PENDAHULUAN Kebangkitan kuasa Jepun dibawah pembaharuan Meiji sebagai kuasa imperialis di rantau Asia telah memperlihatkan pendudukan Jepun di Tanah Melayu pada 1941. Kehadiran Jepun ini adalah adalah sama sama sepert sepertii imperi imperiali aliss lain lain iaitu iaitu mendapa mendapatka tkan n bahanbahan-baha bahan n mentah mentah untuk untuk ekonom ekonomii negara Jepun.Berbekalkan slogan “Asia untuk Asia” dan “ Menghapuskan Imperialisme Kuasakuasa Barat” perjuangan Jepun pada awalnya dilihat murni oleh masyarakat setempat kerana melambangkan kebangkitan masyarakat Asia. Malahan orang Melayu dan India mengalu-alukan kedatangan orang Jepun yang melihat Jepun sebagai penyelamat dan penghalau penjajah British. Penyerangan ke atas Tanah Melayu Melayu dilakukan pada 8 Disember 1941 di Kelantan dan menjelang menjelang 15 febuari 1942, pentadbiran British di Tanah Melayu dan Singapura telah menyerah diri.1 Maka, secara rasminya bermulalah zaman pendudukan Jepun di Tanah Melayu. Pendudukan Jepun di Tanah Melayu telah menyebabkan beberapa dasar pemerintahan negara di ubah kepada sistem pemerintahan Jepun. Dasar pemerintahan dan pentadbiran Jepun di Tanah Melayu banyak meninggalkan kesan negatif kepada masyarakat Tanah Melayu . Kesankesan tersebut dapat kita lihat dalam pelbagai aspek kehidupan sama ada dalam bidang sosial, politik politik dan ekonomi. Malahan Malahan zaman pendudukan Jepun selama selama tiga tahun setengah di anggap sebagai ‘Zaman Gelap Tanah Melayu’ oleh masyarakat kerana penderitaan yang mereka alami. Jepun di Tanah Melayu meninggalkan kesan negatif tetapi pada sudut-sudut yang terpinggir kedatangan Jepun tetap menyumbangkan kesan positif terutama dalam membentuk pemikiran dan jati diri masyarakat. Ini bukan kesan yang kecil tetapi pengaruh impak dan pemikiran inilah yang membentuk pemikiran matang dalam masyarakat Malaysia. Melalui esei ini saya akan
1
Kratioska, Paul H., dan Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu :Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar U.S.M (Pulau Pinang :Universiti Sains Malaysia, 1989) , ms. 17
1
membahaskan membahaskan kesan pendudukan pendudukan Jepun dalam bidang sosio-ekono sosio-ekonomi mi terhadap terhadap masyarakat masyarakat di Tanah Melayu. KESAN PENDUDUKAN JEPUN DALAM BIDANG EKONOMI
Semasa pendudukan Jepun telah memberikan impak yang besar terhadap kemelesetan ekonomi Tanah Melayu. Kekurangan makanan dan keperluan kehidupan sehari-hari telah berada pada satu tahap yang sangat meruncing. Perang dunia ke dua yang membabitkan Jepun di pihak Axis Axis menyeb menyebabka abkan n berlak berlaku u ketida ketidakst kstabi abilan lan politi politik k dan melump melumpuhka uhkan n ekonomi ekonomi.. Pada Pada masa masa peperangan peperangan ekonomi seperti seperti perlombongan, perlombongan, pertanian pertanian dan perdagangan perdagangan tidak tidak dapat berjalan lancar.2 Pada masa peperangan juga, perkapalan telah telah dihalang oleh kapal selam tentera tentera British dan ini menyebabkan menyebabkan barangan makanan dan kain tidak dapat diimport diimport kerana sebelum perang, Tanah Melayu telah bergantung kepada pasaran luar iaitu mengimport beras dan kain dari Thai, Burma dan India. India.3 Dengan itu tidak hairanlah harga barangan makanan seperti beras, tepung, gula, kain baju, minyak petrol, minyak masak dan sebagainya telah meningkat. Akibat bekalan yang berkurangan, Jepun telah mengamalkan pemerintahan bersifat ‘Self Sufficient’. 4 Dasar ini telah menyebabkan rakyat bergantung kepada kegiatan dalam negara bagi tujuan memenuhi keperluan masing- masing. Pihak Jepun telah menggalakkan rakyat menanam makanan sara diri seperti beras, ubi kayu, keledek, sayuran dan sebagainya. Hal ini berbeza dengan zaman pemerintahan British yang menjalankan dasar buka pintu untuk perkembangan ekonomi Tanah melayu. Malahan Jepun telah mengamalkan dasar ‘secukup makan’ ini dan perus perusahaa ahaan n getah getah diberh diberhent entika ikan n untuk untuk mengant mengantika ikan n tanama tanaman n getah getah dengan dengan bercucu bercucuk k tanam tanam 2
Abdul Halim Saad et al, Malaysia Kita, Kita , (Kuala (Kuala Lumpur: Lumpur: Institut Institut Tadbiran Tadbiran Awam Negara Negara Malaysia, Malaysia, 1991), ms. 474. 3 Kratioska, Paul H., dan Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu :Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar U.S.M (Pulau Pinang :Universiti Sains Malaysia, 1989) , ms. 7 4 Wan Noraini Wan Ahmad, Pendudukan Jepun (1942-43) & Thai (1943-45) di Kelantan : kesan ke atas masyarakat Melayu (Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia, 1986 ), ms. 44-45.
