HotDoc Τευχος 59

ΤΕΥΧΟΣ 59 a' σεπτεμβριου 2014 ΤΙΜΗ 2,5€

59 59

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ / Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΟΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ

Από τον Κώστα Βαξεβάνη

Β' Μεροσ

Ιστορικη αποκάλυψη για τη δραση της

Κόκκινη Προβιά

Πως έστησε το Κυπριακό και τις ελληνικές Χούντες

210 621 7990

Βρείτε το ηλεκτρονικό Hot Doc στο www.hotdoc.gr

Εκδότης

Κώστας Βαξεβάνης

περιεχόμενα

Αρχισυντάκτρια

Βιβή Μπλούτσου Αρθρογράφοι Θανάσης Καρτερός Γιάννης Βαρουφάκης Art Direction Λουίζα Καραγεωργίου Ατελιέ oncreativezone Αρχεία Φωτογραφιών Eurokinissi AE

11 σεπτεμβρΙΟΥ 2014

TΕΥΧΟΣ 59

Εκτύπωση Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ Εταιρία Το Κουτί της Πανδώρας ΕΕ Διεύθυνση Αναχωρητών 8Α Άνοιξη 14569, Αττική Τηλέφωνο 210 621 7990 Φαξ 210 621 7992 E-mail [email protected] Διανομή Πρακτορείο ΕΥΡΩΠΗ ΑΕ Υπεύθυνος κυκλοφορίας Παναγιώτης Πασπαλιάρης Συνδρομές

210 621 7990

01 31

12-19

Κόκκινη Προβιά Η δράση της

20 26 34 40 46 52 56

*

68 Το επόμενο Hot Doc στα περίπτερα και στο internet στις 25 Σεπτεμβρίου και κάθε δεύτερη Πέμπτη

Η Προβιά της Χούντας και της ανωμαλίας Η κόκκινη προβιά στήνει το «Κυπριακό πρόβλημα» Επιχείρηση δολοφονίας Μακαρίου Γοργοπόταμος 1964, ένα έγκλημα με Προβιά δυστυχήματος Ενδείξεις για δράσεις της Κόκκινης Προβιάς που δεν διερευνήθηκαν ποτέ Γαλλία Βαλς Ολάντ με τη λιτότητα Πάμπλο Ιγκλέσιας Το φαινόμενο podemos και ο άτυπος ηγέτης του Συνέντευξη Μίλτος Πασχαλίδης: «Ο κόσμος αισθάνεται προδομένος από τις παλιές συλλογικότητες»

Προνόμια HOTDOC CLUB για όλους! Εγκαινιάζουμε για τους φίλους και αναγνώστες του HOT DOC την εκπτωτική κάρτα HOTDOC CLUB! Γίνετε μέλος, εξασφαλίστε εκπτώσεις και στηρίξτε τα ΜΜΕ που σέβονται τη νοημοσύνη σας. Για τους αναγνώστες του περιοδικού μας, αλλά και τους χρήστες του koutipandoras.gr εκδίδουμε και διαθέτουμε την εκπτωτική κάρτα HOTDOC CLUB, με την οποία έχετε την δυνατότητα να απολαμβάνετε προνομιακές τιμές σε εστιατόρια, ξενοδοχεία, καταστήματα ένδυσης- υπόδησης, γυμναστήρια, κομμωτήρια, κέντρα διασκέδασης, καταστήματα Πληροφορικής, οπτικά, εκδοτικούς οίκους, βιβλιοπωλεία και πολλά άλλα. Η εκπτωτική κάρτα HOTDOC CLUB κοστίζει 15 ευρώ και έχει ισχύ μέχρι τις 31/12/2015. Οι παλαιοί και νέοι συνδρομητές του HOT DOC μπορούν να απολαμβάνουν τις εκπτώσεις της κάρτας HOTDOC CLUB, στην τιμή των 10 ευρώ.

Πληροφορίες για την απόκτηση της εκπτωτικής κάρτας HOTDOC CLUB στο τηλέφωνο

210 6217 990

editorial Του Κώστα Βαξεβάνη

Οι αμφίβολοι και η Αμφίπολη

Α

π’ ό,τι φαίνεται, υπάρχουν δύο τρόποι που οι επιφανείς πολιτικοί αποτιμούν την αρχαία κληρονομιά. Ο πρώτος είναι ο τρόπος του πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο οποίος έχει στη διάθεσή του μια αρχαιολογική συλλογή που συγκρίνεται με τα εκθέματα του Μουσείου της Περγάμου στο Βερολίνο. Ο δεύτερος είναι να φωτογραφίζονται μπροστά σε κίονες και αετώματα, όπως έκανε ο νυν πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, στα ευρήματα της Αμφίπολης. Μπροστά στις Καρυάτιδες λοιπόν, οι καργιά-τιδες του πολιτικού συστήματος, τα κοράκια της προπαγάνδας, εκστασιάζονται επιτηδευμένα όταν ανάβουν τα φλας, χαμογελούν σα να τους έχει γαργαλήσει ένα αρχαίο άγαλμα και δηλώνουν εθνικά υπερήφανοι, αφήνοντας να εννοηθεί πως αποτελούν τη συνέχεια του θαύματος που μόλις αποκαλύφθηκε. Βέβαια το θαύμα είναι άλλο. Πως αυτοί οι αρχαιολόγοι, που μόλις κατάργησαν την Εφορία Αρχαιοτήτων στην οποία ανήκουν και έκοψαν τους μισθούς τους, έχουν τα κότσια να επιμένουν να αποδείξουν πως κάποτε οι Έλληνες δεν έκαναν μόνο ασχημίες, δεν κανιβάλιζαν πάνω στους άλλους Έλληνες, δεν ήταν υποτακτικοί ξένων, αλλά μεγαλουργούσαν κιόλας. Αν ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων όπως λέγεται, τότε η αρχαιολατρεία των Σαμαράδων είναι το πυρηνικό τους καταφύγιο. Αυτό το άλμα λογικής μέσα από το οποίο ο Σαμαράς είναι εκ των πραγμάτων η συνέχεια του πολιτισμού μόνο και μόνο επειδή ανακαλύφθηκε επί πρωθυπουργίας του θα μοιάζει με την απαίτηση που θα είχε ο Χίτλερ να του αποδοθούν εύσημα επειδή προκαλώντας τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο ώθησε μέσω των ανακαλύψεων την πολεμική βιομηχανία άρα και επιστήμη.

6 • HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014

Ένα πολιτικό reality έχει στηθεί γύρω από την Αμφίπολη. Η καθημερινή αποτίμηση των αρχαιολογικών ανακαλύψεων ή των σεναρίων τις περισσότερες φορές, με τη βοήθεια της κάμερας και των οπαδών των επιχειρημάτων ωφέλιμης λιτότητας των καναλιών που ξαφνικά έγιναν αρχαιοπρεπείς αλλά παραμένουν ξεδιάντροποι, προσπαθεί να αναδομήσει το προφίλ της κυβέρνησης. Τα αρχαία ευρήματα είναι σπουδαία, άρα, μέσα από μια αυθαίρετη σχέση που διαπερνά τους αιώνες και ακουμπά τον αδιαμφισβήτητο απόγονο των αρχαίων Ελλήνων Βενιζέλο, και αυτός είναι σπουδαίος. Τα ευρήματα της Αμφίπολης είναι πραγματικά σπουδαία. Η αγωνία με την οποία τα κανάλια και τα sites, ως άλλες γοργόνες του σύγχρονου συστημικού μύθου, ρωτάνε αν είναι εκεί ο τάφος του Μεγάλου Αλέξανδρου, είναι η επανάληψη της γελοιότητας περασμένων δεκαετιών, τότε που ο τάφος λόγω και πάλι στριμωγμάτων στην πολιτική είχε ανακαλυφθεί μερικές φορές ακόμη. Οι αρχαιολογικοί χώροι ρημάζουν, τα μουσεία κλείνουν, οι αρχαιολόγοι απολύονται, ακόμη και αυτοί που κάνουν τις ανασκαφές στην Αμφίπολη ίσως, αλλά οι κυβερνώντες είναι περήφανοι για την Αμφίπολη και για κάθε άλλη επιτυχία που μπορούν να οικειοποιηθούν μέσα απ την τηλεόραση και το παιχνίδι της επικοινωνίας. Οι κυβερνώντες φαντάζομαι πως είναι επίσης περήφανοι γιατί οι μεγαλύτεροι αρχαιοκάπηλοι, είναι άνθρωποι τους οποίους συναναστρέφονται, ομοτράπεζοί τους και ίσως και χρηματοδότες τους. Αν όχι, τότε ο κύριος Σαμαράς θα μπορεί να απαντήσει τι έγινε με την υπόθεση αρχαιοκαπηλίας στις Σχοινούσες, τους εφοπλιστές αρχαιοκάπηλους και το Μουσείο Γκετί. Και ο κύριος Βενιζέλος, τι έγινε με την υπόθεση κλοπής αρχαίων από τη Βεργίνα επί υπουργίας του στο υπουργείο Πολιτισμού.

HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 7

Upόψεις Του Γιάννη Βαρουφάκη

Η ΕΚΤ αναβιώνει τα μέσα μαζικής οικονομικής καταστροφής Θυμάστε τα δομημένα ομόλογα που έφεραν την καταστροφή στη Lehman Brothers και στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα το 2008; Θυμάστε ότι οι δικοί μας τραπεζίτες ωρύονται πως εκείνοι δεν είχαν επενδύσει σε δομημένα ομόλογα και πως, συνεπώς, δεν ευθύνονται για την μετά το 2008 πτώχευση των τραπεζών τους η οποία, ισχυρίζονται (ψευδώς βέβαια) ότι οφειλόταν στην πτώχευση του σαθρού κράτους μας; Πώς θα σας φαινόταν αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), έξι χρόνια μετά τη Lehman Brothers αποφάσιζε πως μια καλή «λύση» για την κρίση του Ευρώ θα ήταν να δοθούν κίνητρα στους τραπεζίτες μας (και εκείνους της λοιπής Ευρώπης) να δημιουργήσουν πολλά δισεκατομμύρια νέων... δομημένων ομολόγων;

Δ

εν χρειάζεται κάποια νοσηρή φαντασία για να φανταστεί κανείς ένα τέτοιο αποτρόπαιο σενάριο. Ο λόγος; Η ΕΚΤ, μέσω του προέδρου της, του Μάριο Ντράγκι, ανακοίνωσε ακριβώς αυτή την πολιτική «καταπολέμησης» της κρίσης την περασμένη βδομάδα. Ο Κώστας δανείζεται από την Τράπεζα


Χ 300 χιλιάδες ευρώ είτε για να αγοράσει σπίτι είτε ως κεφάλαιο κίνησης της επιχείρησής του. Η Τράπεζα Χ έχει δύο επιλογές. Η μία είναι να κρατήσει το δάνειο του Κώστα στα λογιστικά της βιβλία και να περιμένει τις αποπληρωμές κεφαλαίου και τόκων. Η άλλη είναι να πάρει το δάνειο του Κώστα και να το «πετσοκόψει» σε μικρά «κομματάκια» των 10 ευρώ το

καθένα. Κατόπιν να πάρει κι άλλα τέτοια δάνεια, χιλιάδων άλλων πελατών, να κάνει το ίδιο και σε αυτά και, μετά, να δημιουργήσει «κουτάκια» στα οποία μέσα θα βάλει ένα από τα κομματάκια χρέους του Κώστα (αξίας 10 ευρώ), ένα από τα κομματάκια χρέους της Κατερίνας (κι αυτό μικρής αξίας), ένα άλλο κομματάκι χρέους του ελληνικού δημοσίου (δηλαδή ένα μικρό μέρος ενός κρατικού ομολόγου), ένα ακόμα κομματάκι χρέους μιας μεγάλης επιχείρησης ή ακόμα και του γερμανικού κράτους κ.λπ. Έτσι, στο τέλος η τράπεζα θα έχει δημιουργήσει χιλιάδες «κουτάκια» χρέους το κάθε ένα εκ των οποίων περιέχει πάμπολλα κομματάκια λογιών-λογιών δανείων (από εκείνο του Κώστα έως τα δάνεια του γερμανικού κράτους) αξίας πολλών χιλιάδων, ίσως και εκατομμυρίων ευρώ. Τέλος, η Τράπεζα Χ πουλάει αυτά τα «κουτάκια», τα λεγόμενα «δομημένα ομόλογα» σε όποιον θέλει να τα αγοράσει. Γιατί να θέλει κάποιος να αγοράσει αυτά τα δομημένα ομόλογα; Για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή αγοράζοντάς τα αποκτά το δικαίωμα στις (αναλογικές) αποπληρωμές των δανείων που εμπεριέχονται σε

αυτά και, καθώς το περιεχόμενο του κάθε «κουτιού» είναι μια πανσπερμία δανείων, η αξία του δομημένου ομόλογου δεν θα υποστεί μεγάλη ζημιά αν π.χ. ο κ. Κώστας φαλιρίσει και δεν αποπληρώσει το δικό του χρέος - η ζημιά των 300 χιλιάδων θα έχει σκορπιστεί σε πολλά δομημένα ομόλογα, τόσο που κανείς ιδιοκτήτης αυτών δεν θα πληγεί. Δεύτερος λόγος να αγοράσει επενδυτής αυτά τα ομόλογα είναι ότι αναμένει πως θα υπάρξει αγοραστικός πυρετός στην χρηματαγορά τους (όπως συνέβαινε την περίοδο 1990-2008) και θα ανέβει η αξία τους από μόνη της, δίνοντάς τους μεγάλο κέρδος. Και γιατί να θέλει η Τράπεζα Χ να δημιουργήσει και να πουλήσει αυτά τα δομημένα ομόλογα; Αρχικά το έκαναν για να μην έχουν να ανησυχούν για το αν ο Κώστας θα αποπλήρωνε το δάνειό του καθώς, από την στιγμή που το δάνειο αυτό «πετσοκόφτηκε» και πουλήθηκε υπό την μορφή χιλιάδων δομημένων, η Τράπεζα Χ δεν έχει να χάσει τίποτα αν ο Κώστας ξάφνου πτωχεύσει. Σε δεύτερη φάση, οι τράπεζες της Wall Street, του Σίτι και της Φρανκφούρτης, συνειδητοποίησαν ότι μπορούσαν να πουλήσουν τα δομημένα τους πολύ πιο ακριβά από την αξία των δανείων που εμπεριείχαν καθώς η κάθε τράπεζα αγόραζε τα δομημένα της άλλης, οδηγώντας τις τιμές τους στα ύψη. Για δύο λόγους: Οι δυτικές τράπεζες, βλέποντας ότι μπορούσαν να πουλήσουν με κέρδος αυτά τα δομημένα, άρχισαν να δανείζουν στους Κώστες (αλλά και σε κράτη, οργανισμούς) χωρίς να ενδιαφέρονται για το αν οι δανειζόμενοι θα μπορέσουν να αποπληρώσουν τα δάνεια αυτά. Γέμισαν τον κόσμο με δάνεια που οι δανειζόμενοι (είτε ο Κώστας, είτε το ελληνικό κράτος) δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν. Επίσης, οι τράπεζες αγόραζαν η μία τα δομημένα της άλλης δημιουργώντας συνθήκες συστημικής καταστροφής καθώς ακόμη και μίας μόνο τράπεζας τα δομημένα να έχαναν την αξία τους θα καταστρεφόταν το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα δεδομένου ότι, αν ένας μικρός αριθμός δανειζόμενων πτώχευαν ταυτόχρονα, θα ξεκινούσε φαινόμενο ντόμινο

που θα συμπαρέσυρε την αξία όλων των δομημένων και όλων των τραπεζών. Αυτό ακριβώς συνέβη το 2008 και έτσι φτάσαμε στην κρίση που ταλανίζει ακόμα και σήμερα την υφήλιο. Ήταν ο λόγος που ο πλουσιότερος αμερικανός επενδυτής, ο Γουόρεν Μπάφετ, χαρακτήρισε τα δομημένα Μέσα Μαζικής Οικονομικής Καταστροφής... Οι ελληνικές τράπεζες δεν είχαν παραγάγει τέτοια δομημένα - αυτό είναι αλήθεια. Όμως είχαν, ανοήτως, δώσει όσα θαλασσοδάνεια είχαν δώσει και οι βορειοευρωπαϊκές και οι αμερικανικές τράπεζες. Η μόνη διαφορά ήταν πως οι ελληνικές τράπεζες τα κράτησαν στα λογιστικά τους βιβλία ενώ οι ξένες τα «έδιωξαν» από τα βιβλία τους ως δάνεια (δημιουργώντας δομημένα ομόλογα) αλλά τα ξαναπήραν αγοράζοντας τόνους... δομημένων ομόλογων άλλων τραπεζών. Όταν τελικά έσκασε αυτή η ανεκδιήγητη τραπεζική φούσκα, ενώ στην Εσπερία οι τράπεζες πτώχευσαν επειδή κατέρρευσε η αξία των δομημένων τους (τα οποία υπολόγιζαν ως περιουσιακά στοιχεία), οι ελληνικές τράπεζες πτώχευσαν επειδή τα δάνεια που είχαν κρατήσει στα βιβλία τους «κοκκίνισαν». Μικρή η διαφορά. Και στις δύο περιπτώσεις (ξένων και ελληνικών τραπεζών) οι τράπεζες πτώχευσαν λόγω της αφροσύνης των τραπεζιτών και οι κοινωνίες πληρώνουν το αντίτιμο καθώς εξαναγκάστηκαν να σώσουν τους τραπεζίτες. Ερχόμαστε λοιπόν στην πρόσφατη απόφαση της ΕΚΤ να αρχίσει να αγοράζει δομημένα ομόλογα με σκοπό να δώσει κίνητρο στις τράπεζες να δημιουργήσουν πολλά νέα τέτοια δομημένα ομόλογα εκ του μηδενός (καθώς τα «παλιά» καταστράφηκαν και οι τράπεζες που κάηκαν σ’ εκείνον τον χυλό, φυσάνε και το όποιο γιαούρτι). Γιατί; Η ΕΚΤ αντιμετωπίζει το φάσμα της κατάρρευσης της ευρωζώνης λόγω του αποπληθωρισμού (πολύ χαμηλού ή και αρνητικού πληθωρισμού). Τα επιτόκια είναι ήδη στο μηδέν και η ΕΚΤ έχει ξεμείνει από μέσα, αδυνατώντας να αυξήσει την ρευστότητα στην αγορά που θα σταματήσει την κατρακύλα των τιμών. Μόνη

της ελπίδα είναι είτε να τυπώσει χρήμα και να το μοιράσει στον κόσμο και στα κράτη να κινηθούν οι οικονομίες (κάτι που δεν της επιτρέπει το Βερολίνο να κάνει) είτε να αγοράσει από τις τράπεζες χρέος που εκείνες έχουν στα βιβλία τους ελπίζοντας ότι έτσι οι τράπεζες θα δανείσουν πιο πολλά χρήματα σε άτομα και επιχειρήσεις. Τι χρέος όμως να αγοράσει από τις τράπεζες η ΕΚΤ; Στην Αμερική, στην Ιαπωνία και στην Βρετανία οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν, ως επί το πλείστον, δημόσιο χρέος - κρατικά ομόλογα. Η ΕΚΤ όμως δεν μπορεί να το κάνει αυτό, επειδή αν τολμήσει να αγοράσει, π.χ., ιταλικά ομόλογα το Βερολίνο θα βάλει τις φωνές ότι αυτό αποτελεί «διάσωση» του ιταλικού δημοσίου που απαγορεύουν οι Συνθήκες και το Καταστατικό της ΕΚΤ. Οπότε, η ΕΚΤ δεσμεύεται να αγοράσει ιδιωτικό χρέος. Και επειδή δεν θέλει ο κ. Ντράγκι να αγοράσει απ’ ευθείας το χρέος του Κώστα, προτιμά να αγοράσει δομημένα ομόλογα που εμπεριέχουν χρέη χιλιάδων ατόμων, επιχειρήσεων αλλά και κρατών. Η ΕΚΤ του κ. Ντράγκι έχει συρθεί από την σαθρή αρχιτεκτονική του ευρώ (και τις ηλίθιες Συνθήκες που τη διέπουν) σε μια νομισματική πολιτική που θέτει τους σκεπτόμενους Ευρωπαίους μπροστά στο εξής αμείλικτο δίλημμα: Πρώτον, να πετύχει η νέα πολιτική αγοράς δομημένων της ΕΚΤ, με αποτέλεσμα να αναβιώσει η τοξική αγορά των δομημένων (με τις τράπεζες να παράγουν πακτωλούς τέτοιων «προϊόντων» τα οποία θα αγοράζει η ΕΚΤ), να καταπολεμηθεί ο αποπληθωρισμός που απειλεί την ευρωζώνη αλλά, κάποια στιγμή, να καταρρεύσει ξανά το τραπεζικό σύστημα γεννώντας την επόμενη Κρίση του Ευρώ. Δεύτερον, να μην αναβιώσει, τελικά, η αγορά των δομημένων και ο αποπληθωρισμός να προχωρήσει ακάθεκτος καταστρέφοντας την ευρωζώνη ή, τουλάχιστον, τις προοπτικές της πλειονότητας των ευρωπαίων πολιτών. Αυτά τα διλήμματα προκύπτουν όταν η ευρωπαϊκή ηγεσία επιμένει να μην αναγνωρίζει πως η κρίση παραμένει συστημική και ότι δεν διορθώνεται με τα εργαλεία που τη δημιούργησαν. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 9

Θεωρίες συνωμοσίας Της Lady Lilith

Η μεταρρύθμιση του ρουσφετιού Ένα από τα μυστικά – κεντρικά προαπαιτούμενα είναι η μεταρρύθμιση του ρουσφετιού, αφού οι τροϊκανοί πιστεύουν ακράδαντα ότι είναι ένας τομέας που έχει μείνει πολύ πίσω στην Ελλάδα και εάν δεν γίνουν άμεσα αλλαγές μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις προσπάθειες για την έξοδο της χώρας από την κρίση.


Η

διεθνής των συνωμοσιολόγων είναι σε θέση να γνωρίζει ότι σε ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες σε υπόγεια και λαγούμια, οι βουλευτές προσέρχονταν με άκρα μυστικότητα προκειμένου να κάνουν εντατικά μαθήματα για το πώς δεν θα χάσουν την πελατεία ή καλύτερα για το πώς θα περιορίσουν τη ζημιά αφού η πλειονότητα της παραδοσιακής τους πελατείας θεωρείται οριστικά χαμένη. Το κεντρικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι βουλευτές των δυο μεγάλων κομμάτων ήταν ότι εάν και βρίσκονται στην εξουσία είναι υποχρεωμένοι να ψηφίζουν σκληρά και αντιλαϊκά μέτρα, για τη σωτηρία της πατρίδας εννοείται, χωρίς να υπάρχει αντίβαρο για να ικανοποιήσουν έστω στο ελάχιστο τους ψηφοφόρους τους. Το πρόβλημα, μάλιστα, έγινε εκρηκτικό όταν έβαλαν την υπογραφή τους και στις απολύσεις στον δημόσιο τομέα, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται από τους πολίτες ως πτυελοδοχεία. Τα στελέχη της τρόικας, όμως, είχαν τη λύση για κάθε πικραμένο βουλευτή που βλέπει στα όνειρά του ότι δεν πρόκειται να ξαναπεράσει την πόρτα του Κοινοβουλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ χωρίστηκαν σε ομάδες αφού το φροντιστήριο περί της μεταρρύθμισης του ρουσφετιού είχε διαβαθμίσεις. Η VIP τάξη αφορούσε μόνον υπουργούς, αναπληρωτές και υφυπουργούς που ακόμα κι αν δεν το γνωρίζουν έχουν ακόμη τεράστια περιθώρια για να διαπρέψουν στο ρουσφέτι. Το πρώτο μεγάλο εργαλείο που διδάχθηκαν ότι οδηγεί στη μεταρρύθμιση του ρουσφετιού είναι το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020 που αφορά τη διάθεση 26 δισ. ευρώ! Εκεί η crème de la crème της δικομματικής μνημονιακής κυβέρνησης, έμαθε ότι πρέπει στρατηγικά να εστιάσει τις πιέσεις σε δυο επίπεδα.

Το πρώτο, πόσα κονδύλια θα διατεθούν στην περιφέρεια στην οποία εκλέγονται. Το δεύτερο, ποια έργα θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ της περιφέρειας. Δυο κινήσεις ματ, που ενισχύουν το προφίλ κάθε μνημονιακού πολιτικού που σέβεται τον εαυτό του. Η ανώτερη τάξη, απευθυνόταν σε πρώην πρωτοκλασάτα κυβερνητικά στελέχη που έχασαν τον υπουργικό θώκο. Το φροντιστήριο των τροϊκανών, τούς άνοιξε τα μάτια αφού πλέον και το ρουσφέτι γίνεται… ιδιωτικό. Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, όταν υπάρχουν 1,5 εκατ. άνεργοι, ο καλός ρουσφετολόγος πολιτικός είναι εκείνος που μπορεί να ανοίξει την πόρτα του ιδιωτικού τομέα στους ψηφοφόρους του. Και πράγματι έτσι γίνεται σε συντριπτικό βαθμό αφού όπως λένε άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα δεν υπάρχει περίπτωση πτυχιούχος ή μη να βρει δουλειά σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρίες εάν δεν έχει μπάρμπα στην Κορώνη, εάν δεν πέσει τηλέφωνο από υπουργό ή πρώην υπουργό. Και τέλος υπήρχε φροντιστήριο και για την μεσαία και μικρομεσαία τάξη των απελπισμένων βουλευτών, οι οποίοι για να κάνουν ρουσφέτι πρέπει να έχουν καλές σχέσεις με κάποιον υπουργό ή υφυπουργό. Τα στελέχη της τρόικας, τούς έμαθαν να μην σπαταλούν δυνάμεις και να μην δίνουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να κρατήσουν. Τους δίδαξαν ότι πρέπει να βάζουν έναν στόχο κάθε φορά. Για παράδειγμα, μετάθεση σε καλή υπηρεσία του στρατού, ένα κρεβάτι σε νοσοκομείο, μια καλή θέση σε λαϊκή αγορά…

Παιχνίδια με τον Διάβολο Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Αλληλεξάρτηση, ο μόνος δρόμος για την ειρήνη; Ο Αντρέ Μαλρό σε κάποιο από τα γραπτά του διαβεβαιώνει πως «για τις πεταλούδες, η μόνη κάπως σοβαρή πλευρά της ανθρωπότητας θα είναι οι γυναίκες, που δεν αλληλοσφάζονται…». Τι σκέφτηκε ο άνθρωπος! Πώς βλέπουν οι πεταλούδες τον κόσμο των ανθρώπων; Και πράγματι, παρά την δυσνόητη και ενίοτε ακατάληπτη φύση τους, οφείλουμε να παραδεχθούμε πως οι γυναίκες δεν αλληλοσφάζονται όπως οι άντρες που έχουν κάνει τον πόλεμο παιγνίδι και πολλοί από αυτούς επάγγελμα.

Ο

ι γυναίκες -μπορούμε να προσδοκούμε- είναι από τη φύση τους πιο ικανές για ειρήνη. Υπάρχουν όλο και πιο πολλές γυναίκες που ηγούνται κρατών όπως στη Γερμανία, στη Βραζιλία, στην Αργεντινή κ.α. ή που κατέχουν θέσεις παγκόσμιας ευθύνης στο ΔΝΤ, στη FED κ.ο.κ. Ίσως μια μέρα, όταν θα κυβερνούν τον κόσμο γυναίκες, οι πεταλούδες να πάρουν στα σοβαρά την ανθρωπότητα… Στο μεταξύ όμως, πέρα από τη λογική της πεταλούδας, υπάρχει και μια άλλη ιδέα για την ειρήνη που προκύπτει από τις πρόσφατες εξελίξεις. Η αλληλεξάρτηση, η οικονομική αλληλεξάρτηση που υποχρεώνει τους παίκτες της τρέχουσας ιστορίας να συνυπολογίσουν το κόστος των αποφάσεών τους, να περιορίσουν την αρπαχτικότητά τους, να λάβουν υπόψη τους την δυσφορία του κόσμου. Αν η Δύση δεν έχει αρπαχτεί ακόμη με τη Ρωσία είναι γιατί η Ευρώπη εξαρτάται τουλάχιστον κατά το ένα τρίτο από τους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας και παρά τους τσαμπουκάδες με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις και τις ρωσικές αντικυρώσεις, ξαφνικά όλοι αντιλαμβάνονται ότι βρίσκονται σε μια κατάσταση που όλοι χάνουν (lose lose situation). Η αρχή έγινε. Μετά τις δυτικές κυρώσεις, ο Πούτιν απάντησε με εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων, κάτι που κατά τους οικονομικούς παρατηρητές, είναι η «μεγάλη ευκαιρία της βραζιλιάνικης γεωργίας και κτηνοτροφίας», καθώς ο ρώσος πρόεδρος υπέγραψε συμφωνία με την πρόεδρο της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ για την εξαγωγή κρέατος στη Ρωσία από 90 μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες της χώρας της. Στα οπωροκηπευτικά και τα φρούτα αναμένεται να επωφεληθούν η Τουρκία, αλλά και το Ισραήλ, το Μαρόκο, η Αλγερία, η

Αίγυπτος. Το ποιοι χάνουν το ξέρουμε. Τρεις χιλιάδες νταλίκες με ελληνικά ροδάκινα επέστρεψαν από τα ρωσικά σύνορα. Φέτος χάνουμε τουλάχιστον 500.000 ουκρανούς και ρώσους τουρίστες, σύμφωνα με προσωρινούς μετριοπαθείς υπολογισμούς. Κάποιοι εκτιμούν μια συνολική ζημιά της τάξεως των 600 εκατ. ευρώ. Οι Ευρωπαίοι, έχουν αρχίσει να ψάχνονται αν οι «εμπορικές απαγορεύσεις μεγάλης κλίμακας με πολιτικά κίνητρα αποτελούν άμεση παραβίαση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, τους οποίους και η Ρωσία όπως όλες οι χώρες, έχει δεσμευτεί να σέβεται». Αλλά αυτό το γαϊτανάκι, θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στην Ευρώπη, όπου ήδη διαμορφώνονται δεύτερες σκέψεις. Βέβαια, τα παιγνίδια πολέμου, για την οικονομία γίνονται… Πριν δυο μήνες ο 95χρονος πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Χέλμουτ Σμιτ, κατηγόρησε τις Βρυξέλλες για «απόπειρα να ενσωματώσουν την Ουκρανία. Και μετά και τη Γεωργία. Πρόκειται για μεγαλομανία. Δεν έχουμε καμιά δουλειά εκεί», είπε. Εκτός κι αν η φούσκα του δυτικού οικονομικού συστήματος δεν έχει άλλη διέξοδο από τον πόλεμο. Από την άλλη, το αμερικάνικο «σφυρί» είναι πια περιορισμένων δυνατοτήτων. Τα «γεράκια» κρώζουν. Ποιος ξέρει τι συμφέροντα υπηρετούν μέσα στην βλακεία τους. Όλα μπορούν να αποτελέσουν αφορμή για πόλεμο ή να οδηγήσουν σε μια κατάσταση ειρήνης εξαιτίας της οικονομικής αλληλεξάρτησης, καθώς όπως τραγουδούσε ο αείμνηστος Φραγκίσκος Ζάππας we’re only in it for the money…


Κόκκινη

Προβιά

η δραση τησ Έρευνα του Κώστα Βαξεβάνη

Στις 3 Αυγούστου 1990, μία μόλις μέρα μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζούλιο Αντρεότι αποκάλυψε στην ιταλική Γερουσία πως στην Ιταλία, όπως και σε όλη την Ευρώπη, υπήρχε και δρούσε ένας μυστικός Στρατός της CIA και του NATO. Τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης προτίμησαν βεβαίως την ενημέρωση για την αμερικανική Καταιγίδα της Ερήμου, από τις ευθύνες των ΗΠΑ για έναν μυστικό και δολοφονικό στρατό. Χρειάστηκαν μερικοί μήνες για να συνδεθούν στην Ιταλία εγκληματικές πράξεις, τρομοκρατικές ενέργειες και απόπειρες πραξικοπημάτων με τονa Μυστικό Στρατό της Gladio. Στην Τουρκία, πρωταγωνιστές της τουρκικής Gladio, άρχισαν να αποκαλύπτουν τη σχέση τους με την κυπριακή τραγωδία, τα πραξικοπήματα και δολοφονίες ανθρώπων. Ακόμα και στην Τουρκία της ελλιπούς Δημοκρατίας.



Κόκκινη

Προβιά

3 1

2

4

1-2. Τόσο η Προβιά της Ελλάδας, όσο και το αντίστοιχο τουρκικό δίκτυο, βάφτισαν «εθνικό αγώνα» στην Κύπρο, την υλοποίηση σχεδίων εθνικής μειοδοσίας, τα πραξικοπήματα και τις προβοκάτσιες και δημιούργησαν τις ελληνικές χούντες. 3. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζούλιο Αντρεότι αποκάλυψε στην ιταλική Γερουσία πως στην Ιταλία, όπως και σε όλη την Ευρώπη, υπήρχε και δρούσε ένας μυστικός Στρατός της CIA και του NATO.

Σ

την Ελλάδα, στις 30 Οκτωβρίου 1990, ο Ανδρέας Παπανδρέου ε π ι β ε β α ί ω σ ε σ τ ην εφ η μ ε ρίδα Τα Νέα, πως στην Ελλάδα υπήρχε το δίκτυο της Gladio με την επωνυμία Κόκκινη Προβιά και διαβεβαίωσε πως το 1984 το εξάρθρωσε. Με τη λέξη «εξάρθρωση» εννοούσε το άνοιγμα κρυπτών με όπλα, εκρηκτικά και ασυρμάτους, τα οποία αποτελούσαν υλικό του Μυστικού Πολέμου. Σκοπός του δικτύου ήταν, σύμφωνα με τις επίσημες εκδοχές, το ξεκίνημα ανταρτοπόλεμου σε περίπτωση σοβιετικής εισβολής. Η κυβέρνηση Παπανδρέου έδωσε εντολή να καούν όλα τα αρχεία και οι σχεδιασμοί της Προβιάς η οποία λειτουργούσε ως «Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων», καλυμμένη από τις Ειδικές Δυνάμεις του Στρατού. Χιλιάδες μέλη του δικτύου, στρατιωτικοί και πολίτες, εκπαιδευμένοι σε παρακολούθηση, κατασκοπία, βομβιστικές επιθέσεις και ψυχολογικό πόλεμο, ήταν μέλη ενός μυστικού στρατού. Το ερώτημα ήταν τι έκανε αυτός ο Στρατός; Περίμενε τους Σοβιετικούς,


ή, όπως συνέβη στην Ιταλία και την Τουρκία, φρόντιζε με κάθε μέσο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν και οι προβοκάτσιες, να αποτρέπει τη Δημοκρατία όταν δεν ήταν αρεστή; Όπως αποκαλύπτει το HOT DOC σε αυτό και το προηγούμενο τεύχος, η Κόκκινη Προβιά ήταν ένα αντιδημοκρατικό και δολοφονικό εργαλείο το οποίο αγνοούσε όχι μόνο η πολιτική ηγεσία αλλά και αυτή του Στρατού στον οποίο θεωρητικά υπαγόταν. Ο Αντώνης Δροσογιάννης, υπουργός του Παπανδρέου, ο Αλέξανδρος Νάτσινας, δεξί χέρι του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος, ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, ήταν όλοι τους μέλη του δικτύου. Η κυβέρνηση Παπανδρέου, όπως και όλες οι κυβερνήσεις, αρνήθηκαν να ερευνήσουν τους ανθρώπους της Προβιάς και τον ρόλο τους. Να αναζητήσουν τι έκαναν και πώς το έκαναν. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας έρευνας θα οδηγούσαν σε κατάρρευση του εθνικοπατριωτικού προφίλ των πρωταγωνιστών των εθνικών μύθων

και του ίδιου το πολιτικού συστήματος. Πολλοί από τους ακραιφνείς πατριώτες δεν ήταν τίποτα άλλο από μαριονέτες. Η έρευνα του HOT DOC, η οποία ξεκίνησε πολύ πριν υπάρξει το περιοδικό, αποδεικνύει ή δίνει σαφείς ενδείξεις, πως οι άνθρωποι της Προβιάς είναι υπεύθυνοι για εγκλήματα. Δημιούργησαν το Κυπριακό στο όνομα του εθνικού συμφέροντος, για να εξυπηρετήσουν βρετανικά και αμερικανικά συμφέροντα, δημιούργησαν τις Χούντες, έβαλαν τη νάρκη στην επέτειο εορτασμού στο Γοργοπόταμο, επεξεργάστηκαν τις εκλογές βίας και νοθείας και πιθανόν να είχαν συμμετοχή σε αυτό που βολικά επί δεκαετίες ονομάζεται τρομοκρατία.

Μερικές εξηγήσεις και πολλές ευθύνες

Στα χρόνια που διήρκεσε αυτή η έρευνα για την Κόκκινη Προβιά, έγιναν εκατοντάδες συναντήσεις με πολλούς από τους πρωταγωνιστές. Κανένας δεν δέχθηκε την κατηγορία πως υπήρξαν υποχείρια ξένων μυστικών υπηρεσιών,

5 4. Στην περίπτωση του σχεδίου ανατροπής του Ενβέρ Χότζα στην Αλβανία, του σχεδίου «Άλφα», με το πρόσχημα του εθνικού συμφέροντος και της προσάρτησης της Βορείου Ηπείρου, η Κόκκινη Προβιά υλοποιούσε σχέδια των Βρετανών και των Αμερικανών. 5. ο Ανδρέας Παπανδρέου επιβεβαίωσε στην εφημερίδα Τα Νέα, πως στην Ελλάδα υπήρχε το δίκτυο της Gladio με την επωνυμία Κόκκινη Προβιά και διαβεβαίωσε πως το 1984 το εξάρθρωσε.

