"ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ'' Γ΄3μηνο 2016

ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ

KΩ∆IKOΣ 094587

Tαχ. Γραφείο Iωαννίνων Aριθµός. Aδείας 14

ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOY b ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN b ETOΣ 33ο u AP. ΦYΛ. 131 u IOYΛIOΣ - AYΓOYΣTOΣ - ΣEΠTEMBPIOΣ 2016 TAX. ∆/NΣH: AΠOΛΛΩNIAΣ 21 u 45332 IΩANNINA u e-mail: [email protected] u www.dolo.gr

Στη γιορτή του προφήτη Ηλία

ειτουργήθηκε και φέτος

Λστις 20 του Ιουλίου, µε

την παρουσία αρκετών πιστών, το ερηµικό εκκλησάκι του προφήτη Ηλία που βρίσκεται στα σύνορα του ∆ολού µε το Γκουβέρι (Φαράγγι), κρυµένο µέσα στο αιωνόβιο οµώνυµο δάσος. Το µικρό, έρηµο εκκλησάκι προσφέρει στον προσκυνητή αισθήµατα κατάνυξης, παρηγοριάς και ηρεµίας. Οι λιγοστοί κάτοικοι του ∆ολού και του Γκουβεριού, αλλά και αρκετοί προσκυνητές από τα γύρω χωριά, προσήλθαν και πάλι ανήµερα της γιορτής, για να ανά-

ψουν το κερί τους στην χάρη του Αγίου και να προσευχηθούν. Για µια ακόµη χρονιά, ο αγαπητός και σεβάσµιος ιερέας παπα-Φάνης, µε τη βοήθεια του ακούραστου Βασίλη ∆άκα, µέσα σε κατανυκτική ατµόσφαιρα, στο µισόφωτο πληµυρισµένο από αρωµατικές αναθυµιάσεις θυµιάµατος, τέλεσαν τη θεία λειτουργία. Τα παλιά καλά χρόνια γινόταν µεγάλο πανηγύρι τέτοια µέρα καθώς, µετά τη λειτουργία µαζεύονταν οι πιστοί σε µια µεγάλη παρέα και γλεντούσαν µέχρι αργά το βράδυ. Το

ια πολύ σεµνή τελετή, µε τη συµµετοχή πλήθους κόσµου, πραγµατοποιήθηκε την Τρίτη 16 Αυγούστου στο χωριό, δίπλα από το κλειστό ∆ηµοτικό µας

Μ

σχολειό. Μια ξεχωριστή εκδήλωση προς τιµή των δικών µας ∆ασκάλων Παντελή Ζωίδη και Κώστα Κουκουλάρη.

* Συνέχεια στην 3η σελίδα

ΤΟ «ΑΝΤΑΜΩΜΑ» ΤΩΝ ∆ΟΛΙΩΤΩΝ

* Συνέχεια στη 2η σελίδα

K O Y B E N TO Y ΛE Σ

Tου ∆HM. ΠOTΣH

ENA MEΓAΛO EYXAPIΣTΩ

µου στείλανε τα χαιρετίσµατά τους και τα φιλιά τους µε την αδελφή µου Λίτσα BραβορίτηΠότση, ρωτώντας την: «Tι γίνεται ο Mήτσος και δεν τον βλέπουµε νάρχεται τόσα χρόνια στο χωριό;» Πράγµατι, έχω τρία ολόκληρα χρόνια να κατέβω τον Aύγουστο µήνα στο χωριό, για τις

Θέλω και δηµοσίως, διά µέσω της εφηµερίδος µAΣ να εκφράσω ένα µεγάλο ευχαριστώ, πρώτα στους µόνιµους κατοίκους του αγαπηµένου µου χωριού και δεύτερον σ’ όλους τους παρόντες στο χωριό τον Aύγουστο µήνα, χωριανούς, γνωστούς και φίλους, που µε θυµήθηκαν και

ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ


α πανηγύρια έχουν την τους τον Αύγουστο, δίνοντας έτσι “ζωή” στα χωριά µας. Τα περισσότερα από αυτά γίνονται την ηµέρα του ∆εκαπενταύγουστου, ενώ δεν είναι λίγα τα πανηγύρια που

Ττιµητική

πραγµατοποιούνται την παραµονή ή και δύο µέρες πριν. Και στο χωριό µας, όπως καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια, και φέτος στις 17 το βράδυ του Αυγούστου, έγινε το καθιε-


ΣEΠTEMBPIOΣ 2016

« ∆OΛ I Ω T I K A »

ΤΟ «ΑΝΤΑΜΩΜΑ» ΤΩΝ ∆ΟΛΙΩΤΩΝ * Συνέχεια από την 1η σελίδα ρωµένο «ΑΝΤΑΜΩΜΑ».Η συµµετοχή ήταν η µεγαλύτερη από κάθε άλλη χρονιά. Εκτός των ∆ολιωτών ντόπιων και ξενιτεµένων, µας επισκέφτηκαν πολλοί φίλοι, πολλοί γνωστοί και άγνωστοι από όλα τα γύρω χωριά, ιδιαίτερα δε πολλές οµάδες νέων. Αυτό οφείλεται, όπως µας έλεγαν οι πολυπληθείς αυτοί επισκέπτες, µε την εν γένει ατµόσφαιρα που δηµιουργείτε, καθώς κατορθώνετε να διατηρείτε αναλλοίωτο το γνήσιο παραδοσιακό χρώµα του γλεντιού σας. Σε αυτό βέβαια συµβάλλει και το συγκρότηµα του Κώστα Βέρδη, που κρατά αναλλοίωτο το τοπικό ηχόχρωµα των µελωδιών και των τραγουδιών σε σχέση µε την αυθεντική χορευτική έκφραση των τοπικών χορών µας. Εξ’ άλλου είναι γνωστή σε όλους και η ∆ολιώτικη φιλοξενία µας. Η νεολαία µας κατά παράδοση κι αυτή, είχε αναλάβει την όλη φροντίδα του τραπεζιού.

Τους παρευρισκόµενους καλωσόρισε εκ µέρους όλων των ∆ολιωτών ο Πρόεδρος της Αδελφότητας Αθηνών Φοίβος Κουβαράς. Όλα άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις, για την οργάνωση, τη συµµετοχή, την πρωτοτυπία και την επιτυχία του σκοπού. Ευχαριστούµε όλους όσοι µε την παρουσία τους τίµησαν την εκδήλωση, πρωτίστως όµως την νεολαία µας. Απέδειξαν πως πρόκειται για εξαιρετικά παιδιά και αυτό µας κάνει υπερήφανους. Ας συνεχίσουν όπου κι αν βρίσκονται να ανταµώνουν για να µη χάσουν τον δεσµό και την επαφή τους. Ευχαριστούµε επίσης τους κτηνοτρόφους µας Χριστόφορο και Πάνο για τη συµµετοχή τους στην οικονοµική ανακούφιση της εκδήλωσης, προσφέροντας τυριά και κρέατα, καθώς και προσωπική εργασία για την προετοιµασία τους. Γιάννης Μποντίνης

K O Y B E N T O Y ΛE Σ * Συνέχεια από την 1η σελίδα

ωραιότατες εκδηλώσεις του Συλλόγου µας, καθώς και για το πανηγύρι µας του Aγίου Xριστοφόρου στις εννέα του Mάη. Mόνον κατέβηκα λίγες φορές σε επείγουσες καταστάσεις και για λίγες ώρες µόνον. Kατά τ’ άλλα µάθετε ότι µέχρι σήµερα που γράφω για σας είµαι καλά, παρ’ όλη µου την ηλικία. Άλλοι λόγοι µε αναγκάζουν να µείνω στα Γιάννενα, και πιστεύω ότι η αδελφή µου να σας κατατόπισε πλήρως, και την ευχαριστώ πάρα πολύ. Aχ! Mωρέ παιδιά ∆ολιώτικα, σας γράφω ειλικρινά ότι αυτοί οι δύο µήνες, ο Mάιος και ο Aύγουστος είναι για µένα προσωπικά, µήνες µεγάλης στενοχώριας, που δεν µπορώ νάρθω να σας αγκαλιάσω, να φάµε, να πιούµε, να χορέψουµε και να τραγουδήσουµε µαζί τα δικά µας τραγούδια, που µια ζωή ολόκληρη κάναµε. Kαι τώρα που το θυµάµαι και σας τα γράφω τα µάτια µου γέµισαν δάκρυα... Tο χωριό και οι χωριανοί µου,

όπου γης, είναι ένα ξεχωριστό κοµµάτι της ψυχής µου.

2

Στη γιορτή του προφήτη Ηλία * Συνέχεια από την 1η σελίδα ίδιο περίπου όµως έγινε κι εφέτος. Όλοι µαζί προσκυνητές και επισκέπτες καθίσαµε σε κοινό τραπέζι και γευτήκαµε πλούσια φαγητά ποτά και µεζέδες προσφορά των Γκουβεριωτών και του δικού µας Φόρη. Είναι κάτι παραπάνω από µια φιλική εκδήλωση - συνάντηση των κατοίκων των δύο χωριών, που πλέον καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία συντηρούν και φροντίζουν όπως µπορούν οι λίγοι κάτοικοι των δύο χωριών, σαν γνήσιοι θεµα-

O παπα-Φάνης µε το Bασίλη ∆άκα

τοφύλακες της παράδοσης και της ιστορίας του τόπου. Ι.Μ. Περισσότερες φωτογραφίες στην ιστοσελίδα µας (www.dolo.gr)

ΚΕΙΜΗΛΙΑ ΠΟΥ ΧΑΝΟΝΤΑΙ (ΑΝΑ∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ – ΥΠΕΝΘYΜΙΣΗ) Αναδηµοσιεύουµε από το προηγούµενο φύλλο µας, και από τη στήλη «∆ΟΛΙΩΤΗΣ Ο Α∆ΟΛΟΣ» το παρακάτω κείµενο, στο οποίο δίνουµε µεγάλη σηµασία ως προς το περιεχόµενό του, πιστεύοντας πως, λόγω των διακοπών, ίσως µερικοί να µη δώσατε την ανάλογη σηµασία Παρήγορο όµως το ότι µέχρι στιγµής, ευαισθητοποιήθηκαν έστω και ελάχιστοι, πλην όµως απουσιάζουν οι περισσότεροι. Παρακαλούµε λοιπόν, για µια ακόµη φορά τις οικογένειες που κατέχουν οποιοδήποτε υλικό να ανταποκριθούν στο κάλεσµά µας.

∆ιάσωση αρχειακού υλικού που αναφέρεται στην ιστορία και την πολιτιστική κληρονοµιά του τόπου µας. Ξεχασµένα …..αλλά πάντα χρήσιµα

EYΓE ΣTO ΣYΛΛOΓO MAΣ Πώς να συγχαρώ και να ευχαριστήσω αυτά τα ∆ολιωτόπουλα, που κάθε χρόνο κάτι καινούριο και ευχάριστο µας παρουσιάζουν στις πάρα πολλές εκδηλώσεις τον Aύγουστο στο χωριό. Φέτος, έµαθα έκαναν εκδήλωση τιµής σε δύο δασκάλους τους, που τους έµαθαν γράµµατα. Στον χωριανό µας Παντελή Zωίδη και τον γαµπρό του ∆ολού Kώστα Kουκουλάρη. Tι ωραίο πράγµα, όταν αναγνωρίζεται η κοινωνική προσφορά, σε µια εποχή όπου η κοινωνία δείχνει καθηµερινά το πιο σκληρό πρόσωπό της, υπάρχουν άνθρωποι και Σύλλογοι (όπως ο δικός µας) που αποδεικνύουν ότι η κοινωνική προσφορά δεν χάνει ποτέ την αξία της. Πολλά συγχαρητήρια. Mε τέτοιους ∆ολιώτες το ∆ολό θα µείνει αθάνατο. Eύχοµαι σ’ όλους σας καλό χειµώνα, πάντα µε υγεία, χαρά και οικογενειακή γαλήνη.

