JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
1
F/"/")/!&+m# !aa Ka,an$ H&au Phaseolus radiata4 an Ja$un$ Zea Zea mays4 Ia Ah&-ah 1<0=1000014 1<0=1000014 >&na+a)& Pu")& S#!"a)&na 1<111000234 D&-a La)a +a"& 1<111000?@4 Ju)u+an B&/%/$& Fa(u%"a+ Ma"#ma"&(a an I%mu P#n$#"ahuan A%am In+"&"u" T#(n/%/$& S#!u%uh N/!#mb#) N/!#mb#) ITS4 J%. A)&# Rahman Ha(&m Su)aba-a @0111 In/n#+&a e-mail 7 7 '&na+#!"a)&na-ah//.,/m Abstrak — Fototropisme adalah gerak yang terjadi pada tumbuhan tumbuhan yang disebabkan disebabkan oleh adanya rangsanga rangsangan n cahaya. cahaya. Bila cahaya yang datang dari atas tumbuhan, tumbuhan akan tumbuh tegak mengarah ke atas. Praktikum dilakukan dengan cara mengecambahkan biji kacang hijau dan biji jagung dengan perbedaan perbe daan perlakuan yaitu penutu penutupan pan seluruh seluruh botol botol dengan dengan aluminium aluminium foil, foil, penutupan penutupan sebagian sebagian botol botol dengan dengan aluminium aluminium foil, serta tidak dilakukannya penutupan dengan aluminium foil pada botol, yang masing-masing masing-masing botol diisi 10 biji, sehingga akan di dapatkan dapatkan buah botol. !ahaya !ahaya yang yang mempenga mempengaruhi ruhi tumbuhan tumbuhan baik secara langsung melalui fotosintesis fotosintesis dan tidak langsung yaitu dalam pertumbuhan dan perkembangan. . Pada tumbuhan terbuka tidak terjadi mekanisme fototropisme. Pada tumbuhan tumbuhan terbuk terbuka a sedikit sedikit terjadi terjadi mekanisme mekanisme fototropi fototropisme. sme. Pada tumbuhan tertutup terjadi gejala etiolasi. Kata Kunci —"tiolasi, Fototropisme, Perkecambahan,
I. PENDAHULU PENDAHULUAN AN T umbuhan a!a" m#n$#na%& 'a("u ha)&an an 'a("u "ahunan. Tumbuhan a!a" m#n$&n#)a $)a*&"a+& an a)ah ,aha-a an m#nan$$a!& m#nan$$a!& +"&mu%u++"& +"&mu%u++"&mu%u+. mu%u+.T)/!&+ T)/!&+m# m# m#n$/)&#n"a+&( m#n$/)&#n"a+&(an an !#)"umbuhan /)$an "umbuhan m#na(a"& a"au m#nauh& +"&m +"&mu% u%u+ u+.. T)/! T)/!&+ &+m# m# aa% aa%ah ah )#+! )#+!/n /n !#)" !#)"um umbuh buhan an -an$ -an$ m#n-# m#n-#ba bab(a b(an n !#mb#n !#mb#n$(/ $(/(an (an /)$an /)$an "umbuha "umbuhan n -an$ -an$ u"uh u"uh m#nu m#nuu u a"au a"au m#n m#nau auh& h& +"&m +"&mu% u%u+ u+.. T&$a T&$a +"&m +"&mu% u%u+ u+ -an$ -an$ m#n$&n m#n$&nu(+& u(+& ")/!&+ ")/!&+m# m# an !#)uba !#)ubahan han b#n"u( b#n"u( "ubuh "ubuh -an$ -an$ m#n$ m#n$&( &(u" u"&n &n-a -a aa% aa%ah ah ,aha ,aha-a -a /" /"/" /")/ )/!& !&+m +m#4 #4 $)a*&" $)a*&"a+ a+&& $)a*&")/!&+m#4 an +#n"uhan "h&$m/")/!&+m#4516. F/"/")/! F/"/")/!&+m# &+m# aa%ah $#)a( $#)a( -an$ "#)a& !aa "umbuhan "umbuhan -an$ &+#bab(an /%#h aan-a )an$+an$an ,aha-a. B&%a ,aha-a -an$ -an$ a"an$ a"an$ a)& a"a+ "umbuha "umbuhan n "umbuh "umbuhan an a(an a(an "umbuh "umbuh "#$a( m#n$a)ah (# a"a+. Tuuan !)a("&(um F/"/")/!&+m# &n& aa% aa%ah ah un"u( un"u( m#n$ m#n$#" #"ah ahu& u& a)ah a)ah !#)( !#)(#, #,am amba bahan han (a)#na (a)#na !#n$a)uh ,aha-a. M#nu)u" !#na!a"526 b#)a+a)(an )an$+a )an$+an$a n$annnn-a a $#)a $#)a( ( !aa !aa "umb "umbuh uhan an &(# &(#%/ %/m! m!/( /((an (an m#na& "&$a -a&"u 7 Gerak Autonom (Endonom) G#)a( G#)a( au"/n/ au"/n/m m #n/n #n/n/m4 /m4 aa%ah aa%ah $#)a( $#)a( -an$ -an$ b#%um b#%um &(#"a &(#"ahu& hu& !#n-# !#n-#bab babnn-aa +#,a) +#,a)aa !a+"& !a+"& namun namun &!#)( &!#)(&)a( &)a(an an $#)a( $#)a( &n& &+#b &+#bab( ab(an an /%#h /%#h )an$+an$ )an$+an$an an -an$ -an$ b#)a+ b#)a+a% a% a)& a)& a%am "ubuh "umbuhan &"u +#n&)&. D#n$an (a"a %a&n $#)a( au"/ au"/n/ n/m m aa% aa%ah ah $#)a #)a( -an$ -an$ "&a "&a( ( &+ &+#bab bab(an (an /%#h /%#h )an$ )an$+a +an$ n$an an a)& a)& %ua) %ua).. 8/n" 8/n"/hn /hn-a -a $#)a $#)a( ( m#n$ m#n$a% a%&) &)nn-aa +&"/!%a+m +&"/!%a+maa a%am +#% $#)a( $#)a( m#%#n$(un$nm#%#n$(un$n-aa (un,u! aun (a)# (a)#na na !#)b !#)b# #aa aan n (#,# (#,#!a !a"a "an n "umb "umbuh uh $#)a $#)a( ( -an$ -an$
