CARAKA MADURA
D AFTAR ISI 1. AKSARA GHÂJÂNG ( AKSARA KÉNÉ ) ……………………………………………………Hal 2 2. AKSARA PASANGAN PASANGAN AKSARA KÉNÉ ..………………………… ..…………………………………… …………………… ……………...H …...H al 3 3. CONTO AKSARA GHAJ ANG BAN B AN PASANGANNA ………………… …………………………… …………………… …………Hal Hal 4 4. PANGANGGHUY PANGANGGH UY
………………………………… …………………………………………………………… ……………………………………….... ……………....Ha Hall 6
5. DHÂ – TANDHÂ ………………………………………………………………………………..Hal 9 6. AKSARA RÂJÂ BAN PASANGAN, ANGKA CARAKA MADURA.……………………..Hal 11 7. ANGKA CARAKA ………………..……………………………………………………………Hal 11 8. AKSARA REKAAN BAN PASANGAN ……………….…………………………………….Hal 12 9. AKSARA PANJINGAN ……………………………………………………………………….Hal 12
1
SMP NEGERI 1 SILO
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA ATORAN UMUM TOLÉSAN CARAKA MADURA I.
Tolésan caraka kodhu aghantong ka gharis attas.
II .
Rajana aksara satengnga satengnga ghar ghar is.
III.
Aksara Aksara caraka caraka k odhu ondu ng ka kanan.
I V.
Kodhu e ela`e ela`enn saghar saghar is.
V.
Tolesa Tolesann carak carak a t a` ngangg ngangghu hu y spasi ant ara oca` oca` edalam edalam ok ara (kali mat ) otaba otaba ju j u ghan edal am fr asa.
ABJAD CARAKA AKSARA GHAJANG (AKSARA KENE`)
a
n
c
r
k
f
t
s
w
l
p
d
j
y
v
m
g
b
q
z
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA CONTONA NOLES AKSARA CARAKA ? f r n r m r j s f j . = darana rama raja sadaja ? c r n v l g s b . = carana n yalaga yalaga saba
Pasangan Aksar a Kene` Kene`
H S P M KETERANGAN :
G
B
Q
Z
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA 2. Gun ana pasangan pasangan engghi engghi paneka k aanggh aanggh uy m ate`e aksara ghajang. 3. Aksara ghajang se pasange pasangan enyamae Sasegek ( aksara mate ). 4. Pasangan enyamae Panyegek. 5. Dham pengan pengan bada t ello` ( 3 ) engg engghi hi paneka : ……H ………. S ………. P
6. Bada duwa` pasangan se etoles asambhung sareng sasegegga ( aksara mate ) engghi paneka: Ghantongan …..N (na ) sareng Ghantongan ….. . V (nya (nya ). 7. Salae Salaenn nn a Ghan tongan …..N (na ) sareng Ghantongan ….. .V (nya ), kodhu etoles apesa sareng sasegegga ( aksara mate ). Contona tolesan caraka ngangghuy aksara pasangan:
? p s H p s = Pas apsa , [ m o s N= Mosna.
? p n C= Panca , s j n t R = Sajan rata.
Conto Aksara Ghajang Ban Pasanganna No
Aksara ghajang
Pasangan asangan
Caraka
Art e
H
s j n H b n \
Sajan Sajan aban
1
a
2
n
s j n N [r m
Sajan Sajan narema
3
c
s j n kC =
Sajan cakang
4
r
s j n j R
Sajan Sajan raja
5
k
s j [n K [n h
Sajan Sajan k ene`
6
f
t n F |h h
Tandu`
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA 8
s
9
w
10
l
11
p
12
d
S
P
s j n S [a
Sajan sae
[ s ol o l t jW ib \
Solat wajib
s j n L r =
Sajan Sajan l arang
s j n Pn s \
Sajan panas
t n D [ a o n Jz n \
13
Tandha
Onjangan
14
y
15
v
16
m
s j n n M is \
Sajan Sajan m anis
17
g
s j n e g Ge h h
Sajan gege` gege`
18
b
s j n iB r u
Sajan Sajan biru
19
q
me [l L p e t Q
Melle petdha
20
z
a [ p oy oy Y b n Vh
f uj n Z i[ n o m \
Apoyya
Bannya`
Dujan nginum
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA
Panganghuy
[
….
lenge
…
Len Len ge-longo
Cetak Cetak / n yetak yetak
h
= Cekce Cekcek/ k/ nyekcek nyekcek
i
[ ……o
Bisat/ bik nyan
….. u Soko/ Soko/ nyoko
e
…. - Soko Soko molj a
…. \
metpet metpet
papaten papaten
. / … /
….