2
terutamanya ubi kayu dan bersawah padi. Dengan ini diharap dapat mengurangkan masalah makanan tetapi tetapi malangnya masalah kekurangan makanan semakin meruncing. Malahan
untuk
mengatasi masalah ketiadaan pakaian masyarakat terpaksa memakai baju yang diperbuat dari guni pada zaman tersebut. Situasi ini dapat dilihat di merata tempat contohnya di Pulau Pinang akibat kesukaran mendapatkan kain seperti berlaku di Kampung Kota Aur, Kepala Batas dan Alor Setar, Kedah.5. Pentadbiran Jepun juga juga telah menggalakkan pertumbuhan industri tempatan tempatan bagi tujuan tujuan menghasilkan menghasilkan tali melalui melalui sabut kelapa sawit, sawit, menggantikan menggantikan minyak pelincir pelincir dan minyak gris dengan minyak kelapa sawit dan sebagainya. Jepun telah memperkenalkan bank-bank perdagangan untuk menarik penduduk tempatan menyi menyimpa mpan n wang wang di Bank. Bank. Contoh Contohnya nya Jepun Jepun menubu menubuhkan hkan Yokoham Yokohamaa Speci& Speci& Ltd, Ltd, ‘Perak ‘Perak People Park’ yang ditubuhkan di Perak, Selangor, Johor, Singapura dan Pulau Pinang.6 Tetapi matlam matlamatn atnya ya tidak tidak berjay berjaya. a. Malaha Malahan n semasa semasa penduduk pendudukan an Jepun, Jepun, tiada tiada perusa perusahaan haan berat berat dimonopoli Jepun dan kebanyakan syarikat Jepun mengambil alih contohnya perusahaan besi di kawasan estet Gunung Panjang, Ipoh iaitu The Nippon Seiteetsu Kabushki Kaisha dan The Tojo Kabuski di Perak.7 Hal ini menyebabkan memberikan kesan negative terhadap perkembangan ekonomi Tanah Melayu. Inflas Inflasii berlak berlaku u dengan dengan sangat sangat buruk buruk semasa semasa pemeri pemerinta ntahan han Jepun. Jepun. Pengel Pengeluar uaran an wang pokok pisang yang tidak terkawal menyebabkan nilai mata wang menjadi rendah dan barang barang melambung harganya. Pengeluaran barang utama dikawal dan permit telah dikenakan bagi semua pengangkutan dan perdagangan. Setiap keluarga dihadkan 2 gantang beras sebulan 5
Kratioska, Paul H., dan Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu :Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar U.S.M (Pulau Pinang :Universiti Sains Malaysia, 1989) , ms . 114 6 Ghazali Mayudin, Johor Mayudin, Johor Semasa Pendudukan Jepun 1941-1945 , ( Selangor: U.K.M, 1978), ms.57. 7 Ghazali Mayudin, Johor Mayudin, Johor Semasa Pendudukan Jepun 1941-1945 , ( Selangor: U.K.M, 1978), ms. 57.
