekani*me An$iok*ida ;en*a daa$ men+alami keru*akan aki%a$ radikal %e%a* *eer$i *e*ie* ok*i+en reak$i(. Se*ie* ok*i+en reak$i( adalah *e%u$an un$uk *ekelomok radikal ok*i+en an+ *an+a$ reak$i(, meru*ak liid, ro$ein, kar%ohidra$ dan a*am nuklea$. 'on$oh &on$oh radikal ok*i+en adalah anion *uerok*ida ":2#, radikal %e%a* hidrok*il ":H#, radikal erok*il "R::#, radikal liid erok*il ";::H#, ok*i+en $un++al ":2#, dan hidro+en erok*ida "H2:2#. !ekani*me keru*akan an+ diaki%a$kan oleh *e*ie* ok*i+en reak$i( adalah erok*ida*i liid mem%ran mem%en$uk malondialdehida, an+ akan mem%en$uk ika$an *ilan+ an$ara ro$ein dan liid mem%ran *ehin++a *el men)adi ru*ak. olimeri*a*i dan ika$an *ilan+ ro$ein $er*e%u$ mene%a%kan a++re+a*i kri*$alin dan inak$ia*i enzimenzim an+ %ereran dalam mekani*me an$iok*idan *eer$i ka$ala*e dan +lu$a$ion reduk$a*e. ;en*a memiliki %e%eraa enzim an+ %er(un+*i un$uk melindun+i dari radikal %e%a* *eer$i +lu$a$ion erok*ida*e, ka$ala*e dan *uerok*ida di*mu$a*e. !ekani*me an$iok*idan ada len*a adalah den+an &ara di*mu$a*i radikal %e%a* *uerok*ida men)adi hidro+en erok*ida den+an %an$uan enzim *uerok*ida di*mu$a*e. ;alu hidro+en erok*ida $er*e%u$ akan diu%ah men)adi molekul air dan ok*i+en melalui %an$uan enzim ka$ala*e. Selain i$u, +lu$a$ion $ereduk*i daa$ mendonorkan +u+u* hidro+enna ada hidro+en erok*ida *ehin++a %eru%ah men)adi molekul air den+an %an$uan enzim +lu$a$ion erok*ida*e. =lu$aion $ereduk*i an+ $elah mem%erikan +u+u* hidro+enna akan mem%en$uk +lu$a$ion $erok*ida*i an+ $idak ak$i(, $e$ai
10
7A/H an+ %era*al dari )alur en$o*a akan men+u%ahna kem%ali men)adi +lu$a$ion $ereduk*i den+an %an$uan enzim +lu$a$ion reduk$a*e. 5. !ekani*me en+a$uran Ke*eim%an+an 'airan dan elek$roli$ A*ek (i*iolo+i an+ $eren$in+ dalam men)a+a ke$ran*aranan len*a adalah en+a$uran ke*eim%an+an &airan dan elek$roli$. Ke$ran*aranan len*a *an+a$ %er+an$un+ ada komonen *$ruk$ural dan makromolekular. Selain i$u, hidra*i len*a daa$ mene%a%kan kekeruhan len*a. ;en*a memunai kadar kalium dan a*am amino an+ $in++i di%andin+kan aCueou* dan i$reu* dan memiliki kadar na$rium dan klorida an+ le%ih rendah di%andin+kan *eki$arna. Ke*eim%an+an elek$roli$ dia$ur oleh ermea%ili$a* mem%ran dan oma na$rium dan kalium "7aKATa*e#. oma ini %er(un+*i memoma na$rium keluar dan memoma kalium un$uk ma*uk. Kom%ina*i dari $ran*or$ ak$i( dan ermea%ili$a* mem%ran di len*a di *e%u$ $eori oma %o&or. Kalium dan a*am amino di$ran*or$a*ikan ke dalam len*a *e&ara ak$i( ke an$erior len*a melalui ei$helium. ;alu kalium dan a*am amino akan %erdi(u*i melalui %a+ian o*$erior len*a. Sedan+kan na$rium ma*uk ke dalam len*a di %a+ian o*$erior len*a *e&ara di(u*i dan keluar melalui %a+ian an$erior len*a *e&ara ak$i(. ".* K((1(2 ".*.$ De3ini0i