φτάνοντας πολλές φορές σε σημείο να παίρνουν εντολές από πράκτορες της CIA, όπως έχουμε αποκαλύψει στο προηγούμενο τεύχος, καθήμενοι στο ίδιο τραπέζι μαζί τους. Είναι τραγικό έλληνες στρατηγοί να ενημερώνουν ξένους πράκτορες μέσα στο ελληνικό υπουργείο Άμυνας, για όσα πρέπει να κάνουν. Και αυτό εν αγνοία του ίδιου του Αρχηγού του Στρατού και της ηγεσίας της χώρας. Ο μανδύας του «εθνικού» με τον οποίο περιέβαλαν αυτή τους τη δοτικότητα, δεν ήταν μόνο κάτι ανήθικο, αλλά έθρεψε και το έγκλημα. Στην περίπτωση του σχεδίου ανατροπής του Ενβέρ Χότζα στην Αλβανία, του σχεδίου «Άλφα», με το πρόσχημα του εθνικού συμφέροντος και της προσάρτησης της Βορείου Ηπείρου, η Κόκκινη Προβιά υλοποιούσε σχέδια των Βρετανών και των Αμερικανών. Τα πιόνια όμως των ξένων αυτών δυνάμεων στο δίκτυο της Προβιάς, εισέπρατταν τα εύσημα του εθνικόφρονα και του γενναίου. Τα σχέδια αυτά γίνονταν μάλιστα σχέδια του συνόλου του ελληνικού στρατού, σαν να είχαν εκπονηθεί ως εθνικά

στρατιωτικά δόγματα. Το ίδιο συνέβη και με την Κύπρο. Τόσο η Προβιά της Ελλάδας, όσο και το αντίστοιχο Τουρκικό δίκτυο, βάφτισαν «εθνικό αγώνα» στην Κύπρο, την υλοποίηση σχεδίων εθνικής μειοδοσίας, τα πραξικοπήματα και τις προβοκάτσιες. Οι προβοκάτορες που αναζοπύρωναν την ένταση και την ανωμαλία, συχνά παρασημοφορούνταν ως ήρωες του αγώνα στην Κύπρο. Πρέπει ωστόσο να διευκρινιστεί κάτι. Όσοι συμμετείχαν στην Προβιά δεν ήταν γνώστες του πώς λειτουργεί στην πραγματικότητα το δίκτυο. Προσωπικά θεωρώ πως υπήρχαν τρεις κατηγορίες ανθρώπων που συμμετείχαν στην Προβιά. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν αυτοί που θεωρούσαν πως η Δημοκρατία στην Ελλάδα είναι ταυτόσημη με τον πόλεμο ενάντια στον κομουνισμό. Το άλλοθι αυτό όμως έχουν μόνο τα κατώτερα στελέχη και σίγουρα όχι οι στρατηγοί που δέχονταν οι εθνικοί σχεδιασμοί να γίνονται από πράκτορες της CIA στους οποίους βαρούσαν προσοχή. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι τυχοδιώκτες οι οποίοι 

Η έρευνα του HOT DOC αποδεικνύει ή δίνει σαφείς ενδείξεις, πως οι άνθρωποι της Προβιάς δημιούργησαν το Κυπριακό, δημιούργησαν τις Χούντες, έβαλαν τη νάρκη στην επέτειο εορτασμού στο Γοργοπόταμο, επεξεργάστηκαν τις εκλογές βίας και νοθείας HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 15

Κόκκινη

Προβιά

έβλεπαν τη συμμετοχή τους στο δίκτυο ως μια περιπέτεια που τους καθιστά επίλεκτους και ήρωες μιας ιδεολογικής περιπέτειας. Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι συμφεροντολόγοι. Είναι αυτοί οι οποίοι με τη συμμετοχή τους στην Προβιά, κέρδισαν την εύνοια των Αμερικανών και αναρριχήθηκαν στα ανώτατα αξιώματα του Στρατού και της πολιτικής. Όλα τα στελέχη της Προβιάς κατέλαβαν υψηλές θέσεις στο στράτευμα και η ίδια η Προβιά έπαιζε τον ρόλο που έπαιζε στο στράτευμα η συνωμοτική Οργάνωση ΙΔΕΑ, της σέκτας που μπορεί να προωθήσει. Άλλωστε, η πρώτη μαγιά για την Κόκκινη Προβιά ήταν οι συνωμοτικές ομάδες του ΙΔΕΑ. Σε αυτή την τρίτη κατηγορία ανήκουν και όσοι εισέπραξαν και καταχράστηκαν χρήματα, στήνοντας μυστικές αποστολές και ροκανίζοντας μυστικά κονδύλια.

Η τυπική εξάρθρωση και ο αμερικανός πράκτορας

Αυτό που ο Ανδρέας Παπανδρέου ονόμασε το 1990 «εξάρθρωση» της Κόκκινης Προβιάς, ήταν μια διαδικασία που κράτησε 5 χρόνια αλλά δεν ακούμπησε τη δράση του δικτύου. Τη διαδικασία αυτή περιγράφει σε συνέντευξη που μου παραχώρησε ο πτέραρχος Νίκος Κουρής, αρχηγός ΓΕΕΘΑ, την εποχή που ενημερώθηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου για την ύπαρξη του δικτύου: «Το 1985 όταν είχα παραλάβει αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ενημερώθηκα από τον διευθυντή Καταδρομών, έναν ικανό και δημοκρατικό αξιωματικό, τον υποστράτηγο Λαυρεντάκη, για την ύπαρξη της συμφωνίας αυτής η οποία ήταν άγνωστη σε μένα. Δεν ήταν μόνο σε μένα άγνωστη αλλά και στη Βουλή και αμφιβάλλω αν τη γνώριζαν και οι αρχηγοί του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας. Όταν το έμαθα θεώρησα πως έπρεπε να ενημερώσω τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων. Κάλεσα λοιπόν στις 30 Οκτωβρίου το ΣΑΓΕ, στο οποίο ο υποστράτηγος Λαυρεντάκης έκανε μια λεπτομερή ενημέρωση πάνω στο περιεχόμενο των κρυπτών και του σχεδίου που αφορούσε σαμποτάζ κλπ. Με τη συμφωνία αυτή είχε αποκατασταθεί ένας ομφάλιος λώρος μεταξύ μιας


«Οι Αρχηγοί συμφωνήσαμε πως πρέπει να ενημερωθεί η πολιτική ηγεσία. Ο Υπουργός Άμυνας Ιωάννης Χαραλαμπόπουλος συμφώνησε πως αυτό το δίκτυο θα μπορούσε να υπονομεύσει τη δημοκρατική ομαλότητα της χώρας. Ενημερώθηκε ο πρωθυπουργός και άρχισε η αποκάλυψη των κρυπτών»

κακόφημης υπηρεσίας (CIA)και της επίλεκτης μονάδας των ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων. Αυτό ήταν αντικανονικό και επικίνδυνο. Οι Αρχηγοί συμφωνήσαμε πως πρέπει να ενημερωθεί η πολιτική ηγεσία δηλαδή ο Υπουργός Άμυνας Ιωάννης Χαραλαμπόπουλος. Ο υπουργός ενημερώθηκε και συμφώνησε πως αυτό το δίκτυο θα μπορούσε να υπονομεύσει τη δημοκρατική ομαλότητα της χώρας. Ενημερώθηκε ο πρωθυπουργός και άρχισε η αποκάλυψη των κρυπτών. Οι αξιωματικοί που υπηρετούσαν στο δίκτυο δέχθηκαν διαταγές να μην επικοινωνήσουν με οποιοδήποτε τρόπο με ξένους πράκτορες. Αμερικανός πράκτορας κάλεσε ωστόσο μέλος του δικτύου και αυτός τον παρέπεμψε στον Υπουργό». Οι Αμερικανοί αμέσως μόλις αποκαλύφθηκε το δίκτυο επικοινώνησαν με μέλος της ΔΕΕ και ζήτησαν να τον δουν μαζί με τον αρχηγό της Προβιάς. Σε συνέντευξή του περιγράφει όσα έγιναν: «Μου τηλεφώνησε ο αμερικανός

Αυτό που ο Ανδρέας Παπανδρέου ονόμασε το 1990 «εξάρθρωση» της Κόκκινης Προβιάς, ήταν μια διαδικασία που κράτησε 5 χρόνια αλλά δεν ακούμπησε τη δράση του δικτύου. Τη διαδικασία αυτή περιγράφει σε συνέντευξη που μου παραχώρησε ο πτέραρχος Νίκος Κουρής, αρχηγός ΓΕΕΘΑ, την εποχή που ενημερώθηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου για την ύπαρξη του δικτύου

Ο Παπανδρέου φαίνεται να ενημέρωσε τον Γραμματέα του ΚΚΕ, Χαρίλαο Φλωράκη, για διείσδυση κάποιων στοιχείων της Προβιάς στο εσωτερικό του κόμματος.

πράκτορας και είπε «θέλουμε να σε δούμε εσένα και τον Διοικητή». Του απάντησα «φεύγω τώρα πάρε με μεθαύριο». Ενημέρωσα τον Λαυρεντάκη και αυτός τον Κουρή. Μου απάντησαν θα σου πούμε τι να πεις. Ο Κουρής είπε «δεν θα γίνει καμία συνάντηση. Ό,τι θέλουν στην πολιτική ηγεσία, έχεις κάποια αντίρρηση;» Απάντησα πως δεν είχα καμιά αντίρρηση και όταν με πήρε ο πράκτορας μετά από δύο μέρες του είπα «ό,τι θες στον προϊστάμενό μου». Αυτός δυσφόρησε και μου είπε «εμείς εσένα ξέρουμε δεν ξέρουμε κανένα προϊστάμενο». Του επανέλαβα την απάντηση και έκλεισα το τηλέφωνο».

Καταστροφή των αποδεικτικών στοιχείων αντί για εξάρθρωση

Αμερικανική και ελληνική πλευρά φαίνεται έκλεισαν την υπόθεση. Είναι άγνωστο αν υπήρξε πολιτική συμφωνία που απαίτησε από τον Παπανδρέου να μην προχωρήσει σε ουσιαστική

«Κατέστρεψα με τα ίδια μου τα χέρια μια ιστορία δεκαετιών. Μαζέψαμε υλικό από 320 ή 330 κρύπτες Μυστικού Πολέμου σε όλη τη χώρα. Υπήρξε ένας μικρός αριθμός που δεν βρέθηκε ή είχε αδειάσει»

Ο Αντώνης Δροσογιάννης αντί να απολογηθεί, φαίνεται να είναι αυτός που προτείνει στον Παπανδρέου να καταγγείλει τη συμφωνία.

«Πήραμε εντολή να καταστρέψουμε το αποκαλυπτικό υλικό. Καίγαμε επί μήνες την ιστορία»

έρευνα. Είναι ενδιαφέρον πάντως πως την εποχή εκείνη ο Αντώνης Δροσογιάννης είναι αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, ενώ είναι μέλος του δικτύου και ταυτόχρονα έχει διατ ε λ έσ ε ι α ρχ ηγό ς τ ο υ. Ο Δροσογιάννης αντί να απολογηθεί, φαίνεται να είναι αυτός που προτείνει στον Παπανδρέου να καταγγείλει τη συμφωνία. Από το 1986 έως το 1988, η ΔΕΕ φαίνεται να λειτουργεί, αλλά με αντικείμενο τη διάλυση της. Κλιμάκια του δικτύου αναλαμβάνουν να αποκαλύψουν τις κρύπτες και να συλλέξουν το υλικό. Ο αντισυνταγματάρχης Πέτρος Ζαραβέλλας είναι ο τελευταίος υποδιοικητής της ΔΕΕ και αυτός που ανέλαβε τη συλλογή των όπλων αλλά και την καταστροφή των στοιχείων που αποδείκνυαν τη δράση της Προβιάς. Η καταστροφή του υλικού ήταν

εντολή, όπως θυμάται: «είχα την τύχη, μάλλον ατυχία, να ανα λ ά β ω αυτ ό τ ο έργο. Κατέστρεψα με τα ίδια μου τα χέρια μια ιστορία δεκαετιών. Μαζέψαμε υλικό από 320 ή 330 κρύπτες Μυστικού Πολέμου σε όλη τη χώρα. Υπήρξε ένας μικρός αριθμός που δεν βρέθηκε ή είχε αδειάσει. Υπήρχαν κρύπτες σε μοναστήρια όπως στην Κρήτη και κάποιες πάνω στις οποίες είχαν γίνει πλέον κτίρια. Βγάλαμε όπλα, νάρκες, τηλεπικοινωνιακό υλικό. Υπήρξε πολεμικό ή τηλεπικοινωνιακό υλικό το οποίο καταστράφηκε γιατί δεν ήταν συμβατό με το υλικό του υπόλοιπου Στρατού. Όλο το υλικό της ΔΕΕ ήταν δύο ειδών. Ένα κομμάτι ήταν μέσα στο λογιστικό σύστημα του Στρατού, όπως οι φόρμες, τα κρεβάτια κλπ. Το άλλο κομμάτι του υλικού δεν ήταν στο λογιστικό του Ελληνικού  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 17

Κόκκινη

Προβιά

Ο υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης της ΝΔ, Γιάννης Βαρβιτσιώτης, στις 14 Νοεμβρίου 1990, λέει στη Βουλή πως «η Προβιά είχε μόνο ιστορική αξία. Σας έχω πει ότι ο Ευάγγελος Αβέρωφ διέλυσε την οργάνωση το 1974». Ο Βαρβιτσιώτης ψεύδεται αφού ξέρει ως υπουργός Άμυνας πως ακόμη και το 1986 υπήρξαν επαφές της CIA με την Προβιά και στελέχη του Ελληνικού Στρατού.

Η διείσδυση στον χώρο του ΚΚΕ και της Αριστεράς ήταν από τα βασικά μελήματα της Προβιάς. Όπως λέει χαρακτηριστικά μέλος της που υπηρέτησε στη ΔΕΕ πριν από δεκαετίες: «μια φορά κάποιος ο οποίος είχε εντολή να παίζει τον συμπαθούντα το ΚΚΕ για να μαζεύει πληροφορίες, έπαιξε τόσο καλά το ρόλο του, που στο Δημόσιο τον πέρασαν για ΚΚΕ και τον απέλυσαν» 18 • HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014

Στρατού και λεγόταν «ειδική διαχείριση αμερικανικού υλικού» (ΕΔΙΑΛ). Επίσης υπήρχαν χρήματα και λίρες εκτός λογιστικού. Οι Αμερικάνοι παίζανε πολύ σοβαρό ρόλο. Είχαμε βιβλίο πρακτικών συναντήσεων με τους αμερικανούς πράκτορες. Υπήρχαν επίσης κατάλογοι με τα μέλη του δικτύου σε κάθε περιοχή. Βρεθήκαμε μπροστά σε πολύ ηχηρά ονόματα, όπως αυτό του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ ο οποίος στρατολογήθηκε το 1952 όταν ήταν δεσπότης στην Ήπειρο. Όλο αυτό το υλικό, το αποκαλυπτικό υλικό, πήραμε εντολή να το καταστρέψουμε. Καίγαμε επί μήνες την ιστορία».

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ και μέλη του ΚΚΕ

Η απόφαση της καταστροφής των αποδεικτικών στοιχείων της Κόκκινης Προβιάς ήταν πολιτική, εν αγνοία μάλιστα των κομμάτων των οποίων η λειτουργία υπονομευόταν από το δίκτυο. Σύμφωνα με πληροφορίες, εκτός από τους ισχυρούς και «επώνυμους» που καταγράφονταν στα αρχεία ως μέλη της Κόκκινης Προβιάς, υπήρχαν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ αλλά και μέλη του ΚΚΕ. Ο Παπανδρέου φαίνεται να ενημέρωσε τον Γραμματέα του ΚΚΕ, Χαρίλαο Φλωράκη, για διείσδυση κάποιων στοιχείων της Προβιάς στο εσωτερικό του κόμματος.

Η μοναδική έκπληξη του Παπανδρέου δεν ήταν μόνο η αποκάλυψη πως ο Υπουργός του ήταν αρχηγός του δικτύου, αλλά και πως στελέχη της οργάνωσης της Θεσσαλονίκης του ΠΑΣΟΚ ήταν στους καταλόγους της Προβιάς. Με αυτή την αποκάλυψη φαίνεται να σχετίζεται η μαζική διαγραφή στελεχών του ΠΑΣΟΚ στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του ‘80, η οποία δεν εξηγήθηκε ποτέ πειστικά στα μέλη του κόμματος. Η διείσδυση στον χώρο του ΚΚΕ και της Αριστεράς ήταν από τα βασικά μελήματα της Προβιάς. Όπως λέει χαρακτηριστικά μέλος της που υπηρέτησε στη ΔΕΕ πριν από δεκαετίες: «μια φορά κάποιος ο οποίος είχε εντολή να παίζει τον συμπαθούντα το ΚΚΕ για να μαζεύει πληροφορίες, έπαιξε τόσο καλά το ρόλο του, που στο Δημόσιο τον πέρασαν για ΚΚΕ και τον απέλυσαν».

Ταφόπλακα από ΝΔ

Στα τέλη του 1990, οι αποκαλύψεις για την Ιταλική Gladio γεμίζουν τα έντυπα σε όλο τον κόσμο. Αναλυτές και δημοσιογράφοι συνδέουν την ιταλική Gladio ακόμη και με την ελληνική Χούντα. Ο Συνασπισμός (συμμετείχε τότε και το ΚΚΕ) δια του ειδικού αγορητή Νίκου Κωνσταντόπουλου, θέτει θέμα να δημιουργηθεί Εξεταστική Επιτροπή της

Οι δημοσιογράφοι βεβαίως τότε αγνοούσαν πως ο πιο στενός συνεργάτης του Καραμανλή, ο Αλέξανδρος Νάτσινας και όσοι οργάνωσαν τις εκλογές «βίας και νοθείας» του 1961 που έδωσε την εκλογική νίκη στον Καραμανλή, ήταν στελέχη της Κόκκινης Προβιάς. (Φωτό Γεώργιος Παπανδρέου)

Βουλής η οποία θα ελέγξει τις συμφωνίες Ελλάδας και CIA αλλά και την δράση της Προβιάς. Ο υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης της ΝΔ, Γιάννης Βαρβιτσιώτης, στις 14 Νοεμβρίου 1990, λέει στη Βουλή πως «η Προβιά είχε μόνο ιστορική αξία. Σας έχω πει ότι ο Ευάγγελος Αβέρωφ διέλυσε την οργάνωση το 1974». Ο Βαρβιτσιώτης ψεύδεται αφού ξέρει ως υπουργός Άμυνας πως ακόμη και το 1986 υπήρξαν επαφές της CIA με την Προβιά και στελέχη του Ελληνικού Στρατού. Το ΠΑΣΟΚ δεν ψηφίζει τη σύσταση Επιτροπής και ο Βαρβιτσιώτης επαναφέρει από την αποστρατεία τον στρατηγό Αναστάσιο Σούνδια για να κάνει έρευνα για το θέμα. Λίγες μέρες μετά στις 19 Νοεμβρίου, το Spiegel με δημοσίευμά του, όπου ενοχοποιεί την Προβιά για προβοκάτσιες και πραξικοπήματα, γράφει για την έρευνα Σούνδια με ειρωνία: «η ελληνική κυβέρνηση επανέφερε έναν στρατηγό που υπηρέτησε στο ΝΑΤΟ και την Ουάσινγκτον για να ερευνήσει την Προβιά. Μήπως έβαλε έναν λύκο να κάνει το πρόβατο;». Στην έρευνα Σούνδια που γίνεται τους επόμενους μήνες, μερικοί αξιωματικοί απλώς καταθέτουν πως όλα ήταν στα πλαίσια της λειτουργίας του στρατεύματος. Είναι χαρακτηριστικό πως στην

κατάθεση του στρατηγού Δημήτριου Λαυρεντάκη, στις 8 Μαΐου 1991, όταν αυτός τοποθετείται πως η δράση της ΔΕΕ ήταν έξω από όσα ορίζει στρατιωτική κανονικότητα, ο συνταγματάρχης που παίζει το ρόλο ανακριτή επιμένει πως όλα είναι κανονικά. Τόσο ο στρατηγός Λαυρεντάκης, όσο και ο πρώην Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Νίκος Κουρής, καταθέτουν πως είναι έξω από τη λειτουργία του ελληνικού στρατού η συναναστροφή τμημάτων του με πράκτορες ξένων δυνάμεων και δεν αποκλείουν η ΔΕΕ να σχετίζεται με όσα το περιοδικό Spiegel της αποδίδει, δηλαδή συμμετοχή σε προβοκάτσιες ακόμη και βομβιστικές ενέργειες. Η έρευνα κλείνει χωρίς ουσία και χωρίς να επεκταθεί στην εξέταση των παραγόντων της Προβιάς. Για τον Βαρβιτσιώτη είναι ένα «ιστορικό» θέμα. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής, όταν οι δημοσιογράφοι τον ρωτούν κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Άμυνας για την Προβιά, απαντά «δεν είναι σοβαρά θέματα αυτά». Οι δημοσιογράφοι βεβαίως τότε αγνοούσαν πως ο πιο στενός συνεργάτης του Καραμανλή, ο Αλέξανδρος Νάτσινας και όσοι οργάνωσαν τις εκλογές «βίας και νοθείας» του 1961 που έδωσε την εκλογική νίκη στον Καραμανλή, ήταν στελέχη της Κόκκινης Προβιάς.

Ο Αλέξανδρος Νάτσινας ήταν ο πρώτος αρχηγός της Κόκκινης Προβιάς.


Κόκκινη

Προβιά

Η Προβιά της Χούντας και της ανωμαλίας Οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος του 1967, τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου, κατέλαβαν τις νευραλγικές θέσεις στην Αθήνα μέσα σε είκοσι λεπτά. Αυτό δεν είχε να κάνει με την επιρροή τους στο στράτευμα ή την επιχειρησιακή τους ικανότητα, αλλά με τη χρήση του νατοϊκού σχεδίου «Προμηθέας». Το σχέδιο προέβλεπε την κινητοποίηση του Στρατού για την αντιμετώπιση επικράτησης του κομουνιστικού κινδύνου. Οι χουντικοί δημιούργησαν κατά την κινητοποίησή τους, την ημέρα του πραξικοπήματος, την πεποίθηση πως εφαρμόζεται το σχέδιο «Προμηθέας». Η Χούντα ήταν ένα δημιούργημα της Κόκκινης Προβιάς . Όχι με την έννοια της άμεσης κινητοποίησης του μυστικού στρατού για το πραξικόπημα, αλλά της χρήσης των συνωμοτικών σχεδιασμών της, των ανθρώπων της και βέβαια της ίδιας της αντίληψης πως έχουν δικαίωμα να καταλύσουν το πολίτευμα.

Η

πεποίθηση που υπάρχει πως η Χούντα ήταν δημιούργημα των συνωμοτών ακροδεξιών αξιωματικών του ΙΔΕΑ αγνοεί μια σημαντική εξέλιξη. Πως ο ΙΔΕΑ είχε τροφοδοτήσει πλέον με το δυναμικό του το μυστικό στρατό της Κόκκινης Προβιάς που υπήρχε στην Ελλάδα. Οι πρωταγωνιστές του, με το ίδιο επιχείρημα του κομουνιστικού κινδύνου, υπήρξαν πρωταγωνιστές της Χούντας. Ακόμη και στην ίδια την CIA, πολλές από τις λεπτομέρειες του σχεδιασμού είναι άγνωστες αφού η OPC, το Γραφείο Πολιτικού Σχεδιασμού, υπεύθυνο για τις μυστικές επιχειρήσεις, ήταν μια μυστική υπηρεσία μέσα στη CIA. Είναι χαρακτηριστικό πως ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Φίλιπ Τάλμποτ, παρότι ο ίδιος είχε εισηγηθεί στο Στέητ Ντιπάρτμεντ, μερικές μέρες πριν το πραξικόπημα,


μυστική επιχείρηση στην Ελλάδα, διαμαρτυρήθηκε στον σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, Τζων Μώρυ, λέγοντας πως όσα έγιναν είναι «βιασμός της Δημοκρατίας», για να πάρει την απάντηση: «πώς μπορείς να βιάσεις μια πόρνη;». Στα χρόνια που διήρκεσε η έρευνα για την Κόκκινη Προβιά, η ερώτηση για το τι σχέση είχε η προβιά με τη Χούντα, απαντήθηκε αρνητικά τόσο από στελέχη της Προβιάς που δέχθηκαν να μιλήσουν, όσο και από τους πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος. Εκ των πραγμάτων οι πρώτοι ήθελαν να αποποιηθούν οποιαδήποτε σχέση με τους Απριλιανούς, ενώ οι δεύτεροι πως

υπήρξαν όργανα εντολών από τη CIA. Στα επίσημα αμερικανικά έγγραφα που έχουν απελευθερωθεί, παρότι υπάρχει μεγάλη αλληλογραφία για μια επικείμενη Χούντα, η α μ ε ρ ι κ αν ι κ ή π λ ε υ ρ ά εμφανίζεται ως αποδέκτης πληροφοριών και όχι ως δημιουργός γεγονότων. Αυτό όμως δεν είναι αποδεικτικό στοιχείο για τ ην μ η π α ρ έ μ β α σ η των Αμερικανών. Ένας κύκλος αμερικανών πρακτόρων, όπως ο Γκαστ Αβράκωτος, ο οποίος έγινε αργότερα γνωστός με την μυστική επιχείρηση «Κυκλών» στο Αφγανιστάν, είχαν μια ιδιαίτερη ατζέντα που εξυπηρετούσε τις ανάγκες του μυστικού πολέμου και όχι της διπλωματίας.

Ο ΙΔΕΑ είχε τροφοδοτήσει το μυστικό στρατό της Κόκκινης Προβιάς στην Ελλάδα

Ο Λημνιακής καταγωγής Αβράκωτος, ο οποίος γνώριζε τον Παπαδόπουλο από την εποχή που ήταν σύνδεσμος της ΚΥΠ με τη CIA, από ό,τι φαίνεται διοχέτευε στους έλληνες συνεργάτες του πληροφορίες που προέρχονταν από άλλο κέντρο και όχι την Πρεσβεία. Έτσι, φαίνεται να είναι αυτός που το 1974 προέτρεψε τον Ιωαννίδη να προχωρήσει σε πραξικόπημα στην Κύπρο παρά τη διαφορετική θέση της αμερικανικής διπλωματίας. Η Προβιά συνεπώς, δεν ήταν μόνο ένα οργανωτικό σχήμα με ένοπλους που θα αναλάμβαναν δράση σε συγκεκριμένες συνθήκες, αλλά ένα παραστρατιωτικό και παραθεσμικό μόρφωμα, με αξιωματικούς και πολίτες που αναλάμβαναν δράση όταν δινόταν κάθετα ή οριζόντια η εντολή. Σε αυτό το μόρφωμα, ένας απλός μυημένος αξιωματικός μπορούσε να κάνει στο στράτευμα και έξω από

αυτό, όσα δεν μπορούσε και δεν γνώριζε ο ίδιος ο αρχηγός του στρατεύματος. Η απάντηση λοιπόν πως η Προβιά δεν συμμετείχε στη Χούντα, αφορά μόνο τη μη κινητοποίηση όλου του μηχανισμού της Προβιάς και όχι τον ρόλο των μελών της.

Σχέδιο «Προμηθέας» και ο Ασλανίδης

Όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, αρχηγός της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων, δηλαδή της στρατιωτικής διοίκησης της Κόκκινης Προβιάς, ήταν ο αντισυνταγματάρχης Αντώνης Δροσογιάννης. Ο Δροσογιάννης έμεινε μερικές μόνο μέρες στη θέση του και αντικαταστάθηκε από τον αντισυνταγματάρχη Κωνσταντίνο Κρητικό. Αυτός όμως που καθόριζε τη λειτουργία της Προβιάς ήταν ο Κωνσταντίνος Ασλανίδης. Ο Ασλανίδης είχε δικό του γραφείο στη 

Όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, αρχηγός της Κόκκινης Προβιάς, ήταν ο αντισυνταγματάρχης Αντώνης Δροσογιάννης. Αυτός όμως που καθόριζε τη λειτουργία της Προβιάς ήταν ο Κωνσταντίνος Ασλανίδης HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 21

Κόκκινη

Δύο μήνες πριν από το πραξικόπημα, στις αρχές Φεβρουαρίου 1967, ο αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, Φίλιπς Τάλμποτ, στέλνει στο Στέητ Ντιπάρτμεντ τηλεγράφημα στο οποίο εισηγείται μυστική επιχείρηση πριν τις εκλογές που είχαν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου 1967. Ο Τάλμποτ αποκαλύπτει στο τηλεγράφημα πως υπήρξε και άλλη μυστική επιχείρηση με στόχο την πολιτική ανωμαλία στη χώρα.

Προβιά

Μόλις πριν από δέκα χρόνια ο πραξικοπηματίας Στυλιανός Παττακός παραδέχτηκε το σχέδιο των απριλιανών που προέβλεπε πως έπρεπε να δημιουργήσουν συνθήκες που θα δικαιολογούσαν την ενεργοποίηση του σχεδίου «Προμηθέας», ώστε να μπορέσουν να κινητοποιήσουν στρατιωτικές δυνάμεις στα πλαίσιά του.

ΔΕΕ, όπως παραδέχονται τρία τουλάχιστον στελέχη της Προβιάς, μεταξύ των οποίων η Μαρία Ζαχαράκη, σύζυγος του παλιού αρχηγού της ΔΕΕ Μανώλη Ζαχαράκη και μόνιμο στέλεχος της Υπηρεσίας. Ο Ασλανίδης ηγήθηκε των δυνάμεων των ΛΟΚ στο πραξικόπημα, οι οποίες ήταν ενταγμένες στη λειτουργία της Προβιάς όταν προέκυπταν συγκεκριμένες συνθήκες. Παρότι επικεφαλής των ΛΟΚ ήταν ο Ζαφειρόπουλος, ο Ασλανίδης ηγήθηκε της επιχείρησης. Τα επόμενα χρόνια ο Ασλανίδης θα γίνει Γραμματέας Αθλητισμού στην χουντική κυβέρνηση, αλλά παράλληλα θα πάρει μέρος στους σχεδιασμούς και τις προβοκάτσιες που διαμόρφωσαν την τελευταία φάση του Κυπριακού, δηλαδή την απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου, το πραξικόπημα στη Λευκωσία και τη δολοφονία Γιωρκάτζη (αναλυτικά παρακάτω). Η στρατιωτική κινητοποίηση για το Με την ενεργοποίηση ενός αντίστοιχου πραξικόπημα έγινε βάση του σχεδίου σχεδίου, το 1964 στην Ιταλία, ο στρα«Προμηθέας». Επρόκειτο για ένα νατοϊκό τηγός Ντε Λορέντζο, μέλος της Gladio σχέδιο με το οποίο θα αντιμετωπιζό- -της ιταλικής Προβιάς δηλαδή-, κατέταν πιθανός κομμουνιστικός κίνδυνος. βασε στη Ρώμη άρματα μάχης και Ουσιαστικά, το «Προμηθέας» ήταν ο στρατό, πραγματοποιώντας το πραξικόευρύτερος στρατιωτικός σχεδιασμός με πημα «Solo». Το σιωπηλό πραξικόπημα, βάση τον οποίο το σχέδιο της Προβιάς, όπως χαρακτηρίστηκε, ανάγκασε σε γινόταν σχέδιο του Στρατού. παραίτηση τους ιταλούς σοσιαλιστές και

Το 1964 στην Ιταλία, ο στρατηγός Ντε Λορέντζο, μέλος της Gladio -της ιταλικής Προβιάς δηλαδή-, κατέβασε στη Ρώμη άρματα μάχης και στρατό, πραγματοποιώντας το πραξικόπημα «Solo»


ισχυροποίησε την ιταλική δεξιά. Τρεις μήνες πριν από την εκδήλωση του πραξικοπήματος στην Ελλάδα, στη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων, δηλαδή στην Προβιά, μετατέθηκαν τρία επιφανή στελέχη της Χούντας, τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή της. Ήταν ο Κώστας Ασλανίδης, ο Δημήτρης Παπαποστόλου και ο Πέτρος Κωτσέλης. Είναι προφανές ότι αυτοί που ετοίμαζαν τη Χούντα, ήθελαν να είναι σίγουροι πως ο βραχίονας των εξελίξεων, δηλαδή η Κόκκινη Προβιά, θα διατηρήσει τον προκαθορισμένο της ρόλο.

Πρώτα εφηύραν κόκκινο κίνδυνο και μετά έκαναν χούντα

Το σχέδιο των απριλιανών προέβλεπε πως έπρεπε να δημιουργήσουν συνθήκες που θα δικαιολογούσαν την ενεργοποίηση του σχεδίου «Προμηθέας», ώστε να μπορέσουν να κινητοποιήσουν στρατιωτικές δυνάμεις στα πλαίσιά του. Έτσι, ένας έλληνας αξιωματικός από τη Θεσσαλονίκη έστειλε πληροφορίες για «ορατό ερυθρό κίνδυνο». Να πώς περιγράφει ο πραξικοπηματίας Στυλιανός Παττακός την αφορμή για το «Προμηθέας», σε συνέντευξη που μου έδωσε πριν από 10 χρόνια:

Ο Ασλανίδης (πρώτος από αριστερά) ηγήθηκε των δυνάμεων των ΛΟΚ στο πραξικόπημα, οι οποίες ήταν ενταγμένες στη λειτουργία της Προβιάς όταν προέκυπταν συγκεκριμένες συνθήκες. Παρότι επικεφαλής των ΛΟΚ ήταν ο Ζαφειρόπουλος, ο Ασλανίδης ηγήθηκε της επιχείρησης. Τα επόμενα χρόνια ο Ασλανίδης θα γίνει Γραμματέας Αθλητισμού στην χουντική κυβέρνηση, αλλά παράλληλα θα πάρει μέρος στους σχεδιασμούς και τις προβοκάτσιες που διαμόρφωσαν την τελευταία φάση του Κυπριακού, δηλαδή την απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου, το πραξικόπημα στη Λευκωσία και τη δολοφονία Γιωρκάτζη. Τέσσερις μήνες πριν το πραξικόπημα τρία στελέχη της χούντας προωθήθηκαν στη διοίκηση της Προβιάς.

«Η Ελλάδα ήταν εμφανές ότι κινδύνευε πλέον. Υπήρχε μια αναφορά του 3ου Σώματος Στρατού, ότι στα σύνορα Βουλγαρίας-Ελλάδος, έτοιμοι συμμορίτες έλληνες, οι οποίοι περιμένουν τον Ανδρέα Παπανδρέου σε ομιλία του στη Θεσσαλονίκη, για να ορκίσει κυβέρνηση στην πλατεία Συντάγματος. και είναι έτοιμοι να μπουν. Ο αξιωματικός του πυροβολικού Ελευθέριος Παπαγιάννης έστειλε αυτές τις πληροφορίες Ερώτηση: Ξέρατε για τα σχέδια Κοχλίας, Κόκκινη Προβιά, Αλώπηξ; Απάντηση: Εγώ ήξερα το «Προμηθέας» Ερώτηση: Ποιός ήταν ο ρόλος της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων; Απάντηση: Τι τα θέλετε τώρα αυτά; Αυτά είναι μυστικά σχέδια τα οποία δεν βγαίνουν στη φόρα. Δεν πρέπει να προδώσω εγώ την πατρίδα μου Ερώτηση: Μα τώρα έχουν τελειώσει όλα αυτά, από το 1989 Απάντηση: Δεν νομίζω. Αν τα κατάργησαν, ανασυγκροτήθηκαν με άλλο τρόπο».

Η Προβιά έκανε το πραξικόπημα Ιωαννίδη

Είναι σημαντικό το ότι οι άνθρωποι οι οποίοι έκαναν την Χούντα, ήταν οι ίδιοι που την δεκαετία του ‘60 είχαν ενεργό ρόλο στις προβοκάτσιες και τα γεγονότα

που οδήγησαν στο Κυπριακό πρόβλημα. χρησιμοποιούσε. Το χαρτί αυτό αποδείΗ πλειοψηφία από αυτούς ανήκε στην κνυε πως αυτό το θέμα που περιέγραφε Προβιά, στην οποία πέρασαν από τον συζητήθηκε εκεί μέσα, αφού το κείμενο ΙΔΕΑ. Ένας εξ’ αυτών ήταν ο διπλός είχε μορφή ανακοινωθέντος. Υπήρχε μια πραξικοπηματίας Δημήτρης Ιωαννίδης, διατύπωση “λόγω της εξπασάσης” και ο οποίος εκπόνησε το σχέδιο «Ακρίτας» μου έκανε εντύπωση αυτό το “εξπασάστην Κύπρο, το οποίο κάτω από το μαν- σης”, αυτή η αρχαιοελληνικούρα τέλος δύα της Εθνικής Οργάνωσης κάλυψε τη πάντων και έτσι το διάβασα. Έγραφε: λειτουργία της Προβιάς στην Κύπρο. “λόγω της εξπασάσης εκρύθμου καταστάΜετά τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο σεως, κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος τον Νοέμβριο του 1973, ο Ιωαννίδης κατ άπασαν την επικράτειαν”. Στην αρχή με τον κύκλο του πέρασαν σε ένα δεύ- το είδα κάπως πλακατζίδικα, λέω τι γράτερο πραξικόπημα, το οποίο ανέτρεψε φουν οι άνθρωποι. Στη συνέχεια έγιναν τον Παπαδόπουλο. Υπάρχουν ενδείξεις οι συνειρμοί και διαπίστωσα ότι ήταν το πως ο Παπαδόπουλος, παρότι παλιός ανακοινωθέν του 1973, όταν κηρύχθηκε συνεργάτης της CIA, μετά την ανάληψη ο στρατιωτικός νόμος πάλι, με τα επειτης εξουσίας δεν μπορούσε να λειτουρ- σόδια του Πολυτεχνείου, την ανατροπή γήσει όπως απαιτούσαν οι περιστάσεις του Παπαδόπουλου και όλα αυτά. Που για τις ΗΠΑ. σημαίνει, εκεί μέσα πάρθηκαν οι αποΤο πραξικόπημα Ιωαννίδη φαίνεται πως φάσεις και γράφτηκε το ανακοινωθέν». ήταν σχεδιασμός που έγινε στο κτίριο της Προβιάς στο ΥΕΘΑ, όπου έλληνες αξιω- Σκηνοθέτες βίας, ματικοί συναντούσαν πράκτορες της CIA νοθείας και ανωμαλίας και έπαιρναν οδηγίες. Το στοιχείο αυτό Δύο μήνες πριν από το πραξικόπημα, δίνει ο Κ.Α, ο οποίος υπηρέτησε στη ΔΕΕ: στις αρχές Φεβρουαρίου 1967, ο σταθμός «στο γραφείο αυτό γίνονταν σοβαρές της CIA στην Ελλάδα εισηγήθηκε στον συζητήσεις. Κάποια μέρα σκαλίζοντας τα πρέσβη Φίλιπς Τάλμποτ, τον σχεδιασμό χαρτιά, βρήκα ένα χαρτί, ένα απλό χαρτί, μιας μυστικής επιχείρησης στην Ελλάδα, γραμμένο με στυλό διαρκείας, το οποίο με σκοπό τον επηρεασμό του εκλογιμου έκανε τρομερή εντύπωση και για κού αποτελέσματος των εκλογών που το περιεχόμενο και για τη γλώσσα που είχαν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου.  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 23

Κόκκινη

Προβιά

Στις 11 Φεβρουαρίου, ο πρέσβης Τάλμποτ στέλνει στο Στέητ Ντιπάρτμεντ τηλεγράφημα, χρησιμοποιώντας το σύστημα μετάδοσης ROGER που χρησιμοποιείται για άκρως α π ό ρ ρ ητ ε ς π λη ρ ο φ ο ρίες. Στο τηλεγράφημα εισηγείται μυστική επιχείρηση πριν τις εκλογές. Γράφει ο αμερικανός πρέσβης: «Έπειτα από ενδελεχή επανεξέταση όλων των εκτιμήσεων που μπορέσαμε να αξιολογήσουμε εδώ, συμφώνησα στη [σβησμένο-παραμένει απόρρητο] σύσταση να ακολουθηθεί συγκαλυμμένη μυστική δράση σε σύνδεση με τις επικείμενες ελληνικές εκλογές. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες επιχειρήσεις που στόχευαν στην ΕΔΑ (Ελληνική Δημοκρατική Αριστερά), σκοπός τώρα θα είναι να περιορίσουμε τις διαστάσεις των βάσεων πολιτικής δύναμης που χτίζει ο Ανδρέας Παπανδρέου, ενθαρρύνοντας την υποστήριξη συγκεκριμένων αντιπάλων στοιχείων [σβησμένο]. Λεπτομέρειες του σχεδίου δράσης θα παρουσιαστούν στο Τμήμα [σβησμένο]». Η μυστική δράση αφορά στον Ανδρέα Παπανδρέου. Το σχέδιο δεν μπαίνει σε εφαρμογή και είναι άγνωστο αν υπήρχε άλλο παράλληλο. Η αποκάλυψη όμως βρίσκεται στη διατύπωση «σε αντίθεση με τις προηγούμενες επιχειρήσεις που στόχευαν την ΕΔΑ». Ουσιαστικά ο πρέσβης παραδέχεται πως υπήρξαν μυστικές επιχειρήσεις με στόχο την ΕΔΑ. Ο βραχίωνας των μυστικών επιχειρήσεων της CIA στην Ελλάδα ήταν η Προβιά και οι άνθρωποί της. Η παραδοχή αυτή του Τάλμποτ παραπέμπει πρωτίστως στις εκλογές βίας και νοθείας. Στις εκλογές του 1961, η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή βγήκε πρώτο κόμμα διανύοντας μια προεκλογική περίοδο ανωμαλίας και βίας. Μετά τις εκλογές, η αντιπολίτευση (Ένωση Κέντρου Γεωργίου Παπανδρέου και ΕΔΑ), κατήγγειλαν νοθεία. Είχαν

Σκοπός ήταν να περιοριστεί η άνοδος της Αριστεράς


εμφανιστεί φαινόμενα διπλοψηφίας και τριπλοψηφίας, με πρωταγωνιστές αξιωματικούς του στρατού και χωροφύλακες. Υπήρξε περίπτωση κατά την οποία 218 χωροφύλακες είχαν δηλώσει διεύθυνση την ίδια πολυκατοικία. Διευθύνσεις ψηφοφόρων που ερευνήθηκαν ήταν ανύπαρκτες και στη θέση υποτιθέμενων πολυκατοικιών υπήρχαν δέντρα. Έτσι βγήκε η έκφραση «ψήφισαν και τα δέντρα». Οι εκλογές βίας και νοθείας, δεν ήταν ένα σύνολο παρατυπιών κατά την ψηφοφορία, αλλά οργανωμένο σχέδιο. Όπως αποκαλύφθηκε το 1965 στη Βουλή, επρόκειτο για το σχέδιο «Περικλής». Υπήρχε μάλιστα ντοκουμέντο με την καταγραφή του σχεδίου, βάση του οποίου οι «ερυθροί» (ΕΔΑ) και οι «κίτρινοι» (Ένωση Κέντρου) έπρεπε να είναι υπό παρακολούθηση και τρομοκρατία. Το σχέδιο έγραφε «Αι Ένοπλοι Δυνάμεις και δύνανται και πρέπει να ριφθούν εις τον αγώνα κατά των κιτρίνων δι όλων των μέσων τους». Σε αυτό το εκτεταμένο σχέδιο, οι συνωμότες κατά της Δημοκρατίας, δίνουν αναφορά στο τηλέφωνο 817.760, όπου τις πληροφορίες συγκεντρώνει ο αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, μετέπειτα δικτάτορας. Το σχέδιο είχε εγκριθεί από τον ίδιο τον Καραμανλή, επειδή η ΕΔΑ είχε βγει στις εκλογές του 1958 δεύτερο κόμμα με 24,5%.