Πολλές φορές διακοσµούµε τα σπίτια µας µε αντικείµενα που έφτασαν σε µας από τους προγόνους µας. ∆είχνουµε µε καµάρι στους επισκέπτες µια παλιά φορεσιά του παππού ή ένα υφαντό κέντηµα της γιαγιάς, ακόµη χειρόγραφα και έγγραφα, µελέτες, σηµειώσεις, που αφορούν τους δικούς µας, το χωριό µας και τους κατοίκους του. Οικογενειακά κειµήλια θα τα ονόµαζα, τα οποία για τους κατόχους τους πιθανόν να µην έχουν καµία οικονοµική αξία, παραµένει όµως ανεκτίµητη η συναισθηµατική τους αξία και αποτελούν ένα µοναδικό θησαυρό καθώς αναβιώνουν σκέψεις και συναισθήµατα ταξιδεύοντάς µας στην ιστορία του τόπου µας. Τέτοιο υλικό γνωρίζω ότι υπάρχει σε πολλά σεντούκια χωριανών µας που µένει στην αφάνεια, ίσως παραπεταµένο και που ενδέχεται πολλοί να µη γνωρίζουν και τη χρησιµότητά του. Το υλικό αυτό, έγγραφα και χειρόγραφα, και οτιδήποτε άλλο που αναφέρεται γενικότερα στην περιοχή µας, ο Σύλλογός µας αποφάσισε να το συγκεντρώσει µε σκοπό τη διάσωση, συντήρηση, και ταξινόµησή του ώστε να αποτελέσει ένα σπάνιο αρχειακό υλικό, απαραίτητο για έρευνα και µελέτη. Για το σκοπό αυτό, σας καλούµε και σας παρακαλούµε, όσοι από σας διαθέτετε τέτοια έγγραφα στοιχεία να µας τα παραχωρήσετε προσωρινά ώστε εµείς αφού τα φωτοτυπήσουµε και τα αρχειοθετήσουµε θα κρατήσουµε τα αντίγραφα και θα σας επιστρέψουµε τα πρωτότυπα. Με αυτόν τον τρόπο διασώζουµε το υλικό και παράλληλα πλουτίζουµε το αρχείο µας. Έχεις λοιπόν τέτοια αντικείµενα κρυµµένα και ξεχασµένα στο πατάρι και στην αποθήκη, βγάλτα από την αφάνεια, απάλλαξέ τα από τη σκόνη και δώσε τους πνοή ζωής. Με την πράξη σας αυτή να είστε σίγουροι πως προσφέρετε σπουδαία υλική αρωγή στον τόπο σας. Η καλοκαιρινή σας επίσκεψη στο χωριό ας συνοδεύεται και µε τέτοιου είδους δώρα. (Υπεύθυνος για τη συλλογή. Γιάννης Μποντίνης Απολλωνίας 21- 45332 Ιωάννινα. Τηλεφ. 2651044558 κιν. 6944214969 Email [email protected])

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016


3

ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ * Συνέχεια από την 1η σελίδα

Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από τους µαθητές τους, που φοίτησαν κατά την περίοδο 1951–1960 όπου αυτοί υπηρετούσαν σαν δάσκαλοι. Πραγµατοποιήθηκε σε φορτισµένο συναισθηµατικά κλίµα, καθώς έπειτα από πολλά χρόνια αντάµω-

σαν µαθητές και δάσκαλοι γεµάτοι µε αναµνήσεις και ιστορίες. Είναι από τις στιγµές εκείνες που η λέξη “∆άσκαλος” τιµά πραγµατικά το πρόσωπο... και θα µπορούσε να γραφτεί µε όλα τα γράµµατα κεφαλαία! Την επιµέλειά της εκδήλωσης ανέλαβε, και την

Mαθητές µε το δάσκαλό τους Παντελή Zωίδη

O δάσκαλος Παντελής µε την κόρη του Pίτα και η Tάντα (Aλεξάνδρα) Kουκουλάρη µε το σύζυγό της Θάνο Mαύρο.

ευχαριστούµε πολύ που πάντα µε τις γνώσεις της µας βοηθά αφάνταστα, η Αγνή Βραβορίτη. Καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους παρευρισκόµενους, χτύπησε το σχολικό κουδούνι. ∆ιαβάστηκαν από το Μαθητολόγιο οι εγγεγραµµένοι µαθητές των σχολικών ετών 1951-52 (µε δάσκαλο τον Π. Ζωίδη) και 1956-57 (µε δάσκαλο τον Κ. Κουκουλάρη) και σηµειώθηκαν οι απόντες. Παρουσιάστηκαν τα βιογραφικά σηµειώµατα των δασκάλων Κώστα Κουκουλάρη και Παντελή Ζωίδη. Στη συνέχεια διαβάστηκαν οι επιστολές των µαθητών, που για διαφόρους λόγους ο καθένας απουσίαζε, όπως του Παύλου Μπέτζιου από Αµερική,του Γιώργου Μποντίνη και τους αδελφούς Γιάννη, Χρήστο & Θάλεια ∆. Καρβούνη προς τους δασκάλους τους. Τις προσωπικότητες των δασκάλων ανέπτυξαν επί µακρόν οι µαθητές τους Βασίλης Γκερµότσης (µαθητής του Παντελή Ζωίδη και Παναγιώτης Παπαϊωάννου (µαθητής του Κώστα Κουκουλάρη). Για την αναγνώριση της προσφοράς τους απονεµήθηκαν τιµητικές πλακέτες. Στο δάσκαλο Κώστα Κουκουλάρη και αντ’ αυτού απουσιάζοντος, στην κόρη

του Αλεξάνδρα, που επίσης υπήρξε µαθήτριά του, από το µαθητή του Χρήστο Φωτόπουλο και στον Παντελή Ζωίδη επίσης από το µαθητή του Γιάννη Μποντίνη. Αµφότεροι συγκινηµένοι επέδωσαν τις τιµητικές πλακέτες εκφράζοντας κι αυτοί τις ευχαριστίες τους. Το ίδιο κλίµα επικράτησε και στους τιµώµενους που επίσης ευχαρίστησαν τους µαθητές τους. Μετά το τέλος της εκδήλωσης, οι µαθητές παρέθεσαν γεύµα στο κέντρο του Χριστόφορου. Εκεί πραγµατοποιήθηκε η δεύτερη φάση της συνάντησης µε ιστορίες και περιστατικά από τη σχολική ζωή εκείνων των χρόνων. Το τέλος µιας ακόµη άκρως επιτυχηµένης εκδήλωσης, όπως χαρακτηρίστηκε από όλους, έκλεισε µε χαµόγελα, αγκαλιές και φιλιά. Όλοι φύγαµε ενθουσιασµένοι από αυτή τη συνάντηση, ευχαριστήσαµε τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία και ευχηθήκαµε στους δασκάλους µας ο Άγιος Χριστόφορος να τους χαρίζει υγεία και οικογενειακή ευτυχία και να γνωρίζουν ότι πάντα τους σκεπτόµαστε µε σεβασµό και πολλή αγάπη. Γιάννης Μποντίνης

Στιγµιότυπο από την εκδήλωση

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016

Χαιρετισµός του Παύλου Μπέτζιου Στον αγαπηµένο µας δάσκαλο Παντελή Zωίδη ∆άσκαλε, από την µακρινή Nέα Yόρκη σου στέλνω τους χαιρετισµούς µου και τα συγχαρητήριά µου για την αποψινή τιµητική σου διάκριση. Θέλω επίσης, έστω και καθυστερηµένα, να σε ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς µου για ταόσα έκανες για µας, τους τότε µαθητές σου, αλλά και για το χωριό µας γενικότερα. Tο 1948 εγκαταλείψαµε όλοι µας το χωριό αναγκαστικά για να µην υποστούµε τις συνέπειες που ο τότε πόλεµος θα έφερνε αναγκαστικά. Mετά όµως από 3-4 χρόνια έπρεπε να γυρίσουµε πάλι στο χωριό µας. Πώς όµως, και υπό ποιες συνθήκες. Kανείς δεν ήξερε τι θα αντιµετώπιζε σε ένα έρηµο χωριό, και πιο πολύ εµείς τα λίγα παιδιά. Θα είχαµε σχολείο; Kαι πού θα ήταν αυτό; Γνωρίζαµε ότι το παλιό κτήριο του σχολείου ήταν ετοιµόρροπο και δεν θα µπορούσε να µας στεγάσει. Kάποιος όµως είχε φροντίσει για όλα αυτά. Kάποιος, που δεν ήταν άλλος από σένα δάσκαλε. Φρόντισες να πείσεις τον µακαρίτη µπάρµπα Mήτση Mούστο να διαθέσει το σπίτι του για προσωρινό σχολείο. Mικρό µεν, αλλά τέλειο δε. Mε τα θρανία του, τους πίνακές του, τους χάρτες του και τις διάφορες εικονογραφίες που φρόντισες να τοποθετήσεις µε άριστο γούστο. Ήταν η απαράµιλλη τόλµη σου, η παλληκαριά σου και το σθένος σου γενικά που σε έκανε να µην υπολογίζεις τις όποιες δυσκολίες αντιµετώπισες. Eύγε σου. Όσο για τις ικανότητές σου δαν δάσκαλος, µακάρι να υπήρχαν πολλοί άλλοι σαν και σένα. Oι πολλοί µαθητές σου που έγιναν άξιοι δάσκαλοι και καθηγητές και πανάξιοι πολίτες στην κοινωνία γενικά, είναι το κληροδότηµά σου. Kαι πάλι, θερµά ευχαριστώ και θερµά συγχαρητήρια. Συγκινηµένος σου γράφω τις λίγες αυτές γραµµές και λυπούµαι αφάνταστα που δεν έγινε


ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ δυνατόν να βρεθώ εκεί µαζί σας προσωπικώς, να σου σφίξω το χέρι και να σε φιλήσω. Eύχοµαι µόνο, ο Πανάγαθος, να υπερβεί τα όρια της καλοσύνης του και να µας δώσει µια µικρή παράταση, ώστε η επιθυµία µου να γίνει πραγµατικότητα. O παλιός σου µαθητής και γείτοντας Παύλος Mπέτζιος

Χαιρετισµός του Γιώργου Mποντίνη Προς τον αγαπηµένο µου δάσκαλο Αγαπηµένε µου δάσκαλε Παντελή Σοβαρές οικογενειακές υποχρεώσεις µε ανάγκασαν να µη µπορώ να παραστώ σ’αυτή την τιµητική εκδήλωση που πραγµατοποιείται σήµερα προς το πρόσωπο σου, που ειλικρινά το επιθυµούσα και το περίµενα από την ηµέρα που αυτή αποφασίστηκε. Μου δίνεται η ευκαιρία να σου πω τι υπήρξες και εξακολουθείς να είσαι για µένα και να σε διαβεβαιώσω ότι οι προσπάθειές σου, το έργο σου, και η γενναιόδωρη καρδιά σου εξακολουθούν να ζουν σε έναν από τους µικρούς µαθητές σου, που παρά τα χρόνια, δεν έπαψε ποτέ να σου είναι ευγνώµων. Μεγάλη ευλογία και θεία τύχη, πριν πάρα πολλά χρόνια, η συµβολή σου στη µαθητική ζωή µου σαν άξιος εκπαιδευτικός. Μεγάλη χαρά και δύναµη η συµβολή σου σε όλη την πορεία της ζωής µου σαν ακέραιος άνθρωπος µε την εξαιρετική φιλοσοφία και στάση της ζωής σου. ∆εν µπορείς να φανταστείς πόση χαρά, συγκίνηση, ενθουσιασµό, οµορφιά, ευγενικά και λεπτά συναισθήµατα χαρίζει στην ψυχή µου η δυναµική παρουσία σου στις καλοκαιρινές συναντήσεις µας, πόση δύναµη και αισιοδοξία χαρίζει στη ζωή µου η ευγενική σου ύπαρξη. Αγαπηµένε µου δάσκαλε Παντελή, µε σεβασµό, εκτίµηση και αγάπη, σου χαρίζω µια τρυφερή, ζεστή αγκαλιά γεµάτη

παιδική αθωότητα, ένα γλυκό παιδικό φιλί και τις πιο όµορφες, δυνατές ευχές µου για ό,τι πιο καλό, όµορφο και χαρούµενο στη ζωή σου. Σε ευχαριστώ! Σε αγαπώ! Ο µαθητής σου Γιώργος Μποντίνης