Ka$arak %era*al dari unani Katarrhakies, In++ri* Cataract dan ;a$in Cataracta an+ %erar$i air $er)un. /alam %aha*a Indone*ia di*e%u$ %ular dimana en+liha$an *eer$i $er$u$u air $er)un aki%a$ len*a an+ keruh. Ka$arak adalah *e$ia kekeruhan ada len*a an+ daa$ $er)adi aki%a$ hidra*i "enam%ahan &airan# len*a, dena$ura*i ro$ein len*a, a$au $er)adi aki%a$ keduaduana. Kekeruhan len*a ini men+aki%a$kan len*a $idak $ran*aran, *ehin++a uil akan %erarna u$ih a$au a%ua%u. 1 ".*." E4i'emi/l/gi
!enuru$ >H:, k a$arak meruakan ene%a% u$ama ke%u$aan dan +an++uan en+liha$an di *eluruh dunia. ada $ahun 2002, >H: memerkirakan ka$arak an+ mene%a%kan ke%u$aan an+ reversible adalah le%ih dari 1< )u$a "4<,8@# dari 3< )u$a indiidu an+ men+alami ke%u$aan di *eluruh dunia. An+ka $er*e%u$ dinilai akan *emakin menin+ka$ men)adi 40 )u$a indiidu ada $ahun 2020. 2
".*.* Kl(0i3i2(0i
11
Ada %e%eraa )eni* kla*i(ika*i an+ *erin+ di+unakan un$uk menilai ka$arak, mi*alna %erda*arkan u*ia $im%ulna ka$arak, ai$uD 1 a. Ka$arak kon+eni$al, ka$arak an+ *udah $erliha$ ada u*ia di %aah 1 $ahun %. Ka$arak )uenil, ka$rak an+ $er)adi *e*udah u*ia 1 $ahun Ka$arak me$a%olik ka$arak dia%e$ik, +alak$o*emia, hiokal*emik, Wilson Disease, dan di*$roi mio$onik :$o$ Ka$arak Trauma$ik Ka$arak Komlika$a &. Ka$arak *enil, ka$arak *e$elah u*ia 50 $ahun.
ila %erda*arkan kekeruhan len*a di%a+i men)adiD a. Ka$arak ma$ur en$uk ka$arak an+ *eluruh ro$ein kor$ek*na $elah men+alami kekeruhan. %. Ka$arak ima$ur en$uk ka$arak an+ mana ma*ih $erdaa$ len*a an+ $ran*aran. &. Ka$arak hierma$ur en$uk ka$arak an+ mana ro$einro$ein kor$ek* len*ana $elah men&air.
ila %erda*arkan le$ak kekeruhan len*a di%a+i men)adiD a. Ka$arak kor$ikali* !eruakan kekeruhan ada kor$ek* len*a. eru%ahan hidra*i *era$ len*a mene%a%kan $er%en$ukna &elah&elah dalam ola radial di *ekelilin+ daerah ekua$or. Ka$arak ini &enderun+ %ila$eral, $e$ai *erin+ a*ime$rik. /era)a$ +an++uan (un+*i en+liha$an %eraria*i $er+an$un+ *e%eraa deka$ kekeruhan len*a den+an *um%u en+liha$an. %. Ka$arak *u%ka*ulari* an$erior a$au o*$erior !eruakan %en$uk ka$arak an+ mana kekeruhan %erada ada kor$ek* di deka$ ka*ul o*$erior %a+ian *en$ral. Ka$arak ini &enderun+ menim%ulkan +an++uan en+liha$an. +e)ala an+ umum an$ara lain lare9 dan enurunan en+liha$an ada kondi*i en&ahaaan an+ $eran+. Kekeruhan len*a di*ini daa$ $im%ula aki%a$ $rauma, en++unaan kor$iko*$eroid "$oikal a$au *i*$emik#, eradan+an a$au a)anan radia*i en+ion. &. Ka$arak nukleari* !eruakan ro*e* konden*a*i dalam nukleu* len*a *e$elah u*ia er$en+ahan. =e)ala an+ alin+ dini mun+kin %erua mem%aikna en+liha$an deka$ $ana ka&ama$a "en+liha$an kedua9#. Ini meruakan aki%a$ menin+ka$na kekua$an (oku* len*a di %a+ian *en$ral. =e)ala+e)ala lain daa$ %erua di*krimina*i arna
12
an+ %uruk a$au diloia monokular. Se%a+ian %e*ar ka$arak nuklear %ia*ana %ila$eral, $e$ai %i*a a*ime$rik. ".*.+ M(ni3e0(0i Klini2
1. 2. 3. 4. 5. 6. <.