3
dan pembel pembelian ian menggun menggunaka akann nn kupon kupon dari dari pejaba pejabatt kawala kawalan n makanan makanan diband dibandar. ar.8
Malahan
kegiatan eksport dan import hanya berlaku di kawasan Asia Tenggara sahaja. Contohnya, Pulau Pinang mengeksport getah dan bijih ke negara Jepun. Manakala Jepun membekalkan tentera, perubatan, anak patung, rokok dan sebagainya tetapi separuh darinya dihantar ke pasaran gelap.9 Hal ini membantutkan dan melumpuhkan perjalanan ekonomi di Tanah Melayu. Situasi Situasi kemelesetan kemelesetan ini, inflasi inflasi dan peningkatan peningkatan harga serta kesukaran mendapatkan mendapatkan makanan makanan telah menyebabkan menyebabkan berlakunya berlakunya penyeludupan, penyeludupan, pasaran pasaran gelap, boker lintah darat dan eksploitasi kegiatan haram yang berleluasa.10 Barang makanan makanan hanya hanya dapat dibeli dibeli di Pasaran Pasaran Gelap. Barang-barang yang diseludup di pasaran gelap adalah seperti gula, tepung, babi, rokok, arak, beras, minuman keras, candu, ikan, petrol dan sebagainya.11 Penyeludupan ini berkembang p pes esat at akiba akibatt sika sikap p pihak pihak Jepu Jepun n yang yang tida tidak k campur campur tanga tangan, n, mend mendia iamk mkan an diri diri,, rasu rasuah, ah, ketidakcekapa ketidakcekapan, n, pilih kasih dan orang Jepun sendiri sendiri terlibat terlibat dengan penyeludupan penyeludupan menjadikan menjadikan pasaran gelap dan penyeludupan bertambah.12 Selain Selain itu orang orang Jepun telah merampa merampass barang makanan peniaga tanpa memberikan bayaran. Maka, tidak hairanlah masyarakat telah bertindak menyorok bahan makanan mereka untuk dijual di pasaran gelap dengan harga yang lebih mahal dan berbaloi. Contohnya di Kelantan pada awal 1942, para petani telah menyorok beras mereka untuk diseludup ke negeri Terengganu dan Pahang dengan harga yang sangat tinggi iaitu antara $10 hingga $13 bagi satu gantang berbanding harga yang ditetapkan oleh kerajaan iaitu 50 sen
8
Siti Zawiyah Zakaria, Zaman Zakaria, Zaman Pendudukan Jepun , (Petaling Jaya: Penerbit Setia Emas, 1996), ms. 24. 9 T.n.p., Pulau Pinang di Zaman pendudukan Jepun (1941-1945)Jilib 1, 1, (Penang: U.S.M, 1973), ms. 261. 10 T.n.p., Pulau Pulau Pinang Pinang di Zaman Zaman penduduk pendudukan an Jepun (1941-1945)Jil (1941-1945)Jilib ib 1 , (Penang: (Penang: U.S.M, 1973), ms. 253. 11 Kratioska, Paul H., dan Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu (Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar USM), Universiti Sains Malaysia, 1989, ms. 38. 12 T.n.p., Pulau Pulau Pinang Pinang di Zaman Zaman penduduka pendudukan n Jepun Jepun (1941-1945) (1941-1945)Jili Jilib b 1, (Penang: (Penang: U.S.M, 1973), ms. 253.
4
bagi beras kelas pertama.13 Selain itu, penyeludupan petrol berlaku contohnya di Batu Pahat yang telah menyeludupkan petrol untuk dijual kepada orang Indonesia untuk mengerakkan mesin mereka seperti mesin tepung sagu dengan harga yang mahal. mahal.14 Kemelesetan ekonomi yang teruk ini telah memberikan kesan buruk terhadap masyarakat tanah Melayu. Tetapi jika kita melihat semula segala pengalaman dalam pemerintahan Jepun ini telah telah menyed menyedark arkan an masyar masyaraka akatt teruta terutaman manya ya orang orang Melayu Melayu yang yang selama selama ini hidup hidup dalam dalam bersenang-l bersenang-lenang enang kepada berfikir berfikir dan berjuang untuk meneruskan meneruskan kehidupan. Mereka diajar diajar makna keberanian, kepercayaan diri, diri, untuk terus hidup dan semangat spiritual spiritual dan mental yang kuat. Mereka memanfaat memanfaatkan kan setiap benda untuk dijadikan dijadikan sumber ekonomi dan mengajar mengajar agar berdiri di kaki sendiri, membuat baju, mencari alatan gantian untuk enjin dan tidak menyerah kepada takdir. Orang Melayu telah mencipta sesuatu yang baru,contohnya senapang patah, tayar basikal dari getah kasar atau sekerap, abu menggantikan sabun, gobek untuk mendapatkan api, gula gula dari dari nira nira dan sebaga sebagainy inya. a.15 Semua Semua ini seolah seolah-ol -olah ah membent membentuk uk jiwa jiwa masyar masyaraka akatt dan p pen enga gala lama man n berh berhar arga ga yang yang meng mengaj ajar ar masy masyar arak akat at untu untuk k berf berfik ikir ir dan dan berf berfik ikir ir dala dalam m memper memperjua juangka ngkan n kehidupa kehidupan n mereka. mereka. Oleh itu, itu, walaupu walaupun n
kehadi kehadiran ran Jepun melump melumpuhk uhkan an
ekonom ekonomii masyar masyarakat akat Tanah Melayu Melayu tetapi tetapi dalam dalam masa masa yang yang sama sama
telah telah menerb menerbitk itkan an satu satu
pemikiran baru bahawa ekonomi boleh dijana dengan pelbagai cara dan mengajar masyarakat agar berjimat cermat dan tidak sentiasa bersenang-lenang kerana musibah mungkin muncul secara tiba-tiba. Malahan, memupuk sikap agar lebih berhati-hati dengan setiap pertolongan kerana bayaran yang perlu kita bayar mungkin tinggi.
