MAKALAH K3 DAN KEBIJAKAN K EBIJAKAN DALAM PERTAMBANGAN PERTAMBANGAN
RAMBU-RAMBU KESELAMATAN KESELAMATAN KERJA, APD DALAM DAL AM PERTAMBANGAN, PEMERIKSAAN DAN PROSEDUR PROSE DUR K3 PADA ALAT ALAT GALI MUAT
Dosen Pembimbing : Rizal Fahmi !"T"
Dis#s#n $leh: M" Riz%i M#&'(
)*+*)+,+)+++, )*+*)+,+)+++,
FAKULTAS TEKNIK PROGRAM STUDI TEKNIK PERTAMBANGAN UNIVERSITAS SYIAH KUALA KOTA BANDA ACEH 2016
DAFTAR ISI
Da&'a- Isi""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" Isi"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" """"""""""""""""""""""""""""""""""" """""") """""" ) Ka'a Pengan'a-"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" Pengan'a-""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" """"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" """""""""""""""""""""""""""" . Ramb#/-amb# Keselama'an Ke-0a""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" Ke-0a""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" 3 APD (ang Dig#na%an 1i Pe-ambangan"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""2 Peme-i%saan 1an P-ose1#- K3 a1a Ala' Gali M#a'"""""""""""""""""""""""""""""""""""")* M#a'"""""""""""""""""""""""""""""""""""")* Da&'a- P#s'a%a""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" P#s'a%a"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" """"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""".4 """""""""""""""""""""""""""".4
KATA PENGANTAR
2
Dengan men(eb#' nama Allah !5T (ang Maha Pengasih lagi Maha Pan(a(ang ma-i an0a'%an #0a 1an #0i s(#%#- a'as %eha1i-a'/N(a (ang 'elah melimah%an -ahma' hi1a (ah 1an ina(ah/N(a %ea1a %i'a sehingga 1aa' men(elesai%an ma%alah 'en'ang 6Ramb#/Ramb# Keselama'an Ke-0a APD Dalam Pe-'ambangan Peme-i%saan 1an P-ose1#- K3 Pa1a Ala' Gali M#a'7 Ma%alah ini 'elah 1is#s#n 1engan ma%simal 1an men1aa'%an ban'#an 1a-i be-bagai iha% sehingga 1aa' meme-lan8a- emb#a'an ma%alah ini" 9n'#% i'# sa(a men(amai%an ban(a% 'e-ima %asih %ea1a sem#a iha% (ang 'elah be-%on'-ib#si 1alam emb#a'an ma%alah ini" Te-leas 1a-i sem#a i'# sa(a men(a1a-i seen#hn(a baha masih a1a %e%#-angan bai% 1a-i segi s#s#nan %alima' ma##n 'a'a bahasan(a" $leh %a-ena i'# 1engan 'angan 'e-b#%a sa(a mene-ima segala sa-an 1an %-i'i% 1a-i emba8a aga- 1aa' meme-bai%i ma%alah ini" A%hi- %a'a sa(a be-ha-a semoga ma%alah 'en'ang 6Ramb#/Ramb# Keselama'an Ke-0a APD Dalam Pe-'ambangan Peme-i%saan 1an P-ose1#- K3 Pa1a Ala' Gali M#a'7 ini 1aa' membe-i%an man&aa' ma##n ini-asi 'e-ha1a emba8a"
Ban1a A8eh ); Ma-e' .+);
Pen(#s#n
1. R!"#-$!"# K%&%'!() K%$* Pe-ala'an (ang be-man&aa' #n'#% memban'# melin1#ngi %eseha'an 1an %eselama'an a-a %a-(aan 1an eng#n0#ng (ang se1ang be-a1a 1i 'ema' %e-0a (ai'# -amb#/-amb# %eselama'an %e-0a" A1a * 1asa- a-na #n'#% -amb# -amb# %eselama'an %e-0a (ai'# K#ning Bi-# Hi0a# 1an Me-ah"
3
1. K#)+) %$+)()/
I)
K%(%$)) P%$'() %)) &+)$ '&%$
Men#n0#%%an aga- be-ha'i ha'i 1engan sina- lase- (ang be%e-0a
A4& (%$*%$( #($)
9n'#% be-ha'i ha'i 'e-ha1a mesin (ang se1ang be%e-0a
2. B+$# P%(#)*#
A$% %$&+ ($# ) 5$'+5(
9n'#% be-ha'i ha'i melin'as 1an be-0alan
H(+-(+ T%)) T+)+
