KALIGIRANG KASAYSA KASAYSAY YAN NG IBONG ADARNA Ang Ibong Adarna ay isa na ngayon sa mga kinikilalang kanon ng Panitikang Filipino.. Ito Filipino Ito ay may may buon buong g pama pamaga gatt na Corrido at Buhay na Pinagdaanan nang Tatlong atlong Principen Principeng g Magcacapa Magcacapatid tid na Anac nang Haring Haring Fernando Fernando at nang nang Reina Reina Valeriana sa Cahariang Berbania . Ayon sa mga historyador ng panitikan ng Pilipinas,
ang akdang ito ay hindi itinuturing na “orihinal” na nagmula sa Pilipinas Pilipinas tulad tulad din ng Bernardo Bern ardo Carpi Carpio o na na nagmul gmula a sa Europa Europa.. Ang Ang kasa kasays ysay ayan an ng Ibon Ibong g Adarn darna a ay maaaring hango sa mga kwentong bayan ng ibat ibang bansa tulad ng !ermany, "enmark, "enmark, #o #omania, mania, Austria, Austria, Finland, inland, at Indonesia. $ayroong $ayroong motif at cycle ang Ibong Adarna na matatagpuan sa mga kwentong bayan% may sakit ang inang reyna o amang hari, kailangan ang isang mahiwagang bagay upang gumaling tulad ng ibong umaawit, tubig ng buhay, halaman at iba pa. Paano kung gayon naging Ibong Adarna ang pamagat ng akdang ito& Ang sagot ay dahil napakahaba napakahaba ng pamagat pamagat at hindi nakakabi nakakabisado sado ng mambabasa mambabasa ang buong pamagat. Angkop naman ba ito& 'a isang pagsususring isinagawa ng mga kritiko ng panitikan, masasabing angkop ito dahil una sa lahat, ito ang gamot sa sakit ng hari ng Berbanya. Pangalawa, ito din ang pilit na pinagpunyagihan ng magkakapatid na hanapin upang hulihin. Ito din ang naging suri upang mahayag ang kataksilan nina "on Pedro at "on "iego, ito din ang nagpatunay na si "on (uan ang tunay na nakabihag sa kanya. 'amakatuwid, ang ibong Adarna ang naging susi upang malaman ang tunay na karapat)dapat sa trono ng hari. Ang Ibong Adarna sa Iba’t Ibang Bahagi ng Mundo *alan alang g bans bansan ang g ma matu tutu tuk koy na pina pinagm gmul ulan an ng tula tulang ng roma romansa nsang ng ito. ito. +umitaw ang anyong ito ng panitikan sa mga bansa ng Europa, !itnang 'ilangan, at maging sa Asya partikular partikular sa imog)'i imog)'ilangan langang g Asya. $ay pagkakaha pagkakahawig wig ang Ibong Adarna sa kasaysayan ng iba pang panitikang p anitikang pandaigdig. -alimbawa% •
Scala Scala Celi Celi – inalap ng isang paring "ominiko at sinasabing kinatha noon pang /011. $ay isang haring may sakit na nangangailangan ng tubig ng buhay upang gumaling. 2aglakbay)dagat ang kanyang tatlong anak ngunit ang bunso na mabait at magalang ang nakakuha ng lunas sa loob ng isang palasyo sapagkat tinulungan ito ng isang matanda.
•
Kwentong-bayan mula sa Denmark - 2agkasakit si -aring Eduardo ng England at ang lunas ay ang ibong Phoeni3 na pag)aari ng reyna ng Arabia. 'a huli, napangasawa ng bunsong prinsipe ang reynang ito.
•
Mula sa Malayo-Polinsia! sinulat ni Rn"ard Branstttr - $ay mga bahagi ito na kahawig ng Ibong Adarna, tulad ng tungkol sa “halaman ng buhay”
na
pinaghahanap
ng
marami.
Ang
pangunahing
tauhan,
si
"4a4alankara ay may dalawang kapatid na naglilo upang siraan siya sa amang maysakit. •
#s$anya% El Cuento del Pa4aro Adarna
•
Ar&nya% Ang $akababalaghang #uisenyor
•
Eskosya at Irlanda% Ang -aring Ingles at atlong Anak
•
Rusya! Litbiya! #stonya% Ang Ibong may !inintuang inig
•
Portugal! Grsya at Bulgarya% 'alaming $ahiko o Ibong $arilag Ang pagkakatulad naman nito sa mga pinagmulang bansa ay ang mga
sumusunod% /. Pare)parehong may sakit ang hari 5o reyan6 at kailangan nito ng lunas o gamot
5"enmark
at
Alemanya6 7. Ang lunas ay maaaring tubig, halaman ng buhay, o awit ng isang ibon 5Alemanya
at
!itnang 'ilangan6 0. araniwang ang naghahanap ng lunas ay magkakapatid na prinsipe at ang bunso
ang
laging sinuswerte 5Alemanya at Indonesia6 8. +aging nakapag)aasawa ng prinsesa ang nagtatagumpay sa paghanap ng lunas 5"enmark at Alemanya6 Ang 'ulang Ro&ansa at Kaugnayan nito sa Ibong Adarna Ang tulang romansa, o sa Ingles ay metrical romance, ay isang tulang pasalaysay tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan na karaniwang ang mga tauhan ay pawang napapabilang sa kaharian tulad ng prinsipe, prinsesa, hari, reyna at ilang dugong bughaw. 2aging palasak ang ganitong uri ng panitikan sa Europa.
