IMPACTO IMPACTO DE LAS TELECOMUNICACIONES EN MEXICO INTRODUCCION: Dr. Ricardo Zermeño Gonz!ez Para a!inear a!inear !a" #ecno!o$ #ecno!o$%a" %a" de in&ormac in&ormaci'n i'n ( com)nica com)nicacion cione" e" a! de"arro de"arro!!o* !!o* e" +reci"o +reci"o en#ender !o" &ac#ore" ,)e a&ec#an ") ado+ci'n ( a+ro-ecamien#o. En e! +re"en#e ar#%c)!o ana!izar/ !a re!aci'n ,)e e0i"#e en#re !a in-er"i'n en e"#a" #ecno!o$%a" ( !a +rod)c#i-idad* a"% como !a "i#)aci'n ac#)a! ( +er"+ec#i-a" de! +a%". 1)i"iera +ro&)ndizar en !a rea!idad me0icana* +ero an#e" e" nece"ario com+arar!a con !a e-o!)ci'n de !a" #ecno!o$%a" de in&ormaci'n ( com)nicacione" com)nicacione" 2TIC3 en o#ra" !a#i#)de". En 4567* Ro8er# So!o9* +remio No8e! de econom%a* econom%a* a&irm': T) +)ede" -er ,)e -i-imo" !a era de !a" com+)#adora" en #odo" !ado" meno" en !a" e"#ad%"#ica" e"#ad%"#ica" de +rod)c#i-idad;. +rod)c#i-idad;. E"#a a&irmaci'n in"in)a8a ,)e no e0i"#%a )na c!ara corre!aci'n corre!aci'n en#re !a in-er"i'n #ecno!'$ica ( !a +rod)c#i-idad de !a econom%a en !o $enera! o de "ec#ore" e"+ec%&ico"< e"#a &)e ca#a!o$ada como !a +arado=a de !a +rod)c#i-idad;. A +ar#ir de a% "e ori$in' )na -a"#a "erie de in-e"#i$acione"* "o8re #odo acad/mica"* ,)e 8)"ca8an re8a#ir o com+ro8ar dica +arado=a. >o( en d%a* e0i"#e am+!ia e-idencia de )na re!aci'n direc#a ( e"#r e"#rec eca a en#r en#re e e! a-an a-ance ce econ econ'm 'mic ico o ( !a in-e in-er" r"i' i'n n en #ecn #ecno! o!o$ o$%a %a" " de in&o in&orm rmac aci' i'n n ( com)nicacione"* com)nicacione"* a +e"ar de ,)e en !o" ?!#imo" me"e" !a ca%da de !a !!amada econom%a econom%a di$i#a! no" a(a +)e"#o de n)e-o a d)dar. E"#a e-idencia* "in em8ar$o* e" con#)nden#e en +a%"e" de"arro!!ado" ( m)( e"ca"o" en +a%"e" emer$en#e"* como M/0ico. En +a%"e" en -%a" de de"arro!!o e"#a corre!aci'n e" d/8i! o n)!a +or !a" "i$)ien#e" razone": 4. In-e In-er" r"i' i'n n 8a=a 8a=a.. @. In&rae"#r)c#)ra de co8er#)ra !imi#ada. . Poca e0+eriencia en !a ado+ci'n de !a #ecno!o$%a. B. In")&icien#e ma"a cr%#ica 2+oca" em+re"a" e"#n in#e$rada" en#re "% a #ra-/" de !a" rede"3. In#erne# en$!o8a #oda" !a" #ecno!o$%a" #ecno!o$%a" in&orm#ica" ( de #e!ecom)nicacione #e!ecom)nicacione" " ( e" !a 8a"e de !a econom%a di$i#a! ( !a "ociedad de !a in&ormaci'n. Una econom%a di$i#a! im+!ica no "o!amen#e !a a)#oma#izaci'n de !o" +roce"o" de )na em+re"a* "ino #am8i/n ") en!ace con !a cadena de -a!or. A"%* +a%"e" con em+re"a" o+erando en i"!a" de a)#oma#izaci'n* e" decir* cadena" #r)nca" de -a!or* no an !o$rado e0+erimen#ar e0+erimen#ar +!enamen#e !o" 8ene&icio" de !a #ecno!o$%a. #ecno!o$%a. La rea!idad ac#)a! e" ,)e !a" em+re"a" no +)eden com+e#ir "o!a"* "ino en cadena" %n#imamen#e aco+!ada" a #ra-/" de !a" rede"< +ro-eedore"* a"ociado" ( c!ien#e" "e in#e$ran a !o" +roce"o" de )na em+r m+re"a e"a con !a a()d a()da a de !a" TIC. E" c!ar !aro ,)e de8emo" mo" +romomo-er e! a+ro-ecamien#o de !a #ecno!o$%a en !o" "ec#ore" m" reza$ado"* !o" micro" ( +e,)eña" em+re"a"* en#re o#ro"* +ara ,)e M/0ico com+i#a en e! e0#erior. Toda" !a" em+re"a" $rande"*