Aga- %i'a be-ha'i ha'i be%e-0a a'a# men(en'#h ben1a 'e-seb#'
K%'#$ !&# %)$) Aga- %i'a lebih be-ha'i be-0alan ma##n melin'as
ha'i %e'i%a
A4& "%) *(#
9n'#% selal# men0aga '#b#h aga- 'i1a% 'e-0a1i 8i1e-a saa' be%e-0a K%&%'!()/ 4
Be-isi hal hal aa sa0a (ang ha-#s %i'a baa ma##n %i'a %e-0a%an #n'#% %eselama'an e%e-0a biasan(a be-si&a' %eselama'an in1i>i1#" =on'oh : I)
K%(%$)) I) G#na%an sab#% %eselama'an
K%(%$)) Ha-#s selal# 'e-%#n8i
Jagalah %ebe-sihan
G#na%an sea'# engaman
G#na%an helm engaman
G#na%an elin1#ng a0ah
3. H+*# I)5$!&+/ Be-isi in&o-masi 'ambahan #n'#% a-a e%e-0a biasan(a men#n0#%%an a-ah ben1a ma##n -#angan" =on'oh : I)
K%(%$)) PPPK
Penan1a #n'#% Pe-'olongan Pe-'ama Pa1a Ke8ela%aan
In&o-masi Menan1a%an lo%asi In&-omasi bisa 1i1aa'%an
1imana
5
Li&' Menan1a%an le'a% li&'
Pe-#s'a%aan Menan1a%an le'a% e-#s'a%aan
A-ah %e%i-i Men#n0#%%an a-ah
!hoe- Menan1a%an lo%asi eman1ian
7. M%$ L$))/ Hal/hal (ang 'i1a% boleh 1ibaa ma##n hal/hal (ang 'i1a% boleh 1i%e-0a%an" =on'oh : I)
K%(%$)) D+'$) M%$
Menan1a%an a-ea 'e-seb#' 1ila-ang men(ala%an -o%o%
I)
K%(%$)) D+'$) M%!($%(
Menan1a%an 'i1a% boleh memo'-e' 1i a-ea 'e-seb#'"
6
D+'$) M&#
M(+) H))%
Menan1a%an Pengg#naan a-ea (ang han1hone 'a% 1aa' 'i1a% 1imas#%i 1ie-%enan%an" semaba-ang o-ang" A'& K+ Menan1a%an la-angan mengena%an alas %a%i a1a a-ea 'e-seb#'" H$ D+'%&
Ramb#/-amb# %eselama'an memili%i %eg#naan sebagai be-i%#': • • • •
• •
Mena-i% e-ha'ian 'e-ha1a a1an(a baha(a %eseha'an 1an %eselama'an %e-0a Men#n0#%%an a1an(a o'ensi baha(a (ang m#ng%in 'i1a% 'e-liha' Men(e1ia%an in&o-masi #m#m 1an membe-i%an enga-ahan Menginga'%an a-a %a-(aan 1imana ha-#s mengg#na%an e-ala'an e-lin1#ngan 1i-i Mengin1i%asi%an 1imana e-ala'an 1a-#-a' %eselama'an be-a1a Membe-i%an e-inga'an asa1a 'e-ha1a bebe-aa 'in1a%an (ang a'a# e-ila%# (ang 'i1a%
1ie-boleh%an
Be-i%#' bebe-aa e1oman -amb#/-amb# %eselama'an %e-0a 1an 8on'ohn(a: a" 5a-na !imbol 1an T#lisan
b" Ben'#% Geome'-i 1an Ma%s#1n(a
7
=on'oh:
8
2. A'( P%'+)#) D+$+ APD/ 8) D+#)) P%$(!")) Ala' Pelin1#ng Di-i ?APD@ a1alah %eleng%aan (ang a0ib 1ig#na%an saa' be%e-0a ses#ai baha(a 1an -isi%o %e-0a #n'#% men0aga %eselama'an e%e-0a i'# sen1i-i 1an o-ang 1i se%elilingn(a" Kea0iban i'# s#1ah 1isea%a'i oleh eme-in'ah melal#i
9
Dea-'emen' Tenaga Ke-0a Re#bli% In1onesia" A1a#n ben'#% 1a-i ala' 'e-seb#' a1alah: 1. S5%(8 H%'!%( !a&e'( Helme' a1alah Helme' (ang 1i 1esain #n'#% melin1#ngi %eala sang ema%ai 1a-i ben'#-an" Dan ini 1ib#'#h%an bagi 'ia e%e-0a #n'#% men8egah ben'#-an ben1a a'a##n %e8ela%aan (ang mengenai %eala"
=on'oh !a&e'( Helme'" Sumber: http://rs-corp.blogspot.com
2. S%(# K$%( &%(# "(/ Be-&#ngsi sebagai ala' engaman saa' be%e-0a 1i 'ema' (ang be8e% a'a##n be-l#m#-" Keban(a%an 1i laisi 1engan me'al #n'#% melin1#ngi %a%i 1a-i ben1a 'a0am a'a# be-a' ben1a anas 8ai-an %imia 1sb"
=on'oh sea'# %a-e'" !#mbe-: http://sepatubootsafety.com
3. S%(# %'+)#) &5%(8 &%&/ !ee-'i sea'# biasa 'ai 1a-i bahan %#li' 1ilaisi me'al 1engan sol 1a-i %a-e' 'ebal 1an %#a'" Be-&#ngsi #n'#% men8egah %e8ela%aan &a'al (ang menima %a%i %a-ena 'e-'ima ben1a 'a0am a'a# be-a' ben1a anas 8ai-an %imia 1sb"