&!#)%&ha"(an &!#)%&ha"(an "umbuhan "umbuhan (#"&(a (#"&(a "umbuh "umbuh +#!#)"& +#!#)"& "umbuhn-a "umbuhn-a a(a) a(a) ba"an$ ba"an$ aun aun an bun$a. bun$a. G#)a( G#)a( (%/)/! (%/)/!%a+ %a+ m#mu"a) m#mu"a) m#n$#%&%&n$& &+& +#% !aa +#%+#% aun H-)&%%a +!. Gerak Higroskopis G#)a( G#)a( h&$)/+(/!&+ h&$)/+(/!&+ aa%ah $#)a( ba$&an "umbuhan -an$ &a(&ba"(an &a(&ba"(an /%#h !#n$a)uh !#)ubahan !#)ubahan (aa) a&) a)& +#%+#% +#h&n$$a "#)a& !#n$#)u"an -an$ "&a( +ama. P#,ahn-a buah !/%/n$ -an$ +uah (#)&n$ !aa %am"/)/ a)a( an (#mban$ m#)a(. M#mbu(an-a +!/)an$&um !aa "umbuhan !a(u a(&ba" b#)(#)u"n-a +#%+#% anu%u+. Gerak Esionom G#)a G#)a( ( #+&/ #+&/n/ n/m m m#)u m#)u!a !a(a (an n $#)a $#)a( ( "umb "umbuh uhan an -an$ -an$ &+# &+#ba bab( b(an an /%#h /%#h )an$+ )an$+an$ an$an an a)& a)& %ua) %ua) "ubu "ubuh h "umb "umbuha uhan n "#)+#bu". Ma,am ma,am $#)a( #+&/n/m !aa "umbuhan7 Gerak Nasti Na+"& aa%ah $#)a( "umbuhan "#)haa! )an$+an$an -an$ a)ah $#)a(n-a "&a( &"#n"u(an /%#h )an$+an$an "#"a!& /%#h "umbuhan &"u +#n&)&. G#)a( na+"& "#)a& (a)#na !#)b#aan "#(anan "u)$/). 8/n"/h !a%&n$ muah aa%ah $#)a( 9:"&u):: -an$ & "unu((an /%#h b#)ma,amma,am "umbuhan !/%/n$ %#$um&n/+a#4. G#)a( "&u) &"u &+#bu" n&("&na+"&. Gerak tropisme G#)a( ")/!&+m# aa%ah $#)a( m#nan$$a!& )an$+an$ a)& ba$&an /)$an "umbuhan.a)ah $#)a(an-a a!a" m#nuu a"au m#nauh& uh& +umb#) )an$+a n$+an n$. B#)a+a)(an #n&+ )an$+an$ann-a ")/!&+m# &b#a(an m#na& %&ma7 Geotropisme G#/")/!& G#/")/!&+m# +m# m#)u!a(an $#)a( ")/!&+m# -an$ m#n$&(u"& m#n$&(u"& $a-a $)a*&"a+& bum&. G#/")/!&+m# &ba$& m#na& 2 -a&"u 7 a4 G#/") G#/")/!& /!&+m# +m# !/+&"& !/+&"& $#/")/ $#/")/!&+ !&+m# m# !/+&"& !/+&"&*# *# aa%ah aa%ah $#)a( $#)a( $#/")/ $#/")/!&+ !&+m m -an$ -an$ a)ahn-a a)ahn-a (# ba'ah ba'ah m#nu m#nuu u !u+a" !u+a" bum&4. bum&4. M&+a%n-a M&+a%n-a uun$ a(a) "umbuh "umbuh m#nuu m#nuu (# a)ah $)a*&"a+&. b4 G#/") G#/")/!& /!&+m# +m# n#$a"& n#$a"&*# *# $#/")/ $#/")/!&+ !&+m# m# n#$a"& n#$a"& aa%ah aa%ah $#)a( $#)a( $#/")/!&+ $#/")/!&+m# m# -an$ a)ahn-a (# a"a+ m#nauh& !u+a" bum&4. M&+a M&+a%n %n-a -a uun uun$ $ ba"an ba"an$ $ "umb "umbuh uh (# a"a+ a"a+ m#n m#nauh auh&& $a-a $a-a $)a*&"a+&. Kemotropisme K#m/ K#m/") ")/! /!&+ &+m# m# m#)u m#)u!a !a(a (an n $#)a $#)a( ( ")/! ")/!&+ &+m# m# -an$ -an$ &+# &+#ba bab( b(an an /%#h /%#h )an$+ )an$+an$ an$an an ;a" ;a" (&m& (&m&a. a. K#m/ K#m/") ")/! /!&+ &+m# m# &b#a(an &b#a(an a"a+ ua ma,am ma,am -a&"u -a&"u a4 K#m/")/! K#m/")/!&+m# &+m# P/+&"& P/+&"& (#m/") (#m/")/!& /!&+m# +m# !/+&"& !/+&"& aa%ah aa%ah $#)a( $#)a( (#m/") (#m/")/!& /!&+m# +m# -an$ -an$ a)ahn-a m#n#(a"& m#n#(a"& +umb#) +umb#) )an$+an$an. M&+a%n-a M&+a%n-a $#)a( a(a) m#nuu m#nuu ;a" ma(anan ma(anan & a%am a%am "anah. "anah. b4 K#m/")/ K#m/")/!&+ !&+m# m# N#$a"& (#m/")/!&+m# n#$a"& aa%ah $#)a( (#m/")/!&+m# -an$ a)ahn-a m#nauh& +umb#) )an$+an$an m&+a%n-a $#)a( a(a) -an$ m#nauh& )a,un.
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013 Tigmotropisme T&$m/")/!&+m# m#)u!a(an $#)a( ")/!&+m# -an$ &+#bab(an /%#h )an$+an$an +#n"uhan !aa b#na -an$ %#b&h (#)a+. G#)a( "anaman +u%u) m#nan$$a!& )an$+an$an +#n"uhan &"u &+#bu" "&$m/")/!& "h&$m/ +#n"uh4. 8/n"/hn-a +&)&h P&!#) b#"%#4 an m#n"&mun. Hidrotropisme H&)/")/!&+m# m#)u!a(an $#)a( "umbuh a(a) -an$ &!#n$a)uh& /%#h (#"#)+#&aan a&) "anah. Paa umumn-a a(a) "umbuhan %u)u+ (# ba'ah "#"a!& &(a !aa a)ah &n& "a( "#)a!a" ,u(u! a&) ma(a a(a) a(an "umbuh m#mb#%/( (#a)ah -an$ ,u(u! a&). Gerak taksis Ta(+&+ m#)u!a(an $#)a( !&nah "#m!a" +#%u)uh "ubuh "umbuhan m#nuu a"au m#nauh& )an$+an$an & +#bu" $#)a( "a(+&+. B#)a+a)(an #n&+ )an$+an$an-a "a(+&+ &b#a(an m#na& ua ma,am -a&"u /"/"a(+&+ an (#m/"a(+&+. Fototropisme F/"/")/!&+m# aa%ah $#)a( -an$ "#)a& !aa "umbuhan -an$ &+#bab(an /%#h aan-a )an$+an$an ,aha-a. B&%a ,aha-a -an$ a"an$ a)& a"a+ "umbuhan "umbuhan a(an "umbuh "#$a( m#n$a)ah (# a"a+. ekanisme Fototropisme M#nu)u" 536 /"/")/!&+m# (un,u! u"ama !aa (#ban-a(an "anaman -an$ "umbuh & "#m!a" "#)bu(a &%a(u(an un"u( b#)(#mban$ (#a)ah *#)"&(a% m#+(&!un ba"an$n-a +#)&n$ "umbuh +#,a)a h/)&;/n"a%. J&(a +#buah (/"a( &&+& "anaman -an$ "umbuh +#,a)a *#)"&(a% an %uban$ &bua" a$a) ,aha-a a!a" ma+u( a)& +a%ah +a"u +&+& ma(a uun$ "aaman mu%a& m#mb#n$(/( (#a)ah ,aha-a. Paa b#b#)a!a +aa" b&%a (/"a( "#)+#bu" &!&nah(an #n$an (/m!#n+a+& !#)"umbuhamn !#mb#n$(/(an &(a)#na(an uun$ "anaman "umbuh +#,a)a *#)"&(a%. P#)$#)a(an !#)"umbuhan (#a)ah ,aha-a &+#bu" /"/")/!&+m# !/+&"& +#an$(an !#)$#)a(an "umbuhan m#nauh& ,aha-a &+#bu" /"/")/!&+m# n#$a"&. Pu,u( an (un,u! uun$ b#b#)a!a "anaman m#)u!a(an /"/")/!&+m# !/+&"& namun a(an +an $a" +#n+&"& #n$an ,aha-a. Ja$un$ aa%ah "anaman -an$ m#n$h#na(& (#aaan ha'a -an$ ,u(u! !ana+ an %#mbab a)& 'a("u "anam +am!a& !#)&/# m#n$a(h&)& !#mbuahan. Ja$un$ "&a( m#mbu"uh(an !#)+-a)a"an "anah -an$ "aam (a)#na "anaman &n& a!a" &"anam ham!&) & +#mua ma,am "anah. Da%amn-a !#nanaman b#n&h a$un$ +an$a" "#)$an"un$ (#!aa &(%&m. A!ab&%a (#aaan "anah ,u(u! %#mbab ma(a !#nanaman a$un$ a!a" &%a(u(an +#a%am 2< ,m +#an$(an un"u( (#aaan "anah -an$ a$a( (#)&n$ a!a" &"anam %#b&h a%am %a$& +am!a& < ,m 5?6. Ka,an$ h&au m#)u!a(an "umbuhan +#mu+&m -an$ "#$a( !#),aban$ann-a b#)mu%a a)& bu(u "#)ba'ah. Ka,an$ h&au a!a" &"anam & a#)ah &(%&m han$a" an & a#)ah +ub")/!&(. S#ba$&an b#+a) $#n/"&!n-a m#m!#)%&ha"(an "an$$a!an "#)haa! ha)& !#n#(. Ka,an$ h&au aa%ah "anaman mu+&m han$a" an "umbuh &ba'ah +uhu )a"a)a"a -an$ b#)(&+a) 20 C ?08 #n$an +uhu /!"&mumn-a 20 C 308. Tanaman (a,an$ h&au ham!&) a!a" "umbuh !aa +#mua #n&+ "anah -an$ ban-a( m#n$anun$ bahan /)$an&( #n$an )a&na+# -an$ ba&(. Namun #m&(&an "anah -an$ !a%&n$ ,/,/( ba$& "anaman (a,an$ h&au &a%ah "anah %&a"