13
Wan Noraini Wan Ahmad, Pendudukan Jepun (1942-43) & Thai (1943-45) di Kelantan : kesan ke atas masyarakat Melayu (Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia, 1986 ), ms. 52-53.
14
Kratioska, Paul H., dan Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu :Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar U.S.M (Pulau Pinang :Universiti Sains Malaysia, 1989) , ms. 38. 15 Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 109.
5
SOSIAL Jepun telah mengamalkan dasar yang berbeza-beza mengikut kaum di Tanah Melayu. Kaum cina dikatakan sebagai kaum anti-Jepun akibat peperangan Jepun dengan China dan kaum India dilihat lebih fokus terhadap perjuangan di negara India. Kaum melayu pula dikatakan masih mengamalkan tradisi mereka sendiri.Oleh itu, Jepun telah menjalankan dasar berlembut dengan orang Melayu untuk mendapatkan sokongan dan bantuan menentang kerajaan British tetapi tetapi sebaliknya sebaliknya pada kaum Cina Jepun telah telah bertindak bertindak kejam dan kasar. Hal ini ditambah ditambah dengan keyakinan keyakinan Jepun bahawa orang Cina di Tanah Melayu telah memberi bantuan kerajaan China semasa perang Jepun-China
.
Sikap Jepun yang kejam terhadap orang cina ini telah
menyebabkan orang Cina terpaksa lari ke hutan dan menubuhkan MPAJA.16 Kekejaman pihak Jepu Jepun n terh terhada adap p oran orang g cina cina terb terbukt uktii denga dengan n penge pengena nala lan n dasa dasarr Sook Sook Chin Ching g
iait iaitu u ‘das ‘dasar ar
pembersihan’ yang telah menyebabkan beribu-ribu orang Cina mati yang diperkenalkan pada secara sistematik 21 Febuari oleh Kawamura-Oishi.17 Malahan Jepun telah membuat penindasan yang kejam kejam dengan merompak, merompak, membakar membakar rumah dan kampung, kampung, mengambil mengambil barang-baran barang-barang g orang orang cina,m cina,meme emeras ras hasil hasil orang orang cina, cina, merogo merogoll gadis-g gadis-gadi adiss cina cina dan sebagai sebagainya nya.. Contoh Contoh kekeja kekejaman man Jepun Jepun yang yang ketara ketara pada masyar masyaraka akatt Cina Cina ialah ialah apabil apabilaa Jepun Jepun telah telah menjal menjalanka ankan n operasi Sok Ching ke atas orang Cina di Bakar Kapur, Sungai Petani pada Febuari 1942. Mangsa telah disuruh mengorek lubang kubur terlebih dahulu sebelum dibunuh. Sehingga Mav 1940, sera serama maii 40000 40000 orang orang cina cina term termas asuk uk wanit wanitaa dan dan kana kanak-k k-kan anak ak tela telah h dibun dibunuh uh..18 16
Hal Hal ini ini
MPAJA MPAJA telah telah ditubu ditubuhka hkan n oleh oleh orang orang cina cina untuk untuk menent menentang ang Jepun Jepun dan dan melin melindun dungi gi kepent kepenting ingan an orang orang Cina. Cina. Ini memand memandang angkan kan tenter tentera a jepun jepun bersi bersikap kap kejam kejam dan dan tidak tidak berperikamusiaan terhadap orang cina yang dianggap Jepun bersalah kerana membantu orang Cina di China menentang Jepun. Menjelang akhir perang Dunia Kedua MPAJA telah pun mempunya mempunyaii cawangan cawangan di seluruh seluruh pelusuk Tanah Tanah Melayu dan kemudianny kemudiannya a menentang menentang British dengan tujuan menguasai menguasai Tanah Melayu. 17 Yoji Yoji Akashi Akashi,, “ Japanes Japanese e Policy Towards Towards The Malayan Malayan Chinese Chinese 1941-1945” 1941-1945”,, Journal Journal of Southest Asian History , ms. 68. 18 Abdul Halim Saad et al, Malaysia Kita, Kita , (Kuala Lumpur: Institut Tadbiran Awam Negara Malaysia, Malaysia, 1991), ms. 474.