… }
lajar
cakr cakr a
kerretperper kerretperper
Keterangan Gunana ban carana aguna`aghi panganghuy. Panganghuy p aneka gun ana kaangghuy n gaolle gaolle monye se se ace acem- macem macem (ana-bar (ana-bar na) al: 1. [ …. (lenge) (lenge) gu gu nan a k aangghu aangghu y ngaoll ngaoll e monye cemper cemper d hamm ang - engghi engghi paneka ( ē ) cont cont ona:
[p a [p [ l , [n [ t [n , [s [ r , [p [ p , [ l [ l 2. [ ….o (lenge (lenge-lon -lon go) gun ana k aangg aangghu y ngaoll ngaoll e monye en en gghi pan eka ( o ) contona: [ f o [ t o , [ s o [ r o , [ s o [ t o , [ l o [ y o 3. …i … ( cetak cetak / nyetak) gu gu n ana k aangg aanggh uy ngaoll ngaoll e mon ye en gghi paneka ( i ) contona: a ir i, t ir i, k ir i, g ig i 4. ……u (soko/ (soko/ nyoko) gun ana kaangghu kaangghu y ngaolle ngaolle monye engghi ngghi p aneka ( u ) contona: g ur u, t ur u, k uk u, t ug u, s us u
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA 6. ….= (cekcek/ k/ nyekcek nyekcek ) gu gu nan a kaan ggh ggh u y ngaoll ngaoll e monye mate ngeng-n ngeng-n geng ( ng ) …. (cekce contona: r = r = . k i= [ k o= , l = s u= , [ c o= [ c o= 7. ……h (bisat) gu nan a kaangghuy n gaoll aoll e monye mat e ngerj ngerj hat ( …..` ) contona: a n h , [ a o [ t o h . [ c [ l o h , [ c o [ l o h 8. ….e (met pet) gunan a kaanggh kaanggh u y ngaolle ngaolle monye sompet sompet ( pet-pet ) … (met contona: k e /k e /, c e /c e /, [ t k e /. p p e = = = e . l b e = TAMBA AN ( ATORAN ATORAN H USUS )
a.
(ra m etpet) kodhu e ghan ghan te`e x (Pa (Pa cerr ek ) r e = (ra contona: x = , b x = ,s x = ,
b.
(la m etpet) kodhu e ghan ghan te`e X (n ga lelet) l e = (la contona: X = X= , g uX = , g uX /, X = k p \
9. ……\
= (papaten) (papaten) gu gu nan a k aangghu aangghu y n gaoll aoll e monye mate otaba satengnga dari dari
aksara ghajang. Otaba kaan ggh ggh u y mate`e aksara ghajan g. Contona:
p p n \ , [ t [ p s \ , [ p o[ r op \ , [ a o[ c ol \ a.
TAMBAA N ( ATORAN ATORAN H USUS) USUS) Bada tello` aksara ghajang se ta` olle eparenge pangangghuy papaten engghi
paneka : a , r , z . sabab :
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA 10. 10 . …… ] (cakr (cakr a/ peder) peder) gu gu nan a kaangghu kaangghu y ngaoll ngaoll e sowara sowara panji n gan n getter sowarana. contona: n ], f ], t ], p ] CONTONA CARAKA
ARTENA
k p ]
Kapra
b j ]
Bajra
s t u]
Satru
[ k ]t
Kreta
[ c o [ k ]o 11. 11 . …….. ] …..\ ] …..
Cokro (cak cak ra/ papate papaten) n) Contona
CARAKA
ARTENA
CARAKA
ARTENA
p ]s \
Pras
k i]s \
Kris
[ k ]s \
Kres
b s \
Brus
[ k ]o s \
Kros
[ b ]o s \
Bros
k u]s \
Krus
t ]s \
Tras
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA Keteran Keteran gan gan : ……… } (kerret/ perper) perper) paneka paneka kadadhiyanna dari … …. ] (cakra) sareng
~
… …(cerrek )
…….. - ( soko soko molj a ) gu nan a kaangghu kaangghu y ngaoll ngaoll e monye panj in gan gan “ YA” YA” Contona CARAKA
ARTENA
CARAKA
ARTENA
k -a i
Kyai
[ k o[ p - o/
kopyor
g e b -/
Gebyar
s e t -
Setya
Dha-tandha ? .........
Dek-adek ;
;
…….
longse , , 0 , ,
Pada pangkat pan gkat
Pada Pada panca` pan ca`
……,
? 0 ? ?
lengsa
Pada Pada gur u
¥
¦
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA Keteran Keteran gan gan : 1. 2.
? .... ( dek adek ) gunana kaangnghuy pamokka`na okara ( kalimat ). …….
( lengsa ) artena Koma.
3.
……,
( longse) artena titik.
4.
? 0 ? ( pada guru ) kaangghuy tandhana paddana tembang otaba padda andhegghanna tembang.
5.
, , 0 , , ( pada panca` ) jughan kaangghuy tandhana paddana tembang otaba padda andhegghanna tembang.
6. ; 7.
¥
; ( pada pangkat ) gunana kaangghuy angka. ( pada pada luh u r/ moji ya ) k aangg aanggh uy soradda oreng oreng se lebbi t en gghi da` oreng oreng
se lebbi maba derajadda. 8.
¦
( pada madya) kaangghuy soradda oreng se same derajadda.
9.