2 b#)%#m!un$ a"au "anah %#m!un$ m&+a%n-a !/+/%&( m#)ah (un&n$ PMK4 an %a"/+/% 5<6. II.METODOLOGI A! Alat A%a" -an$ &$una(an a%am !)a("&(um &n& -a&"u b/"/% (a,a b#)mu%u" %#ba) 'aah !%a+"&( (#,&% un"u( m#)#nam b&&. "! "ahan Bahan -an$ &$una(an a%am !)a("&(um &n& -a&"u b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) b&& a$un$ (Zea mays) (#)"a+ a%um&n&um /&%an (a!a+. #!#ara Ker$a P)a("&(um F/"/")/!&+m# &n& &%a(u(an !aa ha)& S#%a+a 12 N/*#mb#) 2013 !aa !u(u% 1<.00 >IB. Paa !)a("&(um &n& & %a(u(an !#m&%&han b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) an a$un$ (Zea mays) &%a(u(an #n$an ,a)a &)#nam b#b#)a!a b&& (a,an$ h&au an b&& a$un$ "#)+#bu" a%am 'aah -an$ "#%ah &&+& a&) an &)#nam +#%ama 2 am. B&& -an$ "#n$$#%am m#)u!a(an b&& -an$ ba&( an -an$ &!&%&h un"u( bahan !#),/baan. D&+&a!(an @ buah b/"/% b#)mu%u" %#ba) b#)+&h -an$ "#%ah &b#)& a%a+ ba$&an a+a) b/"/% #n$an (a!a+ an &ba+ah& #n$an a&) +#,u(u!n-a. D&!&%&h ma+&n$ma+&n$ 30 b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) an a$un$ (Zea mays! D&ma+u((an ma+&n$ma+&n$ 10 bu"&) b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) (# a%am 3 buah b/"/% an &ma+u((an ma+&n$ma+&n$ 10 b&& a$un$ (Zea mays) (# a%am 3 buah b/"/%. D&b#)& %ab#% ma+&n$ ma+&n$ b/"/%. Paa b/"/% I an II -an$ b#)&+& b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) an b&& a$un$ (Zea mays) ma+&n$ ma+&n$ &"u"u! +#mua !#)mu(aan +am!&n$ +#)"a mu%u" b/"/% #n$an a%umun&um /&% +#h&n$$a "&a( aa ,aha-a -an$ ma+u( (# a%am b/"/%. Paa b/"/% III an I -an$ b#)&+& b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) an b&& a$un$ (Zea mays) ma+&n$ma+&n$ &"u"u! +#mua !#)mu(aan +am!&n$ +#)"a mu%u" b/"/% #n$an a%umun&um /&% namun !aa ba$&an +am!&n$ !#)mu(aan b/"/% &b#)& +#&(&" %uban$ !aa a%um&n&um /&%. Paa b/"/% an I -an$ b#)&+& b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) an b&& a$un$ (Zea mays) ma+&n$ma+&n$ &b&a)(an b/"/% +#,a)a "#)bu(a an "&a( &"u"u! #n$an a%um&n&um /&% +#ba$a& (/n")/%. D&ama"& !#)"umbuhann-a +#%ama 1? ha)& +#)"a &,a"a" !#)b#aan a)& (#"&$a !#)%a(uan "#)+#bu". III. HASIL DAN PEMBAHASAN A! Fungsi dan Perlakuan P#m&%&han b&& a$un$ (Zea mays) an b&& (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) -an$ ba&( &%a(u(an #n$an ,a)a &!&%&h b&& -an$ "#n$$#%am ha% "#)+#bu" (a)#na b&& -an$ "#n$$#%am &mun$(&n(an "#%ah m#n$a%am& !#,ahn-a ma+a /)man +#h&n$$a b&& "#)+#bu" a!a" &!&%&h +#ba$a& b&& -an$ a(an &(#,ambah(an. Ha% "#)+#bu" +#+ua& #n$an !#na!a" 5@6 -an$ m#n-a"a(an bah'a +a%ah +a"u a("/) -an$ +an$a" !#n"&n$ a%am !)/+#+ !#)(#,ambahan -a&"u "#)+#&an-a a&). A&) m#)u!a(an +a%ah +a"u a("/) -an$ mu"%a( &!#)%u(an an "&a( a!a" &$an"&(an /%#h a("/) %a&n +#!#)"& !#mb#)&an )an$+an$an a"au !#)%a(uan un"u( m#ma,u a$a) b#n&h a!a"
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
3
b#)(#,ambah. P)/+#+ a'a% !#)(#,ambahan aa%ah !)/+#+ &mb&b&+& -a&"u !)/+#+ ma+u(n-a a&) (#a%am b#n&h. Paa !)/+#+ &n& -an$ !#)%u m#na!a"(an !#)ha"&an aa%ah (aa) a&) a(h&) +#"#%ah &mb&b&+& (a)#na b#n&h han-a a(an b#)(#,ambah &(a (aa) a&) & a%am b#n&h m#n,a!a& <0@0 . S#an$(an un$+& a)& !#)b#aan !#)%a(uan -a&"u !#nu"u!an +#%u)uh b/"/% #n$an a%um&n&um /&% !#nu"u!an +#ba$&an b/"/% #n$an a%um&n&um /&% +#)"a "&a( &%a(u(ann-a !#nu"u!an #n$an a%um&n&um /&% !aa b/"/% aa%ah +#ba$a& !#)b#aan !#)%a(uan un"u( m#n$#"ahu& )#+!/n !#)(#,ambahan ba&( !#)(#,ambahan !aa b&& (a,an$ h&au (Phaleolus radiatus) +#)"a b&& a$un$ (Zea mays) "#)haa! ,aha-a /"/")/!&+m#4 "! Hasil Fototropisme Tab#% 1. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)bu(a Ka,an$ H&au
Tab#% 3. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)bu(a S#&(&" Ka,an$ H&au
Tab#% 2. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)bu(a K#,ambah Ja$un$
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
?
