Isi kandungan Bil.
Perkara
Muka Surat
1
Pengenalan
2
2
Bahan dan Keperluan
3
Bajet dan Anggaran Kos Perbelanjaan
4
Rekod Penjagaan Harian
36-3
5
Re!leksi
3"-3#
6
Rujukan
4$
Lampiran
3-34 35
1
1.0 PENGENALAN %kan adalah adalah anggota &ertebrata &ertebrata poikiloter'ik poikiloter'ik (berdarah (berdarah dingin) dingin) *ang hidup hidup di air dan bernapas dengan insang+ %kan 'erupakan kelo'pok &ertebrata *ang paling beraneka raga' dengan ju'lah spesies lebih dari 2,$$$ di seluruh dunia+ e.ara taksono'i, ikan tergolong kelo'pok paraph*leti. *ang hubungan kekerabatann*a 'asih diperdebatkan/ biasan*a ikan dibagi 'enjadi ikan tanpa rahang (kelas Agnatha, Agnatha, 5 spesies ter'asuk la'pre* dan ikan hag), ikan bertulang ra0an (kelas hondri.hth*es, "$$ spesies ter'asuk hiu dan pari), dan sisan*a tergolo tergolong ng ikan bertulang bertulang keras keras (kelas (kelas stei.ht stei.hth*e h*es) s) %kan kategori kategori ini dikenal dikenalii sebaga sebagaii ikan hiasan+ ujuann*a dipelihara untuk 'en.eriakan ka0asan di sudut ru'ah, pejabat atau kelas+ %ni juga 'e'berikan ketenangan kepada kita di sa'ping 'engha*ati kehidupan ala' akuatik+ Bolehkah ka'u 'ena'akan beberapa jenis ikan hiasan *ang dipelihara lai'n*a di dala' akuariu' %kan hiasan dipelihara sebagai hobi *ang 'enarik dan 'en*eronokkan+ Bahkan, boleh dijadikan su'ber pendapatan *ang lu'a*an+ %kan hiasan hiasan atau lebih lebih dikenali dikenali sebagai sebagai orna'ent orna'ental al !ish diperin diperingkat gkat antaraba antarabangsa ngsa 'erupakan ikan *ang 'endapat keisti'e0aan daripada pengge'ar atau pe'inat ikan hiasan diseluruh dunia+ %kan *ang 'e'pun*ai berbagai-bagai spesis ini 'e'pun*ai nilai pasaran *ang agak tinggi bagi sesetengah spesis+ Bagi 'e'elihara orna'ental orna'ental !ish ini, seseorang indi&idu itu hendak hendaklah lah 'e'pun* 'e'pun*ai ai serba serba sedikit sedikit il'u 'engena 'engenaii penjag penjagaann aann*a *a seperti seperti kualiti kualiti air, air, .ara pe'berian 'akanan, proses pe'bersihan kola' atau akuariu' dan lain-lain lagi supa*a tidak berlaku ke'atian atau ke.ederaan pada ikan dala' 0aktu *ang singkat+ Pengetahuan ini dapat 'engelak keadaan *ang boleh 'e'udaratkan kesihatan ikan hiasan tersebut+ %kan *ang sesuai dipelihara di dala' akuariu' 'estilah bukan dari jenis ikan liar *ang ditangkap dari habitat se'ula jadi+ %kan *ang jinak dan telah sesuai dipelihara di dala' akuariu' boleh dibeli dari kedai ikan hiasan atau dibiakkan sendiri+ %kan *ang ditangkap dari habitat habitat se'ula jadi adalah adalah sukar dipeliha dipelihara ra di dala' dala' akuariu' akuariu' kerana ian*a belu' belu' dapat dapat 'en*esuaikan diri hidup di dala' kurungan+ ntuk 'e'pun*ai akuariu' *ang .antik pe'ilihan jenis ikan untuk dipelihara dipelihara adalah penting+ penting+ idak idak se'ua jenis ikan boleh dipelihara di dala' satu ko'uniti akuariu'+ %kan pe'angsa 'estilah dipelihara di dala' akuariu' *ang han*a 'engandungi 'engandungi jenis ikan itu sahaja kerana ia 'e'akan ikan-ikan ke.il lain *ang terdapat dala' akua akuariu riu'+ '+ Han* Han*a a ikan ikan *ang *ang boleh boleh hidu hidup p se.ara se.ara ko'un ko'uniti iti sahaja sahaja boleh boleh dipeli dipeliha hara ra dala' dala' akuariu' 'engandungi pelbagai jenis ikan+
2
2.0 MENGENAL PASTI PASTI BAHAGIAN LA! I "AN
isik
irip dorsal
9arisan lateral
7ata
irip kaudal 8 ekor 7ulut
Penutup insang irip pektoral
irip pel&ik
irip anal
Sisik
Bada Badan n ikan ikan dilip diliput utii oleh oleh sisik sisik *ang *ang ber!u ber!ung ngsi si seba sebaga gaii pelin pelindun dung g dari dari 'usuh 'usuh,, ke.ederaan dan pen*akit +
Sirip
Anggota Anggota ikan *ang 'enolong untuk bergerak bergerak di dala' air ialah sirip+ irip terdiri dari dua jenis iaitu sirip berpasangan dan tidak berpasangan+ irip tidak berpasangan ialah ialah seperti seperti sirip ekor (kaudal), (kaudal), sirip dorsal dan sirip anal anal ber!ung ber!ungsi si 'e'bantu 'e'bantu supa*a ikan bergerak lurus dan sebagai ke'udi pergerakan ikan di dala' air+ irip berpasangan berpasangan ialah seperti sirip pektoral dan sirip pel&ik ber!ungsi ber!ungsi untuk kesetabilan, kesetabilan, berundur berpusing dan 'engapung+
3
Garis lateral
9aris lateral terdapat seperti bintik-bintik di sisi badan ber'ula dari tutup insang hingga ke ekor+ %a ber!ungsi untuk 'engesan pergerakan objek lain di dala' air+ rgan deria ini juga ber!ungsi sebagai telinga+
Insang
%kan berna!as di dala' air 'enggunakan insang+ Air disedut 'elalui 'ulut n*a dan keluar 'elalui tutup insang+ e'asa air 'engandungi oksigen bergerak 'elalui insang oksigen akan diserap ke dala' badan ikan+
#.0 LANG"AH A$AL SEBELM MEMELIHA!A I"AN HIASAN
