LAPORAN PENDAHULUAN KEHAMILAN POST DATE
A.
DEFINISI Kehamilan lewat waktu adalah kehamilan yan melewati !"# ha$i atau #!
minu lenka%. Dian&'a u'ia kehamilan le(ih da$i #! minu di da%atkan da$i %e$hitunan u'ia kehamilan) 'e%e$ti $umu' Naeele atau denan tini *undu' ute$i 'e$ial. Kehamilan lewat waktu atau %&'t date adalah kehamilan yan (e$lan'un 'am%ai #! minu +!"# ha$i, atau le(ih dihitun da$i ha$i %e$tama haid te$akhi$ menu$ut Naeele denan 'iklu' $ata - $ata ! ha$i. Kehamilan lewat waktu adalah kehamilan yan mele(ihi #! minu (elum te$/adi %e$'alinan. 0.
ETIOLO1I Se%e$ti halnya te&$i (aaimana te$/adinya %e$'alinan) 'am%ai 'aat ini 'e(a(
te$/adinya kehamilan %&'t te$m (elum /ela'. 0e(e$%a te&$i yan dia/ukan %ada umumny umumnyaa menya menyataka takan n (ahwa (ahwa te$/adi te$/adinya nya kehami kehamilan lan %&'t %&'t te$m 'e(aa 'e(aaii aki(at aki(at anu anuan an te$had te$hada% a% tim(ul tim(ulny nyaa %e$'ali %e$'alinan nan.. 0e(e$a 0e(e$a%a %a te&$i te&$i dia/uk dia/ukan an anta$a anta$a lain lain 'e(aai (e$ikut2 a. Pen Pena$ a$uh uh P$& P$&e' e'te te$& $&n n Penu$unan h&$m&n %$&e'te$&n dalam kehamilan di%ee$3aya me$u%akan ke/ad ke/adia ian n %e$u %e$u(a (aha han n end& end&kt kt$in $in yan yan %ent %entin in dalam dalam mema mema3u 3u %$&' %$&'e' e' (i&m&lekule$ %ada %e$'alinan dan meninkatkan 'en'iti4ita' ute$u' te$hada% &k'it&'in. Sehina mendua (ahwa te$/adinya kehamilan ka$ena (e$lan'unnya %ena$uh %$&e'te$&n. %$&e'te$&n. (. Te&$i Te&$i Ok'it&'in Pemakaian &k'it&'in untuk induk'i %e$'alinan %ada kehamilan %&'t te$m mem(e$ ke'an (ahwa &k'it&'in 'e3a$a *i'i&l&i' memean %e$an %entin dalam dalam menim( menim(ulk ulkan an %e$'ali %e$'alinan nan dan %ele%a %ele%a'an 'an da$i da$i neu$&h neu$&hi%& i%&*i'i *i'i'' i(u hamil yan ku$an %ada u'ia kehamilan lan/ut. 3. Te&$i &$i K&$t K&$ti'& i'&l5 l5 A6T A6TH H /anin /anin K&$ti'&l /anin akan mem%ena$uhi %la'enta 'ehina %$&duk'i %$&e'te$&n (e$ku$an dan mem%e$(e'a$ 'ek$e'i e't$&en 'elan/utnya (e$%ena$uh %ada meninkatnya %$&duk'i %$&'talandin. Kada$ k&$ti'&l $endah me$u%akan tidak tim(ulnya HIS. d. Sa$a* Ut Ute$u' $u'
Tekana kanan n %ada %ada an anli li&n &n 'e$4i 'e$4ika kali li'' da$i da$i *lek *lek'u 'u'' F$an F$anke kenh nhau au'e$ 'e$ akan akan mem(an mem(anki kitka tkan n k&nt$ak k&nt$ak'i 'i ute$u' ute$u'.. Pada Pada keadaa keadaan n dimana dimana tidak tidak te$/adi te$/adi tekanan %ada *lek'u' ini 'e%e$ti %ada kelainan letak) tali %u'at %endek) dan (aian (awah maa'ih tini didua 'e(aai %enye(a( %enye(a( kehamilan %&'te$m. e. He$idite$ M&$en M&$en +7""", +7""", 'e%e$ti 'e%e$ti dikuti dikuti% % dalam dalam 6unin 6uninham ham)) menyat menyatakan akan (ahwa (ahwa (ilamana 'e&$an i(u menalami kehamilan %&'t te$m 'aat melahi$kan anak anak %e$em% %e$em%uan uan)) maka maka (e'a$ (e'a$ kemun kemunkin kinan an anak anak %e$m%ua %e$m%uanny nnyaa akan akan menalami kehamilan %&' te$m) +Sa$w&n&)!88, *. Ku$a Ku$an nny nyaa ai$ ai$ ketu ketu(a (an n . In'u In'u*i *i'ie 'ien' n'ii %la'e %la'ent ntaa 6.
PATOFISIOLO1I Fun'i Fun'i %la'ent %la'entaa men3a% men3a%ai ai %un3ak %un3akny nyaa ada kehami kehamilan lan 9 minu minu dan
kemudian mulai menu$un te$utama 'etelah #! minu. Hal ini da%at di(uktikan denan denan %enu$u %enu$unan nan e't$i&l e't$i&l dan %la'en %la'ental tal lakt& lakt&en. en. Rendah Rendahnya nya *un'i *un'i %la'en %la'enta ta (e$kaitan denan %eninkatan ke/adian awat /anin denan $e'ik& 9 kali. Pe$ma'alahan kehamilan lewat waktu adalah %la'enta tidak 'anu% mem(e$ikan nut$i'i nut$i'i dan %e$tuk %e$tuka$an a$an 6O!5O! aki(at aki(at tidak tidak tim(ul tim(ul hi' 'ehin 'ehina a %ema'ak %ema'akan an nut$i'i dan O ! menu$un menu$un menu/u /anin di 'am%in adanya adanya '%a'me a$te$i '%i$ali' '%i$ali' meny menye(a e(a(k (kan an /ani /anin n $e'ik $e'ik& & a'*ik a'*ik'ia 'ia 'am 'am%ai %ai kemati kematian an dalam dalam $ahi $ahim. m. Maki Makin n menu menu$u $un n 'i$k 'i$kul ula'i a'i da$a da$ah h menu menu/u /u 'i$k 'i$kul ula' a'ii %la' %la'en enta ta da%a da%att men menak aki( i(atk atkan an %e$tum(uhan /anin makin lam(at dan %enu$unan (e$at di'e(ut di'matu$) 'e(aian /anin (e$tam(ah (e'a$ 'ehina meme$lukan tindakan &%e$a'i %e$'alinan) te$/adi %e$u(ahan meta(&li'me /anin) /umlah ai$ ketu(an (e$ku$an dan makin kental menye(a(kan %e$u(ahan a(n&$mal /antun /anin.