Tab#% <. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)"u"u! S#mua Ka,an$ H&au
Tab#% ?. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)bu(a S#&(&" K#,ambah Ja$un$
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013
Tab#% @. Ha+&% P#n$ama"an B/"/% Ka,a T#)"u"u! S#mua K#,ambah Ja$un$
#!Perke%am&ahan P)/+#+ !#)(#,ambahan &+#bu" u$a !)/+#+ $#)m&na+& !aa b&&. G#)m&na+& b&& aa%ah +ua"u a+# a%am !)/+#+ !#)"umbuhan a)& !#mbuahan +#% "#%u) m#na& "anaman "ua. G#)m&na+& &mu%a& #n$an !#n-#)a!an a&) /%#h b&& an b#)a(h&) #n$an &mu%a&n-a #%/n$a+& /%#h +umb#) #mb)&/ -an$ b&a+an-a "#)a& & bu%u a(a). K#,ambah mun,u% (a)#na h&!/(/"&% ba$&an (#,ambah & ba'ah (/"&%#/n4 -an$ m#manan$ +#h&n$$a m#n/)/n$ (/"&%#/n (# !#)mu(aan an "&"&( "umbuh mu%a& "umbuh 56.S#an$(an 5=6 m#n#)an$(an bah'a !#)(#,ambahan m#)u!a(an +ua"u !)/+#+ (#%ua)n-a ba(a% "anaman a)& %#mba$a -an$ &+#)"a& #n$an "#)a&n-a m/b&%&+a+& ,aan$an ma(anan a)& a)&n$an !#n-&m!anan a"au (#!&n$ b&& (# ba$&an *#$#"a"&. G#)m&na+& !aa b&& m#)u!a(an !)/+#+ (/m!%#(+ -an$ b#)a%an "#)u+ m#n#)u+ -an$ m#n,&)&(an "umbuhan "&n$(a" "&n$$& &!#n$a)uh& /%#h +#um%ah b#+a) $#n an a("/) %&n$(un$an 56. S#)an$(a&an !)/+#+ !#)ubahan m/)/%/$& an b&/(&m&a -an$ "#)a& +#%ama !#)(#,ambahan b#n&h &a%ah 7 'm&i&isi Imb&b&+& a&) a%am !)/+#+ !#)(#,ambahan b#n&h m#)u!a(an +ua"u a+# -an$ &+#bu" +#ba$a& %an$(ah aakeing -an$ b#)hubun$an #n$an "&$a !#)&+"&'a -a&"u !#n-#)a!an
< a&) +#,a)a ,#!a" /%#h %a!&+an b&(/%/& a)& b#n&h -an$ (#)&n$ )#a("&*a+& a)& ma()/m/%#(u% an /)$an#%/)$an#% an )#+!&)a+& -an$ m#n$ha+&%(an ATP un"u( +u!%a& #n#)$&. P)/+#+ &mb&b&+& aa%ah +ua"u !)/+#+ &u+& a"au a!a" !u%a &+#bu" !)/+#+ /+m/+&+ a"au ab+/)b+&. D&+#bu" &u+& (a)#na !aa +#% b#n&h (#)&n$ -an$ m#m!un-a& n&%a& "#(anan /+m/+&+ -an$ "&n$$& m#n-#bab(an a&) b#)$#)a( a)& "#(anan -an$ )#nah (# "#(anan -an$ "&n$$&. D&+#bu" !#)&+"&'a /+m/+&+ a"au ab+/)b+& (a)#na &n&n$ +#% (u%&" b#n&h !#)m#ab#% "#)haa! m/%#(u% m/%#(u% a&). K#uu(an m/%#(u%m/%#(u% a&) -an$ a(h&)n-a m#n$&+& )uan$)uan$ an"a)m/%#(u% an )uan$ an"a)m&+#% a)& b#n&h a!a" &+#bu" +#ba$a& !)/+#+ ab+/)b+&. S#%ama !)/+#+ &mb&b&+& "#)a& !)/+#+ h&)a+& a)& (/%/&(/%/& h&)/&% -an$ B#)a(&ba" b#)"ambahn-a */%um# an "&mbu%n-a "#(anan &mb&b&+&. T#(anan &n& m#)u!a(an (#(ua"an -an$ &!#)%u(an un"u( m#%&nun$& b#n&h a)& !#mb#n$(a(an +#%ama h&)a+&. A(&ba" a)& "#(anan &n& "#)a& (#)#"a(an !aa ba$&an (u%&" b#n&h m#n#+a( ba$&an "anah "#m!a" b#n&h b#)(#,ambah an +#%anu"n-a m#n$a"u) ma+u(n-a a&) (# a%am b#n&h +#%ama !)/+#+ !#)(#,ambahan. P#)&+"&'a &n& m#)u!a(an !)/+#+ &+&( -an$ "&a( aa (a&"ann-a #n$an *&ab&%&"a+ b#n&h a& "&a( &!#n$a)uh& /%#h *&ab&%&"a+ b#n&h "#"a!& &!#n$a)uh& /%#h !#)m#ab&%&"a+ (u%&" b#n&h (/m!/+&+& (&m&a b#n&h (#"#)+#&aan a&) ba&( a%am b#n"u( ,a&) mau!un ua! & +#(&"a) b#n&h +uhu %ua+ !#)mu(aan b#n&h -an$ b#)hubun$an #n$an a&) an (/n+#n")a+& a&) 5106 Pengaktian en*im dan hormon Paa b#n&h (#)&n$ a("&*&"a+ m#"ab/%&+m#n-a (u)an$. Ha% &n& a!a" &bu("&(an !aa b#n&h (#)&n$ -an$ "#%ah &han,u)(an b&%a &ma+u((an (# a%am m#&um %a&n -an$ +#+ua& a(an mam!u m#nunu((an aan-a a("&*&"a+ b#b#)a!a #n;&m. R#a(+& &n& &a'a%& #n$an !)/+#+ h&)a+& !aa !)/"#&n +#h&n$$a "#)a& a("&*&"a+ b&/%/$& -an$ m#n-#bab(an !#)ubahan (/m!/+&+& (&m&a !aa +#mua ba$&an b#n&h. H/)m/n $&b#)#%&n !aa b#n&h (#)&n$ "#)a!a" a%am b#n"u( "#)&(a" an "&a( a("& (#mu&an a(an m#na& a("& +#"#%ah b#n&h m#n$&mb&b&+& a&) -a&"u m#n/)/n$ !#mb#n"u(an #n;&m#n;&m h&)/%&+&+ +#!#)"& am&%a+# !)/"#a+# )&b/nu(%#a+# $%u(/na+# an /+a"a+#. En;&m#n;&m &n& a(an b#)&u+& (# a%am #n/+!#)ma an m#n$a(a"a%&+&+ bahan ma(anan ,aan$an & a%am #n/+!#)ma m#na& $u%a a+am am&n/ an nu(%#/+&a -an$ m#nu(un$ "umbuhn-a #mb)&/ +#%ama !#)(#,ambahan an !#)"umbuhan (#,ambah 5106 Proses perom&akan %adangan makanan S#"#%ah ma+u(n-a a&) (# a%am b#n&h "#)a& )#a("&*a+& #n;&m an h/)m/n# ma(a b#)%an$+un$%ah !)/+#+ !#)/mba(an & a%am a)&n$an ,aan$an ma(anan. Paa +#)#a%&a m&+a%n-a a$un$4 #n;&m#n;&m h&)/%&+&+ &b#n"u( !aa +"a&um &n& !aa %a!&+an a%#u)/n -an$ m#n$#%&%&n$& a)&n$an #n/+!#)ma. Ha+&% !#)/mba(an +#%anu"n-a &!&nah(an (# !/)/+ #mb)&/ -an$ &$una(an un"u( !#)(#mban$ann-a. Da%am ha% &n& +(u"#%um b#)!#)an a("& m#mban"u !#m&nahan bahanbahan ha+&% !#)/mba(an ,aan$an ma(anan a)& #n/+!#)ma (# #mb)&/. S#%a&n &"u
