hotdoc 3

κάθε δεύτερη Πέμπτη τεύχος 03, Μάιος B' 2012 τιμή 2,5 ευρώ

9

Το θαύμα της επιβίωσης στο Χάος που προκάλεσαν σελ. 12

772241 243003

ISSN 2241-2433

Οι Άγιες Τράπεζες

03

από τον Κώστα Βαξεβάνη

Μάιος 24, 2012 1

Γίνετε Συνδρομητές 27€ για 6 μήνες

48€ για 12 μήνες

Επικοινωνία: Τ 210 69 85 050 Ε [email protected]

Το Κουτί της ανδώρας Κάθε Τρίτη στις 23:00 μμ στη ΝΕΤ 4 H D

Περιεχόμενα

12

Οι Άγιες Τράπεζες Οι Iππότες της Tραπέζης και οι Tραπεζοκόμοι

58 Στη μέγγενη του 30 Οι Σκοτεινές Γειτονιές των Media

43 Σκορ και πέναλτι για τον Ρώσο πρόεδρο

46 «Ξέχασαν» για

πολιτικούς λόγους το κατοχικό δάνειο

50 Συντριβή C-130:

Στοιχεία-«φωτιά» για τα αίτια της αεροπορικής τραγωδίας

56 Μπλοκάρουν τους εισαγγελείς των αποκαλύψεων Kουκουλώνουν τα σκάνδαλα

Τεύχος 03 Μάιος 2012

μεσοπρόθεσμου «φιλέτα» γύρω από την Ακρόπολη

61 Οι Επιζήσαντες

Η συγκλονιστική ιστορία των 16 που επέζησαν επί 72 ημέρες τρώγοντας τα σώματα των νεκρών φίλων τους, μετά την αεροπορική συντριβή στις Άνδεις

70 Άλλαξέ το!

Το Change.org, μια διαδικτυακή πλατφόρμα, υπόσχεται, με καθόλου ρομαντική διάθεση, να αλλάξει τον κόσμο και σίγουρα αρκετές φορές το καταφέρνει

72 Οι Rothschild

και η Ελλάδα Η ιστορική τραπεζική οικογένεια, που υπήρξε κατά καιρούς και ίσως είναι ακόμη η βασική δανειοδότρια της χώρας μας

Το επόμενο Hot Doc στα περίπτερα και στο internet στις 7 Ιουνίου και κάθε δεύτερη Πέμπτη

Εκδότης Κώστας Βαξεβάνης Αρχισυντάκτρια Βίκυ Μπλούτσου Αρθρογράφοι Θανάσης Καρτερός | Πέτρος Τατσόπουλος | Γιάννης Βαρουφάκης Art Director Τζένη Αναστασοπούλου Διόρθωση Ανδρονίκη Μαστοράκη Αρχεία Φωτογραφιών Eurokinissi A.E. | iStockphoto Εκτύπωση Diamond Print Εταιρεία Το Κουτί της Πανδώρας Ε.Ε. Διεύθυνση Χρυσοστόμου Σμύρνης 44, Χαλάνδρι Τηλέφωνο: 2106985050 Φαξ: 211 7004340 E-mail: [email protected] Διανομή: Πρακτορείο ΕΥΡΩΠΗ Α.Ε. Υπεύθυνος κυκλοφορίας Παναγιώτης Πασπαλιάρης Συνδρομές: 210 6985050 Μάιος 24, 2012 5

E υτός που επιμέ νει να βάζει Α διλήμματα στους άλλους, δεν ενδιαφέρεται απαραίτητα για την απάντηση.

; Ευρώ ή δραχμή

Τον νοιάζει ο εαυτός του. Τα διλήμματα μπορεί να τα βάζει από μόνη της η ζωή και δέχεται πάντα πάνω από μία απαντήσεις. Η επιμονή στη μία απάντηση είναι συνήθως η απαίτηση για μια απάντηση που βολεύει. Το δίλημμα είναι ένας τρόπος να τα έχεις καλά με τον εαυτό σου, φέρνοντας σε δύσκολη θέση κάποιον άλλο. Στη σφαίρα του προσωπικού, το δίλημμα μπορεί να έχει μια εντιμότητα. Να είναι η αγωνία που θέλει απάντηση, η αίσθηση που προσπαθεί να επιβεβαιωθεί, ο εγωισμός που φοβάται να διαπραγματευτεί. Ίσως να είναι τα ακατάλληλα λόγια, την ακατάλληλη στιγμή. Στο πεδίο του πολιτικού, το δίλημμα είναι κάτι πιο επικίνδυνο. Είτε είναι γεμάτο από εκβιαστικές προθέσεις είτε αντιπροσωπεύει την ισχυρή πίστη για μια αλήθεια, απαιτεί απάντηση, χωρίς να ενδιαφέρει αν είναι λάθος. Αρκεί να είναι η απάντηση που απαιτείται.

για να απαντήσει τα διλήμματα που έντεχνα μπαίνουν. Δεν μπαίνουν όμως τα ερωτήματα, αλλά τα διλήμματα που απαιτούν αφενός μια αυτόματη αντανακλαστική απάντηση και αφετέρου σχετίζονται περισσότερο με την Μποτσούανα παρά με τις ελληνικές εκλογές. Ένα πραγματικό δίλημμα που μπαίνει, για παράδειγμα, στις εκλογές από μόνο του είναι αν μπορεί κάποιος να εμπιστευτεί αυτούς που αυτοαπακαλούνται ευρωπαϊστές, εκσυγχρονιστές, ή όπως αλλιώς, για να τους ακολουθήσει στον δρόμο που επαγγέλονται. Ακόμη και αν είναι ο σωστός, μπορεί να τους πιστέψει κάποιος; Αυτό το ουσιαστικό δίλημμα χάνεται βέβαια μέσα στις κραυγές των φοβικών διλημμάτων.

Μπορεί κάποιος Έλληνας πολίτης να πάρει θέση στο δίλημμα «σε ποιον ανήκει το διεκδικούμενο Κασμίρ, στην Ινδία ή στο Πακιστάν;». Προφανώς όχι, γιατί δεν ξέρει το ιστορικό της αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο χωρών. Επίσης το Κασμίρ δεν έχει καμία σχέση με τις εκλογές στην Ελλάδα. Για κάποιο λόγο, πολλοί Έλληνες θεωρούν πως πρέπει να απαντήσουν στα διλήμματα που σφυρίζουν γύρω τους το τελευταίο διάστημα Συγχωρέστε με που δεν μπορώ να πιεπειδή συνδέονται με τις εκλογές και το στέψω πως όσοι μέχρι την τελευταία μέρα της εξουσίας τους ψήφιζαν νομομέλλον τους. σχέδια υπέρ συγκεκριμένων συμφερό«Ευρώ ή δραχμή;», «μέσα ή έξω από την ντων με πυροβολούν τώρα με τρομερά Ευρωζώνη», «με την Ευρώπη ή απομο- διλήμματα γιατί θέλουν να με σώσουν. νωμένοι;» Ο καθένας δίνει τη δική του Ή πως αυτοί που έλεγαν πως τίποτα δεν απάντηση, θεωρώντας πως απαντά για μπορούμε να διαπραγματευτούμε με την τύχη του και όχι για το πού ανήκει τους «έξω» ξαφνικά θα αλλάζουν πουτο Κασμίρ. Κι όμως τα περισσότερα από κάμισα στις τουαλέτες των Βρυξελλών αυτά τα διλήμματα μπορεί να τα απα- από το άγχος της διαπραγμάτευσης. ντήσει κάποιος μόνο αν έχει γνώσεις και Τα διλήμματα δεν χρειάζεται να τα απαμάλιστα περισσότερες από όσες απαιτεί ντήσουμε. Μόνο τις ερωτήσεις. Το ερώη διαμάχη στο Κασμίρ ή τη Βοζνία Ερ- τημα, για παράδειγμα, αν θέλει κάποιος ζεγοβίνη. Παρ’ όλα αυτά τα διλήμματα να είναι στην Ευρώπη ή όχι δεν μπορεί θεωρούνται οικεία και προς απάντηση. να απαντηθεί έχοντας στη σκέψη μας τη Όχι λόγω γνώσης, αλλά για λόγους Μέρκελ και τον Σόιμπλε. Είναι αυτοί η εξοικείωσης. Θα υπάρχει αύριο το ευρώ; Ευρώπη των τόσων εκατομμυρίων ποΤι σημαίνει επιστροφή στη δραχμή; Μας λιτών; Είναι οι ουρανοξύστες μόνο του απασχολεί τώρα; Μπορεί να υπάρξει City και της Bundesbank; Τα γραφεία Ευρώπη χωρίς πραγματική πολιτική και της Goldman Sachs και οι σέχτες με οικονομική ενοποίηση; Όλα αυτά εξαρ- τους εξτρεμιστές του χρήματος; τώνται από την Ελλάδα; Είναι ερωτή- Η Ευρώπη είναι πολιτισμός, τα πρώτα ματα τα οποία πρέπει να ξέρει κάποιος, αιτήματα για κοινωνική δικαιοσύνη 6 H D

στην υφήλιο. Είναι εκατομμύρια άνθρωποι που θέλουν την πολιτική να ορίζει την οικονομία και όχι τα τζάνκι του χρήματος, την πολιτική. Είναι αλληλεγγύη και αγαθά που μπορούν να μοιραστούν όλοι. Ευρώπη δεν είναι να πλουτίζει η Γερμανία τον καιρό της κρίσης. Ούτε να ψάχνουν στα σκουπίδια άνθρωποι που απολύθηκαν στα 55 τους χρόνια. Ευρώπη είναι οι οραματικές πολιτικές και όχι η «νομοτελειακή» λιτότητα. Οι άνθρωποι και όχι οι τράπεζες. Τι σχέση έχουν με την Ευρώπη ο Αλογοσκούφης και ο Παπακωνσταντίνου, εκτός από τα ευρωπαϊκά τους πτυχία; Τι σχέση έχουν ο Βενιζέλος και ο Γιακουμάτος; Όλοι αυτοί οι εραστές της επαρχιακής αντίληψης του πελατειακού κράτους, του ρουσφετιού και των εξυπηρετήσεων στον κύριο Τάδε και στον κύριο Δείνα; Ποιον κοσμοπολιτισμό έχουν και πού τον κρύβουν και είναι τόσο δυσδιάκριτος τόσα χρόνια; Θαμμένος κάτω από έγγραφα γραφειοκρατίας, μίζες, έργα για ημέτερους και χρήμα για λίγους; Δεν ξέρω αν είμαι «ευρωπαϊστής»,αν ανταποκρίνομαι στα standards της κυρίας Διαμαντοπούλου, αλλά θέλω την Ευρώπη. Αυτή που θέλει ο κάθε Γερμανός, Γάλλος, Ολλανδός αν τον ρωτήσεις και δεν του βάλεις εκβιαστικά διλήμματα. Αν απαντήσουμε ο καθένας πως αυτή η Ευρώπη δεν υπάρχει, τότε δεν είναι αναγκαία. Αν πούμε πως μας αξίζει, τότε πρέπει να την απαιτήσουμε από τις τράπεζες και τις ελίτ.