Kebiasaann*a sebelu' sesuatu hobi di'ulakan, kita perlu untuk 'e'ikirkan beberapa perkara penting untuk 'engelakkan dari pe'bairan apatah lagi apabila sesuatu hobi itu 'e'erlukan belanja *ang agak besar+ :alaupun hobi 'e'elihara ikan ini tidak 'elibatkan
4
belanja *ang tinggi, kita 'asih perlu 'eran.ang supa*a hobi baru *ang kita .eburi ini boleh 'endatangkan 'an!aat+ Perkara-perkara *ang perlu dia'bil kira sebelu' 'e'elihara ikan hiasan ialah 'e'pun*ai il'u *ang 'en.ukupi+ Kita perlu 'enga'bil berat 'engenai apa *ang akan kita lakukan+ leh itu, tujuan pe'eliharaan ikan perhiasan kita boleh 'e'ulakan dengan 'e'ba.a buku 'engenai pe'eliharaan ikan ataupun bergaul dengan 'ereka *ang telah la'a 'e'elihara ikan perhiasan+ angat penting untuk 'engetahui .ara penjagaan ikan hiasan supa*a apa *ang dilakukan tidak gagal dan 'endatangkan kerugian+ elain itu, ia juga sebagai pena'bahan il'u kepada kita+ e'pat *ang sesuai untuk 'e'elihara ikan juga perkara *ang perlu dia'bil kira sebelu' 'e'elihara ikan hiasan+ ;ika kita 'enggunakan akuariu' ka.a, pastin*a akuariu' itu sangat berat+ Kita perlu 'en*ediakan te'pat *ang sesuai *ang berdekatan dengan pun.a air dan pun.a elektrik+ %ni 'e'udahkan kita untuk 'enukar air dan 'enghidupkan la'pu dan 'otor pa' penapis air+ 7alahan ia juga 'e'udahkan kita untuk 'elakukan pen*elenggaraan 'ingguan dijalankan+
%.0 &ENIS ' &ENIS I"AN HIASAN %. 1 I"AN GPP(
5
%kan 9upp* (Poe.ilia &eti.ulata) boleh didapati di perairan + g. tidak bergaduh dan tidak 'erasa takut atau 'alu+ :arna ikan jantan lebih .antik dan 'enarik+ irip dorsal dan caudal diubahsuai untuk 'en.antikkan lagi+ %nduk jantan polygamous iaitu 'enga0an dengan beberapa ekor induk betina+ %kan ini 'engeluarkan anak *ang 'enetas daripada telur *ang disen*a0akan dala' perut induk betina+ Benih le'baga (embryo) berke'bang daripada telur *ang tersen*a0a tanpa 'enga'bil 'akanan daripada induk betina+ %nduk jantan 'e'pun*ai gonopodium iaitu organ intromittant *ang diubahsuai jalur ( ray ) kee'pat, keli'a dan keena'n*a di sirip anal + per'a 'ensen*a0akan telur di dala' rongga o&ari ( ovarium cavity ), di'ana telur ini akan 'enetas dan anak-anak ikan akan hidup bergantung kepada yolk-sac sehingga tiba 'asa kelahirann*a+
6
elur-telur 'enga'bil 'asa 3$-4$ hari sebelu' anak-anak dikeluarkan daripada perut betina+ Apabila dilahirkan anak-anak ikan sudah boleh berenang bebas dan 'e'akan bahanbahan 'akanan *ang terdapat di dala' air+ Keban*akann*a 'e'biak tanpa 'usi' dan anak dihasilkan sepanjang tahun+ %nduk betina boleh 'en*i'pan sper'a di oviduktus+ atu penga0anan (mating ) dapat 'enghasilkan 4 atau 5 ku'pulan anak+ %kan-ikan dala' ku'pulan ini 'e'erlukan air *ang agak 'asin untuk 'e'biak dengan subur+ Apabila sirip anal ikan jantan 'ulai taja', ia diasingkan daripada betina+ %kan betina *ang besar dan sihat dipilih sebagai induk+ Apabila ikan betina ini 'atang ia dipasangkan dengan bapan*a+ Anak-anak ikan *ang terhasil daripada pasangan ini diasingkan antara jantan dan betina+ %kan betina *ang dipilih daripada ku'pulan ini dipasangkan pula dengan datukn*a+ %ni dilakukan seterusn*a sehingga strain *ang dikehendaki diperolehi+ etiap kali ku'pulan anak dihasilkan pe'ilihan terhadap strain *ang dikehendaki dijalankan dan strain *ang tidak dikehendaki dibuang
%.2 I"AN EMAS Pe'biakan ikan ?'as dijalankan dengan 'eluas di @egeri ;ohor, Perak dan Pulau Pinang+
7
;enis *ang terdapat di pasaran ter'asuklah Oranda, Pearlscale, Comet , Pompom, Moor , Teleskop, Lionhead dan Ranchu+ Perbezaan antara Ikan mas !antan dan Ikan mas "etina
Ikan emas jantan
ikan emas betina
%kan jantan lebih kurus ( slender ) berbanding dengan ikan betina *ang ge'uk dan bulat (rounded )+ %kan jantan juga dikenali daripada sirip pektoraln*a *ang terdapat biji 'utiara ke.il+ Bijibiji ini jelas kelihatan setelah ikan 'atang atau pada 'usi' pe'biakann*a+ ntuk 'enjaga ikan e'as, ikan perlulah dipelihara di dala'=
kola' tanah berukuran $+$1 - $+1 hektar, atau
tangki si'en berukuran 5' 5' $+3'+
7akanan *ang diberikan=
pellet *ang 'engandungi 3$-35 protein+ sisa gandu' *ang diadun bersa'a #ish meal , diberi 2 kali sehari+
%nduk *ang diternak di dala' tangki si'en biasan*a diberi 'akanan *ang tidak 'engotorkan air seperti pellet ti'bul, Moina sp, .a.ing tubi#e$ atau .a.ing darah ( blood %orm)+ Pe'biakan ikan e'as ebelu' pe'biakan, induk jantan dan betina diasingkan sela'a se'inggu+ Pe'biakan biasan*a dijalankan pada 0aktu pagi+
8
angki 2' 2' dan kedala'an $+3' diisi air *ang telah disi'pan sela'a 3 hari+ Kia'bang (ichornia crassipes) dijadikan 'edia untuk 'engu'pul telur+ Akar kia'bang tersebut dibersih dan direnda'kan dala' 2$pp' larutan metilene biru sela'a 1$-15 'init sebelu' digunakan+ Ci dala' tangki pe'biakan, 1$ pasangan induk dilepaskan+ %kan 'ulai 'enga0an pada 0aktu 'ala' atau a0al pagi+ elur *ang dihasilkan terlekat pada akar kia'bang+ Keesokann*a induk-induk dikeluarkan daripada tangki pe'biakan+ elur tersen*a0a ditetaskan dengan diberi pengudaraan dan aliran air+ %a 'enetas dala' te'poh 3$ - 35 ja'+ Anak-anak *ang baru 'enetas *ang 'asih diperingkat yolk-sec bergantung pada akar kia'bang sehingga 3 hari dan tidak perlu diberi 'akan+
