REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE P ROVIMEVE P RO VI MI I L IR IM IT SESIONI I
E mërkurë, 13 qershor 2012
Ora 10.00
Lënda : Gjuhë shqipe Udhëzime për nxënësin
Testi në total ka 25 pyetje. Trembëdhjetë pyetje janë me qarkim. Dymbëdhjetë pyetje janë me zhvillim. Përgjigjet e të gjitha pyetjeve do të shkruhen në fletore. Për pyetjet me alternativa do të shkruani në fletore numrin e pyetjes dhe shkronjën që i përgjigjet alternativës së saktë. Për pyetjet me shtjellim do të shkruani numrin e pyetjes dhe poshtë saj të gjithë përgjigjen që do të jepni. Pikët për secilën pyetje janë dhënë përbri saj. Koha për zhvillimin e kërkesave të testit është 2 orë e 30 minuta.
PJESA I Lexoni pjesën e mëposhtme, pastaj përgjigjuni pyetjeve që vijojnë. Ndotje
Në uturimën e pafundme të motorëve mbi rrugët e helmatisura, natyra mbijeton veç me mundim. Domosdo kopshti mbetet kopsht i bukur, i mbjellë që prej një shekulli, dhe gjigantët që e popullojnë, tejlartësojnë ende, shumë përsipër nesh, floknajën e tyre të dendur gjethore. Me gjithë naftën dhe vajin vaj in e makinave, prapë mbetet i mjaftueshëm jargavani që parfumos ajrin. Mirëpo kopshti, që i bën zap duhmat e rrugës, nuk mund të bëjë asgjë për të mbrojtur qetësinë e natës. Mbrëmë, më hipi në kokë të rrija e të dëgjoja sërish këngën e bilbilit. Nuk doja kurrsesi të vija gjumë në sy pa dëgjuar bilbilin. or edhe pse ndenja deri vonë, lumi i motorëve nuk rreshti në rrjedhën e vet. Në një çast ndërprerjeje, m!u duk sikur diktova në ajër dy notat e para luhatëse të bilbilit, të "ilat i mbuloi uturima e një kamioni. Mjeti vërtet u largua, po zogu heshti, ndoshta përgjithmonë. #ërfëllima e natës nuk ndihej. $shte një heshtje varri. %humë më pas, gjithnjë i zgjuar, u ngrita e u përkula mbi dritare, në humnerën kundërmuese. Një motor gjëmoi, jo nga ana e rrugës, por poshtë yjeve. &ëtë mbrëmje s!qenka e thënë që unë të dëgjoj bilbilin... 'shtë e pamundur t!i vihet në ndihmë natyrës së dhunuar ditë e natë në të gjitha rrugët, madje edhe në ato të qiellit, tokës së përdhosur, të dënuar me mbiprodhim kimik, me barkun e çarë nga kërkuesit dhe aty ku mendohej se ishte e mbrojtur më së miri... (ashmë, dihet që vetëm ne jemi në gjendje të vrasim natyrën. Nuk e kam fjalën këtu për shkatërrimin nga një luftë atomike. )skush nuk mund ta mohojë që njeriu tashmë e zotëron këtë pushtet. o edhe pse frika i pengon kombet të shpalosin for"at shkatërrimtare që ato zotërojnë, unë i bëj vetes pyetjen* ) do të rreshtin një ditë njerëzit duke vrarë natyrën, duke e asgjësuar pak e nga pak, javë për javë, ditë për ditë, natë për natë+ (ashmë, llojet shtazore janë në zhdukje e sipër. &andrrat nuk arrijnë më të ushqejnë zogjtë. eshqit e helmatisur ngordhin në ujërat e ndotura. dhe vetë deti... 1.
&ur autori thotë gjigantët që e popullojnë -paragrafi $ nënkupton* ) pemët e larta/ 0 shkurret në oborr/ 1 njerëzit e rritur/ D krijesat magjike të përrallave.
© AKP
1
1 pikë
13 qershor 2012
Trusted by over 1 million members
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
Trusted by over 1 million members
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
2.