D.
PATH:A;
Rendahnya %ele%a'an &k'it&'in
H&$m&n %$&e'te$&n tidak 3e%at tu$un
Ke%ekaan ute$u' te$hada% &k'it&'in (e$ku$an
'a$a* ute$u' ute$u'
He$idite$
a(n&$mal
Riwayat kelua$a
Ku$an Ku$annya nya ai$ ketu(a ketu(an5 n5
U'ia i(u hamil <
&li &hid$a &hid$amni mni&n &n
9= tahun
&'t te$m
Si'tem $e $e% $& $&duk 'i 'i menu$un
Re'ik& (e$ulan
RAS
Kelainan %a %ada /a /an in in
Riwayat kehamilan
Tak ada kelen/a$ hi%&*i'i' Stimulu' k&nt$ak'i ute$u' te$anu K&$ti'&l /anin tidak di%$&duk'i denan (aik
K&nt$ak'i ute$u' (e$lan'un le(ih lam(at
Tidak tim(ul hi'
Pena$uh %ada /anin2 a. (e$at (e$at (adan (adan /ani /anin n (e$tam (e$tam(ah (ah (e'a$ (. kematian /anin dalam kandunan 3. a'%i$a'i mek&nium d. Penenkanan tali %u'at
E.
Kehamilan lewat (ulan5 >#! minu
Kehamilan %&'t te$m
Pena$uh %ada i(u2 a. %a$t %a$tu' u' lama lama (. ine$'ia ute$i 3. at&n at&nia ia ute ute$i $i d. %e$da$ahan %&'t%a$tum.
MANIFESTASI KLINIS a. Kead Keadaan aan klini' klini' yan yan da%at da%at ditem ditemuk ukan an /a$an /a$an ialah ialah e$a e$aka kan n /anin /anin yan yan /a$an) yaitu 'e3a$a 'u(yekti* ku$an da$i ? kali %e$ 98 menit atau 'e3a$a &(yekti* denan KT1 ku$an da$i 78 kali %e$ 98 menit. (. Pada (ayi akan ditemukan tanda@tanda lewat waktu yan yan te$(ai men/adi 2 7. Stad Stadiu ium m I) kulit kulit kehila kehilan nan an 4e$n 4e$nik ik ka'e& ka'e&'a 'a dan dan te$/a te$/adi di ma'e$ ma'e$a'i a'i 'ehina kulit ke$in) $a%uh dan mudah menelu%a'. !. Stad Stadiu ium m II) II) 'e%e 'e%e$t $tii 'tad 'tadiu ium m I di'e di'e$t $tai ai %ewa %ewa$n $naa aan n mek& mek&ni nium um +kehi/auan, di kulit. 9. Stadiu Stadium m III) 'e%e$ti 'e%e$ti 'tadium 'tadium I di'e$t di'e$tai ai %ewa$naa %ewa$naan n kekunin kekuninan an %ada kuku) kulit dan tali %u'at.
F.
PEMERIKSAAN PENUNAN1 a. US1 untuk untuk menilai menilai u'ia kehamilan kehamilan)) &liih &liihid$ id$ami amin&n n&n)) de$a/at de$a/at matu$ita matu$ita'' %la'enta. (. KT1 untuk menilai ada atau tidaknya awat /anin 3. Penilaian Penilaian wa$na wa$na ai$ ketu(an ketu(an denan denan amni&'k&% amni&'k&%ii atau amni&t amni&t&mi &mi +te' +te' tan%a tekanan tekanante' te' tan%a tan%a tekana tekanandi ndinil nilai ai a%akah a%akah $eakti $eakti** atau atau tidak tidak denan denan te'
E.
MANIFESTASI KLINIS a. Kead Keadaan aan klini' klini' yan yan da%at da%at ditem ditemuk ukan an /a$an /a$an ialah ialah e$a e$aka kan n /anin /anin yan yan /a$an) yaitu 'e3a$a 'u(yekti* ku$an da$i ? kali %e$ 98 menit atau 'e3a$a &(yekti* denan KT1 ku$an da$i 78 kali %e$ 98 menit. (. Pada (ayi akan ditemukan tanda@tanda lewat waktu yan yan te$(ai men/adi 2 7. Stad Stadiu ium m I) kulit kulit kehila kehilan nan an 4e$n 4e$nik ik ka'e& ka'e&'a 'a dan dan te$/a te$/adi di ma'e$ ma'e$a'i a'i 'ehina kulit ke$in) $a%uh dan mudah menelu%a'. !. Stad Stadiu ium m II) II) 'e%e 'e%e$t $tii 'tad 'tadiu ium m I di'e di'e$t $tai ai %ewa %ewa$n $naa aan n mek& mek&ni nium um +kehi/auan, di kulit. 9. Stadiu Stadium m III) 'e%e$ti 'e%e$ti 'tadium 'tadium I di'e$t di'e$tai ai %ewa$naa %ewa$naan n kekunin kekuninan an %ada kuku) kulit dan tali %u'at.
F.