6
menyebabkan orang Cina sangat membenci Jepun dan Orang Melayu kerana menganggap orang Melayu Melayu sebagai sebagai penyok penyokong ong Jepun Jepun teruta terutama ma PETA. PETA. Oleh Oleh itu, itu, selepa selepass pemeri pemerinta ntahan han Jepun Jepun berak berakhir hir,, telah telah wujud wujud permus permusuha uhan n kaum kaum antara antara kedua-d kedua-dua ua kaum yang yang sangat sangat hebat hebat selama selama tempoh 14 hari sebelum kedatangan British kerana tidak ada pemerintahan Sah. Gerila Bintang Tiga telah bertindak membunuh orang Melayu dengan kejam di Muar dan Batu Pahat (Johor), Sunga Sungaii Mani Manik k (Per (Perak ak), ), Titi Titi (Neg (Neger erii Semb Sembil ilan) an) dan dan beber beberap apaa kawa kawasa san n lain lain di Pera Perak k dan dan Selangor.19 Pergaduhan kaum berlaku maha hebat apabila orang Melayu bangkit menentang Bintang Tiga . Hal ini membuktikan pendudukan Jepun telah membawa kesan negatif terhadap perhu perhubung bungan an kaum kaum antara antara masyar masyarakat akat dan menjej menjejask askan an perpadu perpaduan an tetapi tetapi posit positifn ifnya ya ialah ialah p per erpa padu duan an dan dan kesa kesatu tuan an yang yang wuju wujud d dala dalam m masy masyar arak akat at mela melayu yu yang yang mula mula bang bangun un mempertahankan kedudukan mereka. Selain Selain itu, itu, dari dari sudut sudut kesiha kesihatan tan,, pihak pihak Jepun Jepun tidak tidak menit menitikb ikbera eratka tkan n hal ini kerana kerana sepanjang pemerintahan Jepun keadaan kesihatan di Tanah Melayu sangat teruk. Ubatan-ubatan yang terhad telah dibawa dari negara Jepun. Penyakit seperti bengkak badan, buncit perut, beri beri, kudis buta dan sebagainya merebak dan mengancam kesihatan masyarakat. Pihak Jepun telah mewujudkan kelas iaitu kelas 1 dan kelas 2 untuk orang Jepun dan orang kenamaan yang mendapat perubatan yang baik manakala manakala kelas ketiga untuk orang orang awam yang perlu membayar $1/2 sehari tetapi kurang diberi perhatian.20 Pada saat ini bayaran swasta sangat mahal dan doktor swasta swasta bertindak bertindak menjual ubat di pasaran pasaran gelap. Kebanyakan Kebanyakan penyakit ini disebabkan disebabkan oleh
kekurangan kekurangan makanan makanan.21 Di Melaka misalnya, tidak banyak perkhidmatan kesihatan di
19
Abdul Halim Saad et al, Malaysia Kita, Kita , (Kuala Lumpur: Institut Tadbiran Awam Negara Malaysia, Malaysia, 1991), ms. 476. 20 T.n.p., Pulau Pulau Pinang Pinang di Zaman Zaman penduduka pendudukan n Jepun Jepun (1941-1945) (1941-1945)Jili Jilib b 1, (Penang: (Penang: U.S.M, 1973), ms. 309 21 Siti Zawiyah Zawiyah Zakaria Zakaria,, Zaman Zaman Penduduk Pendudukan an Jepun Jepun, (Petaling (Petaling Jaya: Penerbit Penerbit Setia Emas, Emas, 1996), ms.30.