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013 +(u"#%um m#n$#%ua)(an +#um%ah #n;&m -an$ b#)!#)an m#mban"u !#n,#)naan #n/+!#)ma an &n&n$ +#% 5106 Pe%ahnya kulit &enih dan mun%ulnya akar P#,ahn-a (u%&" b#n&h an mun,u%n-a )a&(#% m#nunu((an bah'a !)/+#+ !#)(#,ambahan +uah b#)%an$+un$ +#,a)a %#n$(a!. Mun,u%n-a a(a) "#)a& a(&ba" aan-a !#manan$an +#% -an$ +#%anu"n-a &&(u"& #n$an !#mb#%ahan +#%. Paa umumn-a !aa ham!&) +#mua b#n&h "#)a& !#manan$an +#% "#)%#b&h ahu%u -an$ (#mu&an &&(u"& !#mb#%ahan +#%. P)/+#+ !#manan$an +#% "#)a& a%am ua a+#. Paa a+# !#)"ama !#manan$an +#% )a&(#% "#)a& "an!a !#nambahan b/b/" (#)&n$n-a an han-a +#&(&" !#nambahan b/b/" ba+ah. Fa+# &n& m#nunu((an a("&*&"a+ +#% a%am !#mb#n"u(an &n&n$ +#% ba)u +#%ama !)/+#+ !#manan$an. Paa a+# (#ua !#manan$an )a&(#% +#,a)a ,#!a" m#n&n$(a"(an b/b/" ba+ah mau!un b/b/" (#)&n$ &&)&n$& /%#h m/b&%&+a+& nu")&+& (# a%am )a&(#%. K#a&an &n& m#n-#bab(an mun,u%n-a )a&(#% an b#n&h b#)ubah a)& /)$an&+m# -an$ au"/")/ m#na& h#"#)/")/ 5106 Pertum&uhan ke%am&ah K#,ambah mu%a& "umbuh +#ba$a& /)$an&+m# -an$ h#"#)/")/ b&%a &a mu%a& m#n-#)a! a&) an m#%a(u(an /"/+&n"#+&+. Paa +aa" a'a% +"a&um !#)"umbuhann-a m#%a%u& a+# ")an+&+& (#,ambah "#)+#bu" mu%a& m#m!)/u(+& ma(anann-a +#n&)& 'a%au!un ma+&h b#)$an"un$ u$a !aa ,aan$an ma(anan -an$ ma+&h "#)+&+a & a%am #n/+!#)ma. S#"#%ah (#,ambah b#)(#mban$ an mam!u m#m!)/u(+& +#%u)uh ma(anann-a un"u( "umbuh ma(a +#&(&" #m& +#&(&" m#na& "&a( "#)$an"un$ %a$& !aa ,aan$an ma(anan !aa a)&n$an !#n-&m!anan -an$ !aa +"a&um &n& "#%ah m#n$a%am& !#n$/+/n$an. Paa +aa" &n& "anaman mua "#%ah b#)(#mban$ m#na& /)$an&+m# au"/")/ 5106 Perke%am&ahan +agung (Zea mays) S#,a)a umum a$un$ m#m!un-a& !/%a !#)"umbuhan -an$ +ama namun &n"#)*a% 'a("u an"a) "aha! !#)"umbuhan an um%ah aun -an$ b#)(#mban$ a!a" b#)b#a. P#)"umbuhan a$un$ a!a" &(#%/m!/((an (# a%am "&$a "aha! -a&"u 14 a+# !#)(#,ambahan +aa" !)/+#+ &mb&b&+& a&) -an$ &"ana& #n$an !#mb#n$(a(an b&& +am!a& #n$an +#b#%um mun,u%n-a aun !#)"ama 24 a+# !#)"umbuhan *#$#"a"& -a&"u a+# mu%a& mun,u%n-a aun !#)"ama -an$ "#)bu(a +#m!u)na +am!a& "a++#%&n$ an +#b#%um (#%ua)n-a bun$a b#"&na +&%(&n$4 a+# &n& &&#n"&&(+& #n$an um%ah aun -an$ "#)b#n"u( an 34 a+# )#!)/u("& -a&"u a+# !#)"umbuhan +#"#%ah +&%(&n$ +am!a& ma+a( &+&/%/$&+. P#)(#,ambahan b#n&h a$un$ "#)a& (#"&(a )a&(u%a mun,u% a)& (u%&" b&&. B#n&h a$un$ a(an b#)(#,ambah &(a (aa) a&) b#n&h !aa +aa" & a%am "anah m#n&n$(a" 30 5116 P)/+#+ !#)(#,ambahan b#n&h a$un$ mu%amu%a b#n&h m#n-#)a! a&) m#%a%u& !)/+#+ &mb&b&+& an b#n&h m#mb#n$(a( -an$ &&(u"& /%#h (#na&(an a("&*&"a+ #n;&m an )#+!&)a+& -an$ "&n$$&. P#)ubahan a'a% +#ba$&an b#+a) aa%ah (a"ab/%&+m# !a"& %#ma( an !)/"#&n -an$ "#)+&m!an &h&)/%&+&+ m#na& ;a";a" -an$ mo&ile $u%a a+ama+am %#ma( an a+am am&n/ -an$ a!a" &an$(u" (# ba$&an #mb)&/ -an$ "umbuh
@ a("&. Paa a'a% !#)(#,ambahan (/%#/)&;a m#manan$ m#n#mbu+ !#)&,a)! (#mu&an )a&(#% m#n#mbu+ (/%#/)&;a. S#"#%ah )a&(#% mun,u% (#mu&an #m!a" a(a) +#m&na% %a"#)a% u$a mun,u%. Paa 'a("u -an$ +ama a"au +#+aa" (#mu&an !%umu%# "#)"u"u!& /%#h (/%#/!"&%. K/%#/!"&% "#)/)/n$ (# a"a+ /%#h !#manan$an m#+/(/"&% -an$ m#n/)/n$ (/%#/!"&% (# !#)mu(aan "anah. M#+/(/"&% b#)!#)an !#n"&n$ a%am !#mun,u%an (#,ambah (# a"a+ "anah. K#"&(a uun$ (/%#/!"&% mun,u% (# %ua) !#)mu(aan "anah !#manan$an m#+/(/"&% "#)h#n"& an !%umu% mun,u% a)& (/%#/!"&% an m#n#mbu+ !#)mu(aan 5126 Perke%am&ahan Ka%ang Hi$au (Phaleolus radiata) Ka,an$ h&au m#)u!a(an "anaman ")/!&+ -an$ m#mbu"uh(an +ua+ana !ana+ +#!anan$ h&u!n-a. Tanaman (a,an$ h&au a!a" &"anam 2000 m & ba'ah !#)mu(aan %au" & a#)ah ")/!&(. Ka,an$ h&au +#ba$a& "anaman mu+&m han$a" "umbuh & ba'ah +uhu )a"a)a"a -an$ b#)(&+a) an"a)a 208 +am!a& ?08 #n$an +uhu /!"&mum an"a)a 2=8 +am!a& 308. Tanaman &n& )#n"an "#)haa! $#nan$an +#ba%&(n-a "ahan "#)haa! (#(#)&n$an #n$an ,a)a m#m!#)+&n$(a" !#)&/# an"a)a !#mbun$aan an !#ma"an$an. K#!#)%uan a&)n-a +#(&"a) 200 +am!a& 300 mm un"u( ma+a !#)"umbuhan. Taha!an -an$ "#)a& !aa !)/+#+ !#)(#,ambahan +#,a)a $a)&+ b#+a) m#%&!u"& 7 14 P#n-#)a!an a&) /%#h b&& -an$ m#n-#bab(an m#%una(n-a (u%&" b&&. 8a%/n a(a) mu%a& (#%ua) an "umbuh (# a)ah bum& $#/")/!&+m#4. 24 Mu%a& "#)a& a("&&"a+ +#% an #n;&m#n;&m -an$ "#)a!a" a%am b&& +#)"a &"ana& #n$an m#n&n$(a"n-a !)/+#+ )#+!&)a+& b&&. Paa "aha! &n& +#,a)a m/)/%/$&+ a!a" &ama"& #n$an mu%a& "umbuhn-a h-!/,/"-% an ,/"-%#/n a"au aun %#mba$a. 34 P#n$u)a&an (/m!