PEMERIKSAAN PENUNAN1 a. US1 untuk untuk menilai menilai u'ia kehamilan kehamilan)) &liih &liihid$ id$ami amin&n n&n)) de$a/at de$a/at matu$ita matu$ita'' %la'enta. (. KT1 untuk menilai ada atau tidaknya awat /anin 3. Penilaian Penilaian wa$na wa$na ai$ ketu(an ketu(an denan denan amni&'k&% amni&'k&%ii atau amni&t amni&t&mi &mi +te' +te' tan%a tekanan tekanante' te' tan%a tan%a tekana tekanandi ndinil nilai ai a%akah a%akah $eakti $eakti** atau atau tidak tidak denan denan te' tekanan &k'it&'in d. Peme$ik'aan Peme$ik'aan 'it&l&i 'it&l&i 4aina 4aina denan denan indek' indek' ka$i&%ik ka$i&%ikn&tik n&tik > !8 B
1.
PENATALAKSANAAN a. Sete Setela lah h u'ia u'ia keha kehami milan lan le(ih le(ih da$i da$i #8@# #8@#! ! min minu u yan yan %entin %entin adala adalah h m&nit&$in /anin 'e(aik@(aiknya. (. A%a(ila tidak ada tanda@tanda in'u*i'ien'i %la'enta) %e$'alinan '%&ntan da%at ditunu denan %enawa'an ketat 3. Kehami Kehamilan lan lewat waktu waktu meme$lu meme$lukan kan %e$t&l& %e$t&l&na nan) n) induk'i induk'i %e$'ali %e$'alinan nan atau %e$'alinan an/u$an. Pe$'alinan Pe$'a linan induk'i tidak (anyak menim(ulkan %enyulit (ayi) a'alkan dilakukan di $umah 'akit denan *a'ilita' yan 3uku%. Dalam %e$t&l&nan %e$'alinan lewat waktu) %enawa'an 'aat %e$'alinan induk'i 'anat %entin ka$ena 'etia% 'aat da%at te$an3am awat /anin) yan meme$lukan %e$t&l&nan 'ee$a. Pe$'alinan an/u$an5induk'i %e$'alinan da%at dilakukan denan met&de 2 7.
Pers Persal alin inan an
anju anjura ran n
deng dengan an
infu infuse se
(anyak pituitrin (sintosinon) 5 unit dalam 500 cc glukosa 5 % ) (anyak di%e$unakan Teknik knik indu induk' k'ii den denan an in*u in*u'e 'e luk luk&' &'aa
•
le(i le(ih h 'ede 'ede$h $han ana) a) dan dan mula mulaii den denan an tt'5 tt'5mn mnt) t) den denan an mak' mak'im imal al #8 tt'5m tt'5mnt nt.. Kena Kenaik ikan an tete' tete'an an 'etia 'etia% % 7= meni menitt •
'e(anyak #@ tt' 'am%ai k&nt$ak'i &%timal te$3a%ai. 0ila 0ila den denan an 98 tt' k&nt k&nt$a $ak' k'ii mak' mak'im imal al telah te$3a%ai) maka tete'an te$'e(ut di%e$tahankan 'am%ai te$/ te$/ad adii
%e$' %e$'al alin inan an..
A%a(i %a(ila la
te$/ te$/ad adii
kea keaa ala lan) n)
ulan ulani i
%e$'alinan an/u$an denan 'elan waktu !#@# /am. 2.
Amniotomi •
Meme3ah Meme3ah ketu(a ketu(an n me$u%a me$u%akan kan 'alah 'alah 'atu met&de met&de untuk untuk mem%e$3e%at mem%e$3e%at %e$'alinan. %e$'alinan. Setelah ketu(an %e3ah) %e3ah) ditunu ditunu 'ekita$ #@C /am denan ha$a%an k&nt$ak'i &t&t $ahim akan
•
(e$lan'un. A%a(il A%a(ilaa (elum (elum (e$lan' (e$lan'un un
k&nt$ak k&nt$ak'i 'i &t&t $ahim da%at
diik diikuti uti indu induk' k'ii %e$' %e$'ali alina nan n den denan an in*u in*u'e 'e luk luk&' &'aa yan yan menandun = IU &k'it&'in. 3.
Persalinan anjuran dengan menggunakan prostaglandin
•
Telah lah dike diketa tahu huii (ahw (ahwaa k&nt k&nt$a $ak' k'ii &t&t &t&t $ahi $ahim m te$u te$uta tama ma di$na di$na'an 'an &leh &leh %$&'ta %$&'talan landin din 'e(aai 'e(aai induk' induk'ii %e$'ali %e$'alinan nan da%a da%att
dala dalam m
(ent (entu uk
in*u in*u'e 'e
int$ int$a4 a4en enaa
+Nal +Nalat at&$ &$,,
dan
•
%e$4ainam +%$&'talandin 4aina 'u%%&'it&$ia, P$&' P$&'ta tal lan andi din n 'ana 'anatt e*ek e*ekti ti** untu untuk k %ema %ematan tana an n 'e$4 'e$4ik ik''
•
'elama induk'i %e$'alinan. Pantau denyut nadi) tekanan da$ah) k&nt$ak'i i(u hamil) dan
• •
%e$ik'a D. Ka/i ulan indika'i P$&'talandin E! +P1E!, (entuk %e'a$ium 9 m5el !@9 m ditem%atkan %ada *&$nik' %&'te$i&$ 4aina dan da%at diulani
•
C /am kemudian +/ika hi' tidak tim(ul, Henti Hentika kan n %em( %em(e$ e$ian ian %$&' %$&'ta tala land ndin in dan dan mual mualila ilah h in*u in*u'e 'e &k'it&'in) /ika 2 Ketu(an Ketu(an %e3ah) %e3ah) %ematan %ematanan an 'e$4ik' 'e$4ik' telah telah te$3a%ai te$3a%ai)) %$&'e' %$&'e' %e$'alinan telah (e$lan'un) %emakaian %$&'talandin telah !# /am.
4.