con-i-en con micro* +e,)eño" ( mediano" ne$ocio" ( no +)eden "er com+e#i#i-a" "in ,)e ")" +ro-eedore" ( a"ociado" a-ancen< en !a econom%a di$i#a! com+i#en rede" en#era" de -a!or ( no !a" em+re"a" en !o indi-id)a!. >ace )no" me"e"* en e! e-en#o an)a! de Se!ec#* "e rea!iz' )na enc)e"#a +ara corro8orar )n #ema ,)e +ara no"o#ro" era (a m)( o8-io. Se +re$)n#' a )na a)diencia de a!#o" e=ec)#i-o" orien#ado" a !a ind)"#ria de #ecno!o$%a" de in&ormaci'n ( com)nicacione" 2TIC3 "i +erci8%an de"encan#o o menor en#)"ia"mo "o8re !a econom%a di$i#a! en !a" $rande" em+re"a" naciona!e"< e! 5 re"+ondi' ,)e "%. Con e!!o* con&irm/ mi +reoc)+aci'n de ,)e M/0ico en#r' #arde a! 8oom; de !a econom%a di$i#a! ( "a!i' ra+id%"imo. De"$raciadamen#e* !o" e-en#o" de !o" ?!#imo" me"e" no" an -)e!#o a de"orien#ar< +or ,)/ en#ramo" #arde a! 8oom; de In#erne#F e" )na +re$)n#a ,)e &rec)en#emen#e me e eco. Para a!$)no"* no" aorramo" m)co" rec)r"o" ,)e en o#ro" +a%"e" "e de"+erdiciaron;. Para m%* mo"#ramo" )na -ez m" "eña!e" de "er +oco inno-adore" ( -o!-emo" a ma!in#er+re#ar )n &en'meno* e! 8oom; ( !a ca%da* ,)e e" +ar#e de! de"arro!!o econ'mico ca+i#a!i"#a. E"#e de"encan#o a +ro+iciado )n de8i!i#amien#o de +ro(ec#o" ,)e a+ena" inici8amo" +ara mo-erno" acia )na econom%a di$i#a!* !o" c)a!e" "i$)en "iendo e"#ra#/$ico" +ara e! de"arro!!o en e! +a%". DESARROLLO: Sin d)da* en !a ra%z de e"#e &en'meno e"#n !a" TIC* como erramien#a" +ara !!e-ar a ca8o Do" me#a": !a in#e$raci'n de cadena" de -a!or ( !a rein-enci'n de !o" ne$ocio". >ace a!$)no" año" "e em+ez' a a8!ar "o8re !a econom%a di$i#a!* ( "e reconoci' ,)e $racia" a! )"o de !a" TIC "e +odr%an in#e$rar cadena" ( a)men#ar ")"#ancia!men#e !a +rod)c#i-idad* !o$rando ,)e !o" +roce"o" de ne$ocio "e di"+araran en &)nci'n de !a demanda 2demand+)!!;3. Para !o" americano"* In#erne# ace +o"i8!e !o" ne$ocio" "in &ricci'n* ,)e re"+onden $i!men#e a !a demanda. Por o#ro !ado* )#i!izar !a #ecno!o$%a +ara $enerar n)e-o" +rod)c#o" ( "er-icio"* n)e-o" cana!e" ( +ara !!e$ar a n)e-o" c!ien#e"* 8rinda am+!ia" o+or#)nidade" de rein-en#ar e! +o"icionamien#o de n)e"#ra" em+re"a". O8"er-ando !a" +o"i8i!idade" de !a econom%a di$i#a!* m)co" em+ezaron a e"+ec)!ar "o8re !o ,)e "e a dado en !!amar !a n)e-a econom%a. Gracia" a! e"!a8onamien#o de ne$ocio" "in &ricci'n* "e +odr%a a!canzar e! crecimien#o "o"#enido* e! +!eno em+!eo ( !a n)!a in&!aci'n 2!o" EE.UU. eran e! e=em+!o3. Por !a econom%a di$i#a! -amo" a o!-idarno" de !o" cic!o" econ'mico"< !a n)e-a econom%a "er )na econom%a ac%c!ica. Tam8i/n em+ezamo" a e"+ec)!ar a!rededor de !a e0i"#encia de n)e-a" re$!a" de com+e#encia* n)e-o" mode!o" de ne$ocio* +ar#ic)!armen#e !o" do#com; ,)e de8er%an =)z$ar"e con n)e-a" m/#rica" de /0i#o. M)co" a8!a8an de ,)e acer )#i!idade" era meno" im+or#an#e ,)e $enerar a)diencia" o e! #r&ico a n)e"#ro" "i#io" de In#erne#< !o ,)e im+or#a "on !o" c!icH"; no !a" )#i!idade" en e! cor#o +!azo. E"#a" n)e-a" m/#rica" de ne$ocio< a+o(aron !a e"+ec)!aci'n* +ero no de#)-ieron !a ca%da de !a" 8o!"a". De"$raciadamen#e !a in-er"i'n en TI en M/0ico "e a reza$ado en !o" ?!#imo" año" de manera +reoc)+an#e 2-er !mina @3. En c)an#o a !a re!aci'n de! mercado de TIC -er")" e! PI en +a%"e" de"arro!!ado"* -emo" )n a"cen"o crecien#e en e! ca"o de +a%"e" como Canad* !!e$ando a "er 6.J. En Am/rica La#ina* #am8i/n a( )na #endencia a ,)e e"#a +ro+orci'n a)men#e* "o8re #odo en ra"i!. Sin em8ar$o* en M/0ico e"#a re!aci'n mercado de TIC