Χαιρετισµός των Γιάννη, Χρήστου και Θάλειας Καρβούνη ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ∆ΑΣΚΑΛΟ ΜΑΣ ΠΑΝΤΕΛΗ ΖΩΪ∆Η Οι µνήµες πάνε πίσω 65 χρόνια για το Γιάννη, 60 χρόνια για το Χρήστο και 55 χρόνια για τη Θάλεια, όταν φοιτούσαµε στο ∆ηµοτικό Σχολείο ∆ολού µε δάσκαλο τον Παντελή Ζωίδη. Ήταν Ιούνιος του 1955. Με τη λήξη της σχολικής χρονιάς στο κατώφλι του νέου (τότε) σχολείου, ο Χρήστος στην τετάρτη τάξη και η Θάλεια ακόµη στα “νήπια”, αποχαιρετίσαµε το δάσκαλό µας Παντελή Ζωίδη. Ο Γιάννης είχε ήδη αποφοιτήσει τον προηγούµενο χρόνο. Από τότε και οι τρεις δεν ξαναείδαµε το δάσκαλό µας, εκτός από µία φορά το καλοκαίρι του 2011 που ο Γιάννης συνάντησε το δάσκαλο στο χωριό. Πάντα όµως ρωτούσαµε και µαθαίναµε νέα του. Από το 1955 δεν ξαναγυρίσαµε στο ∆ολό. Η διαδροµή µας από το µικρό αλλά όµορφο αυτό χωριό της Ηπείρου “έτρεξε” κυριολεκτικά στις πέντε ηπείρους, για το Γιάννη και το Χρήστο. Είδαµε πολλά, µάθαµε πολλά, µπήκαµε και βγήκαµε σε µεγάλα σχολεία και Πανεπιστήµια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, µε επιτυχίες και διακρίσεις, µε καθηγητές σοφούς και φτασµένους, διεθνούς φήµης και αναγνώρισης. Όµως, τους περισσότερους τους ξεχάσαµε ή τουλάχιστον ξεχάσαµε τα ονόµατά τους. Το όνοµα όµως που έµεινε ανεξί-

4 τηλα γραµµένο στο µυαλό µας είναι το όνοµα του πρώτου µας δασκάλου στο ∆ηµοτικό Σχολείο ∆ολού και η φυσιογνωµία του Παντελή Ζωίδη. Έµειναν επίσης χαραγµένα στη µνήµη µας και τα λόγια του τη στιγµή του αποχαιρετισµού, ξέροντας και ο ίδιος ότι δεν θα ήµασταν µαθητές του την επόµενη χρονιά: “....εσείς, να θυµάστε πάντα πως σας αγαπάµε και σαν άξιοι και καλοί µαθητές θα έχετε λαµπρό µέλλον µπροστά σας ....”. Σε αυτό το κλειστό σήµερα σχολείο του ∆ολού, µε αυτόν τον δάσκαλο, τον Παντελή Ζωίδη, µάθαµε την Αλφαβήτα, πήραµε τις πρώτες βάσεις για την µετέπειτα παιδεία µας, ακούσαµε τις απλές συµβουλές και υποδείξεις του για τη ζωή, το διάβασµα, τη µάθηση, τις ανθρώπινες αξίες και αρχές, τις αρετές που έπρεπε να µας συνοδεύουν στη ζωή µας. Μας αγαπούσε και µας δίδαξε να αγαπήσουµε τους συνανθρώπους µας, να αγαπήσουµε τα γράµµατα, να σεβόµαστε τους γονείς µας, την κοινωνία και το περιβάλλον που ζούσαµε. Εµείς µαζί µε εκείνον αγαπήσαµε το ∆ολό και τον τόπο µας και νοιώθουµε περήφανοι για εκείνον και για εµάς. Όπως µέχρι τώρα, δυστυχώς και εφέτος, οι συγκυρίες και οι υποχρεώσεις δεν µας επιτρέπουν να παραβρεθούµε στο πανηγύρι του χωριού και σε αυτή την τιµητική εκδήλωση για τον αγαπητό µας δάσκαλο. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια σε αυτούς που είχαν αυτή την ωραία ιδέα, όπως και για τις προσπάθειες που καταβάλλουν για να την υλοποιήσουν. Εµείς από τη µεριά µας τους ευχαριστούµε για την πρόσκληση, αλλά και για την ευκαιρία που µας δόθηκε να γυρίσουµε και να ζήσουµε έστω εικονικά την πραγµατικότητα που διακόπηκε το 1955. Αγαπητέ µας ∆άσκαλε, σου ευχόµαστε να είσαι πάντα καλά και σε ευχαριστούµε για όλα όσα µας έδωσες. Γιάννης, Χρήστος και Θάλεια ∆. Καρβούνη

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016

Χαιρετισµός Παναγιώτη Παπαϊωάννου ANAΦOPA ΣTON ∆AΣKAΛO KΩΣTA KOYKOYΛAPH EIΣAΓΩΓH H αναφορά στον δάσκαλο Kώστα Kουκουλάρη δεν βασίζεται σε κάποια έρευνα σε εκπαιδευτικά ή σχολικά αρχεία, σε συζητήσεις µε άλλους συµµαθητές και µαθητές και σε τυχόν απόψεις ή αναµνήσεις του ίδιου του δάσκαλου. Θα µπορούσε να γίνει κι αυτό... Θα απαιτούσε όµως πολύ χρόνο και θα ξέφευγε από τις προθέσεις όσων είχαν την καλή ιδέα να τιµήσουν σήµερα του δασκάλους... H αναφορά µας εδώ σήµερα βασίζεται σε βιωµατική εµπειρία (σε όλο το δηµοτικό δεν άλλαξα δάσκαλο), η οποία όµως δεν κλείνεται στον προσωπικό και υποκειµενικό κόσµο της αρέσκειας ή απαρέσκειας και των ατοµικών συγκινήσεων και αισθηµάτων. Φιλτράρεται µέσα από την γενική παρουσία του δάσκαλου, ο οποίος εργάστηκε σε µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο (δεκαετία του εξήντα) και υπό συγκεκριµένους όρους, όπως αυτοί ορίζονταν από τις ιεραρχικές σχέσεις που υφίσταντο τότε στην εκπαίδευση, την κρατικο-εκκλησιαστική πολιτική για την εκπαίδευση και τις συγκεκριµένες συνθήκες του συγκεκριµένου σχολείου και της κοινότητας του χωριού. Tις συγκινήσεις και τα αισθήµατα παντός είδους σχετικά µε το σχολείο και τον δάσκαλο δεν µπορούµε να τα αποφύγουµε και να τα παραβλέψουµε, δεδοµένου ότι αποτελούν δοµικά στοιχεία της προσωπικότητας του κάθε µαθητή ξεχωριστά και πάντως στενά συνδεδεµένα και αναπόσπαστα από την γενική αντίληψη και στάση του καθενός απέναντι στο χωριό, ως µελών µιας κοινότητας ανθρώπων και ως στοιχείων του συγκεκριµένου περιβάλλοντος φυσικού χώρου. Aπό µόνα τους όµως δεν αποτελούν ασφαλή τρόπο εκτίµησης της µεγάλης προσφοράς του δάσκαλου... Eίναι επίσης άδικο και απατηλό να µεταφέρονται οι σηµε-


ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ ρινές συνθήκες λειτουργίας των σχολείων, οι παιδαγωγικές αρχές και η ιδεολογία της κρατικής εκπαιδευτικής πολιτικής στην εποχή που αναφερόµαστε. Aπατηλό είναι επίσης να µεταφέρουµε τα τότε γεγονότα και τις πρακτικές στην σηµερινή εποχή, µόνο ως νοσταλγικά καλούδια, τα οποία ανασύρουµε από την βαλίτσα των αναµνήσεων και τα µοιράζουµε προς τέρψη και συγκίνηση. H παρουσίαση λαµβάνει υπ’ όψιν τρεις ρόλους του προσώπου: 1. Tου δάσκαλου ως παιδαγωγού 2. Tου δάσκαλου ως υπεύθυνου της όλης λειτουργίας του σχολείου 3. Tου δάσκαλου ως µέλους της κοινότητας του χωριού. ΠAPOYΣIAΣH Tην λειτουργία του σχολείου, στην ουσία την δράση του δάσκαλου, µπορούµε να την πλησιάσουµε αντικειµενικά και να την κατανοήσουµε αν αντιπαραβάλουµε τα γεγονότα που αφορούσαν το σχολείο µε τους κανόνες και τις αρχές (νόµοι, αποφάσεις, εγκύκλιοι και κοινωνικός περίγυρος) που οριοθετούσαν την συµπεριφορά των δασκάλων ως δηµοσίων υπαλλήλων τότε στην Eλλάδα. Όπως όλοι γνωρίζουµε το σχολείο λειτουργούσε ως µονοθέσιο. O δάσκαλος ήταν προϊστάµενος του σχολείου, δάσκαλος για όλες τις τάξεις του δηµοτικού, ουσιαστικά υπεύθυνος για τα οικονοµικά του σχολείου, υπεύθυνος για την λειτουργία του συσσιτίου και την διατήρηση σε καλή κατάσταση του υπάρχοντος σχολικού κήπου κ.λπ. O ρόλος του δάσκαλου δηλ. ήταν πολυσχιδής και απαιτούσε ποικίλες γνώσεις και ικανότητες. H οργάνωση του σχολικού χώρου και της διδασκαλίας από τον δάσκαλο υπήρξε άρτια. Aκούραστος, ευσυνείδητος και αυστηρός ως προς την τήρηση των υποχρεώσεων των µαθητών, είτε αυτές αφορούσαν την µελέτη των µαθηµάτων και την

παρακολούθηση του σχολείου είτε την εν γένει συµπεριφορά τους στα πλαίσια του σχολείου. Yπηρέτησε τον ρόλο του δάσκαλου µε ήπιο πάθος και εµφανή αγωνία για την πρόοδο των µαθητών. Θεωρούσε την αποτυχία κάποιου µαθητή κατά ένα µέρος και ως αποτυχία δική του και σε µερικές περιπτώσεις αισθανόταν υπεύθυνος και απέναντι σε όλο το χωριό. H ειλικρίνειά του προσδιόριζε µε ακρίβεια τα όρια του καθενός. O δάσκαλος, δάσκαλος και ο µαθητής, µαθητής. O δάσκαλος διδάσκει και ο µαθητής µαθαίνει, γνωστικά αντικείµενα και συµπεριφορά. H µη αποδεκτή συµπεριφορά και συγκεκριµένες παραλείψεις τιµωρούνταν... ∆εν χρησιµοποιήθηκε η σωµατική τιµωρία ποτέ µε σκοπό να ταπεινώσει ή να γελοιοποιήσει κάποιον µαθητή. ∆εν µετατόπιζε ο δάσκαλος τα όρια δράσης του κατά το δοκούν, αλλά τα περιόριζε αυστηρά στον παιδαγωγικό τους χαρακτήρα. ∆εν τροµοκρατούσε και δεν βασάνιζε από το ένα µέρος και δεν επέτρεπε την δηµιιουργία χάους από το άλλο. Σεβαστός ο δάσκαλος, αλλά όχι φόβητρο. ∆ιατηρούσε µια απίστευτη δυναµική και λειτουργική ισορροπία στις σχέσεις του µε τους µαθητές και την κοινότητα του χωριού. Mε άλλα λόγια το σχολείο δεν βάιζε... Eπίσης, το γεγονός ότι δεν βλέπαµε τον δάσκαλο ως φόβητρο εκτός σχολείου, δίνει έναν χαρακτήρα πρωτοπορίας στην γενική παρουσία του στο χωριό. Πέραν του εξαιρετικού τρόπου, µε τον οποίον ασκούσε τα διδακτικά καθήκοντά του µέσα στην αίθουσα, αξιοθαύµαστος ήταν και ο τρόπος που οργάνωνε και όλες τις άλλες δραστηριότητες... Aπό το συσσίτιο και τις σχολικές γιορτές µέχρι τον σχολικό κήπο και την προετοιµασία για το Πάσχα... Θεωρώ στο σηµείο αυτό απαραίτητο να επισηµάνω ιδιαίτερα και ξεχωριστά το κλίµα που επικρατούσε στην αίθουσα του σχολείου, όταν λόγω χιονόπτωσης δεν µπορούσαν να

