KASAYSAYAN NG PANITIKANG PILIPINO
PANAHON NG PREKOLONYAL KATANGIAN: Pasaling-dila o lipat dila ang pagpapahayag Nakasulat sa mga talukap ng bunga, dahon at ang balat ng mga punungkahoy Ang paksa ng mga akda ay sumasalamin sa pamumuhay, pamahiin at pananampalataya ng mga ninuno Binubuo ng mga karunungangbayan( bulong, bugtong, kawikaan, salawikain, tugmang pambata, palaisipan) kuwentong-bayan, mito, alamat at epikong. Ang mga akdang naisulat sa panahong ito ay sumasalim sa kahusayan at pagiging malikhain ng ating ninuno sa larangan ng pagsulat.
PANAHON NG KOLONYAL KATANGIAN: Pinasukan ng mga siwang katolisismo ang mga akdang sinulat Ipinaloob sa panitikan ang etika at moralidad Nagkaroon ng palimbagan ng mga aklat at pulyeto tungkol sa wika at relihiyon Ang mga paksa ay tungkol sa mga talambuhay hinggil sa santo o nobena, mahahabang kuwento may paksang kabanalan at panrelihiyon Nagkaroon ng 3 anyo ng panitikan- ito’y ang patula, tuluyan at dula Nakilala ang mga tulang romansa tulad ng awit at kurido mula sa kanluranin na kinagiliwan ng mga katutubo Nabihisan ng kulturang Kastila at paksang panrelihiyon ang katutubong panitikan
PANAHON NG PROPAGANDA AT HIMAGSIKAN KATANGIAN: Ginamit sng sandatang panulat upang gisingin, imulat at ilantad ang mga makabuluhang impormasyon at kalagayan ng mga Pilipino sa sariling bansa. Sumilang sa mga akda ang damdamin ng pagtutol at ang diwang makabayan ang nangingibabaw sa mga sinusulat. Sumiklab ang pulitikal at literaturang paghihimagsik ng mga Pilipino Nakilalang manunulat sa panahong ito sina Jose Rizal, Marcelo H. Del Pilar, Graciano Lopez Jaena, Andres Bonifacio, Pedro Paterno, Apolinario Mabini, Antonio Luna at Jose Palma. Naging tahanan ng mga manunulat ang mga pahayagang Diarong tagalog (Maynila) At La Solidaridad (Espanya) at ang opisyal na pahayagan ng Kalayaan (KKK) Nagbunsod ito ng Himagsikan at sa
PANAHON NG AMERIKANO KATANGIAN: Muling ginamit ang sandata ng lakas, wika at panitik bilang labis na pagtutol sa sumunod na mananakop Sa unang dekada – namayani ang diwang makabayan o nasyonalismo Nadama ang pagpasok ng panahon ng Romantisismo sa sumunod na dekada. Namayani ang damdaming pag-ibig sa lahat ng sangay ng panitikan. Napangkat sa tatlo ang mga manunulat ayon sa wikang ginamit sa literature: wikang Kastila, Tagalog at Ingles Nagsimula rin ang interes ng mga Pilipino sa panonood ng pelikula sa tagalog at Ingles. Sinilang ang mga pahayagan at magasin na nagging tahanan ng mga manunulat tulad ng Liwayway, Muling Pagsilang, Taliba, Democracia, Mithi. Maraming nakilalang
pagkakabuo ng Republika ng Pilipinas
PANAHON
NG HAPON
Katangian: Naging paksa ang mga katutubong ugali sa bukid at pakikipagsapalaran sa lungsod Nabigyan ng pagkakataon ang mga bagong manunulat na pumaimbulog sa larangan ng panitikan. Naging malaya ang lahat ng manunulat sa punto ng porma, teknik ng pagsulat at anyo ng panitikan. Nagkaroon ng karagdagang anyo ang tula na tinawag nilang malayang taludturan. Lumabas ang ilang tulang tagalog na nahahawig sa haiku o hokku ng mga Hapones. Nagkaroon ng iba’t ibang paksain ang mga kuwentong isinusulat na pinasimulan ng patimpalak sa kuwento ng Liwayway Magasin. Pinahintulutang buksan ang mga pahayagan na sumasangayon sa panuntunan ng censor (Manila Shimbunsa) Pinasara ang sinehan, ipinagbawal ang mga pelikulang Ingles kaya sumigla ang pagtangkilik sa mga Bodabil na palabas
PANAHON NG KALAYAAN Katangian: Ang pagbabagong pampanitikan sa panahong ito ay naging kapansinpansin. Nagkaroon ng aklatkatipunan sa akdang tula na pinasimulan ni Alejandro G. Abadilla Sumigla muli ang panitikan sa pagtatag ng mga samahan sa iba’t ibang larangan Tulad ng KADIPAN, PETA at Dramatic Philippines sa Dula. Nakilala sa tanghalan ang Talkies at Stage Show sa mga Opera House Naging paksain sa panitikan ang pagsasamantala at pagmamalabis sa mga wala o have nots. Ginamit ng mga kabataan ang campus jornal sa pagmumulat at pagsisiwalat ng katiwalaan sa pamahalaan sa mga akdang sinusulat.
PANAHON NG BAGONG LIPUNAN Katangian: Pansamantalang natigil ang lahat ng babasahin sa buong kapuluan nang ipahayag ang Batas Militar. Pinanagot ang mga naglimbag ng mga malalaswang babasahin Ipinasara ang mga sinehang nagtatanghal ng mga pelikulang maaring makasira sa moralidad ng mga Pilipino Pagbibigay ng guidelines o bagay sa dapat taglayin sa paglalathala ng mga pahayagan, magasin, komiks at mga pahayagang pampaaralan. Dumami ang mga kabataang manunulat sa Ingles at Filipino. Nagging bahagi ng pagbabago ng bansa ang Sining kaya sumigla ang paglikha ng mga awiting Pilipino, nagkaroon ng pagtatanghal ng mga konsiyerto, ballet at mga dula sa CCP.
manunulat sa iba’t ibang akdang pampanitikan tulad nina Jose Corazon de jesus, Amado V. Fernandez, Lope K. santos, Cirio H. Panganiban, Deogracias Rosario Atbp.
PANAHON NG KONTEMPORARYO Katangian: Ang mga manunulat na Pilipino, maging Ingles o sa wikang pambansa ay muling nanguna sa paglikha ng mga akdang pumupuna at nagpapakita ng tunay na larawan ng lipunan noon ay namamayani. Ang mga tula, maikling kuwento, nobela, dula at maging ang mga awitin ay nagpakilala ng naghihimagsik na damdaming Pilipino na nadarama noon. Nagpatuloy pa rin ang Liwayway sa paglalathala ng mga akdang likha ng ating manunulat. Nag-aalab na damdamin ng mga manunulat na makalikha ng mga obramaestra ng kasalukuyang panahon ang nagbunsod ng Unyon ng mga Manunulat sa Pilipino Karaniwang paksain sa mga akda ay mula sa kahirapan, katiwalian sa pamahalaan, aktibismo
karahasan, paglabag sa karapatan ng tao at iba pa.