7
sediakan, terdapat hospital di daerah Jasin tetapi tidak ada ubat untuk menampung penyakit yang merebak.22 Di Johor, kematian akibat kekurangan alat perubatan adalah meningkat iaitu 10,296 kes pada 1942, 17895 kes kematian pada tahun berikutnya dan meningkat lagi kepada 23,134 kespad kespadaa 194 1944. 4.23Keban Kebanya yakka kkan n masy masyar araka akatt meng menggun gunak akan an kemb kembal alii cara cara trad tradis isio iona nall untuk untuk mengatasi masalah kesihatan dan keadaan ini kembali seperti zaman sebelum pemerintahan British. Malahan sumber bekalan ubatan kebanyakannya adalah disalurkan terlebih dahul kepada tentera Jepun. Hal ini menunjukkan bahawa penjajahan Jepun telah menyebabkan kesan negatif terhadap kesihatan masyarakat di Tanah Melayu. Masyarakat di Tanah Melayu juga sepanjang penjajahan Jepun telah kehilangan sikap bekerjasama dan bersatu padu. Kaum Melayu sememangnya kuat perpaduan dan persaudaraan. Mereka sentiasa bergotor-royong, bekerjasama dan bantu membantu. Tetapi pemerintahan Jepun telah merubah semua ini apabila apabila mereka mereka mula mementingkan mementingkan diri akibat kesempitan kesempitan hidup dan melupakan nilai-nilai yang baik.24 Sifat ingin tahu masalah dan cuba menyelesaikan masalah jga tidak diperdul diperdulikan. ikan. Kesatuan Kesatuan yang wujud wujud ini hancur hancur dan dan masing-mas masing-masing ing membawa membawa diri dan yang lemah pasti mati. mati. Masyarakat Masyarakat tidak lagi mempunyai mempunyai banyak masa berbual berbual dengan kawan kerana pada waktu pagi mereka perlu turun ke sawah dan pada waktu petang ke kebun untuk menanam ubi kayu. kayu.25 Di Pulau Pinang, Penduduk akan ditangkap dan dijadikan buruh paksa membua membuatt jalan jalan dan jalan jalan kereta kereta api sekira sekiranya nya
22
ditangk ditangkap ap bersembang bersembang dikedai dikedai kopi tanpa
Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms.34. 23 Ghazali Mayudin, Johor Semasa Pendudukan Jepun 1941-1945 , ( Selangor: U.K.M, 1978), ms. 11 24 Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 109. 25 Siti Zawiyah Zawiyah Zakaria Zakaria,, Zaman Zaman Penduduk Pendudukan an Jepun Jepun, (Petaling (Petaling Jaya: Penerbit Penerbit Setia Emas, Emas, 1996), ms. 24.
8
membuat kerja dan mereka yang balik awal dari bekerja akan ditampar oleh tentera Jepun. Situasi ini menyebabkan nilai sosial masyarakat kian meruncing.26 Dari sudut Agama, Jepun dikatakan mengamalkan kebebasan terhadap semua semua agama di Tanah Melayu. Orang Cina misalnya yang beragama Khatolik boleh ke gereja dan begitu juga orang orang Budd Buddha ha dan orang orang Th Thoi oist st ke to’k to’kong ong.. Begi Begitu tu juga juga kepad kepadaa masy masyar arak akat at Indi Indiaa beba bebass meraikan agama mereka tetapi perayaan Thaipusam tidak lagi disambut secara besar-besaran seperti sebelum perang.27 Bagi masyarakat Melayu juga sama , Jepun membenarkan agama Islam diamalkan tetapi tanpa sedar Jepun telah mencemarkan amalan agama Islam di Tanah Melayu. Masjid tempat beribadat orang Islam telah terpinggir akibat orang Jepun menggunakannya untuk makan, makan, minum, minum, tidur tidur dan dijadi dijadikan kan kubu.
Masyar Masyaraka akatt juga juga tidak tidak dapat dapat menyambu menyambutt hari hari
kebesaran Islam kerana tarikh, waktu tepat untuk sembahyang dan puasa tidak dapat ditentukan. Malahan Malahan,, hub hubunga ungan n yang yang terput terputus us dengan dengan ibu negeri negeri dan kemele kemeleset setan an ekonom ekonomii yang yang teruk teruk menyebabkan mereka yang berkeinginan untuk menunaikan haji terpaksa dilupakan.28 Jepun juu juuga ga tela telah h mema memaks ksaa semu semuaa pend pendud uduk uk Tana Tanah h Mela Melayu yu suju sujud d kepa kepada da mata mataha hari ri terb terbit it melambangkan melambangkan sujud kepada maharaja Jepun. Jepun.29 Hal in bertentangan dengan akidah Islam yang hanya sujud kepada Allah SWT. Paling menyedihkan, masyarakat Melayu yang pulang dari sawah untuk bersembahyang Zohor dan menunaikan kewajipan agama telah ditampar Jepun kerana menyangkakan mereka malas bekerja.30 Situasi ini mendorong kesan negatif terhadap
26
Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 21. 27 T.n.p., Pulau Pulau Pinang Pinang di Zaman Zaman penduduka pendudukan n Jepun Jepun (1941-1945) (1941-1945)Jili Jilib b 1, (Penang: (Penang: U.S.M, 1973), ms. 315. 28 Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 109. 29 Wan Noraini Wan Ahmad, Pendudukan Jepun (1942-43) & Thai (1943-45) di Kelantan : kesan ke atas masyarakat Melayu (Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia, 1986 ), ms. 71. 30 Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 21
9
pengukuhan keagamaan masyarakat. Sedangkan nilai-nilai agamalah yang membentuk moral masyarakat. Semas Semasaa pendu penduduk dukan an Jepu Jepun, n, masy masyar araka akatt tela telah h diso disogok gokka kan n denga dengan n hibur hiburan an untuk untuk mengalihkan mereka daripada rasa sengsara dan menentang kerajaan Jepun di Tanah Melayu. Hal ini menyeb menyebabk abkan an kerunt keruntuhan uhan moral masyarak masyarakat. at.