Në "ilën prej alternativave të mëposhtme gjuha e përdorur nga autori bëhet më emo"ionale dhe figurative+ ) Një motor gjëmoi, jo nga ana e rrugës, por poshtë yjeve. 0 eshqit e helmatisur ngordhin në ujërat e ndotura. 1 Domosdo kopshti mbetet kopsht i bukur, i mbjellë që prej një shekulli. D (okës së përdhosur, të dënuar me mbiprodhim kimik, me barkun e çarë nga kërkuesit.
1 pikë
3. as le2imit të kësaj pjese, le2uesi arrin në përfundimin se*
1 pikë
4. Në paragrafin e dytë, qëllimi i rikthimit prapa në kohë është bërë nga autori*
1 pikë
) 0 1 D
autori dëshiron që të jetojë në një vend tjetër. autori konstaton dëmin që njeriu i ka shkaktuar natyrës. autorit vuan nga pagjumësia e shkaktuar nga zhurmat e qytetit. autori po planifikon një veprimtari për t!i ardhur në ndihmë natyrës.
) për të përshkruar oborrin në detaje. 0 për të treguar sa shumë makina ka një qytet. 1 për të shpjeguar pamundësinë e gjetjes së qetësisë. D për të përshkruar kënaqësinë që shkakton kënga e bilbilit.
5. 1ila nga alternativat e mëposhtme shfaq më mirë qëndrimin e autorit në lidhje me marrëdhëniet e ndërsjella midis shoqërisë 1 pikë dhe natyrës+
) 0 1 D
Me gjithë naftën dhe vajin e makinave, prapë mbetet i mjaftueshëm jargavani që parfumos ajrin. %humë më pas, gjithnjë i zgjuar, u ngrita e u përkula mbi dritare, në humnerën kundërmuese. Mirëpo kopshti, që i bën zap duhmat e rrugës, nuk mund të bëjë asgjë për të mbrojtur qetësinë e natës. n atës. ) do të rreshtin një ditë njerëzit duke vrarë natyrën, duke e asgjësuar pak e nga pak, javë për javë, ditë për ditë, natë për natë+
6. %fondi i kësaj pjese krijon edhe gjendjen gjen djen shpirtërore të autorit, e "ila është*
1 pikë
7. %i do të ndryshonte kjo pjesë nëse do të shkruhej nga këndvështrimi i një personi tjetër objektiv, në vetën e tretë+
1 pikë
) optimiste në lidhje me të ardhmen. 1 e shqetësuar për të ardhmen e natyrës.
) 0 1 D
0 e dëshiruar për një strehë larg qytetërimit. D nervoze nga aroma e pakëndshme e naftës dhe e vajit.
)jo do të kishte një përmbajtje më pak emo"ionale. )jo do të përmbante më pak detaje në n ë lidhje me natyrën. )jo do të përfshinte më shumë informa"ion në lidhje me autorin. )jo do të fokusohej më shumë në të tashmen se në të shkuarën.
8.
a. $ gjithë paragrafi i parë dhe i dytë ndërtohet mbi bazën e kontrasteve. 3buloni një të tillë dhe shpjegoni përfytyrimin 2 pikë që ju krijon. b. $dentifikoni, në fragmentin e dhënë, dy shembuj që autori përdor për të dëshmuar dëminqë njerëzimi i ka sjellë 2 pikë natyrës. 1 pikë c. %hpjegoni si lidhet titulli i kësaj pjese me përmbajtjen e saj.
PJESA II Lexoni pjesën e mëposhtme, pastaj përgjigjuni pyetjeve që vijojnë.