Pemberian misoprostol
Penunaan mi'&%$&'t&l untuk %ematanan 'e$4ik'
•
hanya %ad ka'u'@ka'u' te$tentu mi'alnya) @
P$e@ P$e@ek ekla lam' m'ii (e$a (e$at5 t5ek ekla lam' m'ii dan dan 'e$4 'e$4ik ik'' (elu (elum m mata matan n 'edankan 'ek'i& 'e'a$ea (elum da%at 'ee$a dilakukan
@
atau (ayi te$lalu %$ematu$e untuk (i'a hidu%. Kematia Kematian n /ani /anin n dalam dalam $ahim $ahim le(ih le(ih da$i da$i # min minu u (elum (elum in%a$tu dan te$da%at tanda@tanda anuan %em(ekuan da$ah.
•
Tem% Tem%atk atkan an ta(let ta(let mi'&%$ mi'&%$&'t &'t&l &l != m3 di *&$nik *&$nik'' %&'te$i&$ 4aina dan /ika hi' tidak tim(ul da%at diulani
•
'etelah C /am. ika tidak ada $eak'i 'etelah ! kali %em(e$iaan !=
•
m3) naikkan d&'i' 'am%ai =8 m3 tia% C /am ana anan n le(i le(ih h da$i da$i =8 m3 m3 'eti 'etia% a% kali kali %aka %akaii dan dan /anan le(ih da$i # d&'i'5!88 m3.
•
Mi'& Mi'&%$ %$&' &'t& t&ll
mem% mem%un unya yaii
$e'ik $e'ik& &
meni menin nka katk tkan an
ke/adian $u%tu$e ute$i. Oleh ka$ena itu) hanya dike$/akan di •
%elayanan ke'ehatan yan lenka% +ada *a'ilita' &%e$a'i, ana anan n (e$ik (e$ikan an &k'i &k'it& t&'in 'in dalam dalam /am 'e'u 'e'uda dah h %em(e$ian mi'&%$&'t&l.
5.
ateter !ole" •
Katete$ *&ley me$u%akan me$u%akan alte$nati4e lain di'am%in di'am%in %em(e$ian %$&'talandin untuk mematankan 'e$4ik' dan
•
induk'i %e$'alinan an anan an laku lakuka kan n kate katete te$$ *&le *&ley y /ika /ika ada ada $iwa $iway yat %e$da$han) ketu(an %e3ah) %e$tum(uhan /anin te$lam(at) te$la m(at) atau
• • •
in*ek'i 4ainal. Ka/i ulan indika'i Pa'an '%e3ulum DTT di 4aina Ma'ukkan katete$ F&ley %elan@%elan melalui 'e$4ik' denan menunakan *&$'e%' DTT. Pa'tikan u/un katete$
•
telah melewati &'tium ute$i inte$num 1em(unkan (al&n katete$ dan letakkan di 4aina Diam Diamka kan n kate katete te$$ dala dalam m 4ai 4aina na 'am% 'am%ai ai tim( tim(ul ul
•
k&nt$ak'i ute$u' atau 'am%ai 7! /am. Kem%i' Kem%i'kan kan (al&n (al&n katete katete$$ 'e(elu 'e(elum m menel menelua$k ua$kan an
•
d.
katete$) kemudian lan/utkan denan in*u'e &k'it&'in. Lakukan %eme$ik'aan dalam untuk meme$ik'a kematanan 'e$4ik) kalau 'udah matan (&leh dilakukan induk'i %e$'alinan denan
atau tan%a amni&t&mi e. 0ila $iwayat kehamilan yan lalu ada kematian /anin dalam $ahim) te$/adi hi%e$ten'i) %$eeklam'i) kehamilan ini adalah anak %e$tama ka$ena in*e$tilita' atau %ada kehamilan le(ih da$i #8@#! minu) maka i(u di$awat di $umah 'akit. *. Tindakan &%e$a'i 'ek'i& 'e'a$ea da%at di%e$tim(ankan %ada in'u*i'ien'i %la'enta denan keadaan 'e$4ik' (elum matan) %em(ukaan (elum lenka%) %e$'alinan lama dan te$/adi tanda awat /anin) atau %ada %$imi$a4ida tua) kematian /anin dalam kandunan) %e$eklam'i) hi%e$ten'i menahun) anak (e$ha$a +in*e$tilita' dan ke'alahan letak /anin.
.
Pada %e % e$'alinan %e %e$4ainam ha h a$u' di d i%e$hatikan (a (ahwa %a$tu' lama akan 'anat me$uikan (ayi) /anin %&'tmatu$ kadan@kadan (e'a$) dan kemunkinan di'%$&%&$'i 'e*al&@%el4ik dan di't&'ia /anin %e$lu di%e$tim(an di%e$tim(ankan kan.. Selain itu /anin %&'tmatu$ le(ih %eka te$hada% 'edati4e 'edati4e dan na$k&' na$k&'a) a) /adi /adi %akaila %akailah h ane'te' ane'te'ii k&nduk k&nduk'i. 'i. anan anan lu%a) lu%a) %e$awat %e$awatan an ne&natu' %&'tmatu$ita' %e$lu di(awah %enawa'an d&kte$ anak.
H.
KOMPLIKASI a. Te$ha $hada% i( i(u Pe$'alinan %&'tmatu$ da%at menye(a(kan di't&'ia ka$ena ak'i ute$u' tidak te$k&&$dini$) /anin (e'a$ dan m&uldin +m&ulae, ke%ala ku$an. Maka akan 'e$in di/um%ai 2 %a$tu' lama) ke'alahan letak) ine$'ia ute$i) di't&'ia di't&'ia (ahu) dan %e$da$ahan %e$da$ahan %&'t%a$tum. %&'t%a$tum. Hal ini akan menaikkan anka m&$(idita' dan m&$talita'. (. Te$hada% Te$hada% /anin umlah umlah kematian kematian /anin5(ayi /anin5(ayi %ada kehamilan kehamilan #9 minu minu 9 kali le(ih (e'a$ da$i kehamilan #8 minu) ka$ena %&'tmatu$ita' akan menam(ah (ahaya %ada /anin. Pena$uh %&'t matu$ita' %ad /anin (e$4a$ia'i2 (e$at (adan /anin da%at (e$tam(ah (e'a$) teta%) dan yan (e$ku$an) (e$ku$an) 'e'udah 'e'udah kehamilan kehamilan #! minu . ada %ula yan (i'a te$/adi kematian /anin dalam kandunan.