10
=on'oh !a&e'( !hoes" Sumber: www.bataindustrials.co.id
7. S$#) T)) Be-&#ngsi sebagai ala' elin1#ng 'angan a1a saa' be%e-0a 1i 'ema' a'a# si'#asi (ang 1aa' menga%iba'%an 8e1e-a 'angan" Bahan 1an ben'#% sa-#ng 'angan 1i ses#ai%an 1engan &#ngsi masing/masing e%e-0aan"
=on'oh !a-#ng Tangan" Sumber: id.aliexpress.com
9. T'+ P%)!) S5%(8 H$)%&&/ Be-&#ngsi sebagai engaman saa' be%e-0a 1i %e'inggian" Dia0ib%an mengg#na%an ala' ini 1i %e'inggian lebih 1a-i ), me'e-"
=on'oh !a&e'( Bel'" Sumber: http://www.indonetwork.co.id/ 11
6. P%)#(# T%'+) E$ P'# : E$ M#55/ Be-&#ngsi sebagai elin1#ng 'elinga a1a saa' be%e-0a 1i 'ema' (ang bising"
=on'oh Ea-m#&&" Sumber: www.vintexfire.com
=on'oh Ea- l#g" !#mbe-: www.kathmandu.com
;. K M( P%)!) S5%(8 G'&&%&/ Be-&#ngsi sebagai elin1#ng ma'a %e'i%a be%e-0a ?misaln(a mengelas@"
=on'oh !a&e'( Glasses" !#mbe-: www.allaboutvision.com
<. M&%$ R%&+$($/
12
Be-&#ngsi sebagai en(a-ing #1a-a (ang 1ihi-# saa' be%e-0a 1i 'ema' 1engan %#ali'as #1a-a b#-#% ?misal be-1eb# be-a8#n 1sb@"
=on'oh Resi-a'o-" !#mbe-: www.alatberat.com
=. P%'+)#) 4* F% S+%'/ Be-&#ngsi sebagai elin1#ng a0ah 1a-i e-8i%an ben1a asing saa' be%e-0a ?misal e%e-0aan mengge-in1a@
=on'oh Fa8e !hiel1" !#mbe-: www.chinagros.com
10. J& H#*) R+) C(/ Be-&#ngsi melin1#ngi 1a-i e-8i%an ai- saa' be%e-0a ?misal be%e-0a a1a a%'# h#0an a'a# se1ang men8#8i ala'@"
13
=on'oh Rain =oa'" !#mbe-: www.indonetwork.net
3. P%!%$+&) ) P$&%#$ K3 '( '+ !#( Dalam mengoe-asi%an ala'/ala' me%anisbe-a' a1a a%'i>i'as enambangan bai% saa' m#lai mela%#%an embe-sihan eng#asan 'anah en#'# mela%#%an a%'i>i'as enam/bangan bahan galian ma##n ma'e-ial lainn(a em#a'an engang%#'an 1an samai a1a enimb#nan 1an bah%an mela%#%an ema1a'an #n'#% ma'e-ail/ma'e-ial 'e-'en'#" Ma%a 1alam engoe-asiann(a ha-#s melal#i -ose1#-/-ose1#- (ang 'elah 1i'e'a%an bai% oleh e-#sa haan (ang memb#a' ala'/ ala' ma##n oleh e-#sahaan/e-#sahaan sebagai engg#na ala'/ala' me%anis 'e-seb#'" Be-i%#' -ose1#- engoe-asian ala' me%anisbe-a' se8a-a #m#m: A" !ebel#m Pengoe-asian Ala' Me%anisBe-a' !ebel#m oe-a'o- ala'/ala' me%anisbe-a' mengoe-asi%an %en1a-aann(a ses#ai 1engan 0enis 1an &#ngsi ala'n(a e-l# 1i#a(a%an ening%a'an enge'ah#an 1an %emam#an oe-a'o- (ai'# 1engan 0alan : )@
.@
$e-a'o- 1ibe-i%an %#-s#s a'a# ela'ihan 'en'ang hal/hal (ang e-l# 1ila%#%an sebel#m oe-asi se1ang oe-asi 1an se'elah oe-asi (ang ses#ai 1engan %e'en'#an (ang be-la%#" Menga1a%an %oo-1inasi %e-0a an'a- #ni' %e-0a 'e-%ai' 'e-#'ama mengenai ala'/ala' me%anisbe-a' (ang 'i1a% memen#hi s'an1a- a'a# 'i1a% lai% oe-asi se'elah 1i8e% 1ie-i%sa oleh oe-a'o-n(a"
14
3@
Men1a'ang%an ins'-#%'#-%ons#l'an ala'/ala' me%anisbe-a' be-sang%#'an g#na membimbing 1an menga-ah%an oe-a'o- se-'a mela%#%an #0i 8oba engoe-asian ala' me%anisbe-a' 'e-seb#'" *@ !e'elah 1ila%#%an #0i 8oba engoe-asian %em#1ian 1ila%#%an e>al#asi oleh iha% e-#sahaan 1an ins'-#%'#- ala' me%anisbe-a' g#na menen'#%an aa%ah ala' 'e-seb#' la(a% a'a# 'i1a% #n'#% 1ioe-asi%an a'a# masih e-l# a1an(a e-bai%an 1an en(em#-naan" @ Begi'# #la haln(a 1engan oe-a'o-n(a aa%ah s#1ah a'a# bel#m bisa 1ibe-i%an izin #n'#% mengoe-asi%an ala' 1ibaah 'angg#ng 0aabn(a" Kala# bel#m e-l# a1an(a embimbingan 1an enga-ahan #lang"
