Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna Tinipon at sinulat ni Allan A. Ortiz
Sa pagbabasa ng akdang pampanitikan kailangan mong alamin ang kasaysayan sa likod ng pagkakalikha ng isang akda. Mas nauunawaan natin kung paano at bakit nalikha ang isang akda. Gaya ng obrang “Ibong Adarna” na lumaganap noong panahon ng Kastila na isang yaman ng panitikang Pilipino na dapat nating basahin at pag-aralan.
Ang Kaligirang Kasaysayan ng Koridong Ibong Adarna
Ang Ibong Adarna ay isang pasalaysay na tula na ang buong pamagat
ay Corrido
at
Buhay
na
Pinagdaanan
nang
Tatlong
Principeng Magcacapatid na Anac nang Haring Fernando at nang Reina Valeriana sa Cahariang Berbania. Walang tiyak na petsa ang tula, at nananatiling lihim ang awtor nito, bagaman may ilang naniniwala na ang nasabing tula ay isinulat ni Huseng Sisiw na palayaw ni Jose de la Cruz ngunit wala pa ring katibayan. Si Huseng Sisiw, ayon kay Julian Cruz Balmaseda, ang nagturo umano kay Francisco Balagtas kung paano sumulat ng tula. Umiinog ang tula sa magkakapatid na sina Don Juan, Don Diego, at Don Pedro na pawang nagsikap makuha ang mahiwagang Ibong Adarna na dumarapo sa puno ng Piedras Platas doon sa
Bundok Tabor. Kailangang makuha ng kahit sino man sa kanila ang ibon upang mapagaling si Haring Fernando na noon ay dinapuan ng kung anong sakit na hindi kayang gamutin ng karaniwang mediko. Ang mahiwagang huni ng nasabing ibon ang makapagpapagaling lamang umano sa sakit ng hari. Ang magkakapatid ang nakahanay na magiging tagapagmana ng korona't setro ng hari.Sumapit na sila sa takdang gulang at dumaan sa mga pagsasanay sa pananandata, gaya ng inaasahan sa sinumang prinsipe. Ngunit hindi sapat iyon sa haharapin nilang pagsubok. Kapuwa nabigo sina Don Diego at Don Pedro na mahuli ang ibon, at naghunos bato sila nang mapahimbing sa matarling na awit ng Adarna at maiputan nito. Ngunit naiiba si Don Juan, na nabatid ang lihim ng Ibong Adarna nang tulungan ng nasabing prinsipe ang isang matandang nasalubong sa daan. Binigyan din ng mahihiwagang gamit ng matanda si Don Juan, upang mabihag ang ibon at mapanumbalik ang buhay ng kaniyang dalawang kapatid. Ngunit nagtaksil sina Don Pedro at Don Diego kay Don Juan. Inagaw nila ang Adarna na hawak ng bunsong kapatid. Muntik na nilang mapatay si Don Juan, nang iwan sa isang malalim na balon. Ngunit muling nakaligtas si Don Juan sa tulong ni Donya Maria, at ipinagpatuloy ang pakikipagsapalaran sa lupain ng Reino de los Cristal. Napaibig din si Don Juan sa dalawa pang kapatid ni Maria, na sina Donya Leonora at Donya Juana. Kahit ibig pakasalan ng binata ang
sinuman sa mga dalaga'y kailangang muling dumaan siya sa mga pagsubok na mula kay Haring Salermo. Nagtagumpay muli si Don Juan, nagpakasal kay Donya Maria, at namuhay nang maligaya sa kahariang nakamit niya.Samantala, ang Ibong Adarna ay mistulang tagapagbunyag ng lihim na naganap sa pagtataksil kay Don Juan. Waring ginamit lamang itong instrumento upang itampok ang mga kagila-gilalas na pakikipagsapalaran ng mga prinsipe sa iba't ibang pook. Ang anyo ng tula korido ay isang anyo ng tulang Espanyol na gumagamit ng sukat na wawaluhin at karaniwang may isahang tugma. Ayon sa pag-aaral ni Damiana L. Eugenio, karaniwang pinapaksa ng korido ang buhay o pakikipagsapalaran nina Charlemagne (Carlo Magno) at Haring Arthur (Arturo), at ang kaligiran ng Troya, Gresya, at Roma. Kasama sa mga elemento ng tula ang matimyas na pag-iibigan, ang relihiyosong paniniwala, at ang kagila-gilalas o pantastikong pangyayari. Mula sa banyagang padron ang korido, ngunit pagsapit sa Filipinas ay kinasangkapan ng mga katutubong Pilipino upang itanghal ang kanilang naiibang kaligiran. Ang paggamit ng terminong "korido" sa Filipinas ay waring pagtatangkang tabunan ang katutubong tulang dalít na ang sukat ay wawaluhin din at may isahang tugma, ani Virgilio S. Almario, na nag-aral nang malalim hinggil sa katutubong uri ng tulang Tagalog.
