Modyul 4 Ang Filipino Sa Inhenyeriya Carlito M. Salazar, P.h. D. ANG WIKA ay salamin ng kultura. Sa sariling wika lamang lubos na maipapahayag ang sarili, at sa wikang ito lamang siya lubos na mauunawaan ng iba. Kahit pa sabihing tayong mga Filipino ang pangatlong bansa sa buong mundo na may pinakamaraming mamamayang nakakaintindi at nakapagsasalita sa Ingles, mahirap pa ring mag-isip at magsalita sa wikang hindi naman natin kinagisnan at hindi ginagamit sa pang-araw-araw na pakikiasalamuha sa ating kapwa Filipino. Noong ako’y nag-aaral pa sa kolehiyo at maging noong ako’y isang postgraduate student, kinakailangang basahin ko nang ilangan beses ang libro para lamang lubusan kong maintindihan at matandaan ang leksyon na nasa Ingles. At kahit ngayong itinuturo ko na ang mga ito ay paulit-ulit ko pa rin itong binabasa upang maipaliwanag nang mabuti sa aking mga estudyante. Kung sa akin ay nangyari ito, bakit hindi mangyayari sa iba? Ito ang dahilan kung bakit minabuti kong ibigay ang lektyur ko sa inhenyeriya sa Filipino. Masasabing Masasabing sa Kolehiyo ng Inhenyeriya Inhenyeriya sa Pamantasang Pamantasang De La Salle ay ako pa lang ang naglelelktyur sa Filipino. Masasabi ring wala pang dokumentadong karanasan ang Kolehiyo hinggil sa pagamit ng filipino sa mga sabjekt pang-inhenyeriya. Sa aking aking pagtut pagtuturo uro,, halos halos ang kabuuan kabuuan ng aking aking lektyu lektyurr ay sisina sisinasag sagawa awa ko sa Filipino. Sa unang araw ng klase ay ipinaliliwanag ko sa aking mga estudyante ng hangga’t maaari ay Filipino ang gagamitin ko sa lektyur. Ikinakatwiran ko lamang na ako’y ako’y nahihir nahihirapa apang ng mag-In mag-Ingle gles. s. Wala Wala namang namang reaksy reaksyong ong sumasa sumasalun lungat gat.. Mandi’ Mandi’y y tinatanggap nila ito. Sa totoo lang, lumalabas ding bilinggwal ang pagsasakatuparan ng lektyur ko. At sa kurso ng mga diskusyon, karaniwang Ingles pa rin ang aming ginagamit para sa mga terminolohiyang pang-inhenyeriya. Sa katunayan, ang mga propesor na panig sa paggamit ng Filipino sa inhenyeriya ay nagmumungkahing Ingles ang gamitin sa mga sumusunod na terminolohiya: adiabatic chemical reaction combustion engine enthalphy entropy equilibrium fluid free energy liquefaction pipe line pressure pump refrigeration reversible process turbine
-
adiabatic o adyabatik reaksyong kemikal kombustyon makina o engine enthalphy o entalpi entrophy o entropi equilibrium o eqwilibryum fluid o fluwid free energy liquefaction pipeline o payplayn pressure o presyur o presyon pump o pamp refrigeration o refrigerasyon reversible proseso o reversibol na proseso turbine, turbayn o turbino
Sa akin aking g pagt pagtut utur uro o ay napa napapa pans nsin in ko na mas mas nalil nalilit ito o at nahi nahihi hira rapa pan n ang mga mga estudyante kung babayabayin pa sa Filipino ang mga salitang nabanggit sa itaas. Ang opin opinyo yon n ng ilan ilang g guro guro ay baki bakitt pahi pahihi hira rapa pan n pa ang ang mga mga magmag-aa aara rall kung kung mas mas maiintindhian at matatandaan naman ang mga terminolohiya sa orihinal na baybay ng mga ito. Ilang sarbey Noong ikatlong traymester ng taumpampaaralan 94-95, lahat ng sabjekt na hinawakan ko ay inilektyur ko sa Filipino. Gayumpaman, ang mga halimbawa at mga pagsusulit ay sa Ingles pa rin sa dahilang wala pa naman talagang aklat pang-inhenyeriya na nasusulat
sa Filipino at ang Board Exam ay sa Ingles pa rin. Ang mga sabjekt na ito ay PROCDES (Process Design in Chemical Engineering), HEATTRA (Heat Transfer), CHECOMP (Computer Calculations in Chemical Engineering), at MOMETRA (Momentum Transfer). Sa huling araw ng lektyur, nagsagawa ako ng sarbey at hiningan ko ng opinyon ang mga estudyante. Ipinaliwanag ko sa kanila na babasahin ko ang mga isinulat nila matapos ang course card distribution upang hindi sila mangamba na baka maapektuhan ang grade nila. Ang tanong sa sarbey ay kung pabor ba sila o hindi pabor sa paggamit ng Filipino sa pagtuturo ng mga sabjekt na pang-inhenyeriya. Hinling ko ring magbigay sila ng ilang puna at opinyon.. Ang resulta ay ang sumusunod: SABJEKT PROCDES (4th year, Industrial Engineering, minor in Chemical Engineering) PROCDES (4th year, Chemical Engineering) HEATTRA (3rd year, Industrial Engineering) CHECOMP (3rd year, Chemical Engineering)