B"
Pela%sanaan Pengoe-asian Ala' Me%anisBe-a' !e'elah 1ila%#%an %#-s#s a'a# ela'ihan e>al#asi 1an #0i 8oba 1an sem#an(a memen#hi s(a-a' ses#ai 1engan %e'en'#an (ang be-la%# ma%a oe-a'o- s#1ah 1iizin%an #n'#% 1aa' mengoe-asi%an ala' me%anisbe-a' (ang men0a1i 'angg#ng 0aabn(a" )@ !ebel#m Pela%sanaan Pengoe-asian Ala' Me%anisBe-a' T#gas e-'ama oe-a'o- a1a aal shi&' a1alah #n'#% mela%#%an eme-i%saan aal a1a bebe-aa 'i'i% engama'an #n'#% menge'ah#i %esiaan ala' (ang a%an 1ioe-asi%an" Bila 1i'em#%an a1a hal/hal (ang 'i1a% no-mal ma%a oe-a'o- ha-#s melao-%an 1an men(e-ah%an ala'n(a %ea1a Bagian Me%ani% a'a# Bagian Pemeliha-aan #n'#% 1ie-bai%i" !e'elah sem#an(a memen#hi s'an1a- !$P %em#1ian oe-a'o- menghi1#%an mesin ala' me%anisbe-a'n(a" !e'elah mesin hi1# ma%a oe-a'o- mela%#%an emanasan mesin 1an meme-ha'i%an hal/hal sebagai be-i%#' : a" Panas%an mesin 1engan 8a-a membia-%an mesin a1a #'a-an -en1ah selama C meni'" b" Pe-i%sa lam#/lam# a'a# me'e-/me'e- e'#n0#% (ang sem#an(a ha-#s be%e-0a no-mal" 8" Pe-i%sa %embali oli mesin '-ansmisi main 8l#'8h h(1-a#li8 (ang 1aa' 1iliha' a1a 'ong%a'gelas eng#%#- 1engan eng#%#- 1engan s'an1a- %ea1aan no-mal a1alah an'a-a H 1an L" 1" Pe-ha'i%an b#n(i/b#n(i (ang aneh ?lain 1a-i biasan(a@ a1a mesin a'a# '-ans/misi 1an a1a bagian/bagian (ang be-#'a- lainn(a" e" Pe-i%sa in1i%a'o- #1a-a mas#% mesin ?1#s' in1i8a'o-@ %ala# be-a-na me-ah be-a-'i sa-ingan #1a-a %o'o-" &" Pe-i%sa asa mesin ?hi'ambi-#%elab#@ (ang no-mal be-a-na %elab#" g" Pe-i%sa 1an 'es' be%e-0an(a H(1-ali8 !(s'em" h" Pe-i%sa 1an 'es' be%e-0an(a !'ee-ing" i" Pe-i%sa 1an 'es' be%e-0an(a -em" 0" Pe-i%sa 1an 'es' be%e-0an(a gigi '-ansmisi" 15
%"
Ama'i bila a1a %ebo8o-an/%ebo8o-an angin min(a% -em seal 8(lin1e- 1an ia/ia hi1-a#li%" l" Be-sih%an %a8a 1ean 1an 'es' be-&#ngsin(a %la%son" Ji%a oe-a'o- 'elah (a%in sem#an(a be-0alan no-mal ma%a mesin sia #n'#% 1i0alan%an oe-a'o- sia #n'#% mengge-a%%an #ni' ala' me%anisbe-a' (ang men0a1i 'angg#ng 0aabn(a 'e'ai bila 'e-1aa' %elainan ma%a #ni' ala' me%anisbe-a' 'e-seb#' ha-#s 1ie-bai%i 'e-lebih 1ah#l# oleh me%ani%" .@
="
Pengoe-asian Ala' Me%anisBe-a' !e'elah ala' me%anisbe-a' 1ibaah 'angg#ng 0aab oe-a'o- (ang be-/ sang%#'an 1ie-i%sa a1a aal shi&' 1an 1i1aa'%an sem#a memen#hi s'an1a- oe-asi ma%a se8a-a #m#m ?#n'#% sem#a ala'/ala' me%anisbe-a'@ se'ia oe-a'o- #n'#% men0alan%an ala' be-a'n(a ha-#s mela%#%an hal/hal sebagai be-i%#' : a" Pe-i%sa se%i'a- 1ae-ahlo%asi %e-0a 'e-#'ama 'e-ha1a %em#ng%inan a1an(a o-ang a'a# ala' me%anisbe-a' lainn(a 1an b#n(i%an %la%son sebagai 'an1a ala' a%an be-ge-a%" b" Te%an e1al -em leas%an -em a-%i- ?eme-gen8( b-a%e@" 8" Nai%%an bla1eb#8%e'booma-m ?%h#s#s #n'#% B#ll1oze- Doze- !ho>el 1an E8a>a'o-@" 1" In0a% e1al %oling mas#%%an e-senelling %e gigi e-'ama leas -em biasa 'e%an gas 1an leas%an e1al %oling ses#ai 1engan #'a-an mesin samai ala' be-0alan ?0angan 1ibiasa%an mengin0a% se'engah %oling a1a a%'# ala' se1ang be-0alan no-mal@" e" Jangan in0a% 8e8e-anbong%ahan ba'# 1an hin1a-i lobang/lobang 1i 0alan ba-# (ang bel#m a1a' ?%h#s#s #n'#% D#m T-#8%@" &" !elal# menge8e% in1i%a'o- ?ga#ge@ 1an me'e-/me'e- lainn(a"