en+liha$an ka%ur andan+an *eer$i %era*a Ta)am en+liha$an menurun *e&ara ro+re*i( Silau andan+an le%ih $eran+ )ika %erada di $ema$ redu /aa$ mem%a&a $ana ka&ama$a "Se&ond Si+h$# /iloia a$au en+liha$an +anda
".*., P(/3i0i/l/gi
a$o(i*iolo+i ka$arak %elum *eenuhna dimen+er$i. >alauun demikian, ada len*a ka$arak *e&ara karak$eri*$ik $erdaa$ a+re+a$a+re+a$ ro$ein an+ men+ham%urkan %erka* &ahaa dan men+uran+i $ran*aran*ina. eru%ahan ro$ein lainna akan men+aki%a$kan ru%ahan arna len*a men)adi kunin+ a$au &okla$. Temuan $am%ahan mun+kin %erua e*ikel dian$ara *era$*era$ len*a a$au mi+ra*i *el ei$el dan em%e*aran *el*el ei$el an+ meniman+. Se)umlah (ak$or an+ $uru$ %ereran dalam $er%en$ukna ka$arak an$ara lain keru*akan ok*ida$i( "dari ro*e* radikal %e%a*#, *inar ul$raiole$, dan malnu$ri*i.4
".+ K((1(2 Me(b/li2 Ka$arak me$a%olik meruakan *ua$u keadaan ka$arak an+ $im%ul aki%a$ enaki$
endokrin dan a%normali$a* %iokimia $u%uh *eer$i dia%e$e* meli$u*, +alak$o*emia, hiokal*emia, enaki$ >il*on dan di*$roi mio$onik. 2,5 ".+.$ K((1(2 Di(bee0 /ia%e$e* melli$u* adalah *ua$u +an++uan me$a%olik komlek* an+ )u+a men+enai em%uluhem%uluh darah halu*, dan *erin+ mene%a%kan keru*akan )arin+an an+ lua*, $erma*uk ma$a. Kemun+kinan adana dia%e$e* melli$u* haru* *elalu dier$im%an+kan ada *emua a*ien re$inoa$i, ka$arak, kelumuhan o$o$ ek*$raokular, neuroa$i o$iku*, a$au eru%ahan mendadak re(rak*i an+ $idak daa$ di)ela*kan ene%a%na.4 Ka$arak dia%e$e* meruakan ka$arak an+ $er)adi aki%a$ adana enaki$ dia%e$e* melli$u*. Ka$arak ada a*ien dia%e$e* meli$u* daa$ $er)adi dalam 3 %en$uk D 1 1. a*ien den+an dehidra*i %era$, a*ido*i* dan hier+likemia na$a, ada len*a akan $erliha$ kekeruhan %erua +ari* aki%a$ ka*ul len*a %erkeru$. ila dehidra*i lama akan $er)adi kekeruhan len*a, kekeruhan akan hilan+ %ila $er)adi rehidra*i dan kadar +ula normal kem%ali. 13
2. a*ien dia%e$e* )uenil dan $ua $idak $erkon$rol, dimana $er)adi ka$arak *eren$ak ada kedua ma$a dalam 48 )am, %en$uk daa$ *no (lake a$au %en$uk irin+ *u%ka*ular. 3. ka$arak ada a*ien dia%e$e* dea*a dimana +am%aran *e&ara hi*$olo+ik dan %iokimia *ama den+an ka$arak a*ien nondia%e$ik. /ia%e$e* !elli$u* daa$ memen+aruhi ke)ernihan len*a, indek* re(rak*i dan amli$udo akomoda$i(na. /en+an enin+ka$an kadar +ula darah, )u+a diiku$i den+an kadar +luko*a ada aCueou* humor. Kadar +luko*a darah an+ menin+ka$ ada aCueou* humor dan +luko*a akan ma*uk ke dalam len*a melalui di(u*i *ehin++a kadar +luko*a dalam len*a akan menin+ka$. e%eraa molekul +luko*a akan diu%ah men)adi *or%i$ol oleh enzim aldo*e reduk$a*e an+ $idak di me$a%oli*me namun mene$a di dalam len*a.2 Tekanan o*mo$ik akan mene%a%kan in(luk* dari air ke dalam len*a an+ mene%a%kan em%en+kakan dari *era$*era$ len*a. Keadaan hidra*i len$ikular daa$ memen+aruhi kemamuankekua$an re(rak*i len*a. a*ien den+an dia%e$e* daa$ menun)ukkan eru%ahan kekua$an re(rak*i %erda*arkan eru%ahan ada kadar +luko*a darah an+ dialami. eru%ahan mioik aku$ daa$ men+indika*ikan dia%e$e* an+ $idak $erdia+no*a a$au dia%e$e* an+ $idak $erkon$rol. Seoran+ den+an dia%e$e* memiliki amli$udo akomoda*i an+ menurun di%andin+kan den+an kon$rol ada u*ia an+ *ama, dan re*%ioia daa$ $er)adi ada u*ia an+ le%ih muda ada a*ien den+an dia%e$e* )ika di%andin+kan den+an an+ $idak men+alamina. 