Μάιος 24, 2012 7

Τι είπες τώρα� μέλος Γιώργος Γερμενής, ο «Kαιάδας», αξε της Χρυσής Αυγής (αυτός που φών 2 /201 14/5 ), εγέρθητι νοντας Είχα κάνει μια εξήγηση ότι, μπαί το ο αρχηγός τηρούμε ως σεβασμό προς έδειξαν Δεν στε. νόμα σηκω να του ωπό πρόσ δημοεκείνη την ώρα καμία αντίδραση (οι γός σιογράφοι), γι’ αυτό μόλις μπήκε ο αρχη λητικά. είπα «εγέρθητι�». Δεν κινήθηκα απειν; Στον ουσα νόντ σηκω δεν ατα κόμμ Σε άλλα Ανδρέα Παπανδρέου; σας; Καιάδας να υποθέσω είναι το χαϊδευτικό

Ηλίας Κασιδιάρης σε δήλωσή του , μέλος Χρυσής Αυγής σε τηλεοπτική εκ Μάϊος 2012 πομπή, Ο Χίτλερ είναι ένα κριθεί εν καιρώ απιστορικό πρόσωπο που θα ό την ιστορία. Στου Κασιδιάρη το κεφάλι θα μάθουμ ρία τελικώς ε ιστοο-

Ντόρα Μπακο γι Μάιος 2012 άννη, αρχηγός ΔΗΣΥ, Η συνεργασ ποτέ είναι ία σήμερα περισσότερ ο παρά γραμμές τουαπαραίτητη, οι διαχωρι πα ρε λθ όντος δεν υπ στικές Δεν υπάρχο υν άρ ξιάς και Αριστ πλέον διαφορές μεταξύχουν. εράς. ΔεΝτόρα Μπακο γι άν νη , στέλεχος Ν Τις ζυγές μέ Δ. ρες

ή του δήλωσ ε σ ς ιό ο , ηθοπ υ Μάινας μπή ικός μο Στέλιοςεοπτική εκπο και ο δσα σε αυι λ τ η ό τ ε α σ ε ιδέ αι ανάμ πό τις ι στην αίνομαορούσε να είνιό του AIDS α λ ε ρ ς Τ ό κ εσια μπ τον ος, υπηρ γιος θαου κόλλησαν Πικραμμέν 12 ς π τη ς ιώ γ ύ α 0 ο ν τ /2 Πα λες. ργός, 16/5 ω το ιερόδου πρωθυπου ερίδα ότι έχταίος σας μ η εφ ν τη η τρέλα βασα σ ο τελευ Λογική Σήμερα διά όνομα για να είμαι ης. σ κατάλληλο εταπολίτευ ργός της Μ πτε πρωθυπου έβ δεν θα λα τω με ολίγη έσ ν τα ή ν Α Μέμος Μπεγν του σε περιοδικής, ηθοποιός σε συνέντευξή ό, Μάιος 2012 Είναι ελάχιστα μετρημένα στα τα πράγματα που αξίζουν Γιώργος Λιάγκας, σε πρω τηλεόραση είναδάχτυλα του ενός χεριού. Η, ινή εκπομπή, 16/5/2012 μπολιό, «Κατίν ι γεμάτη κιτρινίλα, κουτσο Η γιαγιά μου η Ουραν πίδια. Δυστυχώες» και «Κατίνους», και σκου έλεγε όποιος πηδάει πολία η μακαρίτισσα ο Έλληνας δεν ς, αυτή είναι η κατάσταση καιτο αξίζει καθόλο συμβαίνει και ένα από πίσλά παλούκια του υ αυτό. Η τηλεόραση το ναι να μη μας τύχει κανέναω… Το θέμα είτίποτα το κάνει από πίσω� νούμερα Από όλο αυτό κρατάω ότι μακαρίτισσα και δεν τα έχε η γιαγιά είναι ι δει όλα

Γιάννης Μπουτάρης, 10/5/2012 Είναι πέρα από κάθε λογική μέσα στο κοινοβούλιο να έχουμε ναζιστικό κόμμα. Είναι σημεία των καιρών, γιατί σε όλη την Ευρώπη έχουμε τέτοια ναζιστικά φαινόμενα και πιστεύω βαθύτατα ότι, όπως στη Γερμανία είναι παράνομο το ναζιστικό κόμμα, έτσι και στην Ελλάδα πρέπει κάποια στιγμή να κηρυχθεί παράνομο το ναζιστικό κόμμα. Κάβα Μπουτάρη για το μέλλον

8 H D

σε συνέτραγουδιστής Νίκος Βέρτης, 2012 ντευξή του 9/5/ έχουν γίνει α όνειρά μου οδείξουν ότι ερ ότ σσ ρι πε Tα για να μου απ πραγματικότητα παύουν να είναι όνειρα, αν ότ , της ζωής τα όνειρα αι. Το νόημα αζόμαστε. ντ απομυθοποιούντ βολές που φα αυτό, γέλαδεν είναι οι υπερ ας γέροντας έν ε ‘π το υ μο από 10 Όταν ν γύρισα μετά εκείνος. τα Ό . άς ικ σε σα πιτσιρ λα γέ γέροντα, χρόνια στον ίδιο ας Αστέρι ο γέροντ

ντευξή του ιζέλος, σε συνέ Ευάγγελος Βεν σταθμό σε ραδιοφωνικό μα η δωροαφορετικό ζήτη Είναι τελείως διακίνηση μαύρου χρήματος δοκία και η δι μβαση είναι καλή ή κακή, γησε σωστά από το αν μια σύ υπουργός ενήρ από το αν ένας αλλά το «λανθασμένα» δεν ή λανθασμένα, ποινικό δόλο. Διότι πολιτισημαίνει και με άρχουν και υπάρχουν τεκές ευθύνες υπαυτό δεν σημαίνει ότι πρέράστιες, αλλά ς να ποινικοποιούνται. πει πάντα αυτέ λώς μερικά ανθρώπινα. Απ Τα λάθη είναι δή είναι και επικερ

Φώτης Κουβέλης, πρόεδρος ΔΗΜ ΑΡ, 14/5/2012 Δεν θα συνεργαστώ με τον ΣΥΡΙΖΑ ούτε μετά τις εκλογές. Γιατί δεν μαδάτε μια μαργαρίτα καλύ τερα;

σή του στο δρέου σε δήλω αν απ Π ος ργ ώ Γι e», 2/5/2012 περιοδικό «Tim να έχουν θα μπορούσαν Τα μέτρα δεν μασταν το πειραματόζωο. αποφευχθεί. Ή υ ος Παπανδρέο Χάμστερ Γιώργ

Άνγκελα Μέρκε θητές σχολείου λ, σε δήλωσή της σε μαστο Βερολίνο, 14/5/2012 Η αλληλεγγύη θα στ αμ ατ ήσ ει μόνο αν η Ελλάδα πει «δ σμεύσεις μας» εν θα τηρήσουμε τις δε, αλ λά δεν νομίζω ότι θα συμβεί. αυτό Σύστημα δια βί ου μάθησης

του σοσια, εκπρόσωπος Μπενουά Αμόν ος της Γαλλίας, σε συνέτικό δίκτυο, λιστικού κόμματ γαλλικό τηλεοπ ντευξή του σε Μάιος 2012 πρόεδρος να υπάρχει μια Δεν ψηφίσαμε οκαλείται κυρία Μέρκελ ικά για την της ΕΕ που απ οφασίζει ηγεμον και η οποία απ άλλων. τύχη όλων των δεν χρειάαδήμο. Μήπως Ούτε εμείς Παπς ζονται οι εκλογέ

Up-όψεις

Ποιος πληρώνει τη ζημιά; Του Δευκαλίωνος

ΚΤ-FED σημειώσατε 2 σε ό,τι αφορά ε την αποτελεσματικότητα στην πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζουν. Διαπιστώνεται ότι:

 Το Ευρωπαϊκό Τραπεζικό Σύστημα συνεχίζει να είναι άρρωστο, σε αντίθεση με το Τραπεζικό Σύστημα των ΗΠΑ που όπως δείχνουν τα αποτελέσματα ανάρρωσε και επέστρεψε μάλιστα τις κρατικές ενισχύσεις.

τοξικά προϊόντα. Πώς όμως πέτυχε η ΕΚΤ το κατόρθωμα αυτό; Πάρα πολύ απλά, καθώς δάνειζε τις ευρωπαϊκές τράπεζες με επιτόκιο 1% για να δανείσουν αυτές στη συνέχεια τα κράτη με επιτόκια από 4% έως 6%. Μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers (Σεπτέμβριος 2008), οι Ευρωπαίοι ηγέτες συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι και αποφάσισαν να δανείσουν τα κράτη τις τράπεζες που κινδύνευαν με κατάρρευση. Όμως τα κράτη δεν είχαν μετρητά. Έτσι είτε δανείστηκαν από τις χρηματαγορές ζεστό χρήμα, που στη συνέχεια το δάνεισαν στις τράπεζες, είτε εξέδωσαν ομόλογα, που τα έδωσαν στις τράπεζες προκειμένου αυτές να τα μεταπουλήσουν και να βρουν ζεστό χρήμα.

τράπεζα έδινε αυτά τα ομόλογα στην ΕΚΤ ως ενέχυρα και έπαιρνε πίσω ως δάνειο με επιτόκιο 1% τα χρήματα που είχε δώσει στο ευρωπαϊκό κράτος. Πολύ ωραία και κερδοφόρα επιχείρηση. Σε ελάχιστες ημέρες η ευρωπαϊκή τράπεζα κέρδιζε τεράστια ποσά από τη διαφορά επιτοκίου με το οποίο δάνειζε το κράτος από το επιτόκιο με το οποίο δανείζονταν το ποσό που είχε δανείσει το κράτος. Τη διαδικασία αυτή την χρησιμοποίησαν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες, φυσικά και οι ελληνικές. Κέρδισαν από το φθινόπωρο του 2008 έως τα τέλη του 2009 σημαντικότατα ποσά. No problem, αυτός είναι ο καπιταλισμός. Οι ελληνικές τράπεζες έπαιρναν το ρίσκο να έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους πάρα πολλά ελληνικά κρατικά ομόλογα. Και εξαιτίας αυτού του ρίσκου έβγαζαν και μεγάλα κέρδη. Η ΕΚΤ ξέρει και άλλο μονοπάτι

 Η Ευρωπαϊκή Οικονομία, παρ’ όλη την αύξηση των γερμανικών εξαγωγών σε επίπεδα ρεκόρ, διολισθαίνει συνεχώς προς την ύφεση, αφού καταγράφει σχεδόν μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ καταγράφονται σχετικά σταθεροί και αξιόλογοι ρυθμοί ανάπτυξης.  Τα κράτη της Ευρωζώνης, με εξαίρεση τη Γερμανία, δανείζονται με σχετικά υψηλά επιτόκια. Ταυτόχρονα οι ΗΠΑ δανείζονται με μηδενικά, ή ακόμα, αρκετές φορές, με αρνητικά επιτόκια. Έτσι, παρότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εφαρμόζει πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης, η Ευρωζώνη ως σύνολο αντιμετωπίζει μια τριπλή οικονομική κρίση. Κρίση στο τραπεζικό σύστημα, κρίση ύφεσης και κρίση δανεισμού. Συνεπώς τα ευρωπαϊκά κρατικά και εταιρικά ομόλογα θεωρούνται, στις περισσότερες περιπτώσεις, χαμηλής φερεγγυότητας, αφού προέρχονται από μια προβληματική οικονομία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, πέρα από την κρίση στο οικοδόμημα του ευρώ, ο ισολογισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να είναι σε ποσοστό 30% γεμάτος από 10 H D

Είναι η εποχή και η διαδικασία που η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση μετατρέπεται σε παγκόσμια κρίση χρέους. Η οικονομική επιστήμη και κατά συνέπεια οι χρηματαγορές αποδέχονται ότι ένα Δημόσιο Κρατικό Χρέος θεωρείται βιώσιμο όταν κυμαίνεται το πολύ στο 80% του εθνικού ΑΕΠ. Με τον υπερβολικό δανεισμό των κρατών της ευρωζώνης προκειμένου να σωθούν από τα κράτη οι παραπαίουσες ευρωπαϊκές τράπεζες, το δημόσιο χρέος των κρατών της ευρωζώνης εκτινάχτηκε κατά μέσο όρο κοντά στο 100% του συνολικού ΑΕΠ της ευρωζώνης. Οι χρηματαγορές άρχισαν τότε να αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την υπέρπροσφορά ομολόγων από χώρες της ευρωζώνης. Προκειμένου η ΕΚΤ να προλάβει δυσάρεστες καταστάσεις (αύξηση επιτοκίων κλπ.), αποφάσισε να δέχεται ως ενέχυρα κρατικά και εταιρικά ομόλογα με επιτόκιο περίπου 1%. Δηλαδή μια ευρωπαϊκή τράπεζα δάνειζε ένα ευρωπαϊκό κράτος με επιτόκιο περίπου 4,5% από τα δικά της κεφάλαια. Στη συνέχεια η ίδια ευρωπαϊκή

Όταν όμως γύρισαν τα πράγματα (χρεοκοπία του Ελληνικού Κράτος τον Απρίλιο 2010), η ΕΚΤ επέβαλε τον άλλο νόμο του καπιταλισμού: Τον νόμο του ισχυρότερου. Επέστρεψε όσα ελληνικά κρατικά ομόλογα είχε στα χαρτοφυλάκιά της ως ενέχυρα και ζήτησε τα χρήματα που είχε δώσει ως δάνεια. Τα χρήματα όμως δεν υπήρχαν, τουλάχιστον όλα. Τότε οι ελληνικές τράπεζες επέστρεψαν όσα μετρητά είχαν στη διάθεσή τους. Ένας από τους λόγους που στέρεψε η αγορά από ρευστότητα. Τα υπόλοιπα που έλειπαν τα έδωσε το ελληνικό κράτος με τη μορφή εγγυήσεων, κρατικών ομολόγων και μετρητών (κυβέρνηση Καραμανλή περίπου 25 δις ευρώ και κυβέρνηση Παπανδρέου περίπου 65 δις ευρώ). Τώρα υπάρχει και ένα λογιστικό πρόβλημα. Το ελληνικό κράτος έδωσε περίπου 90 δις ευρώ ως εγγυήσεις. Η ΕΚΤ έχει στα χαρτοφυλάκιά της περίπου 130 δις κρατικά και εταιρικά ομόλογα ως ενέχυρα. Ήτοι έχει άλλα 40 δις ευρώ ενέχυρα σε εταιρικά ομόλογα. Δηλαδή 130 δις ευρώ έχουν έρθει στη χώρα από την ΕΚΤ σε μετρητά. Πού βρίσκονται όμως αυτά τα χρήματα; Μήπως σε δάνεια από τις ελληνικές τράπεζες προς τις θυγατρικές τους στο εξωτερικό; Δάνεια που δεν εξέτασε η Black Rock; Εν κατακλείδι, στα κέρδη οι τράπεζες ήταν μόνες τους. Στις ζημιές είχαν παρέα. Τους Έλληνες φορολογουμένους.