Ang
salitang
korido
“corridor”
na
Mehikanong
salitang
ay
galing
nangangahulugang “corridor”
sa
salitang
“kasalukuyang ay
mula
Mehikanong
pangyayari”,
naman
sa
ang
Kastilang
“occurido”. Ito’y isang anyo ng tulang romansa na naglalarawan ng pakikipagsapalaran sa buhay ng mga kababalaghan at pantasya, nagpapamalas
ng
kagitingan,
kabayanihan
at
pagkamaginoo.
Kinilalang isang mataas na uri ng libangan ang korido nang ito’y lumaganap
sa
Europa.
Sinasabing
ang
korido
ay
batay
sa
mga
alamat at kuwentong bayan sa Europa gaya ng Espanya, Gresya, Italya, Germany, Denmark, Pransiya, Austria at maging sa Tsina at Malay o Polenesia. Samantala, ang koridong Ibong Adarna ay binubuo ng 1,056 saknong, at umabot sa 48 pahina. Maraming alusyon ang ginamit na hindi lamang mula sa Europa, bagkus maging sa Gitnang Silangan. Bagaman sa unang basa'y mahihinuhang may bahid ng Kristiyanismo ang talakay ng tula, nalalahukan din yaon ng mga konseptong gaya ng sa Budismo at Islam, ayon na rin sa pag-aaral ni Roberto T. Añonuevo. Ang dalumat ng Ibong Adarna ay hindi nalalayo sa mga epikong bayan sa Pilipinas. Maraming ibon sa Pilipinas, at gaya sa epikong Kudaman at Manobo ay marunong ding magsalita at may kapangyarihang manggamot, lumipad nang mataas, at tumulong sa sinumang makapagpapaamo rito. Ipinaliwanag ito nang malalim ni Añonuevo sa kaniyang akda hinggil sa dalumat ng ibon.
Sa pananakop ng mga Kastila, ang Ibong Adarna ay nakarating sa Mexico at di nagkalaon ay nakaabot sa Pilipinas. Nakarating ang korido sa Pilipinas nang dalhin ito ng mga Kastila mula sa Europa na ang layunin ay mapalaganap ang relihiyong Kristiyanismo sa bansa. Mula sa banyagang padron ang korido ngunit pagdating sa Pilipinas ay sinangkapan ito ng mga katutubong kaugalian upang maitanghal ang natatangi at naiibang kaligiran nito. Kinagawiang basahin ng mga katutubo ang korido dala na rin ng kawalan ng ibang anyo ng panitikang mababasa noong panahong iyon
sanhi
na
pagpapahintulot
rin
ng
kahigpitan
ng
pagkalat
ng
ng
iba’t
mga
paring
ibang
uri
Kastila ng
sa
akdang
maaaring basahin ng mga tao. Ang buhay ng mga maharlikang angkan at
kaharian
na
taliwas
sa
pamumuhay
sa
ating
bansa
kaya
tinangkilik ng mga katutubo ang panitikang ito. Ang kahigpitan ng mga prayle sa pagpapalaganap ng babasahin ay nararapat lamang nagtataglay ng magandang pagtingin
at panrelihiyong katangian
upang pahintulutan maipalimbag.