Το σχέδιο «Περικλής» είναι προφανώς η μυστική επιχείρηση κατά της Αριστεράς που ομολογεί στο τηλεγράφημά του ο Φίλιπς Τάλμποτ. Εκτός από τον Παπαδόπουλο, ρόλο στο σχέδιο Περικλής έχουν ο αρχηγός ΓΕΣ αντιστράτηγος Β.Καρδαμάκης, ο αντιστράτηγος Ν.Γωγούσης, διευθυντής της Υπηρεσίας Πληροφοριών Προεδρίας της Κυβέρνησης και ο Αλέξανδρος Νάτσινας, αρχηγός της Προβιάς. Όπως ακριβώς και στην περίπτωση του σχεδίου «ΑΛΦΑ», στο οποίο η ανατροπή του Χότζα γινόταν στρατιωτικό εθνικό σχέδιο μέσω της Προβιάς, έτσι και η μυστική επιχείρηση της CIA για την κυριαρχία του Καραμανλή, μέσω και πάλι της Κόκκινης Προβιάς, έγινε εθνικό σχέδιο. Το 1965, το ίδιο δίκτυο θα παίξει ρόλο στην αποστασία. Στις 2 Αυγούστου 1974, οι New York Times γράφουν «Ο Τζων Μώρυ, σταθμάρχης της CIA, εργάστηκε για λογαριασμό των Ανακτόρων. Βοήθησε το βασιλιά Κωνσταντίνο να εξαγοράσει βουλευτές της Ένωσης Κέντρου ώστε να ανατραπεί η κυβέρνηση Παπανδρέου». Όλοι αυτοί οι σχεδιασμοί της CIA, έμπαιναν σε εφαρμογή από ανθρώπους του δικτύου της Προβιάς, οι οποίοι επένδυαν τη δράση τους με επιχειρήματα εθνικής σωτηρίας. Έτσι το παρακράτος μετατράπηκε στο επίσημο κράτος.

Οι εκλογές βίας και νοθείας, δεν ήταν ένα σύνολο παρατυπιών κατά την ψηφοφορία, αλλά οργανωμένο σχέδιο. Όπως αποκαλύφθηκε το 1965 στη Βουλή, επρόκειτο για το σχέδιο «Περικλής». Υπήρχε μάλιστα ντοκουμέντο με την καταγραφή του σχεδίου, βάση του οποίου οι «ερυθροί» (ΕΔΑ) και οι «κίτρινοι» ( Ένωση Κέντρου) έπρεπε να είναι υπό παρακολούθηση και τρομοκρατία HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 25

Κόκκινη

Προβιά

Η Κόκκινη Τ Προβιά στήνει το «Κυπριακό πρόβλημα» Ο μυστικός στρατός της CIA στην Ελλάδα, την Τουρκία και τα δύο παραρτήματά τους στην Κύπρο, ήταν υπεύθυνος γι αυτό που ονομάστηκε «Κυπριακό πρόβλημα» και κατέληξε ως τουρκική κατοχή το 1974. Από τη δεκαετία του ‘50, όταν δημιουργήθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη το δίκτυο της Stay Behind, η Κύπρος μετατράπηκε σε ένα πεδίο γεωπολιτικής επιρροής με πρωταγωνιστή αυτόν ακριβώς τον μυστικό στρατό. Η σύγχρονη ιστοριογραφία έχει καταγράψει τις εξελίξεις στην Κύπρο και την αντιπαράθεση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ως την προπατορική αντιπαράθεση που ενίσχυσαν ακραίοι εθνικιστές, μωροφιλόδοξοι πολιτικοί και θερμοκέφαλοι στρατιωτικοί. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική.


ο Κυπριακό σε όλες του τις εκφράσεις, δημιουργήθηκε από το ελληνικό και τουρκικό τμήμα της επιχείρησης Stay Behind. Τρέφοντας τον ελληνικό και τουρκικό εθνικισμό, ο μυστικός στρατός που υπηρετούσε σχέδια της CIA, δημιουργούσε με επιμέλεια τις συνθήκες για να εξελιχθεί το κυπριακό πρόβλημα με βάση τα βρετανικά και αμερικανικά συμφέροντα. Με κουμπί τις πατριωτικές «ευαισθησίες», τούρκοι και έλληνες συνωμότες, υπηρέτες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, εμφανίζονταν ως ήρωες μιας εθνικής ιδέας και οδηγούσαν με χειρισμούς και προβοκάτσιες τις δύο κοινότητες σε ένταση. Έτσι, η διχοτόμηση της Κύπρου φάνταζε δεδομένη και ίσως απαραίτητη. Όπως προκύπτει πλέον από τις διηγήσεις των πρωταγωνιστών του μυστικού στρατού της CIA στην Τουρκία, οι δύο στρατοί, υπό την διοίκηση της CIA, τοποθετούσαν τα πιόνια σε μια σκακιέρα και γνώριζαν πώς να τα κινήσουν για να ανταποκριθούν στην πρόκληση και να αρχίσει το παιχνίδι. Μια βόμβα τοποθετημένη από το δίκτυο της Κόκκινης Προβιάς έμπαινε σε ένα τζαμί στη Λευκωσία και την επόμενη ημέρα, το άλλο κομμάτι του δικτύου, αυτό το οποίο διοικούσαν οι Τούρκοι, γνώριζε τι έπρεπε να κάνει για να δημιουργηθεί η ένταση, πάντα στο όνομα της υπεράσπισης της πατρίδας. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι

Αμέσως μετά τη δημιουργία του μυστικού στρατού στην Τουρκία, στις 5 Σεπτεμβρίου 1955, εκρήγνυται μια βόμβα στο Τουρκικό προξενείο Θεσσαλονίκης. Είναι βόμβα μικρής ισχύος που προκαλεί μόνο ζημιές στον περίβολο, αλλά τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης μιλούν για πρόκληση των Ελλήνων και επικείμενες σφαγές Τουρκοκυπρίων. Την βόμβα είχε τοποθετήσει ο φοιτητής Οκτάι Ενγκίν (φωτό), ο οποίος φυγαδεύτηκε στην Τουρκία και εργάστηκε επίσημα για τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Τις επόμενες μέρες, ξεσπά στην Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη πογκρόμ κατά του ελληνικού πληθυσμού.

ενεπλάκησαν σε έναν αέναο κύκλο βίας πιστεύοντας πως υπερασπίζονται την πατρίδα και τα συμφέροντά τους, ενώ στην πραγματικότητα ήταν εγκλωβισμένοι σε έναν εγκληματικό σχεδιασμό που αγνοούσαν. Χιλιάδες πολίτες από τις δύο πλευρές εγκλωβίστηκαν στον βρώμικο πόλεμο αγνοώντας πως ήταν χειραγωγημένοι και εξαπατημένοι. Πολλοί έδωσαν ακόμη και τη ζωή τους. Στις δύο πλευρές του Αιγαίου, οι έλληνες και τούρκοι πράκτορες της Κόκκινης Προβιάς φρόντιζαν να δημιουργούν ακόμη και στους δικούς τους ανθρώπους την εντύπωση πως χρησιμοποιούν την οργάνωση που πρόσφεραν οι Αμερικανοί για τον εθνικό σκοπό. Αναμφίβολα ήταν ένα ψέμα που έκανε πιο εύκολους τους χειρισμούς και λιγότερες τις ερωτήσεις. Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί δεν χρειαζόταν να δώσουν οδηγίες για όσα συνέβαιναν. Ήταν αρκετό να τρέφουν το παρακράτος και να το στελεχώνουν με τους κατάλληλους συνωμότες. Τα υπόλοιπα αποκτούσαν φυσική ροή. Με αρκετό αίμα φυσικά.

δημιουργήθηκε ταυτόχρονα και στην Τουρκία. Εν αντιθέσει με τις άλλες Gladio, στην Ελλάδα και την Τουρκία ο μυστικός στρατός ήταν κρυμμένος μέσα στο στράτευμα. Έτσι, κατά τα πρότυπα της Ελλάδας, όπου δημιουργήθηκε η Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων κρυμμένη μέσα στα ΛΟΚ και το ελληνικό στράτευμα, στην Τουρκία δημιουργήθηκε το 1954 η Διοίκηση Γραφείου Εποπτείας Επιστράτευσης, ως τμήμα του τουρκικού στρατού που έκρυβε τον μυστικό στρατό της CIA. Τη Διοίκηση της Τουρκικής Κόκκινης Προβιάς η οποία είχε απευθείας συνεργασία με την αμερικανική αποστολή JWSMAAT J3, ανέλαβε ο στρατηγός Ντανίς Καράμπελεν, ο οποίος είχε μόλις επιστρέψει από τον πόλεμο της Κορέας. Αργότερα, το Γραφείο Εποπτείας Επιστράτευσης θα ονομαστεί Γραφείο Ειδικών Επιχειρήσεων και θα στρατολογήσει στελέχη των μυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ), φασίστες των Γκρίζων Λύκων, εθνικιστές και αξιωματικούς των τουρκικών ΛΟΚ. Ο βασικός του πυρήνας, όπως και στην Ελλάδα, είναι αξιωματικοί οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν στις ΗΠΑ. Στέλεχος της Τουρκικής Προβιάς είναι και ο αξιωματικός Ισμαήλ Τανσού ο οποίος δεκαετίες μετά θα αποκαλύψει

Έως το 1955, το Κυπριακό δεν υπήρχε ως θέμα για την Τουρκία

Η τουρκική Κόκκινη Προβιά

Όταν στην Ευρώπη δημιουργήθηκε το δίκτυο της Stay Behind από τη CIA,

το ρόλο που έπαιξε ο μυστικός στρατός στο Κυπριακό. Έως το 1955, το Κυπριακό δεν υπήρχε ως θέμα για την Τουρκία, αφού στην επίσημη τουρκική εξωτερική πολιτική, η Κύπρος ήταν ένα βρετανικό νησί. Το 1955 όμως εμφανίζονται «φοιτητικά» κινήματα τα οποία συνδέονται με τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες, και υποστηρίζουν πως η Κύπρος είναι τουρκική. Αμέσως μετά τη δημιουργία του μυστικού στρατού στην Τουρκία, στις 5 Σεπτεμβρίου 1955, εκρήγνυται μια βόμβα στο Τουρκικό προξενείο Θεσσαλονίκης. Είναι βόμβα μικρής ισχύος που προκαλεί μόνο ζημιές στον περίβολο, αλλά τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης μιλούν για πρόκληση των Ελλήνων και επικείμενες σφαγές Τουρκοκυπρίων. Την βόμβα είχε τοποθετήσει ο φοιτητής Οκτάι Ενγκίν, ο οποίος φυγαδεύτηκε στην Τουρκία και εργάστηκε επίσημα για τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Τις επόμενες μέρες, ξεσπά στην Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη πογκρόμ κατά του ελληνικού πληθυσμού. Στην Κύπρο ξεκινά ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ κατά των Βρετανών. Ο αρχηγός της ελληνικής Κόκκινης Προβιάς και της ΚΥΠ, Αλέξανδρος Νάτσινας, στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στέλνει όπλα στην Κύπρο για τον «εθνικό αγώνα της ΕΟΚΑ». Το ελληνικό και τουρκικό κομμάτι του μυστικού στρατού μόλις έχουν δημιουργηθεί,  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 27

Κόκκινη

Προβιά

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος με τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη.

ταυτόχρονα με τα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η σχέση των δύο στρατών με το Κυπριακό γίνεται άμεση και εμφανής μερικούς μήνες μετά.

Οι μυστικοί στρατοί κάνουν «εθνικό» αγώνα στην Κύπρο

Τον Μάιο του 1958, ιδρύθηκε από το Γραφείο Ειδικών Επιχειρήσεων, από το μυστικό στρατό της CIA στην Τουρκία δηλαδή, η οργάνωση ΤΜΤ. Ο ίδιος ο Ντανίς Καράμπελεν ανέλαβε την οργάνωση και την στελέχωσή της. Η ΤΜΤ που δύο μήνες αργότερα επεκτάθηκε στην Κύπρο, είχε ως σκοπό της τον εθνικό και αντικομουνιστικό αγώνα στην Κύπρο. Στελέχη της ήταν τα στελέχη του Γραφείου Ειδικών Επιχειρήσεων τα οποία είχαν εκπαιδευτεί σε ανορθόδοξο και μυστικό πόλεμο στις ΗΠΑ. Επικεφαλής της ΤΜΤ Κύπρου, του παραστρατιωτικού αυτού οργανισμού, τέθηκε ο αντισυνταγματάρχης Ριτζά Βουρουσκάν. Ο Βουρουσκάν, αφού οργάνωσε μια ομάδα από 14 εφέδρους και 11 εν ενεργεία αξιωματικούς του τουρκικού στρατού, τον Ιούλιο του 1958 έφτασε στην Κύπρο, εμφανιζόμενος ως επιθεωρητής της Τράπεζας Εργασίας. Ο Βουρουσκάν χρησιμοποίησε διαβατήριο με το ψευδώνυμο Αλί Τζονάν και ο συνεργάτης του αξιωματικός Μεχμέτ Οζντέν με το ψευδώνυμο Μεχμέτ Μπεγιαζίτ. Πριν ξεκινήσει η μετάβαση της


Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, συνεργάτης του Μακάριου και μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του Κυπριακού.

Ως σήμερα ο όρος «αμφιλεγόμενος» προσπαθούσε να ισορροπήσει τη φήμη που είχε ο Γιωρκάτζης ως μαχητής της ΕΟΚΑ στον αντιαποικιακό αγώνα με όσα τελικώς έκανε κατά της Κύπρου. Οι πράξεις του αυτές έχουν σήμερα ως εξήγηση τη συμμετοχή του στον μυστικό στρατό της CIA και τον ρόλο που έπαιξε μέσα από αυτόν ομάδας Βουρουσκάν στην Κύπρο, ο Ραούφ Ντενκτάς, τότε εισαγγελέας της Κύπρου και μετέπειτα αρχηγός του ψευδοκράτους και ο Φαζίλ Κουτσιούκ, αρχηγός ενός μικρού κόμματος των Τουρκοκυπρίων, συναντήθηκε στο ξενοδοχείο Modern Pallas στην Άγκυρα, με τους αρχηγούς του μυστικού στρατού Ντανίς Καράμπελεν και Ισμαήλ Τανσού.

Οι δύο Τουρκοκύπριοι ενημερώθηκαν για την ανάγκη ένοπλης σύγκρουσης και μυήθηκαν στον μυστικό στρατό. Η ομάδα των τούρκων αξιωματικών ξεκίνησε να εκπαιδεύει Τουρκοκύπριους. Τον Σεπτέμβριο του 1959 στην περιοχή του Ανεμουρίου στην Κύπρο, είχε δημιουργηθεί στρατόπεδο εκπαίδευσης των μελών της ΤΜΤ από τον ταγματάρχη Σαντί Ντεμιρμπιλέκ. Κάθε μήνα, ο Ριζά Βουρουσκάν, έστελνε στην Άγκυρα 20-25 Τουρκοκύπριους οι οποίοι περνούσαν μια βασική εκπαίδευση ενός μήνα και στη συνέχεια επέστρεφαν στην Κύπρο. Η ΤΜΤ οργάνωσε στρατό 7.000 ανδρών και προμηθευόταν ακόμη και βαρύ οπλισμό μέσω αποστολών από την Τουρκία. Το 1958, το πλοιάριο ΕΛΜΕΣ, αφού είχε πραγματοποιήσει 10-15 αποστολές με όπλα στην Κύπρο, βυθίστηκε μεταφέροντας βόμβες και οπλισμό. Το πλοιάριο βύθισε το ίδιο το πλήρωμα για να μην πέσει στα χέρια της αγγλικής περιπολίας που πλησίαζε για έλεγχο. Την εντολή βύθισης έδωσε ο Ισμαήλ Τανσού όταν ενημερώθηκε πως δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής. Οι Τούρκοι παρακρατικοί συνελήφθησαν από τις αγγλοκυπριακές αρχές αλλά εκδόθηκαν στην Τουρκία. Όπως αποκάλυψε ο Ισμαήλ Τανσού, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Φατίν Ροσυτού Ζουρλού, μέλος του μυστικού δικτύου της Τουρκίας, ζήτησε από τους Άγγλους να αποδώσουν στους

Στις 28 Αυγούστου του 1955, τρία μέλη του Εκτελεστικού του Γιωρκάτζη, μεταξύ των οποίων ο εθνικός ήρωας της Κύπρου Μιχαλάκης Καραολής (φωτό), εκτέλεσαν τον αστυνομικό Ηρόδοτο Πουλλή ως συνεργάτη των Άγγλων. Ο Καραολής συνελήφθη και αποδόθηκαν κατηγορίες εναντίον και του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Ο δικηγόρος του στέμματος όμως, ο εισαγγελέας δηλαδή Ραούφ Ντενκτάς, απέσυρε τις κατηγορίες κατά του Γιωρκάτζη. Ο Καραολής απαγχονίστηκε αλλά ο Γιωρκάτζης δεν δικάστηκε καν.

συλληφθέντες μια απλή κατηγορία και να τους εκδώσουν. Με τις ίδιες ακριβώς μεθόδους, στο όνομα ενός αντίστοιχου πατριωτισμού, ο ελληνικός μυστικός στρατός της Κόκκινης Προβιάς, παρότι υποχείριο ξένων μυστικών υπηρεσιών, μεθόδευε τη δημιουργία του άλλου πόλου της κρίσης και της προβοκάτσιας. Τον Μάρτιο του 1959, ο Αλέξανδρος Νάτσινας, αρχηγός της ελληνικής ΚΥΠ και της Κόκκινης Προβιάς πριν αυτή περάσει σε «στρατιωτική» δικαιοδοσία και κάλυψη, προσέγγισε τον Αντώνη Γεωργιάδη, πρώην υπασπιστή του Γεωργίου Γρίβα και υπουργό Συγκοινωνιών και του πρότεινε να αναλάβει τη διοίκηση ενός μυστικού στρατού στην Κύπρο που έπρεπε να δημιουργηθεί με σκοπό τον έλεγχο της ανερχόμενης Αριστεράς. Το 1966, ο Γεωργιάδης εξομολογήθηκε αυτή την προσέγγιση στον αμερικανό πρέσβη στην Κύπρο Τέιλορ Μπέλτσερ, ο οποίος ενημέρωσε το Στέητ Ντηπάρτμεντ. Ο Γεωργιάδης αρνήθηκε να συμμετάσχει στο εγχείρημα και τον μυστικό στρατό ανέλαβε ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, συνεργάτης του Μακάριου και μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του Κυπριακού. Ως σήμερα ο όρος «αμφιλεγόμενος» προσπαθούσε να ισορροπήσει τη φήμη που είχε ο Γιωρκάτζης ως μαχητής της ΕΟΚΑ στον αντιαποικιακό αγώνα με όσα τελικώς έκανε κατά της Κύπρου. Οι πράξεις του

αυτές έχουν σήμερα ως εξήγηση τη συμμετοχή του στον μυστικό στρατό της CIA και τον ρόλο που έπαιξε μέσα από αυτόν.

Ο περίεργος ρόλος του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη

Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης υπήρξε από τα στελέχη της ΕΟΚΑ και του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου ενάντια στους Βρετανούς. Απέκτησε το ψευδώνυμο Χουντίνι, καταφέρνοντας να αποδράσει τρεις φορές από τα χέρια των Βρετανών. Αυτές του οι θεωρητικά αδύνατες αποδράσεις δημιούργησαν θρύλο γύρω από το όνομά του. Βλέποντας κάποιος εκ των υστέρων τη δράση του Γιωρκάτζη την περίοδο εκείνη (19541959), διαπιστώνει πως ελάχιστα υπάρχουν για τον ηρωισμό του στα πεδία των ένοπλων μαχών. Έτσι, η σκιαγράφηση του ηρωικού προφίλ του Γιωρκάτζη στηρίζεται αποκλειστικά σε αυτές τις

υπεράνθρωπες αποδράσεις από τα χέρια των Άγγλων. Τα μετέπειτα ιστορικά γεγονότα και η αποκάλυψη πως ο Γιωρκάτζης δούλευε για ένα δίκτυο που λειτουργούσε με αποφάσεις των μυστικών υπηρεσιών ΗΠΑ και Βρετανίας, μπορεί να οδηγήσει κάποιον στην υπόθεση πως επρόκειτο για περίεργες και όχι απαραίτητα ηρωικές αποδράσεις που φιλοτεχνούσαν το πορτραίτο ενός ήρωα που στη συνέχεια θα καθόριζε το Κυπριακό. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες απέδρασε ο Γιωρκάτζης αλλά και η δράση του τα κρίσιμα χρόνια των κρίσεων και η δολοφονία του, ελάχιστα έχουν ερευνηθεί στην Κύπρο. Τις αποδράσεις πάντως του Γιωρκάτζη ακολουθούσαν πάντα πληροφορίες για βασανισμό του από τους Άγγλους. Ο Γιωρκάτζης παραμένει για την Κύπρο και την ιστορία της ένα ταμπού, που ενδεχομένως να ευνοεί τους εθνικούς μύθους και τον ιστορικό διπολισμό μεταξύ  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 29

Κόκκινη

Προβιά

Σήμερα αποκαλύπτεται πως ο Ντενκτάς ήταν το έτερον ήμισυ του Γιωρκάτζη στο παραστρατιωτικό δίκτυο που οδήγησε την Κύπρο σε ένταση και τελικώς τον διαμελισμό.

Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων. Ο Γιωρκάτζης δημιούργησε το Εκτελεστικό της ΕΟΚΑ που αναλάμβανε τις δολοφονίες συνεργατών των Άγγλων. Το Εκτελεστικό του Γιωρκάτζη επέλεξε να προχωρήσει σε εκτελέσεις Τουρκοκυπρίων που υπηρετούσαν στην Αστυνομία της Κύπρου, η οποία ανήκε στην Βρετανική Διοίκηση. Η εκτέλεση Τουρκοκυπρίων έδωσε τη δυνατότητα στους Τούρκους να μιλούν για απειλή του τουρκοκυπριακού στοιχείου στο νησί και να δομήσουν την επικοινωνιακή τακτική που οδήγησε ξαφνικά στο πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη. Στις 28 Αυγούστου του 1955, τρία μέλη του Εκτελεστικού του Γιωρκάτζη, μεταξύ των οποίων ο εθνικός ήρωας της Κύπρου Μιχαλάκης Καραολής, εκτέλεσαν τον αστυνομικό Ηρόδοτο Πουλλή ως συνεργάτη των Άγγλων. Ο Καραολής συνελήφθη και αποδόθηκαν κατηγορίες εναντίον και του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Ο δικηγόρος του στέμματος όμως, ο εισαγγελέας δηλαδή Ραούφ Ντενκτάς, απέσυρε τις κατηγορίες κατά του Γιωρκάτζη. Ο Καραολής απαγχονίστηκε αλλά ο Γιωρκάτζης δεν δικάστηκε καν. Σήμερα αποκαλύπτεται πως ο Ντενκτάς ήταν το έτερον ήμισυ του Γιωρκάτζη στο παραστρατιωτικό δίκτυο που οδήγησε την Κύπρο σε ένταση και τελικώς τον διαμελισμό. Από το 1955 έως και το 1959 το ελληνικό


κράτος μέσω ΚΥΠ και Αλέξανδρου Νάτσινα, ο οποίος ήταν και αρχηγός της Κόκκινης Προβιάς, προμήθευε με όπλα την ΕΟΚΑ. Τα όπλα αυτά σε πολλές των περιπτώσεων μέσα από τη δράση της ομάδας Γιωρκάτζη, εμφανίζονταν να χρησιμοποιούνται για δολοφονίες Τούρκων. Η Τουρκική πλευρά χρησιμοποιούσε αυτό το επιχείρημα για να εξοπλίσει με τη σειρά της τους Τουρκοκύπριους και να δημιουργηθεί η ένταση που διατηρούσε την Κύπρο διχοτομημένη.

Η Ελληνοκυπριακή Κόκκινη Προβιά

Η δράση του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, στα μάτια των Ελληνοκυπρίων φάνταζε ως η δράση ενός σκληρού αγωνιστή. Μετά την δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης γίνεται υπουργός της κυβέρνησης Μακαρίου. Η δημιουργία του Κυπριακού κράτους μετά την υπογραφή της συνθήκης της Ζυρίχης και του Λονδίνου, που την έθετε υπό την κηδεμονία της Ελλάδας, της Βρετανίας και της Τουρκίας, ήταν αναμφίβολα μια νίκη της Τουρκίας η οποία ενώ δεν είχε καμία αξίωση για την Κύπρο, μπήκε στο παιχνίδι μετά τα γεγονότα εκείνα που δημιούργησαν την εντύπωση πως κινδυνεύει ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός στο νησί. Οι Τουρκοκύπριοι ανέλαβαν δυσανάλογα αξιώματα στη νεοσύστατη Δημοκρατία

Ο άνθρωπος που βοήθησε τους Τούρκους να βάλουν σε εφαρμογή το σχέδιο της ΤΜΤ για δημιουργία τουρκικών θυλάκων ήταν ο μετέπειτα πραξικοπηματίας της Κύπρου, Νίκος Σαμψών (φωτό). Ο Σαμψών με τα ένοπλα τμήματά του χτύπησε τους τουρκοκυπριακούς πληθυσμούς της Ομορφίτας αναγκάζοντάς τους να κινηθούν προς τους θύλακες. Σύμφωνα με τον Ουάσινγκτον Ποστ, ο Σαμψών ήταν μισθοδοτούμενος από τη CIA.

που ήταν έτσι κι αλλιώς ναρκοθετημένη από τις διεθνείς πρωτοβουλίες και τα γεωπολιτικά συμφέροντα. Δίπλα στο επίσημο Κυπριακό κράτος, λειτουργούσε ένα παρακράτος εν γνώση και με τις ευλογίες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το 1961 ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης δημιουργεί την ένοπλη οργάνωση με την επωνυμία “Οργάνωσις” κα ι ε κ π ο νε ί τ ο σ χέ δ ι ο “Ακρίτας”. Σκοπός του σχεδίου ήταν να καταδειχθεί πως η συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, όπως επιβλήθηκε από τις συνθήκες Ζυρίχης και Λονδίνου, δεν ήταν εφικτή. Η “Οργάνωση” εκπαιδεύει Ελληνοκυπρίους με τη συμβολή Ελλήνων αξιωματικών όπως ακριβώς η τουρκική ΤΜΤ. Υπαρχηγοί της Οργάνωσης του Γιωρκάτζη είναι οι μετέπειτα Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης και Τάσσος Παπαδόπουλος. Δύο ακόμη ένοπλες ομάδες δημιουργούνται με τη συναίνεση του Μακαρίου, η ένοπλη ομάδα του μετέπειτα δικτατορικού Προέδρου της Κύπρου, Νίκου Σαμψών, και αυτή του γιατρού Βάσου Λυσσαρίδη. Η Οργάνωση του Γιωρκάτζη, όπως παραδέχθηκε σε συνέντευξή του σε εμένα ο Σπύρος Παπαγεωργίου, στέλεχός της, «είχε σαφή αντικομουνιστικό προσανατολισμό. Και αυτός ο αντικομουνισμός διαχέεται και σε εμφανείς πολιτικές ενέργειες αλλά και στην οργάνωση κυρίως, η οποία ήταν οργάνωση αντιμετώπισης τουρκικού κινδύνου θεωρητικά. Πολλοί πατριώτες πήραν μέρος σε αυτή την Οργάνωση, αγνοώντας ποιες ήταν οι σκοπιμότητες της ηγεσίας». Ο ίδιος ο Παπαγεωργίου στο έργο του «Τα κρίσιμα ντοκουμέντα του Κυπριακού 1959-1967», καταγράφει πώς σε μια άσκηση της Οργάνωσης με την παρουσία ελλήνων αξιωματικών της ΕΛΔΥΚ το 1962, έλληνας αξιωματικός, αφού έδωσε συγχαρητήρια στους μετέχοντες, τους διαβεβαίωσε πως δεν θα χρειαστεί να ρίξουν τουφεκιά κατά των Τούρκων αφού οι πραγματικοί εχθροί είναι οι κομουνιστές. Όταν μετά τα γεγονότα του 1963 οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν τα

κυβερνητικά γραφεία καταφεύγοντας στους θύλακες που είχαν δημιουργήσει, στο γραφείο του Ραούφ Ντενκτάς βρέθηκε τουρκικό σχέδιο πανομοιότυπο με το «σχέδιο Ακρίτας» της Οργάνωσης. Την Ορ γάνω σ η τ ο υ Γιωρκάτζη εξόπλιζε η ΚΥΠ μέσω του συνδέσμου της με τη CIA, Γεωργίου Παπαδόπουλου. Πρόκειται για τον μετέπειτα δικτάτορα ο οποίος μεταβαίνει στην Κύπρο το 1960 για να οργανώσει την Κυπριακή ΚΥΠ. Μια σειρά από στελέχη της ελληνικής Κόκκινης Προβιάς, θα πάρουν μέρος από το 1960 έως το 1967 ενεργά μέρος σε όλες τις ενέργειες προκλήσεων που φέρνουν σε αδιέξοδο το Κυπριακό.

Τον Γιωρκάτζη εξόπλιζε η ΚΥΠ μέσω του συνδέσμου της με τη CIA, Γ. Παπαδόπουλου

Οι προβοκάτσιες και οι συμπτώσεις

Στις 25 Μαρτίου 1962 δύο εκρήξεις σημειώθηκαν στα μουσουλμανικά τεμένη Ομεριέ και Μπαϊρακτάρ στη Λευκωσία. Ο Γιωρκάτζης μίλησε για τουρκική προβοκάτσια ενώ ο Ντενκτάς για ελληνική πρόκληση. Δύο τουρκοκύπριοι δημοσιογράφοι, ο Αϊχάν Χικμέτ και ο Μουζαφέρ Γκιουρκάν, ανακοίνωσαν πως θα αποκαλύψουν τους βομβιστές. Στις 27 Μαρτίου οι δύο δημοσιογράφοι βρέθηκαν δολοφονημένοι. Η δολοφονία των δημοσιογράφων έγινε επίσης αντικείμενο αντιπαράθεσης των δύο κοινοτήτων. Στις 21 Μαΐου 1962 ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης εμφανίστηκε στην επιτροπή που συστάθηκε για την έρευνα των βομβιστικών στα δύο τεμένη και κατέθεσε μαγνητοταινίες στις οποίες ο δολοφονημένος δημοσιογράφος Γκιουρκάν του αποκαλύπτει πως δράστες της επίθεσης ήταν μέλη της ΤΜΤ. Ανεξάρτητα από το ποιοι ήταν οι δράστες των βομβιστικών και των δολοφονιών, το γεγονός είναι πως στα μέσα του 1963 υπάρχει όξυνση μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Στο τεύχος 58 του HOT DOC έχουμε αποκαλύψει πως μια από τις βομβιστικές επιθέσεις της εποχής που δημιούργησε την κρίση, αυτή στον τουρκοκυπριακό σταθμό Μπαϊρακτάρ στη Λευκωσία μπήκε με εντολή του αρχηγού της Κόκκινης Προβιάς και μετέπειτα 

Δίπλα στο επίσημο Κυπριακό κράτος, λειτουργούσε ένα παρακράτος εν γνώση και με τις ευλογίες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Το 1961 ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης δημιουργεί την ένοπλη οργάνωση με την επωνυμία “Οργάνωσις” και εκπονεί το σχέδιο “Ακρίτας”. Σκοπός του σχεδίου ήταν να καταδειχθεί πως η συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, όπως επιβλήθηκε από τις συνθήκες Ζυρίχης και Λονδίνου, δεν ήταν εφικτή.

Η “Οργάνωση” εκπαιδεύει Ελληνοκυπρίους με τη συμβολή Ελλήνων αξιωματικών όπως ακριβώς η τουρκική ΤΜΤ. Υπαρχηγοί της Οργάνωσης του Γιωρκάτζη είναι οι μετέπειτα Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης και Τάσσος Παπαδόπουλος HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 31

Κόκκινη

Προβιά

υπουργού του ΠΑΣΟΚ, Αντώνη Δροσογιάννη. Στις 30 Νοεμβρίου 1963, ο Μακάριος υποβάλει πρόταση για τροποποίηση 13 σημείων του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας με στόχο να αρθούν, όπως υποστήριξε, οι δυσλειτουργίες της Δημοκρατίας εξαιτίας του θεσμικού ρόλου που είχε η τουρκοκυπριακή μειονότητα. Ο Μακάριος υποστήριξε πως οι αλλαγές είχαν εγκριθεί από τους Βρετανούς. Ξεσπά πολιτική κρίση, που σε λίγες μέρες γίνεται πολεμική. Στις 3 Δεκεμβρίου 1963, στην Πύλη Πάφου της Λευκωσίας, ανατινάζεται το άγαλμα του αγωνιστή της ΕΟΚΑ Μάρκου Δράκου. Υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες πως η ανατίναξη του αγάλματος έγινε με εντολή Γιωρκάτζη για να προχωρήσει το σχέδιο «Ακρίτας» και βέβαια τα σχέδια του μυστικού στρατού, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις. Η προβοκάτσια είχε το ζητούμενο αποτέλεσμα. Δημιουργήθηκαν αναταραχές και τεταμένο κλίμα. Στις 21 Δεκεμβρίου 1963, μια ένοπλη περίπολος του Γιωρκάτζη σκοτώνει μια τουρκοκύπρια πόρνη και τον προαγωγό της. Μέλη της ΤΜΤ ανταποδίδουν τους πυροβολισμούς και στη Λευκωσία ξεκινούν μάχες. Στις 30 Δεκεμβρίου, οι Βρετανοί επεμβαίνουν ως ειρηνευτές και υπογράφεται ειρήνευση με παράλληλη χάραξη της Πράσινης Γραμμής της Λευκωσίας, της διαχωριστικής γραμμής δηλαδή που 10 χρόνια αργότερα θα χαραχτεί από τις δυνάμεις των εισβολέων ως γραμμή διαχωρισμού. Στα γεγονότα του 1963 έχουν επίσης σημασία 3 ακόμη γεγονότα. Ο άνθρωπος που βοήθησε τους Τούρκους να βάλουν σε εφαρμογή το σχέδιο της ΤΜΤ για δημιουργία τουρκικών θυλάκων ήταν ο μετέπειτα πραξικοπηματίας της Κύπρου, Νίκος Σαμψών. Ο Σαμψών με τα ένοπλα τμήματά του χτύπησε τους τουρκοκυπριακούς πληθυσμούς της Ομορφίτας αναγκάζοντάς τους να κινηθούν προς τους θύλακες. Σύμφωνα με τον Ουάσινγκτον Ποστ, ο Σαμψών ήταν μισθοδοτούμενος από τη CIA. Το δεύτερο στοιχείο είναι πως ενεργό


Η προβοκάτσια είχε το ζητούμενο αποτέλεσμα. Στις 21 Δεκεμβρίου 1963, μια ένοπλη περίπολος του Γιωρκάτζη σκοτώνει μια τουρκοκύπρια πόρνη και τον προαγωγό της. Μέλη της ΤΜΤ ανταποδίδουν τους πυροβολισμούς και στη Λευκωσία ξεκινούν μάχες

ρόλο στη δημιουργία του «Ακρίτα» έπαιξε ο μετέπειτα Απριλιανός Δημήτρης Ιωαννίδης, ο οποίος πριν ξεκινήσουν τα επεισόδια του 1963, ως αξιωματικός πληροφοριών, διέδιδε πως θα υπάρξουν εξελίξεις Αυτό αναφέρει ο αξιωματικός Ιωάννης Μπήτος, ο οποίος υπηρέτησε την κρίσιμη περίοδο στην Κύπρο, στο βιβλίο του «Από την πράσινη γραμμή στους δύο Αττίλες». Ο Ιωαννίδης, όπως αποκαλύπτει το ΗOT DOC, προχώρησε στο δικό του πραξικόπημα στην Ελλάδα με οδηγίες της Προβιάς. Το τρίτο στοιχείο αφορά τον Γιωρκάτζη και προκύπτει επίσης από το βιβλίο του Ιωάννη Μπήτου. Ο Γιωρκάτζης κατά την εξέλιξη των γεγονότων διέδιδε πως η Τουρκική Δύναμη Κύπρου (ΤΟΥΡΔΥΚ) η οποία στάθμευε στο νησί μετά τη συνθήκη Ζυρίχης-Λονδίνου, είχε βγει από το στρατόπεδο και άρα σκόπευε να επιτεθεί. Όπως κατηγορηματικά γράφει ο Μπήτος, η ΤΟΥΡΔΥΚ αναγκάστηκε να μετακινηθεί

Τον Μάιο του 1958, ιδρύθηκε από το Γραφείο Ειδικών Επιχειρήσεων, από το μυστικό στρατό της CIA στην Τουρκία δηλαδή, η οργάνωση ΤΜΤ. Ο ίδιος ο Ντανίς Καράμπελεν (φωτό) ανέλαβε την οργάνωση και την στελέχωσή της. Η ΤΜΤ που δύο μήνες αργότερα επεκτάθηκε στην Κύπρο, είχε ως σκοπό της τον εθνικό και αντικομουνιστικό αγώνα στην Κύπρο. Οι προβοκάτσιες και από τις δύο πλευρές, της ελληνικής και της τουρκικής Κόκκινης Προβιάς, ήταν συνεχείς.