σελ. 61 Η συγκλονιστική ιστορία των 16 που επέζησαν επί 72 ημέρες τρώγοντας τα σώματα των νεκρών φίλων τους, μετά την αεροπορική συντριβή στις Άνδεις. Μάιος 24, 2012 11

Οι Ιππότες της Τραπέζης και οι Τραπεζοκόμοι Του Κώστα Βαξεβάνη

12  Hot Doc

«Αν η Αφρική ήταν τράπεζα, θα την είχαν σώσει», έγραφε ένα παλιό σύνθημα. Και σήμερα, τον καιρό της κρίσης και της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, σχεδόν μοιάζει με αξίωμα. Οι τράπεζες δεν περιμένουν την πολιτική που θα ορίσει τη λειτουργία τους. Οι ίδιες χαράσσουν πολιτική. Και οι πολιτικοί ακολουθούν με όλα αυτά τα επιχειρήματα περί «ευστάθειας», «ρευστότητας», «αναγκαίας διάσωσης» και προβληματισμών περί καταθέσεων. Αν έχετε κάποια αμφιβολία γι’ αυτό, σκεφθείτε αν πριν από μερικά χρόνια θα μπορούσατε να φανταστείτε στη θέση του πρωθυπουργού έναν τραπεζίτη.

Τράπεζες ο 1998, όταν ξέσπασε η οικονομική Τπρωθυπουργός κρίση, ο Κώστας Καραμανλής ως διαβεβαίωνε πως οι

ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν γιατί δεν έχουν τοξικά προϊόντα. Λίγο αργότερα όμως τους έδωσε 28 δις και ο Παπανδρέου συνέχισε με άλλα 40. Το 2011 ο Ευάγγελος Βενιζέλος έδωσε 100 εκατομμύρια στην Proton Bank, που ήταν υπό δικαστική διερεύνηση, και στη συνέχεια άλλα 700 εκατομμύρια από τα ποσά που δανειζόμαστε, με όλες τις γνωστές επιπτώσεις. Αμέσως μετά έφτιαξε έναν νόμο που τον αμνήστευε γι’ αυτή του την παρανομία.

Τι συνέβη με τις ελληνικές τράπεζες;

Τίποτα παραπάνω από το ότι αναγκάστηκαν να αποκαλύψουν τη σχέση τους με το πολιτικό κατεστημένο και τον τρόπο που λειτουργούσαν επί δεκαετίες. Η λεγόμενη έλλειψη ρευστότητας των τραπεζών δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της κρίσης, αλλά και της πολιτικής τους. Επί δεκαετίες μάζευαν λεφτά των καταθετών και στη συνέχεια με αυτά τα λεφτά, όπως ακριβώς ο Κοσκωτάς, δανειοδοτούσαν offshore εταιρίες και θυγατρικές τους, από τις οποίες διοχέτευαν χρήμα σε άγνωστη κατεύθυνση. Ο Κοσκωτάς μπροστά τους μοιάζει με αγνό πρόσκοπο. Στην αγορά δημιουργούσαν μια εικόνα ευρωστίας και έσπρωχναν το επενδυτικό κοινό να τις εμπιστεύεται και στη συνέχεια να εξαρτάται με κάθε είδους δάνεια, ακόμη και «για την πιτυρίδα». Οι περισσότερες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έκαναν ήταν εικονικές. Δάνειζαν κάποιες offshore εταιρίες, οι οποίες στη συνέχεια συμμετείχαν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας. Μια αέναη φούσκα με εικονικό χρήμα. Και τι έκαναν οι μέτοχοι; Οι μεγάλοι συμμετείχαν στο παιχνίδι. Έβγαζαν δάνεια για τον εαυτό τους ή για τις εταιρίες τους. Δημιουργούσαν εταιρίες real estate με δάνεια της τράπεζας και στη συνέχεια πουλούσαν κτίρια στην ίδια την τράπεζα ή σε ιδιώτες σε πολλαπλάσιες τιμές από τις πραγματικές. Στο τέλος έσβηναν ίσως και τα δάνεια ως ζημιές. Την πλήρωναν τελικά οι μικρομέτοχοι και οι καταθέτες που αντιμετωπίζουν σήμερα το ενδεχόμενο της κατάρρευσης. Ο καλύτερος εταίρος στις νομιμοφανείς παρανομίες ήταν η Εκκλησία. Δεκάδες Μονές σε όλη τη χώρα (πρώτη και καλύτερη η Μονή Βατοπεδίου) έπαιρναν

δάνεια από τις τράπεζες για να γίνουν μεσίτες. Εκατοντάδες κτίρια χτίστηκαν ή αγοράστηκαν από μοναστήρια και μετά μεταπωλήθηκαν σε πολλαπλά­ σιες τιμές με μια απλή διαδικασία υπερτιμολόγησης και ξεπλύματος χρήματος χωρίς κανέναν έλεγχο. Και οι πολιτικοί;

Πολιτικοί όπως και πολλοί δημοσιογράφοι ήταν άμεσα συνδεδεμένοι με το οικονομικό κατεστημένο των τραπεζών. Οι τραπεζίτες ήταν και χρηματοδότες βουλευτών (τις περισσότερες φορές έμμεσα), ενώ η ίδια η Βουλή νομοθετούσε νόμους για τις τράπεζες. Δεκάδες όροι σε συμβόλαια τραπεζών έχουν κηρυχθεί παράνομοι, αλλά εξακολουθούν να ισχύουν. Τα ίδια τα κόμματα έχουν δανειοδοτηθεί με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, βάζοντας ως υποθήκες μελλοντικές τους χρηματοδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό. Και ποιος ξέρει αν αύριο θα υπάρχουν; Το ίδιο το κράτος όμως έχει κάνει το χειρότερο. Έχει επιτρέψει να μην υπάρχει κανένας ουσιαστικός ελεγκτικός μηχανισμός. Η Τράπεζα της Ελλάδος, γι’ αυτό που αποκαλύφθηκε ως σκάνδαλο Proton, είχε επιβάλλει μετά από ελέγχους 50.000 πρόστιμο. Το άφησε να εξελιχθεί όπως και τις δανειοδοτήσεις σε τόσες τράπεζες. Ανέχθηκε επίσης τη συνεχή δανειοδότηση των ΜΜΕ, χωρίς πραγματικές υποθήκες. Στην υπόθεση του ALTER τα δάνεια δίνονταν με υποθήκες άυλους τίτλους. Δηλαδή τηλεοπτικό προϊόν που μπορεί να στοίχιζε 10.000 και να το κοστολογούσαν πολλαπλάσια. Κάπως έτσι τα «Στρουμφάκια» στο ALTER εκτιμήθηκε πως στοιχίζουν 1 εκατομμύριο ανά επεισόδιο και δόθηκαν τα δάνεια, των οποίων τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Σήμερα ο κίνδυνος να καταρρεύσουν οι τράπεζες επισείεται για να παρθούν μέτρα επί μέτρων. Το επιχείρημα είναι ότι έχουν χάσει από το κούρεμα των ομολόγων. Η αλήθεια είναι πως οι τράπεζες, μέσα από τη σχέση συνδιαλλαγής με το κράτος, έπαιρναν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, τα οποία έδιναν στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα, και δανείζονταν με επιτόκιο 1%. Στη συνέχεια με αυτά τα λεφτά κέρδιζαν δανείζοντας το κράτος με 4,5% και τους ιδιώτες με έως και 8%. Μέρος από αυτά τα χρήματα διοχέτευσαν στις θυγατρικές τους στο εξωτερικό για να κάνουν, όπως έλεγαν, το «ελληνικό θαύμα».Το θαύμα ήταν πως με τα χρήματα αυτά δα­νειοδοτήθηκαν άλλες offshore σε χώρες με ακόμη μικρότερο έλεγχο. Όταν

τα ελληνικά ομόλογα έγιναν κουρελόχαρτα, οι τράπεζες κλήθηκαν από την Κεντρική Τράπεζα να τα αγοράσουν. Λεφτά δεν υπήρχαν. Ήταν τότε που οι κυβερνήσεις Καραμανλή-Παπανδρέου, με το επιχείρημα ότι έπρεπε να δώσουν ρευστό στην αγορά, αναγνώρισαν 70 δις για τις τράπεζες. Με αυτά δεν έπεσε ρευστό στην αγορά, αλλά αγοράστηκαν και πάλι τα ομόλογα. Όταν ήρθε το κούρεμα, οι τράπεζες που είχαν κερδίσει, και ο μέτοχοι που είχαν κερδίσει έμμεσα ακόμη περισσότερα, άρχισαν να μιλούν για την κατάρρευση. Οπότε ήρθε η επανακεφαλαιοποίηση. Αν έχετε αμφιβολία για το ότι όλα γίνονται για τις τράπεζες, υπάρχει και το πρόσφατο παράδειγμα των 18 δις ευρώ. Το ελληνικό κράτος έχει προκαταβάλλει τα λεφτά αυτά, με τα οποία θα πληρωθούν όσοι κατέχουν ομόλογα των ελληνικών τραπεζών. Τα ομόλογα αυτά φυσικά δεν έχουν υποστεί κανένα κούρεμα. Αντίθετα, ο μικροομολογιούχος, ο οποίος έδωσε 100 χιλιάδες για να αγοράσει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, για να στηρίξει την ελληνική οικονομία, έχει χάσει το 1/3 των χρημάτων του. Οι τράπεζες θα σωθούν και πάλι Οι μέτοχοι κυρίως. Τα deal για την αγορά των κρατικών τραπεζών έχουν κλείσει κάτω από το τραπέζι. Όλοι όσοι μιλούσαν για την ανάγκη λειτουργίας των νόμων της αγοράς, ξαφνικά αποκτούν μια επιλεκτική βουβαμάρα. Γιατί να μην ισχύσουν στις τράπεζες οι νόμοι της αγοράς; Γιατί να μην κλείσουν όσες δεν ανταποκρίνονται; Μα για να σωθούν οι καταθέσεις, είναι το επιχείρημα. Είναι αληθινός ο κίνδυνος των τραπεζών; Ναι, είναι, αλλά δημιουργήθηκε από αυτούς που έπρεπε να είναι ήδη φυλακή. Δεν γίνεται; Μα αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που δεν υπάρχει κανένας ελεγκτικός μηχανισμός. Και η Τράπεζα της Ελλάδος τρέχει να καλύψει με ελέγχους εξπρές, πριν ολοκληρωθούν οι εισαγγελικές έρευνες, τον θόρυβο που δημιουργείται. Το γεγονός ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, της ελεγκτικής Αρχής, ήταν και μέτοχος τράπεζας (και στέλεχος σε πολλές από αυτές) προφανώς δεν τον εμποδίζει να ελέγξει τους συνεταίρους και τα πρώην αφεντικά του. Στην Ελλάδα ζούμε.  Μάιος 24, 2012 13

Τράπεζες

ΤτΕ: Tο «Βατικανό» των τραπεζών που καθορίζει την ελληνική οικονομία Η πλημμελής εποπτεία κοστίζει δισεκατομμύρια ευρώ Του Βαγγέλη Σ. Τριάντη