Kung titingnan, ang Ibong Adarna ay maituturing na kwentong bayan sapagkat hindi tiyak kung sino talaga ang totoong umakda nito. Ipingpalagay nang isalin sa wikang Tagalog ang Ibong Adarna, ipinagpapalagay na ang pangalan ng orihinal ay nangmula sa ibang bansa sa Europa at hindi na naisama ang pangalan ng
may-akda; ginamit ang pangalan ng tagapagsalin ngunit hindi isinama sa pagpapalathala; ang kauna-unang salin nito ay nasa anyong sulat-kamay at nang maglaon ay hindi na kinopya ng mga sumunod pang nagsalin ang pangalan nang nauna sa kanila; at dahil hindi tiyak kung sino ang tunay na may-akda nito, pinili na lamang ng nakararaming tagapagsalin na huwag nang isama ang kanilang pangalan sa pagpapalimbag. Nagsimulang maging popular ang Ibong Adarna sa Pilipinas nang ito'y isalin sa katutubong wika. Ang bawat kopya ng akdang ito ay ipinagbibili sa mga perya na karaniwang nagpapalipat-lipat sa mga bayang nagdiriwang ng pista. Ngunit marami noon ang di marunong bumasa kaya't iilan lamang ang mga kopyang napalimbag. Sa kabutihang-palad, di nagtagal ay itinanghal na ito sa mga entablado tulad ng komedya o moro-moro. Ang karaniwang kaanyuan ng nasabing korido na siya ngayong pinag-aaralan sa mga paaralan ay ang isinaayos na salin ni Marcelo P. Garcia noong 1949. Hinalaw ang Ibong Adarna, at isinapelikula, isinalin sa dulang panradyo, teatro, sayaw, at sa kung ano-ano pang pagtatanghal. Pinakialaman din ng kung sino-sinong editor ang nasabing korido pagsapit sa teksbuk, at ang orihinal na anyo nito ay binago ang pagbaybay at isinunod ayon sa panlasa o paniniwala ng editor at publikasyon. Sa kasalukuyan, ang Ibong Adarna ang isa sa mahahalagang akda na pinag-aaralan ngayon sa
mataas na paaralan, alinsunod sa kurikulum na itinakda ng Kagawaran ng Edukasyon. Bagaman
ang
Ibong
Adarna
ay
isa
na
ngayon
sa
mga
kinikilalang bahagi ng Panitikang Pilipino, ang akdang ito ay hindi
orihinal
na
nagmula
sa
Pilipinas.
Ito'y
tulad
din
ng
Bernardo Carpio na nagmula sa alinmang bansa sa Europa. Bagama’t ang Ibong Adarna ay itinuturing na hindi katutubo, nagtataglay naman ito ng mga halagang pangkatauhan at kaugaliang taglay rin ng
mga
Pilipino
gaya
ng
pagmamahalan
sa
pamilya,
pagpapatawad
sa
kapwa,
pananampalataya pagpapahalaga pagtulong
sa sa
sa
Panginoon, edukasyon,
nangangailangan,
pagdiriwang, pagtanaw ng utang na loob at marami pang iba. Kaya naman hanggang sa kasalukuyan ay patuloy na pinagaaralan
ito
bilang
bahagi
ng
kurikulum
sa
unang
taon
upang
mapalaganap hanggang sa susunod pang henerasyon ang kalinangan ng Kulturang Pilipino na taglay ng koridong Ibong Adarna.