%.# I"AN TIGE! BA!B Berasal dari %ndia, 7ala*sia, sebahagian @egeri hina dan A!rika+ ;enis 'aserba ke.uali beberapa spesies seperti Da'pan ungai ( Puntius s%anen#eldii ) dan Da'pan ia' (Puntius altus) ialah jenis 'aun+ Boleh 'en*esuaikan diri dala' se'ua kualiti air+ ernakan di dala' akuariu' (jenis *ang ke.il) 'e'erlukan siste' penapisan dan pengudaraan+ pesies %kan Barb= •
iger Barb ("arbus tetrazona)
•
iger barb te'patan ("arbus pentazone)
9
•
9olden Barb ("arbus schuberti )
•
herr* barb ("arbus conchonius)
•
Bla.k Rub* barb ("arbus nigro#asciatus)
•
Ros* barb ("arbus conchonius)
;enis-jenis baru *ang laris di pasaran ialah= •
E9reen barbE - belang besar ber0arna hijau berkilat+
•
EAlbino barbE (spesies Eiger barbE) - ber0arna ke'erah-'erahan+
•
ERos* barbE - 'e'pun*ai sirip dorsal, &entral dan ekor panjang (Elong-!inned Ros* BarbE
Perbeaan %kan iger Barb jantan dan betina
%kan iger Barb ;antan
1) :arna ikan jantan lebih .erah 2) Perut ikan jantan berbentuk langsing apabila 'en.apai ke'atangan+ 3) %kan jantan lebih agresi!+
%kan iger Barb Betina 1) :arna ikan betina agak pu.at+ 2) etelah 'en.apai ke'atangan ikan betina 'e'pun*ai perut *ang lebih bun.it 3) Kurang agresi!+
Penjagaan %kan iger Barb Peringkat yolk-sec 'enga'bil 'asa sela'a 3 hari+
10
Pada hari ke-4 anak ikan diberi 'akanan air hijau ( green %ater ) *ang 'engandungi hidupan seni ooplankton daripada jenis Roti#er dan "rachionus+ Apabila beru'ur se'inggu, anak ikan diberi 'akan 7oina sp+ Apabila beru'ur 2 'inggu, anak ikan diternak di dala' kola' asuhan dan diberi 'akanan ta'bahan seperti pellet halus+ Baja perlu dita'bah ke dala' kola' asuhan+
%. % I"AN ANGEL %kan Angel boleh 'e'besar sehingga 15.'+ %kan ini disukai kerana tahan lasak+ 7akanan uta'a ialah Blood 0or', Caphnia sd, 7oina sp, ;ejentik dan Pelet+ iri-.iri ikan Angel (Pterophyllum sclare)= • • • • •
Bahagian atas kepala ber0arna .oklat kehita'an+ :arna bahagian ba0ah tubuhn*a kelabu berkilat+ ubuhn*a pipih dan hujung 'ulutn*a taja'+ irip dorsal dan anal terbuka lebar ke arah ekor+ Bahagian dada terdapat sepasang sirip *ang terjuntai 'enjangkau ke ekor ber0arna putih+
Perbeaan ikan angel jantan dan ikan angle betina
%kan jantan=
•
Badan lebih besar+
%kan betina=
•
Badan lebih ke.il+
11
•
Pada pandangan atas, perutn*a pipih
•
dan kepala lebih besar+ •
Bahagian atas antara 'ulut dan sirip
Pada pandangan atas, perutn*a besar dan kepala lebih ke.il+
•
dorsal (dahi) berbentuk .e'bung+
Bahagian antara 'ulut dan sirip dorsal rata+
•
:arna lebih terang+
•
:arna tidak se.erah ikan jantan+
•
Diang genital ke.il panjang+
•
Diang genital lebih tebal apabila 'atang+
•
Debih agresi!+
•
Kurang agresi!+
ara penjagaan %kan Angel %nduk ikan diternak di dala' tangki ka.a gentian, tangki si'en atau akuariu'+ pH air antara 6+5 hingga +$+ %kan Angel 'atang apabila beru'ur bulan dan berukuran lebih kurang +5.'+ 7akanan induk antaran*a ialah 7oina sp, Caphnia sp dan Blood 0or' *ang diberi 2 kali sehari+ %kan Angel *ang dipelihara se.ara berku'pulan 'e'ilih pasangann*a sendiri+ Pe'biakan %kan Angel %nduk ikan diternak di dala' tangki ka.a gentian, tangki si'en atau akuariu'+ pH air antara 6+5 hingga +$+ %kan Angel 'atang apabila beru'ur bulan dan berukuran lebih kurang +5.'+ 7akanan induk antaran*a ialah 7oina sp, Caphnia sp dan Blood 0or' *ang diberi 2 kali sehari+ %kan Angel *ang dipelihara se.ara berku'pulan 'e'ilih pasangann*a sendiri+ %nduk ikan diternak di dala' tangki ka.a gentian, tangki si'en atau akuariu'+
12
%.,
Ikan Pem)ersi-Ikan Bandaran
ontoh ikan pe'bersih bersai sederhana %kan pe'bersih ini dikenali juga sebagai Fikan bandaranF atau Fikan bandara*aF kerana si!atn*a *ang dapat 'e'bersihkan akuariu', teruta'an*a .er'in akuariu'+ %kan ini 'e'akan sisa-sisa 'akan dan juga bahan ku'uh ikan hiasan+ Kebiasaann*a akuariu' *ang 'e'pun*ai ikan pe'bersih ini kelihatan lebih bersih berbanding dengan akuariu' ikan hiasan tanpan*a 0alaupun tidak dibersihkan (.er'in) sela'a beberapa 'inggu +
13
,.0 MENGENAL /AN MEMILIH &ENIS MA"ANAN I"AN HIASAN 7akanan pellet jenis terapung adalah sesuai untuk 'akanan ikan *ang 'e'pun*ai bentuk 'ulut 'enghala ke atas dan pertengahan kepala seperti ikan 0ordtail, 9upp* atau Angel+ 7akanan tenggela' pula sesuai untuk diberikan kepada ikan *ang 'e'pun*ai bentuk 'ulut *ang 'enghala ke ba0ah seperti ikan Corydoras atau Loach& Pemakanan ikan Hiasan %kan hiasan boleh dikategorikan kepada beberapa ku'pulan uta'a berdasarkan jenis per'akanann*a+
b.