Πιστεύω ότι τα τραπεζικά ιδρύματα είναι πιο επικίνδυνα για τις ελευθερίες μας από την εξουσία, την αστυνομία και τον στρατό μαζί», έλεγε συχνά ο τρίτος κατά σειρά πρόεδρος των ΗΠΑ, Τόμας Τζέφερσον. Κοντά 200 χρόνια μετά, τα λόγια του ηχούν σαν μακάβρια προφητεία, ενώ αποκτούν ιδιαίτερα μεγάλη βαρύτητα όταν η εποπτεία του τραπεζικού συστήματος μιας χώρας επαφίεται σε μια τράπεζα-ανώνυμη εταιρία. Η ΤτΕ αποτελεί ίσως την πλέον κραυγαλέα περίπτωση πιστωτικού ιδρύματος, που η λειτουργία του αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Τα όσα αποκάλυψε σε παλιότερη εκπομπή το «Κουτί της Πανδώρας» θυμίζουν κάτι από «χρηματοπιστωτικό Βατικανό». Η ΤτΕ όχι μόνο δεν είναι κρατική, αλλά πρόκειται για ανώνυμη εταιρία, η οποία διαθέτει την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος και καθορίζει την εγχώρια οικονομική πολιτική μέσω των ελέγχων και των αποφάσεών της. Το ποιοι συμμετέχουν στη μετοχική σύνθεση της εταιρίας είναι κάτι που κανείς δεν γνωρίζει. Η νομοθεσία προβλέπει ότι τη δημοσιοποίηση των στοιχείων μόνο όσων μετόχων κατέχουν ποσοστό 5% και άνω. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το ελληνικό Δημόσιο αποτελεί μετοχική μειοψηφία, καθώς το ποσοστό του δεν ξεπερνά το 6%. Η πιθανότητα να είναι μέτοχος κάποιος που έχει ποντάρει στη χρεοκοπία της Ελλάδας, είτε κάποιος εκ των ξένων δανειστών, φαντάζει αρκετά πιθανή. Επιπλέον, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η ΤτΕ είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο. Πιο απλά, εκτός από εποπτική, ασκεί παράλληλα και εμπορική λειτουργία με απώτερο σκοπό το κέρδος. Ο ελεγκτής είναι παράλληλα και «παίκτης», με συνέπειες επιζήμιες για την ορθή λειτουργία του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Κλώνος» της Τράπεζας της Αγγλίας Η τράπεζα ιδρύθηκε το 1928 με απόφαση της Κοινωνίας των Εθνών και κατ’ επιταγή της Τράπεζας της Αγγλίας. Ήταν η εποχή που η αγγλική λίρα υποχωρούσε ως νόμισμα και τη θέση της καταλάμβανε το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Έτσι η Βρετανία ουσιαστικά «κλωνοποιούσε» την Τράπεζα της Αγγλίας σε όλες τις χώρες που ήλεγχε και έδενε την ισοτιμία της δραχμής με τη στερλίνα, αντί να τη συνδέσει με το δολάριο που γινόταν το νούμερο ένα νόμισμα. Το καταστατικό της ίδρυσης της ΤτΕ θυμίζει κράτος εν κράτει. Καμία ελληνική κυβέρνηση και κανένας οργανισμός δεν μπορεί να παρέμβει ή να επηρεάσει τις αποφάσεις της ΤτΕ, 14 H D

ενώ δεν υπόκειται σε κανέναν έλεγχο. Το άρθρο 5Α1 του καταστατικού ορίζει ρητά ότι «κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, η ΤτΕ και τα μέλη των οργάνων της δε ζητούν, ούτε δέχονται οδηγίες από την Κυβέρνηση ή οργανισμούς. Η Κυβέρνηση και οι λοιποί φορείς πολιτικής εξουσίας δεν επιδιώκουν να επηρεάζουν τα όργανα της Τράπεζας κατά την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων τους». Την ασυλία και την αδιαφάνεια στο εσωτερικό της ΤτΕ ενισχύει και το άρθρο 48 του καταστατικού: «Ούτε εν τω Κεντρικώ Καταστήματι ούτε εν τοις υποκαταστήμασιν αυτής, δικαιούται αντιπρόσωπος του Δημοσίου να ερευνά τα βιβλία της Τράπεζας». Πούλησαν 20 τόνους χρυσού κοψοχρονιάς Το 2003, η διοίκηση της ΤτΕ προχωρά σε μια περίεργη, αν όχι ανεξήγητη, ενέργεια. Από το σύνολο των αποθεμάτων χρυσού που φυλάσσει, βγάζει στο εξωτερικό περί τους 20 τόνους, προβαίνοντας σε αγορές κρατικών ομολόγων. Η επίσημη τοποθέτηση της ΤτΕ ήταν ότι η ύπαρξη αποθεμάτων χρυσού δεν χρησίμευε σε κάτι, καθώς η Ελλάδα πλέον διέθετε ως νόμισμα ευρώ και όχι δραχμή. Ωστόσο η πώληση ξεσήκωσε πολλές αντιδράσεις και εκ των υστέρων αποδεικνύεται ότι ήταν εντελώς λανθασμένη. Καταρχάς η χρονική περίοδος που επελέγη για την πώληση των 20 τόνων χρυσού ήταν η χειρότερη από άποψη κέρδους. Ο χρυσός μετρούσε ήδη δύο δεκαετίες σε καθοδική πορεία, με αποτέλεσμα το ελληνικό δημόσιο να απολέσει υπεραξία ύψους 37 εκατομμυρίων ευρώ. Μια ενδεχόμενη πώληση σήμερα, που η τιμή του χρυσού έχει εκτοξευτεί, θα ήταν αρκετά πιο προσοδοφόρα. Η περίπτωση της Proton Bank Η Proton Banκ αποτελεί ίσως την πιο χαρακτηριστική περίπτωση πλημμελούς εποπτείας από πλευράς ΤτΕ. Για τον λόγο αυτό οι μέτοχοι της Proton Bank κατέθεσαν αγωγή εναντίον της.

οικονομικά στοιχεία. Στην πραγματικότητα, η αληθινή αξία των ιδίων κεφαλαίων της εταιρίας ήταν αρνητική, καθώς παρουσίαζε έλλειμμα 495 εκ. ευρώ. Ωστόσο, η οικονομική αβεβαιότητα του κ. Λαυρεντιάδη δεν λαμβάνεται υπόψη από την ΤτΕ και τον Μάρτιο του 2010 εγκρίνεται η συμμετοχή του στην Proton Bank.

Τα λόγια του εκπρόσωπου του δικηγορικού γραφείου «Markoulakos Law Firm», που έχει αναλάβει και τη νομική εκπροσώπηση των μετόχων, Μιχάλη Μαρκουλάκου, είναι χαρακτηριστικά: «Δυστυχώς, για άλλη μια φορά, μια κρατική εποπτική αρχή ενεργεί πλημμελώς κατά την άσκηση των καθηκόντων εποπτείας που της έχουν ανατεθεί. Το οικονομικό σκάνδαλο της Proton Bank θα είχε σίγουρα αποφευχθεί αν η ΤτΕ τηρούσε τον νόμο και λάμβανε τα απαραίτητα μέτρα εποπτείας, τόσο προληπτικής όσο και κατασταλτικής, σε βάρος του Λαυρέντη Λαυρεντιάδη και της διοίκησης της Proton Bank».

Ο χορός των χρηματοδοτήσεων Η έγκριση ανοίγει την κερκόπορτα για την περαιτέρω αφαίμαξη της τράπεζας από τον κ. Λαυρεντιάδη, μέσω της ανεξέλεγκτης χορήγησης δανείων σε εταιρίες συμφερόντων του. Η Proton Bank χορηγούσε δάνεια ύψους δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ σε νεοσύστατες εταιρίες με μετοχικό κεφάλαιο που δεν ξεπερνούσε τις 60.000 ή 130.000 ευρώ. Τα χρήματα όμως αυτά μεταφέρονταν στη βασική εταιρία του κ. Λαυρεντιάδη, την Alapis ΑΒΕΕ, και στη συνέχεια εξαφανίζονταν.

Το γαϊτανάκι της πλημμελούς εποπτείας από πλευράς ΤτΕ άρχισε να ξετυλίγεται στα τέλη του 2009, όταν ο κ. Λαυρεντιάδης αιτείται την απόκτηση ειδικής συμμετοχής στην Proton Bank. Ωστόσο, την περίοδο εκείνη ο ίδιος και οι εταιρίες του αντιμετώπιζαν ήδη τεράστια οικονομικά προβλήματα. Συγκεκριμένα, η βασική του εταιρία, η Alapis ABΕΕ, είχε οφειλές έναντι τραπεζών συνολικού ποσού 859,5 εκ. ευρώ, ενώ αντιμετώπιζε τεράστιο οικονομικό αδιέξοδο, καθώς οι προσπάθειές της για χρηματοδότηση από το εξωτερικό δεν είχαν καρποφορήσει.

Ωστόσο, η έγκριση των παραπάνω πιστώσεων ήταν παράνομη. Και αυτό διότι υπερέβαιναν τα ανώτατα όρια χρηματοδοτικών ανοιγμάτων που προβλέπει ο νόμος. Συγκεκριμένα, η νομοθεσία ορίζει ρητά ότι ως «μεγάλο χρηματοδοτικό άνοιγμα» (ΜΧΑ) θεωρείται αυτό που ξεπερνά το 10% των ιδίων κεφαλαίων της τράπεζας. Επειδή όμως, όπως είναι προφανές, τα ΜΧΑ συνεπάγονται αυξημένο κίνδυνο για τις τράπεζες, η υπέρβαση εκ μέρους της τράπεζας του ορίου του 25% των ιδίων κεφαλαίων της ανά ΜΧΑ απαγορεύεται βάσει νόμου. Κάτι τέτοιο όμως δεν λήφθηκε υπόψη στην περίπτωση της Proton Bank.

Την ίδια περίοδο, ο κ. Λαυρεντιάδης είχε εμπλακεί σε επιχειρηματικό σκάνδαλο εκατομμυρίων ευρώ με τη δεύτερη εταιρία του, τη Νεοχημική ΑΒΕΕ, την οποία είχε πουλήσει στον αμερικανικών συμφερόντων όμιλο Carlyle με παραποιημένα

Ήδη από τα τέλη του 2009 τα χρηματοδοτικά ανοίγματα της Proton προς τις επιχειρήσεις του ομίλου Alapis ανέρχονταν σε 201,135 εκ. ευρώ, την ίδια ώρα που το όριο των 25% ήταν στα 77,5 εκ. ευρώ. Δηλαδή, τα ανοίγματα της Proton προς τον  Μάιος 24, 2012 15

Τράπεζες όμιλο Alapis υπερέβησαν το νόμιμο όριο κατά 123,635 εκ. ευρώ. Παρά την υπέρβαση όμως, τρεις μήνες μετά η ΤτΕ ενέκρινε την απόκτηση της ειδικής συμμετοχής του κ. Λαυρεντιάδη στην τράπεζα, ζητώντας του απλώς να επαναφέρει τα ΜΧΑ στα νόμιμα όρια. Τρεις μήνες μετά η Proton ενημέρωσε την ΤτΕ ότι η υπέρβαση του ΜΧΑ είχε οριστικά εξαλειφθεί. Ωστόσο, σε έλεγχο που διενήργησαν οι επιθεωρητές της ΤτΕ, Μ. Μαρτάκης και Ε. Κοσμά, διαπίστωσαν ότι τα ΜΧΑ όχι μόνο δεν είχαν εξαλειφθεί, αλλά είχαν αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Παρ’ όλα αυτά, η ΤτΕ δεν έλαβε κανένα μέτρο και απλώς συνέστησε στον κ. Λαυρεντιάδη να συμμορφωθεί. Στέγνωσε το Ταμείο Εγγύησης Το σκάνδαλο όμως στην υπόθεση της Proton δεν σταματά εδώ. Στην προσπάθεια για τη διάσωση του συνόλου των καταθέσεων, το Ταμείο Εγγύησης και Εξασφάλισης Καταθέσεων (ΤΕΚΕ) αναγκάστηκε να καταβάλλει περισσότερα από 850 εκ. ευρώ. Το αποτέλεσμα ήταν να ρευστοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονταν στο όνομα του ΤΕΚΕ και πλέον να μην υπάρχει άλλο ζεστό χρήμα, αλλά μόνο λογιστικό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σε μια ενδεχόμενη κατάρρευση οποιουδήποτε χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, η εγγύηση των καταθέσεων έως και 100.000 ευρώ θα αποτελέσει όνειρο θερινής νυκτός.

Όπως αναφέρει στο HOT DOC ο πρόεδρος του ΔΣΑ Γιάννης Αδαμόπουλος, «Η ΤτΕ ως θεσμικό όργανο του κράτους ασκεί δημόσια εξουσία. Οι ετήσιες οικονομικές εκθέσεις που συντάσσονται με επιμέλειά της αποτυπώνουν επακριβώς την εκάστοτε κατάσταση των δημοσιονομικών μας. Κατά συνέπεια, η τραγική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και η ύπαρξη του υπέρογκου κρατικού χρέους ήταν γνωστές στην ΤτΕ από το 2009. Παρ’ όλα αυτά επέλεξε να προβαίνει σε επενδύσεις σε τίτλους του ελληνικού δημοσίου με χρήση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων, έχοντας απόλυτη επίγνωση του επισφαλούς χαρακτήρα της εν λόγω επένδυσης».