2 Ka$arak adalah ene%a% $er*erin+ dari +an++uan en+liha$an ada a*ien den+an dia%e$e*. Ka$arak dia%e$ik aku$ a$au *no(lake &a$ara&$9 %ia*ana $er)adi eru%ahan %ila$eral ada ma$a dan $er*e%ar ada *u%ka*ular len*a *e&ara $i%a$i%a, *er$a %ia*ana $er)adi ada u*ia muda den+an dia%e$e* melli$u* an+ $idak $erkon$rol. Kekeruhan mul$ile %erarna a%ua%u u$ih ada *u%ka*ular den+an enamilan *eer$ i *erihan *erihan *al)u "*no(lake9# $erliha$ ada %a+ian kor$ek* an$erior dan o*$erior len*a. en$uk akuolakuol dan *eer$i &elah daa$ $amak ada kor$ek* len*a. !e*kiun ka$arak dia%e$ik aku$ )aran+ di)umai ada rak$ek klini*, namun *e+ala ma&am %en$uk ma$uri$a* ro+re*i( dari ka$arak %ila$eral kor$ikal ada anak a$au dea*a muda haru* men+in+a$kan ara dok$er akan kemun+kinan dia%e$e* melli$u*. Re*iko $in++i ada ka$arak $erkai$ u*ia ada a*ien den+an dia%e$e* daa$ meruakan aki%a$ dari akumula*i *or%i$ol dalam len*a, eru%ahan hidra*i len*a, dan enin+ka$an +liko*ila*i ro$ein ada len*a dia%e$ik.2 14
G(mb(1 *. Tamilan Sno(lake9 ada ka$arak dia%e$ik aku$. S&mbe1 ) Ameri&an A&adem o( :h$halmolo+. 2014. ;en* and 'a$ara&$
en)ela*an %a+aimana $er)adina ka$arak dia%e$ik ada manu*ia ma*ih %elum dike$ahui. 7amun ada 3 mekani*me an+ didu+a %ereran ai$u +lika*i nonenzima$ik, *$re* ok*ida$i(, dan )alur olol. /alam kondi*i hier+likemia, *e%a+ian +luko*a an+ %erle%ih akan %ereak*i *e&ara nonenzima$ik den+an ro$ein, )arin+an *er$a darah. ro*e* an+ di*e%u$ +lika*i nonenzima$ik ini akan men+ha*ilkan adan&ed +l&a$ion end rodu&$* "A=*#. Ter%en$ukna A=* diaali en++a%un+an +u+u* kar%onil +luko*a den+an +u+u* amiro dari ro$ein a$au a*am amino *ehin++a mem%en$uk %a*a S&hi(( i$u akan $eru* %er$am%ah, dan ada *ua$u *aa$ men&aai $i$ik eCuili%rium. ;amakelamaan *e$elah *eran+kaian ro*e* kimiai, %a*a S&hi(( mem%en$uk roduk Amadori. Selan)u$na, melalui *eran+kaian ro*e* ka*kade dehidra*i, konden*a*i, (ra+men$a*i dan ok*ida*i $er%en$uklah A=*. eneli$ian menun)ukan enumukan A=* ada len*a ma$a akan memer&ea$ ro*e* ka$arak$o+ene*i* %aik ada hean ek*erimen mauun enderi$a dia%e$e*. /alam kondi*i (i*iolo+i*, $u%uh akan daa$ melakukan komen*a*i $erhada +luko*a an+ %erle%ih den+an &ara meme$a%oli*mena melalui )alur +likoli*i* dan en$o*e *hun$. ada keadaan hier+likimia, em%uan+an +luko*a melalui kedua )alur $er*e%u$ %er$am%ah %anak. Akan $e$ai +luko*a an+ %erle%ihan akan diu%ah men)adi *or%i$ol
oleh
enzim
aldo*e
rekdura*e
"AR#
melalui
)alur
olol.