http://tl.answers.com/ http://www.wika.club/ http://documents.tips/ https://filipinotek.wordpress.com/ PAGHAHAMBING NG AWIT AT KORIDO
Ang AWIT at KORIDO ay dala ng mga Kastila buhat sa Europa. Ayon sa isang kritiko, ang kasaysayan ng “Ibong Adarna” ay
maaaring hango sa mga kuwentong bayan ng iba’t ibang bansa tulad ng Germany, Denmark, Romania, Austria, Finlad, at Indonesia. Mayroon ang “Ibong Adarnang” motif at cycle na matatagpuan sa mga kwentong bayan: may sakit ang inang reyna o amang hari. Kailangan nang isang mahiwagang bagay upang gumaling tulad ng ibong umaawit, tubig ng buhay, at halaman. May pagkakahawig ang “Ibong Adarna” sa kasaysayan. Ilan dito ay: 1. Mula ito sa Kwentong “Scala Celi”. Kinalap ng isang paring Dominiko, na sinasabing katha noong pang 1300. -May isang haring may sakit na nangangailangan ng tubig ng buhay upang gumaling. Naglakbay-dagat ang kanyang tatlong anak ngunit ang bunso na mabait at magalang ang nakakuha ng lunas sa loob ng isang palasyo sapagkat tinulungan ito ng isang matanda. Iba pang kahawig na kuwento. . . 2. Mula sa Denmark(1696). -Nagkasakit si Haring Eduardo ng England at ang lunas ay ang ibong Phoenix na pag-aari ng reyna ng Arabia. Sa huli, napangasawa ng bunsong prinsipe ang reynang ito. 3. Mula sa Malayo-Polinesia,sinulat ni Renward Branstetter. -May mga bahagi ito na kahawig ng Ibong Adarna, tulad ng tungkol sa “Halaman ng buhay” na pinaghahanap ng marami. Ang pangunahing tauhan, si Djajalankara ay may dalawang kapatid na naglilo upang siraan siya sa amang maysakit.
4. Mula sa Hessen, Alemanya (1812) - "The Golden Bird" ay isang Brothers Grimm fairy tale, bilang
57, nailathala noong 1812
tungkol sa paghahanap ng isang ginintuang ibon ng tatlong anak ng hari dahil sa pagnanakaw nito ng gintong mansanan sa kanilang bakuran at itinalaga ang mga anak na hulihin ang ginintuang ibon. Nakausap nila ang isang lobo at pinayuhan sila kung paano nila mahuhuli ang ibon ngunit binaliwala ng dalang prinsipe at ang bunso lamang ang nakinig at gumawa ng payo ng lobo. Nang mahuli ang ibon ay ikinulong to sa hawlang yari sa kahoy.
5. Mula sa Paderborn, Alemanya – isang ibong ginto ang lagging nagnanakaw ng isang bungang ginnto sa punong mansanas ng hari. Isa=isang nagbantay ang tatlong anak ng hari ngunit ang bunso lamang ang nakakita sa ibon at nakahuli nito. Sa kasamaang palad, ang prinsipe ay nahuli ng haring may-ari ng ibon, na nangakong ibibigay rito ang ibong ginto kung mahuhui ng prinsipe ang kabayong ginnto. Sa tulong ng isang zorra, nalampasan ng prinsipe ang mga pagsubok at naiuwi niya ang ibong ginto at nailigtas pa ang mga kapatid. 6. Mula sa Vaderbon, isinulat ni Gretchen Wild ang “Ang Maputing Kalapati” (1808) – May isang hari na may punong peras. Lagging nawawalan ang bunga nito kaya’t pinabantayan ng hari ang puno sa kanyang tatlong anak na lalaki. Nakatulog ang dalawang nakatatanda at ang ikatlo ang
nakakita sa isang kalapating puti na nagnanakaw ng bunga. Sa tulong ng isang matanda, nasundan niya ang ibon at nakita itong ballot ng sapot ng gagamba. Nnag pakawalan ito ng prinsipe ay nagbago ang anyo ng kalapati at nagging isang prinsesa, na napangasawa ng prinsipe.