Ikan karnivor
Ikan pemakan plankton
(organisma mikro di dalam air)
%kan *ang 'e'akan benda-benda hidup seperti ikan ke.il atau hai0an
%kan *ang 'e'akan 'ikro
•
lain dikenali sebagai ikan pe'angsa
organis'a
di
dala'
air
atau karni&or+ Biasan*a ikan
dikenali sebagai ikan pe'akan
pe'angsa bersai besar, 'e'pun*ai
plankton+ ontoh ikan ini ialah
gigi *ang taja' dan rahang *ang kuat+
seperti ikan Barb, ikan etra
7akanan ikan karni&or ialah seperti
dan keban*akan jenis ikan
.engkerik, anak ikan, katak atau ulat+
se'asa peringkat anak+
ontoh ikan karni&or ialah ikan ebarau, skar dan ikan Aro0ana+
%kan o'ni&or ialah ikan *ang
Ikan herbivor
esetengah 'e'akan ian*a
ikan
hiasan
tu'buhan dikenali
dan
sebagai
herbi&or+ %kan ini tidak sesuai dipelihara di dala' akuariu' *ang
ditana'
tu'buhan
akuatik+ ontoh ikan herbi&or ialah ikan Da'pa' dan Tiger "arb&
Ikan omnivor
'e'akan pelbagai jenis 'akanan seperti plankton, tu'buhan reput, daging hai0an atau pellet+ Keban*akan ikan hiasan ialah jenis ini kerana ian*a telah 'en*esuaikan diri untuk hidup di dala' tangki+ ontoh ikan o'ni&or ialah ikan Pelaga, s.ar, dan .i.hlid+
14
Pemakanan ikan -iasan di dalam akuarium %kan *ang dipelihara di dala' akuariu' boleh diberi 'akan plankton atau 'akanan kering, .a.ing atau 'akanan hidup seperti .engkerik, ulat atau lain-lain bergantung kepada jenis ikan *ang dipelihara+ leh kerana ikan 'e'pun*ai pelbagai .ara pe'akanann*a, 'akanan ikan hiasan juga perlu disediakan berdasarkan si!at ikan *ang dipelihara+ Keban*akan ikan *ang dipelihara di dala' akuariu' pula telah la'a 'en*esuaikan diri di dala' sekitaran tangki, pe'akanann*a juga ban*ak dipengaruhi oleh sekitarann*a+ %kan hiasan akan 'e'akan apa sahaja 'akanan *ang diberikan kepada teruta'an*a apabila ikan telah lapar+ a+
Makanan hidup
7akanan hidup terdiri dari plankton iaitu organis'a halus *ang terdapat di dala' air, .a.ing, ulat roti, jejentik n*a'uk, udang, anak ikan, .engkerik, lipas dan sebagain*a+
Blood 0or'
lat roti
Plankton
Plankton
15
b&
Makanan kering
7akanan kering ialah seperti .a.ing *ang telah dia0et atau roti+ c&
Makanan basah
7akanan basah ialah seperti kerang, hati le'bu, sa*uran seperti salad atau ba*a'+ d+
Makanan rumusan
7akanan ru'usan ialah terdiri dari pellet , e'ping, sti.k *ang telah sedia diproses oleh kilang 'e'buat 'akanan+ %an*a *ang boleh dibeli dari kedai ikan hiasan atau pe'bekal 'akanan hai0an+
Pellet
?'ping
.0 MENGENAL PASTI PEN(A"IT I"AN HIASAN >aktor-!aktor *ang 'en*ebabkan ikan 'udah dijangkiti pen*akit ialah seperti berikut=
16
Keadaan suhu air dala' akuariu' *ang terlalu sejuk Air di dala' akuariu' terlalu kotor kerana tidak ditukar sela'a beberapa la'a+ %kan *ang .edera atau 'engala'i luka akibat dipindahkan te'pat+ Antara pen*akit ikan hiasan ialah= a& Penyakit rintik putih Pen*akit ini disebabkan parasit *ang 'elekat pada sisikn*a+ %a berlaku apabila suhu air terlalu sejuk+ %kan *ang sakit perlu dipindahkan ke dala' tangki lain+ %an*a boleh dira0at 'enggunakan larutan methylene blue dan .a'puran sedikit gara' biasa ke dala' air+ erdapat juga ubat *ang telah tersedia dan boleh didapati dari kedai akuariu'+
b& Penyakit kulat Kulat akan tu'buh pada luka pada badan ikan sekiran*a tidak diberi ra0atan a0al+ Bahagian *ang sering dijangkiti kulat ialah sirip, 'ulut dan badan *ang terdapat luka+ Kulat ini kelihatan seperti kapas *ang tu'buh pada bahagian luka *ang terbuka+ %a boleh dira0at 'enggunakan larutan methylene blue *ang di'asukkan ke dala' air atau 'en*apukan terus pada luka *ang dijangkiti kulat itu+ %kan *ang dijangkiti kulat perlu diasingkan dari ikan sihat+ ..
Penyakit bakteria %kan *ang dijangkiti bakteria biasan*a akan berubah 0arna 'enjadi pudar, sisikn*a
'enge'bang atau perutn*a 'enjadi bun.it+ Pen*akit bakteria boleh 'en*erang ikan disebabkan oleh 'utu air *ang tidak baik, pe'akanan *ang tidak sesuai atau ikan 'engala'i stress+ Pen*akit ini boleh dira0at 'enggunakan antibiotik *ang boleh dibeli dari pe'bekal ubat te'patan dengan bi'bingan Pega0ai Perikanan+
17
Pen*akit-pen*akit ikan dan ubat+
18
Bil
1
Penakit
;angkitan bakteria
Se)a) "esan
)at
Cikesan apabila 'atan*a kabur,
etra.*.line atau
ekorn*a la*u, kulitn*a serba tak
7ar*
kena atau ber0arna 'erah, dan na!asn*a ken.ang+ 2
?kor la*u
elalun*a akibat tertekan dan
AGuarisol atau
keadaan air *ang teruk+
akuariu' bergara'
Kadangkala akibat daripada jangkitan bakteria+ 3
Badan berkulat
Benda keputihan *ang 'elekit tergantung 'en*elubungi badan
4
e'belit
7ara.*n atau >ura.*n
Cikesan apabila ikan betta
7akan bersukat atau
'enga'bil 'asa *ang la'a
diberi 'akanan *ang
untuk 'e'buang najisn*a atau
dibeku8hidup
najisn*a tergantung la'a dan tidak jatuh+ %ni akibat ikan diberikan 'akanan berkanji kering dan kurang kepelbagaian 'akanan 5
Crops*
Pe'bentukan bendalir *ang
etra.*.line
keterlaluan dala' badan+ Akibatn*a ikan hilang selera 'akan, bengkak badan, sisikn*a teruk dan kelihatan le'bap+ elalun*a 'en*ebabkan ke'atian+ 6
?kor 'e'buruk
Kerana bakteria di luar+
Betta7a atau
Akibatn*a ekor se'akin
7ela>i
'e'buruk, pe.ah serta berbulu+
"
7ulut berkulat
Pen*akit insang
7ulut betta kelihatan ditu'buhi
Pen*ingkir kulat atau
benda putih atau kelabu+
>uranase
idak 'enge'bang dan insang
7ara.*n
ber0arna 'erah atau berkilau+ %kan akan #selalu berada di per'ukaan atas bekas apabila
19
dijangkiti #
Dubang di kepala
erdapat lubang ke.il pada kepala ikan betta