για λόγους ασφάλειας, επειδή οι δυνάμεις του Γιωρκάτζη είχαν κόψει το νερό, το ρεύμα και τις επικοινωνίες.

Οι Τούρκοι μετά τις προβοκάτσιες βομβαρδίζουν

Το καλοκαίρι του 1964 οι Τούρκοι αποβιβάζουν κρυφά στην Κύπρο μέσω των δημιουργημένων θυλάκων όπλα και στρατό. Το ίδιο κάνει και η Ελλάδα. Στέλνει στρατιωτικές δυνάμεις στην Κύπρο με πλοία του Ποταμιάνου. Τον Ιούλιο του 1964 οι Τουρκοκύπριοι τοποθετούν στρατιωτικές δυνάμεις στο Λωρόβουνο της Τηλλυρίας. Οι Ελληνοκύπριοι αποφασίζουν να προχωρήσουν σε απελευθέρωση των περιοχών από τις στρατιωτικές δυνάμεις. Την ευθύνη των ελληνικών δυνάμεων στο νησί έχει ο άλλοτε αρχηγός της ΕΟΚΑ Γεώργιος Γρίβας. Η αντιμετώπιση της τουρκοκυπριακής παρανομίας δεν γίνεται με αστυνομικές

δυνάμεις αλ λά με στρατιωτικές. Ελληνοκυπριακά και ελληνικά στρατιωτικά τμήματα φτάνουν στην περιοχή και ξεκινάει γενικευμένη επίθεση στην περιοχή Μανσούρας και Κόκκινων με άμεσο στόχο την κατάληψη του Λωρόβουνου. Οι εκτεταμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις δημιουργούν την απάντηση της Τουρκίας η οποία βομβαρδίζει με ναπάλμ την Κύπρο. Ο αξιωματικός, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ιωάννη Μπήτου, που φέρει την ευθύνη της γενικευμένης επίθεσης που οδήγησε σε πολεμική κρίση ήταν ο μετέπειτα Απριλιανός πραξικοπηματίας Νικόλαος Ντερτιλής. Στην Κύπρο την ίδια περίοδο, πρωταγωνιστές των επεισοδίων ήταν πολλά ακόμη στελέχη της Κόκκινης Προβιάς τα οποία λειτουργούσαν σε θέσεις μέσα στον Ελληνικό Στρατό και κυρίως στα ΛΟΚ που πρωτοστάτησαν σε όλα τα επεισόδια του Κυπριακού ζητήματος έως και το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου.

Στις 17 Νοεμβρίου του 1967, στην περιοχή Κοφίνου, γίνεται η επανάληψη των γεγονότων της Μανσούρας. Ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις της Κυπριακής Εθνοφρουράς, κάνουν επίθεση εναντίον παραστρατιωτικών δυνάμεων στην Κοφίνου με εντολή του Γρίβα. Τα γεγονότα που ακολουθούν, οδηγούν στην απομάκρυνση της Ελληνικής Μεραρχίας που στάθμευε στην Κύπρο. Η χούντα είναι ήδη στην εξουσία στην Ελλάδα και ο Γιωρκάτζης διατηρεί άριστες σχέσεις μαζί της όπως και με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Λίγα χρόνια αργότερα η χούντα και οι άνθρωποί της θα γράψουν και τον επίλογο στο Κυπριακό, προχωρώντας σε πραξικόπημα στην Κύπρο με την κύρια ομάδα της Κόκκινης Προβιάς, τα ΛΟΚ και τον Σαμψών. Δίνουν έτσι το νομικό έρεισμα στην Τουρκία να επέμβει και να διχοτομήσει το νησί. Λίγο πριν, η Κόκκινη Προβιά επιχειρεί να σκοτώσει τον Μακάριο. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 33

Κόκκινη

Προβιά

Επιχείρηση δολοφονίας

Μακαρίου Στις 8 Μαρτίου 1970, το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε ο Πρόεδρος της Κύπρου, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, δέχθηκε επίθεση από διασταυρούμενα πυρά μόλις απογειώθηκε από την περίβολο της Αρχιεπισκοπής. Ο χειριστής του ελικοπτέρου και ταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού Ζαχαρίας Παπαδογιάννης, παρότι σοβαρά τραυματισμένος, κατάφερε να κάνει αναγκαστική προσγείωση. Ο Μακάριος σώθηκε από τις σφαίρες και την πτώση και τις επόμενες ημέρες 10 άτομα συνελήφθησαν για την απόπειρα. Η επίσημη εκδοχή για την απόπειρα, ήταν πως ομάδα αντιμακαριακών, με κάποια εμπλοκή του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, ο οποίος ήταν δυσαρεστημένος από την αποπομπή του από τον Μακάριο, σχεδίασαν και εκτέλεσαν την επιχείρηση. Η ιστορική αλήθεια είναι διαφορετική. Ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, ως μέλος του δικτύου του μυστικού στρατού της Κόκκινης Προβιάς, πήρε μέρος στην προσπάθεια δολοφονίας του Μακαρίου με απώτερο στόχο το πραξικόπημα στην Κύπρο και την διχοτόμηση του νησιού που θα οδηγούσε σε μια «σταθερή νατοϊκή πορεία» της Κύπρου. Την θέση αυτή είχε εκφράσει άλλωστε από το 1964, πίσω από τις πλάτες του Μακάριου.

Ο

Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, πριν αναλάβει την διακυβέρνηση της Κύπρου, υπήρξε ο ιεράρχης ο οποίος υπερασπίστηκε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ήταν ένας ιεράρχης με συντηρητικές θέσεις, βαθιά αντικομουνιστής και αντι-αριστερός. Η σύνδεσή του όμως με τη μοίρα της Κύπρου, ο χαρακτήρας


του, που σύμφωνα με τους Αμερικανούς τον έκανε να συμπεριφέρεται ως ηγέτης υπερδύναμης και όχι της μικρής Κύπρου, αλλά και η γνώση πως το Κυπριακό θέμα είναι γεωστρατηγικό πρόβλημα, τον έκαναν ένα εθνικό ηγέτη που αναζήτησε συμμαχίες έξω από την υπάρχουσα κηδεμονία της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ. Από την ίδρυση του

Οι Αμερικανοί θεωρούσαν πως είναι πιθανό ο Μακάριος, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει συμμαχίες, να επαναλάβει το πείραμα της Κούβας. Σε τηλεγράφημα του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζώρτζ Μπόλ προς τον πρέσβη του στην Αθήνα στις 22 Αυγούστου 1964, δίνει οδηγίες να κληθεί ο Γεώργιος Γρίβας-Διγενής στην Αθήνα από την Κύπρο όπου είχε τον συντονισμό των στρατιωτικών δυνάμεων και να πειστεί για το σχέδιο ώστε να μην υπάρξει «κομμουνιστικοποίηση της Κύπρου».

κυπριακού κράτους, οι ΗΠΑ προτιμούσαν μια διχοτομημένη Κύπρο σταθερά αντικομουνιστική και μοιρασμένη σε Ελλάδα και Τουρκία, παρά μια ανεξάρτητη Κύπρο που ερωτοτροπούσε με τους Σοβιετικούς. Στους διαδρόμους του Στέητ Ντιπάρτμεντ, αποκαλούσαν τον δεξιό Μακάριο αρκετές φορές ως τον «Κάστρο της Μεσογείου». Οι Αμερικανοί θεωρούσαν πως είναι πιθανό ο Μακάριος, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει συμμαχίες, να επαναλάβει το πείραμα της Κούβας. Από το 1964, όταν οι ΗΠΑ προωθούν το σχέδιο Άτσεσον για την Κύπρο που προέβλεπε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα αλλά την παράδοση εκτάσεων σε Βρετανούς και Τούρκους, καθώς και την παραχώρηση του Καστελόριζου στην Τουρκία, οι προθέσεις τους είναι ξεκάθαρες. Σε τηλεγράφημα του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζώρτζ Μπόλ προς τον πρέσβη του στην Αθήνα στις 22 Αυγούστου 1964, δίνει οδηγίες να κληθεί ο Γεώργιος ΓρίβαςΔιγενής στην Αθήνα από την Κύπρο όπου

Από το 1964 οι ΗΠΑ προωθούν το σχέδιο Άτσεσον για την Κύπρο

είχε τον συντονισμό των στρατιωτικών δυνάμεων και να πειστεί για το σχέδιο. Γράφει ο Μπολ: «Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό στον στρατηγό Γρίβα είναι ότι η αμερικανική πρόταση προσφέρει μια ευκαιρία και σε αυτόν, να εκπληρώσει τον ρόλο του και να επανακτήσει την Κύπρο για τον Ελληνισμό, σώζοντάς την παράλληλα από τον Κομουνισμό, προς τον οποίο την σπρώχνει ο Μακάριος. Επίσης, θα εξασφαλίσει για τον λαό της Κύπρου την ευκαιρία να κάνουν το νησί τους να ανθίσει σαν λουλούδι». Στις 26 Αυγούστου, η Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα στέλνει μήνυμα στο Στέητ Ντιπάρτμεντ, το οποίο αναφέρεται σε συνομιλία με τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών Κωστόπουλο. Όπως αναφέρει η Πρεσβεία, ο Κωστόπουλος, σε επίπεδο άκρως απόρρητης ενημέρωσης, υποστήριξε πως ο υπουργός του Μακάριου Γιωρκάτζης, ήταν έτοιμος να προχωρήσει σε σενάριο διχοτομικής Ένωσις με την Ελλάδα παρά το γεγονός ότι ήταν ο πιο πιστός συνεργάτης του Μακάριου. Γράφει στο τηλεγράφημα: «Ο Κωστόπουλος εκμυστηρεύτηκε,  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 35

Κόκκινη

Προβιά

Τον Μάρτιο του 1970, η ομάδα του Αδάμου Χαρίτωνος (φωτό αριστερά) δέχθηκε εντολές να δολοφονήσει τον Μακάριο κατά την πτήση του από τη Λευκωσία προς τη Μονή Μαχαιρά όπου θα πήγαινε για να μιλήσει σε εκδήλωση για πεσόντες της ΕΟΚΑ. Ο Χαρίτωνος περιέγραψε πολλά χρόνια αργότερα στον Κώστα Βαξεβάνη τις λεπτομέρειες της επιχείρησης. Στη μεσαία φωτό οδηγείται στην φυλακή. Ο σχεδιασμός της επιχείρησης κατά του Μακαρίου είχε σχεδιαστεί από τον επικεφαλής των ελληνικών Δυνάμεων Καταδρομών στην Κύπρο, αντισυνταγματάρχη Δημήτρη Παπαποστόλου (φωτό δεξιά), ο οποίος υπήρξε πρωτεργάτης της χούντας και μέλος του δικτύου της Κόκκινης Προβιάς, δηλαδή της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων.

σε “άκρως απόρρητη” βάση, ότι ο Κυπριανού και ο Γιωρκάτζης είχαν συμφωνήσει να υποστηρίξουν μια GOG ώθηση (σ.σ. ελληνικής κυβέρνησης) για ένωση, όταν οι κατάλληλες συνθήκες δημιουργηθούν. Αυτό προφανώς περιλάμβανε συμφωνία επί της αρχής για ΝΑΤΟϊκή βάση και την προθυμία να καταγγείλουν τον Μακάριο σε περίπτωση αποστασίας του. Εν τω μεταξύ, περίπου 500 στρατιωτικοί, “όχι μαχητές, κυρίως τεχνικοί” (sic), θα έχουν σταλεί στην Κύπρο μαζί με άλλα απροσδιόριστα μέτρα που λαμβάνονται για να ενισχύσουν την GOG θέση εκεί». Η ίδια η αλληλογραφία του αμερικανικού ΥΠΕΞ, αποδεικνύει πως το θέμα για τους Αμερικανούς είναι μια συμφέρουσα λύση η οποία θέτει εκτός πλαισίου τον Μακάριο. Σε αυτή τη λύση, ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης ήταν σύμφωνος και έτοιμος να στραφεί κατά του Μακαρίου από το 1964, όταν εμφανιζόταν ως άνθρωπός του. Το 1970 ο Γιωρκάτζης πρωτοστάτησε στην απόπειρα εξόντωσης του Μακαρίου που θα οδηγούσε σε ένα πραξικόπημα.

Ο σχεδιασμός της δολοφονίας

Ο σχεδιασμός της επιχείρησης κατά του Μακαρίου είχε σχεδιαστεί από τον επικεφαλής των ελληνικών Δυνάμεων Καταδρομών στην Κύπρο, αντισυνταγματάρχη Δημήτρη Παπαποστόλου, ο οποίος υπήρξε πρωτεργάτης της χούντας


και μέλος του δικτύου της Κόκκινης Προβιάς, δηλαδή της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων. Πρωταγωνιστής σε αυτή την επιχείρηση ήταν ο Αδάμος Χαρίτωνος, μέλος του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος στην Κύπρο. Η ανάμειξη και ο ρόλος του Γιωρκάτζη στην υπόθεση έχει περιγραφεί με λεπτομέρειες από τον Χαρίτωνος σε μένα, σε δύο συνεντεύξεις οι οποίες έγιναν με αρκετά χρόνια διαφορά. Το 2007, ο Χαρίτωνος επιβεβαίωσε όσα είπε στις συνεντεύξεις και στην επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου που διερευνούσε τον Φάκελο της Κύπρου. Ο Αδάμος Χαρίτωνος είχε επιχειρήσει να σκοτώσει τον Μακάριο πριν την επίθεση στο ελικόπτερο. Θεωρούσε τον Μακάριο προδότη και εξέφρασε την διάθεσή του να τον δολοφονήσει. Οι άνθρωποι στους οποίους είχε εκμυστηρευτεί τη διάθεσή του, τον έστειλαν στην Αθήνα για να συναντήσει τον Δημήτρη Παπαποστόλου, ο οποίος είχε φύγει από την Κύπρο, όντας σε άδεια. Ο Παπαποστόλου έδωσε ένα περίστροφο στον Χαρίτωνος από το οποίο έξυσε τον αριθμό. Το σχέδιο προέβλεπε, ο Χαρίτωνος να συναντούσε τον Μακάριο στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, όταν αυτός θα επέστρεφε από ένα ταξίδι στην Κένυα. Το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε με παρέμβαση του αντιπάλου του Μακάριου, Τάκη Ευδόκα, ο οποίος του ζήτησε να επιστρέψει στην Κύπρο και να μην προχωρήσει. Δεν αποκλείεται ο

πρώτος σχεδιασμός να ήταν μια δοκιμασία του Χαρίτωνος από τους συνωμότες. Τον Μάρτιο του 1970, η ομάδα του Χαρίτωνος δέχθηκε εντολές να δολοφονήσει τον Μακάριο κατά την πτήση του από τη Λευκωσία προς τη Μονή Μαχαιρά όπου θα πήγαινε για να μιλήσει σε εκδήλωση για πεσόντες της ΕΟΚΑ. Ο Χαρίτωνος περιγράφει ως εξής τα περιστατικά: «Η δική μας ομάδα ήταν ομάδα αντιμακαριακών. Την οργάνωση είχε αναλάβει ο «Καλλής», Κύπριος πρώην αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, ο οποίος είχε αναλάβει τις συναντήσεις με τον Παπαποστόλου. Κάποια στιγμή, όταν χρειάστηκε να συναντηθούμε οι επιχειρησιακές ομάδες, διαπίστωσα πως η άλλη ομάδα εκτός από τη δική μας η οποία θα έπαιρνε μέρος στην επιχείρηση ήταν από την Αμμόχωστο και ανήκε στον Γιωρκάτζη. Ήταν σοκ για μένα γιατί ο Γιωρκάτζης ήταν Μακαριακός και ο άνθρωπος που μας πολεμούσε. Είπα τις αντιρρήσεις μου και μου είπαν πως έτσι πρέπει να γίνει. Το σχέδιο λοιπόν ήταν να χτυπήσουμε με διασταυρούμενα πυρά το ελικόπτερο στο οποίο θα ήταν ο Μακάριος. Ζήτησα από τον Παπαποστόλου να χτυπήσουμε τον Μακάριο απευθείας μέσα στο προαύλιο αλλά μου είπε πως θέλει να δει τον τραγόπαπα να πέφτει. Ο ίδιος θα ήταν εκεί δίπλα και θα έφτανε στο σημείο για να τον αποτελειώσει. Ό,τι και να γινόταν

Το 2007 ο Χαρίτωνος επιβεβαίωσε όσα είπε στις συνεντεύξεις και στην επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου που διερευνούσε τον Φάκελο της Κύπρου: «Το σχέδιο λοιπόν ήταν να χτυπήσουμε με διασταυρούμενα πυρά το ελικόπτερο στο οποίο θα ήταν ο Μακάριος. Ζήτησα από τον Παπαποστόλου να χτυπήσουμε τον Μακάριο απευθείας μέσα στο προαύλιο αλλά μου είπε πως θέλει να δει τον τραγόπαπα να πέφτει».

έλεγε μετά θα αναλάμβανε ο Στρατός και θα τελείωναν όλα. »Στις 8 Μαρτίου, τα ξημερώματα γύρω στις 3, τοποθετηθήκαμε 4 άτομα στο Παγκύπριο και 4 άτομα σε διπλανή πολυκατοικία στο άνοιγμα του Κολοκάτση. Πήγαμε να επιθεωρήσουμε τις ομάδες πριν την επιχείρηση. Εκεί είδα για πρώτη φορά στη ζωή μου τον Γιωρκάτζη. Ήρθε, μας επιθεώρησε, αυτός που νομίζαμε πως ήταν εχθρός μας και άνθρωπος του Μακάριου, φιληθήκαμε και είπε «ο Θεός βοηθός». Μου έκανε εντύπωση πως ο Γιωρκάτζης γνώριζε και την προηγούμενη απόπειρα που ήθελα να κάνω εγώ και πως ο Παπαποστόλου μου είχε δώσει το περίστροφό του. Πώς το ήξερε; Μόλις σηκώθηκε το ελικόπτερο σε ένα ύψος, αρχίσαμε να βάλουμε. Το μπρεν, ένα Μ1 και δυο τουφέκια. Είδαμε το ελικόπτερο να πέφτει. Εκείνη την ώρα δεν ξέραμε αν ο Μακάριος έχει σκοτωθεί ή όχι. Αφήσαμε τα όπλα και φύγαμε. Αυτή ήταν η εντολή. Μας είχε πει ο Γιωρκάτζης και ο Παπαποστόλου να τα αφήσουμε εκεί. Εγώ αντιδρούσα αλλά εκείνοι έλεγαν πως δεν υπάρχει πρόβλημα γιατί σε ένα τέταρτο θα τα έπαιρνε ο Στρατός. Έτσι φύγαμε χωρίς να πάρουμε μέτρα, δηλαδή να σβήσουμε αποτυπώματα ή ίχνη».

Το σχέδιο ΕΡΜΗΣ

Από τα στοιχεία που άφησαν πίσω τους οι επίδοξοι δολοφόνοι, βρέθηκε η ταυτότητά τους. Συνελήφθησαν 10 άτομα,

O Πολύκαρπος Γιωρκάτζης ήταν έτοιμος να στραφεί κατά του Μακαρίου από το 1964, όταν εμφανιζόταν ως άνθρωπός του. Το 1970 ο Γιωρκάτζης πρωτοστάτησε στην απόπειρα εξόντωσης του Μακαρίου που θα οδηγούσε σε ένα πραξικόπημα παραπέμφθηκαν σε δίκη 6 και 4 άτομα καταδικάστηκαν. Από τις φυλακές, τα δύο από αυτά, ο Αδάμος Χαρίτωνος και ο Αντωνάκης Γεναγρίτης απέδρασαν με τη βοήθεια ελλήνων αξιωματικών το 1972. Ανάμειξη στην απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου είχε και ο υπασπιστής του, έλληνας αξιωματικός Αθανάσιος Πουλίτσας, ο οποίος ανήκε στο δίκτυο του Παπαποστόλου. Ο Πουλίτσας πριν την απόπειρα, προσπαθούσε επίμονα να μάθει τη θωράκιση του αυτοκινήτου του αρχιεπισκόπου και να πάρει από τον χειριστή του ελικοπτέρου τα εγχειρίδια λειτουργίας του. Ο Παπαποστόλου και ο Πουλίτσας, δεν συνελήφθησαν

αλλά ο Γιωρκάτζης βρέθηκε νεκρός στις 15 Μαρτίου. Η δολοφονία του Μακαρίου, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς, θα συνοδευόταν από πραξικόπημα. Όπως προκύπτει από την Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων για το Φάκελο της Κύπρου, ο Παπαποστόλου είχε ετοιμάσει τον Ιανουάριο 1970 σχέδιο πραξικοπήματος με την κωδική ονομασία ΕΡΜΗΣ. Για το σχέδιο αυτό ενήμερος ήταν και ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης. Σύμφωνα με κατάθεση εθνοφρουρού ο οποίος υπηρετούσε στην 32η Μοίρα Καταδρομών, την ημέρα που έγινε η απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου, η Μοίρα χρεώθηκε πυρομαχικά και ξηρά τροφή και κινήθηκε προς Λευκωσία. Αφού απέτυχε η απόπειρα, οι καταδρομείς επέστρεψαν στη βάση τους, ενώ ο λοχαγός αποκάλυψε στον εθνοφρουρό πως θα έπαιρναν μέρος σε πραξικόπημα. Σύμφωνα με την κατάθεση του Πάμπου Χαραλάμπους, ο οποίος υπηρετούσε στο 286 Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού, σε συναγερμό είχε τεθεί την ίδια μέρα και η μονάδα του. Οι στρατιώτες είχαν επιβιβαστεί σε τεθωρακισμένα οχήματα με πλήρη εξάρτηση και περίμεναν οδηγίες. Μετά την αποτυχία της απόπειρας, στη μονάδα έληξε ο συναγερμός.

Το Εθνικό Μέτωπο και η Προβιά

Το σχέδιο ΕΡΜΗΣ περιλάμβανε και την κινητοποίηση των δυνάμεων του  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 37

Κόκκινη

Προβιά

Ο Κώστας Ασλανίδης, που φέρεται ο οργανωτής του Μετώπου εκ μέρους της Χούντας, ήταν μέλος της Κόκκινης Προβιάς, όπως αποκαλύπτει το HOT DOC.

Εθνικού Μετώπου στην Κύπρο, για την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος. Το Εθνικό Μέτωπο εμφανίστηκε το 1969 και αποτελούνταν από εθνικόφρονες ομάδες οπαδών της ένωσης με την Ελλάδα. Αρχηγοί του Μετώπου φέρονταν να είναι ο Χριστάκης Τρυφωνίδης και, σύμφωνα με το τεύχος 12 του Spiegel, τον Μάρτιο του 1970, ο Κωνσταντίνος Ιωαννίδης. Ο Ιωαννίδης ήταν από τους οργανωτές της απόπειρας κατά του Μακαρίου και δεν ήταν άλλος από τον «Καλλή», που περιγράφει ο Αδάμος Χαρίτωνος. Σύμφωνα με το Spiegel, το Μέτωπο ήταν ένα δημιούργημα ενός κομματιού της ελληνικής Χούντας. Ως τέτοιο εντοπίζεται το 1970. Το περιοδικό ωστόσο αγνοεί πως ο Κώστας Ασλανίδης, που φέρεται ο οργανωτής του Μετώπου εκ μέρους της Χούντας, ήταν μέλος της Κόκκινης Προβιάς, όπως αποκαλύπτει το HOT DOC. Σύμφωνα με το Spiegel, ο Ασλανίδης ο οποίος είχε αναλάβει Γραμματέας Αθλητισμού στην κυβέρνηση της Χούντας, χρηματοδότησε το Μέτωπο το οποίο συνέθεσε με ομοϊδεάτες του. Η χρηματοδότηση του Μετώπου έγινε μέσω ενισχύσεων σε ποδοσφαιρικές ομάδες και άδειες ΠΡΟ-ΠΟ. Σύμφωνα πάντα με το γερμανικό περιοδικό της εποχής, ο αρχηγός του Μετώπου Τρυφωνίδης, έδινε αναφορά στην ομάδα της Χούντας για το τι συμβαίνει στην Κύπρο. Το 1970 το Μέτωπο ανέλαβε με τις εντολές του Ασλανίδη την πραγματοποίηση βομβιστικών ενεργειών με πρόσχημα την προσπάθεια να στρέψει τον Μακάριο και πάλι στην προσπάθεια της ένωσης με την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, η δράση του Μετώπου ήταν η προσπάθεια της


«Ο αξιωματικός με το ψευδώνυμο “Καλλής”, ο οποίος με τον Παπαποστόλου οργάνωσαν τη δολοφονία Μακάριου, μου είχε πει πως το κάνουμε για να αναλάβει ο Γλαύκος Κληρίδης. Τον Κληρίδη δεν τον ήθελε η Χούντα. Εμείς ξέραμε πως θα αναλάμβανε ο Κληρίδης ως Πρόεδρος της Βουλής» Προβιάς να οδηγήσει τα πράγματα εκεί που επέβαλε ο σχεδιασμός της. Όταν τον Ιανουάριο του 1970 ο Αδάμος Χαρίτωνος θα έκανε την πρώτη απόπειρα εναντίον του Μακαρίου, θα ενεργοποιούσε έτσι ίσως εν αγνοία του τους σχεδιασμούς της Προβιάς. Όπως προκύπτει από το Spiegel, ενώ ο Μακάριος ήταν στο Ναϊρόμπι και θα επέστρεφε στην Κύπρο μέσω Ελλάδας (εκεί θα τον δολοφονούσε ο Χαρίτωνος), οι βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίες τον ενημέρωσαν στις 20 Ιανουαρίου ότι επίκειται δολοφονική απόπειρα εναντίον του. Αυτή η διαρροή, που έγινε προφανώς γιατί τα Βρετανικά συμφέροντα την εποχή εκείνη δεν συμβάδιζαν με τα Αμερικανικά για

την Κύπρο, ήταν και ο λόγος που η απόπειρα ματαιώθηκε. Από το περιβάλλον του Μακαρίου στο οποίο υπήρχαν πληροφοριοδότες του Μετώπου και της Προβιάς, όπως ο ίδιος ο υπασπιστής του Πουλίτσας, δόθηκε η πληροφορία πως ο Μακάριος γνωρίζει για το σχέδιο και έτσι η απόπειρα έγινε στις 8 Μαρτίου. Είναι μάλλον αποδεικτικό στοιχείο για τη σχέση της Προβιάς με όλες αυτές τις επιχειρήσεις, πως ενώ το Μέτωπο στις προκηρύξεις του καθύβριζε τον Γιωρκάτζη ως εχθρό της Ένωσις και συνεργό του Μακάριου, μέλη του σχεδίασαν μαζί του τη δολοφονία του Αρχιεπισκόπου. Το Μέτωπο όπως και άλλες οργανώσεις, εν αγνοία ίσως πολλών μελών του, ήταν ένας βραχίονας της Προβιάς που χρηματοδοτήθηκε και κατευθύνθηκε από τον Ασλανίδη.

Η δολοφονία Γιωρκάτζη

Το 1968, ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, υπουργός Εσωτερικών και εξ’ απορρήτων του Μακάριου, αποπέμπεται από την κυβέρνηση γιατί η Χούντα αποκαλύπτει πως βοήθησε τον Αλέξανδρο Παναγούλη στην απόπειρά του να δολοφονήσει τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, ανατινάζοντας εκρηκτικά την ώρα που ο δικτάτορας περνούσε από το σημείο με το θωρακισμένο του αυτοκίνητο. Η απόπειρα είχε αποτύχει και ο Γιωρκάτζης κατονομάστηκε ως αυτός που διευκόλυνε τον Παναγούλη και του έστειλε τα εκρηκτικά με τον διπλωματικό σάκο από τη Λευκωσία. Δύο χρόνια μετά, ο Γιωρκάτζης εμφανίζεται σε συνεργασία με ανθρώπους της Χούντας να επιχειρεί να σκοτώσει τον Μακάριο. Με δεδομένο πως ο

Τι λέει ο Παπαποστόλου Την ημέρα της δολοφονίας Γιωρκάτζη, κάποιος τηλεφώνησε στα γραφεία της Ένωσης Αγωνιστών Λευκωσίας και είπε με ελλαδική προφορά «τον Γιωρκάτζη τον σκότωσαν ο Παπαποστόλου και ο Πουλίτσας».

Γιωρκάτζης είχε συμμετοχή και στις δύο απόπειρες, το βασικό ερώτημα είναι πώς η ελληνική Χούντα συνεργάζεται μαζί του για να σκοτώσει τον Μακάριο όταν ήδη έχει γίνει εχθρός του Παπαδόπουλου; Η εξήγηση μάλλον δεν βρίσκεται σε συναισθηματικές ανατροπές των πρωταγωνιστών, αλλά στη συμμετοχή τους σε ένα δίκτυο που ρόλος του ήταν η προβοκάτσια. Μετά την απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου, η αστυνομία έκανε έρευνα στο σπίτι του και βρήκε δύο όπλα. Ο Γιωρκάτζης επιχείρησε να δει τον Μακάριο αλλά αυτός αρνήθηκε, μάλλον με προτροπή του υπασπιστή του Πουλίτσα, για τον οποίο ο Αρχιεπίσκοπος δεν γνώριζε ότι είχε εμπλοκή στην απόπειρα. Στις 13 Μαρτίου, ο Γιωρκάτζης επιχείρησε να φύγει για Βηρυτό, αλλά η πληροφορία μεταφέρθηκε στον Αρχιεπίσκοπο και ο Γιωρκάτζης κατέβηκε από το αεροσκάφος λίγο πριν απογειωθεί. Μετά την αποτυχημένη δραπέτευσή του, ο Γιωρκάτζης συναντήθηκε με τον Παπαποστόλου, αλλά η συνάντηση διήρκεσε λίγα λεπτά, καθώς ο Παπαποστόλου διαπίστωσε πως ο Γιωρκάτζης δεν είχε πάει μόνος στο ραντεβού αλλά συνοδευόταν από τον συνεργάτη του Κυριάκο Πατατάκο. Την επόμενη μέρα ορίστηκε νέο ραντεβού αλλά ματαιώθηκε εκ νέου γιατί ο Παπαποστόλου διαπίστωσε πως ο Γιωρκάτζης είχε και πάλι συνοδεία. Στο τρίτο ραντεβού, ο Γιωρκάτζης δολοφονήθηκε. Όπως κατέθεσε το 2008 ο Πατατάκος στην επιτροπή της Βουλής, μέχρι ένα σημείο συνόδευσε τον Γιωρκάτζη. Στη συνέχεια τον αποβίβασε από το αυτοκίνητο και είπε πως θα σταματούσε για το ραντεβού μόλις

διαπίστωνε πως ο Παπαποστόλου θα ήταν στο ραντεβού. Την ημέρα της δολοφονίας Γιωρκάτζη, κάποιος τηλεφώνησε στα γραφεία της Ένωσης Αγωνιστών Λευκωσίας και είπε με ελλαδική προφορά «τον Γιωρκάτζη τον σκότωσαν ο Παπαποστόλου και ο Πουλίτσας». Ο Παπαποστόλου εμφάνισε άλλοθι για την νύχτα εκείνη. Σύμφωνα όμως με έγγραφα της ΚΥΠ Κύπρου που δημοσίευσε ο δημοσιογράφος Μακάριος Δρουσιώτης στο βιβλίο του «Δύο απόπειρες και μια δολοφονία», η ερωμένη του Παπαποστόλου, ομολόγησε ομολόγησε στον Γ. Τομπάζο πως το άλλοθι του Παπαποστόλου ήταν στημένο και πως τη νύχτα της 15ης Μαρτίου που εμφανίζεται να είναι στη Λέσχη Αξιωματικών, αναχώρησε με τον Πουλίτσα μετά από τηλεφώνημα.

«Συναινετική» λύση

Η ελληνική Χούντα, μετά την εμπλοκή του Γιωρκάτζη στην υπόθεση Παναγούλη, δεν είχε κανένα λόγο να συνεργάζεται μαζί του. Αν κάποιος υποθέσει πως η εμπλοκή του Γιωρκάτζη συνέφερε τον ίδιο γιατί με την ανατροπή του Μακαρίου θα αναλάμβανε ο ίδιος ως συνεργός, γιατί η Χούντα να τον εμπλέξει αφού είχε δικές της λύσεις; Την απόδειξη πως δεν επρόκειτο για σχέδιο της Χούντας αλλά για ένα άλλο σχέδιο δίνει ο Αδάμος Χαρίτωνος: «ο αξιωματικός με το ψευδώνυμο “Καλλής”, ο οποίος με τον Παπαποστόλου οργάνωσαν τη δολοφονία Μακάριου, μου είχε πει πως το κάνουμε για να αναλάβει ο Γλαύκος Κληρίδης. Τον Κληρίδη δεν τον ήθελε η Χούντα. Εμείς ξέραμε πως θα αναλάμβανε ο Κληρίδης ως Πρόεδρος της Βουλής».

Ο Δημήτρης Παπαποστόλου, ο οποίος από τη θέση του Διοικητή των Καταδρομών και υπό τις διαταγές του Κώστα Ασλανίδη, επίσης πρωτεργάτη της Χούντας και στελέχους της Κόκκινης Προβιάς, ενεπλάκη σ τ ο Κυ π ρ ι α κό, δέχθηκε το 2004 να μου δώσει μ ι α σ υ νέ ν τ ε υ ξ η για το Κυπριακό. Σ τ η σ υ νέ ν τ ε υ ξ η αυτή απαντά σε ερωτήσεις για τη δολοφονία Γιωρκάτζη, την απόπειρα εναντίον του Μακαρίου και την Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (Κόκκινη Προβιά). Λέει συγκεκριμένα: «Τον Γιωρκάτζη δεν τον ήξερα καθόλου. Όπως ξέρουμε και εσείς και εγώ τη φάτσα κάποιου ο οποίος είναι υπουργός, έτσι ήξερα και αυτόν. Ήταν και σε παρελάσεις δίπλα στον Μακάριο. Μόνο αυτή η σχέση. Και ούτε υπηρεσιακά είχαμε σχέση, ούτε καν τηλεφωνικά. Το ΕΡΜΗΣ δεν υπήρξε, ήταν ένα δημοσιογραφικό δημιούργημα. Στην υπόθεση Γιωρκάτζη είναι δεδομένο, το είπαν και τα πορίσματα, ότι « ο Παπαποστόλου σε σχέση με την ώρα, τη στιγμή της δολοφονίας, ήταν παρουσία 70 παρόντων ανδρών και γυναικών στη βίλα τάδε». Και ήμουν παρών όχι μόνο την ώρα της δολοφονίας αλλά και στη διάρκεια όλης της διασκέδασης από τις 8 έως τις 12 το βράδυ. Ερώτηση: Κύριε Παπαποστόλου είχατε σχέση με το μυστικό τμήμα των Καταδρομών που ονομαζόταν Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων όπως και ο Κώστας Ασλανίδης; Απάντηση: Όχι, τι είναι αυτό; Ο Ασλανίδης ήταν υπαρχηγός των Ειδικών Δυνάμεων αλλά έφυγε μετά και έγινε πολιτικός στην ηγεσία του Αθλητισμού». Οι ισχυρισμοί του Παπαποστόλου διαψεύδονται όχι μόνο από τον Αδάμο Χαρίτωνος αλλά και από ανθρώπους που έχουν καταθέσει επίσημα στην Επιτροπή της Βουλής. Ανάμεσά τους και ο Πατατάκος, ο οποίος συνόδευε τον Γιωρκάτζη στα τρία ραντεβού με τον Παπαποστόλου. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 39

Κόκκινη

Προβιά

Γοργοπόταμος 1964

Ενα έγκλημα με Προβιά δυστυχήματος

Η επταετία 1960-1967 είναι μια ταραγμένη περίοδος για την Ελλάδα. Το Κυπριακό έχει μπει σε μια επικίνδυνη φάση, οι εκλογές βίας και νοθείας του Κωνσταντίνου Καραμανλή σηματοδοτούν μια κολοβωμένη Δημοκρατία, ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη, από αυτό που θα ονομαστεί μετέπειτα παρακράτος. Η Ελλάδα θυμίζει έντονα την περίοδο της έντασης στην Ιταλία, όπου προβοκάτσιες, βομβιστικές ενέργειες και δολοφονίες αθώων πολιτών από την Gladio επιχειρούν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο και να δημιουργήσουν φραγμό προκειμένου να μην πλησιάσει η ισχυρή ιταλική Αριστερά την εξουσία. Αυτή είναι ακόμη μια ομοιότητα με την Ιταλία αφού η ΕΔΑ, η Ελληνική Αριστερά, συγκεντρώνει για πρώτη φορά μεγάλα ποσοστά. Το 1964, στην επέτειο εορτασμού της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου από τις αντάρτικες ομάδες, μια έκρηξη στο χώρο του εορτασμού σκοτώνει 13 άτομα, ανάμεσά τους και ένα δωδεκάχρονο κορίτσι και τραυματίζει 54. Η Ελλάδα απομακρύνεται από την ομαλότητα και οδηγείται στην ανωμαλία που καταλύει σε λίγο τη Δημοκρατία. Η ανωμαλία είναι σχεδιασμένη και υλοποιείται από παρακρατικούς, πράκτορες, επαγγελματίες της εθνικοφροσύνης και οπαδούς του αγοραίου πατριωτισμού που πληρώνονται από ξένες υπηρεσίες. Από την ώρα ακόμη που συμβαίνουν τα γεγονότα είναι εμφανές πως κάποιο αόρατο χέρι κινεί τα νήματα, αλλά δεν υπάρχουν οι αποδείξεις. Η Κόκκινη Προβιά ήταν αυτό το χέρι.

