TAMADUN CINA

[email protected]

1

LATAR BELAKANG TAMADUN CINA   Ø  Terletak di Asia Timur dan disenaraikn sbg sebuah negara yg paling ramai bil penduduknya.   Ø  Keunikannya : i.  Perkembangan dinasti sehingga m’bawa kpd p’kembgn republik & pengaruh komunisnya serta penguasaan org luar spt Monggol, Muslim & Barat. ii.  Sumbangan kpd tamadun dunia spt falsafah Konfusianisme & Taoisme, Sis Peperiksaan Awam (SPA), penciptaan Agung dsb.

2

Asal Usul Tamadun Cina Ø Dinasti t’awal din Xia (Hsia) dr k’budayaan

Neolitik Lembah Sg Kuning (Hwang Ho). Ø Ant bandar utama ialah Anyang (t’tua), Changan & Loyang. Ø Penempatan awal manusia yg m’jlnkn aktiviti pertanian dikesan di selatan Dataran Tinggi Loes hingga lembah Sg. Wei dinamakn kebudyaan Yangshao. Ø K ebudayaan Longshan atau kebudyaan Tembikar Hitam & penduduknya tinggal menetap. Ø Ciri utama setiap penempatan dikelilingi tembok yg b’fungsi sbg benteng penahan banjir. 3

Tahap Perkembangan Tamadun Cina Ø  Dibahagikn kpd 3 period :

I. Tahap Permulaan Ø  2 pendapat -- Dinasti Xia/Hsia atau Shang Ø  Juga t’masuk Dinasti Chou/Zhou & Chin/ Qin Ø  Btk pemerinthn m’ggunakn sistem raja/ monarki. Konsep ‘mandat dari syurga’ iaitu taat setia yg tidak b’belah bagi drpd rakyat kpd raja.  

4

II. Tahap Keemasan Ø  episod pemerinthn dinasti Han, Sui, Tang & Song. M’jlnkn dasar p’luasan kuasa yg dimulakn oleh Han kao Tsu & kemuncaknya masa zmn Han Wu Ti yg dikenali ‘Maharaja Tentera’. Ø 

Wilayah taklukn m’rangkumi Korea, Manchuria, Panir dan Khokhand di Asia Tengah. – dasar imperialisme China.

Ø  Hbgn p’dggn dgn negara luar menerusi

jalan sutera & jln laut di bhgn selatn China.

5

Ø K epentingn Dinasti Han antaranya

m’hapuskn p’yeksaan hamba, m’bina terusan air & m’gunakn falsafah Konfusius dlm p’tadbirn negara. Ø  China m’jadi sebuah negara yg b’kuasa

dr segi politik dan geografi sehingga kini org Cina m’gelar diri mrk ‘anak-anak cucu Han’. Ø Era k’gemilgn Cina

- p’binaan Grand Canal yg m’hbgkn Sg. Yangtze dgn Sg. Kuning. Penyebaran agama Islam mula dikesan melalui aktiviti p’dggn.

6

III. Tahap Peralihan Ø  Dibahagikan 2 tahap iaitu tahap pencerobohan kuasa org gasar dan peralihan kpd corak pemerintahan Barat. Ø  Abad ke-13, org Monggolia menakluk utara China & Korea serta m’nubuhkn dinasti baru iaitu dinasti Chin. Ø  Selatn China ditawan oleh Mongul dibwh pimpinan Kublai Khan yg dinamakn dinasti Yuan. Keunikannya ialah pengekaln unsur kecinaan dlm pentadbirannya di China. 7