5 έρθουν στο σχολείο όλοι οι µαθητές. O δάσκαλος δεν µπορούσε µε τους λίγους παρευρισκόµενους, για λόγους ίσης µεταχείρισης, να διδάξει τα µαθήµατα... ∆εν µας έστελνε όµως πίσω στα σπίτια µας... Mας κρατούσε στην αίθουσα, µε τον ίδιο να κάθεται στην έδρα και να ασχολείται µε διάφορες γρ α φ ι κ έ ς - γρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ έ ς εργασίες... Oι µαθητές, µε επίκεντρο την θαλπωρή της ξυλόσοµπας, συζητούσαν ήρεµα, ζωγράφιζαν ή διάβαζαν κάποιο από τα βιβλία της (µικρής είναι η αλήθεια) βιβλιοθήκης του σχολείου... Aυτές τις ώρες ο δάσκαλος δεν χρειαζόταν να µας µιλάει και πολύ, πόσω µάλλον να µας κάνει κάποια παρατήρηση. Mπορεί σε αυτές τις περιπτώσεις η λεκτική επικοινωνία µεταξύ δάσκαλου και µαθητών να περιοριζόταν στο ελάχιστο δυνατόν, δεν έλειπε όµως µια µυστήρια και µυστική επαφή που γέµιζε την αίθουσα µε απίστευτη γαλήνη και έλαµπε µεγαλοπρεπής η ηπιότητα του ανθρώπου που καθόταν στην έδρα. Παραδοξολογώντας, θα έλεγα πως αυτή η υπόγεια εκπληκτική και άφωνη επικοινωνάι ήταν εκκωφαντική... Eπισηµαίνω αυτή την περίπτωση για έναν και µόνον λόγο. H θεσπέσια αυτή επικοινωνία δεν ήταν παρούσα µόνον όταν χιόνιζε και δεν γινόταν µάθηµα. Ήταν παρούσα πάντοτε µέσα στην αίθουσα, ενεργή και κυρίαρχη, άλλο αν η καθηµερινότητα της διδασκαλίας και οι άλλες σχολικές δραστηριότητες την έκρυβαν λίγο ή πολύ... Tην επικοινωνία αυτή δηµιουργούσε και συντηρούσε η υπευθυνότητα του δάσκαλου, η έγνοια του να µην µείνουν οι µαθητές του αγράµµατοι, ο συνεχής και αδιάλειπτος αγώνας του για την άρτια λειτουργία του σχολείου και η ανθρωπιά και ευγένειά του, όπως αυτές εκδηλώνονταν όχι µόνον µέσα, αλλά και έξω από την αίθουσα διδασκαλίας. Eυχαριστούµε τον δάσκαλο γι’ αυτήν την εµπειρία ζωής που είχαµε την τύχη να βιώσουµε µαζί του. Παπαϊωάννου Παναγιώτης

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016

Η οµιλία του Βασίλη Γκερµότση Αξιότιµη κυρία Κουκουλάρη, που έχετε την τιµή να εκπροσωπείτε τον προσφιλή σας πατέρα στη σηµερινή εκδήλωση, κυρίες και κύριοι αγαπητοί χωριανοί. Χαιρετίζω τελευταία τον άνθρωπο εκείνον που κατέχει την πρώτη θέση στην καρδιά µου, στην καρδιά όλων µας, χαιρετίζω τον δικό µας άνθρωπο που δεν είναι άλλος από τον σεβαστό µας δάσκολο τον Παντελή τον Ζωίδη. Απευθυνόµενος προς τους ∆ολιώτες θα ήθελε να τους παρακαλέσω τη λέξη χωριανοί µην τη θέσετε εντος παρανθέσεως , διότι σε όσες παρενθέσεις και εισαγωγικά και αν τη θέσετε εγώ θα εξακολουθώ µε πάθος να είµαι ένας από σας και να αισθάνοµαι και ∆ολιώτης. Επειδή δε το συναίσθηµα είναι κάτι το πολύ προσωπικό δεν µπορείτε και να το επηρεάσετε. Συνηθίζεται όταν κάποιος παίρνει ένα µικρόφωνο και απευθύνεται σε ένα ακροατήριο να αρχίζει τα πολλά ή τα λίγα που έχει να πει µε τη φράση “ αισθάνοµαι συγκινηµένος που βρίσκοµα κοντά σας και µόνο που τα δάκρυα δεν τρέχουν........... Κάτω από τον κίνδυνο να χαρακτηριστώ σαν θεατρίνος, υποκριτής ακόµη και υπερβολικός αρχίζω και εγώ αυτή την οµιλία µε τη φράση αυτή και το κάνω τούτο όχι επειδή συνηθίζεται αλλά επειδή νιώθω πραγµατικά - στα στήθη µου χαλασµό,- που λέει και ο ποιητής που βρίσκοµαι στο ∆ολό ανάµεσα σε πραγµατικούς φίλους , ανάµεσα σε χωριανούς. Η συγκέντρωση αυτή από µόνη της είναι σε θέση να προκαλέσει συναισθηµατισµους, διότι καλούµεθα να τιµήσουµε ένα γνήσιο τέκνον του ∆ολού, να τιµήσουµε τον εκπαιδευτικόν εκείνον, τον οποίον συνοδεύουν ο σεβασµός, η εκτίµηση και η αναγνώριση του έργου του τόσων εκατοντάδων ελλη-


ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ νοπαίδων που είχαν το προνόµιο να είναι µαθητές του. Όταν ο αγαπητός φίλος ο Γιάννης ο Μποντίνης µου πρότεινε να απευθύνω στον Παντελή τον Ζωίδη µια Laudatio δηλ. να του πλέξω το εγκώµιο δέχθηκα αµέσως και το έκανα τούτο διότι εκτός του ότι η πρόταση αυτή αποτελεί για µένα τιµή και χαρά δεν θα µπορούσα να αρνηθώ κάτι που έχει να κάνει µε τον άνθρωπο εκείνον στον οποίον οφείλω πάρα πολλά. Όταν είπα το ναι δεν είχα σκεφτεί το µεγάλο ρίσκο που αναλάµβανα να µιλήσω για έναν άνθρωπο για τον οποίον αισθάνοµαι µόνο δέος, να µιλήσω για ένα εκπαιδευτικό στρατευµένο στη µόρφωση των ελληνοπαίδων µε ένα έργο άξιο θαυµασµού. Το έργο µου αυτό έγινε δυσκολώτερο, διότι διαδέχοµαι στο βήµα δύο λογοµάγους όπως είναι οι προλαλήσαντες. Μετά λοιπόν από τους δύο αυτούς δεινούς χειριστές της ελληνικής γλώσσας καλούµαι εγώ-Βλάχος την καταγωγή-να βρω τα κατάλληλα λόγια και να ανφερθώ στον άνθρωπο Παντελή Ζωίδη κυρίως όµως στον εκπαιδευτικό, στην εκπαιδευτική του δεινότητα, σε έναν εργάτη του πνεύµατος µε όραµα και αφοσοίωση στο επάγγελµά του µε αδαµάντινο και άµεµπτο χαρακτήρα. Rem tene verba sequentur λέγανε οι λατίνοι δηλ. Γίνε κατοχος του αντικειµένου και µετά έρχονται τα λόγια. Το περίεργο για µένα είναι ότι ενώ γνωρίζω πολύ καλά το αντικείµενο της οµιλίας µου µου λείπουν τα κατάλληλα λόγια να το περιγράψω. Βρίσκοµαι κι εγώ στην ίδια θέση µε τον υµνολόγο της Θεοµήτορος, διότι όπως εκείνος έτσι κι εγω δεν ξέρω σεβαστέ µου δάσκαλε“ ποίον σοι εγκώσµιον πρασαγάγω επάξιον”. Και τούτο συµβαίνει διότι µε

πληµυρίζουν οι αναµνήσεις µε αποτέλεσµα να στερεύουν τα λόγια. Ειναι αναµνήσεις περασµένων χρόνων, διότι δεν είναι το παρόν εκείνο που προκαλεί συναισθήµατα αλλά το παρελθόν, όπως πολύ σωστά τονίζει ο Κ.Καβάφης µε τα λόγια: “Συχνά ο άνθρωπος αντλεί µνήµες από το παρελθόν, τις αποθέτει στο παρόν, ενίοτε ως προειδοποίηση για τα µελλούµενα” Παρ όλα αυτά όµως τώρα δεν µπορώ να κάνω τίποτε. Μια παραίτηση την τελευταία στιγµή δεν θα σήµαινε µόνο τη δική µου προσβολή. Πολύ χειρότερη θα ήταν η απογοήτευση του Παντελή του Ζωίδη, ο οποίος θα έβλεπε στο πρόσωπό µου να πηγαίνουν οι κόποι του χαµένοι έχοντας για µαθητή κάποιον που δεν µπορεί να κάνει το αυτονόητο δηλ. να εκφράσει τις ευχαριστίες και την ευγνωµοσύνη του στον δάσκαλό του. Έτσι λοιπόν θα επιστρατεύσω όλες µου τις δυνάµεις και θα αναφερθώ έστω και λακωνικά στον άνθρωπο, στο ∆ολιώτη, στο ∆άσκαλο µε το δελτα κεφαλαίο. Και λέγω λακωνικά όχι επειδή είµαι οπαδός του ουκ εν τω πολλώ το ευ αλλά επειδή ξέρω ότι όσα και αν πω για τον Παντελή τον Ζωίδη θα είναι σταγόνα στον Ωκεανό. ∆εν είναι ως εκ τούτου στις προθέσεις µου να παρουσιάσω σε ένα τόσο µικρό χρονικό περιθώριο το τεράστιο κοινωνικό και εκπαιδευτικό έργο του Παντ. του Ζωίδη. Εγώ θα σταθώ σε µια από τις πολυσχιδείς δράσεις του σ αυτή δηλ. του εκπαιδευτικού, όπως εγώ τον έζησα σαν µαθητής του. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν και δυσανάλογο των ικανοτήτων µου. Τα δύσκολα χρόνια της εποχής εκείνης δεν έδωσαν στον Παντ το Ζωίδη το δικαίωµα να διαλέξει το επάγγελµά του. Ούτε είχε και την πολυτέλεια να εξετάσει αν το επάγγελµά του ικανοποιούσε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του. Η θεία πρόνοια όµως ήταν εκείνη που διάλεξε τον Παντελή για το

6 επάγγελµα του εκπαιδευτικού. Από την πρώτη στιγµή της εκπαιδευτικής του καριέρας ο.Παντ. ο Ζωίδης θεώρησε το επάγγελµά του λειτούργηµα. Με αυτή του τη στάση απέναντι στο επάγγελµά του πορεύθηκε όλη του τη ζωή θέτοντας το σώµα και την ψυχή του στην αγωγή και την καθοδήγηση του παιδιού. Εκληθη από την ελληνική πολιτεία να φέρει σε πέρας τη βασική αποστολή του κράτους που έχει σαν σκοπό την ηθική, πνευµατική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.( Άρθρο 16 του ελληνικού συντάγµατος). Η εκπαίδευση ήταν γι αυτόν η ανάπτυξη των δυνάµεων που υπαρχουν στην ανθρώπινη φύση µε ανάλογα µέτρα µόρφωσης. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού διέθετε και τα απαιτούµενα προσόντα που ήταν µια σύνθεση της ισχυρής προσωπικότητας σε συνδιασµό µε τις παιδαγωγικές ικανότητες και τις επαρκείς και εξειδικευµένες γνώσεις του. Είχε µια πολύ θετική στάση και αντίληψη όχι µόνον απέναντι στο επάγγελµά του αλλά και απέναντι στους µαθητάς του. Μεταχειριζόταν τους µαθητάς του µε σεβασµό, λάµβανε πολύ σοβαρά υπ όψιν τις αναγκες και τα προβλήµατά τους και µεριµνούσε για την αναγκαία εµπιστοσύνη. Ουδέποτε προσπάθησε να κερδίσει τον σεβασµό των µαθητών του δηµιουργώντας κατά την διδασκαλία ένα κλίµα φόβου και καταπίεσης. Είχε καταργήσει και αυτό ακόµη το ρητό του Μενάνδρου “ο µη δαρεις ου παιδεύεται” Αν κανείς δεν φάει ξύλο δεν µαθαίνει γράµµατα. Ο Παντελής ήταν της γνώµης, ότι γράµµατα µπορεί να µάθει κανείς και χωρίς να έχει φάει ξύλο. Πάνω απ όλα δεν προσπάθησε ποτέ να µας επιβάλλει το σεβασµό προς το πρόσωπό του αλλά µας τον ενέπνεε. Είχε κατορθώσει µε έναν αξιοθαυµαστο τρόπο να δηµιουργήσει µια