Σ

τις 26 Νοεμβρίου του 1964, στη γέφυρα του Γοργοπόταμου, θα γινόταν ο πρώτος εορτασμός της επετείου της ανατίναξης της γέφυρας από τις ομάδες του Άρη Βελουχιώτη, του Ναπολέοντα Ζέρβα και άγγλους σαμποτέρ, με επίσημη κυβερνητική συμμετοχή. Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου είχε επιτρέψει μετά από δεκαετίες τον επίσημο εορτασμό της επετείου με συμμετοχή κρατικών παραγόντων. Πάνω από 15.000 πολίτες


συμμετείχαν στον εορτασμό ο οποίος είχε και το συμβολισμό νίκης της Δημοκρατίας. Στη 1:20 το μεσημέρι, αμέσως μόλις αναχώρησε η επίσημη αντιπροσωπεία, μια έκρηξη μετέτρεψε τη γιορτή σε δράμα. Ο Χρήστος Κεστίνης ο οποίος συμμετείχε στον εορτασμό, είχε πατήσει μια νάρκη τύπου Μ2Α3 κατά προσωπικού. Το πλήθος επιτέθηκε στην Αστυνομία θεωρώντας πως είναι υπεύθυνη για μια ακόμη πράξη βίας, αλλά σύντομα όλοι κατάλαβαν πως πρόκειται για νάρκη.

Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως επρόκειτο για δυστύχημα. Η εκδοχή του δυστυχήματος επικράτησε όχι μόνο γιατί δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν το αντίθετο αλλά και για πολιτικούς λόγους. Η εκδοχή της προβοκάτσιας κλόνιζε τότε την κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, πράγμα το οποίο δεν ήθελε ούτε η Αριστερά

Οι εφημερίδες έβαζαν ερωτήματα που απειλούσαν το σενάριο του δυστυχήματος

Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως επρόκειτο για δυστύχημα, αφού ο Κεστίνης πάτησε νάρκη από το παλιό ναρκοπέδιο. Η εκδοχή του δυστυχήματος επικράτησε όχι μόνο γιατί δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν το αντίθετο αλλά και για πολιτικούς λόγους. Η εκδοχή της προβοκάτσιας κλόνιζε τότε την κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, πράγμα το οποίο δεν ήθελε ούτε η Αριστερά.

Η θεωρία του δυστυχήματος

Οι πραγματογνώμονες του Στρατού που εξέτασαν την περιοχή, συμπέραναν πως επρόκειτο για μια παλιά νάρκη από τη ναρκοθέτηση της περιοχής την περίοδο του εμφυλίου. Όπως προέκυπτε όμως από τα στοιχεία του Ελληνικού Στρατού, από το ναρκοπέδιο ΑΒ 10, είχε γίνει άρση ναρκών το 1957. Ο ανθυπολοχαγός Λεωνίδας Τσάσης είχε παραδώσει πρωτόκολλα αποναρκοθέτησης, πράγμα το οποίο βεβαίωνε με δηλώσεις του στον Τύπο στις 29 Νοεμβρίου 1964. Κατά τη διάρκεια της έρευνας για την έκρηξη, βρέθηκαν τρεις ακόμη νάρκες,

Οι πραγματογνώμονες του Στρατού που εξέτασαν την περιοχή, συμπέραναν πως επρόκειτο για μια παλιά νάρκη από τη ναρκοθέτηση της περιοχής την περίοδο του εμφυλίου. Όπως προέκυπτε όμως από τα στοιχεία του Ελληνικού Στρατού, από το ναρκοπέδιο ΑΒ 10, είχε γίνει άρση ναρκών το 1957. Ο ανθυπολοχαγός Λεωνίδας Τσάσης είχε παραδώσει πρωτόκολλα αποναρκοθέτησης, πράγμα το οποίο βεβαίωνε με δηλώσεις του στον Τύπο στις 29 Νοεμβρίου 1964.

ως επιβεβαίωση πως το ναρκοπέδιο δεν είχε καθαριστεί καλά. Ο ανθυπολοχαγός όμως επέμενε πως είχε γίνει πλήρης αποναρκοθέτηση με βάση τα σχέδια. Η ΕΔΑ ζητούσε να δοθούν τα σχέδια του ναρκοπεδίου ώστε να διαπιστωθεί αν πραγματικά στο σημείο που εξερράγη η νάρκη, είχε τοποθετηθεί πραγματικά πριν από χρόνια. Οι εφημερίδες της εποχής έβαζαν διάφορα ερωτήματα που απειλούσαν το σενάριο του ατυχήματος. Η περιοχή όπου υποτίθεται ξεχάστηκε η παλιά νάρκη ήταν προσβάσιμη επτά χρόνια μετά την αποναρκοθέτηση. Τις δύο προηγούμενες χρονιές είχε γίνει επίσης εορτασμός της επετείου του Γοργοπόταμου και το παλιό ναρκοπέδιο είχε γεμίσει με κόσμο. Επίσης,στην περιοχή περπατούσαν συχνά υπάλληλοι του ΟΣΕ, βοσκοί, ακόμη και στρατιωτικές μονάδες που έκαναν ασκήσεις. Δεν είχε εκραγεί καμία από τις νάρκες. Ο υπουργοί της κυβέρνησης απέδιδαν ευθύνη στην πλημμελή αποναρκοθέτηση, αλλά περιέργως, ενώ υπήρχαν 13 νεκροί, καμία δίωξη δεν ασκήθηκε εναντίον όσων

έκαναν την αποναρκοθέτηση και επέμεναν πως την έκαναν σωστά. Αντιθέτως, ασκήθηκαν διώξεις εναντίον των πολιτών οι οποίοι την ώρα της έκρηξης έτρεχαν αλλόφρονες και συνεπλάκησαν με τους χωροφύλακες. Δικάστηκαν στη Λαμία και καταδικάστηκαν.

Επιχείρηση Arrow 1

Στις 5 Αυγούστου 1965, η εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» σε έκτακτη έκδοσή της, δημοσίευσε ένα απόρρητο έγγραφο το οποίο αποτελούσε τμήμα αλληλογραφίας της Αμερικανικής Πρεσβείας προς το Γενικό Επιτελείο Αντικατασκοπείας και είχε θέμα επιχείρηση «ARROW 1». Το έγγραφο έστελνε ο στρατιωτικός ακόλουθος της Πρεσβείας, Ο. Μάρσαλ. Στο έγγραφο, το οποίο είχε τέσσερις αριθμημένες παραγράφους, γίνεται αναφορά «εις την υπόθεση παρελθόντος Νοεμβρίου εν Γ.» η οποία εμφανίζεται ως επιχείρηση της CIA. Το σύνολο του εγγράφου δεν αφήνει αμφιβολίες πως αφορά την έκρηξη στο Γοργοπόταμο αφού αναφέρεται και «στη δίκη των κομμουνιστών εν Λαμία». Το έγγραφο  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 41

Κόκκινη

Προβιά

όπως δημοσιεύεται στο ΕΘΝΟΣ λέει επακριβώς: «Γραφείο Στρατιωτικού Ακολούθου Μ-127-65 18 Ιουνίου 1965 Θέμα: Επιχείρηση Arrow-1 Κατόπιν αναλύσεως και συσκέψεως με (κενό) και των συναδέλφων της CIA κατελήξαμεν εις το συμπέρασμα, ότι η δίκη των κομμουνιστών εις Λαμίαν, η οποία μόλις ετερματίσθη, δεν πρόκειται να επιδράση σοβαρώς επί της δραστηριότητός μας εις την Ελλάδα. Εν πάση περιπτώσει, δεν πρόκειται να επιδράση δυσμενώς επί της επιχειρήσεως «ARROW-1» την οποία ενεκρίνατε ή να παραβλάψη την θέσιν των φίλων μας εις τον Στρατόν και το Ναυτικόν. Επ’ αυτού είχομεν συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις εκ μέρους του υπουργού Αμύνης κ. Γαρουφαλιά, όστις είναι της γνώμης, ότι η δίκη της Λαμίας υπήρξε μια συνήθης δικαστική ενέργεια, δικαιολογημένη εκ του νόμου, εναντίον εκείνων που αντέδρασαν και παρημπόδισαν τας Αρχάς εις την εκτέλεσιν των καθηκόντων τους. Όσον αφορά εις την υπόθεσιν του παρελθόντος Νοεμβρίου εν Γ., δύναμαι να σας διαβεβαιώσω, ότι ουδεμία διαρροή πληροφοριών ήτο δυνατόν να συμβή εις την Ελλάδαν. Εκείνοι, οι οποίοι ανεμίχθησαν, ενημερώθηκαν πλήρως και ενήργησαν


υπό τον αυστηρόν έλεγχον των αξιωματικών της CIA. Ούτοι ουδεμίαν είχον επαφή με τον τοπικόν πληθυσμόν ή μετά των συγγενών των και μετεφέρθησαν αμέσως εις την βάσιν εις Γερμανίαν. Πέραν του πρεσβευτού, λεπτομερείας επιχειρήσεως γνωρίζουν οι κ.κ Ανσουτς, Μπρούστερ και ίσως και Πάρκερ. Είμαι απολύτως πεπεισμένος οτι ο κ. Παπανδρέου δεν γνωρίζει τα πραγματικά περί της καταστάσεως και είμαι βέβαιος ότι αι Ελληνικαί Αρχαί δεν δύνανται να παράσχουν ουσιώδη στοιχεία εναντίον των ΗΠΑ. Αναμφιβόλως η επιχείρησις θα ήτο πολύ περισσότερον αποτελεσματική, εάν οι φίλοι μας εξεμεταλλεύοντο καταλλήλως την κατάστασιν, η οποία εδημιουργήθη εις την χώραν. Εν πάση περιπτώση, τούτο δεν μειώνει τον έπαινον, ο οποίος οφείλεται εις εκείνους, οι οποίοι ενήργησαν βάσει σχεδίου και οι οποίοι δικαιούνται να ανταμειφθούν, συμφώνως προς την απαίτησίν τους. Τα συμπεράσματά μας, σχετικώς με την ανάκρισιν και την εκκαθάρισιν εις τον Ελληνικόν Στρατόν, θα διαβιβαστούν ευθύς ως λάβωμεν τας εκθέσεις από την JUSMAG. O.K ΜΑΡΣΑΛ Συνταγματάρχης GS Στρατιωτικός Ακόλουθος ΗΠΑ» Το έγγραφο αποκαλύπτει πως υπάρχει

μια γενικότερη επιχείρηση ARROW-1 της οποία τμήμα ήταν η έκρηξη στον Γοργοπόταμο. Την έκρηξη έχουν προκαλέσει κάποιοι που έφτασαν στην Ελλάδα, έχοντας ίσως ελληνική καταγωγή (γι αυτό γράφει πως δεν συναντήθηκαν με τους συγγενείς τους) με σκοπό να δημιουργήσουν μια κατάσταση την οποία όφειλαν να εκμεταλλευτούν οι φίλοι της CIA. Το έγγραφο αναφέρεται και στις ανακρίσεις στον Στρατό, υπονοώντας την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ με κατηγορούμενο τον Ανδρέα Παπανδρέου. Αμέσως μετά τη δημοσίευση του εγγράφου, η Αμερικανική Πρεσβεία δια του γραφείου Τύπου, δήλωσε πως είναι πλαστό. Δεν ανέφερε ωστόσο κάποια εμφανή στοιχεία πλαστότητας. Η δημοσίευση του ΕΘΝΟΥΣ δεν πήρε ιδιαίτερη δημοσιότητα , ενώ οι αντιδράσεις που υπήρχαν γρήγορα υποχώρησαν προς όφελος της μιας θεωρητικής ομαλότητας. Ο δικηγόρος Χρήστος Ραχιώτης, ο οποίος έχασε τη σύζυγό του στην έκρηξη, ήταν ίσως ο μοναδικός που θέλησε να προχωρήσει ακόμη και σε νομικά μέτρα εναντίον όσων θεωρούσε υπεύθυνους. Κατέθεσε μήνυση κατά των

Αμερικανικών Αρχών. Έως και το θάνατό του (λίγο πριν ολοκληρωθεί η έρευνα) πίστευε πως η έκρηξη ήταν μια προβοκάτσια αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών με το ελληνικό παρακράτος. Η άποψή του, μάλλον δικαιώνεται σήμερα.

Επιχείρηση ΖΕΥΣ και αποκάλυψη

Ένα χρόνο πριν από την έκρηξη, τον Σεπτέμβριο του 1963, στην περιοχή που έγινε η έκρηξη, διεξήχθη τμήμα της άσκησης ΖΕΥΣ 1963. Οι ασκήσεις ΖΕΥΣ, είναι κοινές ασκήσεις των ειδικών δυνάμεων της Ελλάδας με συμμετοχή Αμερικανών. Το σενάριο που αντιμετωπίζουν είναι η ανακατάληψη περιοχών που έχουν πέσει στα χέρια κομουνιστών με μέσα ανορθόδοξου και μυστικού πολέμου. Ουσιαστικά, οι επιχειρήσεις ΖΕΥΣ ήταν ένας ευρύτερος σχεδιασμός που συνδεόταν με τα σχέδια της Κόκκινης Προβιάς. Η ΖΕΥΣ 1963, έγινε τον Σεπτέμβριο. Την προετοιμασία της άσκησης έκανε ο γνωστός Κώστας Ασλανίδης, μέλος της Κόκκινης Προβιάς, ο οποίος πήγε στην αμερικανική βάση στη Γερμανία

Ένα χρόνο πριν από την έκρηξη, τον Σεπτέμβριο του 1963, στην περιοχή που έγινε η έκρηξη, διεξήχθη τμήμα της άσκησης ΖΕΥΣ 1963. Την προετοιμασία της άσκησης έκανε ο γνωστός Κώστας Ασλανίδης, μέλος της Κόκκινης Προβιάς, ο οποίος πήγε στην αμερικανική βάση στη Γερμανία για να πάρει οδηγίες

για να πάρει οδηγίες. Η άσκηση είχε ως δεδομένο σενάριο πως η Ελλάδα έχει καταληφθεί από κομουνιστές και, όπως προέβλεπε η Προβιά, η κυβέρνηση είχε μεταφερθεί στην Κρήτη όπου ήταν το επιχειρησιακό κέντρο. Στο τμήμα της άσκησης που διεξαγόταν στο Γοργοπόταμο, έπαιρναν μέρος 11 αμερικανοί κομάντος και πράκτορες οι οποίοι έπεσαν στην Οίτη με αλεξίπτωτο. Κατά τη διάρκεια της άσκησης όμως, δύο Αμερικανοί επιπλέον βρέθηκαν στο πεδίο των ασκήσεων χωρίς να μπορούν να δικαιολογήσουν την παρουσία τους. Συνελήφθησαν με εντολή του Μανώλη Ζαχαράκη από τον λοχαγό Ηλία Μενενάκο. Ο Μενενάκος θυμάται το περιστατικό εκφράζοντας και ο ίδιος απορία πλέον για το τι ακριβώς σήμαινε η παρουσία των Αμερικανών: «Την εποχή εκείνη ήταν στην ΖΕΥΣ 63, εγώ ήμουν λοχαγός και ήμουν συγκροτηματάρχης στο συγκρότημα της Οίτης. Είχαμε επιστρατεύσει έναν λόχο επιστράτων καταδρομέων, τους είχαμε καλέσει δηλαδή για να λάβουν μέρος στην άσκηση από πολίτες που ήταν. Επίσης, είχε έρθει και μια ομάδα ειδική  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 43

Κόκκινη

Προβιά

Στο τμήμα της άσκησης που διεξαγόταν στο Γοργοπόταμο, έπαιρναν μέρος 11 αμερικανοί κομάντος και πράκτορες οι οποίοι έπεσαν στην Οίτη με αλεξίπτωτο. Κατά τη διάρκεια της άσκησης όμως, δύο Αμερικανοί επιπλέον βρέθηκαν στο πεδίο των ασκήσεων χωρίς να μπορούν να δικαιολογήσουν την παρουσία τους. Συνελήφθησαν με εντολή του Μανώλη Ζαχαράκη από τον λοχαγό Ηλία Μενενάκο (φωτό). Ο Μενενάκος θυμάται το περιστατικό εκφράζοντας και ο ίδιος απορία πλέον για το τι ακριβώς σήμαινε η παρουσία των Αμερικανών.

των special forces, των πρασινοσκούφηδων από την Αμερική, από την Οκινάουα νομίζω ήταν. Κατά την διάρκεια της εξέλιξης της ασκήσεως, θυμάμαι πως συνέβη το εξής περιστατικό. Κάποιος λοχίας, αν θυμάμαι, έφεδρος, νομίζω Θεοδώρου τον λέγανε ή κάπως έτσι, μου είπε ότι το βράδυ οι Αμερικάνοι κάτι συζητάγανε και θέλανε, επειδή ξέρανε ότι αυτός είναι από την περιοχή της Λαμίας, να τους πει πως θα πάνε κάτω στην Λαμία και αν μπορεί να πάει μαζί τους. Μου τα είπε ο λοχίας αυτά εμένα, εγώ δεν πολυψιλιάστηκα τίποτα, να πω ότι κάτι αυτό, στην αρχή. Όταν είδα την επιμονή τους, έστειλα τον υπολοχαγό τότε τον βοηθό μου, τον Κεκάκη να πάει κάτω, με την εντολή να πάει για να δει τι συμβαίνει, είναι αυτά που λένε οι Αμερικάνοι ή συμβαίνει κάτι άλλο που εμείς δεν το ξέραμε ή δεν θέλουν να το μάθουμε; Όταν επέστρεψαν μου είπε ο κύριος Κεκάκης ότι προσγειωθήκανε δυο, με ένα αεροπλάνο δυο Αμερικανοί, στην περιοχή του παλιού αεροδρομίου της Λαμίας, και οι οποίοι έχουν έρθει εδώ, στην Οίτη δηλαδή εκεί που ήταν το αρχηγείο το δικό μου. Προσπάθησα να μάθω από τους Αμερικάνους, από έναν λοχαγό Αμερικάνο που είχα, ο οποίος μάλιστα λοχαγός, από ότι μου λέγανε ήταν γιος κάποιου κυβερνήτη, κάποιας πολιτείας της Αμερικής, είδα ότι υπήρχε


Ένα χρόνο πριν την έκρηξη στον Γοργοπόταμο και πριν γιορταστεί η επέτειος του 1963, Αμερικανοί εμποδίζονται από έλληνες αξιωματικούς να δράσουν με βάση κάποιο δικό τους σχέδιο. Είναι ίσως αυτή η σύλληψη, η οποία εμπόδισε την έκρηξη να γίνει το 1963

μια τάση να το κρύψουν, μια πρόθεση να μην μου πουν. Κοίταξα λοιπόν να τους θέσουμε υπό επιτήρηση τους Αμερικάνους και έκανα ένα σήμα αμέσως, το ανέφερα στο αρχηγείο μας. Δεν πέρασε καθόλου η ώρα και με πήρε τηλέφωνο να μιλήσω, προσωπικά ο κύριος Ζαχαράκης. Είχαμε κάτι καινούργιους ασυρμάτους, τους RS1 τους λέγαμε την εποχή εκείνη, και με έβαλε να μιλήσω ζωντανά. Του είπα τι συνέβη, μου λέει «καλά έκανες, να τους κρατήσεις και δεν θα τους αφήσεις να φύγουν». Του λέω «πως θα γίνει;» «θα σου στείλω σήμα». Και θυμάμαι πολύ καλά, ότι μου έστειλε ένα σήμα, «να τους κρατήσετε, πάση θυσία, κάνοντας χρήση των όπλων». Μου είχε κάνει εντύπωση αυτό το πράγμα. Έγινε μεγάλη φασαρία, μεγάλο σούσουρο, ύστερα από όλα αυτά, ρωτούσανε, έμαθα ότι ήρθε ο Πρέσβης των ΗΠΑ εκεί για να λυθεί το θέμα. Δεν ξέρω τι συνέβη από εκεί και πέρα και δεν μπορώ να καταλάβω τι συνέβη. Αν θέλετε την γνώμη μου, τι ρόλο παίξανε οι Αμερικάνοι, τι θέλανε οι Αμερικάνοι; Για μένα είναι ακόμα ένα ερωτηματικό. Υποψιάζομαι ότι μέσα στην δική μας την άσκηση είχαν κάποια δικά τους επεισόδια».

Στις 5 Αυγούστου 1965, η εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» σε έκτακτη έκδοσή της, δημοσίευσε ένα απόρρητο έγγραφο το οποίο αποτελούσε τμήμα αλληλογραφίας της Αμερικανικής Πρεσβείας προς το Γενικό Επιτελείο Αντικατασκοπείας και είχε θέμα επιχείρηση «ARROW 1». Το έγγραφο έστελνε ο στρατιωτικός ακόλουθος της Πρεσβείας, Ο. Μάρσαλ. Στο έγγραφο, το οποίο είχε τέσσερις αριθμημένες παραγράφους, γίνεται αναφορά «εις την υπόθεση παρελθόντος Νοεμβρίου εν Γ.» η οποία εμφανίζεται ως επιχείρηση της CIA. Το σύνολο του εγγράφου δεν αφήνει αμφιβολίες πως αφορά την έκρηξη στο Γοργοπόταμο αφού αναφέρεται και «στη δίκη των κομμουνιστών εν Λαμία».

Ένα χρόνο πριν την έκρηξη στον Γοργοπόταμο και πριν γιορταστεί η επέτειος του 1963, Αμερικανοί εμποδίζονται από έλληνες αξιωματικούς να δράσουν με βάση κάποιο δικό τους σχέδιο. Είναι ίσως αυτή η σύλληψη, η οποία εμπόδισε την έκρηξη να γίνει το 1963.

Στο μηχάνημα της αλήθειας

Το περιστατικό με τη σύλληψη των Αμερικανών διατάραξε τις σχέσεις του Μανώλη Ζαχαράκη μαζί τους. Ο Ζαχαράκης, ως επίλεκτο μέλος των ΛΟΚ, υπήρξε επικεφαλής του δικτύου της Προβιάς από το 1954 ως το 1959. Εκπαιδεύτηκε το 1956 στη σχολή των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Η ρήξη του με τους Αμερικανούς και η απόφασή του να προχωρήσει σε σύλληψη των δύο πρακτόρων μένει ως σήμερα ανεξήγητη και ταυτόχρονα θρύλος στις τάξεις των καταδρομών. Συνάδελφοί του υποστηρίζουν πως υπήρξε καλός αξιωματικός του οποίου η ένταξη στο δίκτυο ήταν καθαρά υπηρεσιακή. Όταν σημειώθηκε το περιστατικό στο Γοργοπόταμο, λόγω της εμπειρίας του αλλά και της πίστης που είχε πως η Ελλάδα μπορεί να κάνει συμμαχίες με την Αμερική αλλά δεν είναι το χωράφι

Ο Ζαχαράκης υπήρξε επικεφαλής του δικτύου της Προβιάς. Όταν σημειώθηκε το περιστατικό στο Γοργοπόταμο, λόγω της εμπειρίας του αλλά και της πίστης που είχε πως η Ελλάδα μπορεί να κάνει συμμαχίες με την Αμερική αλλά δεν είναι το χωράφι της, προχώρησε σε αυτό που του έλεγε η συνείδησή του

της, προχώρησε σε αυτό που του έλεγε η συνείδησή του. Επίσης δεν ανεχόταν οι Αμερικανοί να συμπεριφέρονται κατά τρόπο που προσέβαλαν την στρατιωτική του τιμή. Η άσκηση προέβλεπε πως η επιχειρησιακή διοίκηση ανήκε στους Έλληνες και ο Ζαχαράκης ανακάλυπτε πως η άσκηση είναι ένα προκάλυμμα για κάποια άλλη δράση στην Ελλάδα. Η στάση του Ζαχαράκη είχε δυσμενείς επιπτώσεις. Οι Αμερικανοί άρχισαν να τον υποψιάζονται. Η σύζυγος του Ζαχαράκη η οποία υπηρετούσε ως μόνιμο προσωπικό στη ΔΕΕ, δηλαδή την Προβιά, υποχρεώθηκε να υποβληθεί σε τεστ αλήθειας από πράκτορες που έφτασαν από την Αμερική προκειμένου να διαπιστώσουν αν η Προβιά είχε διαρροή από τον Ζαχαράκη και τη σύζυγό του. Ο αντισυνταγματάρχης Ευθύμιος Καραδήμος, στέλεχος της Προβιάς με τη βοήθεια πρακτόρων της CIA, την ανέκρινε υποβάλλοντάς της ερωτήσεις μπροστά σε έναν καταγραφέα σφυγμών και εφίδρωσης. Την ρωτούσαν ποιον συναντά, τι λέει στον Ζαχαράκη από όσα συμβαίνουν στη ΔΕΕ και αν έχει καταλάβει πως κάτι τρέχει με το σύζυγό της. Αυτό που προσπάθησε ίσως να αποτρέψει ο Ζαχαράκης, συνέβη μετά από ένα χρόνο. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 45

Κόκκινη

Προβιά

Ενδείξεις για δράσεις της Κόκκινης Προβιάς που δεν διερευνήθηκαν 46 • HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014

Η περιβόητη Κόκκινη Προβιά είναι άμεσα συνδεδεμένη με δράσεις που συγκλόνισαν την Ελλάδα και την Κύπρο τις περασμένες δεκαετίες και στιγμάτισαν τη σύγχρονη Ιστορία των δύο κρατών. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι συνδέεται με ακόμη περισσότερα, σημαντικά, ιστορικά γεγονότα όπως είναι η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, βομβιστικές επιθέσεις ανά την ελληνική επικράτεια, ακόμη και με τις πυρκαγιές που τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 κατέκαψαν πολλές χιλιάδες στρέμματα γης ανά την Ελλάδα. Το γερμανικό περιοδικό Spiegel έχει αναφερθεί στο παρελθόν στην πιθανή σχέση της Κόκκινης Προβιάς με δύο βομβιστικές επιθέσεις που σημειώθηκαν από το 1983 έως το 1989 στη Θράκη και τη Μυτιλήνη. Του Μάριου Αραβαντινού

Η ποτέ

πρώτη επίθεση σημειώθηκε τον Απρίλιο του 1983, όταν δυναμίτης εξερράγη σε ξενοδοχείο του Έβρου, χωρίς να προκαλέσει θύματα, παρά μόνο υλικές ζημιές. Πρόκειται για το γνωστό ξενοδοχείο Πλωτίνη στο Διδυμότειχο, στο οποίο η ΝΔ με αρχηγό την εποχή εκείνη τον Ευάγγελο Αβέρωφ, είχε προγραμματίσει το συνέδριό της. Το δεύτερο περιστατικό έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 1989 όταν η Ελλάδα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο, και ο τότε αρχηγός της ΝΔ Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ταξίδευε στο πλαίσιο της περιοδείας του στη Μυτιλήνη. Η ομιλία του ήταν προγραμματισμένο να γίνει στο Δημοτικό Θέατρο, όμως λίγες ώρες πριν οι οπαδοί της ΝΔ αρχίσουν να συγκεντρώνονται εξερράγη μια ωρολογιακή βόμβα, όχι ιδιαίτερα μεγάλης ισχύος. Ο βομβιστής, όπως αποκαλύφθηκε, ήταν ο ανθυπασπιστής της Πολεμικής Αεροπορίας Μιχάλης Παυλής και η βόμβα είχε εκραγεί στα χέρια του με αποτέλεσμα τον θάνατό του. Αυτές οι δύο υποθέσεις και άλλες για τις οποίες υπήρχαν στοιχεία ή τουλάχιστον ενδείξεις, δεν διερευνήθηκαν ποτέ σε βάρος από τις αρχές, αφήνοντας τόσα χρόνια μετά, τα ερωτήματα αναπάντητα. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 47

Masqué. Doc Του Θανάση Καρτερού

Ένας έφηβος με άσπρα μαλλιά Τελευταία ασχολήθηκαν μαζί του οι New York Times, με ένα θαυμασμό που η εφημερίδα δεν μπόρεσε, ή δεν θέλησε, να κρύψει. Γιατί μπορεί εμείς εδώ στην Ελλάδα να έχουμε συνηθίσει αυτόν τον έφηβο με τα άσπρα μαλλιά, αλλά ο Μανώλης Γλέζος αποτελεί ένα μοναδικό φαινόμενο σε πλανητική κλίμακα. Στα 92 του χρόνια δεν είναι απλός σχολιαστής των εξελίξεων και χορηγός πείρας για τους νεότερους, αλλά εξακολουθεί να μάχεται με ένα πάθος σχεδόν παρεξηγήσιμο και μια ζωτικότητα που βγάζει τη γλώσσα της στη βιολογία. Και να μάχεται μάλιστα στην πρώτη γραμμή.


Η

συμμορία των δειλών με τις μαύρες μπλούζες τον μισεί γιατί δεν του συγχωρεί την παλικαριά κατά των ναζί χτες και την αποφασιστικότητα κατά των ναζί σήμερα. Ο αστικός πολιτικός κόσμος αντιμετωπίζει αμήχανα τις επιθέσεις και τις καταγγελίες του για την πολιτική των μνημονίων. Ο κόσμος της αριστεράς τον ανέβασε στις πρόσφατες ευρωεκλογές στον κολοφώνα της αγάπης του, με σχεδόν μισό εκατομμύριο σταυρούς. Και ο κόσμος έξω από τα σύνορα της Ελλάδας τον θεωρεί τον άνθρωπο που πιο πειστικά από τον καθένα, εκφράζει τη σύγχρονη αντίσταση εναντίον των γερμανικών σχεδίων για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Η ζωή του Μανώλη Γλέζου είναι ανοιχτό βιβλίο ελευθερίας και αγώνων. Θα κατεβάσει με κίνδυνο της ζωής του και με συνεργάτη τον Απόστολο Σάντα τη χιτλερική σημαία που μόλυνε την Ακρόπολη. Θα στρατευτεί χωρίς προαπαιτούμενα και υποσημειώσεις στην Αντίσταση και στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Θα καταδικαστεί σε θάνατο για κατασκοπεία από το κράτος της Δεξιάς. Θα επιβιώσει χάρη στην τεράστια κινητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης. Θα συνεχίσει τον αγώνα του από τις γραμμές της Αριστεράς, με διώξεις και εξορίες, για να φτάσει μέχρι το σήμερα του ΣΥΡΙΖΑ, όρθιος, μαχόμενος, και ανήσυχος πάντα. Για τα πάντα. Γιατί αυτό το ‘χει ο Γλέζος: Είναι ανήσυχος στις ιδέες, στο πνεύμα, στη διαρκή συζήτηση για το σήμερα και το αύριο. Προσέξτε: Χωρίς ούτε στιγμή να απομακρυνθεί από το αγωνιστικό του πόστο, χωρίς να ξεχνάει ποιος είναι ο αντίπαλος, δεν θα διστάσει να έρθει σε ανοιχτή σύγκρουση με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Να δοκιμάσει στην πράξη τις δυνατότητες μιας ενωμένης Αριστεράς. Να γοητευτεί από την περιπέτεια της τοπικής αυτοδιοίκησης στο νησί του, τη Νάξο.

Να γράψει ποίηση, Ιστορία, δοκίμια. Να διαφωνήσει στο τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ με την πλειοψηφία για τη διαδικασία ενοποίησης και ομογενοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ. Να λέει πάντα ανοιχτά τη γνώμη του, αγνοώντας τις παρενέργειες και τις αντιδράσεις. Συνηθίζει να λέει ότι μάχεται για λογαριασμό και των νεκρών του συντρόφων, κι αυτό του δίνει δύναμη και έμπνευση. Στη γκρίζα Ελλάδα των μνημονίων ωστόσο, η εικόνα του Γλέζου στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων, στο Σύνταγμα με τους αγανακτισμένους, στην κακοποίησή του από τα ΜΑΤ, είναι μια εικόνα ανατροπής. Ανατρέπει όλες τις θεωρίες απαισιοδοξίας, όλα τα κατασκευάσματα ότι όλοι είναι ίδιοι, όλες τις εκ των προτέρων δικαιολογίες για τους αγώνες που δεν δόθηκαν, όλα τα σάπια του καναπέ. Και μόνη η παρουσία του στη Βουλή, στην Ευρωβουλή, στα πεδία των αγώνων, αρκεί για να λάβουν, όσοι διαθέτουν βέβαια στην ψυχούλα τους τον κατάλληλο δέκτη, το μήνυμα: Μπορούμε να ελπίζουμε μόνο όσο μαχόμαστε. Ή, αν θέλετε: Όσο μάχομαι, ελπίζω.

Ο μέτοχος μειοψηφίας όπως και ο μικρομέτοχος έχουν σημαντικά δικαιώματα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Αν είστε μέτοχος μειοψηφίας και πιστεύετε ότι η διοίκηση της εταιρείας: • καταπατά τα δικαιώματά σας.

ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ

• απολαμβάνει ασυλία από τις Αρχές και από τα media. ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ • λαμβάνει παχυλούς μισθούς, bonus και προνόμια ενώ η εταιρεία πάει από το κακό στο χειρότερο.

ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ

Μικρομέτοχος δεν σημαίνει αμέτοχος

Επικοινωνήστε στο: 210 4222072 e-mail: [email protected] • www.cerberusandpartners.gr HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 49

Ο Αλί

| πολύ φίλος με Γιώργο Παπανδρέου |

Του Αλί Μπούρμπα

A

Αλί πολλές πράγματα δεν καταλαβαίνει σε αυτό τη χώρα. Τη πιο μεγάλη όμως είναι γιατί έδιωξαν Γιώργη Παπανδρέου από πρωθυπουργό. Πακιστανό είχε μια φίλη παλιά, Ελένη, λίγη άσχημη, λίγη χοντρούλα, την ερωτεύτηκε μία πλούσιο και όμορφο εφοπλιστή που τη λέγαν κατά μεγάλο σύμπτωση Γιώργο. Ελένη του κάθισε και Γιώργο ήθελε την παντρευτεί.


λλά Ελένη μετά είπε, «όχι γιατί δεν επικίνδυνες έμπαιναν στη μυαλό τη είμαι τόσο καλό για να αξίζει εσένα, Πακιστανό. Γιώργο. Να ξέρει όμως εσύ είσαι τη Και τότε μπήκε στο αίθουσα το άλλο μεγάλη και τη παντοτινό αγάπη». μεγάλο, τη πνευματικό παιδί τη Αντρέα, Από τότε Ελένη πήγε με κανένα σαρα- Βαγγέλη Βενιζέλο. νταριά, αλλά ποτέ δεν ξέχασε τη Γιώργο. Βαγγέλη είχε δει αγκαλιές φιλιά Γιώργο Ε, τη ίδια έπαθε και τη Ελλάδα. και Αλί και τη κράταγε μούτρα. Ευτυχώς Γι’ αυτό λοιπόν Αλί αποφάσισε πάρε όλοι είπε Αλί από μέσα της. Κάθε φορά που τη ομοϊδεάτες Έλληνες, αυτοί που έχουν τη αγκαλιάζει Βενιζέλο Αλί νιώθει σαν να τη παπάρια στη κεφάλι και μυαλό στη ξαναμπαίνει πλακούντα τη μάνας της. παντελόνι ή κάπως έτσι που τη λέει το Τότε φίλοι άρχισαν μπινελικώνουν παροιμία και τράβηξαν για Ζάππειο. σύντροφο Βαγγέλη. Αλί προσπάθησε να Ήταν εκεί όλο το αγωνιστές τη τις σταματήσει. Ε, δεν είναι δυνατόν. Δημοκρατία, τη αντιδεξιού κινήματος, Και Βαγγέλη δική μας παιδί είναι, αλλά τη ΑΕΚ, τη ΠΑΟΚ, και τη Καλαμαριά. παραστράτησε το κακομοίρη. Μεγάλο κοσμοσυρροή στο αίθουσα, Δηλαδή ρε φίλοι εσείς άμα ήταν γλιτώΓιώργο είναι 50 μέτρα μακριά από σετε φυλακή, δε πηγαίνατε με Σαμαρά Αλί, αλλά τη ξεχωρίζει μες στη πλήθος. δηλαδή; Καλύτερο είναι δηλαδή Βίκη Καθόλου περίεργο πεις εσύ φίλο, Αλί τη Σταμάτη από Σαμαρά; πιο μαύρη μούρη μέσα σε τόσοι άσπροι. «Σε ποιο θέμα», απαντάει ένα φίλο. Τι να Τη περίεργο είναι Γιώργο αφήνει στο πει τώρα Αλί; Φίλο Πασόκο πάντα έχει άκρη Φίλιππο Πετσάλνικο και Παύλο ένα έτοιμο απάντηση σε όλα, τη ρούΓερουλάνο και έρχεται προς τη μέρος τη μπωσε τη Πακιστάνι. Αλί. Γενικά μία πράγμα που θαυμάζει Αλί στη «Αλί δεν το πιστεύω! Κι εσύ ήρθες;» Έλληνες είναι τη ωριμότητα τη οποία δεί«Γιατί μήπως τη πιστεύει και καμία άλλο, χνουν στη πολιτικό σκέψη. που διαβάζει τώρα, πρόεδρε; Ήρθα μαζί Εδώ έξω υπάρχει 1,5 εκατομμύριο άνερμε Γιώργο για τη νέα Αλλαγή» γοι και αυτοί δεν πανικοβάλλονται με Γιώργο αγκάλιασε τη Αλί μπροστά σε όλοι. τίποτα. Σε άλλες χώρες μπορεί είχε γίνει Μία δάκρυ έφυγε από τη μάτι της αλλά επανάσταση. Στη Ελλάδα όχι. δεν κύλησε στη πάτωμα. Σταμάτησε στη Διότι τη Έλληνες ξέρουν τι κάνουν. μουστάκι της. Ασχολούνται με τη ματς Βαγγέλη – Αλί μέσα στη αγκαλιά τη Γιώργου σκε- Γιώργο, Γιώργο – Αντώνη, Αντώνη φτόταν πολλά. Μήπως ήταν λίγο – Αλέξη, κάθε δύο χρόνια ρίξουν τη υπερβολικό; Μήπως τη «νέα Αλλαγή» κυβέρνηση, έρθει καινούρια κυβέρνηση δεν είναι σωστή σύνθημα; σώσει τη χώρα, διορίσει τη φίλοι που Τόσοι και τόσοι αλλαγές που κάνει τη αγκάλιαζαν το αρχηγοί, τσούπ τελείωσε ΠΑΣΟΚ και τη άλλες δημοκρατικές δυνά- το κρίση. Για τους έξυπνοι βέβαια... μεις στο χώρα αυτό, ούτε μπέμπης να ήταν και χεζόταν συνέχεια. Μετά σκέφτηκε, όμως, τη Έλληνες πόσο καλά θα ήταν λίγο μόνο αν είχαν αφήσει τη Γιώργο στη κυβέρνηση. Δημοκρατία θα ήταν πιο ισχυρή, Νίκο Παπανδρέου θα μετακόμιζε σε πιο άνετο βίλα στο Εκάλη, και Πάνο Καμμένο θα είχε πάθε νταμπλάς πάνω στη βήμα τη βουλής. Γιώργο ευτυχώς έφυγε από τη αγκαλιά τη Αλί, γιατί και άλλες σκέψεις πιο

Διεθνή Παρασκήνια Της Ρένας Ακριτίδου

Δύο κυβερνήσεις στη Λιβύη Η Λιβύη ξεχωρίζει ως πηγή της «μεγαλύτερης ανησυχίας» του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, «παρά τις κρίσεις σε Ιράκ, Συρία, Ουκρανία και Γάζα». Οι Ισλαμιστές μαχητές της λεγόμενης «Επιχείρηση Αυγή» ελέγχουν πλέον την πρωτεύουσα Τρίπολη, μετά από πολυήμερη πολιορκία, με τελευταία επιτυχία τους τον πλήρη έλεγχο του αεροδρομίου της. Ανακήρυξαν δική τους κυβέρνηση, μη αναγνωρίζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουλίου και καταγγέλλοντας ότι το κοινοβούλιο που προέκυψε αποτελείται από νοσταλγούς του Καντάφι. Το επίσημο κοινοβούλιο χαρακτήρισε την «Επιχείρηση Αυγή» τρομοκρατική οργάνωση. Η Αλγερία ενίσχυσε την αεράμυνά της, ενώ η Τυνησία απαγορεύει πτήσεις από δυτικά λιβυκά αεροδρόμια. Ο πρόεδρος της Αιγύπτου διέψευσε πως αεροσκάφη της χώρας του μετείχαν σε βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Τρίπολης. Λίβυοι αξιωματούχοι έσπευσαν στο Κάιρο για να ζητήσουν στρατιωτική στήριξη ενώ ανάλογη έκκληση είχε κάνει τον Ιούλιο στον ΟΗΕ και ο Λίβυος υπουργός Εξωτερικών, χωρίς ανταπόκριση.