I.
KONSEP DASAR ASUHAN KE KEPERA:ATAN a. Penka/ian Tanal 2 tanal dilakukan %enka/ian a m 2 wa w aktu dilakukan %enka/ian Tem%at2 Tem%at2 tem%at dilakukan %enka/ian N&. Rei'te$ 2 n&m&$ u$ut yan ada di tem%at %enka/ian. #. $ata $ata u ub" b"ek ekti tif f 0i&data • @ Nama Nama %e$lu %e$lu dika/i dika/i 'ehu 'ehu(un (unan an denan denan mem(ed mem(edaka akan n %a'ie %a'ien n @
atau 'u%aya tidak te$/adi ke'alahan %a'ien. Umu$ Umu$ %e$l %e$lu u dika/i dika/i unt untuk uk men menet etah ahui ui a%aka a%akah h i(u te$m te$ma'u a'uk k
@
dalam u'ia $e'ik& tini untuk hamil. Aama Aama %e$lu %e$lu dika/i dika/i untuk untuk mem%e$m mem%e$muda udah h dalam dalam melaku melakukan kan
%endekatan di dalam a'uhan ke(idanan. @ Pendidikan %e$lu dika/i 'eh 'ehu(unan
denan tinkat
%enanka%an i(u te$hada% %e$tanyaan yan dia/ukan) dan @
kie yan di(e$ikan &leh %etua'. Peke Peke$/a $/aan an %e$lu %e$lu dika/i dika/i 'ehu( 'ehu(un una an n den denan an tink tinkat at akti*i akti*ita' ta'
@
i(u dan '&3ial ek&n&minya. Penha Penha'ila 'ilan n untuk untuk menet menetahu ahuii tink tinkat at '&3ial '&3ial ek&n&m ek&n&mii yan yan
@
da%at (e$%ena$uh te$hada% %emenuhan ke(utuhan nut$i'i. Alam Alamat at untu untuk k mem% mem%e$ e$mu muda dah h /ika /ika mela melaku kuka kan n kun/ kun/un una an n $umah.
@
0i&d 0i&dat ataa 'uam 'uamii untu untuk k men menet etah ahui ui tin tinka katt '&3i '&3ial al ek&n ek&n&m &mii
•
'ehu(unan denan %em(e$ian &(at atau te$a%i. Keluhan utama Ditanyakan Ditanyakan untuk menetahui menetahui ma'alah yan dihada%i i(u yan
•
da%at mem%ena$uhi /alannya %e$'alinan) mem(uat inte$4en'i. Riwayat haid Untuk Untuk menet menetahu ahuii HPHT HPHT dan TP) TP) meli%u meli%uti ti umu$ umu$ mena$3 mena$3he) he) 'ikl 'iklu' u')) /uml /umlah ah da$a da$ah h 'e$t 'e$taa adak adakah ah an anu uan an wakt waktu u haid haid))
•
•
mi'alnya2 di'men&$he) 'iklu' yan tidak te$atu$. Riwayat %e$nikahan Untuk menetahui $iwayat %e$nikahan Riwayat kehamilan) %e$'alinan dan ni*a' yan lalu Pe$lu dika/i untuk menetahui kehamilan yan ke(e$a%a dan (aaimana denan %e$'alinan yan lalu) dit&l&n 'ia%a) /eni' %e$'alinannya) tem%at %e$'alinan) (aaimana keadaan 'etelah %e$'alin) (aaimana keadaan (ayi dan K0 a%a yan diunakan
•
'etelah %e$'alinan yan lalu. Riwayat kehamilan 'eka$an Untuk menetahui (e$a%a kali AN6 'elama hamil ini dan a%a
•
'a/a yan di%e$&leh da$i AN6. Riwayat ke'ehatan yan lalu Untuk menetahui ada tidaknya %enyakit k$&ini' atau %enyakit menula$ mi'alnya DM) hi%e$ten'i yan da%at (e$%ena$uh %ada
•
kehamilannya. Riwayat ke'ehatan 'eka$an Untuk menetahui ada tidaknya %enyakit yan 'edan dide$ita
•
'aat ini. Riwayat %'ik&'&'ial dan (udaya Untuk menetahui keadaan k&ndi'i klien dalam kelua$a dan linkunan kelua$a) menetahui t$adi'i yan dianut klien yan (e$%ena$uh %ada kehailan) %e$'alinan) ni*a') dan %e$tum(uhan
•
•
dan %e$kem(anan /aninnya. Riwayat '%i$itual Untuk Untuk meneta menetahui hui ke%e3ay ke%e3ayaan aan dan aama aama yan yan dianut dianut klien klien aa$ le(ih mudah melakukan %endekatan %ada klien. P&la ke(ia'aan 'eha$i@ha$i @
P&la nu nut$i'i
Untu Untuk k men meneta etahu huii a%ak a%akah ah nut$i nut$i'i 'i 'uda 'udah h te$% te$%en enuh uhii a%a a%a (elum ada %antanan a%a tidak. @ P&la elimina'i Untuk menetahui i(u (e$a%a kali 0A0 dan 0AK @ P&la i'ti$ahat Untuk menetahui waktu i'ti$ahat i(u dalam !# /am @ P&la akti4ita' Akti4ita' yan dilakukan a%a 'a/a) akti4ita'nya (e$%ena$uh @