/n#n (&m&a (/m!%#(+ (a)b/h&)a" !)/"#&n an %#ma( m#na& un+u) -an$ %#b&h +##)hana un"u( &")an+%/(a+&(an (# "&"&("&"&( "umbuh. P#n-u+u"an (#!&n$ %#mba$a mu%a& "am!a( +#&)&n$ #n$an mu%a& "#)b#n"u(n-a !a)a,/"-%#/n -an$ m#n-#)u!a& aun "#)+u+un b#)haa!an. ?4 T#)a&n-a !)/+#+ a+&m&%a+& un"u( m#n$ha+&%(an #n#)$& ba$& !#)"umbuhan +#%+#% ba)u. P#mb#n"u(an ,a%/n aun mua mu%a& "#)%&ha" !aa a+# &n&. <4 P#)"umbuhan (#,ambah b#)%anu" m#%a%u& !)/+#+ !#mb#%ahan !#mb#+a)an an !#mba$&an +#%. T#)b#n"u(n-a aun -an$ "#"a! m#)u!a(an ,&)& m/)/%/$&+ -an$ b&+a &ama"& !aa "aha! &n& 5136 ,!Tipe Perke%am&ahan B#)a+a)(an ha+&% !)a("&(um a!a" &(#"ahu& &(a "&!# !#)(#,ambahan !aa a$un$ (Zea mays) aa%ah "&!# !#)(#,ambahan h&!/$#a% ha% "#)+#bu" (a)#na "am!a( )a&(#% mun,u% &&(u"& #n$an !#manan$an !%umu%a +#an$(an (/"&%#/n "#"a! b#)aa & a%am (u%&" b&& & ba'ah !#)mu(aan "anah. S#an$(an "&!# !#)(#,ambahan !aa (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus) m#)u!a(an "&!# !#)(#,ambahan #!&$#a% ha% "#)+#bu" (a)#na +aa" !#)(#,ambahan "am!a( (/"&%#/n +#)"a !%umu%a "#)an$(a" (# a"a+ !#)mu(aan "anah. S#+ua& #n$an !#na!a" 51?6 -an$ m#n-a"a(an bah'a !aa m/n/(/"&% a(an "umbuh (/%#/!"&% +#ba$a& !#%&nun$ uun$ ba(a% ba"an$. B#$&"u (/%#/!"&% mun,u% & a"a+ !#)mu(aan "anah !u,u( aun !#)"ama a(an mun,u%
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013 m#n#)/b/+ (/%#/!"&%. B&& ma+&h "#"a! b#)aa & a%am "anah an m#mb#)& +u!%a& ma(anan (#!aa (#,ambah -an$ +#an$ "umbuh. P#)(#,ambahan +#!#)"& &n& &nama(an !#)(#,ambahan h-!/$#a%. T&a( mun,u% (/%#/!"&%. Da)& a%am "anah (/"&%#/nn-a a(an mun,u% (# a"a+ !#)mu(aan "anah b#)+amaan #n$an mun,u%n-a aun !#)"ama. K/"&%#/n a(an m#mb#)& ma(an ba(a% aun an ba(a% a(a) +am!a& (#uan-a a!a" m#n$aa(an /"/+&n"a+&+. I"u%ah +#babn-a %ama(#%amaan (/"&%#/n m#na& (#,&% an (&+u". P#)(#,ambahan -an$ (/"&%#/nn-a "#)an$(a" (# !#)mu(aan "anah &nama(an !#)(#,ambahan #!&$#a% 51?6. S#an$(an 51<6 m#n-a"a(an bah'a !#)(#,ambahan b&& a!a" &b#a(an m#na& ua -a&"u 7 14 P#)(#,ambahan E!&$#a% !#)(#,ambahan #!&$#a% aa%ah a!ab&%a "#)a& !#mb#n"an$an )ua+ ba"an$ & ba'ah aun %#mba$a an (/"&%#/n "#)an$(a" (#a"a+ "anah m&+a%n-a !aa (a,an$ h&au (Phaseolus radiatus)! 24 P#)(#,ambahan H&!/$#a% !#)(#,ambahan h&!/$#a% aa%ah a!ab&%a "#)a& !#mb#n"an$an )ua+ ba"an$ "#)a"a+ #!&(/"&%4 +#h&n$$a aun %#mba$a &(u" "#)"a)&( (# a"a+ "anah "#"a!& (/"&%#/n "#"a! & ba'ah "anah m&+a%n-a !aa b&& a$un$ #a ma-+4 (a,an$ (a!)& (Pisum satium)!
In"#n+&"a+ ,aha-a -an$ &"#)&ma "anaman +#%ama /"/+&n"#+&+ a(an &manaa"(an +#ba$a& +umb#) #n#)$& +#an$(an %ama !#n-&na)an m#n$#na%&(an !#mbun$aan +#ba$&an b#+a) #n&+ "anaman. G#a%a &n& &(#na% #n$an nama /"/!#)&/&+m# 516. 8aha-a -an$ m#m!#n$a)uh& "umbuhan ba&( +#,a)a %an$+un$ m#%a%u& /"/+&n"#+&+ an "&a( %an$+un$ -a&"u a%am !#)"umbuhan an !#)(#mban$an. P#n$a)uh ,aha-a "#)haa!a "umbuan &ba$& a%am "&$a (/m!/n#n !#n"&n$ -a&"u7 (ua%&"a+ %ama !#n-&na)an an &n"#n+&"a+. Kua%&"a+ ,aha-a b#)hubun$an #n$an !anan$ $#%/mban$ &mana !anan$ $#%/mban$ -an$ m#m!un-a& %au !#)"umbuhan ba&( aa%ah ,aha-a "am!a(. D&+&+& %a&n &n"#n+&"a+ ,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&% a+# )#a(+& ,aha-a a%am /"/+&n"#+&+& +&n"#+&+ h/)m/n an !#mbu(aan +"/ma"a 536. Laman-a !#n-&na)an a"au !anan$ ha)& b#)hubun$an #n$an &n&+&a+& bun$a !aa b#)ba$a& #n&+ +!#+&#+ "anaman -an$ han-a "#)a& !aa !anan$ ha)& "#)"#n"u. >a%au!un )#+!/n !anan$ ha)& &n& b&a+an-a an"a) a+#+& !aa +!#+&#+ -an$ +ama b#)*a)&a+& 51=6.
Gamba) 1. P#)%a(uan a%am P)a("&(um F/"/")/!&+m#
Paa !)a("&(um /"/")/!&+m# &n& &%a(u(an !#)(#,ambahan (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4 un"u( &(#"ahu& a)ah !#)(#,ambahann-a (a)#na !#n$a)uh ,aha-a a%am 3 !#)%a(uan b#)b#a -a&"u7 !#)(#,ambahan b/"/% (a,a "#)bu(a b/"/% (a,a "#)bu(a +#&(&" an b/"/% (a,a "#)"u"u! -an$ &ama"& +#"#%ah 1 m&n$$u. Gamba) 1. P#)(#,ambahan Ja$un$ Zea mays4 5126
Gamba) 2. K#,ambahan Ka,an$ H&au Phaseolus radiata4 an Ja$un$ Zea mays4 a%am B/"/% T#)bu(a
Gamba) 2. P#)(#,ambahan Ka,an$ H&au Phaleolus radiatus4 5126
E! Peran #ahaya I(%&m m&()/ m#)u!a(an &(%&m & %a!&+an ua)a #(a" #n$an !#)mu(aan bum& #n$an (#"&n$$&an 2 m#"#) -an$ m#mb#)&(an !#n$a)uh %an$+un$ "#)haa! &+&( "anaman. I(%&m m&()/ m#%&!u"& +uhu (#%#mbaban an ,aha-a 51@6. 8aha-a ma"aha)& m#m!un-a& !#)anan !#n"&n$ ba$& "anaman a%am !)/+#+ /"/+&n"#+&+ an !#mbun$aan.