Sor%i$ol akan menumuk di dalam in$ra*el karena *uli$ menem%u* mem%rane *el. Aki%a$na $er)adi +an++uan ada homeo*$a$i* o*mo$ik dan $er)adilah hiero*mo$ik di dalam *el len*a an+ mene%a%kan len*a mulai mem%en+kak dan ermea%ili$a* mem%ran %eru%ah. Kadar na$rium menin+ka$, *edan+kan kadar kalium menurun. 15
Ter)adi ula enurunan kadar +lu$a$ion, moino*i$ol, AT dan a*am amino %e%a*. i$el len*a di %a+ian *en$ral akan %er$am%ah %e*ar *ehin++a $erliha$ *eer$i akuol. Kemudian diiku$i den+an em%en+kakan *era$ kor$ikal *uer(i*ial. /e+enera*i len*a akan $er)adi *ehin++a kor$ek* men)adi oak, *elan)u$na in$i *el iku$ men)adi oak *eirin+ en&airan ada re+io kor$ikal. nzim aldo*e reduk$a*e memerlukan 7A/H *e%a+ai ko(ak$or. adahal 7A/H )u+a dierlukan oleh in$ra*el un$uk re+era*i molekul an$uok*idan *eer$i +lu$a$ion dan i$amin '. Aki%a$na kadar an$iok*id*an menurun. erda*arkan %uk$i%uk$i an+ ada, *$re** ok*ida$i( an+ $er)adi ada dia%e$e* %erkai$an den+an enurunan kadar +lu$a$ion dan enurunan kadar 7A/H, den+an demikian enin+ka$an *or%i$ol dehidro+ena*e $erkai$ den+an $er+an++una kadar 7A/ an+ %ermani(e*$a*i *e%a+ai modi(ika*i ro$ein oleh +liko*ila*i nonenzima$ik ada ro$ein len*a.6 eran dari enzimenzim an$iok*idan an+ en$in+ dalam melindun+i )arin+an dari eru*akan ok*ida$i( *er$a *$re** ok*ida$i( $erma*uk (ak$or en$in+ an+ %ereran dalam a$o+ene*i* ka$arak dia%e$ik.< ".+." K((1(2 G(l(2/0emi( =alak$o*emia adalah *ua$u enaki$ au$o*omal re*e*i( an+ di$urunkan %erua
+an++uan me$a%oli*me +alak$o*a an+ di*e%a%kan oleh de(i*ien*i enzim an+ $erli%a$ dalam me$a%oli*me +alak$o*a un$uk dikoner*i ke +luko*a. nzme i$u adalah +alak$okina*e "=A;K#, +alak$o*e1ho*ha$e uridl$ran*(era* "=A;T#, dan uridin dio*ha$e
+ala&$o*e4J eimera*e"=A;#.
Se%a+ai
kon*ekuen*ina,
+alak$o*a
$erakumula*i ada )arin+an $u%uh, an+ den+an me$a%oli*me le%ih lan)u$ men+koner*i +alak$o*a men)adi +alak$i$ol "dul*i$ol#, +ula alkohol dari +alak$o*a. =alak$o*emia meruakan ha*il adana de(ek ada *a$u dari $i+a enzim an+ $erli%a$ dalam me$a%oli*m +alak$o*aD +alak$o*a 1(o*(a$ uridil $ran*(era*e "=A;T#, +alak$okina*e, a$au -/+alak$o*a4eimera*e "=A;#. en$uk an+ alin+ umum dan alin+ %era$, dikenal *e%a+ai +alak$o*emia kla*ik, di*e%a%kan oleh de(ek ada enzim $ran*(era*e. nzim ini en$in+ un$uk men+u%ah +alak$o*a men)adi +luko*a, karena lak$o*a an+ meruakan +ula u$ama *u*u adalah di*akarida an+ men+andun+ +luko*a dan +alak$o*a.2 ada ka$arak +alak$o*emia, %erhu%un+an den+an +an++uan me$a%oli*me +alak$o*a *e)ak lahir. =alak$o*emia $er)adi dalam dua %en$uk ai$u +alak$o*emia kla*ik aki%a$ de(i*ien*i =A;T dan enaki$ aki%a$ de(i*ien*i enzim +alak$okina*e. 5
16