!elesai Pengoe-asian Ala' Me%anisBe-a' !e'elah ala'/ala' me%anisbe-a' be-oe-asi ma%a se'ia a%hi- shi&' a-a oe-a'o- 1iha-#s%an mela%#%an hal/hal sebagai be-i%#' : )@ Ala' me%anisbe-a' aga- 1ia-%i- a1a 'ema' (ang aman 1an -a'a1a'a-" .@ Le'a%%an 1engan aman a''a8hemen' ?bla1e b#8%e' boom a-m >essel@" 3@ Pasang -em a-%i- ?eme-gen8( b-a%e@" *@ Dingin%anlah mesin 1engan 8a-a membia-%an mesin a1a #'a-an -en1ah ?lo i1le@ selama C meni'" @ K#n8i %on'a% a1a osisi $FF ?8#mmins engine@ 1an 'a-i% 8#' o&& &#el" ;@ Le'a%%anlah 'ong%a' engon'-ol bahan ba%a- a1a osisi mesin ma'i #'a- %#n8i %on'a% a1a osisi $FF bagi mesin (ang gasn(a mema%ai 'ong%a' a'a# %abel %on'-ol"
16
4@
Hin1a-i 'in1a%an mema'i%an mesin se8a-a men1a1a% 'ana lo i1le 'e-lebih 1ah#l# %e8#ali 1alam %ea1aan 1a-#-#' 0angan menai%%an #'a-an 'iba/'iba a%'# a%an mema'i%an mesin" ,@ Pe-i%sa %embali sem#a sis'em engaman 1an as'i%anlah 'elah 1alam %ea1aan aman 8ab#' %#n8i %on'a% 1an se-ah%an %ea1a engaas sebagai 'an1a be-a%hi-n(a '#gas oe-a'o- 1alam s#a'# a%'# (ang 'elah 1i'en'#%an"
T%)+ P%)%$&+) L%$ P U)+( B% L%$ Be-be1a 1engan Pengoe-asian Ala' Be-a' lainn(a Pengoe-asian Ba8%hoe Loa1e- aga% #ni% %a-ena 1ie-l#%an %e'e-amilan 6T5$ IN $NE6 (ai'# mengoe-asi%an 1#a ma8am %e'e-amilan ?ba8%hoe 1an loa1e-@ 1alam sa'# ala'" Dalam 'e%ni% engoe-asian ban(a% -amb#/-amb# (ang ha-#s 1ia'#hi selama engoe-asian 1ilain iha% oe-a'o- 0#ga 1i'#n'#' 1alam mengoe-asi%an ala' ha-#s 8ea' ge-a%ann(a aga- 1aa' memen#hi a'#-an (ang 1ii%a' 1engan a%'# si%l#s ?8(8le 'ime@ (ang me-#a%an %#n8i -o1#%'i&i'as e-ala'an"
Ke'e-angan: )" ." 3" *" " ;" 4" ,"
F-on' b#8%e' B#8%e' 1#m silin1eB#8%e' li&' a-m =abin Ale bela%ang Tang%i bahan ba%aLi&' !ilin1eAle 1ean 1. P%$&+) O%$&+ L%$ . M)#' %!%'+$) ) %)%$&+) '(
Dalam mengoe-asi%an Ba8%hoe Loa1e- $e-a'o- ha-#s selal# menga8# a1a b#%# Pe1oman Pemeliha-aan 1an Pengoe-asian 17
?$e-a'ion an1 Main'enan8e Man#al $MM@ %a-ena b#%# 'e-seb#' memang %h#s#s 1is#s#n oleh ab-i% emb#a' ala' se8a-a leng%a 1alam hal engoe-asian 1an emeliha-aann(a" ". P$&%#$ &()$ %'&)) %%$*)
$e-a'o- Ba8%hoe Loa1e- a1alah salah sa'# 1a-i anggo'a %elomo% %e-0a ?'eam/o-%@ 1alam ela%sanaan P-o(e% 1ibaah engelolaan Pe-#sahaan a'a# Lembaga sehingga 1alam se'ia %egia'an (ang 1ila%#%an 'i1a% 1aa' seena%n(a be-'in1a% sen1i-i melain%an ha-#s mengi%#'i !$P !'an1a- $e-asi P-ose1#- ?!'an1a-1 $e-a'ing P-o8e1#-e@ 1a-i Pe-#sahaan (ang membe-in(a '#gas" !alah sa'# !$P #n'#% $e-a'o- a1alah Job Des8-i'ion (ang menga'#- '#gas 1an 'angg#ng 0aabn(a sela%# $e-a'o- Ba8%hoe Loa1e- 1i Pe-#sahaan 'e-seb#'" 9n'#% '#gas seha-i/ha-i (ang sesi&i% $e-a'o- Ba8%hoe Loa1e- a%an mene-ima !#-a' Pe-in'ah Ke-0a 1a-i A'asan Langs#ng (ang meli#'i: Tanggal en#gasan Lo%asi e%e-0aan Ma8am e%e-0aan (ang ha-#s 1i%e-0a%an ?biasan(a 1ileng%ai s%e's a'a# gamba- %e-0a@ Ba8%hoe Loa1e- (ang 1ig#na%an D#-asi lama a%'# en#gasan =a'a'an lain (ang 1iangga e-l#" .