Ha+&% !#n$ama"an m#nunu(an "#)a& !#)"umbuhan -an$ +#ha" !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)bu(a. Ha% &n& &"unu((an #n$an !#)"ambahan !anan$ ba"an$ -an$ ba&( #n$an )a"a)a"a (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 aa%ah 20=2 ,m an )a"a)a"a (#,ambah a$un$ Zea mays4 aa%ah 32? ,m. Ha% &n& &+#bab(an (a)#na &n"#n+&"a+ ,aha-a -an$ ,u(u! m#n-#bab(an /"/+&n"#+&+ an !#)"umbuhan -an$ /!"&mum. Paa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 )a"a)a"a aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an b#)'a)na h&au. S#m#n"a)a !aa (#,ambah a$un$ #a
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013 ma-+4 (#ban-a(an um%ah aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an b#)'a)na (#(un&n$an. Ha% &n& m#nunu(an !#)"umbuhan aun an !#mb#n"u(an (%/)/&% -an$ ba&(. Ha% &n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#nu"u)(an bah'a &n"#n+&"a+ ,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&% a+# )#a(+& ,aha-a a%am /"/+&n"#+&+& +&n"#+&+ h/)m/n an !#mbu(aan +"/ma"a 536 an %&"#)a"u) -an$ m#n-#bu"(an bah'a ,aha-a m#n&n$(a"(an !#mb#n"u(an (%/)/&% an !#)(#mban$an (%/)/!%a+ 516. S#%a&n &"u !aa !#n$ama"an b/"/% "#)bu(a "&a( &"#mu(ann-a m#(an&+m# /"/")/!&+m# ba&( !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4. K#uan-a m#m&%&(& a)ah "umbuh (# a"a+. Ha% &n& &+#bab(an /%#h "#)!a!a)n-a +#mua +&+& "ubuh (#,ambah +#,a)a +#&mban$ /%#h ,aha-a.
Gamba) 2. K#,ambahan Ka,an$ H&au Phaseolus radiata4 an Ja$un$ Zea mays4 a%am B/"/% T#)bu(a
Ha+&% !#n$ama"an m#nunu(an m#(an&+m# /"/")/!&+m# !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)bu(a +#&(&". Ha% &n& &"unu((an #n$an aan-a !#)"umbuhan (#,ambah (# a)ah a"an$n-a ,aha-a m#%a%u& %uban$ !aa a%umun&um /&% -an$ m#mbun$(u+ b/"/% $#%a+. Ha% &n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#n-#bu"(an bah'a au(+&n b#)$#)a( (# ba'ah +#!anan$ ba"an$ +#,a)a +#)a$am a(an "#"a!& ,aha-a a!a" m#n#mbu+ (# a%am an a(&ba"n-a a(an m#)u+a( a"au m#n$a%&)(an u(+&n (# a)ah %a&n a)& -an$ "#)(#na ,aha-a. A(&ba"n-a !#manan$an ba"an$ b#)a%an auh %#b&h ,#!a" & +&+& -an$ auh a)& ,aha-a 5206 +#h&n$$a !#)"umbuhan "anaman m#n$a)ah (# +umb#) ,aha-a. P#)"umbuhan )a"a)a"a !anan$ ba"an$ !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 aa%ah 1= ,m an )a"a )a"a (#,ambah a$un$ Zea mays4 aa%ah 31 ,m. Paa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 )a"a)a"a aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an (#ban-a(an b#)'a)na (un&n$. S#m#n"a)a !aa (#,ambah a$un$ #a ma-+4 (#ban-a(an um%ah aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an b#)'a)na (un&n$ (#h&aun. Daun -an$ b#)'a)na (un&n$ m#nana(an "#)a&n-a (%/)/+&+.Ha% &n& m#nunu(an !#)"umbuhan aun an !#mb#n"u(an (%/)/&% -an$ bu)u(. Ha% &n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#nu"u)(an bah'a &n"#n+&"a+ ,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&% 536. S&n"#+&+ (%/)/&% m#na& "#)hamba" a(&ba" (#(u)an$an ,aha-a an (u)an$ un+u) ma()/ an m&()/ -an$ &+#)a! /%#h "umbuhan +#h&n$$a 'a)na aun m#na& (un&n$. L&"#)a"u) %a&n m#n-#bu"(an aun -an$ "umbuh !aa &n"#n+&"a+ ,aha-a
= )#nah b&a+an-a m#n$a%am& (#)u+a(an. P#)&+"&'a &n& &+#bu" !h/"/&nh&b&"&/n -an$ a!a" m#)#nah(an %au /"/+&n"#+& 5216 an aun m#na& "&!&+ #n$an (anun$an a&) -an$ "&n$$& 5226.
Gamba) 3. K#,ambahan Ka,an$ H&au Phaseolus radiata4 an Ja$un$ Zea mays4 a%am B/"/% T#)"u"u!
Ha+&% !#n$ama"an m#nunu(an aan-a !#)&+"&'a #"&/%a+& !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)"u"u! a"au "#)bun$(u+ +#mua #n$an a%umn&um /&%. Ha% &n& &"unu((an #n$an aan-a !#)"umbuhan (#,ambah (# a)ah -an$ "a( "#n"u a(an "#"a!& +an$a" "&n$$& !#)"umbuhan !anan$n-a. S#ba$&an b#+a) "anaman m#nunu((an $#a%a #"&/%a+& a%am (#aaan $#%a! 5236. G#a%a #"&/%a+& &n& m#)u!a(an !#)"umbuhan "anaman -an$ +an$a" "&n$$&. Ha% &n& &+#bab(an /%#h !#n&n$(a"an au(+&n -an$ b#(#)a +#,a)a +&n#)$&+ #n$an $&b#)#%&n 52?6. Ha% &n&%ah -an$ m#n-#bab(an !#)"ambahan "&n$$& -an$ +an$a" b#+a) !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 an a$un$ Zea mays4 a%am b/"/% $#%a+ "#)"u"u! a"au "#)bun$(u+ +#mua #n$an a%umn&um /&%. P#)"umbuhan )a"a)a"a !anan$ ba"an$ !aa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 aa%ah 21< ,m an )a"a )a"a (#,ambah a$un$ Zea mays4 aa%ah @=3 ,m. Paa (#,ambah (a,an$ h&au Phaseolus radiata4 )a"a)a"a aun -an$ mun,u% a)& 10 b#n&h aa%ah 2 an b#)'a)na (un&n$ +#mua. S#m#n"a)a !aa (#,ambah a$un$ #a ma-+4 b#%um aa h#%a&an aun -an$ mun,u% +#h&n$$a ma+&h b#)u!a (un,u! -an$ b#)'a)na (un&n$. Daun -an$ b#)'a)na (un&n$ m#nana(an "#)a&n-a (%/)/+&+. Ha% &n& m#nunu(an !#)"umbuhan aun an !#mb#n"u(an (%/)/&% -an$ bu)u(. Ha% &n& +#+ua& #n$an %&"#)a"u) -an$ m#nu"u)(an bah'a &n"#n+&"a+ ,aha-a m#m!#n$a)uh& !#)"umbuhan m#%a%u& +&n"#+&+ (%/)/&% 536. Naun$an -an$ &b#)&(an +#,a)a +!#+&&( m#n$u)an$& &n"#n+&"a+ )a&a+& ma"aha)& an un+u)un+u) m&()/ 52<6 +#h&n$$a +&n"#+& (%/)/&% "#)hamba" an 'a)na aun m#na& (un&n$. I. KESIMPULAN 8aha-a -an$ m#m!#n$a)uh& "umbuhan ba&( +#,a)a %an$+un$ m#%a%u& /"/+&n"#+&+ an "&a( %an$+un$ -a&"u a%am !#)"umbuhan an !#)(#mban$an. In"#n+&"a+ ,aha-a -an$ ,u(u! m#n-#bab(an /"/+&n"#+&+ an !#)"umbuhan -an$ /!"&mum. 8aha-a m#n&n$(a"(an !#mb#n"u(an (%/)/&% an !#)(#mban$an (%/)/!%a+. Paa "umbuhan "#)bu(a "&a( "#)a& m#(an&+m# /"/")/!&+m# a"au m#mb#n$(/(n-a ba"an$ m#nuu +umb#) ,aha-a (a)#na "#)!a!a)n-a +#mua +&+& "ubuh
JURNAL PRAKTIKUM FISIOLOGI TUMBUHAN 2013 (#,ambah +#,a)a +#&mban$ /%#h ,aha-a. Paa "umbuhan "#)bu(a +#&(&" "#)a& m#(an&+m# /"/")/!&+m# (a)#na ,aha-a m#)u+a( au(+&n +#h&n$$a !#manan$an ba"an$ b#)a%an auh %#b&h ,#!a" & +&+& -an$ auh a)& ,aha-a m#n-#bab(an ba"an$ m#mb#n$(/( m#nuu +umb#) ,aha-a. Paa "umbuhan "#)"u"u! "#)a& $#a%a #"&/%a+& -a&"u !#manan$an ba"an$ +#,a)a ,#!a" a(&ba" a)& !#n&n$(a"an au(+&n -an$ b#(#)a +#,a)a +&n#)$&+ #n$an $&b#)#%&n -an$ m#n-#bab(an !#)"ambahan "&n$$& -an$ +an$a" b#+a). S&n"#+&+ (%/)/&% m#na& "#)hamba" a(&ba" (#(u)an$an ,aha-a an (u)an$ un+u) ma()/ an m&()/ -an$ &+#)a! /%#h "umbuhan +#h&n$$a 'a)na aun m#na& (un&n$ a"au (%/)/+&+ -an$ "#)a& !aa "umbuhan "#)bu(a +#&(&" an "#)"u"u!.