ada keadaan +alak$o*emia kla*ik, +e)ala an+ mun&ul adalah malnu$ri*i, hea$ome+ali, ik$erik dan +an++uan men$al . /ia+no*i* a*$i un$uk +alak$o*emia kla*ik daa$ di kon(irma*i den+an meliha$ +alak$o*a di dalam urine. 2 a*iena*ien den+an +alak$o*emia kla*ik, <5@ akan $im%ul ka$arak, %ia*ana dalam %e%eraa min++u er$ama *e$elah kelahiran. Akumula*i +alak$o*a dan +alak$iol dalam *el*el len*a mene%a%kan enin+ka$an $ekanan o*mo$i& in$ra*elular dan in(luk* &airan len*a. ia*ana, nu&leu* dan kor$ek* %a+ian dalam men)adi keruh, mene%a%kan +am%aran $e$e*an minak9 "Oil Droplet! ada re$roilumina*i. Bika enaki$ ini $e$a $idak di$erai, ka$arak akan %erkem%an+ men)adi kekeruhan len*a $o$al. Terai +alak$o*emia adalah men+elimina*i *u*u dan roduk *u*u dari makanan *eharihari. ada %e%eraa ka*u*, em%en$ukan ka$arak aal daa$ di%alik oleh dia+no*i* an+ $ea$ dan in$eren*i dii$. /e(i*ien*i dua enzim lainna, eimera*e dan +alak$okina*e, )u+a daa$ mene%a%kan +alak$o*emia. /e(i*ien*i ini le%ih )aran+ dan mene%a%kan a%normali$a* *i*$ema$i* an+ le%ih rin+an. Ka$arak daa$ )u+a $amak $e$ai %ia*ana mun&ul ada umur an+ le%ih $ua dariada +alak$o*emia kla*ik. 2
G(mb(1 +. Oil Droplet 9 ada ka$arak +alak$o*emia. S&mbe1 ) Ameri&an A&adem o( :h$halmolo+. 2014. ;en* and 'a$ara&$
".+.* K((1(2 Hi4/2(l0emi( 5K((1(2 Te(ni6
.Ka$arak mun+kin $er)adi dalam hu%un+an den+an *e$ia keadaan an+ mene%a%kan hiokal*emia. Hiokal*emia daa$ idioa$ik, a$au daa$ $im%ul *e%a+ai ha*il dari eru*akan an+ $idak di*en+a)a +landula ara$iroidea *elama oera*i $iroid. ia*ana %ila$eral, ka$arak hiokal*emia adalah kekeruhan iridescent punctata di kor$ek* an$erior dan o*$erior an+ $erle$ak dian$ara ka*ul len*a dan %ia*ana dii*ahkan dari ka*ul len*a oleh *ua$u daerah len*a an+ )ernih. Kekeruhan ini mun+kin $e$a *$a%il a$au ma$ur men)adi ka$arak kor$ikal $o$al. ada emerik*aan darah $erliha$ kadar kal*ium $urun.2
1<
".+.+ K((1(2 Wilson Disease enaki$ >il*on "Wilson"s Disease# adalah kelainan +ene$ik a$au %aaan
an+ mene%a%kan $er)adina enumukan za$ $em%a+a "copper # aki%a$ kelainan me$a%oli*me za$ $em%a+a di dalam *el*el ha$i.2 Tem%a+a adalah *alah *a$u za$ nu$ri*i an+ %ereran *e%a+ai ko(ak$or dari %anak ro$ein. Ke%u$uhan harian $em%a+a adalah 0,? m+hari an+ dieroleh melalui makanan. Ra$ara$a manu*ia men+on*um*i $em%a+a *e%anak 25 m+ *ehari *ehin++a kele%ihan $em%a+a ini akan di%uan+. Tem%a+a an+ ada dalam makanan akan di*era melalui u*u* dan dialirkan em%uluh darah menu)u ha$i. /i dalam *el ha$i, *e%a+ian $em%a+a akan di%uan+ ke *irkula*i emedu. Se%a+ian lainna akan %erika$an den+an ro$ein &erulola*min dan dialirkan ke em%uluh darah *i*$emik.8 ada indiidu den+an enaki$ >il*on, $er)adi mu$a*i ada +en AT<. Kelainan ini di$urunkan den+an ola au$o*omal re*e*i(. !u$a*i ini mene%a%kan $em%a+a dalam *el
ha$i
$idak
daa$
di%uan+
ke
*irkula*i
emedu
mauun
diika$
oleh