Ζημιά 17 δισ. ευρώ στα Tαμεία Η κορωνίδα όμως των σκανδάλων ήταν η ζημία ύψους 17 δισ. ευρώ που υπέστησαν τα ασφαλιστικά ταμεία, λόγω του κουρέματος των ομολόγων, για τα οποία και πάλι οι ευθύνες της ΤτΕ είναι τεράστιες. Η υπόθεση αφορά τις τοποθετήσεις των διαθέσιμων κεφαλαίων των ασφαλιστικών ταμείων και των λοιπών ΝΠΔΔ σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Τα παραπάνω συνιστούν το Κοινό Κεφάλαιο, το οποίο διαχειρίζεται η ΤτΕ στα πλαίσια του νόμου 2469/1997. Οι ευθύνες της ΤτΕ συνίστανται στο γεγονός ότι εξακολούθησε να προβαίνει σε τοποθετήσεις ομολόγων, παρά το γεγονός ότι το επερχόμενο κούρεμα αποτελούσε κοινό μυστικό στην αγορά. Για τον λόγο αυτό έξι επιστημονικοί φορείς (ΤΕΕ, Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία, Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, Συμβολαιογραφικός Σύλλογος Εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου, και η Ομοσπονδία Δικαστικών Επιμελητών Ελλάδος) κατέθεσαν μήνυση εναντίον της.

Το πλέον σκανδαλώδες είναι το γεγονός ότι η ΤτΕ ουδέποτε ενημέρωσε τις διοικήσεις των ταμείων. Λειτούργησε καθαρά σαν να πρόκειται για δικά της περιουσιακά στοιχεία και όχι για την περιουσία του ελληνικού λαού. Οι ευθύνες είναι τεράστιες, καθώς θα μπορούσε να είχε αποφύγει τις επιζήμιες όπως αποδείχθηκαν τοποθετήσεις. «Ο κίνδυνος και οι δυσανάλογες απώλειες για τα ταμεία σαφέστατα μπορούσαν να προβλεφθούν και να αποφευχθούν», υπογραμμίζει ο κ. Αδαμόπουλος, και συμπληρώνει: «οι επενδύσεις έγιναν ανεξέλεγκτα και χωρίς καμία προσοχή και επιμέλεια, κατά τρόπο που Μάλιστα η τροποποίηση του κανοισοδυναμούσε με προφανή βλάβη του νισμού φαίνεται να μην έγινε από τη δημοσίου συμφέροντος». διοίκηση, αλλά με εντολές κάποιου υπαλλήλου, του διευθυντή της ΔιεύΗ ΤτΕ στην υπηρεσία των κερδοσκόπων θυνσης Οργάνωσης. Η νομική υπηρεΕκτός των άλλων, η ΤτΕ φέρεται να είναι σία της ίδιας της τράπεζας με τέσσερις υπεύθυνη για ένα από τα μεγαλύτερα γνωμοδοτήσεις εντόπισε τον κίνδυνο σκάνδαλα κερδοσκοπίας σε βάρος της «κερδοσκοπίας και χειραγώγησης που Ελλάδας, το οποίο στη γλώσσα των οι- δημιουργεί αυτή η απόφαση», αλλά κονομολόγων αποκαλείται «υποτιμητική υλοποιήθηκε όλως περιέργως η απόφακερδοσκοπία». Η διεθνής πρακτική δί- ση ενός υπαλλήλου τον οποίο κάλυψε νει σε κάποιον το δικαίωμα, παρότι δεν η τράπεζα.

16 H D

κατέχει ομόλογα, να τα πουλήσει και να εμφανίσει τους τίτλους μέσα σε διάστημα τριών ημερών. Αν δεν το κάνει, θα υποστεί κυρώσεις. Και αυτό διότι μπορεί κάποιος κερδοσκόπος να σορτάρει. Να πουλήσει δηλαδή ομόλογα που δεν έχει ακριβά, η πώληση να ρίξει τις τιμές και στη συνέχεια να αγοράσει φτηνά ομόλογα, τα οποία θα παρουσιάσει στον αγοραστή μέσα σε τρεις μέρες. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει κέρδος, αλλά παράλληλα εκτοξεύονται οι τιμές των spread. Όσο μεγαλύτερο χρόνο έχει στη διάθεσή του για να σορτάρει, τόσο πιο εύκολα κερδοσκοπεί. Τον Οκτώβριο του 2009, η ΤτΕ επιμήκυνε τον χρόνο των τριών ημερών (Τ+3) για να παραδώσει κάποιος τα ομόλογα στον αγοραστή σε δέκα μέρες (Τ+10). Έδωσε χρόνο στους κερδοσκόπους να «παίξουν» με τα ελληνικά ομόλογα με ασφάλεια. Το επιχείρημα της τράπεζας ήταν πως επρόκειτο για «τεχνικό θέμα που προέκυψε από το σύστημα της αυτοματοποιημένης επανεισαγωγής». Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Και αυτό διότι η ΤτΕ αποφάσισε παράλληλα να μην επιβάλλονται κυρώσεις σε όποιον κερδοσκόπο δεν παρέδιδε τα ομόλογα στον αγοραστή τους και μετά τη λήξη της μεγάλης προθεσμίας των 10 επιπλέον ημερών. Οι κερδοσκόποι έτριβαν τα χέρια τους από χαρά.

Όταν η Τράπεζα δεν έχει τον Θεό της Η Τράπεζα Marfin και ο όμιλος MIG, υπό τον Αντρέα Βγενόπουλο, χαρακτηρίστηκαν τα τελευταία χρόνια ως επενδυτικό θαύμα. Μεγάλες επενδύσεις, σχέσεις με επενδυτές του εξωτερικού, εξαγορά εταιριών και ένα εταιρικό προφίλ στηριγμένο στην προσωπική αντίληψη του ιδρυτή τους, που ήθελε να δείχνει πως δεν μοιάζει με κανέναν άλλο. Και δεν έμοιαζε. Μόνο που το θαύμα κρατά τρεις μέρες. Τα προβλήματα στον όμιλο MIG είναι πια εμφανή. Οι συνδεδεμένες με τον MIG τράπεζες δεν έχουν την αίγλη που εμφάνιζαν και το ερώτημα –όπως για όλες τις τράπεζες– είναι αν έχουν και λεφτά. Κι όμως, η Marfin Bank είχε προνομιακή σχέση με τον Θεό και τα θαύματα. Είναι η τράπεζα με ειδίκευση στη χρηματοδότηση μοναστηριών που γίνονται ξαφνικά επενδυτές. Δύο ιερά σκάνδαλα, ένα στη Μονή Εμαούς και βέβαια αυτό του Βατοπεδίου, προέκυψαν από μια επιχειρηματική δραστηριότητα με τις «ευλογίες» του Θεού και τη χρηματοδότηση από τις τράπεζες του ομίλου Marfin. Του Κώστα Βαξεβάνη

αποκάλυψη του σ κανδάλου η του Βατοπεδίου από το «Κουτί της Πανδώρας», το 2008, ξεδίπλωσε

τα επόμενα 4 χρόνια το κουβάρι μιας πολιτικοοικονομικής συνδιαλλαγής. Μια χούφτα μοναχοί, οι οποίοι αντικατέστησαν το Ευαγγέλιο με το μπλοκ επιταγών, κατάφεραν να εξασφαλίζουν δημόσια γη που δεν τους ανήκε και στη συνέχεια να την ανταλλάσσουν με ακριβά φιλέτα γης σε όλη την Ελλάδα. Γράφτηκαν χιλιάδες σελίδες για υπουργούς, το Μέγαρο Μαξίμου, τις offshore εταιρίες που δημιουργήθηκαν για να τζογάρουν, αλλά ελάχιστα για μια οικονομική προϋπόθεση του σκανδάλου: τη σχέση με τις τράπεζες. Αν δεν υπήρχαν οι τράπεζες, δεν θα υπήρχε σκάνδαλο Βατοπεδίου. Οι τράπεζες ήταν αυτές που έδωσαν τα πρώτα κεφάλαια στην ομάδα Εφραίμ για να αγοράσει ακίνητα. Και ο Άκης Τσοχατζόπουλος ήταν αυτός που «εκπαίδευσε» το Βατοπέδι στο πώς γίνονται οι αποτελεσματικές και κρυφές μπίζνες με τις offshore εταιρίες του. Οι τράπεζες Πειραιώς, Εμπορική και εκείνες του ομίλου Marfin δίνουν δάνεια στο Βατοπέδι, το οποίο ξεκινά το real estate. Λίγο αργότερα, όμως, το παιχνίδι επεκτείνεται. Το Βατοπέδι, με τη δανειοδότηση της Marfin, παίρνει δάνεια με οποία αγοράζει ακίνητα, αλλά κυρίως μετοχές του ομίλου MIG. Είναι η εποχή της ευστάθειας των τραπεζών και βέβαια της ασυδοσίας και των κερδών τους. Τραπεζίτες πηγαινοέρχονται με ελικόπτερα στο Άγιο Όρος,

παίρνουν κομποσκοίνια και αφήνουν συμβόλαια χρηματοδότησης. Άκης ο «εκπαιδευτής» Το 2007, η Ιερά Μονή Βατοπεδίου κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα επένδυση για μοναστήρι. Αγοράζει ένα κτίριο στην οδό Κηφισίας 7, έναντι έξι εκατομμυρίων ευρώ. Η αγορά γίνεται με δάνειο από την τράπεζα Marfin Egnatia Bank και πωλητής είναι η offshore εταιρία TORCASO. Σήμερα είναι γνωστό από την εισαγγελική έρευνα πως αποτελούσε μία από τις offshore εταιρίες του Άκη Τσοχατζόπουλου, μέσω των οποίων γινόταν το ξέπλυμα χρήματος από μίζες με την αγοραπωλησία ακινήτων. Η ανάληψη του δανείου από τη Marfin γίνεται με έξι επιταγές του ενός εκατομμυρίου. Πέντε από τις επιταγές (5 εκατομμύρια) κατατέθηκαν από τον Γιώργο Σαχπατζίδη σε λογαριασμό που διατηρούσε. Το ένα εκατομμύριο όμως αναλήφθηκε σε μετρητά από τον ίδιο. Η Marfin, αν και βλέπει πως το ένα εκατομμύριο προέκυπτε από επιταγές που είχε εκδώσει η ίδια για δάνειο, δεν θεωρεί αναγκαίο να ενημερώσει την Αρχή για την αντιμετώπιση ξεπλύματος μαύρου χρήματος, 

Τράπεζες

ότι δηλαδή ένα πρόσωπο τρίτο που δεν η οποία ήταν αντικείμενο εξαγοράς σχετιζόταν με τις εταιρίες πραγματοποί- του MIG.   4 εκατομμύρια δόθηκαν για συμμεησε μια περίεργα μεγάλη ανάληψη. τοχή στην εταιρία Singular Logic,του Ένα χρόνο αργότερα, ο μοναχός Ευδό- ομίλου MIG. κιμος κάνει ανάληψη 500.000 ευρώ από   600.000 πήγαν στην ΑΝΘΕΜΙΑΣ, λογαριασμό του Βατοπεδίου, χωρίς και εταιρία στην οποία συμμετείχε το Βαπάλι να ενημερωθεί η Αρχή για το μαύ- τοπέδι και έπαιξε ρόλο στις ανταλλαγές. ρο χρήμα. Η περίεργη οικειότητα που   21,7 εκατομμύρια εξόφλησαν προηφαίνεται από τις συναλλαγές Βατοπεδί- γούμενα δάνεια σε τράπεζες του ομίλου ου και Marfin στην υπόθεση που εμπλέ- Marfin. κεται η offshore Τσοχατζόπουλου είναι   22,7 εκατομμύρια δόθηκαν για αγορά επιπλέον μετοχών MIG. ένα τμήμα των καλών τους σχέσεων. Όπως πλέον έχει αποδειχθεί από το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος, που προέκυψε μετά από αίτημα των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών που διερεύνησαν το σκάνδαλο Βατοπεδίου (και όχι με πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως θα έπρεπε),από τις 30 Ιουνίου 2006 έως τις 8 Αυγούστου 2008 η Τράπεζα Marfin χρηματοδότησε τη Μονή Βατοπεδίου με 156,9 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια. Το εντυπωσιακό δεν είναι ότι ένα μοναστήρι δανειοδοτείται σαν να είναι η μεγαλύτερη πετρελαϊκή επιχείρηση στη χώρα, αλλά το τι ακριβώς γίνονται τα δάνεια. Σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, τα 115 από τα 157 εκατομμύρια δίνονται για την αγορά μετοχών των εταιριών του ομίλου MIG. Δηλαδή οι τράπεζες που σχετίζονται με τον όμιλο MIG δανειοδοτούν το Βατοπέδι και τα χρήματα ανακυκλώνονται ως αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Όλα καλά κι όλα ωραία