PI a e-o!)cionado en )na direcci'n com+!e#amen#e in-er"a* e" decir* !a in-er"i'n en TIC a +erdido crecimien#o re"+ec#o de! crecimien#o de !a econom%a me0icana< "i#)aci'n an'ma!a ,)e de8e "er corre$ida m)( +ron#o. E"#a 8a=a in-er"i'n re"+ec#o de! crecimien#o econ'mico no" )8ica* de"de di&eren#e" conce+#o" de mercado* en !)$are" rea!men#e reza$ado". La !mina e" )n radar de! +o"icionamien#o de! mercado de TIC en e! +a%"* re"+ec#o de! m)ndo* )#i!izando e! e"#)dio de P!ane#a Di$i#a! de !a Kor!d In&orma#ion Socie#ie" A!!iance 2KITSA3. E"#e radar "e "e$men#a en -ario" conce+#o" +ara dia$no"#icar e! #amaño ( !a e"#r)c#)ra de! mercado me0icano de #ecno!o$%a" de in&ormaci'n ( com)nicacione". En +rimer !)$ar* reconocemo" ,)e en #/rmino" de! #amaño econ'mico a ni-e! m)ndia!* oc)+amo" !a +o"ici'n n?mero 4* $racia" en 8)ena +ar#e a! +e"o &)er#e. En #/rmino" de! #amaño de! mercado de TIC* en d'!are"* oc)+amo" e! !)$ar n?mero 4@. En e! mercado de #ecno!o$%a" de in&ormaci'n* oc)+amo" e! !)$ar n?mero @4< a,)% em+ezamo" a en#ender ,)e !a e"#r)c#)ra de n)e"#ro mercado e"# "e"$ada acia !a +ar#e de "er-icio" 8"ico" de #e!ecom)nicacione"< +or o8-ia" razone"* #enemo" m)( +oco dinero ( !o nece"i#amo" +ara a8!ar +or #e!/&ono* no +ara conec#arno" en rede" a-anzada".
En conclusión * !a +arado=a de !a +rod)c#i-idad a "ido re8a"ada* e0i"#e )na e"#reca re!aci'n en#re !a" in-er"ione" en TIC ( !a +rod)c#i-idad de )n +a%". La ado+ci'n de e"#a" #ecno!o$%a" en n)e"#ro +a%" a "ido !imi#ada ( #ard%a* a( )na ar#ic)!aci'n #r)nca de cadena" de -a!or ,)e #enemo" ,)e re"o!-er +ara a+ro-ecar )n +o#encia! me0icano enorme* ( +ara re"o!-er!o #enemo" ,)e en#ender ,)e no "'!o "e #ra#a de ecar!e dinero a! a")n#o< m" ,)e in-er#ir m)co* "e #ra#a de in-er#ir 8ien.
ILIOGRAIA: ##+:999.di+)#ado".$o8.m0camaracon#en#do9n!oad45BB4@56BB&i!eAPROEC>AMI ENTO@DE@LAS@TICS@PARA@EL@DESARROLLO@DE@M C65XICO@2Dr.@R.@ZermeC4o3.+d& . REERENCIAS: Telecomunicaciones en México, una prospectiva
##+:999.e#ce#era.com.m0ar#ic)!o#e!ecom)nicacione"enme0ico*)na+ro"+ec#i-a777 El impacto económico de la reforma en telecomunicaciones
##+:media#e!ecom.com.m0inde0.++#e!ecom)nicacione"re$)!acioni#em6@5JJe! im+ac#oeconCmicode!are&ormaen#e!ecom)nicacione" IMPACTO EN LA TELECOM!NICACIONE
##+:999.razon(+a!a8ra.or$.m0an#eriore"nB58iena!Me"a@4@Erne"#oPiedra".+d&
Institut o Tecnol FUNDAMENTOSDE MATE"IA# ó)ico TELECOMUNI CACI ONES de I)uala SI STEMASDECOMUNI CACI ÓN !NI$A$%: MPACTO DELASTELECOMUNI CACI ONES ENA&O: I EN MEXI CO
A E5 T!"NO# MATUTI NO '"!PO: Q ’
URI OSTEGUIPERALTAMARI ADEL P"O(EO"A# CARMEN
AFERNANDANAVAVI LLANUEVA AL!MNA:MARI