M%!" !"$ %$*
T#gas/'#gas $e-a'o- Ba8%hoe Loa1e- 1alam in1#s'-i %ons'-#%si ban(a% be-%ai'/an 1engan enggalian on1asi bang#nan 0alan #-#gan %embali e-a'aan lahan (ang %esem#an(a ha-#s 1ila%#%an 1engan bena- 1alam #%#-an (ang 'ea' 1an 'i1a% boleh #n'#% 1i#lang %a-ena meng#langi e%e-0aan (ang sama a1alah embo-osan 1an 'i1a% e&isien"
2. I%)(+5+&+ K!)%) U(! B% L%$
18
Komonen #'ama ba8%hoe loa1e- see-'i 'e-liha' a1a gamba- 1engan &#ngsi sebagai be-i%#' : )@ T-a8'oT-a8'o- sebagai %omonen in1#% be-&#ngsi sebagai embaa 1an engge-a% sem#a %omonen ba8%hoe loa1e-" T-a8'o- 'e-1i-i 1a-i 8hasis engine oma hi1-oli% 'o-#e 8on>e-'e- '-ansmisi 1-i>e sha&' &inal 1-i>e 1an -o1a ban" .@ !'abilize- Legs !'abilize- legs be-&#ngsi sebagai enoang ba8%hoe loa1e- a1a saa' a''a8hmen' ba8%hoe 1ioe-asi%an" Komonen ini 1ie-l#%an saa' engoe-asian ba8%hoe %a-ena ben'#% boom 1an a-m (ang 8#%# an0ang sehingga ge-a%ann(a a%an men(ebab%an ala' 'e-g#ling" Pa1a engoe-asian a''a8hmen' loa1e- %omonen ini 'i1a% 1i&#ngsi%an" 3@ =ab =ab a'a# %abin a1alah -#angan 1imana $e-a'o- mengen1ali%an e-ala'an #n'#% engoe-asiann(a" Di1alam 8abin 'e-1aa' ala'/ala' %en1ali see-'i s'ee-ing 8ol#mn '#as %en1ali 0o(s'i8% e1al gas 1an e1al -em" Disaming i'# 0#ga a1a ala'/ala' moni'o- #n'#% membe-i sin(al e-inga'an bila a1a ses#a'# hal (ang 'i1a% 1iha-a%an *@
Ba8%hoe Ba8%hoe a1alah salah sa'# a''a8hmen' 1imana e-ala'an Ba8%hoe Loa1e- be-&#ngsi" Ba8%hoe 1ige-a%%an se8a-a hi1-oli% 1engan 1iban'# oleh %omonen boom s'i8% s'abilize- leg 1an b#8%e' ba8%hoe
@
Loa1eLoa1e- a1alah salah sa'# a''a8hmen' 1imana e-ala'an Ba8%hoe Loa1e- be-&#ngsi" Loa1e- 0#ga 1ige-a%%an se8a-a hi1-oli% 1engan 1iban'# oleh %omonen li&' a-m 'il' le>e- 1an b#8%e' loa1e-"
3. P%)8+) ) %)#)) APD
)@ Pen(iaan APD a" Pe-i%sa %on1isi &isi% se'ia APD (ang a%an 1i a%ai 1alam e%e-0aan engoe-asian ba8%hoe loa1e- ?bai% -#sa% leng%a ses#ai #%#-ann(a@ b" Pe-i%sa %elai%an a%ain(a 'e-#'ama men(ang%#' s'an1a- #n'#% %eselama'an %e-0a (ang ses#ai 1engan !NI a'a# s'an1a- K3 lainn(a .@ Pengg#naan APD a" Pa%ailah ala' elin1#ng 1i-i (ang ses#ai 1engan 0enis e%e-0aan ala##n e%e-0aan 'e-seb#' han(a meme-l#%an a%'# sing%a'" 19
b" Ala' Pelin1#ng Di-i ha-#s 1ia%ai 1engan 'ea' 1an bena-" 8" Ja1i%anlah mema%ai ala' elin1#ng 1i-i men0a1i %ebiasaan" Ke'i1a% n(amanan 1alam mema%ai ala' elin1#ng 1i-i 0angan 1i0a1i%an alasan #n'#% menola% mema%ain(a 1" Ala' Pelin1#ng Di-i 'i1a% boleh 1i#bah/#bah ema%aiann(a %ala# memang 'e-asa 'i1a% n(aman 1ia%ai lao-%an %ea1a a'asan a'a# embe-i %ea0iban ema%aian ala' 'e-seb#'" 3@ Mas#% %e -#ang oe-a'o- ?%abin@ ses#ai 1engan -ose1#a" G#na%an 'angga 1an egangann(a %aan#n a%an nai% %e #ni' ala' 1an a'a# a%an mas#% %e -#ang oe-a'o b" Be-sih%an ana% 'angga 1an egang/ann(a 1a-i ma'e-ial (ang be-baha(a 8" Nai% 1an '#-#n %en1a-aan selal# mengg#na%an 3 'i'i% '#m# ?. %a%i menaa% ) 'angan be-egangan a'a# sebali%n(a@ 1" Nai% 1an '#-n ha-#s mengha1a %e %en1a-aan *@ Tema' D#1#% $e-a'o!e'el 'ema' 1#1#% aga- oe-a'o- bisa mengin0a% e1al/e1al 1engan osisi #ngg#ng be-san1a- seen#hn(a ses#ai (ang 1iingin%an" @ !ab#% %eselama'an Pe-i%sa %on1isi sab#% %eselama'an sebel#m mengoe-asi%an • • • • •