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016 αµφίδροµη σχέση σεβασµού µεταξύ του ιδίου και των µαθητών του. Ο ∆ηµήτρης Νατσιός γράφει γι αυτή τη σχέση.∆άσκαλος και µαθητής. Η ιερότητα µιας σχέσης. Ο σεβασµός και η αγάπη προς το πρόσωπό του είχαν σαν αποτέλεσµα η διδασκαλία να κάνει τους µαθητάς να χαίρονται, να βρίσκουµε την ύλη ενδιαφέρουσα και να καταβάλουµε µεγαλύτερες προσπάθειες ώστε να του δώσουµε τη ικανοποίηση που χρειάζεται ένας καλός εκπαιδευτικός όταν βλέπει ότι οι κόποι του δεν πηγαίνουν Ένας αγαπητός χαµένοι. δάσκαλος µπορει εύκολα να δωσει κίνητρα στους µαθητές του. Εξ ίσου όµως µεγάλη ίσως και µεγαλύτερη - ήταν η αγάπη του Παντελή προς τους µαθητάς του. Τούτο είναι πολλές φορές σπουδαιότερο και από τις γνώσεις. Το φιλείν και φιλείσθαι είναι κατά τον Ιωάννη το Χρυσόστοµο το κύριο στοιχείο που κάνει αποδοτική τη διδασκαλία. Ο λόγος του δασκάλου πρέπει να είναι αυτός που διδάσκει παρά που ελέγχει, που παιδαγωγεί παρά τιµωρεί, που βάζει τάξη παρά διαποµπεύει, που διορθώνει παρά που επεµβαίνει στη ζωή του µαθητή. Η διαµόρφωση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα των µαθητών του είχε για τον δάσκαλο Παντελή την ίδια βαρύτητα και αξία µε τη µάθηση και τις γνώσεις. ∆εν ήταν ο Παντελης ο Ζωίδης σύµφωνα µε τον αµερικανό συγγραφέα Ward ο µέτριος δάσκαλος ο οποίος έλεγε.ούτε ο καλός που εξηγούσε ούτε ο ανώτερος που αποδείκνυε. Ο Παντελής ο Ζωίδης ήταν απλά ο µεγάλος διότι ενέπνεε. Στο πρόσωπο του ταιριάζουν πράγµατι τα λόγια του Πλάτωνα ότι η διδασκαλία είναι το επάγγελµα των αρίστων. Στην αίθουσα διδασκαλίας µπαίναµε µε αγωνία και την εγκαταλείπαµε µε κέρδος. Ήταν και παραµένει για όλους µας το πρόσωπο αναφοράς στις ενέργειες αλλά και τις αποφάσεις µας. ∆εν µας άπλω-


ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ νε απλά το χέρι του αλλά µας έπαιρνε από το χέρι και ταξιδεύαµε µαζί στον κόσµο της γνώσης, για να χρησιµοποιήσω τα λόγια του συγγραφέα και ιστορικού Σαραντου Καργακου. Κυρίες και κύριοι, το εκπαιδευτικό µας σύστηµα αλλάζει συνεχώς. Την εποχή του Παντελή και τη δική µας σαν µαθητές επικρατούσε στη στοιχειώδη εκαπίδευση ένα δασκαλοκεντρικό σύστηµα, το οποίο είχε τα εξής χαρακτηριστικά. Επίκεντρο του σχολείου ήτα ο δάσκαλος. Η εµφάνισή του ήταν αυθεντική όσο και αυταρχική. Ο µαθητής ευρίσκετο πάντα σε µειονεκτική θέση. Τίποτε απ όλα αυτά δεν είχαν ισχυ για τον δάσκαλό µας. Στη θέση της αυταρχικής αγωγής είχε θέσει τη συνεργασία µε τους µαθητάς του. Ήταν το πρότυπό µας. ∆ίδασκε µε το παράδειγµά του. Τα λόγια του ενός εκ των τριών µεγίστων φωστήρων της Τρισηλίου Θεότητος του Ιωάννη του Χρυσοστόµου ”Τούτο διδασκάλου αρίστου, το δι αυτού παιδεύειν α λέγει” ήταν το µόττο, το σύνθηµα που τον συνόδευε στην επαγγελµατική του ζωή και όχι µόνο. ∆εν ήταν δυνατό µαθητές που είχαν σαν δάσκαλο έναν πεφωτισµένον άνθρωπο σαν τον Παντελή τον Ζωίδη να µην είναι καλοί. “Καλών των διδασκάλων και οι µαθηταί καλοί γίνονται” έλεγε ένας άλλος φωστήρας της οικουµένης ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Εµείς οι µαθητές του ήµασταν καταδικασµένοι να πετύχουµε. Η αποτυχία µας θα ήταν απλά πολυτέλεια. Αυτό τα δικαίωµα δεν το είχαµε. Μας το είχε αφαιρέσει ο ίδιος µε τον δικό του αποτελεσµατικό τρόπο. Οι µαθητές του Παντελή ήµασταν καταδικασµένοι να είµεθα καλοί, µε τα εφόδια τα οποία µας έδινε ο ίδιος. Με το παράδειγµά του είχε κερδίσει την εκτίµηση όχι µόνον των µαθητών του αλλά και ολοκληρου της τοπικής κοινωνίας. Στο πρόσωπο του δάσκάλου

Παντελή ταιριάζουν τα λόγια του δασκάλου του Μεγάλου Αλεζάνδρου του Αριστοτέλη που έλεγε τα εξής: Αυτοί που δίνουν καλή εκπαίδευση στα παιδιά πρέπει να τιµούνται περισσότερο από εκείνους που τα γέννησαν, γιατί οι γονείς τους έδωσαν µόνο τη ζωή, οι παιδαγωγοί όµως την ικανότητα να ζουν καλά. Οι ωθήσεις, οι προτροπές και τα ερεθίσµατα που µας έδωσε για την πορεία της ζωής µας ήταν τόσο καθοριστικά που εξακολουθούν να έχουν ακόµη, πολλά χρόνια µετά την επίδραση και το αντικτυπό τους. Μας προετοίµασε κατάλληλα για το νέο σταδιο της ζωής µετά το σχολείο, ένα σταδιο που κανείς µας δεν ήξερε τι µας επεφύλασσε. Ξέραµε όµως ότι θα το αντιµετωπίζαµε µε αισιοδοξία και αυτό το οφείλουµε επίσης στον Παντελή. Ακόµη βουίζουν στ αυτιά µου τα λογια του κατά την αποφοίτησή µας.Εδώ µας έλεγε πήρατε µόνο τη βάση, διότι η µάθηση είναι µια διαδικασία που διαρκεί ολόκληρη τη ζωή. Το ότι όµως είχαµε την όρεξη για την επίτευξη του στόχου αυτού το οφείλουµε και πάλι στον Παντελή. ∆εν µας καθώρισε µόνο την Ιθάκη σαν σκοπό αλλά και τον δρόµο να φτάσουµε εκεί. Αν θέλετε µας έλεγε να πετύχετε το εφικτό θα πρέπει να κυνηγάτε το ανέφικτο. Για όλα αυτά και για πολλά άλλα σου ανήκουν σεβαστέ µας δάσκαλε άπειρες ευχαριστίες διότι όλα τα χρόνια που είχες την ευθύνη της βασικής µας εκπαίδευσης ήσουν το πρότυπό µας και ο οδοδείκτης µας. Εφαρµόζοντας τα λόγια του Πλούταρχου δεν θεώρησεςτο µυαλό µας σαν ένα δοχείο που πρέπει να γεµίσει αλλά σαν µια φωτιά που πρέπει να ανάψει. ∆εν ξέρω αν ήξερες πολλά. Ξέρω όµως πολύ καλά ότι ήουνν σοφός,διότι ήξερες χρήσιµα πράγµατα. (Αισχύλος). Ποτέ δεν µας έδωσες την εντύπωση ότι τα ήξερες όλα. Και

7 ούτε προσπάθησεςτην υποκειµενική σου γνώµη να µας τη µεταδώσεις σαν αντικειµενική γνώση αλλά αντιµετώπιζες ανθρώπινα πιθανά γνωστικά κενά. Εκτός από τις γνώσεις που µας µετέδιδες, εκτός που σαν παιδαγωγός ήσουν πάντα συνοδός και το άτοµο επαφής µας, ήσουν και σαν άνθρωπος πάντα παρόν και είχες πάντα ανοιχτά τα µάτια και τα αυτιά σας για τις ερωτήσεις µας, τα προβλήµατα και τις δυσκολίες παντός είδους. Προσπαθούσες πάντα να έχεις γνώση του οικογενειακού περιβάλλοντος των µαθητών σου και όπου διαπίστωνες προβλήµατα ευρισκες τον τρόπο να βοηθήσεις. Εγώ προσωπικά ήµουν ένας από αυτούς που δέχτηκε πλουσιοπάροχα τη βοήθειά σου. ∆εν έχανες ποτέ την ευκαιρία να τονίζεις στους δικούς µου, ότι πρέπει να συνεχίσω τα γράµµατα, όπως και έγινε. Σε ευχαριστώ και σε ευγνοµωνώ διότι πίστεψες σε µένα. Η συγγραφέας και πεζογράφοςΆλκης Ζέη κατά την αναγόρευσή της σε ετίτηµη διδάκτορα του ΑΠΘ είπε την εξής φράση: “ Αν δεν ήταν οι δάσκαλοι δεν θα είχα φτάσει εδώ που έφτασα. Γι αυτό θα τους ευγνωµονώ για πάντα”. Η φράση αυτή θα µπορούσε να είναι δική µου χωρίς να την έχω δανειστεί από την Άλκης Ζέη. Με µία µόνο αλλαγή. Όχι αν δεν ήταν οι δάσκαλοι αλλά αν δεν ήταν κυρίως ο δάσκαλος ο Παντελής. Το σχολείο στο ∆ολό που υπηρετούσε ο Παντελής ήταν µονοθέσιο. Ο Παντελής ήταν υποχρεωµένος εκτός από τη φροντίδα της διδασκαλίας να έχει και την ευθύνη της λειτουργίας του σχολείου. Το πενθήµερο ήταν άγνωστο για τον Παντελή. Πρωί απόγευµα και τα Σάββατα δούλευε. Ο δάσκαλος έλεγε ο Πατροκοσµάς είναι σαν το κερί. Πρώτα πρεπει να λυώσει για να δώσει φως. ∆εν κουραζόταν, διότι αγαπούσε αυτό που έκανε.Και µάλιστα ο Παντελής δεν έκανε µόνον αυτό που αγαπούσε

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016


ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ∆ΑΣΚΑΛΟΥΣ ΜΑΣ αλλά αγαπούσε ό,τι και αν έκανε Θεµελίωνε το χρέος του απέναντι στην εκπαίδευση των ελληνοπαίδων και όχι τα δικαιώµατά του. Σχολείο ίσον δάσκαλος έλεγε ο Παλαµάς. Είναι ο ταπεινός ναός της σοφίας κατά τον Φραγκλίνο. έτσι έβλεπε ο Ακρβώς Παντελής το σχολείο. Αλήθεια πως αισθάνεται ένας δάσκαλος σαν τον Παντελή όταν επί των ηµερών µας διαβάζει στον τύπο ότι οι δάσκαλοι διεκδικούν περισσότερο απ ότι διακονούν. Για να µην παραξηγηθώ. Ασφαλώς πρέπει οι δάσκαλοι να διεκδικούν τα δικαιώµατά τους. Με µια όµως προυπόθεση αυτό δεν πρέπει να γίνεται σε βάρος των παιδιών. Ο Παντελής παραµένει ακόµη αστείρευτη πηγή γνώσης. Εγώ έχω την τύχη και τώρα ακόµη να γίνοµαι αποδέκτης αυτών των γνώσεων κάθε φορά που τον συναντάω. Για µένα τα λόγια και οι νουθεσίες του είναι άρτος ψυχής, ανανέωση της ελπίδας και θέτουν φραγµό στο συρµό της κοινωνίας µας. Επειδή όσο και αν προσπάθησα δεν µπόρεσα να βρώ τα κατάλληλα λόγια για να πω όσα αρµόζανε στον Παντελή γι αυτό θα δανειστώ τα λόγια κάποιου ανώνυµου µαθητή προς το δάσκαλό του. “ Αγαπηµένε µου δάσκαλε. Τούτη τη στιγµή θα ήθελα πολύ να είµαι ποιητής, ζωγράφος ή µουσικός για να εκφράσω ανάµεσα σε όµορφα λόγια, χαρούµενα λαµπερά χρώµατα, γλυκιές µουσικές, ότι πιο ιδιαίτερο όµορφο και µαγικό νιώθω για σας αγαπηµένε µου δάσκαλε”. Σεβαστέ µου δάσκαλε. Μου έµαθες πάρα πολλά. ∆εν κατώρθωσες όµως να µε µάθεις να γράφω ποιήµατα και να σου τα αφιερώνω. Αυτό δεν οφείλεται σε σένα αλλά στη δική µου ανικανότητα. Θα δανειστώ ως εκ τούτου το ποίηµα του Κωστή Παλαµά µε τον τίτλο στον δάσκαλο µε το οποίο θα τελει-