Luani
Më në fund, kur vogëlushja u ndal, ndodheshim në një përrua të thatë, në anë të të "ilit kishte "a gardhe të dendura e të rregullta, si mure. atri"ia mbajti vesh gjatë, pastaj për"aktoi drejtimin e erës dhe më tha me zë të ulët* 4 Mos luaj nga vendi5 Nuk duhet të dëgjohet as frymëmarrja, derisa të thërras unë. &i kujdes5 'shtë shumë e rrezikshme. $sha i vetëm në mes të asaj heshtjeje të thellë në tokën e egër të )frikës, pranë ekuatorit, ndërkohë që dielli tashmë ishte në zenit dhe ajri dridhej i tëri nga n2ehtësia. $sha i vetëm dhe kisha humbur në labirintin e 2hunglës, pa mundur që të gjeja ndonjë rrugë që të më lidhte me botën e njerëzve/ isha plotësisht në dorën e një vogëlusheje që sapo kishte humbur në shkurre.
Trusted by over 1 million members
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
as gardhit ndodhej një hapësirë e gjerë me barëra të kositura. Në "ep të saj ngrihej një pemë jo shumë e lartë, me "a degë të trasha që formonin një si çadër gjigante. gjigan te. Në hijen e saj, me kokën e kthyer nga unë, qëndronte shtrirë një luan. $shte një luan i vërtetë, me një for"ë të llahtarshme dhe me një krifë të dendur, qimet e së "ilës i përhapeshin mbi turirin e shtrirë përtokë. p ërtokë. Në mes të gjymtyrëve të përparme dallova atri"ian, që zbavitej duke luajtur me kthetrat e tij. %hpinën e kishte mbështetur te kraharori i bishës së madhe. Me njërën dorë rrëmonte në krifën e tmerrshme. ra, ai ishte &ingu i famshëm5 Mbreti &ing5 &jo ishte e vetmja gjë që munda të mendoja në n ë atë çast. &isha ngrirë i tëri. 8uani ngriti kokën dhe hungëriu. Më pa. Ndihesha i plogët dhe nuk gu2oja të bëja asnjë hap përpara. Me njërën dorë atri"ia i tërhoqi fort krifën, ndërsa me tjetrën zuri t!i fërkonte bishës turirin te pjesa e syve. Ndërkohë i thoshte me zë të ëmbël* 4 9etësohu, &ing5 %!ka asgjë te keqe5 Na ka ardhur a rdhur një mik i ri. Një mik, &ing5 &ing5 Një mik... Një mik5 0ishti kër"ënues nuk u përplas më. :ungërima, pak nga pak, u shua. 4 0ëj një hap përpara5 ; më tha me një zë të butë. 7 binda. 8uani nuk lëvizte, por nuk m!i ndante sytë. 0ëra dhe një hap tjetër. Ndërkaq, po ta t a shtrija krahun, mund ta prekja luanin. 4 Dorën, shpejt5 ; tha atri"ia. astaj i përkëdheli ballin luanit te pjesa e syve dhe më urdhëroi* 4 #ërkoja qafën5 0ëra siç më tha. ; Më shpejt, më fort5 ; më urdhëroi vajza. 8uani shtriu pak turirin për të më marrë erë, pastaj gogësiu dhe mbylli sytë. atri"ia e uli dorën. 7në vazhdoja ta fërkoja me for"ë lëkurën e ashpër. &ingu nuk lëvizte. 4 Në rregull, tani u bëtë b ëtë miq5 ; tha atri"ia. (ani ai ta njeh erën, lëkurën, zërin...gjithçka. Mund të ulemi e të bisedojmë. 8uani ktheu kokën nga unë. Më hetoi me vëmendje. )tëherë, ndërkohë që çast pas çasti frika po më largohej, i shtangur le2ova në vështrimin që luani i madh i &iliman2haros kishte ngulur mbi mua, "a shprehje që i përkisnin spe"ies sime, si* kureshtja, padjallëzia, dashamirësia, bujaria e të fuqishmit. 4
Në fjalinë* Ndihesha i plogët dhe nu guxoja të bëja asnjë hap përpara, fjala i plogët ka ka kuptimin* ) i trembur/ 0 i lemerisur/ 1 i pasigurt/ D i ngathët.