Τα δάνεια από τις τράπεζες του ομίλου Marfin μοιράστηκαν ως εξής:   30,2 εκατομμύρια τοποθετήθηκαν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του MIG, που έγινε τον Ιούλιο του 2007. (Θα δούμε παρακάτω πώς ακριβώς έγινε αυτή η αύξηση των 5,2 δις.)   6,3 εκατομμύρια τοποθετήθηκαν σε μετοχές του ΥΓΕΙΑ του ομίλου MIG.   4,79 εκατομμύρια τοποθετήθηκαν σε μετοχές της Marfin Popular Bank, που αποτελούσε βασικό κομμάτι στο τραπεζικό σύστημα του MIG.   10,4 εκατομμύρια δόθηκαν για να αγοραστούν μετοχές της VIVARTIA, 18  Hot Doc

πηγάδι της υποτιθεμένης αστάθειας των τραπεζών που θα κληθούμε να πληρώσουμε όλοι, για να μην καταρρεύσουν οι τράπεζες. Αρκεί να έχεις άδεια τράπεζας

Καμία από τις καταγγελίες ή τα δημοσιεύματα που έβαζαν θέμα λειτουργίας των τραπεζών δεν οδήγησε σε έλεγχο από τα θεσμικό όργανα. Όσα πορίσματα ελέγχου βγήκαν, ήταν αποτέλεσμα αιτημάτων από επιτροπές της Βουλής ή εισαγγελείς. Οι τράπεζες δεν ελέγχονται, αλλά και όταν ελέγχονται, οι ελεγκτές διατυπώνουν αμφιλεγόμενες εκφράσεις που «νομιμοποιούν» τους παραβάτες. Το κοινό μυστικό είναι ένα: να μην διαταραχτεί η «τραπεζική ευρυθμία» και να μην αρχίσουν να βγαίνουν τα άπλυτα στη φόρα. Ή, αλλιώς, μεταξύ κατεργαρέων... κοινές μετοχές.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η «επένδυση» 30 εκατομμυρίων σε μετοχές του ΟΤΕ. Το Βατοπέδι εμφανίζεται να αγοράζει μετοχές από 12.9.2007 έως 14.9.2007. Τις πουλάει αμέσως μετά τις εκλογές (20.9) και επενδύει τα λεφτά σε εταιρίες συμφερόντων του ομίλου. Το παιχνίδι με τις μετοχές δεν είναι άσχετο με την πώληση του ΟΤΕ στον γερμανικό τηλεπικοινωνιακό κολοσσό. Μία από τις πιο σ υ ν ηθισμέ νες λειτουργίες που εμφανίζουν τις άδειες Η μονή Βατοπεδίου παίρνει τα δάνεια τράπεζες με γεμάτα ταμεία είναι οι αυμε εγγυητή την κυπριακή Rassadel, η ξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Είναι γνωοποία τότε εμφανιζόταν ως εταιρία ιδι- στό πως οι τράπεζες δανείζουν φίλιες οκτησίας του Άθου Κοιρανίδη. Η εται- εταιρίες ή πρόσωπα για να κάνουν αύρία έχει μετοχικό κεφάλαιο μόλις 1.000 ξηση κεφαλαίου στις ίδιες τις τράπεζες, λίρες Κύπρου, αλλά εγγυάται τη δανει- ανακυκλώνοντας ουσιαστικά αέρα. Χωοδότηση 175 εκατομμυρίων. Επιπλέον, ρίς ίδια κεφάλαια, αλλά με τα λεφτά των όπως προκύπτει από τα έγγραφα, την καταθετών. Σε μια άλλη διαδικασία, οι εποχή εκείνη δεν διαθέτει καν νομιμο- τράπεζες δανείζουν εταιρίες συγγενών μετοχικών συμφερόντων για να εμφαποίηση στην Ελλάδα. νιστούν εύρωστες και να προσελκύσουν Το Βατοπέδι εμφανίζεται να βάζει επενδυτικό κοινό στο χρηματιστήριο. Το ως υποθήκη ακίνητα αξίας 40 εκατομ- παιχνίδι αυτό παίχτηκε πολύ συχνά, με μυρίων, ενώ για το υπόλοιπο ποσό (117 την ανοχή των ελεγκτικών μηχανισμών εκατομμύρια) μπαίνουν ως υποθήκη στην Ελλάδα. οι ίδιες οι μετοχές. Αυτό είναι μια διαδικασία που επιτρέπεται, αρκεί, σε Από την Επιτροπή της Βουλής που περίπτωση πτώσης των μετοχών, ο δα- ερευνούσε το σκάνδαλο Βατοπεδίου νειολήπτης να καλύπτει το ποσό της προέκυψαν στοιχεία που έθεταν ερωδιαφοράς. Αυτό δεν έγινε ποτέ. Η τρά- τήματα για τη λειτουργία του ομίλου πεζα, μέσα από ένα πλαίσιο δανειοδό- MIG και τη χρήση των τραπεζών που τησης που εμπεριείχε offshore εταιρίες σχετίζονταν μαζί του. Τα στοιχεία δεν και παράτυπες λειτουργίες, δημιούργη- ερευνήθηκαν ποτέ. σε πιστωτικό κίνδυνο. Οι μετοχές της Το 2007, ο όμιλος MIGπροχώρησε στην Marfin έχουν απογειωθεί σε ποσοστό αύξηση του μετοχικού του κεφαλαίου μεγαλύτερο από 92% και είναι αμφίβο- με το εντυπωσιακό ποσό των 5,2 δις. Η λο αν θα μπορέσουν να αποπληρωθούν αύξηση του κεφαλαίου δημιούργησε τα δάνεια που δόθηκαν με αυτό τον εικόνα ευρωστίας στον όμιλο και ευνότρόπο. Η μαύρη τρύπα, την οποία δεν ησε τις επενδυτικές του κινήσεις. Όπως θέλησαν να ελέγξουν ούτε η Τράπεζα όμως αποκαλύπτεται από πόρισμα της της Ελλάδος ούτε η Επιτροπή Κεφαλαι- ΤΤΕ, η Marfin έδωσε μετοχοδάνεια αγοράς, ενδεχομένως να ριχτεί μέσα στο σε φυσικά και νομικά πρόσωπα αξίας

801 εκατομμυρίων ευρώ για να συμμετάσχουν στην αύξηση κεφαλαίου του MIG. Ποσό που ήταν πάνω από το επιτρεπόμενο που μπορούσε να δώσει η τράπεζα. Επιπλέον δάνεια 1,8 δις δόθηκαν σε συνδεδεμένες με τον MIG επιχειρήσεις για τη στήριξη των μετοχών εταιριών του ομίλου. Εντυπωσιακό είναι πως 400 εκατομμύρια ευρώ δάνειο δόθηκε στην εταιρία Dubai Investment Group, βασικό μέτοχο των εταιριών MIG και Marfin Popular. Η αραβική εταιρία εμφανίστηκε το 2006 ως ο μεγάλος επενδυτής στον MIG, που θα έφερνε άλλον αέρα. Η άφιξη της Dubai Investment ήταν πόλος έλξης και για άλλους επενδυτές. Κανένας δεν γνωρίζει αν η επένδυση δεν ήταν τίποτε άλλο από μια ανακύκλωση χρημάτων του δανείου, για να αλλάξει η εικόνα και η θέση του ομίλου MIG στην αγορά. Η πρακτική αυτή της Marfin εντοπίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στο σύνολο των τραπεζών. Μπορεί όμως να εντοπιστεί με στοιχεία μόνο σε περίπτωση που κάποιος αναγκαστικός έλεγχος ανοίξει μια τρύπα στο στεγανό των τραπεζών. «Αρκεί να έχεις μια άδεια τράπεζας», λέει ένας παλιός τραπεζίτης. Μπορείς να γίνεις επενδυτής, επιχειρηματίας, συναλλασσόμενος με τα κόμματα και σίγουρα πλούσιος. Άλλωστε, ζούμε στη χώρα που έχει φτωχές επιχειρήσεις και τράπεζες, αλλά πλούσιους επιχειρηματίες και τραπεζίτες. Αν ήθελε να βρει άκρη το κράτος, αντί για επανακεφαλαιοποίηση με το επιχείρημα της τρύπας που οι ίδιες οι τράπεζες δημιούργησαν, θα μπορούσε απλώς να κάνει έλεγχο περιουσιακών στοιχείων. Τις τράπεζες δεν τις έκανε φτωχές η κρίση, αλλά η χρήση.  Μάιος 24, 2012 19

Τράπεζες

Τραπεζική Σαλλάτα Των Κώστα Βαξεβάνη, Αντιγόνης Μιχοπούλου

τις 2 Απριλίου συνέβη ένα από «Δεν έχουμε καμία κρυφή ατζέντα τη λειτουργία ενός ολόκληρου μηχανιΣ τα παράδοξα –αν και όχι ασυνήθι- απλώς μεταφέρουμε μέσω του ρεπορ- σμού με offshore εταιρίες στην Πειραιώς στα– της ελληνικής δημοσιογραφίας. τάζ μας τα γεγονότα. Όπως είναι λογικό και δανειοδοτήσεις που, αφού δίνονταν,

Μεγάλη μερίδα των Μέσων Ενημέρωσης μετέδωσε με ιδιαίτερη ένταση μια διάψευση της Τράπεζας Πειραιώς σε δημοσίευμα του Reuters. Παραδόξως δεν είχε δημοσιοποιήσει ποτέ τι έλεγε το διεθνές πρακτορείο. Κάποιος που άκουγε τη διάψευση μπορούσε να υποθέσει πως κάτι είχε χάσει. Όποιος όμως παρακολουθούσε την ειδησεογραφία των ημερών, ανακάλυπτε πως ήταν μια διάψευση «εν κενώ». Διάψευση χωρίς είδηση. Τι συνέβαινε λοιπόν με τα ελληνικά ΜΜΕ; Προφανώς μία από τις πολλές συμπτώσεις. Έπαιζε μια είδηση που σχετιζόταν με κάποιον που ήταν συμπτωματικά διαφημιζόμενος σε αυτά, τους είχε δανειοδοτήσει και (συμπτωματικά) κάποια είχαν και μετοχική σχέση μαζί του. Συμπτωματική Δημοσιογραφία. Των συμπτωμάτων.

Ο Στίβεν Γκρέι είναι από τους πιο αποτελεσματικούς ερευνητές του Reuters. Όταν έβαλε την υπογραφή του στο δημοσίευμα που στρεφόταν εναντίον της οικογένειας Σάλλα και των «εταιρικών» σχέσεων που είχε με την Τράπεζα Πειραιώς, προφανώς γνώριζε τι έκανε. Ο Γκρέι κατηγορούσε τον πρόεδρο της τράπεζας, Μιχάλη Σάλλα, πως είχε δημιουργήσει με την οικογένειά του μια σειρά από εταιρίες που έπαιρναν δάνεια από την Πειραιώς και στη συνέχεια με αυτά αγόραζαν ακίνητα, τα οποία μεταπωλούσαν σε μεγαλύτερες τιμές στην Πειραιώς. Όταν ο Βρετανός δημοσιογράφος Stephen Grey έκανε τις αποκαλύψεις, μέσω το Reuters για την Τράπεζα Πειραιώς, τον πρόεδρο της και συγγενικά του στελέχη, θα περίμενε κανείς να δημιουργηθεί σάλος στον ούτως ή άλλως εύθραυστο τραπεζικό τομέα. Αντί για αυτό, είχαμε μια πρωτοφανή σιωπή από τα Μέσα Ενημέρωσης που δεν μπήκαν καν στο κόπο να αξιολογήσουν τα δεδομένα που έφερνε το ρεπορτάζ στην επιφάνεια. Μιλώντας στο Hot Doc ο δημοσιογράφος του Reuters δήλωσε: 20  Hot Doc

είμαστε ανοικτοί σε διορθώσεις αν έχουμε καταγράψει κάτι λάθος, αλλά στην προκειμένη περίπτωση στηρίζουμε το ρεπορτάζ όπως αυτό δημοσιεύτηκε και συνεχίζουμε τη δημοσιογραφική έρευνα πάνω στο θέμα».