Ø Ditentang oleh org Cina khususnya petani yg dikenakn cukai yg tinggi . Dinasti Yuan digulingkn oleh Chu Yuan Chang & m’dirikn dinasti Ming. Ant kemajuan dinasti Yuan ialah teknik p’cetakn, porselin, penulisn dlm bidang perubatn, geografi & p’didikn sains. Ø Kegemilgn dinasti Ming pd zmn Maharaja yung Lo yg m’jlnkn ekspedisi ke negara Indo-China dan Kepulauan Melayu. Ø  China akhirnya jatuh ke tgn org Manchu yg m’nubuhkn dinasti Ching. Mula merosot setelah k’dtgn Barat. Ø   Belanda dan Inggeris mula m’hancurkn China dgn p’jualn opium/candu. Siri peperangn candu m’akibatkn China k’hilangn Hong Kong. Ø   Kegemilgn China cuba dibina semula oleh tokoh reformis moden spt Dr. Sun yat Sen, Yuan Shih Kai, Chiang Kai-shek dll. Sehingga China wujud sbg sebuah negara republik. 8

KEBUDAYAAN YANGSHAO v  T.C. bermula pd kurun 6 sm v  Penemuan arkeologi antara kebudayaan neolitik (z. Batu Baru) yg paling awal – Yangshao berdasarkan nama tinggalan kg jenis tradisi kebud terltk di Yangshou di provinsi shaanxi. Ia muncul pd kurun 5sm. v  Dijumpai di teres-teres berhampiran cawangancawangan Sg. Wei & Huanghe (The Yellow River) v  Menetap di perkampungan kecil, memelihara babi, membuat painted pottery & tanam mayat dlm perkuburan khas. Makanan ruji – bijirin v  Selama 5000 tahun sejak kurun ke 6sm berkembang – bahagian tengah & utara china. Kemudian diganti oleh kebudayaan longshan 9

(2) KEBUDAYAAN LONGSHAN v  muncul sejak pertengahan kurun ke 2sm v  Lebih maju dr Yangshao v  Diberi nama longshan berdasarkan penemuan tapak arkeologi di Longshan di provinsi Shandung v  Aktiviti pembuatan tembikar berlukisan ( bergantung pd gaya & bentuk sbg daya penarik) – Penggunaan mesin beroda tembikar, penanaman bijirin dgn guna penyodok & sabit

10

(3) ZAMAN GANGSA (akhir 2sm) v Pusat: Lembah sg Yangtze (Provinsi Jiangxi), Sanxingdui (provinsi Sichuan) v  Gangsa merupakan simbol elit kuasa diraja dinasti Shang (1766sm-1122sm)- pusat; utara He’nan-satu pambangunan baru – kemunculan ciri ketamadunan spt pembentukan kota, tulisan, pengkhususan pekerjaan, organasasi m’kat yg komplek.– dijumpai zhengzhou dan Anyang – beri maklumat sej. D. Shang- Penemuan tulang oracle, kulit kura2, tembok ibukota, bekas dr gangsa rata yg ditarik kuda.-Peradaban Shang beza dgn peradaban neolitik. v Tukang gangsa dihormati -Gangsa dibuat bekas utk upacara keagamaan serta loceng dan senjata. v Zaman dinasti Zhou (1123-1221sm), gangsa diguna oleh bangsawan yg rendah tarafnya-Gangsa dibuat lampu, patung Buddha, patung2 kecil v Sejak 500sm, teknologi besi hadkan kegunaan gangsa. 11

Ciri-ciri Keistimewaan Tamadun China

(1) Jangka hayat yg panjang Ø  mula dikesan sejak 2000SM sbg tdn ketiga di Eurasia slps India dan Yunani. Mampu b’thn selama 4000 thn.   (2) Dinamik Ø  Pergaduhan & kekacauan disatukan oleh tokoh spt Shih Huang Ti (Din Chin) yg diimplementasikn melalui p’binaan Tembok Besar Cina. Ø  Sistem pemerintahan berpusat dan sistem birokrasi yg berasaskn sistem peperiksaan awam. Ø  China m’jadi pengeluar sutera, penulisan kamus, penemuan teh. 12

(3) Mengutaman Nilai-Nilai Moral Ø b’asaskn nilai moral konfusianisme dan Buddhisme. Dlm politk, konsep ‘mandat dari Syurga’ dan ‘Anak Tuhan’m’jadi pengukuran utama kepimpinan seorg pemerintah.  (4) Pengaruh yg luas Ø Pengaruh China ke atas negara lain spt Jepun, Korea dan Vietnam. B’laku m’laui p’dggn dan p’luasan kuasa atau migrasi penduduk Cina ke negara luar spt kewujudan bandar ala China dan penggunaan herba dan ubatan China.