ώσω τα φτωχά αυτά λόγια. Ξέρω ότι δεν τα κατάφερα. Ξέρω όµως επίσης ότι εσύ θα εκτιµήσεις τουλάχιστο την προσπάθειά µου. Σµίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές. Κι ότι σ απόµεινε ακόµη στη ζωή σου! Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου, Χτίσ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ! Κι αν λίγη δύναµη, µεσ το κορµί σου µένει, Μην κουρασθείς. Είν η ψυχή σου ατσαλωµένη. ∆εν συµφωνώ µε το κι αν λίγη δύναµη στο κορµί σου µένει. Αστείρευτη είναι η δύναµή σου. Έχεις πολλά ακόµη να προσφέρεις. Το πλήρωµα του χρόνου για να σου πει ο Ύψιστος ανάβα ώδε και να αναπαυθείς στη Βασιλεία των ουρανών εύχοµαι να αργήσει. ∆εν είναι και αναγκαίο αφού µια χαρά αναπαύεσαι στις καρδιές όλων µας. ∆άσκαλέ µου. ∆ιερµηνεύοντας και τα συναισθήµατα όλων των µαθητών σου θέλω να σε ευχαριστήσω που δίπλα σου µάθαµε τόσα πολλά που ξυπνάνε σώµα και νου και µαζί µε σένα να ευχαριστήσω και τον Πλάστη της γης και του ουρανού, που µας αξίωσε να σε έχουµε δάσκαλο. Σεβαστέ µας δάσκαλε. Το µεγαλύτερο δώρο που µπορεί κάποιος να κάνει σε κάποιον είναι η αναγνώριση του έργου του. Επειδή όµως εσύ µας προσέφερες τόσα πολλά αισθανθήκαµε την ανάγκη να σου κάνουµε ένα µικρό δωράκι. Ένα πολύ µικρό δώρο αλλά σου το προσφέρουµε µε πολλή αγάπη. Καλώ τον πανάξιο πρόεδρο του πολιτιστικού συλλόγου ∆ολού, έναν από τους πιο αγαπηµένους µαθητάς του Παντελή να του απονείµει µια αναµνηστική πλακέτα. Σας ευχαριστώ για την υποµονή σας. Bασίλης Γκερµότσης

8

O δάσκαλος Παντελής Zωίδης Tης ∆EΣΠOINAΣ ΠOPIKH O Παντελής Zωίδης του Aναστασίου και της Xαρίκλειας το γένος Mανιώτη γεννήθηκε το 1924 στον Kοκόλακκο Iωαννίνων. Tο 1930 µετοίκησε στο ∆ολό µε την οικογένειά του και έφτιαξαν το σπίτι τους. Φοίτησε στο ∆ηµοτικό Σχολείο ∆ολού (B-ΣT), στις δύο τελευταίες τάξεις είχε δάσκαλο τον συγχωριανό του Σπύρο Παγούνη, ο οποίος εκτός από τα σχολικά θέµατα φρόντιζε το χωριό την εποχή εκείνη. Tο 1937 µπήκε εσωτερικός στη Σχολή Bελλά. Tις χρονιές 4143 η Σχολή της Bελλάς υπολειτουργούσε λόγω Kατοχής. Tην περίοδο του πολέµου, έφηβος πια, βοηθούσε τους στρατιώτες του χωριού. Tην εποχή εκείνη η µητέρα του κι άλλες γυναίκες του χωριού πήγαιναν για δουλειές στα χωράφια στις Σοργιάδες και µια µέρα οπισθοχωρούσε συντεταγµένα ένα τµήµα του ιταλικού στρατού, κανένας από τους Iταλούς δεν πείραξε τις γυναίκες, οι οποίες συνέχισαν κανονικά τις δουλειές τους. Tα οικονοµικά προβλήµατα απασχόλησαν πολύ τον κ. Παντελή γι’ αυτό επέλεξε την Aκαδηµία καθώς η φοίτησή της ήταν διετής. Έτσι από το 45-47 φοιτά στην Zωσιµαία Παιδαγωγική AKαδηµία Iωαννίνων. Eκπλήρωσε τις στρατιωτικές υποχρεώσεις στην Kόρινθο. Tο 1950 διορίστηκε δάσκαλος στις ∆ρυµάδες όπου τότε υπήρχαν 28 µαθητές. Tην εποµένη σχολική χρονιά ήρθε στο ∆ολό ως δάσκαλος και δίδαξε για 6 χρόνια. Mέληµά του δεν ήταν µόνο να διδάξει γραφή ή αριθµητική στους µαθητές του αλλά µε το παράδειγµά του και τις συµβουλές του να τους καθοδηγήσει πώς να πορευτούν στην ζωή τους. Στη συνέχεια για 14 χρόνια δίδαξε στο Παλαιό Σκυλίτσι Hµαθίας, όπου γνώρισε την µετέπειτα σύζυγό του Eλένη κι ύστερα στη Θεσσαλονίκη από όπου συνταξιοδοτήθηκε. Έχει 2 παιδιά τον ∆ηµήτρη ο οποίος είναι αρχιτέκτονας και τη Pίτα, καθηγήτρια γαλλικών και 5 εγγόνια. Για την οικονοµική κρίση θεωρεί ότι όλοι είµαστε υπεύθυνοι τόσο οι πολιτικοί όσο κι εµείς οι πολίτες που τους επιλέγουµε, δεν πιστεύει πως θα ανακάµψουµε άµεσα εποµένως πρέπει να µάθουµε να ζούµε έτσι. O κ. Παντελής είναι σήµερα 93 ετών, χαίρει άκρας υγείας κι άρα δεν µπορούσαν να µην τον ρωτήσω για τα µυστικά µακροζωίας τα οποία είναι η εργασία, η κίνηση, µετρηµένο φαγητό, ελάχιστο ποτό και καθόλου κάπνισµα. Eπισκέπτεται τακτικά το ∆ολό για να δει τον αδερφό του Λευτέρη και την οικογένειά του.

O δάσκαλος Kώστας Kουκουλάρης Γεννήθηκε στην Πωγωνιανή στις 26 Nοεµβρίου του 1921. Tελείωσε το ∆ηµοτικό Σχολείο και το Γυµνάσιο της Πωγωνιανής. Aποφοίτησε δηµοδιδάσκαλος από τη Pιζάρειο Σχολή. Θήτευσε σε πολλά δηµοτικά σχολεία της παραµεθορίου όµως η δεκαετής θητεία του από το 1957 µέχρι το 1967 στο ∆ηµοτικό Σχολείο του ∆ολού σηµάδευσε τη ζωή του. Παντρεµένος για πάνω από 60 χρόνια µε την ∆ολιώτισσα Eλευθερία-Λίτσα Kουκουλάρη το γένος Σακελλαρίου. Aπέκτησε 2 παιδιά το Φάνη και την Aλεξάνδρα και 1 εγγονό τον Kωνσταντίνο.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016


9

∆εν ξεχνώ τον Γιώργο Ζέρβα, τον Οσµάν Τάκα του ∆ολού έσω κινητού µου ήρθε το µαντάτο. Μπα!. Κρίµα!. Πώς έτσι!. Αν ήµουν στα Γιάννενα, βλέπεις είµαι στην Αθήνα για λίγες µέρες, και βέβαια θα ανέβαινα στο χωριό για την κηδεία του Γιώργο Ζέρβα, σοβαρά µιλάς; έλεγα στον Γιάννη Μποντίνη, που µε είχε καλέσει. Η ταραχή και η σύγχυση που µας καταλαµβάνουν κάθε που µια είδηση θανάτου µας έρχεται, µε δυσκόλευαν να συνειδητοποιήσω το τι ακριβώς µου έλεγε ο φίλος. Ο Γιώργο Ζέρβας (1924 – 2016), ο αρχιτέκτονας, που τόσο πολύ αγάπησε το χωριό του – το χωριό µας, το ∆ολό Πωγωνίου, µας είχε αφήσει χρόνους, ανήµερα της Αναλήψεως ( 9 Ιουνίου 2016). Είχε δε κηδευτεί κιόλας, λίγες ώρες πριν, στην Πεντέλη της Αττικής, κι όχι στην πλαγιά του Κουτσόκρανου.. Πώς να το ήξερα! Σαφώς και θα πήγαινα! «Ανδρών επιφανών, πάσα γη τάφος», ψέλλισα, όπως λέγαµε σαν µαθητούδια που ετοιµαζόµασταν για να αντιµετωπίσουµε τη ζωή. Τουλάχιστον θα βρίσκεται κοντά στους δικούς του, κι όχι µαναχός και στην ερηµιά, και µακριά τους, προς στιγµή, σκέφτηκα. Έκανα το σταυρό µου. Ας είναι ελαφρύ το χώµα που σε σκεπάζει, του είπα µέσα µου, και νοερά έσκυψα και έριξα µια χούφτα χώµα – από το ∆ολό ή την Πεντέλη, αδιάφορο. Το ίδιο κάνει. Εκείνος, µόνον, και οι δικοί του, ξέρουν το σωστό. Από τα δεκαπέντε µου, τον θυµάµαι να µιλάει για τα όνειρά του για το χωριό. Άλλοτε τον καταλάβαινα, κι άλλοτε όχι και τόσο. Όµως περηφανευόµουνα που µε θεωρούσε ώριµο, και που µε συναναστρέφονταν. Ατέλειωτες οι κουβέντες µας, εκεί: στο χάνι του Θανόπουλου – του πεθερού του. Οι τρεις µας τα λέγαµε. Κοινές αρετές τους χαρακτήριζαν, και τους δυο. Ο Θανόπουλος, φιλοξενούσε δωρεάν ανθρώπους που δεν είχαν στον ήλιο µοίρα. Κι ο γαµπρός του (ο σύζυγος της κόρης του: Ρήτας), δωρεάν διέθετε τις γνώσεις και την πείρα του για το καλό, την προβολή και το ξαναζωντάνεµα του χωριού µας. Αν και φευγάτος από το χωριό από τα δυο του χρόνια, το λάτρευε το ∆ολό.. Με την οικογένειά του- και του πατέρα του & τη δική του στη

Μαπρόσµενο

συνέχεια, έζησαν στην Αθήνα, και µόνο. Κι όµως, πάντα κουβαλούσε µέσα του τις ρίζες του, και τις ζούσε κάθε που έρχονταν τα καλοκαίρια κι έσιαζαν τα σπίτια, τα µνήµατα των προγόνων, …, τα κτήµατα. Χαλασιά µου!, που έλεγε και η γιαγιά µου. Από τον πόλεµο και δώθε, το χωριό ερήµωσε εξ αιτίας της δεύτερης – της εσωτερικής, µετανάστευσης, τώρα. Και οι νεκροί, περιµένουν ένα άναµµα κεριού στο µνήµα τους. Τα παραθυρόφυλλα των δίπατων πέτρινων σπιτιών, µε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, περιµένουν το άνοιγµά τους. Οι αυλές και τα αµπέλια, καρτερούν το ξεχορταριάσµά τους. Η φύση, βλέπεις, ακολουθεί τον δρόµο της, κι ας µην ακούγονται φωνές παιδιών, που να την χαίρονταν όλο το χρόνο. Εξακολουθούν να κελαηδούν τα πουλιά, και τ’ αηδόνια στη ρεµατιά.…. Και έτρεχε σε υπηρεσίες. Και πήγαινε από δω, και πήγαινε από κει, ως εκπρόσωπος της Αδελφότητας ∆ολιωτών Αθήνας.. Πολλά κατάφερε. Κι άλλα όχι. ∆ύσκολος ο ανηφορικός δρόµος_ πολύ δύσκολος. Κι όταν έχεις απέναντί σου την αρνητική σκέψη και την καχυποψία, εκεί είναι που γεύεσαι τις µεγαλύτερες πίκρες. Και γεύτηκε ουκ ολίγες τέτοιες, ο Γιώργο Ζέρβας_ πώς να ξεχαστούν οι αγώνες του για το χαρακτηρισµό του χωριού ως διατηρητέου παραδοσιακού οικισµού! Όπως και να έχει, και χωρίς χρονολογική σειρά, αναπολώ τις προετοιµασίες µας για την αναβίωση του Πωγωνίσιου γάµου, και την επιτυχία του. ∆εν τον ξεχνώ να ανεβοκατεβαίνει, µε σβελτάδα, Γιάννενα – ∆ολό, και τούµπαλιν, για να φέρει απάνω τοπικές στολές από το Λύκειο Ελληνίδων, και να τις επιστρέφει το συντοµότερο δυνατόν στην Θροµολοπούλου. Αναπολώ τις προετοιµασίες για τις Γοµαροδροµίες, που µας άφησαν τόσο γέλιο!. Ακόµα το ίδιο, όπως και τότε, γελάµε, όταν µε τους συνοµήλικους θυµόµαστε. Αναπολώ τον ενθουσιασµό µας στην ιδέα της σύστασης ποδοσφαιρικής οµάδας, την οποία και κάναµε (ΑΟ ∆ολού), χωρίς ωστόσο να ευτυχίσουµε να δούµε και την κατασκευή Γηπέδου που ονειρεύονταν και µας παράσερνε στα όνειρά του. …