atau tidak te$hada% kehamilannya P&la P&la ke(e ke(e$'i $'iha han n +%e$ +%e$'& '&na nall Hyi Hyien ene, e, Menetahui tinkat ke(e$'ihan klien denan dika/i (e$a%a kali mandi) anti (a/u dan anti 3elana dalam (e$a%a kali
@
'eha$i. P&la P&la hu(u hu(un nan an 'ek' 'ek'u ual Untuk menetahui hu(unan 'ek'ual yan dilakukan 'aat
@
hamil da%at (e$%ena$uh a%a tidak %ada kehamilannya. Ke(ia'aan lain Untuk menetahui ke(ia'aan lain yan ddilakukan &leh i(u yan da%at mem(ahayakan kehamilannya 'e%e$ti me$&k&k)
minum al3&h&l dan /amu@/amuan. 2. $ata ata &bj &bjeekti ktif Pemeriksaan umum Untuk menetahui keadaan %a'ien 'e3a$a umum K5U 2 0aik53uku%5lemah Ke'ada$an 2 6&m%&'menti' Tanda@tanda Tanda@tanda 4ital Tekanan Tekanan da$ah 2 N&$mal 7785?8 mmH@7!858 mmH
Kenaikan 'y't&le (ata'nya 7= mmH Kenaikan dia't&le (ata'nya 98 mmH Nadi 2 N&$mal ?8@"8 mmH Pe$na*a'an 2 N&$mal 7C@!# 5menit Suhu Tu(uh 2 N&$mal $mal 9C &6@9? &6 00 2 Pe$tam(ahan 00 le l e(ih
da$i
k
%e$minu diwa'%adai kemunkinan PE) hina akhi$ kehamilan %e$tam(ahan 00 T0
n&$mal "@78 k. 2 Ku Ku$an da$i 7#= wa'%adai 6PD
Pemeriksaan fisik In'%ek'i
$am(ut $am(ut
2 wa$na) wa$na) (e$'ih (e$'ih5ti 5tidak dak)) $&nt&k $&nt&k5ti 5tidak dak))
ke%ala muka mata hidun
mulut lehe$ dada
%e$ut enetalia
2
lu$u'5ikal5ke$itin tam%ak ada luka5tidak)
tam%ak
ada
(en/&lan5tidak 2 %u3at5tidak) (enkak5tidak) adakah 3l&a'ma 2
$a4ida$um) ek'%$e'i wa/ah 'imet$i'5tidak 'imet$i'5tidak)) k&n/unti4 k&n/unti4aa ka5ki %u3at5tidak %u3at5tidak))
2 '3le$a ka5ki kunin5tidak adakah adakah %e$na* %e$na*a'an a'an 3u%in 3u%in hidun hidun)) adakah adakah 2
%enelua$an '3$et5tidak) adakah %em(e'a$an
%&li% 2 (i(i$ %u3at5tidak) ke$in5lem(a() 2 't&matiti'5tidak) 3a$ie'5tidak a%akah ada %em(e'a$an kelen/a$ tyi$&id adak adakah ah $et$ $et$ak ak'i 'i dind dindin in dada dada)) %ay %ayuda$ uda$aa 2 'imet$i'5tidak 'imet$i'5tidak)) 2
(e$'ih5k&t& (e$'ih5k&t&$) $) tean5lem(e tean5lem(ek k
%uttin 'u'u men&n/&l5mendata$5tenelam)
ada ada (en/ (en/&l &lan an atau atau tidak tidak)) hi%e hi%e$% $%i ime ment nta'i a'i anu' 2 ek'te$mita' ae$&la5tidak) adanya %em(e'a$an %e$ut 'e'uai 2 ata' dan keh kehamil amilan an)) ada ada 't$i 't$ie5 e5ti tida dak k) ada ada (eka' eka' (awah
&%e$a'i5tidak (e$'ih5tidak) adakah /a$inan %a$ut %ada %e$ineum) &edem5tidak adakah hem&$&id 'imet$i'5tidak) &edem5tidak
Pal%a'i Lehe$
2
te$a( te$a(aa
%em(e' %em(e'a$a a$an n
kelen kelen/a$ /a$ ty$& ty$&id id5t 5tid idak ak))
Payuda$a
2
te$a(a (endunan 4ena /uula$i'5tidak. k&l&'t$um kelua$5tidak) ada nye$i
A(d&men
2
tekan5tidak) ada (en/&lan a(n&$mal5tidak 'e'uai u'ia kehamilan Le& Le&%&ld %&ld I 2 mene menent ntu ukan kan TFU Le&%&ld II 2 menentukan letak /anin %uka5%uki Le&%&l Le&%&ld d III 2 menent menentuka ukan n (aian (aian te$(aw te$(awah ah /anin Le&% Le&%&l &ld d I 2 mene menent ntuk ukan an 'e(e$ 'e(e$a% a%aa /auh /auh (aian te$(awah) ma'uk PAP PAP
Au'kulta'i
D
2 (e$a%a kali %e$ menit) menentukan ke'e/ahte$aan
/anin F$ekuen'i 2 te$atu$5tidak5(aaimana kekuatannya
•
Pemeriksaan penunjang US1 2 untuk menetahui k&ndi'i /anin Pemeriksaan k'usus T 2 unt untuk menetahui kema/uan %e$'alinan.