13

UNSUR-UNSUR ASAS TAMADUN CINA 1)  Peranan alam sekitar dlm mencorakkan TC v  Aktiviti pertanian dijalankan di sekitar dataran tinggi loes – tanam bijirin suai dgn cuaca di bhg timur v  Tapak kebudayaan Hemudu- bawah lembah Yangzi, benih padi ditemui menandakan tapak awal penanaman padi secara m’luas v  Cuaca lembap dan panas beserta lokasi geografi rendah meyumbang kejayaan penanaman padi.

14

2) Sistem pertanian purba (tradisional) v 

v 

v  v  v 

Asal-usul peradaban pertanian purba memperlihatkan kesanggupan manusia suaikan diri dgn keadaan cuaca dan lokasi geografi yg berbeza menghasilkan kebudayaan milet (bijirin) dan kebudayaan sawah padi yg wujud b’asingan di utara dan selatan cina. Kedua jenis kebudayaan ini tlh jadi asas peradaban pertanian di neg cina selama beb ribu th. Ini menjawab persoalan kenapa cina menitikberatkan pembangunan pertanian oleh dinasti2 cina selepasnya. Ramai menetap di selatan krn sungai mengalir ke selatan & timur & musim panas lebih panjang. Zaman dinasti Qin & Han: bil. Penduduk besar: tanah terhad, diusahakan secara maksimum. 15

3) Bahasa & Sistem tulisan Cina. v 

Bahasa cina masih kekal dan digunakan berbeza dgn bahasa2 kuno lain yg cuma diguna meluas di zaman silam shj.

v  Bahasa Han – 90% penutur – 7 loghat; loghat utama-loghat utara (Bei Fang Hua) v  Putonghua (bahasa kebangsaan): usaha awal; Shih Huang-Ti berusaha menyatukan China melalui bahasa & tulisan-Bahasa utara (Mandarin/Hanyu) dipilih oleh kerajaan 1955. v  Tulisan: dikenali sbg Hanzi (Tulisan Han) – 50 ribu perkataan – umumnya Cuma tahu 3000 perkataan. 16

v  Terbahagi 2 jenis: (1) Wen (gambar mudah) –terbahagi: Xiangxing (simbol bergambar) & Zhishi (simbol petunjuk). (2) Zi (gambar yg dicantumkan)-terbahagi:Huiyi (lambang petunjuk fikiran) & Xingsheng (gabungan bunyi-bunyi). v  2 kaedah memperluas erti/ penggunaan huruf cina:Zuangzhu (mutual semantik transfer) & jiajie (loan character) v  Xiangxing, Zhishi,Huiyi, Xingsheng, Zuangzhu& jiajie = Liushu (six principles of writing). v  Tulisan alat komunikasi utama: walaupun dialek banyak tapi boleh ditulis dgn tulisan yg satu (Hanzi). v  Digunakan di Jepun, Vietnam & korea.

17

4) Pembentukan Bangsa Tionghoa v  3 kum bangsa terbesar: i) Yan-Huang (yan di/huang di) (Shaanxi-barat china), ii) Feng-Yang (dataran Timur China), iii) Miao-Man (selatan China). v  Peredaran zaman & kerjasama antara semua membentuk Zhonghua Minzu (Tionghoa Nation)-gabungan 3 kum

18

PANDANGAN SEMESTA 1)  Penyembahan nenek moyang. v  M’kat Cina mempercayai bahawa manusia ada 2 roh: (i) po (roh kehidupan) (ii) hun (roh semangat/ persendirian) v  Apabila manusia mati, roh tetap hidup- roh nenek moyang mempunyai kuasa magik yg boleh membantu & menghukum mereka - Utk mengembira & menghormati; beri hadiah (makanan & minuman keras) ditempattempat tertentu atau di tokong. v  2 jenis penyembahan: (i) Keluarga; pertalian rapat dgn simati (ii) Zuriat; persatuan keluarga yg memiliki nama keluarga yg sama. v  Kubur yg baik; keturunan akan menerima kebaikan.