Παιδιά εµείς τότε, γινότανε παιδί κι αυτός µαζί µας. Και όλοι µαζί, µε τη φαντασία µας, «γράφαµε» και παραµύθια. Φτάσαµε δε, να πιστεύουµε ότι θα µπορούσαµε να σπουδάσουµε και σπηλαιολόγοι ακόµα, αν κατά την εξερεύνηση της χαράδρας & της περιοχής των αµπελιών, που είχε ξεκινήσει ο ίδιος, σε συνεργασία µε επιστηµονικές οµάδες, βρίσκονταν σπήλαιο!. Αν, αν, αν, … . Αν όντως βρίσκονταν σπήλαιο; Έεε!, τότε, και µεις θα σπουδάζαµε και θα φορούσαµε κράνος όπως ο Πετρόχειλος και η Πετροχείλου.! Ώωω! Θα ήταν υπέροχο!… Μείναµε µε το όνειρο… ∆εν τον κιότευαν οι αποτυχίες. ∆ιαρκώς ονειρεύονταν, και προσπαθούσε. Και θα πρέπει να είναι ευτυχισµένος από κει πάνω, όπου πλέον βρίσκεται, όταν θα βλέπει ξενιτεµένους να έρχονται στο χωριό, είτε για το πανηγύρι του Αγίου Χριστοφόρου, είτε για το Αντάµωµα το καλοκαίρι, είτε για το πανηγύρι του Αη Λιά.. Τον φαντάζοµαι: Τρισευτυχισµένο όταν θα ακούει τα πολυφωνικά του Πωγωνίου, αποδοσµένα από νέα παιδιά, µε ειδικές µουσικές σπουδές. ∆εν ήταν χορευταράς_ ποτέ δεν τον θυµάµαι να χορεύει. Ήταν όµως λάτρης των πολυφωνικών του Πωγωνίου. Τον φαντάζοµαι: Να ευφραίνεται η ψυχή του, κάθε που γίνεται λειτουργία στο ξωκλήσι του Αγίου Χριστοφόρου, που χτίσθηκε µε δικά του σχέδια και επίβλεψη, δάνεια ασφαλώς από τη µαθητεία του δίπλα στον Πικιώνη, ως σπουδαστής του Ε.Μ.Π. Τον φαντάζοµαι: να τρίβει, από χαρά, τα χέρια του, κάθε φορά που ανεβαίνουν στο ∆ολό, φυσιολάτρες απ’ όλη την Ελλάδα!. … Σεµνός, και ταπεινόφρων, όπως υπήρξε πάντα, σεµνύνονταν και υποκλίνονταν στο ανάστηµα των δασκάλων του. Και άκουγα, και άκουγα, και τι δεν άκουσα από το στόµα του για τους Καθηγητές - δασκάλους του: Αρχιτέκτονες: Π. Μιχελή, Β. Κουρεµένο, ∆. Πικιώνη, Ά. Κωνσταντινίδη. Για τους Καθηγητές Αρχαιολόγους: Α. Ορλάνδο, ∆. Ευαγγελίδη. Για τους Καθηγητές - Ζωγράφους: Ν. Εγγονόπουλο, Ν. Γκίκα, Σ. Παπαλουκά. Η µνήµη τους, αιώνια. Κλείνω τα µάτια, και µας βλέπω να καθόµαστε δίπλα -

δίπλα στο χοροστάσι, και να απολαµβάνουµε το τραγούδι του Γιώργο Ντότη, και τους χορευταράδες: Μήτση Μούστο, Θωµά Νάστο µε τη γυναίκα του (Λεύκω), Χριστόφορο Στόλη, Γιάννη Ζέρβα, και τόσους άλλους χωριανούς που τώρα αυτός – τελευταίος, πήγε να τους συναντήσει. Αντί για το οποιοδήποτε άλλο στερνό αντίο, του λέω: Γειά σου Γιώργο Ζέρβα - Οσµάν Τάκα- πρωτοπόρε και επαναστάτη για το χωριό µας.. Να είσαι βέβαιος ότι οι απανταχού ∆ολιώτες θα σε θυµούνται. Κώστας Μέξης Υ.Γ. Από το δίσκο «Γλώσσα µου γλυκιά µου γλώσσα, άνοιξε και πες µας καµπόσα» του Πολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου, αντιγράφω τους στίχους του Οσµάν Τάκα, όπως τους θυµόταν η χωριανή µας Φανή ∆ηµοπούλου, και τους του στέλνω χαιρετίσµατα. / Τραγουδάει ο Βαγγέλης Ντάκας, και τον συνοδεύει η Κοµπανία του Κώστα Βέρδη:

Γειά σου (ω)ρέ Οσµάν Τάκα, τη λεβεντιά σου να’χα. Ωρέ πήγα να σκοτώσω, τέτοιο παλικάρι Ωρέ σαν χορεύει, πηδάει σαν το λιοντάρι Σου χαλαλίζω και τη ζωή σου Χόρεψε, µπίρο µου, µε την ψυχή σου.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016


Θεατρική παράσταση από την οµάδα«ΟΒΙΡΑ» Η θεατρική οµάδα του χωριού µας "Oβίρα" παρουσίασε στις 16 Αυγούστου την παράσταση "Μεταµορφώσεις". Η παράσταση βασίστηκε σε διάφορους µύθους καθώς και στον µύθο της Περσεφόνης, οι ηθοποιοί µεταµορφώθηκαν σε διάφορα στοιχεία της φύσης. Η παράσταση ήταν σε 3 φάσεις, το κυρίως κοµµάτι παρουσιάστηκε στο ‘’Τσουµπάρι’’ όπου ειπώθηκαν οι µύθοι σε αυτόν τον εξαιρετικό χώρο λίγο πριν ανατείλει η αυγουστιάτικη πανσέληνος. Στη δεύτερη φάση ο θίασος και οι θεατές µεταφέρθηκαν όλοι µαζί στο χώρο του πάρκου του Φόρη Pάπτη. Η ποµπή θύµιζε περιφορά Επιταφίου καθώς ορισµένοι από τους θεατές κρατούσαν φαναράκια και κατά τη διάρκεια ακούστηκαν παραδοσιακά τραγούδια. Η παράσταση έκλεισε στο καφενείο µε έναν ακόµη µύθο και χορευτικά. Την παράσταση σκηνοθέτησε όπως κάθε χρόνο ο Βασίλης Παπαλαζάρου. Πήραν µέρος οι: Ηλιάννα Καψοκώλη, Σταυρούλα Καψοκώλη, Χαρούλα Παγούνη, Μαίρη Φωτοπούλου, Νίκος Πορίκης, Άγγελος Κούρος, Ρεβέκκα Καραµανιώλα, Ματίνα Καραπίντσιου, Στέφανος Καραπίντσιος, Ιουστίνα Μαργιόλη, Αλέξης Φούκης. Τραγουδησαν οι : Έρη Μαργιόλη, Άννα Χριστοδούλου, Άγγελος Κούρος και Χρυσαυγή Τζόβα. Μουσική έπαιξαν οι: Ιάσονας Χρήστου, Μαρία Λασκού και Μάριος Παύλου. ∆έσποινα Πορίκη Σηµείωση σύνταξης. Επειδή πολλά ονόµατα σας φαίνονται άγνωστα, σας ενηµερώνουµε πως πρόκειται για επισκέπτες, φίλοι των παιδιών µας. Εξαιρετικά παιδιά, αγαπούν το χωριό, παίρνουν µέρος σε όλες τις εκδηλώσεις και µας προσφέρουν αµέριστη βοήθεια. Παρακαλούµε τους συνοδούς να µας στείλουν τις διευθύνσεις τους για να τους εντάξουµε στο δυναµικό µας.

10

Kοινωνικά ΓENNHΣEIΣ – Η Ολίβια Μποντίνη (κόρη του Γιώργου και της Ελένης) και ο σύζυγός της ∆ήµος Ντούλιας απέκτησαν κοριτσάκι. – Ο Χρήστος Κωσταράς (γιος του Κώστα και της Σοφίας) και η σύζυγός του Παναγ ιώτα απέκτησαν αγόρι. Στους ευτυχισµένους γονείς, παππούδες και γιαγιάδες ευχόµαστε να τους ζήσει ΓAMOI – Στις 27 Αυγούστου 2016 στο Ηράκλειο Κρήτης, έγινε ο γάµος του Γιώργου Νάστου του Αλέκου και της Χρύσας και εγγονός του Γιώργου και της Σταυρούλας, µε την Ελευθερία Μαλτεζάκη. – Στις 17 Σεπτεµβρίου 2016 στα Τρίκαλα, έγινε ο γάµος του Λευτέρη Κωσταρά (του Κώστα και της Σοφίας), µε την Eυδοξία καθώς και η βάφτιση του γιου τους. Tου χάρισαν το όνοµα Iάσονας. – Στις 30 Iουλίου στα Γιάννενα, έγινε ο γάµος της Bάσως Κωσταρά (κόρη του Γιάννη και της Mαρίας), µε τον Xρήστο Aγγελόπουλο. Ευχόµαστε να ζήσουν ευτυχισµένοι. ΘANATOI – Απεβίωσε στις 9 Αυγούστου 2016 στο ∆ολό, όπου και αναπαύθηκε η Αναστασία Κούρου, σύζυγος του Ζήκου. – Απεβίωσε στις 13 Αυγού-

ΠPOΣΦOPEΣ ΣTHN EKKΛHΣIA – – – –

Στο Tσουµπάρι

Στο πάρκο του Φόρη Pάπτη

Ζωίδου Χρυσάνθη 50 Νάτσικας Βασίλειος 50 Μούστου ∆ηµοκρατία 50 Μούστου-Μαργιώλη Σοφία 20 – Λιοντοπούλου Βάσω 50 – Λιόλιου-Μπαλωµένου Νόρα 20 – Ράπτη Πέγκυ 100 – Τσάµης Χριστόφορος 75 – Πότσης Σπύρος 100 – Ζέρβα-Ράπτη Ανθούλα στη µνήµη Ζέρβα Γιώργου $ 100 Στη µνήµη Αναστασίας Κούρου, πρόσφεραν οι: – Η οικογένεια Ζήκου Κούρου 250 – Παναγιώτης Κούρος 50 – Θεοδώρα Κούρου 50 – Mούστου Xριστίνα 1.000 (για τις εργασίες στον Άγιο Xριστόφορο.

στου 2016 στην Αθήνα, ο Κωνσταντίνος Κουκουλάρης και αναπαύτηκε στην Πωγωνιανή. Θερµά µας συλλυπητήρια στους οικείους τους MNHMOΣYNA – Στα Γιάννενα στις 3 Σεπτεµβρίου 2016, έγινε το ετήσιο µνηµόσυνο της Αγλαΐας Μέξη. – Έγινε στο ∆ολό το 40ήµερο µνηµόσυνο της Aναστασίας Kούρου. Ας είναι αιωνία η µνήµη τους. EΠITYXONTEΣ – Ο Γιάννης Φωτόπουλος (του Λευτέρη και της Βάσως) πέτυχε στο Μαθηµατικό Τµήµα του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. – Ο Θέµης Ευαγγέλου (του Ευριπίδη και της Μαρίας) πέτυχε στο Τµήµα ∆ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Παν/µίου Θεσσαλονίκης. Ευχόµαστε καλή φοίτηση.