&erulola*min. Kon*ekuen*i dari keadaan $er*e%u$ adalah a. Tem%a+a menumuk di dalam *el ha$i karena $idak daa$ di%uan+ ke *irkula*i emedu *ehin++a daa$ meru*ak or+an ha$i. %. 'erulola*min dilea* ke aliran darah dalam %en$uk ao&erulola*min an+ le%ih *in+ka$ karena le%ih &ea$ dihan&urkan. Aki%a$na, $er)adi enurunan kadar &erulola*min dalam darah. &. ;amakelamaan, $em%a+a an+ memenuhi *el ha$i akan ma*uk ke aliran darah dan akan menumuk di or+an lain, $eru$ama o$ak, ma$a, dan +in)al 'iri kha* dari mani(e*$a*i enaki$ il*on ada ma$a adalah adana &in&in Ka*erlei*&her9, an+ meruakan di*klori*a*i dari mem%ran de*men$ di *eki$ar $ei kornea %earna kunin+ ke&okla$an. 2 Terkadan+ $erdaa$ )u+a *un(loer9 ka$arak an+ %erkem%an+ ada enaki$ il*on. Hal ini dikarenakan i+men %earna kemerahan " cuprous o#ide# $er$im%un di ka*ul len*a an$erior dan kor$ek* *u%ka*ular dalam %en$uk *eer$i *$ela$a. Ke%anakan ".+.,
ka*u* %ia*ana $idak menim%ulkan +an++uan en+liha$an an+ * eriu*. 2 K((1(2 M7//ni8 D701/4h7 !o$oni& /*$roh meruakan enaki$ au$o*omal dominan$ den+an &iri kha* %erkuran+na relak*a*i dari o$o$ an+ %erkon$rak*i, $o*i*, kelemahan ada o$o$o$o$ a)ah, de(ek ada konduk*i )an$un+. a*ien den+an +e)ala $er*e%u$ daa$ $er)adi erkem%an+an kri*$al polychromatic iridescent ada kor$ek* len*a an+ daa$ %erkem%an+ men)adi kekeruhan kor$ikal an+ komli$. Kri*$al $er*e%u$ daa$ di)umai unila$eral ada a*ien $ana mo$oni& d*$roh. Polychromatic iridescent $erdiri dari
18
la*ma dari *era$ len*a. kri*$al $er*e%u$ dierkirakan mun&ul aki%a$ enim%unan lemak ada len*a.
G(mb(1 ,. Polychromatic Iridescent ada ka$arak mo$oni& d*$roh S&mbe1 ) Ameri&an A&adem o( :h$halmolo+. 2014. ;en* and 'a$ara&$ "., Pen((l(20(n((n K((1(2 en+o%a$an ka$arak adalah den+an em%edahan.
k*$rak*i
adalah &ara
em%edahan den+an men+an+ka$ len*a an+ men+alami kekeruhan. /aa$ dilakukan den+an in$raka*ular ai$u men+eluarkan len*a %er*ama den+an ka*ula len*a a$au ek*$raka*ular ai$u men+eluarkan i*i len*a "kor$ek* dan nukleu*# melalui ka*ul an$erior an+ di ro%ek "ka*ulo$omi an$erior# den+an menin++alkan ka*ul o*$erior. enanaman len*a in$raokular a$au In$ra :&ular ;en* "I:;# meruakan %a+ian dari ro*edur ini.1 (. k*$rak*i ka$arak in$ra ka*ular "KIK# a$au Intra Capsular Cataract $#traction %ICC$! Teknik em%edahan den+an men+eluarkan *eluruh len*a %er*ama den+an ka*ulna. ia*ana dilakukan %ila Eonula Einn $elah rauh a$au %erde+enera*i dan mudah u$u*. ada ka$arak ek*$rak*i in$raka*ular $idak akan $er)adi ka$arak *ekunder dan meruakan $indakan em%edahan an+ *udah )aran+ dilakukan. 1 b& k*$rak*i ka$arak ek*$ra ka*ular "KK# a$au $#tra Capsular Cataract $#traction %$CC$! Tindakan em%edahan ada len*a ka$arak dimana dilakukan en+eluaran i*i len*a den+an meme&ah a$au mero%ek ka*ul len*a an$erior *ehin++a ma**a len*a dan kor$ek* len*a daa$ keluar melalui ro%ekan $er*e%u$. 5 ;en*a in$raokular di$ema$kan ada kan$un+ ka*ular9 an+ *udah ko*on+, di*an++a oleh ka*ul o*$erior an+ u$uh a$au %ia*a di*e%u$ in the ba 9.4 1?
&. SI'S "'mall Incision Cataract 'urery# em%edahan den+an in*i*i ke&il "SI'S# ini adalah en+eluaran len*a an+ men+alami ka$arak den+an melakukan in*i*i ada *klera *eki$ar 66,5 mm kemudian dile$akkan len*a in$raokular ada ka*ul an+ $er$in++al. d. akoemul*i(ika*i %Phacoemulsification! akoemul*i(ika*i adalah $eknik ek*$rak*i ka$arak ek*$raka*ular an+ alin+ *erin+ di+unakan.