Keraja Kerajaan an Jepun Jepun telah telah menggal menggalakk akkan an
perjudian besar-besaran seperti Dice,pakau, berlaga ayam, daun terup, Mahjong, Lumba kereta. Malahan Jepun juga telah menyediakan panggung wayang yang berpropaganda Jepun, tempat berseronok, berseronok, dewan dewan tari contohnya contohnya di wembeley Park, Park, Joget Penang dan Kelab perlumbaan perlumbaan di Pulau Pinang. 31 Kesemua ini merupakan perkara yang tidak baik kerana gejala Judi dan hiburan ini telah telah melalai melalaikan kan masyar masyaraka akatt dan hanya hanya member memberii keuntu keuntungan ngan kepada kepada pihak pihak Jepun Jepun yang yang bertindak membuka dan mengutip cukai. Sedangkan, masyarakat yang sedia mengalami masalah ekonomi semakin parah apabila menyertai Judi dan kalah. Dalam masa pemerintahan Jepun untuk melaksanakan dasar yang dirancangkan bagi kawa kawasa sann-ka kawa wasa san n yang yang didu diduduk dukii di mana mana piha pihak k berk berkua uasa sa Jepu Jepun n akan akan menga mengawa wall sist sistem em perhubungan dan pengangkutan serta bekalan makanan.32 Oleh itu, banyak usaha dilakukan untuk untuk mencar mencarii kuli kuli yang yang dikehe dikehendak ndakii bahagi bahagian an Pejabat Pejabat Kerja Kerja Raya Raya dan tugas tugas mencar mencariny inyaa diberikan kepada penghulu.Penghulu bertindak sebagai pencari kuli seperti pembinaan jalan Keretapi, jalanraya , lapangan terbang. Pemilihan dibuat berdasarkan kepada setiap buah rumah dimestikan salah seorang akan dipilih menjadi kuli.33 Penduduk lari kehutan elak jadi kuli kerana orang yang telah pergi tak kembali, berpisah dengan keluarga dan menjadi kuli pembinaan 31
T.n.p., Pulau Pulau Pinang Pinang di Zaman Zaman penduduka pendudukan n Jepun Jepun (1941-1945) (1941-1945)Jili Jilib b 1, (Penang: (Penang: U.S.M, 1973), ms. 305-306. 32 W.h.elsbree, W.h.elsbree , Japan’s Role in Southest Asia Nationalist Movement , Movement , 1940-1945 ( New York :Rusell& Russell ,1970), ms. 18-19. 33 Wan Noraini Wan Ahmad, Pendudukan Jepun (1942-43) & Thai (1943-45) di Kelantan : kesan ke atas masyarakat Melayu (Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia, 1986 ), ms. 26.
10
berer bererti ti menempa menempah h maut.