Hea'it
.0
BAHAN /AN "EPE!LAN
Alat kelengkapan dan bahan serta .iri-.irin*a = Akuariu'8bekas erdapat berbagai jenis akuariu' di pasaran hari ini bagi 'e'enuhi .itarasa dan keperluan para akuaris+ Akuariu'-akuariu' ini dibuat dala' pelbagai sai, bentuk, bahan buatan dan pengkhususan penggunaan+ e.ara u'u', akuariu' dibahagikan kepada beberapa jenis berdasarkan= sai akuariu'/ bentuk akuariu'/ bahan buatan akuariu'/dan jenis ikan berdasarkan saliniti air di habitat asli ikan+ ai akuariu'+ Berdasarkan sai, akuariu' boleh dikategorikan sebagai sangat ke.il, ke.il, sederhana besar, besar, sangat besar dan terlalu besar+ Bagi akuariu' *ang digunakan di ru'ah, sai akuariu' boleh dikategorikan sebagai akuariu' ke.il, akuariu' sederhana dan akuariu' besar+ 9aris panduan *ang digunakan di A'erika *arikat ialah akuariu' ke.il 'e'pun*ai isipadu air antara 2+5 hingga 15 gelen (12+5 -5 liter), akuariu' sederhana antara 2$ hingga 4$ gelen isipadu air ((1$$-2$$ liter), dan akuariu' besar antara 5$ hingga 1"$ gelen air (25$-#$$ liter)
20
Akuariu' *ang terdapat di ke'udahan-ke'udahan akuariu' a0a' jauh terlalu besar sehingga boleh 'engisi juta liter air dan dapat 'ena'pung satu ekosiste' penuh seperti ekosiste' hutan kelpF (kelpF ialah ru'pai laut gergasi, ru'pai laut paling besar di dunia)+ Bentuk akuariu'+ Akuariu' hari ini dibuat dala' pelbagai bentuk bagi 'e'enuhi .itarasa para akuaris+ Ci A'erika *arikat, lebih dari 15 bentuk akuariu' dilaporkan dijual di pasaran+ @a'un begitu, bagi situasi di 7ala*sia, antara bentuk-bentuk akuariu' *ang digunakan ialah akuariu' e'pat segi sa'a (re.tangular aGuariu'), akuariu' e'pat segi tepat (sGuare aGuariu'), akuariu' berbelakang rata (!latba.k aGuariu'), akuariu' heksagon berbelakang rata (!latba.k heagonal aGuariu'), akuariu' separa-silinder (se'i-.*lindri.al aGuariu') dan akuariu' silinder (.*lindri.al aGuariu')+ Akuariu' segi e'pat sa'a adalah jenis akuariu' paling biasa digunakan di 7ala*sia+ Akuariu' berbelakang rata 'e'pun*ai e'pat sisi dengan sisi belakang paling panjang dan sa'a rata dengan didinding+ Akuariu' heksagon berbelakang rata juga se'akin popular di 7ala*sia+ Akuariu' ini 'e'pun*ai 6 sisi (heksagon) tetapi sisi belakang paling panjang dan sa'a rata dengan didinding+ Akuariu' separa-silinder berbentuk separa bulatan 'anakala akuariu' silinder pula berbentuk bulatan penuh+ Akuariu' kubus berbentuk kubus sebagai na'an*a+
21
Rajah 1= Beberapa jenis akuariu' berdasarkan bentuk akuariu'= segi e'pat sa'a (A), berbelakang rata (B), heksagon berbelakang rata (), e'pat segi sa'a(C) separa silinder (?) dan silinder (>)
Bahan buatan akuariu'+ Berdasarkan bahan buatan akuariu', terdapat dua jenis akuariu'= akuariu' ka.a (glass aGuariu')/ dan akuariu' akrilik (a.r*li. aGuariu')+ Akuariu' ka.a diperbuat daripada kepingan-kepingan ka.a *ang di.antu'kan oleh ga' silikon+ Kele'ahan akuariu' ka.a ialah ka.a sangat rapuh dan 'udah pe.ah dan retak+ Ci sa'ping itu, kepingan ka.a *ang 'e'bentuk akuariu' juga 'udah ter.erai antara satu sa'a lain akibat per.antu'an *ang tidak dapat bertahan+ Akuariu' ka.a juga agak berat dan 'en*ukarkan kerja-kerja
pengurusan akuariu'+
Akuariu' akrilik diperbuat daripada akrilik, iaitu bahan *ang berbea dari ka.a+ Akrilik lebih juat dan ringan daripada ka.a di sa'ping akuariu' akrilik boleh dibuat dala' berbagai bentuk+
22
iste' penapis
iste' penapisan akuariu' adalah ko'ponen kritikal bagi sebuah akuariu' (Rajah 2)+ >ungsi uta'a siste' ini adalah untuk 'enapis air akuariu'+ Proses penapisan ini 'engeluarkan bahan partikulat dari ruang air (0ater .olu'n) dala' akuariu'+ Bahan partikulat ini ter'asuklah sisa 'akanan ikan, najis ikan dan bahan daripada tu'buhan 'ati+ e'ua bahan partikulat ini 'erupakan kotoran dala' akuariu'+ ;ika dibiarkan di dala' air, kotoran ini akan di urai bakteria dala' satu proses *ang akan 'enurunkan kandungan oksigen terlarut, 'enaikkan pH air (air 'enjadi lebih berasid) dan 'eningkatkan kandungan a''onia dala' air (a''onia 'elebihi paras tertentu 'enjadi ra.un kepada ikan)+ erdapat dua siste' penapisan akuariu'= siste' penapisan biologikal dan siste' penapisan 'ekanikal+ iste' penapisan biologikal bergantung kepada organis'a 'ikroskopik seperti bakteria, diato' dan sebagain*a untuk 'e'bersihkan air dan 'enghapuskan bahan kotoran partikulat dari akuariu'+ iste' penapisan 'ekanikal pula 'enggunakan alat-alat sokongan atau aksesori seperti pa' penapis, penapis dan 'edia penapisan untuk 'enapis air+ ara siste' penapisan 'ekanikal beroperasi ialah dengan 'engitarkan air antara siste' penapisan dengan akuariu'+ Air *ang kotor dipa' keluar dari akuariu' dan di'asukkan ke dala' siste' penapisan, setelah ditapis air ke'bali bersih dan di'asukkan se'ula ke dala' akuariu'+ perasi penapisan ini biasan*a berjalan terus 'enerus+ Aksesori uta'a siste' penapisan 'ekanikal terdiri daripada pa' penapis (!iltering u'p), penapis (!ilter), paip plastik ter'asuk paip dan beberapa tiub plastik untuk saluran penapisan, dan 'edia penapisan (!iltration 'edia)+ Hari ini terdapat berbagai jena'a penapis akuariu' di jual di kedai-kedai akuariu'+ Pa' penapis digerakkan oleh kuasa elektrik dan keban*akan pa' di pasaran adalah jenis terenda' dala' air (sub'ersible !iltering pu'p)+ >ungsi uta'a pa' penapis adalah 'en*edut air akuariu' untuk dihantar ke penapis+ Penapis biasan*a terdiri daripada sebuah kotak plastik bertutup 'engandungi 'edia penapisan+ 7edia penapisan berupa bahan berserabut, seperti kapas atau serabut, u'u'n*a dipanggil kapas penapisF (!ilter 0ool) oleh akuaris+ Kapas penapis diperbuat daripada bahan sintetik seperti polietelina atau nilon+ >ungsi uta'a penapis adalah 'enapis air *ang dihantar oleh pa' penapis+ Bahan kotoran air akan diperangkap oleh 'edia penapisan 'anakala air *ang sudah bersih ditapis dihantar se'ula ke akuariu'+ Proses penapisan ini berjalan terus 'enerus selagi pa' penapis digerakkan+