(. Dian&'a Ke%e$awatan 7. Nye$i akut akut (.d. Aen Aen 3ede$a *i'ik *i'ik +t$auma +t$auma /alan lahi$) lahi$) e%i'i&t&mi,. e%i'i&t&mi,. !. Ri'ik& Ri'ik& in*ek' in*ek'ii denan denan *akt&$ *akt&$ $i'ik& $i'ik& %e$taha %e$tahanan nan tu(uh tu(uh %$ime$ %$ime$ tidak adekuat +inte$ita' kulit di %e$inium tidak utuh, 9. An'ieta An'ieta'' (.d an3aman an3aman %ada %ada 'tatu' 'tatu' ke'eh ke'ehatan atan 4. Ku$an %enetahuan2 Pe$awatan %&'t %a$tum (.d. ku$an te$%a%a$ in*&$ma'i
$iagnosa eperaatan *asala' olaborasi "eri akut (e$hu(unan denan2 Aen in/u$i +(i&l&i) kimia)
+encana kepera ,ujuan dan riteria -asil &/
*i'ik)
%'ik&l&i',) ke$u'akan /a$inan
@ @ @ @
DS2 La%& a%&$an $an 'e3a 'e3a$a $a 4e$( 4e$(al al DO2 P&'i P&'i'i 'i untu untuk k menah enahan an nye$ nye$ii Tinka nkah h laku laku (e$h (e$hat ati@ i@ha hati ti 1anuan tidu$ +mata 'ayu) tam%ak 3a%ek)
@ @
'ulit
atau
e$akan
ka3au) •
ke$u ke$u'a 'aka kan n
%$&'e $&'e''
@
@
dilakukan
te$ma'uk te$ma'uk l& tin*akan
ke%e$awatan ke%e$awatan 'elama G. Pa'ien tidak
menemukan K&nt$& K&nt$&ll lin
ha'il2 Mam%u Mam%u men men&n &nt$ t$&l &l nye$i nye$i +tah +tahu u
nye$ nye$ii 'e%e$ 'e%e$
nye$i)
mam%u
tehnik
n&n*a$mak&l n&n*a$mak&l&i &i untuk menu$ani menu$ani •
nye$i) men3a$i (antuan, Mela%&$kan (ahwa nye$i (e$ku$an
linkunan, Tinka nkah h lak laku di't$ i't$ak ak'i 'i)) 3&n 3&nt&h t&h 2 /ala /alan n@
denan denan menunakan menunakan mana/emen mana/emen
/alan)
nye$i Mam%u Mam%u men menen enali ali nye$ nye$ii +'kal +'kala) a)
menemui
&$an
lain
dan5atau
•
akti4ita') akti4ita' (e$ulan@ulan, Re'% e'%&n aut&n&m +'e% 'e%e$ti $ti dia% ia%h&$e'i $e'i'')
inte inten' n'it ita' a'))
%e$u(ahan
nye$i,
tekanan
da$ah)
%e$u(ahan
kualita' dan O('e$4a'i $e 0antu 0antu %a'i %a'i
men menala alami mi nye$i nye$i)) den denan an k$ite k$ite$i $iaa
menunakan
(e$% e$%iki$ iki$))
%enu$unan inte$ak'i denan &$an dan
Pain Le4el) %ain 3&nt$&l) 3&m*&$t le4el
%enye(a(
menye$inai, Te$*&k $*&ku' u' %ada %ada di$i di$i 'end 'endi$ i$ii F&ku F&ku'' meny enyem%i em%itt +%en +%enu u$una $unan n %e$'e e$'e% %'i wak waktu) tu)
Setelah
1/ Lakuka Lakukan n %
*$ek *$ekue uen' n'ii
dan dan
tand tandaa
ke(i'inan Ku$ani *ak Ka/i Ka/i ti%e ti%e d inte$4en'i A/a$ka A/a$kan n te dala) $elak' 0e$ikan ana Tinkatkan i 0e$ikan in* nye$i) nye$i) (e$a (e$a anti'i%a'i ke M&nit&$ 4it
@
na*a') nadi dan dilata'i %u%il, • Pe$u Pe$u( (ahan ahan aut& aut&n n&mi3 &mi3 dalam dalam t&nu' t&nu' &t&t &t&t +munk +munkin in dalam dalam $entan $entan da$i lemah lemah ke •
@
• kaku, Tinka nkah h laku laku ek'%$ ek'%$e' e'i* i* +3&n +3&nt& t&h h 2 eli eli'a 'ah) h)
me$int me$intih) ih) menan menani') i') wa'%ad wa'%ada) a) i$ita(el i$ita(el)) @
na*a' %an/an5(e$keluh ke'ah, Pe$u(ahan dalam na*'u makan minum
dan
Menyatak Menyatakan an $a'a nyaman nyaman 'etelah 'etelah nye$i (e$ku$an Tanda Tanda 4ital dalam $entan $e ntan n&$mal Tidak menalami anuan tidu$
anale'ik %e
$iagnosa eperaatan *asala'
+encana kepera ,ujuan dan riteria -asil
olaborasi +isiko infeksi
Fakt&$@*akt&$ $i'ik& 2 @ P$&'ed P$&'edu$ u$ In*a'i* In*a'i* @ Ke$u'akan Ke$u'akan /a$inan /a$inan dan %eninkatan %eninkatan @ @ @ @
%a%a$an linkunan Malnut Malnut$i'i $i'i Peninkatan Peninkatan %a%a$an %a%a$an linkunan linkunan %at&en Im&nu' Im&nu'u%$ u%$e'i e'i Tidak Tidak adekuat adekuat %e$tahanan %e$tahanan 'ekunde$ 'ekunde$ +%enu$unan H() Leuk&%enia) %enekanan
@ @ @ @
$e'%&n in*lama'i, Penyaki Penyakitt k$&nik k$&nik Imun&' Imun&'u%$ u%$e'i e'i Maln Malnut ut$i' $i'ii Pe$tahan Pe$tahan %$ime$ tidak adekuat adekuat +ke$u'akan +ke$u'akan kulit) t$auma /a$inan) anuan
&/ Immune Statu' Kn&wlede 2 In*e3ti&n 3&nt$&l Ri'k 3&nt$&l
Setelah
dilakukan
1/ Pe$tahank • 0ata'i %en • 6u3i tana •
tindakan •
ke%e ke%e$a $awa wata tan n tida tidak k
'ela 'elama maGG GG
men menal alam amii
in*e in*ek' k'ii
%a'i %a'ien en den denan an
k$ite$ia ha'il2 Klien (e(a' da$i tanda dan e/ala
in*ek'i Menun/ukkan kemam%uan untuk
men3eah tim(ulnya in*ek'i uml umlah ah leu leuk&'i k&'itt dalam alam (ata' ata'