«Παραδοσιακή» κατασκοπεία

Ανακήρυξαν δική τους κυβέρνηση, μη αναγνωρίζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουλίου και καταγγέλλοντας ότι το κοινοβούλιο που προέκυψε αποτελείται από νοσταλγούς του Καντάφι

…και η έκθεση

Η αποκάλυψη του περιοδικού Focus ότι οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες έχουν στη λίστα παρακολουθήσεών τους την Τουρκία -μέλος του ΝΑΤΟ - από το 1976, δεν έτυχε σχολιασμού από εκπρόσωπο της γερμανικής κυβέρνησης. Κατά τον συντηρητικό βουλευτή Χανς Πέτερ Ουλ, η παρακολούθηση ήταν αναγκαία, λόγω ανησυχιών του Βερολίνου για δραστηριότητες του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, ακροαριστερών ή ακροδεξιών τουρκικών ομάδων στη Γερμανία, μέχρι θέματα διακίνησης ανθρώπων, ναρκωτικών και για υποθέσεις τρομοκρατίας.

Αφού αποκαλύφθηκε ότι μέσα στη γερμανική υπηρεσία πληροφοριών δρούσε κατάσκοπος των Αμερικανών, η κυβέρνησή της Γερμανίας είχε διατάξει την απομάκρυνση του σημαντικότερου αξιωματούχου της CIA από τη χώρα, διαμηνύοντας έτσι στην Ουάσιγκτον ότι δεν ήταν διατεθειμένη να ανεχθεί άλλες «παρασπονδίες». Αλλά προέκυψαν τα δημοσιεύματα για γερμανικά «φάουλ». Μάλιστα η Suddeutsche Zeitung, υπερθεμάτιζε, αποκαλύπτοντας ότι «θύμα» γερμανικής παρακολούθησης του δορυφορικού της τηλεφώνου είχε πέσει και η Χίλαρι Κλίντον.

Πονοκέφαλοι για τον Καλατράβα Δικαστήριο του Καστεγιόν κάλεσε τον διάσημο Ισπανό αρχιτέκτονα Σαντιάγκο Καλατράβα να καταθέσει ως επισήμως ύποπτος, μιας έρευνας για το κέντρο διασκέψεων της επαρχίας της Βαλένθια – έργο που δεν

εκτελέστηκε , αλλά για το οποίο η περιφερειακή κυβέρνηση δαπάνησε 2,7 εκατομμύρια ευρώ σε προπαρασκευαστικές μελέτες. Εκτός αυτού, ο Καλατράβα βρίσκεται στα δικαστήρια και με την περιφερειακή κυβέρνηση

της Βαλένθια για το Palau de les Arts μετά την απομάκρυνση όλου του κεραμικού πλαισίου του, αφού άρχισαν να πέφτουν κομμάτια του. Το έργο, που εγκαινιάστηκε το 2005, κόστισε 478 εκατομμύρια ευρώ. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 51

ΓΑΛΛΙΑ

Βαλς Ολάντ μ Αφού κατηγόρησε τον πρόεδρο Ολάντ πως ακολουθεί την «ακραία ορθοδοξία της γερμανικής δεξιάς» και τις πολιτικές της, που έχουν προκαλέσει «την πιο καταστροφική κρίση στην Ευρώπη από το 1929», ο υπουργός Οικονομικών της γαλλικής κυβέρνησης, Αρνό Μοντμπούργκ, είδε την έξοδο. Στη ζυγαριά του «αντιμερκελιστή» όπως εμφανιζόταν κατά την προεκλογική του εκστρατεία, Ολάντ, μέτρησε περισσότερο αυτό το καλοκαίρι, η ανησυχία ενόχλησης του Βερολίνου. Το αίτημα της ευελιξίας στην εφαρμογή μέτρων λιτότητας, που ζητούσε και ο ίδιος ο γάλλος πρόεδρος, έμεινε μάλλον μόνος τώρα να ζυγίζει ο ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντζι, καθώς ο ισπανός ομόλογός του, στον οποίο προσέβλεπε και ο Ολάντ για μια συμμαχία του νότου της Ευρώπης, επέλεξε να κομπλιμεντάρει την γερμανίδα καγκελάριο κατά την επίσκεψή της στη Γαλικία. Της Ρένας Ακριτίδου


Ο

ανασχηματισμός στη Γαλλία ήταν ένα μόνο από τα επεισόδια, στον προβληματισμό για το πόσο μπορεί να περικοπούν οι προϋπολογισμοί για να μειωθεί το χρέος κρατών, ενόσω οι οικονομίες στην ευρωζώνη δεν έχουν ανακάμψει από την οικονομική κρίση. Εικοσιτετράωρα αργότερα, καταγραφόταν το νεότερο επεισόδιο – παραίτηση του αυστριακού υπουργού Εξωτερικών και αντικαγκελαρίου, Μίκαελ Σπίντελεγκερ, λόγω έλλειψης υποστήριξης από το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα, σε διαμάχη για φορολογική μεταρρύθμιση. Η γαλλική αντιπολίτευση, βεβαίως και επιχείρησε να επενδύσει πάνω στην εσωκομματική δυσαρέσκεια των Σοσιαλιστών και στις τελευταίες εξελίξεις. Ο Λυκ Σατέλ, προσωρινός ηγέτης του συντηρητικού κόμματος, ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης, απέφυγε ωστόσο να

ε τη λιτότητα κάνει λόγο για διάλυση του κοινοβουλίου – κάτι που έσπευσε να ζητήσει, η ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος, Μαρίν Λεπέν. Η νέα γαλλική κυβέρνηση, είναι κατά την Le Monde, «η τελευταία ευκαιρία του προέδρου να σώσει την πενταετή θητεία του». O Ολάντ πρέπει να διασωθεί και «αν και η νέα κυβέρνηση πιέσει για μεταρρυθμίσεις, Βερολίνο και Βρυξέλλες πρέπει να συναντηθούν κάπου στη μέση», έγραψε η Sueddeutsche Zeitung. Κι αυτό γιατί μια πτώση του, με δεδομένες τις αδυναμίες της συντηρητικής γαλλικής αντιπολίτευσης, θα έδινε περαιτέρω ώθηση στο ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν.

– ευαγγέλιο του Βερολίνου, «ή εγώ ή αυτός». Μαζί με τον Μοντμπούργκ, από την κυβέρνηση αποχώρησαν και οι υπουργοί Παιδείας, Μπενουά Χαμόν και Πολιτισμού Ορελί Φιλιπετί. Ο Ολάντ επέλεξε το βαλς με τη λιτότητα. Ευελπιστεί πως η νέα κυβέρνηση, η τρίτη στα δύο χρόνια της θητείας του, θα είναι κυβέρνηση «προθύμων» και υπάκουων. Στη θέση του υπουργού Οικονομικών, τοποθετήθηκε ο Μανουέλ Μακρόν, ενώ για πρώτη φορά, επικεφαλής του υπουργείου Παιδείας, ανέλαβε γυναίκα, η Νατζάτ Βαλώ – Μπεκασέμ. Το υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε Φλερ Πελερίν, ενώ στα υπουργεία Εξωτερικών, Αμύνης και Οικονομικών, διατηρήθηκαν «Εγώ ή αυτός» οι Λωράν Φαμπιούς, Ζαν Υβ Λε Ντριάν Ο πρωθυπουργός Εμανουέλ Βαλς, και Μισέλ Σαπέν, αντίστοιχα. φέρεται να είχε πει στον γάλλο πρόε- Οικονομολόγοι είδαν με καλό μάτι την δρο μετά τις επικρίσεις Μοντμπούργκ έξωση Μοντμπούργκ και την αντίστοιχη για την «εμμονική πολιτική λιτότητας» «κυριαρχία» του Βαλς. «Δείχνει ένα

ευπρόσδεκτο ξεκαθάρισμα της οικονομικής στρατηγικής, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο πολιτικής κρίσης», είπε ο Φιλίπ Γκουντέν της Barclays.

Καυτό καλοκαίρι

Ενόσω ο Ολάντ έκανε ηλιοθεραπεία στην Κοτ Ντ’ Αζούρ, προέκυπταν στοιχεία μηδενικής ανάπτυξης της οικονομίας, που ανάγκαζαν τον υπουργό Οικονομίας, Μισέλ Σαπέν, να «καταπιεί» τις προβλέψεις ανάπτυξης γι’ αυτόν τον χρόνο και να προειδοποιεί ότι είναι μάλλον απίθανο να καταγραφεί βελτίωση το 2015. Ως απότοκο της ανυπαρξίας ανάπτυξης, η Γαλλία δείχνει να αποτυγχάνει άλλη μια φορά να πετύχει τους στόχους της για το έλλειμμα, (3,8% του ΑΕΠ ήταν για το 2014 και 3% ο στόχος που έθεσε η Ε.Ε. για το 2015). «Η Ευρώπη χάνει την υπομονή της με τους Γάλλους, οι οποίοι έχουν ήδη ωφεληθεί από μια διετή αναστολή,  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 53

ΓΑΛΛΙΑ

προκειμένου να πετύχουν το στόχο του 2015 και οι κυρώσεις κατά του Παρισιού ίσως βρίσκονται καθ’ οδόν», έγραφε το France 24. Όλοι γνώριζαν ότι κατά την επιστροφή του από τις διακοπές, ανέμεναν το γάλλο πρόεδρο ακανθώδη προβλήματα. Η δημοτικότητά του έχει πέσει σχεδόν στο ναδίρ (μόνο δύο στους δέκα Γάλλους τον εμπιστεύονται). Και ένας άλλος διακηρυγμένος στόχος του, η μείωση της ανεργίας, μένει κενό γράμμα, με 11% ανεργία και 3,4 εκατομμύρια Γάλλους εκτός εργασίας. Η παραίτηση της γαλλικής κυβέρνησης αποκάλυψε κυρίως τη δυσανεξία για τις υπαγορευμένες πολιτικές της κυρίαρχης Γερμανίας στην ευρωζώνη, αλλά και συντάραξε συθέμελα το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα στο Παρίσι. Μέχρι πρόσφατα και ο ίδιος ο Ολάντ κατηγορούσε την Ευρώπη για τα οικονομικά δεινά της χώρας του. Σε συνέντευξή του στη Le Monde, είχε αναφέρει ότι οι πολιτικές λιτότητας της Ε.Ε. ωθούν τη Γαλλία και άλλα μέλη να συμμορφωθούν για να πετύχουν τους στόχους για το έλλειμμα κι αυτό επιβραδύνει την ανάπτυξη. «Η διάγνωση είναι ξεκάθαρη. Λόγω των πολιτικών λιτότητας των τελευταίων χρόνων, υπάρχει πρόβλημα ζήτησης σε όλη την Ευρώπη και ποσοστό ανάπτυξης που δεν μειώνει την ανεργία». Η ίδια εφημερίδα, στο editorial της, απεικόνιζε την κούραση του γαλλικού κοινού να ακούει δικαιολογίες: «Αυτό που περιμένουν διακαώς οι Γάλλοι, είναι λύσεις και αν είναι δυνατόν, αποτελέσματα. Αλλά δεν βλέπουν ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Για τον αρχηγό του κράτους, η πρόκληση είναι σημαντική. Πρέπει να βρει απαντήσεις. Με όποιο πολιτικό κόστος».

Αυταπάτες και αφύπνιση

Μετά τη συνέντευξη του Ολάντ στη Le Monde, η κομμουνιστική εφημερίδα Humanite, είχε πρωτοσέλιδο τίτλο «Αντίο στην Αριστερά», με φωτογραφία του Ολάντ να αποχαιρετά. Η Liberation περίπου στον ίδιο τόνο, κατηγορούσε τον πρόεδρο για στροφή προς τα δεξιά, σε μια απέλπιδα απόπειρα ενίσχυσης της


απασχόλησης. Στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, πλήθυναν οι αιχμές. Τον Ιούλιο, η γραμματέας του σοσιαλιστικού κόμματος, Μαρτίν Ομπρί, δήλωνε πως «τα δύο τελευταία χρόνια, σε όλα τα πεδία, αν είχαμε κάποιο όραμα και μέθοδο, θα είχαμε λιγότερα προβλήματα». Η πρώην υπουργός του και πρώην επικεφαλής των Πρασίνων, Σεσίλ Ντυφλό, στο βιβλίο της «Ταξίδι στη Χώρα της Αφύπνισης από τις Αυταπάτες» που κυκλοφόρησε πρόσφατα, τον χαρακτηρίζει ως «άνθρωπο που ήθελε να είναι πρόεδρος της αριστεράς, αλλά απέτυχε να συνδεθεί με τη βάση στήριξής του. Ήθελε να είναι πρόεδρος όλων, αλλά κατέληξε να είναι κανενός… Ξοδεύει όλο το χρόνο του θέτοντας στόχους που δεν μπορεί ποτέ να πετύχει». Στο βιβλίο, αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύτηκαν στον Nouvel Observateur, δεν φείδεται επικρίσεων και για τον πρωθυπουργό Βαλς. Άλλωστε ο διορισμός του, το Μάρτιο του 2014, ήταν η στιγμή της παραίτησης της ιδίας αλλά και του Πράσινου υπουργού Ανάπτυξης, Πασκάλ Κανφέν από την κυβέρνηση. Οι πολιτικές του Βαλς, ως υπουργού Εσωτερικών, περιλαμβανομένης της βίαιης διάλυσης

κατασκηνώσεων Ρομά, δεν διαφέρουν από αυτές της δεξιάς αντιπολίτευσης και κρατούν την κυβέρνηση όμηρο, έγραψε η Ντυφλό. Πάντως οι απόψεις της ενόχλησαν ορισμένους συντρόφους της στο κόμμα των Πρασίνων. «Πρέπει να είμαστε μέρος της κυβέρνησης, παρά περιθωριακό κόμμα διαμαρτυρίας. Η απόλυτη απομόνωση δεν δείχνει καθόλου εύλογη», ανέφερε ένα εξ αυτών.

Οι νέοι «μονομάχοι»

Μια μέρα μετά την παραίτηση του Μοντμπούργκ, Figaro και Liberaton είχαν τίτλο, «Κρίση Καθεστώτος». Αμφότερες οι εφημερίδες, προειδοποιούσαν τους αναγνώστες τους να αναμένουν μεγαλύτερη σύγκρουση μεταξύ του πρωθυπουργού Βαλς και του Μοντμπούργκ. «Μόλις κηρύχθηκε ένας μακρύς πόλεμος μεταξύ αυτών των δύο ανδρών. Ένας πόλεμος που θα διαρκέσει τρία χρόνια και θα κορυφωθεί κατά την εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές του 2017», έγραψε ο Γκιγιόμ Ταμπάρ της Figaro. «Ο Μοντμπούργκ πήγε σπίτι για να στήσει το πολιτικό του εργαστήριο και έχει σημειώσει στο ημερολόγιό του, τον αγώνα για τις προεδρικές του 2017», ήταν η άποψη του αρχισυντάκτη

ύψους 40 δισ. ευρώ, με στόχο να τονωθεί η απασχόληση. Και ο ίδιος, όπως και ο Βαλς, θέλουν αυτό το σχέδιο να εφαρμοστεί άμεσα, ανέφερε κυβερνητική πηγή στο AFP.

Απροσδόκητοι «σύμμαχοι»

της Liberation, Λωράν Τζοφρέν. Και οι δύο άνδρες, είναι 52 ετών. Κι εδώ παύει οιαδήποτε άλλη ομοιότητα. Ο Μοντμπούργκ, είναι σφοδρός επικριτής της παγκοσμιοποίησης. «Επί δύο χρόνια, αγωνίστηκα άοκνα να πείσω, έγραψα αναφορές και επιστολές στον επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, προέβην σε ιδιωτικές και δημόσιες δηλώσεις, προσπαθώντας να πείσω, να ικετεύσω τον πρόεδρο να απορρίψει υπερβολικά μέτρα για τη χώρα μας, που ενείχαν τον κίνδυνο καταστροφής και βύθισης της οικονομίας μας», ανέφερε ο Μοντμπούργκ. Η οικονομική στάση της ευρωζώνης είναι «η αιτία αχρείαστης παράτασης της οικονομικής κρίσης και των δεινών για τον ευρωπαϊκό πληθυσμό» Απορρίπτει τα μέτρα λιτότητας ως «οικονομική ανοησία» που ρίχνει τους ψηφοφόρους στα χέρια εξτρεμιστικών κομμάτων – αναφορά στο Εθνικό Μέτωπο, που κατέγραψε σημαντικά κέρδη στις τοπικές εκλογές. Ο Βαλς, φιλικός προς τον επιχειρηματικό κόσμο, θεωρεί παρωχημένο τον όρο «σοσιαλιστικό» και είχε εισηγηθεί το 2008 αλλαγή του τίτλου του κόμματος. Τοποθετείται στα δεξιά του κόμματος, παρομοιάζεται από πολλούς

«Πολλή λιτότητα» έχει «παίξει», είπε η Λαγκάρντ. «Είδαμε μια διαδικασία πολύ δυνατών περικοπών προϋπολογισμού τα τρία τελευταία χρόνια. Ευτυχώς το 2014 και το 2015 αυτές οι περικοπές είναι πολύ μικρότερες» με τον Τόνι Μπλερ και είναι εξαιρετικά αντιπαθής σε μεγάλο τμήμα της αριστεράς της γαλλικής πολιτικής. Γάλλοι σχολιαστές σημείωναν το 2012 ότι το κόμμα απέτυχε να συγκεράσει αυτές τις δύο διαφορετικές ιδεολογίες και δύο χρόνια αργότερα, πρόεδρος και κόμμα, πληρώνουν το τίμημα. «Όλες οι διαφορές που αγνοήθηκαν κατά τις προεδρικές εκλογές και σκουπίστηκαν κάτω απ’ το χαλί, εξερράγησαν στο πρόσωπο του Φρανσουά Ολάντ. Και φυτίλι ήταν η απουσία οικονομικής προόδου», παρατήρησε ο Φρανσουά Φρεσόζ της Le Monde. Ο Ολάντ, ο οποίος έκανε τον Ιανουάριο μια πιο φιλική προς τους επιχειρηματίες στροφή, έχει βασίσει το σχέδιό του για ανάκαμψη, το λεγόμενο «σύμφωνο υπευθυνότητας», σε μείωση δαπανών 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2017, ενόσω θα προσφέρει στις επιχειρήσεις περικοπές φόρων

«Πρέπει να υψώσεις τη φωνή σου. Η Γερμανία έχει παγιδευτεί σε μια πολιτική λιτότητας που επιβάλλει σε όλη την Ευρώπη», είχε πει ο Μοντμπούργκ. Ο «αντάρτης» υπουργός βρήκε ανέλπιστους υποστηρικτές των θέσεών του κατά της λιτότητας: Τόσο την επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, όσο και τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ζήτησε από τις κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα για την ώθηση της ζήτησης. Η Λαγκάρντ σε συνέντευξή της σε ελβετικό τηλεοπτικό σταθμό, ζήτησε από το Βερολίνο να παίξει εντατικότερο ρόλο για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης. Η Γερμανία, έχει τα μέσα, τόνισε η επικεφαλής του ΔΝΤ. «Πολλή λιτότητα» έχει «παίξει», είπε η Λαγκάρντ. «Είδαμε μια διαδικασία πολύ δυνατών περικοπών προϋπολογισμού τα τρία τελευταία χρόνια. Ευτυχώς το 2014 και το 2015 αυτές οι περικοπές είναι πολύ μικρότερες». Υπάρχει αυξανόμενη συναίνεση οικονομολόγων και πολιτικών παγκοσμίως για την ανάγκη πολιτικών προσανατολισμένων προς την ανάπτυξη, είχε παρατηρήσει ο Μοντμπούργκ, αναφέροντας μεταξύ αυτών τον γερμανό σοσιαλδημοκράτη, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ και τον Ματέο Ρέντζι. Θύμισε ότι τόσο ο γάλλος πρόεδρος Σαρλ Ντε Γκολ όσο και η βρετανίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ, είχαν μιλήσει ανοιχτά για αλλαγή ευρωπαϊκής πολιτικής που τους έβρισκε αντίθετους. «Πρέπει να έχουμε το διανοητικό και πολιτικό θάρρος να αναγνωρίσουμε ότι οι πολιτικές λιτότητας επιδεινώνουν τα ελλείμματα, αντί να τα μικραίνουν. Η Ε.Ε. ασκεί πολλή πίεση σε δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις. Χρειάζεται δίκαιη και λογική αντίσταση». Αλλά οι Γάλλοι, όπως σημείωσε σχολιαστής, είναι «ανήσυχοι, αγχωμένοι, απαισιόδοξοι… αλλά όχι απαραιτήτως, έτοιμοι για επανάσταση». HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 55

Πάμπλο Ιγκλέσιας

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜEΝΟ

PODEMOS

ΚΑΙ Ο ΑΤΥΠΟΣ

ΗΓΕΤΗΣ ΤΟΥ


«Η

πολιτική είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για να βρίσκεται μονάχα στα χέρια των πολιτικών. Αυτό μας έδειξε το 15Μ όταν χιλιάδες άνθρωποι μαζεύτηκαν στις πλατείες χωρίς καμία πολιτική οργάνωση, χωρίς να καθοδηγούνται από κανένα πολιτικό κόμμα και μας έδειξαν πως χρειάζεται ένα νέο πολιτικό σενάριο. Κι εμείς προσπαθούμε να το κάνουμε πράξη», λέει στο HOT DOC ο 35χρονος πλέον ευρωβουλευτής με διδακτορικό στις πολιτικές επιστήμες από το Πανεπιστήμιο του Complutense της Μαδρίτης. Εκεί εργάζεται και ως καθηγητής από το 2008. Μόνο που τα παιδιά που ξεχώρισαν μέσα από τον ισπανικό Μάη σε αντίθεση με εκείνα του γαλλικού, υπάρχουν και στα social media. Στο προφίλ του στο Facebook, δεν έχει πολλές φωτογραφίες. Ένα λιτό πορτραίτο του για profile picture και ένα πολύχρωμο πλήθος σε μια από τις πλατείες της Μαδρίτης που είχαν κατακλύσει οι indignados για cover photo- «φωτο-συνύπαρξη» που καταδεικνύει και διαδικτυακά τη σύνδεσή του με το 15Μ. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας στη συνέντευξη που παραχώρησε στο HOT DOC μίλησε για όλα. Από τη συνάντηση του με τον Αλέξη Τσίπρα στο πλαίσιο της επίσκεψης του στη χώρα μας τον περασμένο Ιούνιο, με αφορμή το Φεστιβάλ Resistance -το κοινό τους όραμα στην Ευρώπη- μέχρι την αρχή του τέλους της μοναρχίας στην Ισπανία, την ΕΕ που είναι εχθρός του νότου και εχθρός της δημοκρατίας, τη νέα διχοτομία μεταξύ ολιγαρχίας και δημοκρατίας, για τη στιγμή άμπωτης και παλίρροιας κάθε κοινωνικής κινητοποίησης. Στη σύντομη βόλτα του στην Αθήνα ένιωθε να σκουντουφλά διαρκώς πάνω στις συνέπειες της κρίσης. «Τα φθαρμένα κτίρια, τα κλειστά μαγαζιά, οι τιμές των προϊόντων» απαριθμεί με πικρία και ρωτά για τα ελληνικά νησιά που δεν έχει ποτέ επισκεφτεί «μα είναι κάπου καλά και φτηνά;». Πιστεύει εξάλλου πως είναι σαφής η πρόθεση μεταμόρφωσης του ισπανικού νότου σε «τρίτο κόσμο»,

Το Podemos γεννήθηκε στους δρόμους και δεν είναι παρά η πολιτική συνέχεια του κινήματος «15Μ» των Ισπανών αγανακτισμένων της Puerta del Sol. Με άλλα λόγια, η μετεξέλιξη του ισπανικού Μάη του 2011. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας-ο αρχηγός του κινήματος που αναδείχθηκε η τέταρτη δύναμη στη χώρα παρόλο που ενεγράφη στους εκλογικούς καταλόγους τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, θα μπορούσε να έχει ξεπηδήσει και από τη γενιά του γαλλικού Μάη του ‘68. Μαζεύει τα μακριά καστανά μαλλιά του άτακτα πίσω με ένα λαστιχάκι, κυκλοφορεί στη Μαδρίτη με το μοτοσακό του, φορά τζιν και αν και χαμηλών τόνων, σε κάθε του κουβέντα νιώθεις πως είναι γεννημένος επαναστάτης. Συνέντευξη στην Δήμητρα Αθανασοπούλου

δηλαδή πως σύντομα δεν θα είμαστε παρά κράτη που θα πουλούν διακοπές μόνο σε ξένους-αφού θα είναι δυσβάσταχτες για τους ντόπιους και εν γένει χώρες φτηνής εργατικής δύναμης.

Επιτακτική η ανάγκη του εναλλακτικού

Ο επικεφαλής του νεοσύστατου ισπανικού κομματικού σχηματισμού μιλά για την επιτακτική ανάγκη μιας διαφορετικής εναλλακτικής λύσης κυβερνητικής εξουσίας, όπου πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει ο λαός, όπου η δημοκρατία θα είναι ένα κίνημα υπέρ της κοινωνίας. Άλλωστε στην Ισπανία τα μεγάλα κόμματα τιμωρήθηκαν. Αυτή ήταν η ανάγνωση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών ακόμα και από τον ισπανικό τύπο. Το κίνημα Podemos συστήθηκε στη διεθνή κοινή γνώμη από την εφημερίδα El Pais με τον εξής τίτλο-λογοπαίγνιο: «Podemos, propuesta, protesta». Τα τρία ισπανικά Π (P) σημαίνουν πως το κίνημα «Μπορούμε» -όπως αποδίδεται το Podemos στα ελληνικά-, είναι ταυτόχρονα «πρόταση» και «διαμαρτυρία». Πως μπορεί να λάβει σάρκα και οστά όμως η πολυπόθητη άμεση δημοκρατία που ονειρεύτηκαν οι ισπανοί indignados της Puerta del Sol; «Μέσω πολιτικών αποφάσεων. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τη Δημοκρατία. Δεν μπορεί να υπάρχει δημοκρατία μονάχα

κάθε τέσσερα πέντε χρόνια που πάμε στις κάλπες. Η δημοκρατία πρέπει να υπάρχει σε κάθε σοβαρή απόφαση και ο λαός πρέπει να είναι μέρος της κυβέρνησης. Γι’ αυτό κόσμος πρέπει να κάνει πολιτική» απαντά. Όσο για την εξήγηση του Πάμπλο Ιγκλέσιας για το πώς το Podemos κατάφερε να μπει στην Ευρωβουλή μέσε σε ελάχιστο χρόνο; «Είναι αλήθεια πως το 15Μ άλλαξε τις παραμέτρους της πολιτικής στην Ισπανία. Έβαλε στο τραπέζι το ζήτημα της πραγματικής δημοκρατίας. Πέτυχε μια διχοτομία που πάει πολύ πιο μακριά από την αριστερά η τη δεξιά. Κάστα ή πολίτες, ολιγαρχία ή δημοκρατία. Εμείς είμαστε με την αριστερά. Αλλά οι όροι έχουν αλλάξει. Το πολιτικό ταμπλό έχει αλλάξει. Ο πραγματικός διαχωρισμός στην πολιτική πλέον είναι λοιπόν δημοκράτες ή ολιγάρχες. Κι εμείς ήμασταν με την πλειοψηφία, τη δημοκρατία. Έτσι το Podemos γεννήθηκε από το 15M . Για να μετατρέψουμε την κοινωνική πλειοψηφία σε πολιτική και σε εκλογική πλειοψηφία. Όλοι μπορούν να συμμετέχουν. Δεν μας ενδιαφέρει το πολιτικό παρελθόν κανενός. Ο καθένας μπορεί να είναι υποψήφιος σε μια κυβέρνηση» μας λέει ενώ αρνείται επίμονα πως το 15Μ τελείωσε. «Το 15Μ ήταν ένα σύμπτωμα της κρίσης- η καταδίκη των θεσμών, η απόδειξη πως οι υπάρχουσες πολιτικές διαδικασίες είχαν  HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 57

Πάμπλο Ιγκλέσιας

αποτύχει. Μας έδειξε την κούραση του κόσμου από το πολιτικό σύστημα και τη διαφθορά, πως χρειαζόταν ένα νέο πολιτικό σενάριο. Εγώ πιστεύω πως το 15Μ ποτέ δεν τελείωσε. Οι κοινωνικές κινητοποιήσεις έχουν πάντα μια στιγμή άμπωτης και μια στιγμή παλίρροιας. Ο κόσμος δεν μπορούσε να βρίσκεται για πάντα στις πλατείες. Γεννήθηκαν έτσι διάφορα νέα κινήματα». Σε αυτό το σημείο ο 35χρονος πολιτικός και «φωτογενής επιστήμονας» όπως τον αποκαλούν στη χώρα του- άλλοτε κολακευτικά κι άλλοτε με δηκτική διάθεση- μας μιλά για το στοίχημα του Podemos «να μετατρέψει τα κινήματα των πλατειών σε πολιτική εκπροσώπηση στην Ευρωβουλή». Από το marea blanca, το κίνημα για την υπεράσπιση της δημόσιας υγείας και το marea verde, το κίνημα για τη δημόσια εκπαίδευση, μέχρι την Πλατφόρμα κατά των Εξώσεων(PAH) που είχε ως βασική διεκδίκηση: φρένο στις εξώσεις εν μέσω της οικονομικής κρίσης και το Corrala Utopia- ένα δίκτυο κατάληψης άδειων σπιτιών με έδρα τη Σεβίλη - που έχει ήδη «μεταλαμπαδευτεί» στη Μάλαγα και σε άλλες πόλης της Ανδαλουσίας.


Εγώ πιστεύω πως το 15Μ ποτέ δεν τελείωσε. Μας έδειξε την κούραση του κόσμου από το πολιτικό σύστημα και τη διαφθορά, πως χρειαζόταν ένα νέο πολιτικό σενάριο. Οι κοινωνικές κινητοποιήσεις έχουν πάντα μια στιγμή άμπωτης και μια στιγμή παλίρροιας. Ο κόσμος δεν μπορούσε να βρίσκεται για πάντα στις πλατείες. Γεννήθηκαν έτσι διάφορα νέα κινήματα

Με συνδέσμους διεθνώς

Ο Ηγέτης του Podemos δεν νιώθει μόνος. «Έχουμε πλέον συνδέσμους στις περισσότερες χώρες με αυτοεξόριστους Ισπανούς, από τη Γαλλία, την Αγγλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, τις ΗΠΑ, το Μεξικό μέχρι το Εκουαδόρ. Νέοι πτυχιούχοι Ισπανοί που αναγκάστηκαν να μετοικήσουν σε χώρες του εξωτερικού για ένα καλύτερο μέλλον». Το Podemos ανήκει ως γνωστόν στην Ευρωπαϊκή Αριστερά. Ο Πάμπλο μετρά κάμποσους συμμάχους και στην Ευρώπη. Ξεχωρίζει τον Αλέξη Τσίπρα « Αυτή η συνάντηση με τον Τσίπρα ήταν εξαιρετικά θετική με πολύ feeling. Σχεδιάζουμε κοινές πολιτικές στην Ευρώπη. Η Ελλάδα μπορεί να είναι το επόμενο εργαστήριο μιας πραγματικής δημοκρατικής κυβέρνησης. Και ο Αλέξης Τσίπρας να είναι μελλοντικός ηγέτης της. Είχαμε γνωριστεί νωρίτερα. Αυτή όμως η συνάντηση ήταν η πιο ουσιαστική. Ποιες είναι όμως οι πολιτικές ρίζες του Πάμπλο Ιγκλέσιας; «Προέρχομαι από μια οικογένεια πολύ αριστερή. Οι παππούδες μου τόσο από τη μεριά του πατέρα μου όσο και από της μητέρας μου ήταν σοσιαλιστές και πολέμησαν στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο.

Ο πατέρας του πατέρα μου καταδικάστηκε σε θάνατο αφού φυλακίστηκε πρώτα για πέντε χρόνια. Οι γονείς μου αγωνίστηκαν ενάντια στη δικτατορία του Φράνκο. Ο πατέρας μου έκανε και φυλακή. Από μικρό με έπαιρναν μαζί τους στις διαδηλώσεις». Έτσι από την ηλικία των 14 άρχισε να ασχολείται με την πολιτική, αρχικά στην κομμουνιστική νεολαία και να συμμετέχει σε κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης και υπέρ της κοινωνικής αλλαγής. «Λίγο μετά ήρθε η Γένοβα, η Πράγα κι έπειτα η Λατινική Αμερική. Μεξικό, Βενεζουέλα Εκουαδόρ. Η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής με σημάδεψε».

Το όραμα του «Κόκκινου Πάμπλο» αν βρεθεί στο τιμόνι της χώρα του…

«Θα πάρει ο πολίτης την κυριαρχία. Ονειρεύομαι και αγωνίζομαι για απλά πράγματα, για μια κοινωνία όπου όλοι θα έχουν τα ίδια δικαιώματα, με καλά σχολεία για τα παιδιά μας, καλή νοσοκομειακή περίθαλψη για όλους, να πάψει η φοροδιαφυγή, να πληρώνουν οι πλούσιοι,

Ονειρεύομαι και αγωνίζομαι για απλά πράγματα, για μια κοινωνία όπου όλοι θα έχουν τα ίδια δικαιώματα, με καλά σχολεία για τα παιδιά μας, καλή νοσοκομειακή περίθαλψη για όλους, να πάψει η φοροδιαφυγή, να πληρώνουν οι πλούσιοι, να αλλάξει η πολιτική του χρέους, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Δεν θέλουμε πλέον χώρες- αποικίες της Γερμανίας

να αλλάξει η πολιτική του χρέους, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Δεν θέλουμε πλέον χώρες- αποικίες της Γερμανίας. Το να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία σημαίνει υπεράσπιση της εθνικής μας κυριαρχίας. Τέρμα πια η λιτότητα που δεν βγάζει από την κρίση της χώρες μας αλλά τις φτωχαίνει κι άλλο». Με αφορμή την παραίτηση του Χουάν Κάρλος και τη διαδοχή του από τον Φελίπε, ποια η τελικά η θέση της μοναρχίας στην Ισπανία και τι πιστεύει το Podemos; «Η Ισπανία δεν αγαπούσε τη μοναρχία αλλά το Χουάν Κάρλος. Αυτό άρχισε να αλλάζει σταδιακά όταν ο κόσμος άρχισε να συνδέει το βασιλικό παλάτι με τη διαφθορά. Απόδειξη; Οι διαδηλώσεις που οργανώθηκαν σε όλες τις πόλεις της Ισπανίας για την παραίτηση. Το podemos πιστεύει πως οι ηγέτες πρέπει να εκλέγονται. Δεν πιστεύει στην κληρονομιά, στη διαδοχή». Τον ρωτάμε για την τηλεόραση στη ζωή του και για την κριτική που δέχεται για τις συχνές εμφανίσεις του. «Είναι μια σωστή κριτική αλλά η τηλεόραση έχει εξελιχθεί σε ένα βασικό χώρο πολιτικής κοινωνικοποίησης. Αν δεν είσαι στην τηλεόραση δεν υπάρχεις Εμένα δεν με καλούσαν στη δημόσια τηλεόραση. Μόνο στην ιδιωτική γιατί τους έφερνα χρήματα». Ο Πάμπλο χρησιμοποίησε λοιπόν την τηλεόραση ως όχημα της «τέχνης της επικοινωνίας», εμφανιζόμενος ως σχολιαστής ακόμα και σε κανάλια με χαμηλή τηλεθέαση. Προηγουμένως είχε πάρει πτυχίο νομικής και μεταπτυχιακό στην Τέχνη της Επικοινωνίας. Αυτό ήταν και το δυνατό του χαρτί. Εν συνεχεία ηγήθηκε μιας οικονομικής προεκλογικής καμπάνιας, που βασίστηκε κυρίως στη διαδικτυακή χρηματοδότηση -crowdfunding – ενώ την ίδια στιγμή αποτελούσε ήδη μια δημοφιλή τηλεοπτική περσόνα στη χώρα του. Αλλά αν και δημοφιλής αισθάνεται άβολα όταν τον αναγνωρίζουν. Κρύβεται μέσα στο κράνος του και καβαλά τη μηχανή του. «Ευτυχώς με το κράνος περνώ απαρατήρητος» λέει χαμηλώνοντας ασυναίσθητα τον τόνο της φωνής του. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 59

@tweets

@demetrakor

ακολουθήστε μας στο twitter

@hotdoc_mag

Στον Μαραθώνα θα επικρατήσει η διαφάνεια και η καθαριότητα. Τέλος αυτά που ξέρατε. Θα μπει το αποσμητικό βαθιά στη μασχάλη.

@CatofAthens

Απαγόρευση συγκεντρώσεων στη Θεσσαλονίκη. Αγαπημένη Δημοκρατία.

@adiasistos

Πέρυσι είπε ο Σαμαράς, απογειώθηκε η οικονομία. Φέτος λέει, θα απογειωθεί ξανά. Μάλλον είναι με ανταπόκριση η πτήση δεν εξηγείται αλλιώς.

@takisand

Μην φοβάστε θα πάμε όλοι στον παράδεισο… γιατί την κόλαση τη ζούμε τώρα.