23
Rajah 2= Ko'ponen-ko'ponen siste' penapisan akuariu'= pa' penapis (A), penapis (B) dan Fkapas penapisF, sejenis 'edia penapisan ()+
iste' pengudaraan
iste' pengudaraan 'e'bekalkan oksigen kepada akuariu' dengan .ara 'engo.ak air apabila udara di'asukkan oleh siste' ini ke dala' akuariu'+ Aksesori-aksesori siste' pengudaraan akuariu' diperlukan bagi 'e'bolehkan siste' ini ber!ungsi dan beroperasi (Rajah 3)+ Aksesori-aksesori ini terdiri daripada pa' udara akuariu' (aGuariu' air pu'p), batu udara akuariu' (aGuariu' air stones), tiub-tiub udara akuariu' (aGuariu' air tubing) dan injapinjap akuariu'(aGuariu' &al&es)+ >ungsi pa' udara (operasin*a digerakkan oleh kuasa elektrik atau bateri) ialah 'e'asukkan udara ke dala' akuariu'+ Pa' udara juga 'e'bantu 'enstabilkan pH air+ Batu udara 'erupakan aksesori *ang 'eneri'a udara daripada pa' udara untuk disalurkan ke seluruh akuariu'+ iub-tiub udara *ang berupa tiub-tiub plastik 'enghubungkan batu udara dengan pa' angin+ Angin disalurkan daripada pa' udara ke udara 'elalui tiub-tiub udara+ Apabila pa' udara beroperasi, siste' ini akan ber!ungsi sepenuhn*a+ Ketika operasi, udara *ang sa'pai ke batu udara daripada pa' udara akan dise'bur keluar ke dala' air akuariu', 'e'buat air berko.ak 'e'buak-buak+ Ko.akan air 'e'asuk dan 'elarutkan oksigen ke dala' air untuk digunakan oleh ikan+ Bekalan oksigen akan terhenti apabila air akuariu' berhenti berko.ak, oleh itu siste' pengudaraan sangat penting+ iste' pengudaraan perlu beroperasi 24 ja'+
24
Rajah 3= Ko'ponen-ko'ponen siste' pengudaraan akuariu'= pa' udara (A), batu udara (B) dan tiub udara ()+
Aksesori
Aksesori akuariu' ialah alat-alat sokongan *ang 'esti ada bagi 'e'astikan akuariu' dapat ber!ungsi dengan baik untuk 'enja'in ikan dapat hidup sihat dan selesa dala' akuariu' tersebut+ Antara !ungsi *ang perlu di'ainkan oleh akuariu' ialah= 'e'bekalkan oksigen terlarut se.ukupn*a kepada ikan/ 'e'pastikan pH air pada tahap opti'a/ 'e'astikan bahan ku'bahan dan kekotoran daripada najis ikan dan lebihan 'akanan dapat dipa' keluar daripada akuariu'/ 'e'pastikan air *ang 'asuk ke akuariu' dapat ditapis supa*a air sentiasa jernih dan bersih/ dan la'pu akuariu' ber!ungsi baik untuk 'en.antikkan lagi akuariu' disa'ping sebagai su'ber .aha*a untuk tu'buhan akuariu'+ ntuk 'enjalankan !ungsi-!ungsi ini se'ua, akuariu' 'e'erlukan bantuan beberapa alat sokongan atau aksesori penting+ Antara aksesori penting *ang perlu ada pada sebuah akuariu' ialah= aksesori berkaitan dengan siste' pengudaraan dala' akuariu'/ aksesori berkaitan dengan siste' penapisan dala' akuariu'/
25
aksesori berkaitan dengan siste' la'pu akuariu'/ tudung akuariu' jika akuariu' tidak 'e'pun*ai tudung/ dan pasir untuk lantai akuariu'+
iste' pen.aha*aan dan la'pu akuariu' (aGuariu' lighting and light)+ Perkara tentang pen.aha*aan dan la'pu akuariu' sering tidak diberi perhatian oleh akuaris+ @a'un, pen.aha*aan akuariu' agak penting bagi ikan dan tu'buhan hiasan *ang hidup dala' akuariu'+ Kajian 'endapati baha0a .aha*a dala' akuariu' 'e'pengaruhi 0arna badan dan pe'biakan ikan hiasan kerana di habitat asaln*a ikan-ikan ini sudah biasa dengan beberapa ja' keadaan .aha*a terang setiap hari dala' hidupn*a+ Ci sa'ping itu, ikan 'e'erlukan .aha*a untuk 'elihat arah berenang dan juga untuk 'en.ari dan 'elihat 'akanan *ang akan di'akan+ 9aris panduan *ang boleh digunakan ialah 'enerangkan akuariu' dengan la'pu 1$ hingga 12 ja' sehari+ elain ikan hiasan, tu'buhan akuatik dala' akuariu' juga 'e'erlukan .aha*a untuk !otosintesis+ leh itu, akuariu' *ang 'en.a'purkan tu'buhan dan ikan 'esti 'e'pun*ai la'pu untuk 'enerangkan akuariu' supa*a tu'buhan boleh 'enggunakan .aha*a la'pu untuk !otosintesis+ @a'un, bagi tu'buhan, la'pu *ang digunakan 'estilah sesuai jika tidak tu'buhan tidak akan tu'buh+ Bila 'e'ilih la'pu untuk akuariu', dua perkara perlu diberi perhatian, ia itu spektru' 0arna .aha*a dan keterangan (brightness) .aha*a+ Pengeluar u'u'n*a 'enghasilkan la'pu dala' &ariasi spektru' 0arna+ :arna .aha*a *ang paling baik untuk tu'buhan ialah 0arna 'erah dan biru dala' spektru' 0arna+ ekiran*a akuariu' han*a 'e'pun*ai ikan, 0arna kuning adalah paling baik untuk ikan+ @a'un, *ang terbaik ialah la'pu *ang 'e'berikan spektru' penuh se'ua 0arna .aha*a+ ahap ke.erahan .aha*a (light brightness le&el) lebih sukar diukur+ e'akin terang .aha*a la'pu ber'akna se'akin ban*ak .aha*a 'asuk ke dala' akuariu'+ Iang terbaik ialah akuariu' tidak terlalu terang dan tidak terlalu 'alap+ Alat lu'eterF boleh digunakan untuk 'engukur kuantiti .aha*a dala' unit luF+ e.ara kasar, ikan hiasan air ta0ar 'e'erlukan 5$$$ lu .aha*a 'anakala ikan hiasan laut lebih 6$$$ lu+ ;enis la'pu *ang paling sesuai untuk akuariu' ialah la'pu tiub !loresen (!luores.ent tubes) *ang dibuat khusus untuk akuariu' (Rajah 4)+ Da'pu jenis ini dibuat dala' berbagai