Selain Selain itu, itu,
perkem perkemban bangan gan dalam dalam sistem sistem pengan pengangkut gkutan an melalui melalui
pembinaan jalan kereta api yang akan menghubungkan Tanah Melayu dengan negara Thailand. Selain itu, sistem pendidikan yang sama antara penduduk juga memberikan peluang orang-orang Melayu menerima semangat kebangsaan. Jika dibandingkan dengan sistem Inggeris, mere mereka ka tidak tidak memb member erika ikan n pelua peluang ng yang yang sama sama.. Oran Orang-o g-ora rang ng Mela Melayu yu tida tidak k diaj diajar ar seca secara ra akademik, tetapi hanya dalam bidang kemahiran. Dalam zaman pendudukan Jepun sukatan yang diajarkan meliputi bidang-bidang Matematik, Pertanian, Sains dan pelbagai subjek akademik lain. Hal ini mendedahkan orang-orang Melayu kepada ilmu pengetahuan. Guru-guru Melayu dihan dihanta tarr ke Jepun Jepun untuk untuk mena menamb mbah ahka kan n peng penget etah ahua uan n berb berbah ahas asa. a. Mela Melalu luii kegia kegiata tan n ini, ini, ia sebenarnya menambahkan intelek Melayu yang akhirnya dapat digunakan untuk mencetuskan semangat dan kesedaran nasionalisme. Ramai golongan guru yang pandai berbahasa Jepun dan guru guru sejak sejak pemeri pemerinta ntahan han Jepun Jepun telah telah pandai pandai memper memperjua juangka ngkan n sekola sekolah h kebangs kebangsaan, aan, bahasa bahasa kebangsaan dan keistimewaan orang Melayu dan memberi kesedaran nasionalisme nasionalisme..34 Malahan Jepun telah menubuhkan menubuhkan sekolah sekolah Teknik Teknik yang mengajar kursus kejurutera kejuruteraan an mekanik, mekanik, Jurutera Jurutera Major dan pembinaan kapal.35 Matapelajaran teknik sebelum ini tidak pernah diutamakan oleh pemerintah Inggeris. Melalui pelajaran ini telah menambah kemahiran masyarakat di Tanah Melayu. Selain itu, pada zaman pendudukan Jepun ini, sesuatu yang amat menarik ialah jenayah pada zaman ini dikatakan berkurangan kerana hukuman berat yang telah diperkenalkan oleh pihak Jepun. Contohnya di Johor, bagi kesalahan mencuri, individu akan diberikan minum air yang banyak kemudian sekeping papan diletakkan diatas perut dan dipijak beramai-ramai oleh 34
Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 46. 35 T.n.p, Pulau Pinang di Zaman pendudukan Jepun (1941-1945)Jilib 1, 1 , (Penang: USM, 1973), ms. 269.
11
tentera Jepun. Hukuman yang paling berat ialah hukuman pancung.36Pendudukan Jepun juga telah melatih individu yang terlibat terlibat dengan sistem pentadbiran pentadbiran Jepun dan tentera sukarela Jepun telah dilatih dengan disiplin yang yang tinggi dan semangat cintakan Tanah Air yang tinggi tinggi . Paksaan Jepun dan disiplin ini menjadikan semua kerja lancar dan licin. Penerapan disiplin ini membantu membentuk peribadi masyarakat yang lebih baik. KESIMPULAN. Zaman pendudukan Jepun di Tanah Melayu tidak dapat dinafikan sebagai zaman yang Gelap dan tidak disukai oleh hampir kesemua penduduk di Tanah Melayu ketika itu. Sesungguhpun begitu tidak dapat juga dinafikan bahawa zaman ini membawa beberapa segi. Namun begitu, kesan negatif merupakan kesan yang terbesar dimana kekejaman Jepun semasa penjajahan mereka masih diingati dan disebut hingga ke hari ini.
36
Abu Talib Ahmad, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 19861987,(Penang 1987,(Penang:: U.S.M, 1988) , ms. 64.
12
BIBLIOGRAFI
Abu Talib Ahmad, 1988. Pendudukan Jepun di Tanah Melayu: Satu Esei Kumpulan Pelajar 1986-1987 . Penang: U.S.M.
Abdul Halim Saad et al. 1991. Malaysia Kita, Kuala Lumpur: Institut Tadbiran Awam Negara Malaysia. Kratioska, Paul H., dan Abu Talib Ahmad (peny.) .1989. Pendudukan Jepun di Tanah Melayu : Kumpulan Esei Oleh Pelajar-Pelajar USM . Penang: Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan.
Mohd Nor Long. 2001. Tun Hamdan Sheikh Tahir : His Life & Times as seen by himself & Others. Seri kembangan :Percetakan Watan
Shu Yun Ts’iao dan Chu Ser Koon. 1984. Malayan Chinese Resistance to Japan 1941-1945: Selected Source Materials. Singapore : Cultural & Historical Publishing House Pte. Ltd.
Siti Zawiyah Zakaria. 1996. Zaman Pendudukan Jepun, Petaling Jaya: Penerbit Setia Emas. T.N.P. 1973. Pulau Pinang Pulau Pinang di Zaman pendudukan Jepun (1941-1945)Jilib 1. Pulau Pinang: U.S.M W.h.elsbree. 1970. Japan’s Role in Southest So uthest Asia Nationalist Movement,1940-1945, New York Rusell& Russell. Yoji Akashi, Japanese Policy Towards The Malayan Chinese 1941-1945 dalam Journal of Southest Asian History. 13
.
Latihan Ilmiah Ghazali Mayudin, Johor Semasa Pendudukan Jepun1941-1945. (BA, Tesis Universiti Kebangsaan Malaysia, Kuala Lumpur,1978. ) Wan Noraini Wan Ahmad. Pendudukan Jepun (1942-43) & Thai (1943-45) di Kelantan : kesan ke atas masyarakat Melayu. (BA, Tesis, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang 1986)
.
14