@Mo5h_

-Και τι σκοπεύετε να κάνετε για τη μετανάστευση κύριε Αβραμόπουλε; -Θα βάλουμε καγκελάκια στο Αιγαίο να μην έρχονται.

@petrossgardelis

ΕΝΦΙΑ καλείται να πληρώσει και το μικρό σπίτι στο λιβάδι. Καληνύχτα μαμά, μπαμπά. Καληνύχτα Λώρα… Καληνύχτα Τζον Μπόι.

@StefanosNtampos

Εσείς το ξέρατε; Αν μιλάς στη διάρκεια μιας συνομιλίας με τη φωνή του Άδωνη, σου γράφουν όποια ψυχιατρικά φάρμακα θες.

@EuropePress

@miltostr

Να αναγνωριστεί η γενοκτονία των εγκεφαλικών κυττάρων μας κάθε φορά που κάποιος χριστιανοταλιμπάν της ΝΔ μιλά για το αντιρατσιστικό...

@elenapro21

-Από που θα πάρετε φέτος μολύβια για τα παιδιά; -Από την είσοδο του ΙΚΕΑ.

@eVaN_GiAn

Λαοπρόβλητος Σαμαράς, λαός που «καταλαβαίνει» και 4.000 αστυνομικοί, που τον προστατεύουν από τον λαό που καταλαβαίνει...

Όλα έτοιμα για τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών στο Μαξίμου. Ο Βενιζέλος μόλις προσγειώθηκε με το πρωθυπουργικό αεροπλάνο στον Εθνικό Κήπο.

@AndrianaRegali

@AnnaPat89

Ένα νέο κορίτσι στην παραλία είχε ένα πόδι... και χοροπηδούσε με το ένα και πλατσούριζε στα νερά και γελούσε... και εμείς κλαίμε για ανούσια...


Άκου κάτι συνήθειες οι ξένοι, πάνε επίσκεψη και κάθονται μισή ώρα μόνο… εμείς για να κάτσουμε τόσο πρέπει να έχουμε χτυπήσει λάθος πόρτα.

Tech. doc Από τον Γιάννη Καρτερό

Το μανό που «διαβάζει» τα date rape drugs Τα “roofies”, γνωστά και ως “date rape drug”, είναι το τελευταίο όπλο επίδοξων βιαστών, καθώς η χορήγησή του σε ανυποψίαστα θύματα όχι μόνο τα κάνει έρμαια των ορέξεων του βιαστή, αλλά και δημιουργεί κενό μνήμης, ώστε το θύμα να μην θυμάται ποιος έκανε ή τί έγινε χθες. Φοιτητές από το Πανεπιστήμιο της Καρολίνα, ωστόσο, εξελίσσουν ένα ειδικό μανό που θα ανανγωρίζει τις ουσίες που περιέχονται στα roofies, «ειδοποιώντας» τις γυναίκες για τις προθέσεις του απέναντί τους. Αρκεί ένα ανακάτεμα του υπό αμφισβήτηση ποτού με το «επίμαχο» δάχτυλο για να αλλάξει χρώμα το μανό, σε περίπτωση που υπάρχουν ουσίες όπως Rohypnol και GHB.

Πάντα προσποιείται εγκυμοσύνη για παραπάνω φαΐ Η Άι Χιν, το γλυκύτατο πάντα του Αναπαραγωγικού Κέντρου Ερευνών Τσενγκντού προσποιήθηκε εγκυμοσύνη, σε μια προσπάθεια να κερδίσει ευνοϊκότερη μεταχείριση απέναντι στα υπόλοιπα πάντα, αλλά και περισσότερο φαΐ. Μάλιστα, το Κέντρο αναγκάστηκε να ακυρώσει την τηλεοπτική κάλυψη της γέννας, που θα ήταν παγκόσμια πρώτη, όταν συνειδητοποίησαν πως η Άι Χιν δεν κυοφορούσε μωρό αλλά... μπαμπού.

Μπορεί ο περοβσκίτης να ηλεκτροδοτήσει τον πλανήτη;

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ήδη καταπιάνονται στην επεξεργασία του περίεργου αυτού ορυκτού, ονόματι περοβσκίτης, του οποίου η κρυσταλλική δομή είναι ιδανική για την μετατροπή ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρικό ρεύμα. Εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ότι φωτοβολταϊκά φτιαγμένα από περοβσκίτη αποδίδουν μέχρι και 5 φορές καλύτερα από τα συμβατικά που χρησιμοποιούνται σήμερα! Στα μειονεκτήματα του περοβσκίτη είναι ότι περιέχει μόλυβδο και ότι το ορυκτό είναι υδατοδιαλυτό.

Το ξέρατε

ότι…

Δέκα λεπτά τυφώνα περιέχουν ενέργεια ίση με το πυρηνικό απόθεμα σε όλο τον κόσμο

Η πρώτη μίζα με κλειδί σε αμάξι τοποθετήθηκε το 1949

Έφτιαξαν σκληρό δίσκο μέσα σε βιντεοπαιχνίδι Το Minecraft είναι το βιντεοπαιχνίδι που ξεκίνησε το δικό του κύμα φανατικών οπαδών και παικτών του και ένα από τα λίγα που είναι εθιστικά χωρίς να υπάρχει εμφανώς το στοιχείο της βίας. Σκοπός του παίκτη, να χτίσει –σπίτια, κάστρα, τρένα, αυτοκίνητα, οτιδήποτε μπορεί κανείς να φανταστεί. Μια ομάδα παικτών από τη Γιούτα φαντάστηκε και δημιούργησε τον πρώτο σκληρό δίσκο μέσα σε βιντεοπαιχνίδι. Αποτελείται από πλακέτες 256 θέσεων, με την κάθε θέση να «χωράει» 16 bits. Ο συνολικός αποθηκευτικός χώρος «αγγίζει» τα... 4kilobyte, που είναι ένα εξωπραγματικό νούμερο, αν κάποιος καταλάβει πως πρόκειται ουσιαστικά για hardware μέσα σε ένα παιχνίδι!

Ο Dunlop ήταν ο πρώτος που έβαλε αέρα στα λάστιχα

Hot Sports Από τον Μάριο Αραβαντινό

Ανίκανη να αντιμετωπίσει τα «στημένα» η Ελλάδα Ανίκανη να εφαρμόσει το πρόγραμμα «Staying on side» το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σκοπός του είναι να συνδράμει τις αρχές στην καταπολέμηση της χειραγώγησης αγώνων εμφανίζεται η Ελλάδα. Το εν λόγω πρόγραμμα προβλέπει την ύπαρξη ενός ασφαλούς χώρου όπου άτομα -ποδοσφαιριστές, διαιτητές και άλλοι αξιωματούχοι- θα μπορούν να καταγγείλουν οτιδήποτε υποπέσει στην αντίληψή τους και να λάβουν συμβουλές, σε περίπτωση που βρεθούν σε δυσχερή κατάσταση. Το σύστημα λειτουργεί ήδη στη Γερμανία και την Αυστρία όπου έχουν προσληφθεί ειδικοί διαμεσολαβητές, ενώ στη Σκοτία λειτουργεί ασφαλής τηλεφωνική γραμμή για τον ίδιο σκοπό στα πρότυπα αντίστοιχης γραμμής ανωνύμων ή μη καταγγελιών που έχουν δημιουργήσει η FIFA και η UEFA. Στην Ελλάδα αντιθέτως, όχι μόνο δεν έχουν γίνει ενέργειες για την υλοποίησή του προγράμματος, αλλά και ο υπεύθυνος ακεραιότητας της ΕΠΟ Γιάννης Τζούφρας, ο οποίος έχει καταγγελθεί στο πρόσφατο παρελθόν για πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων του, παραιτήθηκε πρόσφατα λόγω πιέσεων, οι οποίες δεν διευκρίνισε ούτε από πού προέρχονται ούτε ποια μορφή έχουν.


Βαρύτατες καταγγελίες για τον Γιώργο Σαρρή Πιέσεις από τον πρόεδρο της ΕΠΟ Γιώργο Σαρρή προκειμένου να αποσύρει τις καταγγελίες του για τους στημένους πίνακες διαιτησίας κατέθεσε ότι δεχόταν ο αναπληρωτής πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Διαιτησίας και πρόεδρος της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων (ΕΠΣ) Κοζάνης Χρήστος Σάββας, όπως αποκάλυψε η τηλεοπτική «Δίκη». Ο κ. Σάββας αναφέρει στην κατάθεση του: «Δέχτηκα πιέσεις από τον Γιώργο Σαρρή να αναιρέσω τις καταγγελίες μου για τους στημένους πίνακες διαιτησίας. Μάλιστα μου έδωσε έτοιμη δακτυλογραφημένη δήλωση, την οποία προσκομίζω στον κύριο εισαγγελέα. Στην αρχή θεωρούσα ότι ο Σαρρής ήταν θύμα της εγκληματικής ομάδας των παραγόντων της ΕΠΟ και περίμενα και ο ίδιος να επιβεβαιώσει τις καταγγελίες μου. Γρήγορα αντιλήφθηκα ότι και ο Σαρρής συμμετείχε στην εγκληματική ομάδα ως ενεργό μέλος και όχι ως απλός θιασώτης και παρατηρητής. Στις 9 Μαρτίου 2013 ο Σαρρής, με αφορμή το μνημόσυνο του πεθερού του, επισκέφθηκε την Κοζάνη και προσκάλεσε σε γεύμα τον αναπληρωτή πρόεδρο της ΕΠΣ Κοζάνης κ. Γεώργιο Μαργαρίτη, στον οποίο ανέφερε τα εξής: ‘’Όσο είναι πρόεδρος της Ένωσης ο Σάββας, η Ένωση είναι καταδικασμένη. Δεν πρόκειται να πάρετε μία. Δεν πρόκειται να ξαναπαίξει διαιτητής της Ένωσης και δεν πρόκειται να μπει παρατηρητής αγώνων της Ένωσης σας’’. Όταν ο κ. Μαργαρίτης τον ρώτησε τι πρέπει να γίνει για να αντιστραφεί το κλίμα, ο Σαρρής του απάντησε ότι ‘’ή πρέπει να διώξετε τον Σάββα από πρόεδρο ή πρέπει ο ίδιος να πάει ξανά στον εισαγγελέα και να πει ότι την ημέρα που έδωσε την κατάθεση ήταν ζαλισμένος’’».

«Δεν θα ξαναδείς την οικογένειά σου» Για απειλές κατά της ζωής του ίδιου και της οικογένειάς του από τον πρόεδρο του Λεβαδειακού Γιάννη Κομπότη, έκανε λόγο σε συνέντευξή του στον γαλλικό αθλητικό ιστότοπο sofoot.com ο γάλλος, πρώην ποδοσφαιριστής των Βοιωτών, Ολιβιέ Καπό. Ο Καπό ο οποίος ανήκε στο ρόστερ του Λεβαδειακού τη σεζόν 2013-2014 ανέφερε μεταξύ πολλών άλλων ότι στη χώρα μας «τα πάντα είναι διεφθαρμένα», ενώ μίλησε για «αγορές συμβολαίων, αλλά και αγώνων για στοιχηματικούς λόγους». Παράλληλα, περιέγραψε τον πρόεδρο της ΠΑΕ ως «μαφία» ενώ κατήγγειλε ότι τόσο ο ίδιος όσο και συμπαίκτες δέχθηκαν απειλές. Ανέφερε συγκεκριμένα: «Πριν από ένα παιχνίδι, γείτονες μου ζητούσαν να πάρω κόκκινη κάρτα επειδή το είχαν ποντάρει στο στοίχημα και μου υποσχέθηκαν να μου έδιναν μέρος από τα κέρδη. Την επόμενη ημέρα με πήρε τηλέφωνο ο πρόεδρος να με ρωτήσει εάν δέχτηκα την πρόταση. Του είπα ότι εγώ είμαι άνθρωπος νομοταγής, δεν κάνω τέτοια και εάν ήθελε ένα παιχνίδι να είναι διεφθαρμένο, θα μπορούσε να έρθει να μου ζητήσει να εγκαταλείψω την ομάδα. Μου απάντησε: ‘’Δεν θα πας πουθενά. Θα σε σκοτώσω μαζί τα παιδιά σου και τη γυναίκα σου. Δεν θα ξαναδείς την οικογένειά σου’’». «Ακόμη και η Αφρική είναι σε καλύτερη μοίρα από την Ελλάδα. (…) Θέλω να πω σε όλα τα νέα παιδιά να μην παίξουν εκεί», κατέληξε ο Καπό. Ο μεγαλομέτοχος της ΠΑΕ από την πλευρά του, αρνήθηκε ότι υπήρξαν απειλές κατά του ποδοσφαιριστή και της οικογένειάς του, μίλησε για «κατάντημα» και σημείωσε ότι «η οικονομική εξαθλίωση είναι που τον οδήγησε σε αυτό το σημείο». «Η οικονομική του εξαθλίωση, είναι αυτή που τον οδήγησε σε αυτό το σημείο. Δεν υπήρξε καμία απολύτως απειλή, ούτε κατά του ιδίου, ούτε φυσικά κατά της οικογένειάς του», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιάννης Κομπότης.

1 Σεπτεμβρίου 2006

Ο άθλος απέναντι στην ομάδα «όνειρο»

Μπορεί έναν χρόνο πριν η Ελλάδα να είχε αναδειχθεί πρωταθλήτρια Ευρώπης, όμως στον ημιτελικό του παγκοσμίου πρωταθλήματος της Ιαπωνίας απέναντι στην ομάδα «όνειρο» των Ηνωμένων Πολιτειών, ήταν το απόλυτο αουτσάιντερ. Μουδιασμένοι στο ξεκίνημα, οι διεθνείς μας βρέθηκαν να χάνουν έξι λεπτά πριν από το τέλος του ημιχρόνου με δώδεκα πόντους, κατάφεραν όμως με μια αντεπίθεση διαρκείας, να πάνε στα αποδυτήρια προηγούμενοι με τέσσερις (45-41). Η αρμάδα του Παναγιώτη Γιαννάκη είχε μετατραπεί σε «dream team», αφήνοντας τους Αμερικανούς να παρακολουθούν εμβρόντητοι όσα μαγικά συνέβαιναν στον αγωνιστικό χώρο. Η νίκη του Δαυίδ απέναντι στον Γολιάθ με σκορ 101-95 θα γραφόταν στην ιστορία του παγκοσμίου μπάσκετ και η Ελλάδα θα βρισκόταν για πρώτη φορά σε τελικό παγκοσμίου πρωταθλήματος. Και μπορεί τα «μωρά» του Παναγιώτη Γιαννάκη να μην κατάφεραν να ανέβουν στο πρώτο σκαλί του βάθρου, αφού ηττήθηκαν δύο ημέρες μετά από την Ισπανία, στις καρδιές μας όμως, όπως έγραφαν εκείνο το κυριακάτικο μεσημέρι και οι φωτεινές πινακίδες των κεντρικών δρόμων της Αθήνας, εκείνοι ήταν οι πρωταθλητές.


Ιστορία

Ο

Μεταξάς υποστήριξε ότι τα στενά θα ήταν αδύνατο να καταληφθούν παρά μόνο εξ εφόδου. Ο Βενιζέλος παρ’ όλα αυτά έστειλε ένα τάγμα. Η ενέργειά του αυτή όμως ήταν ευθεία απείθεια προς τον διάδοχο Κωνσταντίνο και την πολιτική της ουδετερότητας που κρατούσε αυτός. Σύμφωνα με τον Μεταξά ο Κάιζερ εγγυόταν κέρδη για την Ελλάδα αν παρέμενε ουδέτερη. Ο Βενιζέλος προσδοκούσε κέρδη από τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Είναι σαφές σήμερα ότι ο Μεταξάς είχε δίκιο επιχειρησιακά, αλλά δεν μπορούσε να δει τη μεγάλη εικόνα,

φίλα προσκείμενου στους Γερμανούς. Ο Μεταξάς πρωτοστάτησε τότε στο κίνημα των επιστράτων που κατανίκησε μια μικρή μονάδα Άγγλων και Γάλλων στου Φιλοπάππου. Υπήρξε αιματοχυσία. Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν ραγδαία. Ο Κωνσταντίνος απομακρύνθηκε από τον θρόνο και ο Βενιζέλος έκανε την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, που τάχθηκε αμέσως στο πλευρό των συμμάχων. Ο Μεταξάς εξορίστηκε στην Κορσική με απαίτηση του πρώην πολιτικού του προϊσταμένου Ελευθερίου Βενιζέλου. Πάντα άνθρωπος της δράσης, όταν κατάλαβε ότι κινδύνευε να επιστρέψει στην Ελλάδα

δεσμά. Οι Στρατηγός και Εξαδάκτυλος αθώοι. Είμαι και υπερήφανος και μελαγχολικός. Ναι, εγώ είμαι ο εχθρός των. Αλλά δεν έσκυψα!» Το 1921 μετά την αναπάντεχη ήττα των φιλελευθέρων επέστρεψε στην Ελλάδα μαζί με τον Κωνσταντίνο που ξαναπήρε το θρόνο. Ήταν αντίθετος στην επέκταση της δράσης του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία και δεν δέχτηκε την αρχιστρατηγία. Στα στρατιωτικά θέματα δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του ο απόστρατος με το βαθμό του στρατηγού Μεταξάς.

Αποτυχημένος πολιτικός

Αποδείχτηκε ότι η κρίση του Μεταξά ήταν

Ιωάννης Μεταξάς

Μια ιδιοφυία σε περιτύλ Λέγεται πως η μεγάλη διαφωνία του Μεταξά με τον Βενιζέλο ήταν η συμμετοχή της Ελλάδας στην επιχείρηση της Καλλίπολης το 1915 στο πλευρό της Αντάντ. Η επιχείρηση ήταν όντως καταστροφική για δύο λόγους. Ο πρώτος ήταν η αποτυχία να διαρρήξουν οι σύμμαχοι τα στενά και ο δεύτερος ότι στις μάχες αυτές φάνηκε το άστρο κάποιου νεαρού αξιωματικού του Μουσταφά Κεμάλ. Από τον Παναγιώτη Πασπαλιάρη

παρά μόνο την εικόνα του βασιλέα στο προσκεφάλι του.

Ο εθνικός διχασμός

Την ίδια χρονιά ο Βενιζέλος παραιτήθηκε. Τον Μάιο του 1916 οι Βούλγαροι επιτέθηκαν στο οχυρό Ρούπελ. Ο Μεταξάς διατάχθηκε από τον Κωνσταντίνο να το παραδώσει αμαχητί, το οποίο και έκανε ο υπαρχηγός πια του επιτελείου. Ήταν μεγάλο λάθος για τη φήμη του ανίκητου αξιωματικού. Έδωσε λαβή στους εχθρούς του, όχι άδικη, να τον αποκαλέσουν «αρχιπροδότη». Αμέσως μετά οι Αγγλογάλλοι αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη και απαίτησαν τη διάλυση του ελληνικού στρατού ως


και να δικαστεί αποφάσισε να δραπετεύσει. Μαζί με τον Δημήτριο Γούναρη και τον Γεώργιο Πεσματζόγλου έκλεψαν το αυτοκίνητο του νομάρχη και με καΐκι διαπεραιώθηκαν στη Σαρδηνία. Οι δυο άμαθοι πολιτικοί όμως επέμειναν να καταλύσουν σε ξενοδοχείο με ανέσεις και εκεί συνελήφθησαν. Ο Μεταξάς απευθύνθηκε στις ισχυρότατες μασονικές στοές της Ιταλίας, οι οποίες πάντα δείχνουν αλληλεγγύη στα μέλη τους. Έτσι απέφυγε την παράδοση στην Ελλάδα. Βρισκόμενος στη Σιένα έμαθε για την ερήμην καταδίκη του σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. «Σήμερα ήλθεν η είδησις ότι κατεδικάσθην εις θάνατον. Δούσμανης εις ισόβια

το μεγαλύτερό του προσόν. Δυστυχώς για την Ελλάδα. Ο μικρασιατικός ελληνισμός καταστράφηκε και πήρε ευτυχώς μαζί του τον πλέον ακατάλληλο μονάρχη που γνώρισε η Ελλάδα. Ο Μεταξάς συνέγραψε το διάγγελμα παραίτησης του Κωνσταντίνου που έφυγε για την Ιταλία. Πολύτιμος όμως αρωγός του στέμματος δεν σταμάτησε να οργανώνει το στράτευμα ενάντια στους βενιζελικούς και την πιθανότητα της αβασίλευτης δημοκρατίας. Στο μυαλό του η Ελλάδα χωρίς στέμμα ήταν μια χώρα χωρίς παρόν και μέλλον. Ακολούθησε τότε ο Μεταξάς την πολιτική καριέρα φτιάχνοντας το ενδιάμεσο των βενιζελικών και αντιβενιζελικών «κόμμα των ελευθεροφρόνων». Η μία αποτυχία ακολουθούσε την άλλη. Στο δημοψήφισμα για την αβασίλευτη δημοκρατία το 1924 εκπροσώπησε αυτός και ο Τσαλδάρης του φιλοβασιλικούς. Έχασε και πάλι. Μέχρι το 1936, ο στρατηγός που νίκησε τους πάντες στο μέτωπο είχε ηττηθεί από τους πάντες στις εκλογές. Έγραφε στο ημερολόγιό του: «Εκλογαί. Από χθες είχα την διαίσθησιν της αποτυχίας. Ερημιά σπιτιού. Κέντρον, χαλαρότης, μόνον οι πιστοί Κεφαλλήνες. Καμία εκδήλωσις έξω».

Ο δικτάτορας

Όμως, καθώς η μοναρχία είχε αποκατασταθεί και η χώρα συνέχιζε να μαστίζεται από τις εσωτερικές εντάσεις και διενέξεις που αναζωπυρώνονταν με καύσιμη ύλη τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα που συσσώρευσε το προσφυγικό και οι συνεχείς χρεοκοπίες, ήρθε και η ευκαιρία του στρατηγού. Ο πρωθυπουργός Δεμερτζής πέθανε άξαφνα και στη θέση του ο νέος βασιλιάς Γεώργιος διόρισε τον υπουργό στρατιωτικών Ιωάννη Μεταξά. Εν μέσω μεγάλων απεργιών που οργάνωνε η νέα μόδα της εποχής, ο σοσιαλιστικός παράγων, ο Μεταξάς έκλεισε το κοινοβούλιο για πέντε μήνες και κυβερνούσε με

Κι αν Μεταξάς υπήρξε ο εγκέφαλος της δικτατορίας ο Μανιαδάκης (δεξιά) υπήρξε αναμφισβήτητα το στιβαρό της χέρι στον σβέρκο των πολιτών.

ιγμα δικτάτορα (B' μέρος) διατάγματα μέχρι που στις 4 Αυγούστου 1936, ο Γεώργιος με διατάγματα ανέστειλε την ισχύ του συντάγματος και επέβαλε ως μόνιμο δικτάτορα το πιο κοφτερό σπαθί της μοναρχίας. Ο Μεταξάς ήταν αντίθετος με το κοινοβουλευτικό πολίτευμα από πολύ παλιά. Ήταν επίσης υπέρμαχος της ανώτερης κοινωνικής του τάξης, της οποίας, στο μυαλό του, αυτός και η οικογένειά του ήταν οι πρώτοι των πρώτων. Κατάλοιπο ασφαλώς της ζωής και της παράδοσης των ξεπεσμένων κόμηδων των Ιονίων νήσων. Πάνω από όλα όμως ο ευφυέστατος στρατηγός ήταν ένας αφελής φιλόσοφος. Έγραφε στη γυναίκα του το 1912: «Μόνον ένα πράγμα μου έκαμεν εντύπωσιν και του οποίου την επήρειαν εις τον βίον αναγνωρίζω: Ο αγγλικός χαρακτήρ, ο γαλήνιος, ο αξιοπρεπής, ο ολιγόλογος, ο ευγενής. Πρέπει και ημείς να κάμωμεν τον ιδικόν μας, όχι αγγλικόν, αλλά ελληνικόν, όπως ήτο ο αρχαίος, ο θαυμάσιος, ο κλασσικός… φαντάσου να κάμωμεν τα παιδιά μας έτσι! Τι ωραίον όνειρον! Από τώρα πρέπει να αρχίσωμεν την μπεμπέκα. Όχι πολλά χάδια, και μην την χαϊδεύουν και οι άλλοι. Πολλήν αγάπην όμως, πάρα πολλήν. Και προ πάντων θρησκείαν».

Είκοσι τέσσερα χρόνια μετά οι μπεμπέκες του είχαν γίνει ολόκληρες κοπέλες και ήταν η σειρά του ελληνικού λαού να δοκιμάσει τη μεταξική διαπαιδαγώγηση. Το μουρουνέλαιο στις βόρειες περιοχές και η σφαλιάρα σε όλη την επικράτεια πήγαιναν σύννεφο. Η αγάπη προς τη νεολαία απέκτησε όνομα: Εθνική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΟΝ). Η Ελλάδα χαιρετούσε πια φασιστικά και οργανωνόταν πάνω στο εθνικοσοσιαλιστικό ιδεώδες με πινελιές από αρχαίες τελετές, παπάδες και τσάμικο. Σε μια από τις πλέον επιτυχημένες παρεμβάσεις του ο Μεταξάς διέταξε να βάφονται πια τα πολύχρωμα σπίτια των νησιών του Αιγαίου σε χρώμα άσπρο και μπλε.

Σιδηρά Πειθαρχία

Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου θα ήταν ένας ακόμα περίγελος της ελληνικής ιστορίας, αν ο Μεταξάς δεν ήταν ο ευφυέστερος και ο αποτελεσματικότερος όλων των πολιτικών της εποχής μετά το θάνατο του Βενιζέλου (1935). Κατάφερε να κατασιγάσει το απεργιακό κίνημα δεχόμενος το 8ωρο και δημιουργώντας το ΙΚΑ. Κατάφερε να ανακόψει την άνοδο του ΚΚΕ στην εξουσία. Αρχές του 1940 ο άξεστος υπουργός Ασφαλείας,

ο εκ Σοφικού Κορινθίας ορμώμενος Κωνσταντίνος Μανιαδάκης είχε συλλάβει όλες τις μυστικές «αχτίδες» του κόμματος. Λέγεται πως σε αυτό τον βοήθησε ένας νεαρός τροτσκιστής που αργότερα έκανε μεγάλη καριέρα ως πολιτικός άνδρας της χώρας αυτής. Οι επιτυχίες ήταν ακόμα πολλές. Ιδρύθηκαν εκείνα τα χρόνια πάνω από 500 βιομηχανίες στη χώρα, στηρίχτηκαν οι αγρότες ιδιαίτερα με το καθεστώς του clearing, με το οποίο εξάγονταν τα ελληνικά καπνά στη Γερμανία. Το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε. Η κυβέρνησή του απέφυγε να πληρώσει μια βελγική τράπεζα ισχυριζόμενη σε νομικό επίπεδο ότι η επιλογή μιας κυβέρνησης ανάμεσα στο να πληρώσει την ξένη τράπεζα και να στηρίξει το λαό της έπρεπε να κλίνει προς το δεύτερο. Κέρδισε τη δίκη. Στο στρατιωτικό επίπεδο οργανώθηκε η γραμμή άμυνας στη βόρεια Ελλάδα, η γραμμή Μεταξά, ενώ και στην Ήπειρο μπήκαν τα θεμέλια της επιτυχούς άμυνας απέναντι στους Ιταλούς. Και τέσσερα χρόνια μετά ήρθε η πιο μεγάλη στιγμή στην προσωπική ιστορία ενός απίθανου και απρόβλεπτου δικτάτορα. Η στιγμή του «ΟΧΙ». Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία. HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014 • 65

1972

Του Δημήτρη Μαρούλη

08 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

1958

Ρεπορτάζ στην αθλητική σελίδα της καθημερινής πρωϊνής εφημερίδας «Η ΗΜΕΡΑ» των Πατρών για το «ενδιαφέρον φιλικό ματς με αντιπάλους δυο γυναικείας ομάδας των ιταλικών συγκροτημάτων Ρόμα και Λάτσιο» το οποίο θα διεξαγόταν «δια πρώτην φοράν στην Πάτρα την 5ην απογευματινήν» της επόμενης ημέρας «με τιμήν εισιτηρίου προς 30 και 50 δραχμάς». Την όλη διοργάνωση του αγώνα είχε αναλάβει η Παναχαϊκή, η οποία «ηθλοθέτησε κύπελλον δια την νικήτριαν» και θα ελάμβανε «το 15 τοις εκατό των εισπράξεων».

1980

31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Από ανυπόγραφο ρεπορτάζ της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», μαθαίνουμε ότι «Η κυβέρνησις μελετά την λήψιν μέτρων, κατ΄ αρχήν αστυνομικών και βραδύτερον άλλης μορφής, εναντίον των οπαδών της Ε.Δ.Α. (...) Δια των μέτρων αυτών η κυβέρνησις αποβλέπει να αποσπάση από την Ε.Δ.Α. εκείνους οι οποίοι την εψήφισαν όχι διότι είναι κομμουνισταί, αλλά αρνητικώς μόνον, ήτοι από δυσαρέσκειαν προς το κυβερνητικόν και τα άλλα αστικά κόμματα. Κατά τους κυβερνητικούς υπολογισμούς εκ του 24% του συνόλου των ψήφων τας οποίας έλαβεν η Ε.Δ.Α. κατά τας τελευταίας εκλογάς, μόνον 9% είναι καθαρώς κομμουνισταί. Τα υπόλοιπα 15% εψήφισαν την Ε.Δ.Α. εξ αντιδράσεως και -κατά την Κυβέρνησιν- δύνανται να αποσπασθούν από την επιρροήν της δια της χρησιμοποιήσεως αστυνομικών και άλλων μέτρων. (...) Χωρίς δε να καθορίζεται το περιεχόμενον των μέτρων της κατηγορίας αυτής παρατηρείται, ότι η Κυβέρνησις, ανησυχούσα εκ της αυξανόμενης κομμουνιστικής επιδράσεως, θα ζητήση την συμπαράστασιν της Αντιπολιτεύσεως δια τον περιορισμόν της και θα καλέση τον Τύπον, όπως εκκαθαρίση την έναντι του κομμουνιστικού κινδύνου στάσιν του».


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Μηνιαία φωτοειδησεογραφική έκδοση «ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ» (τ.16). Απόσπασμα από το αφιέρωμα στην διήμερη συνάντηση των 5 ηγετών των σοσιαλιστικών κομμάτων του Ευρωπαϊκού Νότου (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), που, με πρωτοβουλία του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ Α.Παπανδρέου, είχε πραγματοποιηθεί στις 20 και 21 Αυγούστου, στην Κέρκυρα: «Ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου, στην ομιλία του αναφέρθηκε στην ελληνική πολιτική κατάσταση και το ρόλο του σοσιαλιστικού κόμματος στην Ελλάδα. Όπως είπε λίγο αργότερα ο ίδιος: ‘’Το κεντρικό θέμα της συζήτησης ήταν το συνδικαλιστικό κίνημα στη Νότια Ευρώπη. (...) Όπως έχω πει πολλές φορές, και το επαναλαμβάνω και τώρα, για τη σοσιαλιστική αλλαγή δεν αρκεί απλώς μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Κλειδί είναι η οργάνωση των εργαζόμενων στο εργοστάσιο και το χωράφι. Τη συνάντηση αυτή, μπορώ να σας πω, ότι τη θεωρούμε όλοι μας πάρα πολύ σοβαρή και σημαντική υπόθεση (...) Είμαστε εξίσου πεπεισμένοι ότι είναι απαραίτητο και χρήσιμο να συνεργαστούμε για το δρόμο το σοσιαλιστικό στη Νότια Ευρώπη, και φυσικά, κάθε κόμμα και χώρα θα διαλέξει η ίδια και το ίδιο τη δική του πορεία για το Σοσιαλιστικό Μετασχηματισμό’’».

11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Ο Έλβις Πρίσλεϊ, στο εξώφυλλο του περιοδικού «ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΡΥΘΜΟΙ» (ν.13). Στην 4η σελίδα του δεκαπενθήμερου μουσικού περιοδικού «των Teenagers», αναγράφονταν και «μερικά άγνωστα στοιχεία για τον αγαπημένο της Ελληνικής νεολαίας: Το όνομά του ολόκληρο είναι Έλβις Άρον Πρίσλεϋ. Όχι μόνο παίζει κιθάρα, αλλά είναι πολύ καλός ντραμίστας και πιανίστας. Η αγαπημένη του μουσική είναι η εκκλησιαστική. Δεν του αρέσει καθόλου να ταξιδεύει με αεροπλάνο. Είναι ξετρελλαμένος με τ΄ αυτοκίνητα και έχει καμμιά δωδεκαριά δικά του. Ο πρώτος του δίσκος ήταν το ‘’Δάτς ωλ ράϊτ, μάμα’’ με φλίπσάιντ το ‘’Μπλού μουν οφ Κεντάκυ’’».

1982

1964 26 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Αναδημοσίευση μέρους του ρεπορτάζ που δημοσιευόταν στην 9η σελίδα της εφημερίδας «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ»: «Αγνοείται η τύχη χιλιάδων στρεμμάτων του δημοσίου που είχαν παραχωρηθεί σε υποψήφιους επενδυτές για να κάνουν επενδύσεις. Σε χτεσινή ανακοίνωση του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας κ. Γεωργιάδη, αναφέρεται ότι ‘’σύμφωνα με πληροφορίες, οι ευνοϊκές και σε πολλές περιπτώσεις χαριστικές διατάξεις, χρησιμοποιήθηκαν για την απόκτηση φτηνής γης από διάφορους υποψήφιους επενδυτές, που τελικά είτε δεν αξιοποίησαν τις εκτάσεις αυτές είτε τις εκμεταλλεύτηκαν αντίθετα από το σκοπό της παραχώρησης (οικοπεδοποίηση, μεταπώληση, πλουτισμός κλπ)’’. Οι παραχωρήσεις γινόταν με κοινές υπουργικές αποφάσεις με βάση το ΝΔ και το νόμο 221/74, για να… κάνουν οι υποψήφιοι επενδυτές, βιομηχανικές ή κτηνοτροφικές επιχειρήσεις».

1995

2006

31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Σε δισέλιδο δημοσίευμα του περιοδικού «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» (φ.35). διαβάζαμε: «Μια νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (εισηγητής Ken Coates) για την επίτευξη των κριτηρίων σύγκλισης της Συνθήκης του Μάαστριχτ για την ΟΝΕ προκαλεί έντονα ερωτηματικά και ανησυχίες για τις δραματικές επιπτώσεις που θα έχει στους στόχους ανάπτυξης και απασχόλησης. Αναδημοσιεύουμε τμήμα της ώστε τις ημέρες αυτές της τόσο έντονης συζήτησης για την απασχόληση να γνωρίζουμε το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο -θέλουμε δεν θέλουμε- εντάσσεται. Η έκθεση, επικαλούμενη ανεξάρτητες μελέτες, παρατηρεί ότι το συνολικό αντιπληθωριστικό κόστος της εκπλήρωσης των προϋποθέσεων του Μάαστριχτ (3% έλλειμμα του προϋπολογισμού και 60% δημόσιο χρέος) για το ενιαίο νόμισμα είναι πολύ υψηλότερο απ΄ ότι συνήθως πιστεύεται. (...) Το δανικό Οικονομικό Συμβούλιο του Συνδικαλιστικού Κινήματος πραγματοποίησε εντελώς πρόσφατα μια ανάλυση, η οποία δείχνει ότι η μείωση των ετήσιων ελλειμμάτων σε 3% έως το 1999 θα μείωνε την απασχόληση κατά 1 (ή σχεδόν 1) εκατομμύριο θέσεις εργασίας έως το 1998. (...) Η εικόνα καταντά τραγική αν προβούμε σε στατιστική παρέκβαση των υποθέσεων αυτών όσον αφορά την εκπλήρωση του κριτηρίου για μείωση του σωρευτικού δημόσιου χρέους σε 60% του ΑΕγχΠ στη Σουηδία, Φινλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ιταλία και Ισπανία. Η απασχόληση θα μπορούσε στην περίπτωση αυτή να μειωθεί κατά περισσότερο από 10 εκατομμύρια θέσεις εργασίας».

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Σχετιζόμενο άμεσα με τη «μαύρη» τύχη του εργοστασίου της Columbia, ήταν το τετρασέλιδο φωτορεπορτάζ (κείμενο: Αλέξης Βάκης/φωτογραφίες: Μάρω Κουρή) που δημοσιευόταν στο 131ο τεύχος του περιοδικού ΔΙΦΩΝΟ: «Όταν το απόγευμα της Τετάρτης 3 Μαΐου, από τον παράδρομο της λεωφόρου Ηρακλείου 127, στη Ριζούπολη, περάσαμε με τη Μάρω από την τρύπα στο συρματόπλεγμα και βρεθήκαμε μέσα στο παλιό εργοστάσιο της Columbia, δεν φανταζόμασταν τι θα επακολουθούσε. Δεν ξέραμε ότι λίγες μέρες μετά, το Σάββατο 13 και τη Δευτέρα 15 Μαΐου, οι μπουλντόζες της Μαρμίν ( Τεχνική Κατασκευαστική Τουριστική Κτηματική Α.Ε., συμφερόντων Σαμουήλ Μάτσα) θα έμπαιναν στο εργοστάσιο και θα τα έκαναν γυαλιά-καρφιά. Οι μπουλντόζες του Σ.Μάτσα γκρέμισαν τρία κτίρια, ανάμεσα στα οποία και το ιστορικό Στούντιο ΙΙΙ, το χώρο όπου έγιναν οι ηχογραφήσεις χιλιάδων ελληνικών τραγουδιών, όλων των ειδών, από το 1930 και μετά. Και οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν εκείνο το απόγευμα έμελλαν να είναι οι τελευταίες πριν από το έγκλημα. Σας τις παραδίδουμε, μαζί με την οργή μας».


INFO Το πρόγραμμα συναυλιών του Μίλτου Πασχαλίδη:

11 Σεπτεμβρίου: με τον Χρήστο Θηβαίο στο Βεάκειο

12 Σεπτεμβρίου: Θεσσαλονίκη

17 Σεπτεμβρίου: με τον Χρήστο Θηβαίο στην Ελευσίνα 19 Σεπτεμβρίου: με τον Χρήστο Θηβαίο στην Αθήνα

συνέντευξη

27 Σεπτεμβρίου: Αθήνα

Στους Κωνσταντίνο Καϊμάκη, Παναγιώτη Φρούντζο

Μίλτος Πασχαλίδης

«Ο κόσμος αισθάνεται προδομένος από τις παλιές συλλογικότητες» 68 • HOTDOC. • 11 σεπτεμβριου 2014

Μπορείς να μας δώσεις τα ορόσημα στη μυθιστορία της προσωπικής σου ζωής;

Το Μαθηματικό στο Ηράκλειο, τη Φιλοσοφική στο Ρέθυμνο, τα είκοσι χρόνια δισκογραφίας και -χρονικά πιο πρόσφατο, αλλά σημαντικότερο όλων- την κόρη μου.