26
spektru' 0arna dan sai, oleh itu sesuai untuk ikan dan tu'buhan+ Da'pu tiub !luresen juga boleh 'ensi'ulasi siang hari+ Da'pu jenis tungstenF dan halogenF tidak begitu sesuai+ Da'pu jenis-jenis ini 'e'anaskan akuariu' dan tidak 'e'pun*ai spektru' 0arna *ang sesuai untuk tu'buhan+
Rajah 4= aha*a dan la'pu untuk akuariu'= Da'pu tiub !loresen (A) dan akuariu'-akuariu' *ang diberi .aha*a (B dan )+
3.0
Tum)u-an akuatik
u'buhan-tu'buhan akuatik 'erupakan salah satu da*a tarikan pada sebuah akuariu'+ %an*a 'erupakan ite' *ang sangat popular digunakan untuk 'enghisai akuariu' ikan hiasan+ Hari ini ber'a.a' spesies tu'buhan dihasilkan untuk pasaran ikan hiasan Pengeluaran tu'buhan
27
akuatik hiasan akuariu' kini 'erupakan salah satu industri hiliran *ang 'un.ul daripada industri induk ikan hiasan+ erdapat ban*ak spesies tu'buhan akuatik tropika boleh digunakan+ eju'lah spesies-spesies ini kini dihasilkan se.ara ko'ersial untuk pasaran te'patan dan luar negeri+ Penggunaan tu'buhan akuatik untuk akuariu' perlu 'enga'bil kira beberapa !aktor, antaran*a ialah= kesesuaian spesies tu'buhan untuk akuariu'+ sa'a ada ikan hiasan *ang dipelihara bersi!at herbi&or atau tidak tahap pen.aha*aan akuariu' tahap kesukaran 'e'elihara tu'buhan berkenaan dala' akuariu'+ kesan tu'buhan terhadap kualiti air akuariu'+
;ika 'e'elihara ikan hiasan laut, air pa*au atau air ta0ar, tu'buhan akuatik *ang digunakan juga 'esti jenis-jenis *ang sesuai dengan saliniti air berkenaan+ pesies laut, 'isaln*a tidak dapat hidup di air ta0ar dan sebalikn*a+Akuariu' *ang 'engandungi ikan-ikan herbi&or 'ungkin tidak sesuai dihiasi dengan tu'buhan akuatik kerana ke'ungkinan besar tu'buhan akan di'akan ikan+ leh itu, pastikan spesies ikan hiasan *ang dipelihara bukan jenis pe'akan tu'buhan atau sekurang-kurangn*a pastikan tu'buhan *ang diguna bukan kege'aran ikan peliharaan+
Da'pu *ang sesuai perlu digunakan untuk akuariu' jika 'ahu 'enghiasi
akuariu' dengan tu'buhan akuatik kerana tu'buhan perlukan .aha*a untuk !otosintesis+ 9unakan la'pu *ang dibuat khusus untuk kegunaan akuariu' ikan+ etengah spesies tu'buhan akuatik sangat 'udah atau sangat sukar dipelihara dala' sebuah akuariu'+ ebaikn*a eloklah dipilih spesies *ang 'udah dipelihara serta tahan lasak dala' akuariu'+ u'buhan akuatik boleh 'endatangkan kesan tertentu ke atas kualiti air+ u'buhan *ang 'ati akan reput dala' air dan boleh 'enurunkan kualiti air akuariu'+
>ungsi tu'buhan akuatik dala' akuariu'
>ungsi uta'a tu'buhan akuatik ialah untuk 'enghias dan 'en.antikkan akuariu'+ Akuariu' berpokok ( planted a'uariums) sudah tentu kelihatan lebih .antik dan unik daripada akuariu' tanpa tu'buhan+ >ungsi kedua tu'buhan akuatik ialah ia boleh 'e'bekalkan oksigen kepada air akuariu', na'un ini bukan !ungsi penting kerana siste' pengudaraan
28
akuariu' sudah .ukup 'e'berikan oksigen+ Ketiga ialah peranan tu'buhan dala' 'en*erap bahan bernitrogen teruta'an*a nitrat dala' air+
;enis-jenis tu'buhan hiasan akuariu'
Antara spesies-spesies tu'buhan akuatik *ang popular dan 'udah dijaga ialah H*drilla &erti.ilata, beberapa spesies abo'ba, H*grophila sp dan Anubias sp+ H*drilla sangat 'udah dijaga 'anakala abo'ba sp, H*grophila sp dan Anubias sp agak tahan lasak dala' akuariu'+ Dain-lain spesies ter'asuklah Ba.opa sp, Aolla sp, Aponogeton sp dan allitri.he sp+ ;adual 1 'e'berikan senarai beberapa tu'buhan akuatik *ang terdapat dala' pasaran+ &adual 2= Beberapa pesies u'buhan Akuatik untuk Hiasan Akuariu' Spesis 1+ Anubias sp 2+ Aponogeton sp 3+ Aolla sp 4+ Ba.opa sp 5+ abo'ba sp 6+ H*dro.ot*le sp + H*grophila sp "+ H*drilla &erti.iliata #+ ?lodea sp
4.0
5A!A MEMBE!SIH"AN A"A!IM /AN A"SES6!I Basuh akuariu' dan aksesori dengan 'enggunakan air + anggalkan setiap kotoron+ Ke'udian, .u.i akuariu' dan aksesori dengan larutan gara'+ Bilaskan dengan air bersih+ Keringkan+
29
10.0
MENGHIAS A"A!IM
Akuariu' 'erupakan bekas atau te'pat untuk 'e'pa'erkan ikan hiasan+ntuk 'e'astikan keadaan akuariu' kelihatan lebih 'enarik,beberapa langkah perlu dia'bil+Berikut adalah beberapa langkah *ang perlu dia'bil =
bersihkan bekas terlebih dahulu
30
pasangkan penapis 'asukkan pasir atau batuan 'asukkan hiasan dala'an ke dala' bekas 'asukkan aksesori *ang dikehendaki 'asukkan tu'buhan hiasan 'asukkan air dan ta'bahkan anti klorin se.ukupn*a pasang dan hidupkan pa', biarkan sela'a 2 ja' 'asukkan ikan hiasan
11.0
5A!A MEMAS""AN I"AN "E /ALAM A"A!IM
Detakkan beg ikan ke dala' tangki akuariu' sela'a 2$ hingga 3$ 'init+ ujuann*a ialah untuk 'en*a'akan suhu air di dala' bekas plastik dan air di dala' akuariu'+
31
Buka beg plastik dan biarkan ikan keluar dengan sendirin*a bersa'a air daripada beg plastik+
12.0
Anggaran "7s Per)elan8aan BAHAN /AN ALATAN
"6S SENIT
"ANTITI
&MLAH 9!M:
9!M: %kan ?'as
3+5$
4
14+$$
%kan Angle >ish
2+$$
2
4+$$
%kan 7oon >ish
1+$$
4
4+$$
32
%kan Bandaran
3+$$
1
3+$$
AGua Plant Plastik ( besar )
6+$$
2
12+$$
AGua Plant Plastik ( ke.il )
3+$$
4
12+$$
Batuan ke.il ( kilo )
3+5$
5
1+5$
3+5$
3
1$+5$
15+$$
1
15+$$
Ba.kground akuariu'
6+$$
1
6+$$
iub 3 kaki
1+$$
1
1+$$
1$+5$
1
1$+5$
unggul ka*u
4+$$
1
4+$$
Polisterin
3+$$
1
3+$$
Akuariu' ka.a
25+$$
1
25+$$
7akanan ikan
2+5$
1
2+5$
Anti Klorin
1+$$
1
1+$$
Batuan besar ( kilo ) Hiasan ( kapal dan tong )
Da'pu
¨a-
1#.0
!M 1%,.00
&adual Peneliaan Pen8agaan akuarium.