Η τράπεζα απάντησε στον Γκρέι αρχικά καταλογίζοντάς του σκοπιμότητες ενάντια στις ελληνικές τράπεζες και στη συνέχεια αναφερόμενη στις πηγές του, τις οποίες χαρακτήρισε αναξιόπιστες. Μερικές μέρες μετά κατέθεσε και μια αγωγή, με την οποία του ζητούσε 50 εκατομμύρια ευρώ. Ποιες όμως ήταν οι «αναξιόπιστες» πηγές; Η Αγγελική Αγούλου, πρώην διευθύντρια της Τράπεζας Πειραιώς στη Ζάκυνθο, την οποία η τράπεζα έχει κατηγορήσει για κατάχρηση εκατομμυρίων ευρώ και εκβίαση. Η κυρία Αγούλου δεν μας ήταν άγνωστη. Από την έρευνα, στην παρακολούθηση Τον Δεκέμβριο του 2011 ξεκινήσαμε στο «Κουτί της Πανδώρας» μια μεγάλη έρευνα για τις ελληνικές τράπεζες. Η υπόθεση που μας κίνησε το ενδιαφέρον ήταν στο υποκατάστημα της Πειραιώς στη Ζάκυνθο. Η Πειραιώς τα τελευταία χρόνια εμφανιζόταν να πέφτει θέμα καταχρήσεων από στελέχη της σε όλη την Ελλάδα. Σαν να μην λειτουργούσαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί. Η μεγαλύτερη κατάχρηση είχε γίνει στη Ζάκυνθο. Ο δήμος Ζακύνθου φαινόταν να έχει πάρει ένα δάνειο που σχετιζόταν με την κατάχρηση. Όταν ξεκίνησε η έρευνα, το Δημαρχείο πήρε φωτιά και τα αποδεικτικά στοιχεία καταστράφηκαν. Η πρώτη επαφή που κάναμε ήταν με την κατηγορούμενη για κατάχρηση, Αγγελική Αγούλου, η οποία υποστήριξε πως δεν είχε κάνει καμία κατάχρηση, αλλά η τράπεζα προσπαθούσε να την φοβίσει για πράγματα που ήξερε. Εναντίον της ασκήθηκε δίωξη, αλλά η ίδια είχε στα χέρια της έναν ολόκληρο φάκελο που υποστήριζε πως αποδείκνυε

περνούσαν στην τράπεζα ως ζημιές.

Η έρευνά μας συνεχίστηκε τους επόμενους μήνες και ξαφνικά προέκυψε ένα πολύ σοβαρό θέμα. Ο οικονομικός εισαγγελέας Γρηγόρης Πεπόνης κατήγγειλε πως κάποιοι δημοσιογράφοι προσπάθησαν να τον εκβιάσουν για την υπόθεση που, όπως διέρρευσε, αφορούσε την Πειραιώς. Λίγο αργότερα έγινε η δημοσίευση του Reuters και μερικές ώρες πριν γραφτούν αυτές οι γραμμές μάθαμε πως οι τηλεφωνικές μας συνομιλίες με την κυρία Αγούλου έχουν καταγραφεί από επίσημη παρακολούθηση, η οποία ξεκίνησε μετά από καταγγελίες της Πειραιώς πως το πρώην στέλεχός της τους εκβιάζει. Το επίσης σημαντικό είναι πως όποια sites αναφέρθηκαν στο επίμαχο θέμα της Πειραιώς έχουν κληθεί να δώσουν εξηγήσεις μέσα από μια τραβηγμένη λογική περί πιθανής συμμετοχής σε εκβίαση. Τα νέα ήθη περί ελεύθερης δημοσιογραφίας συμπληρώνονται από ασφαλιστικά μέτρα που ζητά η τράπεζα εναντίον όποιου γράψει για το θέμα, με το επιχείρημα ότι «κινδυνεύει η ευστάθεια των τραπεζών». Με το ίδιο επιχείρημα ο Βενιζέλος είχε δώσει 700 εκατομμύρια στην Proton. Offshore να φάνε και οι κότες Η Αγγελική Αγούλου είναι υπόδικη για όσα της καταλογίζει η Τράπεζα Πειραιώς, αλλά ταυτόχρονα έχει κάνει σοβαρές καταγγελίες, οι οποίες ελέγχονται από το ΣΔΟΕ. Βασικός κορμός των καταγγελιών της είναι ένα έγγραφο, στο οποίο περιλαμβάνονται 21 εταιρίες. Το έγγραφο αυτό, όπως επιμένει η ίδια, προέρχεται από την τράπεζα και εμφανίζει τα δάνεια αυτών των εταιριών. Έχουν πάρει συνολικά δάνεια 247.068.485 ευρώ. Δίπλα στο όνομα κάποιων εταιριών υπάρχει ένας αστερίσκος, ο οποίος παραπέμπει σε μια διευκρινιστική σημείωση. Στη σημείωση γράφει: «για τις εταιρείες με αστερίσκο, με την από 12/12/2008 απόφαση της

Επιτροπής Αναδιάρθρωσης προβλέφθηκε η Ρύθμιση-Απόσβεση των οφειλών τους». Αρκετές μάλιστα από τις εταιρίες φαίνεται να ανήκουν σε στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς ή συγγενείς του προέδρου της τράπεζας Μιχάλη Σάλλα (στη σύζυγό του, την κόρη τους, τον γιο τους και τον γαμπρό τους). Δηλαδή, σ ύμφωνα με όσ α έχει καταγγείλει η Αγούλου, η τράπεζα χρηματοδοτούσε εταιρίες που είχαν σχέση με την ίδια ή με τον Σάλλα, και στη συνέχεια έσβηνε τα δάνεια περνώντας τα στις ζημιές της. Τη χρονιά που γίνεται αυτό, η τράπεζα πραγματικά εμφανίζεται από τον ισολογισμό της να κάνει μείωση μετοχικού κεφαλαίου και στη συνέχεια αυξήσεις, αλλά είναι αδύνατο να εντοπίσει κάποιος αν οι ζημιές είναι εκείνες για τις οποίες μιλά το πρώην στέλεχός της. Το επίμαχο έγγραφο, όπως υποστηρίζει η Αγούλου, προέρχεται από το αρχείο του στελέχους της τράπεζας Ιωάννη Βιγγόπουλου και της το παρέδωσε η γραμματέας του. Η γραμματέας Ε.Λ. έχει καταθέσει πως πραγματικά φωτοτύπησε και παρέδωσε το έγγραφο, αλλά δεν της είπε ποτέ ότι αυτές οι εταιρίες ανήκουν στην οικογένεια Σάλλα ή σε στελέχη της τράπεζας. Η αλήθεια όσων καταγγέλλει η Αγούλου μπορεί να επιβεβαιωθεί πλήρως μόνο από την τράπεζα, η οποία έως τώρα έχει αρνηθεί να δώσει στο ΣΔΟΕ στοιχεία για τις εταιρίες. Από τη δημοσιογραφική ωστόσο έρευνα προκύπτει

πως σε πολλές από τις εταιρίες μέτο- να δανειοδοτούνται με 120 εκατομμύχοι είναι μέλη της οικογένειας Σάλλα. ρια ευρώ. Σύμφωνα με το πόρισμα της Συγκεκριμένα: Τράπεζας της Ελλάδος, που συντάχθηκε στην έρευνα για το σκάνδαλο της   Η εταιρία «MS Επενδυτική ΑΕ συμ- PROTON, οι τέσσερις αυτές εταιρίες μετοχών». Μέλη του Δ Σ είναι ο γιος του κατείχαν μετοχές της Τράπεζας Πειπροέδρου της τράπεζας Γεώργιος Σάλ- ραιώς. Δηλαδή οι εταιρίες HADUS, λας, η κόρη του Μυρτώ και στελέχη της BRATZANO, BEL-GLOBAL και Τράπεζας Πειραιώς. NESFIELD, οι οποίες είναι offshore,φαί  Η εταιρία «ΑΛΚΜΑΩΝ». Μέλη του νονται να παίρνουν δάνειο από την ΔΣ οι Γεώργιος και Μυρτώ Σάλλα και τράπεζα και στη συνέχεια να αγοράζουν στελέχη της Πειραιώς. μετοχές της. Και οι τέσσερις εταιρίες εί  Η εταιρία «MGS AE». Μέλη του ΔΣ ναι σύμφωνα με το πόρισμα θυγατρικές είναι η σύζυγος του Μιχάλη Σάλλα, Σοφία Στάικου, και στελέχη της τράπεζας. της εταιρίας SCIENS, η οποία εμπλέκε  Η εταιρία «ΧΑΙΡΕΑΣ». Μέλη του ται στο σκάνδαλο της PROTON. ΔΣ είναι ο γαμπρός του Μιχάλη Σάλλα, Ιωάννης Στάικος, και στελέχη Συγκεκριμένα, το 2011 τρεις offshore (και πάλι) εταιρίες, οι AUSUM, της Πειραιώς. AURIFEX και TRAPEZIUM, παίρνουν   Η εταιρία «ΩΚΥΘΟΗ». Μέλη του ΔΣ είναι η σύζυγος του Μιχάλη Σάλλα 81,4 εκατομμύρια ευρώ δάνειο από την PROTON BANK. Τα δάνεια δίνονται και στελέχη της τράπεζας.   Η εταιρία «ΜΥΡΤΙΣ». Μέλη του ΔΣ με παραβίαση της πιστωτικής πολιτικής είναι τα αδέλφια Σάλλα και στελέχη της της τράπεζας και χωρίς να έχει αναζητηθεί η ταυτότητα και η αξιοπιστία Πειραιώς.   Η εταιρία «ΑΓΑΛΛΩΝ». Μέλη των εταιριών. Στη σύμβαση δανείων οι του ΔΣ είναι η σύζυγος του Σάλλα και άγνωστες εταιρίες δεν υποχρεώνονται στελέχη της τράπεζας. καν να καλύψουν τα ενέχυρα-μετοχές σε περίπτωση που η αξία πέσει κάτω Όλες οι εταιρίες, απ’ ό,τι φαίνεται από από το προκαθορισμένο ποσοστό. Οι τους ισολογισμούς τους, έχουν μεγάλα τρεις offshore ουσιαστικά ανήκουν στην δάνεια και ανήκουν στην κατηγορία του εταιρία SCIENS, η οποία έχει και τις τέσ«αστερίσκου», δηλαδή του σβησίματος σερις που παίρνουν μέρος στην αύξηση δανείων, σύμφωνα με την Αγούλου. του μετοχικού κεφαλαίου της Πειραιώς. Η σχέση με το σκάνδαλο Proton Στο έγγραφο που εμφανίζει ως στοιχείο η Αγούλου περιέχονται ονόματα τεσσάρων εταιριών, οι οποίες φαίνονται

Ποια είναι όμως η SCIENS; Μια εταιρία που μετέχει στην εταιρία ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕΕΑΠ το 2005 με ποσοστό 45%. Το υπόλοιπο 55% έχει η Πειραιώς ΑΕ.  Μάιος 24, 2012 21

2

Τράπεζες 1

3

4

 Πολλές από τις εταιρείες που έχουν δανειοδοτηθεί, όπως φαίνεται από τους ισολογισμούς τους, ανήκουν πραγματικά σε μέλη της οικογένειας Σάλλα και στελέχη της τράπεζας Πειραιώς  Ο Γιώργος Προβόπουλος αντιπρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, πρόεδρος της εταιρείας SCIEN που είχε σκανδαλώδη εμπλοκή στην Proton Bank και μέτοχος της Τράπεζας Πειραιώς. Ως διοικητής της ΤτΕ έπρεπε θεσμικά να ελέγξει τις ανωτέρω Τράπεζες μετά από τις καταγγελίες για σκάνδαλα. Δεν το έπραξε ποτέ  Στις καταγγελίες που έχουν γίνει στο ΣΔΟΕ το έγγραφο αυτό παρουσιάζεται ως στοιχείο που αναγράφει εταιρείες που πήραν δάνεια από την Πειραιώς και στη συνέχει για κάποιες από αυτές τα δάνεια σβήστηκαν. Μέτοχοι εταιρειών εμφανίζονται μέλη της οικογένειας Σάλλα και στελέχη της Τράπεζας. Τέσσερις από τις εταιρείες περιέχονται και στο πόρισμά της ΤτΕ για το σκάνδαλο της Proton Bank  Διάφορες offshore εταιρείες με χρηματοδότηση είτε από την Proton Bank είτε από την ίδια την Τράπεζα Πειραιώς εμφανίζονται να αγοράζουν μετοχές της Πειραιώς. Στο πόρισμα της ΤτΕ για το σκάνδαλο στην Proton Bank οι χρηματοδοτήσεις αυτές από την εν λόγω Τράπεζα, θεωρούνται πέρα από κάθε έννοια νομιμότητας

Δηλαδή πρόκειται για συνδεδεμένες εταιρίες. Το 2010, η SCIENS είχε πάρει από την PROTON δάνειο 34,7 εκατομμυρίων, τα οποία έδωσε για να αγοραστούν ακίνητα του ομίλου του ιδιοκτήτη της Proton, Λαυρεντιάδη, προσδίδοντάς του ρευστότητα. Το 2006, πρόεδρος της εταιρίας SCIENS είναι ο αντιπρόεδρος της Πειραιώς, Γιώργος Προβόπουλος. Ο σημερινός διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, που είχε αρμοδιότητα να ελέγξει τις καταγγελίες για την Proton, αλλά και την Πειραιώς. Μετοχοδάνεια Από το 2005 έως το 2010, στελέχη της Τράπεζας Πειραιώς αγοράζουν συνεχώς μετοχές της τράπεζας για να συμμετέχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της. Από την Πειραιώς εμφανίζεται ως μια κίνηση εμπιστοσύνης των στελεχών προς την τράπεζα. Στελέχη ωστόσο της Πειραιώς, μιλώντας στο HOT DOC, παραδέχονται πως τα περισσότερα στελέχη, σε μια κίνηση «καλής θέλησης» που εκτιμήθηκε από την τράπεζα, πήραν δάνεια για να αγοράσουν μετοχές. Ως ενέχυρο έβαλαν τις ίδιες τις μετοχές. Στελέχη με μηνιαίο μισθό 2.000 ευρώ 22 H D