7. Mula sa “Isang Libo’t Isang Gabi” – may isang kuwenyong pinamagatang “Tatlong Prinsipe sa China.” Nagkasakit ang ina at ang lunas ay ang tubig ng buhay. Ang bunsong anak ang nakakuha nito matapos ang maramig pakikipagsapalaran, at sa huli, ang bunso ang naging isang sultan.
8. Mula sa Malische- Marchen na tinipon ni Paul Ambruch Ang mga kuwentong-bayan na ito ay may pagkakahawig ngunit may pagkakaiba dahil sa kulturang pinagmulan ng bansa. May dalawang anak ang hari. Nabulag at nabingi ang hari at ang tanging lunas ay isang ibon na ipinahanap sa dalawang anak. Nagtungo sa isang masayang lugar ang nakatatanda, samantala ang nakababata ay nakarating sa isang lugar na kinatagpuan niya ng isang patay na walang maglibing. Inilibing niya ang bangkay at ang kaluluwa nito ay nag-anyong uwak na tumulong s akanya sa paghahanap sa ibon. Nahuli niya ang ibon at napangasawa ang isang babaeng may pakpak. Ngunit nang magkita ang magkapatid, inihulog nito ang nakababatang
kapatid sa balon at iniuwi ang ibon at ang babae. Samantala, ang nakababatang prinsipe ay muling tinulungan ng uwak at inihaon siya sa balon. Nakauwi ang prinsipe at pinarusahan ang nakatatandang kapatid. Umawit ang ibon at muling nakakita at nakarinig ang hari. Ngunit bahagi nito ay nakalimutan ng prinsipe ang uwak gaya ng paglimot ni Don Juan kay Maria.
Ano naman ang ibig sabihin ng Tulang Romansa? TULANG ROMANSA – ay tulang pasalaysay tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan. -Ang mga tauhan ay pawang napapabilang sa kaharian tulad ng prinsipe, prinsesa,hari, reyna at ilang dugong bughaw. -Naging palasak sa Europa, at maaring nakarating sa Pilipinas mula sa Mexico noon pang 1610. -Ang palasak na halimbawa ng tulang romansa ay ang Koridong Ibong Adarna at Awit na Florante at Laura ni Francisco Baltazar.
Ang Tulang Romansa sa Europa at sa Pilipinas sa Europa
Ang Ibong Adarna ay isang tulang romansa (metrical romance). Ito ay kathang-isip na tulang pasalaysay tungkol sa
pakikipagsapalaran o abentura ng mga bayani na karaniwang dugong bughaw tulad ng prinsipe at prinsesa. Naiiba ito sa epiko na tungkol din sa kabayanihan at abentura ng pangunahing tauhan. Ang salaysay sa tulang romansa ay may halong kulay at damdamin ng romansa.
Bago pa dumating ang Edad Media (Middle Age), naging paborito na ng madla sa kontinente ng Europa ang mga salaysay ng abentura at kabayanihan. Lalo pa nang ihawig ito sa kasaysayan o sa malalaking pangyayari noon. Sa mga panahong iyon, malawak na ang interes ng kababaihan sa panitikan at likas na ang pagkagusto nilang makabasa ng mga akda tungkol sa pag-ibig. Ang tulang romansa na dati’y nasa wikang Pranses lamang o sa ibang diyalekto ng Latin ay nakarating din sa Inglatera. Balada (ballad) ang ugat ng tulang romansa. Ang balada ay isang maikling tulang pasalaysay na karaniwang nakaugnay sa alamat o kwentong-bayan. Kasabay ng pag-usbong ng pananalig sa Kristiyanismo sa buong Europa, lalo na ng debosyon kay Birheng Maria, sumikat ang tulang romansa. Sa tulang ito, ang debosyon ay patungkol naman sa isang babae, dugong bughaw, maaaring asawa ng hari o panginoon. Idinaraan ito sa isang ritwal sa korte ng kaharian, tulad ng ginawa ng mga Trubador sa Provence, isang lalawigan sa Pransya. Bumibigkas ng mga tulang liriko ang isang kabalyero (knight). Sinasabi sa tula
na walang pasubali ang pagsunod ng kabalyero sa ipinag-uutos ng kanyang reyna o dama bilang patunay ng kanyang katapatan dito. Mula roon, kumalat na ang ganitong pagbigkas hanggang sa makarating din sa Inglatera. Dahil ang orihinal ng mga tulang lirikong ito ay nasa wikang Pranses, nagkaroon ito ng bersyon sa mga wikang Ingles, Espanyol, at iba pang wika ng karaniwang mamamayan.