Bagi 'e'astikan akuariu' dan hidupan ikan selesa dan sela'at beberapa langkah penjagaan serta pen*eliaan akuariu' perlu dilakukan agar akuariu' terjaga+ ;ika tidak akuariu' kotor dan boleh 'en*ebabkan ikan 'ati+ Cisiplin penjagaan ini perlu dibuat sepanjang 'asa+ Berikut disenaraikan beberapa langkah dan tugasan *ang perlu dilakukan oleh setiap pe'inat ikan dan akuariu'+ Bil
Tugasan
Tindakan
1
7e'bersihkan akuariu' 8tukar air (183)
e'inggu sekali
2
Beri 'akanan
2 kali sehari
3
Periksa kesihatan ikan
e'inggu sekali
4
ukar J basuh penapis 8 span
e'inggu sekali
5
Periksa la'pu
ebulan sekali
33
6
Kesela'atan akuariu'
epanjang 'asa
Periksa pa'
epanjang 'asa ikut kesesuaian
Pen(agaan harian Beri 'akan sekali atau dua kali sehari+ 7akanan adalah 'en.ukupi apabila dapat dihabiskan oleh ikan dala' 'asa 2 hingga 3 'init+ Perhatian kelakuan ikan+ ekiran*a tedapat tanda-tanda ikan tidak nor'al atau sakit seperti berenang dala' keadaan luar biasa, berpusing-pusing, terdapat ke.ederaan, berubah 0arna, sisikn*a tanggal atau ke'bang, ikan tersebut perlu diasingkan dan diberi ra0atan+ %kan *ang 'ati perlu dibuang+ Pastikan se'ua peralatan pengudaraan, penapis dan la'pu ber!ungsi dengan baik+ kur kualiti air seperti nilai pH, a''onia, oksigen dan karbon dioksida 'enggunakan alat *ang disediakan Pen(agaan mingguan etiap 'inggu atau sekurang-kurangn*a 2 'inggu air perlu diganti seban*ak atau L bahagian dari isipadu tangki+ antas tu'buhan akuatik *ang tu'buh terlalu tinggi Bersihkan bahagian hadapan .er'in tangki+ Pada'kan se'ua peralatan elektrik seperti pa' penapis dan la'pu buat se'entara 0aktu+ )iphonkan kotoran *ang terdapat di dasar tangki+ u.ikan kapas penapis dengan air bersih+ a'bahkan air dala' tangki seniggga ke paras asal+ Perlu diingat supa*a tidak 'e'beri 'akan dengan berlebihan sebelu' ber.uti pada hujung 'inggu+ %kan tidak akan 'ati sekiran*a tidak diberi 'akanan sela'a beberapa hari sebalikn*a akan lebih 'ebaha*akan ikan sekiran*a diberi 'akan dengan berlebihan+
34
14.0
Refeksi
Assala'ualaiku' sa*a u.apkan bagi pe'buka kata re!leksi tugasan kerja kursus eknologi Ru'ah angga Can Pertanian RB 312$? sa*a+ a*a Anas bin Abd 7alik sangat berbesar hati kerana tugasan *ang diberikan telah berja*a sa*a se'purnakan+ e'ua ini tidak akan berlaku jika rakan seku'pulan, pens*arah tidak 'e'beri galakan dan dorongan kepada sa*a untuk 'en*iapkan tugasan ini+ etelah 'en*elesaikan tugasan *ang diberikan sa*a berasa sangat teruja dan ge'bira kerana sa*a tidak 'en*angka buat perta'a kalin*a sa*a telah 'e'elihara ikan hiasan di dala' akuariu'+ a*a dan rakan telah berja*a 'en*iapkan tugasan *ang telah diberikan dan dihantar pada 'asan*a+ @a'un terdapat juga beberapa 'asalah *ang sa*a hadapi se'asa 'elakukan tugasan+ Antara 'asalahn*a ialah untuk 'en.ari bahan rujukan tajuk 'engenai teknik penjagaan ikan hiasan kerana bagi sa*a *ang belu' pernah 'e'bela ikan hiasan,sa*a langsung tidak 'e'pun*ai il'u pengetahuan tentangn*a++ elepas itu, sa*a terpaksa pula 'en.ari 'aklu'at 'engenai
tugasan projek sa*a+ a*a tidak tahu bagai'ana 'ahu
'e'ulakan tugasan ini kerana kesuntukan 'asa untuk 'enjalankan a'ali dan 'e'buat rekod laporan ikan hiasan tetapi setelah di terangkan oleh n Hj+ %s'ail b+ Baharudin, sa*a akhirn*a dapat 'en*elesaikan per'asalahan *ang ti'bul+
35
a*a 'en*edari baha0a sebelu' 'e'elihara ikan hiasan,kita perlu 'engetahui tentang spesies ikan hiasan,alatan dan bahan *ang diperlukan dan langkah serta teknik sebelu' , se'asa dan selepas 'e'elihara sesuatu ikan hiasan+egala il'u *ang sa*a perolehi, akan sa*a praktikan dala' pengajaran dan pe'belajaran di sekolah dan juga dala' kehidupan seharian kerana 'inat sa*a terhadap pe'eliharaan ikan hiasan ti'bul setelah 'en*iapkan tugasan ini+Betul bak kata pepatah 'ela*u M ak Kenal 7aka ak inta M+ e'asa 'enjalankan a'ali,'asalah perta'a ti'bul apabila setelah air diisi di dala' akuariu',air telah 'enjadi keruh+Caripada pengala'an itu,ka'i telah dibantu oleh n+ Hj+ %s'ail b+ Baharudin+Beliau telah 'en*arankan ka'i supa*a 'eletakkan bahan penjernih air supa*a 'asalah tadi dapat diatasi+Ka'i telah 'e'ilih untuk 'e'elihara ikan e'as , angle !ish , ikan bandara*a dan 'oon !ish+Per'asalahan ti'bul apabila ikan *ang telah dilepaskan di dala' akuariu' telah 'ati+%kan e'as telah 'enunjukkan tanda-tanda a0al di'ana da*a kesei'bangan ikan untuk berenang telah hilang+Ka'i telah 'enga'bil langkah untuk 'enukarkan air di dala' akuariu' bagi 'e'astikan nilai pH air sesuai dengan ikan+ Air perlu dibiarkan beberapa hari ke'udian ikan diletakkan se'ula ke dala' akuariu'++ Proses 'e'asukkan ikan perlu ada te'poh agar ikan tidak terkejut dengan perubahan suhu air++uhu air penting bagi 'e'astikan ikan berada dala' keadaan baik+ @a'un berkat doa dan pertolongan pens*arah sa*a telah berja*a 'elakukann*a+ ugasan *ang telah diberikan telah berja*a sa*a siapkan + a*a ingin 'engu.apkan ribuan teri'a kasih kepada 'ereka *ang telah 'e'bantu sa*a untuk 'en*iapkan tugasan ini teruta'an*a n+ Hj+ %s'ail b+ Baharudin kerana telah ban*ak 'e'beri bantuan dan tunjuk ajar+
ekian ,
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ ( A@A B%@ ABC 7AD%K )
36
1,.0
!&"AN
Aia' Nainal Abidin,iti jalilah 7uha''ad, ( 2$13)+ Aspek Pengurusan Cala' Kultur %kan Hiasan air a0ar = ni&ersiti 7ala*sia erengganu
Iasir 7ohd,( 2$12)Penternakan %kan Hiasan Air a0ar Ci 7ala*sia+*nerg* 7edia =K+D Ais*ah Abdul Rashid,>aiah %s'ail,Caud Ka'san*, (2$1$)+Ke'ahiran Hidup ahun 5= Ce0an Bahasa dan Pustaka= K+D http=88000+ikanhiasan+.o' http=88blogs*arih+.o'8ikan8akuariu'-dan-jenis-jenis-ikan-hiasan http=88.ontent+*udu+.o'8Dibrar*8A1n08Pengenalan%kanHiasan8resour.es8inde+ht' re!errerrlOhttp3A2>2>000+google+.o'+'*2>url3>sa3Ct26sour.e3C0eb 26.d3C526&ed3C$?A>jA?26
37