1 pikë
1. Në këtë pjesë spikat një kontrast i fuqishëm. 1ila nga çiftet e mëposhtme të fjalëve fjalë ve jep në mënyrë figurative thelbin e tij+ 1 pikë
) këmbanëza 4 vrumbullima/ 1 pemë e lartë ; degë të trasha/
0 të dendura 4 të rregullta/ D tokë e egër ; ajër i n2ehtë.
11.
a. ër çfarë e paralajmëron vogëlushja autorin e historisë në fillim të kësaj pjese+ ërse e bën ajo këtë+ b. 1ili është raporti që atri"ia ka me luanin+ $dentifikoni $d entifikoni dy shembuj që ilustrojnë këtë raport.
2 pikë 3 pikë
është i pabesueshëm për pabesueshëm për një qenie njerëzore+ a. se autori mendon se taimi që mund të ndodhë është i
1 pikë
12.
Trusted by over 1 million members
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
PJESA III 14. #jala i pabesueshëm është*
) e thjeshtë/ 1 e përngjitur/
1 pikë
0 e përbërë/ D e prejardhur.
15. #olja përhapeshin është*
) 0 1 D
1 pikë
në kohën e tashme të dëftores, forma joveprore/ në kohën e pakryer të dëftores, forma veprore/ në kohën e pakryer të dëftores, forma joveprore/ në kohën e tashme të dëftores, forma veprore.
16. !"eni mbiemrin në fjalinë e mëposhtme dhe treg#ni në ç!shkallë është ai.
2 pikë
Një e qeshur tingëlloi si tingëlloi si ëmbanëz në heshtjen e shurrnajës, por e qeshura që e pasoi, ishte edhe më emreullueshme. emreullueshme. 17. Në ç!gjini është emri i nënvizuar në fjalinë e mëposhtme+
1 pikë
!ë gjeja një rrugë që të më lidhte me njerëzit .
18.
2 pikë
!ë dyja të qeshurat përziheshin me njëra"tjetrën. 19. =jeni kryefjalën në këtë fjali*
1 pikë
Në hijen e saj, me oën e thyer nga unë, qëndronte shtrirë një luan. 2. Në fjalitë e mëposhtme g"eni kallëzuesin që lidhet me kryefjalën ne dhe treg#ni llojin e tij. Ne tani mund të bisedojmë si miq. - Në rregull, tani u bëtë miq, " më tha #atri$ia. – Ne tani
2 pikë
21. !"eni një kundrinor në fjalinë e mëposhtme dhe treg#ni llojin e tij.
2 pikë
#astaj i përëdheli ballin luanit te pjesa e syve. 22. 1ili është funksioni i formës së pashtjelluar në fjalinë mëposhtme+
1 pikë
" %do gjë po shon për buuri, gjithça është në rregull& – thoshte #atri$ia due ënduar me zë të ulët. 23. #jala e nënvizuar në fjalinë* >'në ndihesha i plogët dhe nu guxoja të bëja asnjë hap përpara( kryen funksionin e*
) rrethanorit të mënyrës/ 1 për"aktorit kallëzuesor të kryefjalës/
0 për"aktorit/ D për"aktorit kallëzuesor të kundrinorit.
24. $ark#ni fjalinë e përbërë dhe treg#ni llojin e saj.
) 0 1 D
1 pikë
2 pikë
$sha i vetëm, në mes të asaj heshtjeje të thellë në tokën e egër të )frikës, pranë ekuatorit. $shte një luan i vërtetë, me një for"ë të llahtarshme dhe me një krifë të dendur. 8uani shtriu pak turirin drejt meje për të më marrë erë. Në "ep të saj ngrihej një pemë jo shumë e lartë, me degë që formonin një si çadër gjigante.
25. Të shkruajmë
8ibrat, këngët dhe filmat kanë një kuptim shumë të madh për njerëzit. nj erëzit. %hpesh ato shkaktojnë emo"ione kaq të fuqishme, sa ndihemi sikur jemi një prej personazheve. Ndonjëherë librat, këngët dhe filmat na bëjnë të mendojmë rreth jetës në një mënyrë mënyrë të ndryshme nga ç!kemi ç!kemi menduar më parë.