n&$mal Menu Menun/ n/uk ukka kan n
'ehat Stat Statu' u'
%e$i'taltik,
hidu hidu% %
•
%elindun 1anti letak
•
%etun/uk u 1unaka 1unakan n
•
•
• •
imun imun))
enit&u$ina$ia $ia n&$mal
%e$i %e$ila laku ku
a't a't$& $&in inte te'ti 'tina nal) l) dalam
(ata'
ke%e$awat 1una 1unaka kan n
in*ek'i kan Tinkatka 0e$ikan te M&nit& M&nit&$$ t l&kal Pe$tahank In'%ek In'%ek'i 'i k
•
keme$ahan M&nit&$ a D&$&n m D&$&n i't A/a$ka A/a$kan n %
•
in*ek'i Ka/i 'uhu
• • •
/am
$iagnosa eperaatan *asala' olaborasi Ansietas (e$hu(unan denan Fakt&$ ketu$unan) K$i'i' 'itua'i&nal) St$e'')
%e$u(ahan
@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @
'tatu'
ke'ehatan)
an3aman
+encana kepera ,ujuan dan riteria -asil &/ @ K&nt$&l ke ke3ema'an K&%in
1/ Aniet" +ed
kematia kematian) n) %e$u(a %e$u(ahan han k&n'e% k&n'e% di$i) di$i) ku$an ku$an
Setel Setelah ah dila dilaku kuka kan n a'uha a'uhan n 'elam 'elamaa
%enetahuan dan h&'%itali'a'i
GGGGGklien GGGGGklien ke3ema'an ke3ema'an te$ata'i
DO5DS2 In'& In'&mn mnia ia K&ntak K&ntak mata mata ku$an ku$an Ku$an Ku$an i'ti$a i'ti$ahat hat 0e$*&ku' 0e$*&ku' %ada %ada di$i 'endi$i 'endi$i I$ita(i I$ita(ilit lita' a' Takut kut Nye$i Nye$i %e$u %e$utt Penu$unan Penu$unan TD TD dan denyut denyut nadi Dia$e) mual) kelelahan kelelahan 1anu 1anuan an tidu$ tidu$ 1em 1emeta$ eta$ An&$ek'ia) An&$ek'ia) mulut ke$in Peninkatan Peninkatan TD) TD) denyut denyut nadi) RR Ke'uli Ke'ulitan tan (e$na*a' (e$na*a' 0in 0inun un 0l&kin 0l&kin dalam dalam %em(i3a$aa %em(i3a$aan n Sulit (e$k&n'ent$ (e$k&n'ent$a'i a'i
dn k$ite$ia ha'il2 Klien Klien mam%u mam%u menid menident enti*ik i*ika'i a'i dan
men enunk unka% a%ka kan n
menunka%kan
e/al e/alaa
3ema' Menidenti*ika'i)
menu enun/ukkan
dan tehnik
untuk
men&nt&l 3ema' ital ital 'in dalam dala m (ata' n&$mal P&'tu P&'tu$$ tu(u tu(uh) h) ek'% ek'%$e' $e'ii wa/ah wa/ah)) (aha'a akti4ita'
tu(uh
•
1unakan Nyataka
•
%a'ien ela'kan
•
di$a'aka Temani Temani
•
dan men 0e$ikan
•
dan
tinkat
• •
•
tehnik $e Dena$k Identi*ik 0antu
•
menim( D&$&n
•
%e$a'aan Kel&la %
• •
menun/ukkan
(e$ku$annya ke3ema'an
tindakan Li(atkan In't$uk'i
$iagnosa eperaatan *asala'
+encana kepera ,ujuan dan riteria -asil
olaborasi urang Pengeta'uan 0e$h e$hu(un u(una an n den enan 2
NIC :
&/ kete$ ete$(a (ata ta'a 'an n K&wlwde 2 di'ea'e %$&3e'' K&wlede 2 health 0eha4i&$ k&nit k&niti*) i*) inte$% inte$%$eta $eta'i 'i te$had te$hada% a% in*&$m in*&$ma'i a'i
yan yan 'alah 'alah)) ku$an ku$anny nyaa kein keini inan nan untu untuk k Setelah men3a en3a$i $i
in*& in*&$m $ma' a'i) i)
tida tidak k
'um(e$@'um(e$ in*&$ma'i.
mene eneta tahu huii ke% ke%e$aw e$awat atan an
dilakukan 'ela 'elam ma
• •
tindakan G.
DS2 DS2 Meny Menyat atak akan an 'e3a 'e3a$a $a 4e$( 4e$(al al adan adany ya %$&'e' %enyakit denan k$ite$ia ha'il2 Pa'ien dan kelua$a menyatakan ma'alah %emahaman tentan %enyakit) DO2 ketida ketidakak kaku$a u$atan tan menik menikuti uti in't$u in't$uk'i k'i)) k&ndi' k&ndi'i) i) %$&n& %$&n&'i' 'i' dan %$&$a %$&$am m
%e$ilaku tidak 'e'uai
%en&(atan Pa'i Pa'ien en dan mela melak' k'an anak akan an
kelua elua$ $aa %$&' %$&'ed edu$ u$
di/ela'kan 'e3a$a (ena$ Pa'i Pa'ien en dan kelua elua$ $aa
(aaiman
%a'i %a'ien en
menun/ menun/ukk ukkan an %enet %enetahu ahuan an tentan tentan
mam%u am%u yan an
•
dan *i'i&l 1am(a$ka
•
%ada %eny 1am(a$ka
•
te%at Identi*ika
•
yan te%at Sediakan
•
denan 3a Sedi Sediak akan an
mam%u am%u •
men/ men/ela ela'k 'kan an kem( kem(ali ali a%a a%a yan yan
Ka/i tink el ela'ka 'kan
•
kema/uan Di'ku'ika Duku Dukun n
di/ela'kan %e$awat5tim ke'ehatan
menda%at
lainnya
te%at atau Ek'%l&$a'i
•
denan 3a
DAFTAR PUSTAKA
He$dman) Heathe$ T. !878. Dian&'i' Ke%e$awatan De*ini'i dan Kla' i*ika'i !88"@ !877. !877. aka$ta 2 E16. :ilkin'& :ilkin'&n) n) M. udith. udith. !88?. !88?. 0uku Saku Dian&'i' Ke%e$awatan edi'i ?. aka$ta2 aka$ta2 E16. P$awi$&ha/&) Sa$w&n&. !88. Ilmu Ke(idanan. aka$ta2 PT (ina %u'taka. Man/&e$) a$i*. !888. Ka%ita 'elekta ked&kte$an. aka$ta2 Ae'3ula%iu'.