%en1a-aan" Gan'ilah sab#% se8a-a %esel#-#han se'ia 3 'ah#n" Pe-i%salah %e-#sa%an a1a an(aman" Pe-i%salah %e-#sa%an a1a gese-n(a" Pe-i%salah %on1isi ba#'/ba#' engi%a'n(a"
7. P%!%$+&) &%(%' %)+)% +# )@ Peme-i%saan anel moni'o- ins'-#men Panel ins'-#men (ang ha-#s 1ie-i%sa se'elah engine hi1# a1alah In1i%a'o- Keasa1aan ?Ale-' In1i8a'o-s@ 1an Ala' Peng#%#-
Ke'e-angan: 20
•
• • • •
=ha-ging !(s'em ?)@ In1i%a'o- ini a%an men(ala aabila a1a %e-#sa%an a1a sis'im engisian ba'e-ai" B-a%e $il Le>el ?.@ Bila in1i%a'o- ini men(ala be-a-'i oli -em %#-ang" Engine =oolan' Tem" ?3@ !#h# ai- en1ingin engine 'e-lal# 'inggi" Hen'i%an engoe-asian #n'#% men1ingin%an sis'im" Engine $il P-ess#-e ?*@ Bila in1i%a'o- ini men(ala be-a-'i 'e%anan oli engine 'e-lal#
•
-en1ah" Ma'i%an engine sege-a 1an 8a-ilah en(ebabn(a" Ken1a-aan 0angan 1ioe-asi%an sebel#m 1ila%#%an e-bai%an B-a%e $n ?@ /Rem a-%i- se1ang a%'i& 1an '-ansmisi ne'-al High Beams ?;@ In1i%a'o- ini a%an men(ala bila bagian a'as si'8h ?4@ 1i'e%an #n'#%
•
men(ala%an lam# 0a#h" All 5heel !'ee- ?,@ In1i%a'o- A5! ?Kem#1i !em#a Ro1a@ a%an men(ala bila
•
si'8h ?2@ 1i'ema'%an a1a mo1e =-ab !'ee- a'a# =i-8le !'ee-"
.@ Pemanasan engine Bia-%an engine hi1# a1a #'a-an -en1ah selama 3 / meni'" • Pe-ha'i%an ala'/ala' eng#%#- sambil men8oba sis'im hi1-olis" • Pe-i%sa sem#a ala'/ala' #%#- lam#/lam# e-inga'an 1an in1i%a'o-/ • in1i%a'o- se8a-a be-%ala selama engoe-asian" 3@ Pengama'an gas b#ang !e'elah engine hi1# ama'ilah a-na gas b#ang 1a-i engine (ang •
•
1i%el#a-%an lea' m#&&le-" Engine (ang no-mal menghasil%an gas b#ang (ang 'i1a% be-a-na" Aabila a1a in1i%asi gas b#ang (ang 'i1a% no-mal sege-a lao-%an
%ea1a a'asan 'e-%ai' #n'#% 1ila%#%an 'in1a%an e-bai%an" *@ Pengama'an s#a-a 1an ge'a-an engine Kon1isi engine (ang bai% 1aa' 1i'enga-ai oleh an8a in1e-a %i'a • 1engan b#n(in(a (ang hal#s" B#n(i (ang %asa- aalagi 1ii%#'i 1engan ge'a-an (ang 'i1a% no-mal menan1a%an a1an(a %e'i1a% no-malan a1a sis'im engine" Bila hal ini 'e-0a1i sege-a lao-%an %ea1a a'asan 'e-%ai'" • @ Peme-i%saan #lang %ebo8o-an 8ai-an 5ala##n eme-i%saan %ebo8o-an 8ai-an s#1ah 1ila%#%an a1a saa' al% a-o#n1 inse8'ion $e-a'o- ha-#s meme-i%sa #lang se'elah engine hi1# 1an oli hi1-oli% s#1ah m#lai be-'e%anan saa' 1ila%#%an #0i ala' %en1ali %a-ena a1a %em#ng%inan %ebo8o-an 'e-0a1i se'elah a1an(a %enai%an 'e%anan a1a sis'im engine ?#n'#% min(a% el#mas mesin 1an 8ai-an en1ingin@ sis'im hi1-oli% ?#n'#% min(a% hi1-oli%@ 1an sis'im '-ansmisi ?#n'#% min(a% '-ansmisi@
9. P%)#*+) '( %)'+ )@ Peng#0ian Ala' Ken1ali $e-asional" 21
Peng#0ian ala' %en1ali $e-asional 1ila%#%an #n'#% memas'i%an baha ala' sia #n'#% 1ioe-asi%an" .@ Peng#0ian F#ngsi Rem a" Meng#0i F#ngsi Rem !e->is b" Meng#0i Kemam#an Rem Pa-%i6. U*+ %$) &$ Ge-a%an 1asa- oe-asi me-#a%an gab#ngan 1a-i ge-a%an 1asa- #ni' 1an ge-a%an 1asa- a''a8hmen' #n'#% menema'%an osisi a''a8hmen' 1engan 'ea' ses#ai 1engan %eb#'#han oe-asi (ang 1iingin%an " )@ Ge-a%an Dasa- 9ni' Ge-a%an 1asa- %en1a-aan '-a>el 1i#0i 1engan mela%#%an : Nona%'i&%an si' ene'-al '-ansmisi • Mengin0a% e1al -em • Bebas%an -em a-%i• Pas'i%an osisi '#as go>e-no- a1a osisi lo i1le • Ang%a' b#8%e' loa1e- se'inggi C3 8m 1a-i e-m#%aan 'anah • Tema'%an 1i-e8'ional le>e- %ea-ah (ang 1i%ehen1a%i • Ge-a%an 0alan l#-#s 1engan see1 ) . 