Sumikat naman ang tulang romansa sa Espanya sa panahon ng mga haring Katoliko. Naluklok sa trono sina Haring Fernando at Reyna Isabel ng Espanya noong 1479 hanggang sa paghalili ng anak nilang si Haring Carlos noong 1519. Ito ang panahong naitaboy na ng mag-asawa sa probinsya ng Granada ang mga Moro. Noon ay hindi na tanyag ang mga anyo ng tulang villancicos, juglares, at cantares de gesta. Ang panitikan ay hindi na lamang pandugong bughaw kundi pangmadla na rin. Ang tulang romansa ay lumaganap sa karaniwang mamamayan.
Sa Pilipinas Naging dalawa ang anyo ng tulang romansa nang maging popular ito sa Pilipinas— ang awit at ang korido. Hanggang ngayon ay wala pang pag-aaral na nakasisiguro kung kailan at paano ito nakarating sa kapuluan, gayundin kung paano ito nagkaroon ng pagkakaiba. May nagsasabing galing ito sa Mehiko na gumamit ng
salitang korido na balbal ng ocurrido (nangyari) na salitang Espanyol. Sa totoo, may dumarating noon sa Pilipinas na buletin o opisyal na pabalita ng pamahalaan ng Mehiko, ang corridos. Ngunit sa tradisyon ng panitikang Pilipino, lahat ng mahahabang tulang pasalaysay ay itinatanghal o binibigkas nang pakanta. Dahil ang ugat naman ng tulang romansa ay balada na nilikha para kantahin, nawala na ang pagkakaiba ng dalawang anyo ng tulang romansa. Ang awit ay itinuturing na korido at ang korido ay tinatawag na awit. Totoo ito sa mga awit at korido ng Pangasinan, Ilocos, at Iloilo. Sa Katagalugan lamang pinag-iiba ang awit at ang korido.
Nagkakatulad ang awit at ang korido sa dalawang bagay. Parehong pakanta ang bigkas o basa ng mga ito; parehong aapating linya (quatrain) ang berso sa bawat saknong. Gayunman, ang mga historyador ng panitikan ng Pilipinas ay gumawa ng mga batayan ng pagkakaiba ng dalawang anyong ito ng tulang romansa.