Ang halimbawa ng tulang romansa ay ang oridong Ibong Adarna at Awit na Florante at +aura ni Fran9is9o Balta:ar. Ang salitang korido ay galing sa binalbal na salitang $ehikanong “9orridor” na nangangahulugang “kasalukuyang pangyayari”, ang $ehikanong salitang “9orridor” ay mula naman sa astilang “o99urido”. Isang anyo ng tulang romansa ang korido. 2aglalarawan ito ng pakikipagsapalaran sa buhay ng mga kababalaghan at pantasya,
nagpapamalas
ng
kagitingan,
kabayanihan
at pagkamaginoo.
+umaganap sa Europa ang korido bilang isang mataas na uri ng libangan at panitikan. 'inasabing ang korido ay batay sa mga alamat at kuwentong bayan sa Europa gaya ng Espanya, !resya, Italya, !ermany, "enmark, Pransiya, Austria at maging sa sina at $alay o Polenesia. 'a pananakop ng mga astila, ang tulang romansa 5korido6 ay nakarating sa $ehiko at di naglaon ay nakaabot sa Pilipinas noong /;/1. Ang (sa$in ng Pag)a)alathala at Paglagana$ 'a paglipas ng panahon, kinagawiang basahin ng mga katutubo ang korido. $arahil dala na rin ito ng kawalan ng ibang anyo ng panitikang mababasa noong panahong iyon sanhi ng kahigpitan ng mga paring astila sa pagpapahintulot ng pagkalat ng ibat ibang uri ng akdang maaaring basahin ng mga tao. -indi kailanman pinahihintulutan ang pagkalat ng mga babasahing hindi naglalaman ng magandang pagtingin sa relihiyong kanilang pinalaganap. ung titingnan, ang Ibong Adarna ay maituturing na kwentong bayan sapagkat hindi tiyak kung sino talaga ang totoong umakda nito. 'amantala, ayon naman sa isang unang pag)aaral, ang koridong Ibong Adarna ay binubuo ng /,1<; saknong at tinatayang umabot ito sa 8= pahina 5hindi ito opisyal6. 2ang isalin sa *ikang agalog ang naturang korido, ipinagpapalagay na ganito ang mga nangyari% •
Ang pangalan ng orihinal na may)akda, na nagmula sa kung saan)saang bansa sa Europa ay hindi na isinulat ng mga sumunod na nagpalimbag,
•
ginamit ng mga tagapagsalin ang kanilang pangalan, ngunit ito>y di isinama sa pagpapalathala,
•
ang mga kauna)unahang salin ng akdang ito ay pawang sulat)kamay at nang maglaon ay hindi na kinopya ng mga sumunod pang nagsalin ang mga pangalan ng nauna sa kanila at,
•
sapagkat hindi nga tiyak kung sino talaga ang totoong may)akda ng korido, pinili na lamang ng nakararaming tagapagsalin na huwag ng isama ang kanilang pangalan sa pagpapalimbag.
2agsimulang maging popular ang Ibong Adarna sa Pilipinas nang ito>y isalin sa katutubong wika. Ang bawat kopya ng akdang ito ay ipinagbibili sa mga perya na karaniwang nagpapalipat)lipat sa mga bayang nagdiriwang ng pista. 2gunit marami noon ang di marunong bumasa kaya>t iilan lamang ang mga kopyang napalimbag. 'a kabutihang)palad, di nagtagal ay itinanghal na ito sa mga entablado tulad ng komedya o moro)moro. Ang karaniwang kaanyuan ng nasabing korido na siya ngayong pinag)aaralan sa mga paaralan ay ang isinaayos na salin ni $ar9elo P. !ar9ia noong /?8?. At dahil nga sa kawalang)katiyakan kung sino ang orihinal na may)akda at dahil na rin sa kasikatan nito sa Panitikang Filipino, maraming nag) aakala na ang Ibong Adarna ay katutubo mismo sa Pilipinas. Bagamat ang Ibong Adarna ay itinuturing na hindi katutubo, nagtataglay naman ito ng mga halagang pangkatauhan at kaugaliang taglay rin ng mga Pilipino gaya
ng
pananampalataya
pagpapahalaga
sa
sa
edukasyon,
Panginoon,
pagmamahalan
pagpapatawad
sa
kapwa,
sa
pamilya,
pagtulong
sa