DAFTAR PUSTAKA 516 526 536 5?6
5<6 5@6 56
5=6
56 5106 5116 5126 5136
51?6 51<6 51@6 516 51=6
516
5206 5216 5226
5236 52?6
8ham!b#%% a" a%%. 2003! Biologi ! Edisi Ke .ima/ +ilid '' . E)%an$$a. Ja(a)"a. R&ana'a"- Ia. 2010. Gerak pada Tum&uhan . Un&*#)+&"a+ P#n&&(an In/n#+&a. Ja(a)"a. Sa%&+bu)- F. B. Dan R/++ 8. >. 1<. Fisiologi Tum&uhan +ilid 0. T#)#mahan R. Lu(man an Suma)-/n/. P#n#)b&" ITB. Banun$. Kha#)u&n Ha&. 2010. ,isain esin Penanam dan Pemupuk +agung Terintegrasi dengan Tenaga Penggerak Traktor 1oda ,ua . In+"&"u" P#)"an&an B/$/). B/$/). Pu")a Ahma S-ah. 2011. Ealuasi 2arietas Ka%ang Hi$au. Un&*#)+&"a+ Suma"#)a U"a)a. M#an. Ku+'an"/ H#na)"/.1@. ,asar-,asar Teknologi/ Produksi dan 3ertiikasi "enih. An& /$-a(a)"a Ana)'u%an H. 200<. 4ptimasi Produksi Anti 4ksidan pada Proses Perke%am&ahan "i$i-&i$ian dan ,eersiikasi Produk Pangan Fungsional dari Ke%am&ah yang ,ihasilkan 5%a!/)an !#n#%&"&an6. In+"&"u" P#)"an&an B/$/). B/$/). Sa"-a$)aha H. 200<. 4ptimasi Proses Pengolahan dan Karakterisasi Produk serta Penentuan 5mur 3impan "eras 5&i Kayu yang ,isu&sidi dengan Ke%am&ah Kedelai 5+()&!+&6. Fa(u%"a+ T#(n/%/$& P#)"an&an In+"&"u" P#)"an&an B/$/). B/$/). H#n( H&%h/)+" #" a%. 2002. 3eed ,orman%y and Germination! E%+#*&#) S,&#n,# L". 8u))#n" O!&n&/n &n B&/%/$-7 200< <7333@ T&m P#n$am!u 2011. "ahan A$ar 'lmu Teknologi "enih! Program Hi&ah Penulisan "uku A$ar . Un&*#)+&"a+ Ha+anu&n M,>&%%&am+ D.A. D.R. B#)$%un an G.J. En)#+. 1. #orn Groth and anagement 6ui%k Guide .'''.a$.n+u.#u. Sub#("& Nun&n$ A)$/ #" a% 2013. orologi Tanaman dan Fase Pertum&uhan +agung . Ba%a& P#n#%&"&an Tanaman S#)#a%&a Ma)/+ Mu&ana D##n. 200. Perke%am&ahan 3y*ygium %umini (.!) 3keels. /%um# = N/m/) 1. Ha%aman7 3?2. Ba%a& K/n+#)*a+& Tumbuhan K#bun Ra-a Pu)'/a& L#mba$a I%mu P#n$#"ahuan In/n#+&a LIPI4 Pa+u)uan @1@3 F#)&nan F an M/#("& A 200. "iologi. Ja(a)"a7 &+&n/ M#&a P#)+aa P)a"&'&. 200@. "iologi. E)%an$$a. Ja(a)"a Bun-am&n an A$&%. Analisis 'klim ikro Tanaman +agung (Zea ays! .) pada 3istem Tanam 3isip. P)/+&&n$ P#(an S#)#a%&a Na+&/na% 20104 F&+h#) MJ. #rop Groth and ,eelopment7 Floering Phisiology . UK 8ABI Pub%&+&n$ 14 G/n;a%#+ RJM 8%#m#n"+ RJ Hum!h-#)+ LR. Floering and 3eed Produ%tion in #entrosema spp. II In"#)na"&/na% G)a++%an 8/n$)#++ 134 In)&an&n$+&h 8&")a. P#n$a)uh P#)b#aan Lama P#nambahan 8aha-a T#)haa! P#)"umbuhan #$#"a"& Tanaman K)&+an 8h)-+an"h#mum &n&,um ,* T/'n Ta%(4. Un#)$)aua"# Th#+&+. FMIPA Un&!. 200?4 Ha)a& S S. Pengantar Agronomi. G)am#&a. Ja(a)"a. 114 Ta&; L #&$#) E. Plant Physiology. USA7 B#n-am&n ,umm&n$+ 114 >/n$ 88 M/h Sha)u&n MA Rah&m H. 3hade Toleran%e Potential o 3ome Tropi%al Forages or 'ntegration ith Plantation .egumes . Ma)& R#+#a),h Bu%%#"&n 1372?2@ 1=<4 F&""#) A. H. an R. K. M. Ha-. Eniromental Physiology o Plant . A,a#m&, P)#++ In,. L/n/n. ?21!. 1=14 Ga)n#) F. RB P#a),#. R. L M&",h#%%. Physiology 4 #rop Plants F&+&/%/$& Tanaman Bu&a-a 7 T#)#mahan H#)a'a"& Su+&%/4. P#n#)b&" Un&*#)+&"a+ In/n#+&a Ja(a)"a. 114
52<6 S&)a&" J. Pertum&uhan dan 3erapan Nitrogen 1umput pada Naungan dan Pemupukan yang "er&eda . 5"#+&+6. B/$/)7 P)/$)am Pa+,a+a)ana IPB 200<4