Ang Pagkakaiba ng Awit at ng Korido Narito ang katangian ng isang korido: 1. Ang sukat ng bawat linya sa isang saknong ay wawaluhing pantig 2. Mabilis ang pag-awit o pagbigkas nito tulad sa mabilis na pagsasalaysay
3. Ang paksa ay alamat at pantasya, may kapangyarihang supernatural ang tauhan kung minsan 4. May malalim na damdaming relihiyoso Ang awit naman ay may ganitong katangian: 1. Ang sukat ng bawat saknong ay lalabindalawahing pantig 2. Mabagal ang pagbigkas o pag-awit nito kaya madamdamin 3. Higit itong makatotohanan dahil ang paksa ay malapit sa kasaysayan 4. Higit na buhay at masigla ang damdamin nito Mga Halimbawa ng Tulang Romansa sa Pilipinas Katulad ng nabanggit, maliban sa mga Tagalog ay magkakatulad ang mga paksa, estilo, at kilos ng awit at korido sa iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas. Ngunit sa pangkalahatan, mapapangkat sa tatlo ang saklaw ng mga paksa ng tulang romansa: 1. Mga salaysay tungkol kay Carlo Magno (Charlemagne) at mga tauhan nito 2. Mga salaysay hinggil sa Tabla Redonda (Round Table) ni Haring Arthur 3. Mga salaysay tungkol sa pagbagsak ng Troy mula sa kasaysayan ng Gresya at ng Roma
Bukod pa rito, maraming awit at korido ang hinango naman sa mga alamat, kwentong-bayan, buhay ng mga santo, at salaysay mula sa Bibliya. Ayon kay Dr. Damiana Eugenio, isang iskolar ng
folklore, ang halimbawa ng awit ay ang Doce Pares, Rodrigo de Villa, at Tanyag na Kasaysayan ni Bernardo Carpio (ni Jose de la Cruz o Huseng Sisiw); Florante at Laura (ni Francisco Balagtas); Dama Ines at Prinsipe Florinio (ni Ananias Zorilla); Tablante de Ricamonte (panahon ni Haring Arthur); at Prinsipe Paris (panahon ng Troy). Idinagdag pa ni Eugenio ang Prinsesa Florentina bilang halimbawa ng korido bukod sa Ibong Adarna. Ang Ibong Adarna sa Iba’t Ibang Bahagi ng Mundo
Walang bansang matutukoy na pinagmulan ng tulang romansang ito. Sinasabi lamang na may mga pagkakahawig ang mga tauhan at pangyayari sa mga salaysay nito. Lumitaw ang anyong ito ng panitikan sa mga bansa ng Europa, Gitnang Silangan, at maging sa Asya. Ang pagkakatulad naman nito sa mga pinagmulang bansa ay ang mga sumusunod: 1. Pare-parehong may sakit ang hari at kailangan nito ng lunas o gamot (Denmark at Alemanya) 2. Ang lunas ay maaaring tubig, halaman ng buhay, o awit ng isang ibon (Alemanya at Gitnang Silangan) 3. Karaniwang ang naghahanap ng lunas ay magkakapatid na prinsipe at ang bunso ang laging sinuswerte (Alemanya at Indonesia)
4. Laging nakapag-aasawa ng prinsesa ang nagtatagumpay sa paghanap ng lunas (Denmark at Alemanya)
PAGHAHAMBING SA AWIT AT KORIDO AWIT
Korido
(sadyang para awitin)
(sadyang para basahin)
SUKAT
Tig-12 pantig ang bawat taludto
Tig-8 pantig ang bawat taludtod
HIMIG
Mabagal, banayad, o andante
Mabilis o allegro
PAGKAMAKATOTOHANAN
Ang pakikipagsapalaran ng mga tauhan ay maaaring maganap sa tunay na buhay.
Ang pakikipagsapalaran ng mga tauhan ay maaaring sa tunay na buhay.
Mga Sanggunian: http://www.wika.club/ibong-adarna/aralin-1-ang-kaligirangkasaysayan-ng-koridong-ibong-adarna http://documents.tips/documents/kasaysayan-ng-ibong-adarna.html https://filipinotek.wordpress.com/2013/03/29/kaligirang-pangkasaysayan-ng-koridong-ibongadarna-tulang-romansa/ https://en.wikipedia.org/wiki/The_Golden_Bird https"<<=lipinotek.wordpress.!om<5-
http"<
g(kasaysayan(ng(koridong(ibong(adarnahttps"<<=lipinotek.wordpress.!om<5koridong(ibong(adarna(tulang(romansa< http://www.docfoc.com/kaligirang-kasaysayan-ng-ibong-adarna-1 http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_kaligirang_pangkasaysayan_ng_Ibong_Adarna