Teknik
ini
men++unakan
i%ra$or
ul$ra*onik
+en++am
un$uk
men+han&urkan nukleu* an+ kera* *ehin++a *u%*$an*i nukleu* dan kor$ek* daa$ dia*ira*i melalui *ua$u in*i*i *eki$ar 3 mm. -kuran in*i*i $er*e%u$ &uku un$uk mema*ukkan len*a in$raokular an+ daa$ dilia$ " foldable intraocular lens#.4 Komlika*i an+ daa$ $im%ul *aa$ in$raoera*i (akoemul*i(ika*i ai$u ru$ur ka*ul o*$erior akni ada 1,53,5@ ka*u*. Sedan+kan komlika*i ada o*$ oera*i (akoemul*i(ika*i akni o*$erior &a*ular oa&i$ "':#, edema kornea, dan edema makula ki*$oid.2
BAB III KESIMPULAN Ka$arak meruakan ene%a% u$ama ke%u$aan dan +an++uan en+liha$an di *eluruh dunia menuru$ >orld Heal$h :r+aniza$ion ">H:#. Ka$arak adalah *e$ia keadaan kekeruhan ada len*a an+ daa$ $er)adi aki%a$ hidra*i "enam%ahan &airan# len*a, dena$ura*i ro$ein len*a $er)adi aki%a$ keduaduana. ia*ana kekeruhan men+enai kedua ma$a dan %er)alan ro+re*i( a$auun daa$ $idak men+alami eru%ahan dalam ak$u an+ lama. Ka$arak me$a%olik *erin+ di)umai ada a*ien den+an enaki$ *i*$emik. =e)ala an+ mun&ul *eer$i andan+an ka%ur, andan+an *eer$i %era*a, $a)am en+liha$an menurun, 20
*ilau, andan+an le%ih $eran+ )ika %erada di $ema$ redu, daa$ mem%a&a $ana ka&ama$a "Se&ond Si+h$# dan diloia a$au en+liha$an +anda. Ka$arak dia%e$e* meli$u* akan mem%erikan +am%aran *no(lake, ka$arak +alak$o*emia mem%erikan +am%aran oil drole$, ka$arak hiokal*emia mem%erikan +am%aran iride*&en$ un&$a$a, ka$arak ada enaki$ il*on mem%erikan +am%aran &in&in Ka*erlei*&her dan a$au *un(loer, ka$arak ada mo$oni& d*$roh mem%erikan +am%aran ol&hroma$i& Iride*&en$. en+o%a$an ka$arak adalah den+an em%edahan. k*$rak*i adalah &ara em%edahan den+an men+an+ka$ len*a an+ men+alami kekeruhan. /aa$ dilakukan den+an in$raka*ular ai$u men+eluarkan len*a %er*ama den+an ka*ula len*a a$au ek*$raka*ular ai$u men+eluarkan i*i len*a "kor$ek* dan nukleu*# melalui ka*ul an$erior an+ di ro%ek "ka*ulo$omi an$erior# den+an menin++alkan ka*ul o*$erior.
DAFTAR PUSTAKA
1. Ila*, Sidar$a. 2010. Ilmu enaki$ !a$a, di*i ke$i+a. Bakar$a D alai ener%i$ K-I 2. Ameri&an A&adem o( :h$halmolo+. 2014. ;en* and 'a$ara&$ 3. /eke*. 2014. In(o/ATI7D Si$ua*i +an++uan en+liha$an dan ke%u$aan. Kemen$rian Ke*eha$an RI. 4. Riordana, . 2008. :($almolo+i -mum au+han L A*%ur d. 1<. Ter)emahan olehD rahm -.. Bakar$aD ='. 5. Khurana, A.K. 'omrehen*ie :h$almolo+ 4$h d, &ha$er 8. /i*ea*e o( ;en*. 7e /elhiD 7e A+e In$erna$ional. 200<. 6. !ari$im A', Sander* RA, >an$kin* B, 2002. /ia%e$e*, :Fida$ie S$re**, and An$ioFidan$*D A Reie. B io&hem !ole&ular ToFi&olo+. 1
21
S$ud o( Serum ;eel* in a$ien$* i$h Senile and /ia%e$i& 'a$ara&$*. AI: ro&eedin+* 1423 8. Ro%er$* , S&hil*k !;,200?. /ia+no*i* and $rea$men$ o( il*on di*ea*e D an uda$e. AAS;/.
22