§
( pada lu h ur / moji ya ) k aanggh aanggh uy soradda oreng se se maba da` se lebbi
tenggh tenggh i d eradda. 10. 10 . ¥
¡
¥
( pada becce` becce` ) eg egu n aaghi aaghi e dalam temban g kaangghu kaangghu y aobana
tembang se bada e bagian ada`. 11. 11 . ¥
¢ ¥
( pada mandr awa = gh i` tange ) egu egu naaghi e dalam dalam t embang
kaanggh kaanggh uy tan da aobana aobana t embang se bada e bagian bagian tengnga.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA
Aksar a Raja Raja ban Pasangan asangan !
$
%
@
² #
^
&
*
Keterangan 1. Aksara r aja coma bi sa etoles etoles kaanggh kaanggh u y noles: a. Nyamana (asmana) oreng. b. Jejhu Jejhu luk / tit el / gelarra oreng oreng.. c. Nyamana kotta, desa (geografi). d. Nyama Nyama lembag lembagaa pemerin pemerin tah/ lembaga lembaga berbadan berbadan h uk u m. ATORAN ATORAN HU SUS Salaen Salaen na ak sara sara r aja se esebbhu esebbhu t eatt eatt as maka ekoca` aksara aksara k en e`
Angka caraka
;1 ;
;2 ;
;3 ;
;4 ;
;5 ;
1
2
3
4
5
;6 ;
;7 ;
;8 ;
;9 ;
; 0;
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA
Aksa Ak sarr a Rek Rek aan b an Pasan asan gan
k +
p +
f +
¯ +
² +
F +
g +
j +
´ +
J +
Kh F/ v Dz Gh z Keterangan: 1. Aksara r ek aan k aangghuy aangghuy noles oca`-oc oca`-oca` a` man ca (Arab) (Arab) sopaja sopaja t a` aoba/ aoba/ ngoba dari aslina. 2. Aksara r ek aan k enneng epasa epasange nge aksara pasangan ju gh an bi sa epasa epasange nge panganghuy. 3. Ju ghan bi la noles noles hu ru f H n eng caraka caraka m adura etoles etoles ngang ngangku ku y K (k ) rekaan neng hu ru f caraka. caraka.
AKSARA PANJINGAN
k kla
c
k
s
s
s
cla
kna
sta
ska
sla
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA
s
s T m in n
Stamina
s
s K l l
Skala
s
s L b b
Slabu
s
s k = M
Smangka
p
p L [ p on \
Plapon
f
f L l ik
Dlika
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA Atoran khusus aksara Panjingan 1. Aksara pan ji n gan paneka t a` kengeng kengeng daddh i penyege penyegekk (Pas (Pasangan) angan) sabab, sabab, b isa adaddhiyaghi aksara asoson tello` (3) sareng saseggha (Aksara mate). Contona:
z = g uy n C
= ngangghu ngangghu y clana – kodu e toles
z = g uy \ c L n
s j n K b u = Sajan klabu – kodu e toles s j n \ k L b u ngakan blim bing – kodu e toles z k n \ b L z k n iB m iB = = = ngakan im B i= 2. Aksara pan ji n gan paneka t a` oll oll e daddhi penyege penyegekk (Pas (Pasangan) angan) engghi engghi p aneka :
s L , s T , p L .
sekadaddhi sekadaddhi yan yan dari aksara aksara gh ajang s sareng p
Atoran Tolesan Caraka 1. Lengsa, longse, papaten ban bisat ta` olle etoles e permolaan garis.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA 7. Jughan pasangan: :
T + u etoles t u banne
T | |
:
T + ] etoles t ] banne
T ` `
:
banne T + ~ etoles t ~
T ~ ~
8. Jughan pasangan: :
L+ u etoles l u banne
L | |
9. Panganghuy : 10. 10 . Pangangghuy :
e/,
i / = lajar k odu etoles etoles di erengng erengnganna anna m etpet ban cetak/ cetak/ nyetak. _ = cek cek cek cek / nyekcek etoles etoles t engnga`a engnga`ann nn a metpet.
11. 11 . Pangangghuy :
i = = ce cek cek cek / nyekcek etoles etoles di erengnga erengnga cetak cetak / nyetak.
12. 12 . Pangangghuy :
],
Kodu etoles etoles asambu asambu n g e soko soko paleng } = cakra, peder. Kodu
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
The world’s largest digital library
Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.
CARAKA MADURA
DAFTAR PUSTAKA 1. PANDUAN PEDOMAN PEDOMAN AKSARA AKSARA JAWA ( terb terb itan Yayasan ayasan Pustak a Nu satama bekerja sama dengan Pemerintah Propinsi Jawa Tengah tahun 2004). 2. SOFTWARE TRANSLATOR HANACARAKA, V I.0 Tahun 2006. 3. BUKU PANDUAN CARAKA MADURA karangan H. Ghufron Nawawi 2000. 4. Segala sumber yang bisa di pertanggungjawabkan. a. Buk u k embh ang bhabu r ( M. Dradj id. B,A ) YUDHIST YUDHISTIRA IRA 2007 b. P Tohari (Mantan Guru Bahasa Daerah Madura SMPN 1 SILO)
= TERIMA TERIMA KASIH =