PABOR HINDI PABOR Gamitin ang Filipino sa klasrum
BILINGGWAL
31 (70%)*
5 (11%)
8
12 (67%)**
5 (28%)
1
12 (43%)***
8 (29%)
8
22 (63%)****
5 (13%)
8
Samantala, 10 estudyante sa unang sabjekt, 5 sa ikalawa, tatlo sa pangatlo, at 22 sa ikaapat ang pabor na Filipino ang gamitin para sa mga lektyur/diskusyon at sa Ingles naman ang mga libro. Sa mga pabor na gamitin ang Filipino sa lektyur/diskusyon at Ingles pa rin ang libro at ibang babasahin, sinabi nila na: 1. Nahihirapan sila sa pagbabasa ng Filipino at sa mga ispeling nito. Halimbawa, kors-course sabject-subject payp-pipe flanj-flange 2. Hindi standardized ang pag-ispel ng mga terminolohiyang Ingles sa Filipino. 3. Sanay na sila sa pagbabasa ng Ingles, at ang mga librong aveylabol ay Ingles pa rin. Mapapansin na malaki ang bahagdan ng mga estudyante na pumapabor sa paggamit ng Filipino sa inhenyeriya. Ito ay isangmahalagang signal ng pagtanggap ng mga estudyante sa Filipino. Narito ang mga puna ng mga mag-aaral na pabor sa paggamit ng Filipino sa loob ng klasrum: 1. Mas madaling naiintindihan ang mga teorya at konsepto. 2. Mas madaling maitanim sa isipan ang mga leksyon. 3. Kung ang diskusyon at mga babasahin ay Ingles, karaniwang in-memorya lamang ng estudyante ang mga teorya at konsepto nang halos hindi nauunawaan. 4. Napapadali ang proseso ng pag-aaral. 5. Mas relaks at at-ease ang mga estudyante. 6. Mas buhay at informal ang diskusyon.
7. Mas komportableng gamitin ang Filipino at mas madaling maihayag ang sarili. 8. Mas nagpapartisipeyt ang mga estudyante. 9. Nawawala ang limitasyon sa pagpapahayag ng mga ideya. 10. Nawawala ang barrier sa komunikasyon sa pagitan ng guro at mag-aaral. 11. Hndi naiilang ang estudyante. 12. Nawawala ang tensyon sa loob ng klase. 13. Friendly ang atmosphere. 14. Mas madaling maiassociate ang mha pinag-aaralang teorya sa pang-araw-araw na buhay. 15. Nagpapatibay ng damdaming nasyonalismo. 16. Hindi na doble ang dapat intindihin ng estudyante—mahirap na ang teknikal sabjekt, mahirap pang mag-intindi at magtransleyt ng Ingles. 17. Naiistimulate ang pag-iisip ng estudyante. Ito naman ang mga puna ng mga mag-aaral na hindi pabor sa paggamit ng Filipino sa klasrum: 1. Ingles na ang kinalakihan at Ingles ang medium of instruction sa halos lahat ng kurso. 2. Siguro sa susunod na henerasyon na lang magsimula sa Filipino, at dapat simulan ito sa elementarya at hayskul. 3. Ang mga libro ay Ingles, mahirap pang mag-transleyt. 4. Mas nakakalito ang Filipino. 5. Bentahe ang Ingles, dahil ito ay internasyonal. 6. Hindi pa panahon at mawawala ang pagiging competitive natin sa mundo. 7. Hihina lalo ang guro at estudyante sa Ingles. 8. Hindi tayo aasenso sa negosyo, lalung-lalo na sa internasyunal. Marami sa mga hindi pabor na gamitin ang Filipino sa mga teknikal sabjekt ang nagsasabing okey naman daw ito sa mga hindi teknikal na sabjekt tulad ng JPRIZAL, FILIPINO, RELSFOR, HISTORY, LITERATURE at iba pang maynor sabjekts. Isa pa ring kapansin-pansin sa sarbey: mas rekomendado ng mga estudyanteng may dugong Chinese ang paggamit ng Filipino. Mga hinaharap Nakikita natin na marami na rin sa mga mag-aaral ang bukas ang isipan sa paggamit ng Filipino sa klasrum, lalung-lalo na sa lektyur at diskusyon. Subalit sa panig ng mga guro sa inhenyeriya, maliit pa rin ang bahagdan ng pabor dito. At mas madalas, rehiyonalismo pa rin ang dahilan. Gayunpaman, mapapansing sa pang-araw-araw na komunikasyon ay madalas na nilang giagamit ang Filipino. Samakatwid, darating din ang panahon, na lahat tayo’y makakapag-isip-isip na higit na mainam gamitin ang Filipino sa anumang larangan sapagkat dito tayo kumportable. Ang Filipino ay may likas na talino sa wika. Madali siyang matuto ng kahit anong wika kung kinakailngan. At hindi naman kailangang mawala ang Ingles sa atin. Gusto lang nating padaliin ang proseso ng pag-intindi sa larangn ng inhenyeriya sa pamamagitan ng wikang Filipino. At isipin natin, kung ang isang aralin ay maipapaliwanag at maiintindihan nang maigi sa F ilipino, bakit hindi natin gawin?