19

2) Ti’en v  Tien b’makna langit atau dewa terpenting . T’ien jg m’punyai dimensi moral. Ant. 5 maksud T’ien : 1.  Ti’en (langit) dianggap makhluk unggul (supreme being) yg menguasai nasib seseorang – sejak dinasti Zhou (1123sm-221sm). T’ien ialah langit yg b’tentangan dgn konsep bumi/ Di.Iaiatu dunia fizikal manusia ‘langit & Bumi’ / T’ien Di. 2.  T’ien sbg pihak yg mengetuai, memerintnah dan menguasai seluruh dunia & alam semesta. Dikenali sbg Maharaja tertinggi (Huang T’ien Shang Di). 3.  T’ien ialah asas nasib (Ming). Perkara yg b’laku ke atas manusia adalah akibat dr keinginan T’ien. Tian-ren heyi (perpaduan tian dgn insan): insan sebahagian dari tian; segala kesalahan kerajaan duniawi akan menghasilkan fenomena luar biasa sbg tanda kemarahan Tian. (pelopor; Dong Zhongshu; pujangga konfusian zaman Han). 20

4.  T’ien mrjk kpd alam semesta. T’ien mewakili prinsip Yang dan Di mewakili prinsip Yin. T’ien memulakan proses kewujudan sst makhluk & Di/Bumi memeliharanya. 5.  Konfusianisme; Ti’en bermaksud ‘prinsip moral terawal dan tertinggi dalam alam semesta’. v  Dao: Ti’en adalah dao = jalan (the way)

21

FALSAFAH v  Ahli falsafah muncul di era Negeri-negeri Berperang (era dinasti Zhou Akhir 475sm – 221sm) KONFUSIANISME v  doktrin kenegaraan ttg falsafah, keagamaan, sosio-politik - Berasal dr tulisan klasik atau nama pengasasnya v  Pengasasnya: Kung fu tze (Kung Chiu) (551sm-479sm) – pernah menjadi pegawai kerajaan Negeri Lu – ajarannya ditulis oleh muridnya dalam 22

v  ‘Analects’.Menekankan pengamalan nilai & sifat moral yg mulia: - ren (perikemanusiaan) -li (kesusilaan) - xiao (taat ibubapa) -yi (kewajaran) - zhi (kearifan) = melahirkan Junzi (org bermoral) v  Z h o n g y o n g ( T h e G o l d e n M e a n ) – P r i n s i p kesederhanaan, seimbang & bersesuaian. v  Pencapaian masyarakat tertinggi ialah –datong/ Jalan Agung (The Grand Unity): segala perkara di dunia dikongsi/dibahagi oleh semua pihak dgn adil serta saksama tanpa membazir dan digunakan demi kepentingan umum. Ini termasuk yg tua dijaga, yg muda dipelihara (didik), tiada perbuatan maksiat, curi atau pemberontakan. v  Mensius (372sm-289sm): menegaskan sifat semulajadi manusia adalah baik ketika dilahirkan. 23

LEGALISME v  Pengasas han-fei Tsu (d. Chin) v  Utamakan pemikiran sosio-politik & kekuasan pemerintah terhdp rakyat. v  Pemerintahan berteraskan u2 lbh baik drp pemerintahan teladan v  Asaskan kerajaan pusat autokrasi mutlak cina