3 * 1an • Ge-a%an belo% %i-i 1an %anan 1engan '#-ning -a1i#s ses#ai sesi&i%asi • Menghen'i%an %en1a-aan 1engan se->i8e b-a%e • .@ Ge-a%an Dasa- A''a8hmen' Ba8%hoe Ge-a%an 1asa- ba8%hoe 1i#0i 1engan mela%#%an : T#-#n%an s'abilize- ses#ai -ose1#• Leas%an in eng#n8i sing • Leas%an eng#n8i boom • Ge-a%an sing • Ge-a%an boom • Ge-a%an s'i8% • Ge-a%an b#8%e' • Ge-a%an 'e-seb#' 1ila%#%an se8a-a in1i>i1#al 1an 1ilan0#'%an 1engan •
ge-a%an %ombinasi sim#l'an" 3@ Ge-a%an Dasa- A''a8hmen' Loa1eGe-a%an 1asa- loa1e- 1i#0i 1engan mela%#%an : Posisi &loa' • Posisi b#8%e' '#-#n • Posisi hol1 • Posisi nai% • Posisi Til' Ba8% ?ses#ai%an 1gn 1im#%a@ • Posisi Re'#-n 'o Dig • Posisi memb#ang • Ge-a%an 'e-seb#' 1ila%#%an se8a-a in1i>i1#al 1an 1ilan0#'%an 1engan ge-a%an %ombinasi sim#l'an"
22
;. P%!%'+$) '( &%'! %$&+ Pemeliha-aan ini be-si&a' eman'a#an oleh oe-a'o- selama mela%#%an engoe-asian 1ila%#%an 1a-i 'ema' 1#1#% oe-a'o- a'a# %abin ala' 'e-mas#% %e'i%a ala' se1ang be-hen'i se0ena% men#ngg# %esema'an %egia'an oe-asi" a" Pe-ha'i%anan'a# sem#a In1i%a'o- Keasa1aan ?Ale-' In1i8a'o-@ 1an Ala' Peng#%#- (ang 'elah 1ibahas a1a oin *"."4 1ia'as #n'#% men1e'e%si a1an(a %elainan ?'i1a% be-&#ngsi 1engan bai%@ se8a-a insi1en'il" b" Pe-ha'i%an a-na gas b#ang #n'#% men1e'e%si a1an(a %elainan a1a sis'im emba%a-an engine" Gas b#ang 1alam %on1isi no-mal 'i1a% be-a-na a-na (ang men#n0#%%an a1an(a %elainan a1alah : Asa hi'am • Asa hi'am be-lebihan (ang 'e-0a1i a1a beban en#h 1isebab%an oleh: Fil'e- #1a-a ?ai- 8leane-@ -ima-( 1an se8on1a-( (ang %o'o Be-oe-asi a1a gea- (ang 'e-lal# 'inggi Pembebanan (ang be-lebihan o>e-loa1ing" •
Asa bi-# Te-0a1in(a asa bi-# me-#a%an in1i%asi 1a-i : Kea#san seal '#-bo8ha-ge Kea#san line- a'a# is'on -ing Kea#san >al>e g#i1e
•
Asa #'ih Te-0a1in(a asa #'ih me-#a%an in1i%asi 1a-i Te-0a1in(a %e-e'a%an a1a 8(lin1e- hea1 a'a# line- sehingga ai- en1ingin mas#% %e -#ang emba%a-an Kebo8o-an a1a gas%e' 8(lin1e- hea1" Asa #'ih (ang 'e-0a1i menan1a%an in0e8'ion 'iming (ang 'i1a% bena- %e-#sa%an in0e8'o- a'a# m#'# bahan ba%a- (ang -en1ah"
8"
Pe-ha'i%an %elainan ge'a-an 1an s#a-a ala' #n'#% men1e'e%si a1an(a ge0ala %ea#san bea-ing" 1" Pe-ha'i%an a1an(a %ebo8o-an 8ai-an (ang m#ng%in 'e-0a1i e" Pe-ha'i%anan'a# ge-a%an 1a-i a''a8hmen' #n'#% men1e'e%si a1an(a %elainan %ine-0a oe-asin(a a'a# a1an(a %e-#sa%an" Bila 1i'em#%an %elainan see-'i 'e-seb#' 1ia'as $e-a'o- ha-#s sege-a melao-%an %ea1a a'asan langs#ng #n'#% 1ila%#%an 'in1a%an selan0#'n(a"
23
24
DAFTAR P9!TAKA
!'an1a- $e-asional" * A-il .+)3" h'':s'an1a-/ oe-asional"blogso'"8o"i1.+)3+*e-ala'an/%3"h'ml" A%ses:) Ma-e' .+);" !e1i%i' Ilm#" ). A-il .+)*" h'':se1i%i'ilm#8hai1i-"blogso'"8o"i1.+)*+*-ose1#-/engoe-asian/ala'/ala'/ me%anis"h'ml" A%ses: ) Ma-e' .+); B#%# In&o-masi" .+)+" Modul Teknik engoperasian !oader ada "nit #ackhoe !oader. Kemen'e-ian Pe%e-0aan 9m#m Ba1an Pembinaan Kons'-#%si P#sa' Pembinaan Kome'ensi Dan Pela'ihan Kons'-#%si" Ja%a-'a"
25