ΡΙΞΑΝΕ ΛΑ∆Ι ΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ – – – – – – –

Ράπτη Ανθούλα $ 150 Ζέρβας Ναπολέων $ 150 Λιοντοπούλου Βάσω 20 Παπαλαζάρου Κων/νος 20 Βραβορίτης Ηρακλής 20 Κολέφας Κώστας 30 Λιόλιου-Μπαλωµένου Νόρα 50 – Κουκουλάρη-Μαύρου Αλεξάνδρα 50 – Σακελλαρίου Ντίνα 50 – Καρακώστα Ελευθερία 50 – Τσεµπέρης Παύλος 20 – Ράπτη Πέγκυ 100 – Καψωκόλης Ιωάννης 20 – Κιτσώνας Μάνος 50 – Γιάνναρου Αντιγόνη 20 – Βέλιου Ευαγγελία 20 – Κούρος Σπύρος 50 – Φωτόπουλος Μήτσος 40 – Ζωίδης Κώστας 20 – Νάτσικας Βασίλειος 20 – Ζωίδου Χρυσάνθη 20 – Γιάνναρου Χριστοδούλου Όλγα 30 – Γιάνναρου Παπανδρέου ∆έσποινα 30 – Ζωίδης Νικόλαος 50 – Μούστου ∆ηµοκρατία 20 – Μούστου Μαργιώλη Σοφία 20 – Κουβαράς Ιωάννης 20 – Οικονόµου Λεωνίδας 15 – Κουβαράς Φοίβος 35 Tους ευχαριστούµε όλους θερµά και ευχόµαστε να υπάρξουν µιµητές τους.

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016


H 10η Λυρική Παµβώτιδα H 10η Λυρική Παµβώτιδα διοργανώθηκε και φέτος στο Nησί Iωαννίνων από την Eταιρεία Λογοτεχνών και Συγγραφέων Hπείρου –µε πρόεδρο τον συγχωριανό µας κ. Nίκο Yφαντή–, την Περιφέρεια Hπείρου και τον ∆ήµο Iωαννιτών – στο Nησί Iωαννίνων το Σάββατο 27 Aυγούστου. Στα πλαίσια της Λυρικής Παµβώτιδας –προκηρύχθηκε διαγωνισµός ποίησης µε θέµα «Mεσόγειος: Aπό την αχλύ της προϊστορίας έως σήµερα». Tο Γ΄ βραβείο απονεµήθηκε στο χωριανό µας, σκηνοθέτη Γιώργο Mπακόλα –που έκανε το πρώτο του ποιητικό εγχείρηµα. Aγνή Bραβορίτη

Στο πέρασµα Kείνη τη νύχτα, ρίξανε δίχτυα οι ψαράδες του Bροντάδου και πιάσανε παιδιά, νεκρά παιδιά Στο πέρασµα Xίου Tσεσµέ. Tριανταέξι πρόσφυγες, δυο τρεις εγλίτωσαν Kείνοι που πήγαν στα βαθιά, αντάµωσαν παλιές ψυχές – Πούθ’ είστ’ εσείς; – Σούρια, Aλέπο – Σεις; – Pωµιοί, Σµύρνη και Φώκαια, Xρόνια εκατό είµαστ’ εδώ Στρώσαµε το τραπέζι µας ελάτε. – Aνάθεµα στης Tροίας το χρυσάφι όλο – Aνάθεµα στις συµπαιγνίες των ανθρώπων – Aνάθεµα στον που ρηµάζει τις ζωές των τιποτένιων σαν εµάς – Mην είδες το παιδί µου, την γυναίκα µου; – Στρώσαµε το τραπέζι µας, ελάτε, φύκια και λησµονιά ∆υο τρεις που επέζησαν, παλεύανε να πιάσουνε στεριά Πιο πέρα οι Σειρήνες στην πέτρα του Oµήρου τραγουδούσανε απόκοσµο τραγούδι: Bαθιά νερά αιώνες Kύκλοι που ανοίγουν, σκληρού ονείρου εικόνες Παλλόµενη φλέβα, φλόγα που σβήνει ο χρόνος Mικρή η ζωή, βαριά σκιά ο πόνος. Bαθιά νερά γαλήνη Kαι µια µορφή, που όσο πάει και σβήνει Aπρόσιτη σφαίρα, πέρα µακριά η σελήνη Ψυχρή οµορφιά και µια µορφή που πάει Kαθρέφτης η ψυχή, ραγίζει µα δεν σπάει Στο πέρασµα Xίου Tσεσµέ Kείνη τη νύχτα δυο τρεις εγλίτωσαν. Γιώργος K. Mπακόλας

Xωριανέ, Φίλε αναγνώστη, όσο η εφηµερίδα θα γράφεται από ελάχιστους, τόσο θα αποµακρύνεται από σένα. Γράψε τις αναµνήσεις, τα οράµατα, τον πόνο, την ελπίδα.

11

ΣEΠTEMBPIOΣ 2016


12

ΠOΛOΣ EΛΞHΣ TO ∆OΛO

ANAΣΦAΛEIA ΣTA XΩPIA

Γεµάτος εκδηλώσεις που «µάζεψαν» πολύ κόσµο στο χωριό, ήταν ο φετινός ∆εκαπενταύγουστος. – Eκδήλωση τιµής για τους δασκάλους. – Θεατρικό δρώµενο. – ∆ολιώτικο αντάµωµα. Kι όλα αυτά µε τη φροντίδα των Συλλόγων αλλά και πολλών «εθελοντών» νέων παιδιών, που, κυριολεκτικά, «έβαλαν πλάτη» για την επιτυχία. Tην οποία και εξασφάλισαν και έτσι έδωσαν άλλο τόνο στο όµορφο ∆ολό, που κατάφερε, έστω και για λίγες µέρες, να γίνει «πόλος έλξης» πολλών επισκεπτών. Kαι του χρόνου!

Eντάξει. Eρήµωσαν τα χωριά µας. Όµως καλό θα είναι, σ’ αυτή την ερήµωση να µην προστεθεί και η ανασφάλεια, που µπορεί να κυριεύσει τους λίγους κατοίκους τους. Kι’ όχι µόνο αυτούς. Aλλά και όσους περνούν λίγες µέρες σ’ αυτά. Xρέος της πολιτείας, να λάβει επειγόντως µέτρα, γιατί οι τελευταίες λεηλασίες και κλοπές σπιτιών και εκκλησιών στο χωριό, εντείνουν το κλίµα ανησυχίας και αγωνίας. Mήπως η λειτουργία των στρατιωτικών φυλακίων στην παραµεθόριο πρέπει να επανεξεταστεί;

ΤΟΥ KΩΣTA ∆. ANAΣTAΣIOY

TOY KYKΛOY TA ΓYPIΣMATA

«ΣTOYΣ ∆AΣKAΛOYΣ TOYΣ ME AΓAΠH» Παντελής Zωίδης. Kώστας Kουκουλάρης. ∆υο δάσκαλοι που έβαλαν τη σφραγίδα τους στα πράγµατα του χωριού, σε δύσκολους χρόνους, µε πολλά προβλήµατα και ανέχεια, αλλά µε µεγάλη όρεξη και µεράκι για το «θεόπνευστο» έργο που πρόσφεραν, όχι µόνο στη µόρφωση αλλά και στην κοινωνικοποίησή των –τότε– µικρών µαθητών τους. Aυτοί –οι τότε– µικροί µαθητές τους και µαθήτριες, σήµερα ώριµοι άνδρες και γυναίκες µε τα ... χρονάκια τους στους ώµους τα ... παχάκια και τις κοιλίτσες τους, µε.... αραιωµένα τα µαλλιά, αλλά µε γεµάτη την ψυχή τους από νοσταλγίες και θύµησες εκείνων των χρόνων – των παιδικώνανέµελων αλλά και δύσκολων και φορτισµένοι από συναισθήµατα, θέλησαν να ξαναγυρίσουν, µε µια τιµητική εκδήλωση στους δασκάλους τους, τον Παντελή και τον Kώστα στο... µακρινό χθες, αλλά... ανεξίτηλο µέσα στο είναι τους. Kι’ αντάµωσαν. Kαι θυµήθηκαν και νοστάλγησαν. Kαι διηγήθηκαν. Kαι γέλασαν. Kαι συγκινήθηκαν δακρύζοντας. Aλλά το σπουδαιότερο. ∆εν ξέχασαν! Kι’ ούτε θα ξεχάσουν, όσο ζουν, εκείνες τις δύσκολες αλλά ωραίες εποχές στο σχολειό τους. Kαι το µεγάλο EYXAPIΣTΩ, αλλά και η αναγνώριση της προσφοράς αυτών των ∆AΣKAΛΩN (µε κεφαλαία) που έδειχναν το δρόµο, για να φθάσουν, τα µικρά τότε ∆ολιωτόπουλα, εκεί που

δεν τολµούσαν ούτε να σκεφτούν, ήταν µια µεγάλη στιγµή και µια µεγάλη τιµή για OΛOYΣ. Ωραίες στιγµές – Mεγάλες συγκινήσεις Συγκινητικές στιγµές κι’ όταν ....κτύπησε..., όπως τότε –το κουδούνι του Σχολείου, για τη «µάζωξη» και την προσευχή. Συγκινητικές στιγµές και στο ... παρουσιολόγιο και στο ... απουσιολόγιο, που διαβάστηκε και το ...γύρισµα, χρόνια πίσω, τότε που ανέµελα, αλλά µε πολλές στερήσεις προσπαθούσαν, δάσκαλοι και µαθητές να κάνουν τα όνειρά τους πραγµατικότητα, έκανε πολλούς να µη µπορέσουν να κρύψουν τα δάκρυα που αυλάκωσαν το πρόσωπό τους. Aλλά και κάποιες στάλες που έπεφταν εκείνη την ώρα από... ψηλά από την γειτονιά των αγγέλων, δεν ήταν βροχούλα. Ήταν τα ...δάκρυα εκείνων, που αν και απόντες, τους κοίταζαν και τους καµάρωναν από ψηλά στους ουρανούς µ’ ένα χαµόγελο, µια συγκίνηση και µια ικανοποίηση για την ωραία τους πρωτοβουλία. Ωραίες στιγµές. Aνεπανάληπτες! Mεγάλες συγκινήσεις. Aτελείωτες!

ANTAMΩMA: KAΘE XPONO KAI KAΛYTEPO Tο «Aντάµωµα» των ∆ιλιωτών που καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια, αποτελεί µια σπουδαία από κάθε άποψη, κοινωνικοπολιτιστική εκδήλωση των χωριών µας. Kαι κάθε χρόνο γίνεται και... καλύτερο. Mε περισσότερο κόσµο. Kαι γλέντι τέτοιο, που οι ∆ολιώτες, ξέρουν καλά να προσφέρουν σ’ όλους που κατέκλυσαν και φέτος το Mεσοχώρι. Ένα γλέντι «παραδοσιακό» Πωγωνίσιο, ∆ολιώτικο. Mε γνήσια τραγούδια και χορούς του τόπου µας. Kαι µε τη ...σφραγίδα, όπως πάντα, του Kώστα Bέρδη. Kαι µε µια φιλοξενία, που «µολογιέται» κάθε χρόνο, από όλους τους επισκέπτες. Mπράβο στους Συλλόγους ∆ολιωτών Aθήνας και Iωαννίνων για την οργάνωση και του φετινού ανταµώµατος. Περισσότερα όµως και µεγαλύτερα Mπράβο αλλά και πολλές-πολλές ευχαριστίες, στη νεολαία µας, αγόρια και κορίτσια, που είχαν τον πρώτο λόγο στη φροντίδα του πετυχηµένου «τραπεζιού». Tους εξέπληξαν για µία ακόµα φορά OΛOYΣ.

Aπό τη µια οι εκδηλώσεις του 15 Aύγουστου στο χωριό. Tο «Zωντάνεµα» τα «ανταµώµατα» το γεµάτο µεσοχώρι κι η «καστανιά» να γνωρίζει... παλιές καλές εποχές. Kαι τώρα... η ερηµιά, η προσδοκία, η καρτερική, η µοναξιά των γηρατειών. Kαι του ...χειµώνα που.. έρχεται. K.A.

«∆OΛIΩTIKA» Όργανο του Eκπολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Iωαννίνων

Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Tηλ. 26510 44558 E-mail: [email protected] Yπεύθυνος έκδοσης: Μποντίνης Ιωάννης Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου

Υπεύθυνος σύνταξης: Μποντίνης Γεώργιος Απολλωνίας 21 - 45332 Ιωάννινα KΩ∆IKOΣ 4587 ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Kώστας Mέξης Γεώργιος Μποντίνης Iωάννης Mποντίνης Xάρης Παπακώστας ∆έσποινα Πορίκη ∆ηµήτριος Πότσης Bασίλειος Xρήστου Eλευθέριος Φωτόπουλος Οι συνδροµές - συνεργασίες να αποστέλλονται στη ∆/νση: Mποντίνη Iωάννη Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Ιωάννινα Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι, δεν επιστρέφονται. Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.

"ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ'' Γ΄3μηνο 2016

Recommend Documents