24

AGAMA TAOISME/ DAOISME ♦  Iaitu jalan/lorong. Dao digunakn bg menunjukkan suatu ‘jalan’ /cara kelakuan sama ada baik atau buruk. Kdn dao b’maksud metafizik yg m’rjk kpd keseluruhan alam semesta. ♦  Pengasas - Lao zhe (604 SM) ¨ dlm bukunya ‘The Way and Virtue’ & zhuang zi . Ajaran Lao tzu b’tentangan dgn Konfusius yg menekankn persoalan alam realiti. ♦  Pemeliharaan s/jadi serta konsep wuwei (non-action) @ m’lakukan p’butan sec spontan & tanpa sebarang usaha. ♦  2 cabang: (i) Pemikiran Falsafah Dao (ii) Aliran keagamaan Dao. ♦  Kitab Daodejing – karya klasik mistik, ayat ringkas, aspek metafizik Dao- Dao diibaratkan ibu yang melahirkan serta memupuk makhluk sejagat (wanwu) dan merupakan primordial (bentuk permulaan) dgn semua makhluk berasal & akan kembali di akhir hayat mereka. ♦  Kitab Yijing (The Books of Changes) – merujuk konsep Taiji utk merujuk kpd kenyataan muktamad (ultimate reality)- Perubahan Taiji menghasilkan duakuasa dwikutub (bipolar); yin dan yang. 25

BUDDHISME ♦ Tersebar ke China – kurun 1 M. ♦ Telah mengalami pelbagai pengubahsuaian dgn menyerap ciri-ciri kecinaan; Buddhisme Cina MOISME ♦ Pengasas -Mo zi ♦ Aspek kasih sayang sejagat (jian’ai),mengecam sifat suka b’perang (feigong), m’yerah kpd nasib (feiming) ♦ M e n e n t a n g k o n s e p m a n d a t t u h a n d r konfusianisme ♦ Konsep nama, analisa mengenainya- pelopori analisis logik cina

26

KELUARGA DAN MASYARAKAT CINA v 

v 

Asas sistem keluarga m’musatkan kuasa bapa dan nisab bapa Ciri2 – waris sebelah bapa dan pemerintah yg memusatkan kuasa bapa,

v 

kuasa suami yg tertinggi

v 

utama anak lelaki,

v 

v 

v 

utama kan pertalian darah dan kerabat keluarga penguasaan masyarakat berdsrkan pendidikan yg bezakan nama & kedud sosial cenderung pd autokrasi dan agungkan zaman silam.  

27

KESUSASTERAAN, KESENIAN, SAINS & TEKNOLOGI CINA. v  v 

v  v 

v 

v 

mula kurun ke 14sm. Tidak pernah terganggu disebabkan bahasa pengantar bg sastera cina klasik iaitu bahasa cina tlh kekalkan identiti dr segi lisan dan tulisan w’pun pernah dijajah mongul (Yuan) dan manchu. Bersifat grafik bukan fonetik puisi – antologi awal; shi jing (klasik puisi), nyayian kuil, nyayian istana dan rakyat wujud zaman Zhou Barat – zaman Musim Bunga hingga Musim Luruh dan dikumpul di lembah Huanghe. Disusun pd zaman konfusius 28

♦  Yi jing (klasik perubahan) + Shu Jing (k. Sejarah) + Li Ji

♦  ♦ 

♦  ♦  ♦ 

♦  ♦  ♦ 

( Rekod ritual) + Chun Qiu (k. m. bunga & M. Luruh) = wu jing (lima klasik). Prosa Drama - bermula lewat -paling menarik; jenis zaju (puisi yg digubah mengikut suit muzik); Zaman yun. -drama panjang; Chuanqi (3 hingga 40 adegan); lebih fleksibel dari segi muzik & nyanyian. Fiksyen Muzik klasik Kaligrafi – penghormatan paling tinggi - keunikan dan m’bayangkan kemurniaan dan kualiti alhi kaligrafi dr segi pemupukan personaliti Seni lukis Seni pembinaan Seni arca 29

SAINS & TEKNOLOGI ♦  Wujud pd kurun 15-11sm ♦  Empat penciptaan agung cina 1) kertas- cai lun 2) pencetakan – diperkenalkan pd dinasti Tang - Bi Sheng (cipta cetakan bergerak). 3) bahan letupan – ahli kimia daoisme. digunakan ketua tentera Tang. 4) kompas – dinasti Han tlh tahu ttg sifat2 magnet. kurun 1- 6 tlh temui pengetahuan kemagnetan KEMEROSOTAN SAINS T.C. 1)  Menumpukan teknologi pragmatik & praktikal berbanding penyelidikan 2)  Cara berfikir Cina yg mengutamakan pengalaman –kurang kajian secara kritis, analisis & logik. 30

3) 

Falsafah yg pentingkan Humanisme- sarjana Cina kurang minat kajian Sains.