Τι ακριβώς σου προσφέρει ένα παιδί;

Το έχω γράψει και σε ένα βιβλίο μου: μετά τα σαράντα μου έδωσε ένα λόγο επιπλέον να ζω εκτός από την περιέργεια.

Φιλτράρεις την περιέργειά σου μέσα από την περιέργεια του παιδιού;

Η κόρη μου με μαθαίνει, είναι δασκάλα μου. Διδάσκομαι από το εξάχρονο παιδί μου, δεν νομίζω ότι μπορώ να της μάθω κάτι… εκτός ίσως από κιθάρα. Τα παιδιά έχουν καθαρή ματιά κι ερχόμαστε εμείς, οι μεγάλοι, να τους τη μουτζουρώσουμε.

Είσαι κομουνιστής;

Θα ήταν τίτλος τιμής αν ήμουν, αλλά δεν είμαι. Είμαι αριστερός. Πρέπει να ανέβω μερικά σκαλοπάτια, για να γίνω κομουνιστής. Ζω σε ένα σκληρό καπιταλιστικό περιβάλλον και προσπαθώ να επιβιώσω μέσα σε αυτό. Προσπαθώ, βέβαια, να ζω μέσα σε ένα πλαίσιο όσο το δυνατόν πιο αυστηρής εργασιακής ηθικής -ειδικά απέναντι σε πρόσωπα που είναι άμεσα εξαρτώμενα από τη δική μου εργασία-, αλλά δεν μπορώ να υποστηρίξω πως ζω ως κομουνιστής. Σε κόμμα δεν είμαι ενταγμένος, εντάσσομαι σε συλλογικότητες που τις αντέχω και με αντέχουν. Εδώ και πολλά χρόνια έχω καταλάβει ότι η τέχνη μου μπορεί να είναι όπλο, αλλά και παρηγοριά για τους ανθρώπους. Αν μπορώ, λοιπόν, τραγουδώντας να τους βοηθάω να αντιπαρέρχονται στις δυσκολίες που περνούν, το κάνω όσο πιο συχνά γίνεται και πάντα αφιλοκερδώς. Αυτό με εντάσσει σε μια συλλογικότητα.

Πάντως, στον δρόμο δεν κατεβαίνεις…

Σε γενικές γραμμές, ο άνθρωπος που παράγει ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα μιλά μέσα από την τέχνη του. Αν κάποιος γράψει ένα τραγούδι και βγάλει εκατό χιλιάδες κόσμο στον δρόμο, είναι πιο χρήσιμος στο κίνημα από το να έχει απλώς τη φυσική του παρουσία σε μια πορεία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πάω στις πορείες, απλώς πηγαίνω λιγότερο συχνά σε σχέση με το παρελθόν. Έχει νόημα να κατέβω στην πορεία και να παίξω ξύλο;

Είσαι ενάντια στη βία;

Η βία είναι αναπόφευκτη. Δεν πανηγυρίζω όταν έρχομαι αντιμέτωπος με φαινόμενα βίας. Υπάρχουν μορφές βίας που υφιστάμεθα όλοι. Μάλιστα, θα έλεγα πως η πιο ανεπαίσθητη είναι η σωματική.

Μπορούμε να συνδέσουμε τη βία με το αίσθημα ιδιοκτησίας;

Δεν ξέρω, αλλά δεν νομίζω ότι χωρίς αυτό το αίσθημα θα εξαφανιστεί η βία. Οι άνθρωποι των σπηλαίων δεν ασκούσαν βία; Δεν είμαι κοινωνιολόγος, δεν μπορώ να έχω άποψη για το πότε γεννιέται η βία. Επιμένω, όμως, πως όλοι μας υπομένουμε τη βία και πως η πιο «χαλαρή» μορφή της είναι η σωματική. Το γεγονός πως ένας ολόκληρος λαός θα υποχρεωθεί να αγοράσει εκ νέου τα σπίτια του μέσα στα επόμενα σαράντα χρόνια είναι τρομακτικής μορφής βία. Στο ερώτημα, δε, γιατί αφού υπάρχει έντονη μορφή κρατικής βίας, δεν υπάρχει ταυτόχρονα και η λαϊκή βία, η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι η έλλειψη συλλογικότητας. Πριν καταργηθούν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, είχε καταργηθεί η συλλογικότητα. Καθένας, λοιπόν, έχει στο μυαλό του πως δεν μπορεί να κάνει τίποτε δραστικό μόνος του, ενώ παράλληλα δεν συμμετέχει σε νέες συλλογικότητες, καθώς αισθάνεται προδομένος από τις παλιές. Έτσι, ο κόσμος μοιάζει να αναθέτει και να μη δρα.

Και ποιος λέτε πως θα αναλάβει την εντολή της επόμενης ανάθεσης;

Δεν γνωρίζω! Τι είμαι; Νοστράδαμος; Εντάξει τα φαινόμενα δείχνουν ΣΥΡΙΖΑ. Αν αυτό θα είναι η καλύτερη λύση; Ούτε αυτό το ξέρω. Νομίζω, πάντως, πως ο ΣΥΡΙΖΑ έπαθε αυτό που συνήθως παθαίνουν οι μικρομέγαλοι. Από το 4% πήγε στο 28% και πολύ συχνά συμπεριφέρεται σαν είναι ακόμη στο 4%. Αν, λοιπόν, θέλεις να πάρεις την εξουσία και να κυβερνήσεις, αυτό είναι κακό.

Η γνώμη σου για το ΚΚΕ;

Παλιά ήμουν φύσει και θέσει με το ΚΚΕ. Τώρα το υποστηρίζω στη λογική του «το μη χείρον, βέλτιστον». Αυτό που κατά καιρούς με στενοχωρεί αναφορικά με το ΚΚΕ είναι πως κάνει πολλή ομφαλοσκόπηση και δεν ανοίγεται στην κοινωνία, τουλάχιστον όσο θα προσδοκούσα.

Ποιο είναι το κοινωνικό σου όνειρο;

Θα ήθελα να μην υπάρχουν παιδιά που υποσιτίζονται, ζουν άσχημα, δεν τους δίνονται οι δυνατότητες να παίζουν και να χαίρονται και δεν τους παρέχεται καλό επίπεδο υγείας και παιδείας. Δεν αντέχω να βλέπω παιδιά στενοχωρημένα. Ένα νεκρό παιδί από κακές συνθήκες διαβίωσης σημαίνει κατάρρευση για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πως η Δύση, ο καπιταλισμός, είναι κτισμένα πάνω στο ανθρώπινο αίμα. Προσωπικά θα ήθελα κάποιος ή κάποιοι να με πείσουν πως μπορούμε να ανατρέψουμε αυτό το σύστημα. Θα ήθελα να πειστώ από κάποιον και θα συντασσόμουν μαζί του. Προφανώς, αυτοί που το λένε σήμερα δεν είναι αρκετά πειστικοί. Και αυτό δεν είναι θέμα ιδεολογικού οπλοστασίου. Οι ριζοσπαστικές ιδέες του 19ου και του 20ού αιώνα είναι εργαλεία. Η υλική βάση υπάρχει όπως και τα εργαλεία, αλλά τα αφήνουμε να σκουριάζουν. Φυσικά, θα ήμουν πρόθυμος να ακούσω για νέα επαναστατικά εργαλεία. Θα τα άκουγα όλα, γιατί, έτσι κι αλλιώς, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια τα έχω δει όλα.


συνέντευξη

Λ

ίγες μέρες πριν ξεκινήσει η «οδύσσεια» των συναυλιών του, συναντήσαμε τον Μίλτο Πασχαλίδη για μια συζήτηση που θα ξεκινούσε από το καθαρό βλέμμα των παιδιών, θα περνούσε από τον κομουνισμό και -αναπόφευκτα- θα έφτανε στην κατάσταση που βιώνουμε σήμερα στην Ελλάδα.

Ένας για 10 Από τους Κωνσταντίνο Καϊμάκη, Παναγιώτη Φρούντζο

Μαριέττα Φαφούτη Η Μαριέττα Φαφούτη είναι η ζωντανή απόδειξη ότι «ο επιμένων νικά». Σύντομα, θα βρίσκεται στην αγορά ο πρώτος της δίσκος, ενώ όσοι θέλουν μια προκαταβολική μουσική γεύση, θα μπορούν να την απολαύσουν στις 18 Σεπτεμβρίου στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής.

1 Πως σε έχει επηρεάσει η κρίση; Όπως όλους πάνω κάτω. Έμαθα να ζω με πολύ πολύ λιγότερα χρήματα, χρωστάω από εδώ και από εκεί, αλλά απολαμβάνω στο έπακρο την μεταξύ μας στήριξη στην οικογένεια και τους φίλους.

18 Ιουλίου 1952: Γεννήθηκε ο μπαμπάς μου ο Λάκης 14 Φεβρουαρίου (δε λέμε χρονολογία γιατί έχει μείνει στα 38): Γεννήθηκε η μαμά μου η Ελένη 16 Αυγούστου 1984: Γεννήθηκε η αδερφή μου η Κλαίρη 27 Ιουνίου 1986: Γεννήθηκε η αδερφή μου η Νάνσυ

2 Έχεις επιλέξει αγγλικό στίχο για τα κομμάτια σου. Γιατί;

Επειδή πρώτα απ’ όλα είμαι μουσικός και όχι στιχουργός, πρέπει να ακολουθήσω αυτό που ζητάνε οι μελωδίες μου. Η αγγλική γλώσσα είναι πάρα πολύ πλούσια σε μονοσύλλαβες και δισύλλαβες λέξεις, οπότε μπορώ να προσαρμόζω ιδανικά στις μελωδίες μου πολλές και μικρές λέξεις και να λέω περισσότερα πράγματα. Ωστόσο θέλω απίστευτα να τραγουδήσω και να γράψω στα ελληνικά.

3 Ποιον καλλιτέχνη θα ήθελες να έχεις γνωρίσει/συνεργαστεί;

Θα είχα περιέργεια να δω τι άνθρωπος ήταν ο Freddie Mercury ή ο David Bowie. Θα ήθελα να συνεργαστώ με οποιονδήποτε «όμορφο» άνθρωπο ταιριάζουμε αισθητικά.

4 Τι είναι τα τραγούδια σου για σένα;

Τυχαίες υπέροχες στιγμές που ωστόσο δε με προσδιορίζουν ως άνθρωπο.

5 Έχεις κάνει πολλές μουσικές επενδύσεις σε ταινίες, διαφημίσεις;

Όταν γράφεις για εικόνα γενικά, υπάρχουν περιορισμοί, πλαίσια. Αλλά αυτά τα πλαίσια είναι που λατρεύω γιατί με βάζουν στη διαδικασία να γράφω


μουσικές που δεν θα έγραφα υπό άλλες συνθήκες.

6 Θα συνέχιζες την καριέρα σου στο εξωτερικό;

Δε με ενδιαφέρει να αφήσω τους ανθρώπους μου εδώ στην Ελλάδα για καμία καριέρα. Αλλά θα ήθελα πολύ να γράφω μουσική για διαφημίσεις και κινηματογράφο έξω.

7 Πως κρίνεις την πολιτική σκηνή; Έχει κυρίως άσχημες στιγμές αλλά υπάρχουν και κάποιες άλλες που αρκούν για να δώσουν την ελπίδα, όπως η κατάρρευση του δικοματισμού, ή η άνοδος της αριστεράς. Ωστόσο υπάρχει και μια Χρυσή Αυγή που με κάνει να αρρωσταίνω.

8 Θα γινόσουν η ίδια πολιτικός; Όχι, θέλω να συμβάλλω στα κοινά ως πολίτης.

9 Ποια η γνώμη σου για τις εκστρατείες υπέρ των ομοφυλοφίλων;

Δεν μπορώ να διανοηθώ καν ότι αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα το 2014, ένας άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να μπει στην εντατική να κρατήσει το χέρι του επί χρόνια συντρόφου του επειδή δεν θεωρείται συγγενής.

10 Ένα μουσικό όργανο που σε

συναρπάζει αλλά μάλλον δεν θα μάθεις να το παίζεις ποτέ;

Η κιθάρα. Είναι τόσο απλό και τόσο δύσκολο ταυτόχρονα το άτιμο!


Hot Doculture Από τους Κωνσταντίνο Καϊμάκη, Παναγιώτη Φρούντζο

Μάνος Χατζιδάκις Τρόποι του Φεγγαριού Από το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού φέτος ξεκινά η συστηματική παρουσίαση των μουσικών έργων του Μάνου Χατζιδάκι. Την καλλιτεχνική επιμέλεια αυτών των παραστάσεων αναλαμβάνει ο γιος του, Γιώργος Χατζιδάκις, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια επιμελείται το έργο του συνθέτη πραγματοποιώντας εκατοντάδες συναυλίες και επανεκδόσεις των έργων του καθώς και ανέκδοτου μουσικού υλικού. Η αρχή, λοιπόν, αυτής της σειράς θα γίνει με δυο συναυλίες: στο πρώτο μέρος θα παιχτεί για πρώτη φορά το ανέκδοτο soundtrack της ταινίας του G. Ferrara «Faccia di Spia» από την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ και το Μουσικό Σύνολο Χατζιδάκις με αρχιμουσικό τον Λουκά Καρυτινό. Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε το 1975 τη σουίτα αυτή για την ομώνυμη ταινία, παραμένοντας για μεγάλο διάστημα στην Ιταλία. To θέμα της ταινίας είναι τα παιχνίδια συνωμοσίας των κέντρων εξουσίας και η φυσική αντίδραση των λαών. Έμπνευση του συνθέτη έγιναν τα σύμβολα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της πνευματικής ανάτασης, αλλά και της βίας της εξουσίας, μέσα από μορφές της σύγχρονης ιστορίας που πέρασαν στον ύψιστο ποιητικό κόσμο. Το δεύτερο μέρος της συναυλίας περιλαμβάνει μια επιλογή από τα διασημότερα τραγούδια που ο συνθέτης χάρισε στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Θα τραγουδήσουν η Έλλη Πασπαλά και ο Vassilikos. ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ, 24-25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

20ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας Δεν θα μπορούσε να επιλεχτεί καλύτερο ξεκίνημα για τούτο το επετειακό -είκοσι κεράκια σβήνουν φέτος οι «Νύχτες Πρεμιέρας»- φεστιβάλ της Αθήνας που διοργανώνει το περιοδικό «Σινεμά». Μια αργεντίνικη σπονδυλωτή μαύρη κωμωδία με τίτλο «Ιστορίες για Αγρίους» φιλοδοξεί να κάνει καυτή την πρεμιέρα του φεστιβάλ στο Μέγαρο Μουσικής, χάρη στην εκκεντρική και σουρεαλιστική ματιά της πάνω στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Ένα μόνο δείγμα από το φιλμ του Νταμιάν Σιφρόν, που θα βγει στις αίθουσες στις 2 Οκτωβρίου: οδηγός σπορ πολυτελούς αυτοκινήτου σε ορεινό επαρχιακό δρόμο προσπερνά σαραβαλάκι που τον ανάγκαζε να πηγαίνει σιγά, κατεβάζει το παράθυρο και ορθώνει το μεσαίο δάχτυλο. Δύο χιλιόμετρα μετά μένει από λάστιχο και το σαραβαλάκι πλησιάζει… φαντάζεστε την εξέλιξη! Κατά τ’ άλλα, έχουμε το γνωστό μενού με κύρια έμφαση στα ντοκιμαντέρ, το διαγωνιστικό τμήμα και τη μουσική, όπου φέτος θα υπάρχει η καινοτομία της ύπαρξης κριτικής επιτροπής που θα βραβεύσει το καλύτερο μουσικό φιλμ (χαμός αναμένεται στα φιλμ για τους Νικ Κέιβ και τους Pulp). Επίσης, ξεχωρίζει το αφιέρωμα στον Ρόμπερτ Άλτμαν (μη χάσετε το «Νάσβιλ») και τον Αντρέι Ζουλάφσκι (δεν χάνουμε με τίποτα το «Σημασία Έχει να Αγαπάς»), οι πρεμιέρες και φυσικά τα πάρτι με διάσημους djs σε hot spots της πόλης! ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΙΝΤΕΑΛ, ODEON OPERA, ΔΑΝΑΟΣ 1 & 2 & ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, 17-28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ


Πέρσες Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει τους «Πέρσες», μια διαχρονική τραγωδία με οικουμενικό λόγο και αναλλοίωτες αξίες, που διερευνά με συναρπαστικό τρόπο το θέμα της ύβρεως, της αλαζονείας, της ελευθερίας του ατόμου και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ένα διαχρονικό μάθημα ηθικής πάνω στην άκαμπτη συνείδηση του κάθε δυνάστη, που, ιστορικά, έχει προκαλέσει πολέμους και ανθρώπινο πόνο. Το αντιπολεμικό έργο του Αισχύλου είναι η πρώτη από τις σωζόμενες τραγωδίες που αντλεί τη θεματολογία της από ιστορικά γεγονότα, καθώς πραγματεύεται την οδύνη των Περσών όταν πληροφορούνται τα της συντριπτικής ήττας τους στη Σαλαμίνα. Ενώ πρόκειται για έναν έμμεσο ύμνο του ελληνικού πνεύματος που συνέτριψε τους Ασιάτες, το θέμα είναι ιδωμένο με μοναδικό τρόπο από την πλευρά των ηττημένων. Μετάφραση: Πάνος Μουλλάς, Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη, Διανομή: Γιάννης Φέρτης (Δαρείος), Άκης Σακελλαρίου (Άτοσσα), Λάζαρος Γεωργακόπουλος (Αγγελιαφόρος), Γιώργος Κολοβός (Ξέρξης). ΘΕΑΤΡΟ ΔΑΣΟΥΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 11-13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Ομάρ Σουλεϊμάν Είναι αναμφισβήτητα το πρόσωπο της χρονιάς: από τους γάμους και τα πανηγύρια στη Συρία μέχρι το Primavera & το Gagarin 205, ο Ομάρ Σουλεϊμάν πάει παντού, με ένα χαρμάνι συριακών, τουρκικών, ιρακινών και κουρδικών ήχων, με «εκσυγχρονιστική» διάθεση και ηλεκτρονικά βοηθήματα που συμπαρασύρουν ολόκληρο τον πλανήτη! Περίπου πεντακόσια άλμπουμ έχουν κυκλοφορήσει με το όνομα Ομάρ Σουλεϊμάν στο εξώφυλλό τους - τα περισσότερα από αυτά ήταν ηχογραφημένα στους γάμους όπου τραγουδούσε ο Ομάρ, και τα έκανε ο ίδιος δώρο στο ζευγάρι. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτέχνη, και σίγουρα για μια διαφορετική εκδοχή του «wedding singer» που έχει στο μυαλό του ο δυτικός κόσμος. GAGARIN 205, 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

37ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας Για μια βδομάδα η καρδιά του ελληνικού κινηματογράφου χτυπά στη Δράμα. Εκατόν εξήντα πέντε και πλέον φιλμ κατατέθηκαν φέτος στη διοργανώτρια αρχή του Φεστιβάλ Μικρού Μήκους και η εξαμελής προκριματική επιτροπή έδωσε το πράσινο φως σε τριάντα οκτώ από αυτά για να λάβουν μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα. Συνολικά θα προβληθούν 204 ταινίες σε όλα τα τμήματα του Φεστιβάλ και τις παράλληλες εκδηλώσεις. Πέρυσι είχαμε γίνει μάρτυρες ενός εξαιρετικά δυναμικού και άκρως ενδιαφέροντος προγράμματος. Οι εκτιμήσεις για τη φετινή χρονιά τοποθετούν ακόμα πιο ψηλά τον πήχη, με φιλμ όπου ξεχωρίζουν η οικονομική κρίση και η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα στην Ελλάδα (ανεργία, φτώχεια, έξαρση του εθνικισμού, ρατσισμός, άστεγοι), με σταθερή θεματική τις διαπροσωπικές σχέσεις (οικογένεια, έρωτας, φιλία) και τις υπαρξιακές αναζητήσεις. Κάποια ζητήματα ταμπού (η πώληση βρεφών, το μπούλινγκ, η αδυναμία των γονιών να μεγαλώσουν τα παιδιά τους στην Ελλάδα της κρίσης) ολοκληρώνουν το παζλ έκφρασης για τους σημερινούς μικρομηκάδες, που θα αποτελέσουν το νέο αίμα του ελληνικού σινεμά . ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑ & ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΩΔΕΙΟΥ ΔΡΑΜΑΣ, 15-20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Λουθ Καζάλ ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ, 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Τραγούδια που υμνούν τη ζωή και τον έρωτα, ερμηνευμένα από τη μούσα του Πέδρο Αλμοδοβάρ, Λουθ Καζάλ.

Γιάννης Χαρούλης

ΚΑΤΡΑΚΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΝΙΚΑΙΑ, 17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Το μουσικό ταξίδι φέτος κλείνει με τραγούδια από την προσωπική δισκογραφία του Γιάννη Χαρούλη που τον καθιέρωσε ως έναν από τους πιο αγαπητούς καλλιτέχνες της γενιάς του. Δεν θα λείψει φυσικά η παράδοση της Κρήτης, την οποία ο Χαρούλης προσεγγίζει πάντα με σεβασμό, αλλά και με διάθεση για «παιχνίδι» και πειραματισμό.

Έλλη Πασπαλά & The Underground Youth Orchestra ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΑΙΘΡΙΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ, 19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Η Έλλη Πασπαλά ταξιδεύει το κοινό σε πρωτόγνωρα ηχοτόπια, με πρωταγωνιστές τραγούδια από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία.

Τριήμερο Αφιέρωμα στη Μουσική της Κρήτης

ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ, 23-25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Αναλυτικά το πρόγραμμα: Τρίτη 23/9 Αντώνης Μαρτσάκης, Τετάρτη 24/9 Γιώργης Παπαδάκης - Γιώργης Μανωλιούδης - Πάρις Περυσινάκης - Νικόλας Καράτζης και Πέμπτη 25/9 ο Ψαρογιώργης και το λαγούτο του.

Βιβλιοπροτάσεις

Νίκος Σιδέρης

«Μισείτε αλλήλους» Ως ψυχαναλυτής, πως θα ορίζατε το «ελληνικό σύμπτωμα;»

Το «Κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο» συνοψίζεται στην εντολή «Μισείτε αλλήλους» προωθώντας έτσι ένα τερατώδες υπόδειγμα κοινωνικής συμβίωσης με βάση την αμοιβαία δυσπιστία και εχθρότητα και, τελικά, την αποσάθρωση του κοινωνικού δεσμού και τη βασιλεία της αλληλοφαγίας (...). Ένα τέτοιο επικοινωνιακό περιβάλλον εμποδίζει τους ανθρώπους να σκεφτούν και τους ωθεί να μετατραπούν σε νεο-ραγιάδες» όπως επισημαίνει στο Hot Doc ο ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και συγγραφέας Νίκος Σιδέρης. Από τη Δήμητρα Αθανασοπούλου

Το «Μισείτε αλλήλους» αποσαθρώνει τον κοινωνικό δεσμό. Ο έγκυρος λόγος εκπίπτει. Η εμπειρία παραμένει ανεπεξέργαστη και η παρατεταμένη έκθεση σε καταπονήσεις που «δεν τις χωράει ο νους» λειτουργεί ως τραύμα. Η αναπαράσταση παραμένει διάτρητη και οι ψυχικοί και πολιτισμικοί κώδικες επεξεργασίας της ανεπαρκούν. Εκλύονται ισχυρές διεργασίες αρνητικότητας: ανταγωνισμός, μίσος, επιθετικότητα, ενοχοποίηση... Αυτές συμπυκνώνονται στην εφιαλτική ευχή, που κυριεύει τις ψυχές ακόμη και όσων πλήττονται βαρύτατα από την κρίση: «να πάθει και ο άλλος ό,τι έχω πάθει εγώ!». Αυτή η «αδιανόητη» εμπάθεια συνοψίζει την κρισιμότητα της κατάστασης σε κοινωνικό, προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο. Τελικά, στα θεμέλια του ψυχικού κόσμου, προκύπτει αναδιάταξη των ψυχικών λειτουργιών, που καθιστά δεσπόζουσα την Ορμή του Θανάτου − δηλαδή, τη διάλυση των δεσμών και την αποσύνθεση των ενοτήτων. Έτσι, η ψυχική μορφολογία της κρίσης αντιστοιχεί σε μια περιπαθή αρνητικότητα, που την αποκαλώ «Ο Θρίαμβος του Θανάτου».

Σημειώνετε ότι το σημερινό μοντέλο πολιτικής λειτουργίας στην Ελλάδα εμφανίζει ανησυχητικές αναλογίες μ’ εκείνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Και τότε και τώρα, η δεσπόζουσα λειτουργία του συστήματος διακυβέρνησης ήταν και είναι η φοροδοτική υποχρέωση. Η κυβερνητική πολιτική πρωταρχικά διασφάλιζε και διασφαλίζει την καταβολή των επιβαλλόμενων φόρων, μέσω


ενός συστήματος συλλογικής φοροδοτικής υποχρέωσης της Κοινότητας. Οι διαβόητες «οριζόντιες περικοπές» και «οριζόντιες φοροδοτικές επιβαρύνσεις» εικονογραφούν τι σημαίνει αυτό: άρση της εξατομικευμένης σχέσης εξουσίας – υπηκόου, που είναι εμβληματική της νεωτερικότητας. Και, ακόμη, κάτι ουσιώδες: και τότε όπως και τώρα, η κύρια στόχευση των κυβερνώντων ήταν και είναι η δημιουργία, καλλιέργεια και εμπέδωση δύο παραλλαγών υποτακτικής νοοτροπίας: νοοτροπίας ραγιάδων τότε, οι οποίοι «εξαργυρώνουν» τη ζωή τους με τις καθορισμένες από την εξουσία υποχρεώσεις τους και νοοτροπία νεο-ραγιάδων σήμερα, τουλάχιστον με την έννοια ότι, έστω και φαντασιωσικά, ο σημερινός υπήκοος αισθάνεται να διακυβεύεται η ίδια η ζωή του.

Οι εκφράσεις φονταμενταλισμού παγκόσμια πληθύνονται. Πόσο ευθύνεται το ότι στην καταναλωτική κοινωνία η απόλαυση δεν είναι απλά επιτρεπτή αλλά υποχρεωτική ενώ παράλληλα απουσιάζει η απαγόρευση;

Θεμέλιο του φονταμενταλισμού είναι η απαγόρευση της σκέψης. Η καταναλωτική κουλτούρα αχρηστεύει τη σκέψη, ανάγοντας τα υποκειμενικά ζητούμενα σε απόκτηση πραγμάτων αντί της αναζήτησης νοημάτων, και καθιστώντας αδιανόητη την έλλειψη και την επάρκεια του μερικού. Η αντιδιαστολή ανάμεσα στην καταναλωτική «λατρεία του απόλυτου κενού» (της «μετα-αγοραστικής ματαίωσης») και στη θρησκευτική «λατρεία του απόλυτα ομοιόμορφου» (που δεν αφήνει χώρο για σκέψη) δεν καταλύει τις βαθύτερες συγκλίσεις. Γι’ αυτό μας καλεί να σκεφτούμε!

ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ

Η ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΤΑΓΓΕΡΗΣ

Συγγραφέας: Τζον Στάινμπεκ Εκδότης: Παπαδόπουλος ISBN: 978-960-569-034-2 Σελ: 560 / Τιμή: 15,29 €

Συγγραφέας: Μαρία Ντουένιας Εκδότης: Πατάκης ISBN: 978-960-16-5432-4 Σελ: 752 / Τιμή: 21,90 €

Τα «Σταφύλια της Οργής» ένα βιβλίο - ύμνος στον άνθρωπο και στις μικρές πράξεις καλοσύνης των ανθρώπων επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Το βιβλίο που συμβολίζει μια ολόκληρη εποχή πρωτοεκδόθηκε το 1939. Ο Τζον Στάινμπεκ αφηγείται την ιστορία μιας από τις χιλιάδες οικογένειες του αμερικανικού Νότου που έχασαν τα πάντα, εν μέσω της μεγάλης ύφεσης, όταν καταστράφηκαν οι σοδειές τους. Τότε ταξίδεψαν προς τη Γη της Επαγγελίας, την Καλιφόρνια, με την ελπίδα να βρουν δουλειά και ψωμί…

Το πρώτο μυθιστόρημα της Μαρία Ντουένιας μοιάζει να διεκδικεί μια θέση στην κατηγορία με τα κλασσικά βιβλία. Η λογοτεχνική μαεστρία συναντάει τη μεγάλη περιπέτεια και το βιβλίο διασχίζει τις αρτηρίες της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ου αιώνα μέσα από πρωτοφανέρωτες διαδρομές. 1935. Η Σίρα Κιρόγα, η νεαρή κόρη μιας μοδίστρας στη Μαδρίτη, ενώ ετοιμάζεται για τον γάμο της, ερωτεύεται παράφορα έναν χαρισματικό άνδρα, επιχειρηματία και κοσμοπολίτη, τον Ραµίρο Αρρίµπας.

ΤΟ ΚΑΤΑ ΔΙΑΒΟΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗς Συγγραφέας: Νίκος Σιδέρης Εκδότης: Μεταίχμιο ISBN: 978-960-566-611-8 Σελ: 352 Τιμή: 11,97 €

Ποιοι ψυχολογικοί μηχανισμοί χαρακτηρίζουν την Ελλάδα της κρίσης, ειδικά στο πεδίο της Πολιτικής Ψυχολογίας; Τι είναι το «Κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο»; Τι σημαίνει ο «Θρίαμβος του Θανάτου»; Υπάρχει αντίδοτο για τέτοια αρνητικότητα; Ο ψυχίατρος ψυχαναλυτής Νίκος Σιδέρης αναδεικνύει τον παραλογισμό του κυρίαρχου πολιτικομιντιακού λόγου

ΑΧΝΑ

Συγγραφέας: Στρατής Χαβιαράς Εκδότης: Κέδρος ISBN: 978-960-04-4478-0 Σελ: 240 / Τιμή: 12,50 € Μια ερωτική περιπέτεια μύησης στη ζωή και την τέχνη από τον συγγραφέα τον οποίο οι New York Times επαίνεσαν για την «επιβλητική λυρική φωνή, το αφηγηματικό ταλέντο και τη συναισθηματική απήχηση» της γραφής του. Πρόκειται για το πιο ιδιότυπο και προσωπικό βιβλίο του Στρατή Χαβιάρα, το πρώτο που υπογράφει κατευθείαν στα ελληνικά, μια ποιητική αλληγορία του θαυμαστού ορατού κόσμου, στα μύχια της ψυχής και το πρώτο μυθιστόρημα.

Ο ΗΧΟΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΟΤΑΝ ΠΕΦΤΟΥΝ

Συγγραφέας: Χουάν Γκάμπριελ Βάσκες Εκδότης: Ίκαρος ISBN: 978-960-572-031-5 Σελ: 296 / Τιμή: 15 €

Το βραβευμένο βιβλίο του Χουάν Γκάμπριελ Βάσκες είναι μια δεξιοτεχνικά γραμμένη ιστορία μυστηρίου, ένα ολοκληρωμένο ψυχογράφημα, μια γλαφυρή αποτύπωση της δεκαετίας του ‘60 στην Κολομβία Ο αφηγητής της ιστορίας που θυμίζει «φιλοσοφικό θρίλερ» είναι ο νεαρός καθηγητής της Νομικής, Αντόνιο Γιαμάρα. Περιγράφει με στέρεη γραφή την εποχή του λαθρεμπορίου μαριχουάνας κατά τη δεκαετία του 1960, προτού η κοκαΐνη μετατρέψει την Κολομβία σε ζωντανό εφιάλτη…


ΑΠΟΤΥΠΟΜΑΤΑ Της Ματίνας Παπαχριστούδη

Το Καλοκαίρι της διαπλοκής Ή

ταν αναμενόμενο. Μέσα το Καλοκαίρι, όπως συμβαίνει πάντα στη χώρα της διαπλοκής και της διαφθοράς, η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου ικανοποίησε όλες τις απαιτήσεις των εκδοτικών συγκροτημάτων, των πραγματικών αφεντικών της χώρας. Η διαφορά με τα Καλοκαίρια του 1995, 2007, 2009, 2012 -χρονιές κατά τις οποίες επίσης έγιναν νόμοι του κράτους όλα όσα ζητούσαν οι εκδότες- είναι πως αντί για ολοκληρωμένο νόμο, οι απαιτήσεις ικανοποιήθηκαν με μια απλή τροπολογία στο νόμο για το ογκολογικό νοσοκομείο «Άγιοι Ανάργυροι». Στο νόμο 4279 της 8ης Αυγούστου 2014, τα διαπλεκόμενα συμφέροντα και η κυβέρνηση έχουν τις δικές τους ρυθμίσεις. Τα άρθρα 6 και 7, για τα ηλεκτρονικά Μέσα και τη ΝΕΡΙΤ. Αν πάμε λίγο πίσω, στον Ιούλιο του 2010, θα θυμηθούμε πώς οι ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών σταθμών είχαν παραδώσει σε μορφή τροπολογίας, τα αιτήματά τους στην τότε κυβέρνηση Παπανδρέου. Τα περίφημα non paper των καναλαρχών βρίσκονταν για μήνες στα συρτάρια του τότε υπουργού Τύπου, Τηλέμαχου Χυτήρη. Οι απαιτήσεις των διαπλεκόμενων συμφερόντων αποτελούσαν για πολύ καιρό το διαπραγματευτικό ατού της κυβέρνησης στο δούναι και λαβείν με τους διαπλεκόμενους εκδότες. Για τους έχοντες καλή μνήμη ήταν η περίοδος που η ναυαρχίδα του Σταύρου Ψυχάρη ανακάλυπτε πρωτοσέλιδα πως το Μέγαρο Μαξίμου έχει πίσω πόρτα. Μετά 4 χρόνια και την πλήρη υποταγή της πολιτικής εξουσίας, όλα όσα ζητούσαν τα εκδοτικά συμφέροντα σε εκείνο το non paper-τροπολογία, με ελάχιστες εξαιρέσεις, πέρασαν στις 8 Αυγούστου 2014 από την κυβέρνηση Σαμαρά και έγιναν νόμος του κράτους. Η δυνατότητα συγχωνεύσεων με τους δικούς τους όρους, η μετακίνηση προσωπικού εντός ομίλου, η κοινή χρήση τεχνικών μέσων, η αλλαγή χαρακτήρα των σταθμών τους από ενημερωτικούς σε ψυχαγωγικούς, κι άλλα πολλά. Εκτός θεσμικής ικανοποίησης έμεινε η απαίτηση να μην πληρώνουν από το 2015 για την κατοχή τηλεοπτικών συχνοτήτων, το οποίο όμως επίσης θα ικανοποιηθεί με κάποιο αληθοφανές επιχείρημα. Οι εκδοτικές απαιτήσεις λοιπόν έγιναν νόμος του κράτους αλλά ο Σταύρος Ψυχάρης και πάλι διαμαρτύρεται. Όχι για την κυβέρνηση, αλλά για κάποιους «λιμοκοντόρους» της ενημέρωσης. Καταλαβαίνουμε πως παρά την πλήρη ικανοποίηση των διαπλεκόμενων, προφανώς δεν καταφέρνουν να τα βρουν μεταξύ τους στο μοίρασμα των χαριστικών ρυθμίσεων που ψηφίστηκαν.


Να γελάσεις...

Με την τροπολογία του Αυγούστου, η κυβέρνηση Σαμαρά έκανε και στον εαυτό της ένα αναγκαίο δώρο. Απαλλάχθηκε από το προσωπείο της «ανεξαρτησίας» της ΝΕΡΙΤ, αποφασίζοντας πως το Εποπτικό Συμβούλιο της ΝΕΡΙΤ διορίζεται μετά από εισήγηση του αρμόδιου υπουργού από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, με απλή πλειοψηφία των παρόντων. Δηλαδή η κυβέρνηση θα επιλέγει τα πρόσωπα που θα διοικούν τη ΝΕΡΙΤ. Οι διαμαρτυρίες στελεχών ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ που στήριξαν με νύχια και δόντια το λουκέτο στην ΕΡΤ και τη μετάβαση σε Δ.Τ-ΝΕΡΙΤ, προκαλούν γέλια.

...Ή να κλάψεις

Εκείνο που προκαλεί θλίψη είναι η δηλωμένη με τον πιο επίσημο τρόπο «δυσαρέσκεια» της EBU. Οι Ευρωπαίοι εταίροι των δημόσιων Μέσων με την επιστολή τους στον Αντώνη Σαμαρά εμφανίζονται «εξαπατημένοι» από την κυβέρνηση. Το ότι ζητάνε αλλαγή της ρύθμισης για το Εποπτικό Συμβούλιο μάλλον εκλαμβάνεται ως τελευταία προσπάθεια της EBU να τηρήσει τα προσχήματα των διακηρύξεων. Όλοι πλέον γνωρίζουν πως η ένωση της Ευρώπης έδωσε το πράσινο φως για ένα πλήρως ελεγχόμενο κυβερνητικό τηλεοπτικό κανάλι.

Η μεγάλη αλλαγή στο δελτίο του Mega

Η αλήθεια είναι πως οι μέτοχοι του Mega εν μέσω των μεγάλων τους διαφωνιών για το ποιος και πόσα χρήματα θα βάλει στο κοινό τους Μέσο, συζήτησαν και την πιθανότητα πολιτικής στροφής στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Η ιδέα απορρίφθηκε άμεσα. Αλλαγές ωστόσο αποφασίστηκαν. Η νέα παρουσιάστρια του δελτίου, η Μαρία Σαράφογλου θα λέει τις ειδήσεις ...όρθια. Μεγάλη πράγματι η αλλαγή για το μεγκάλο κανάλι. Ο Γιάννης Πρετεντέρης αντιθέτως θα εκφωνεί τον πλοηγό επικαιρότητας καθιστός, ενώ ο Παύλος Τσίμας χωρίς εκπομπή πλέον, θα καλείται πού και πού, στο δελτίο να καταθέτει τη διαφορετική εκδοχή της προσυμφωνημένης και κατασκευασμένης στη μεγάλη σύσκεψη του Mega, πραγματικότητας.

Όλα της συγχώνευσης δύσκολα...

Ωραία, πήραν ό,τι ήθελαν οι Σταύρος Ψυχάρης και Γιώργος Μπόμπολας. Τη θεσμική δυνατότητα να συγχωνεύσουν τις επιχειρήσεις τους χωρίς κανένα έλεγχο του κράτους και των αρμοδίων αρχών. Η πράξη ωστόσο της συγχώνευσης αποδεικνύεται δύσκολο εγχείρημα. Ο ΔΟΛ έχει υψηλά χρέη τα οποία σε αντίθεση με τον Γιώργο Μπόμπολα, δεν μπορεί να καλύψει με εχέγγυα της επιχείρησης. Ο ΔΟΛ όμως θέλει να έχει σχεδόν πλήρη έλεγχο στο μάνατζμεντ της ενοποιημένης επιχείρησης. Άρα το ποιος πραγματικά θα κάνει κουμάντο στην περίοδο μετά τη συγχώνευση, απειλεί να τινάξει στον αέρα τη συμφωνία εκδοτών, κυβέρνησης και τραπεζών.




HotDoc Τευχος 59

Recommend Documents