nangangailangan, pagdiriwang, pagtanaw ng utang na loob at marami pang iba. aya naman hanggang sa kasalukuyan ay patuloy na pinag)aaralan ito bilang bahagi ng kurikulum sa unang taon upang mapalaganap hanggang sa susunod pang henerasyon ang kalinangan ng ulturang Pilipino na taglay ng koridong Ibong Adarna. Ang Korido at A"it 2akarating ang korido sa Pilipinas nang dalhin ito ng mga astila mula sa Europa na ang layunin ay mapalaganap ang relihiyong ristiyanismo sa bansa. $ula sa banyagang padron ang korido ngunit pagdating sa Pilipinas ay sinangkapan ito ng mga katutubong kaugalian upang maitanghal ang natatangi at naiibang kaligiran nito. 'amantala, sa tradisyon ng panitikang Filipino, lahat ng mahahabang tulang pasalaysay ay itinatanghal o binibigkas nang pakanta. "ahil ang ugat naman ng tulang romansa
ay
balada na nilikha para kantahin, nawala na ang pagkakaiba ng dalawang anyo ng tulang romansa. Ang awit ay itinuturing na korido at ang korido ay tinatawag na awit. otoo ito sa mga awit at korido ng Pangasinan, Ilo9os at Iloilo. 'a atagalugan lamang pinag)
iiba ang awit at ang korido. 2agkakatulad ang awit at ang korido sa dalawang bagay. Parehong pakanta ang
bigkas
o basa ng mga ito@ parehong aapating linya 5uatrain6 ang berso sa bawat saknong. !ayunman, ang mga historyador ng panitikan ng Pilipinas ay gumawa ng mga batayan ng pagkakaiba ng dalawang anyong ito ng tulang romansa. 2arito ang katangian ng isang korido% /. Ang sukat ng bawat linya sa isang saknong ay wawaluhing pantig 7. $abilis ang pag)awit o pagbigkas nito tulad sa mabilis na pagsasalaysay 0. Ang paksa ay alamat at pantasya, may kapangyarihang supernatural ang tauhan kung minsan 8. $ay malalim na damdaming relihiyoso Ang awit naman ay may ganitong katangian% /. Ang sukat ng bawat saknong ay lalabindalawahing pantig 7. $abagal ang pagbigkas o pag)awit nito kaya madamdamin 0. -igit itong makatotohanan dahil ang paksa ay malapit sa kasaysayan 8. -igit na buhay at masigla ang damdamin nito Pagsi$at sa (&iiral na Kasaysayan ng Ibong Adarna Ayon kay "r. #oberto . Aonueo ng Pamantasang Ateneo de $anila 5Ad$D6, ang dalumat ng Ibong Adarna ay hindi nalalayo sa mga epikong bayan sa Pilipinas. $araming ibon sa Pilipinas, at gaya sa mga epikong udaman at $anobo ay marunong ding magsalita at may kapangyarihang manggamot, lumipad nang mataas, at tumulong sa sinumang makapagpapaamo rito. Ipinaliwanag ito nang malalim ni Aonueo sa kaniyang akdang "alumat ng Ibon% Panimulang ala sa -ulagway at Anino ng Ibon sa Panulaang Filipinas. aya naman para sa ilang iskolar ng panitikan, naniniwala silang bagamat ang konsepto at kontekstong nakapaloob sa Ibong Adarna ay maka)kanluran, ay isinulat ito ng isang mahusay na makatang Pilipino (ose "ela Cru:.
Mga Sanggunian% /. Corrido at Buhay na Pinagdaanan nang atlong Prin9ipeng $ag9a9apatid na Ana9 nang -aring Fernando at nang #eina Galeriana sa Cahariang Berbania. *alang awtor. $aynila% Imprenta at Papeleria ni (uliana $artine:, walang petsa. 7. $uling inilathala sa elektronikong paraan ng he Pro4e9t !utenberg, at ginawa nina amiko I. Cama9ho, (erome Espinosa Baladad, Pilar 'omo:a, at P! "istributed ProoHreaders mula sa pagkopyang inilaan ng Dniersity oH $i9higan. $ababasa ang elektronikong sipi sa Pro4e9t !utenburg Ibong Adarna by Anonymous 0. Almario, Girgilio '. atutubong 'angkap sa ulang agalog. +ungsod Pasig% Anil Publishing -ouse, /?=8. 8. Aonueo, #oberto . "alumat ng Ibon% Panimulang ala sa -ulagway at Anino ng Ibon sa Panulaang Filipinas, nalathala sa -ulagway. +ungsod ue:on% Jragon Poets Cir9le, 7118. <. https%KKLlipinotek.wordpress.9omK71/0K10K7?Kibong)adarna)bilang)tulang) romansaK ;. http%KKwww.wika.9lubKibong)adarnaKaralin)/)ang)kaligirang)kasaysayan)ng) koridong)ibong)adarna M. https%KKLlipinotek.wordpress.9omK71/0K10K7?Kkaligirang)pangkasaysayan)ng) koridong)ibong)adarna)tulang)romansaK =. https%KKwww.s9ribd.9omKdo9K/7/;1<;8=KPA!'D'D#I)'A)J#I"J2!)IBJ2!) A"A#2ANdownload