4) 

Kesan sistem peperiksaan perkhidmatan awam.

5) 

Pendekatan holistek terhadap kehidupan.

31

ISLAM DI CHINA Ø 

Thn 1997, bil penduduk China b'agama Islam 17 juta di daerah Xin Jiang. Islam pernah mengalami zaman kegemilangan dan kegelapan.

  2.  Ø 

Ø 

Sejarah Kedatangan Islam di China Telah disebarkn pd abad ke-7M. Hubungan ArabChina b'mula abad ke-4 (sblm Islam) & b'kembng pesat abad ke-8 ant China-Parsi-Arab. Hubungn b'laku zmn Dinasti Tang. amalan Islam ditunjukkan oleh masy Hui-Hui diiktiraf pemerintah sehingga m'dorong kpd p'binaan penempatan di China. Agama Islam digelar sbg Huijiao/Qingzhenjiao (The Religion of Purity & Truth). 32

3. Teori Kedatangan Islam ke China ♦  3 teori iaitu :

I. Rekod sejarah Dinasti Tang - dibawa oleh pendakwah Islam yg diketuai ole Saad Abi Waqas semasa pemerinthn Maharaja Yung-Wei. Tidak ditentang krn selari dgn ajaran Konfusius. Buktinya masjid dibina di Ch'ang-an. II. Islam dibawa pd zmn Thai Sung – org Islam pertama tiba di China ialah Abu Hamzah Ibn Hamzah (sepupu nabi). Bersama 3000 org 7 menetap di kwsn San Gan Foo. III. Dakwah Islam mula disebarkn oleh Saad ibn Lubayd yg tiba di Canton thn 630M. m’bina Masjid Kwang Tah Se. ♦  Pada dasarnya, Islam b’kembang ke China melalui 2 jalan

iaitu

I. Jalan Laut (Teluk Parsi – Lautan Hindi – bandarbandar di Tenggara China). II. Jalan Darat/Silk Road (Timur Mediteranean – Asia Tengah melalui Bukhara & Samarkand - Changan (Xian) & Peking). 33

Sumbangan Islam Kepada Peradaban China ♦  Antara sumbangan tersebut ialah:

 I. Astronomi & Matematik ♦  P’binaan makmal kaji bintang semasa Dinasti Yuan. Salah

seorg tokoh astronomi ialah Tcha-ma-Lou-Tin (Jamaludin) dr Parsi. M’cipta 7 alat astronomi & m’terjemahkn nama bintang dr bhs Arab ke bhs China.

♦  Dinasti Tang & Sung, kaedah pengiraan Arab (Xiyi Lishu)

d’perkenalkn.

II. Kesusasteraan ♦  Wang dai Zing – m’harmonikn sastera China dgn niali-

nilai Islam. Antara karyanya ialah ‘Penjelasan Benar Mengenai Agama Sebenar (Islam) & Pengajian Tinggi (Qing Zhen)’.

♦  Yusuf Ma Zhu – karyanya ‘Arah Islam’.

  34

III. Sistem Ekonomi & Kewangan ♦ Baitul Mal (Pusat Perbendaharaan Negara) utk

m’yelenggarakn harta awam. IV. Ketenteraan

♦ M’wujudkn sistem pentadbiran ketenteraan b’asaskn

Islam oleh Ahnan Da. Mahir dlm m’buat meriam dan gunpowder. ♦ Laksamana Cheng Ho (Muhammad Ma Ho) - m’getuai

armada laut China belayar ke Selatan dan Barat utk m’nunjukkan kekuatan tentera China.

35