εμφανίζονται να έχουν αγοράσει μετοχές αξίας 500.000 ευρώ. Η φήμη αυτή περί «μετοχοδανείων» δεν είναι μια πληροφορία των δημοσιογραφικών γραφείων, αλλά κάτι που γνωρίζουν και η Τράπεζα της Ελλάδας και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Έπρεπε συνεπώς να ερευνηθεί αν υπήρξαν δάνεια ή όχι. Στην περίπτωση που η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου έγινε με «εικονικό» χρήμα που ανακυκλώθηκε μέσω δανείων, έπρεπε να ληφθούν μέτρα. Να ελεγχθεί, για παράδειγμα, αν με την πτώση των μετοχών που μπήκαν ως ενέχυρο καλύφθηκε η διαφορά από τους πιστούχους. Στην περίπτωση που, όπως εμφανίζουν στελέχη της τράπεζας, η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου δεν προέκυψε από δάνειο της τράπεζας, τότε πρέπει να ερευνηθεί πώς απλά στελέχη της τράπεζας παρουσιάζουν τόσο μεγάλα εισοδήματα. Η τράπεζα υποστηρίζει πως οι καταγγελίες έχουν ελεγχθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος και όπως αναφέρει στο πόρισμά της: «Δεν ευσταθεί ο βασικός ισχυρισμός της καταγγέλλουσας ότι τα στελέχη της Τράπεζας (Πρόεδρος και άμεσοι συνεργάτες του) ιδιοποιούνται παράνομα

τα χρήματα της ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ με τη χορήγηση δανείων και την εν συνεχεία απόσβεσή τους, όπως και ο ισχυρισμός ότι τα παραπάνω πρόσωπα σχετίζονται με τις εταιρείες της καταγγελίας». Η έλλειψη ελέγχων από την Τράπεζα της Ελλάδος προς τις τράπεζες τα τελευταία χρόνια, ή η ύπαρξη προσχηματικών ελέγχων, είναι μια διαπίστωση που έχουν κάνει κόμματα αλλά και οικονομικοί κύκλοι. Το σκάνδαλο της Proton είναι μία από τις αποδείξεις. Τα «της γυναίκας του Καίσαρος» είναι μεν γνωστά, αλλά σημασία έχει να τηρούνται. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως φαίνεται από το μετοχολόγιο της Τράπεζας Πειραιώς, υπήρξε μέτοχός της με 239.330 μετοχές, τις οποίες αγόρασε προς 4.638.400 ευρώ. Υπήρξε επίσης αντιπρόεδρος της Πειραιώς και φίλος του Μιχάλη Σάλλα. Οι έρευνες υπό τη διοίκησή του προκαλούν διάφορα ερωτηματικά, όπως και οι αντίστοιχες στην Proton, όπου ο τραπεζικός έλεγχος ακολούθησε τα δημοσιεύματα. Ίσως λοιπόν είναι καλό η Πειραιώς, αντί αγωγών εναντίον δημοσιογράφων, να επιδείξει στοιχεία στους ερευνητές του ΣΔΟΕ.

Η απάντηση της Τράπεζας Πειραιώς >>>>>> Θεσσαλονίκη 21 Μαίου 2012 >>>>>> Μου αποστείλατε στις 19 Μαίου το τελικό όπως μου είπατε ερωτηματολόγιο σας καθώς επίσης πριν λίγο και μία ακόμη υπενθύμιση. Τα ερωτήματα που θέσατε στις 19 Μαιου επαναλαμβάνουν, ωστόσο, επί της ουσίας ζητήματα τα οποία η Τράπεζα Πειραιώς αμφισβητεί, διότι αυτά είτε διατυπώθηκαν ως κακόβουλες και ασύστατες καταγγελίες πρώην υπαλλήλου της, είτε ως προχειρογραφήματα σε δημοσίευμα του Reuters. >>>>>> Για το λόγο αυτό με τις προηγούμενες απαντήσεις που ήδη σας έδωσα ( στις 18 και 19 Μαίου 2012), ενεργώντας πάντα για λογαριασμό της Τράπεζας Πειραιώς, σας διευκρίνισα τα ακόλουθα: >>>>>> 1. Ότι υπάρχουν εκκρεμείς αστικές και ποινικές δίκες μεταξύ της Τράπεζας, της πρώην υπαλλήλου μας, του Reuters και του δημοσιογράφου του. Εσείς ως δημοσιογράφος διατυπώνετε στις ερωτήσεις σας την άποψη ότι η Τράπεζα οφείλει να σας απαντά και μάλιστα ανεπιφύλακτα. Η Τράπεζα ωστόσο με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο και τις απαντήσεις που έχει δώσει δεν συμμερίζεται αυτή τη γνώμη. Συγκεκριμένα θεωρεί ότι δεν δικαιούται να διατυπώνει σχόλια και να δίνει απαντήσεις εκτός δίκης για ζητήματα που εκκρεμούν στη Δικαιοσύνη. Λ.χ. για να αντικρούσει τις καταγγελίες της πρώην υπαλλήλου της η Τράπεζα θα πρέπει να αναφερθεί δημοσιογραφικά στην αξιόποινη συμπεριφορά αυτής (υπαλλήλου) και σε δύο πονικές διώξεις που εκκρεμούν σε βάρος της σε βαθμό κακουργήματος. Αυτό όμως κατά το νόμο δεν επιτρέπεται. Η πρώην υπάλληλος μας αντί να πείσει τις δικαστικές αρχές προτιμά να υποκαταστήσει τη δικαιοσύνη με τη δημοσιότητα. Η τράπεζα όμως, ακόμη και όταν πλήττεται τόσο βαρειά η φήμη της οφείλει να ενεργεί θεσμικά. Δεν υποκαθιστά τη Δικαιοσύνη με δημοσιογραφικούς διαλόγους. Αυτό δεν αναιρείται από το γεγονός ότι η λειτουργία των Τραπεζών ενδιαφέρει γενικότερα και το δημόσιο συμφέρον. Το εάν μία Τράπεζα λειτουργεί ή όχι σωστά πάλι οι δικαστικές και εποπτικές αρχές θα το κρίνουν. Μόνο στους θεσμικούς αυτούς φορείς η Τράπεζα Πειραιώς οφείλει να παρέχει και παρέχει στοιχεία. Θα γνωρίζετε ασφαλώς ότι η τράπεζα Πειραιώς συμπεριλαμβάνεται στις 4 ελληνικές τράπεζες οι οποίες μετά από εξονυχιστικούς ελέγχους κρίθηκαν και βιώσιμες και συστημικές. Και γνωρίζετε επίσης ότι η βοήθεια του ελληνικού δημοσίου σε όλες τις ελληνικές τράπεζες είναι το αντιστάθμισμα για τη μη πληρωμή των ελληνικών ομολόγων. Είναι προφανές ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα χρειαζόταν οποιαδήποτε ενίσχυση εάν τα ομόλογα του δημοσίου πληρώνονταν σ´ αυτές κανονικά. >>>>>> 2. Οι εταιρείες που αναφέρετε στο τελευταίο ερωτηματολόγιο σας περιέχονται στις καταγγελίες της πρώην υπαλλήλου μας. Σας δηλώσαμε ήδη ότι οι καταγγελίες αυτές είναι αβάσιμες όπως έχει αρμοδίως κριθεί και σας έχουμε ήδη αναφέρει. Για λογαριασμό της Τράπεζας Πειραιώς σας ενημερώνω ότι ουδεμία έγινε διαγραφή δανείου για τις συγκεκριμένες εταιρείες. Επίσης, με εξαίρεση την εταιρεία ΣΕΜΕΛΗ ((για την οποία βλ στη συνέχεια σημείο 3), ουδεμία από τις εταιρείες αυτές έχει δανειακή υποχρέωση έναντι της Τράπεζας και ταυτόχρονη διασύνδεση με τη Διοίκηση ή τα στελέχη της. >>>>>> 3. Ειδικά για τη ΣΕΜΕΛΗ. Νομίζω ότι ολόκληρη η Ελλάδα γνωρίζει ότι η εταιρεία αυτή ελέγχεται από - μη συνδεδεμένο με την Τράπεζα - συγγενικό πρόσωπο του Προέδρου αυτής. Ποιός το απέκρυψε αυτό; Διαγραφή δανείου πάντως προς την εταιρεία δεν έγινε. Κατά τα λοιπά, η Τράπεζα δεσμευόμενη από το τραπεζικό απόρρητο, δεν είναι σε θέση να κάνει οποιαδήποτε άλλη δήλωση. Δεν παραγνωρίζουμε το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον αλλά όπως αντιλαμβάνεστε η παραβίαση του τραπεζικού απορρήτου από την πλευρά της Τράπεζας θα είχε σε βάρος αυτής ποινικές κυρώσεις. >>>>>> Ελπίζω ότι για λογαριασμό της Τράπεζας Πειραιώς σας έδωσα τις αντικειμενικά δυνάμενες να δοθούν σπαντήσεις, δεδομένου μάλιστα ότι τα ερωτήματά σας εκ των πραγμάτων απορρέουν από κακόβουλες διαδόσεις τρίτων και τα έχουμε ήδη απαντήσει και με δελτία τύπου, έτσι ώστε κατά την άποψη της Τράπεζας να μην συντρέχει λόγος περαιτέρω δημοσιότητας, η οποία βεβαίως εάν τελικά υπάρξει θα πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο των θέσεων της Τράπεζας, όπως αυτές γραπτώς σας έχουν σταλεί >>>>>> >>>>>> Με τιμή για λογαριασμό της Τράπεζας Πειραιώς >>>>>> >>>>>> Χαρούλα Απαλαγάκη Σημείωση «ΗΟΤ DOC» Η Τράπεζα Πειραιώς αρνείται ουσιαστικά να απαντήσει στην ουσία των ερωτημάτων που απορρέουν από την έρευνα, προφασιζόμενη πως αυτά προέρχονται από ανθρώπους που κακόβουλα τα διοχέτευσαν. Η δημοσιογραφία δεν κάνει δίκη προθέσεων, αλλά καταγράφει συγκεκριμένα στοιχεία. Κατά την άποψή μας, η Πειραιώς υπεκφεύγει και δεν απαντάει σε θέματα τα οποία δεν αφορούν την ίδια μόνο, αλλά το δημόσιο συμφέρον. Το δημόσιο συμφέρον αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τα χρήματα των καταθετών, αλλά και με τη χρήση του κρατικού χρήματος που εισρέει τα τελευταία χρόνια για τη στήριξη των τραπεζών. Στο ερώτημα που θέσαμε τί σχέση είχαν οι εταιρείες με δάνεια της Πειραιώς, είναι χαρακτηριστικό ότι η Τράπεζα απαντάει ότι «δεν έχουν δανειακή σχέση» και όχι ότι δεν είχαν. Μάιος 24, 2012 23

Up-όψεις

Ο Ματωμένος Γάμος της Ευρωζώνης Του Γιάννη Βαρουφάκη

αλά εμείς. Έστω ότι είμαστε Κ φοροφυγάδες, διεφθαρμένοι, τεμπέληδες, ελλειμματικοί από την κούνια,

 Η Ισπανία δεν είχε πλεονασματικό προϋπολογισμό λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση;  Η Ισπανία δεν είχε χρέος κατά πολύ χαμηλότερο της Γερμανίας λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση;  Η Ισπανία δεν ήταν εκείνη που πέτυχε να κάνει τους μόνους πλεονασματικούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Ιστορίας, αφήνοντας πίσω τους μια Μπαρτσελόνα χάρμα ιδέσθαι;  Η Ισπανία δεν ήταν εκείνη που, με παράδειγμα τη Ζάρα, απέδειξε ότι η Ευρώπη μπορεί να παράγει προϊόντα υφαντουργίας χωρίς να χρειάζεται να μεταφέρει τις θέσεις εργασίας στην Άπω Ανατολή;  Η Ισπανία δεν προσέφερε στη Volkswagen τα πιο επικερδή εργοστάσιά της στην Ευρώπη (εκείνα της Seat); Κι όμως, η χώρα αυτή βρίσκεται σήμερα στην ίδια μαύρη τρύπα με εμάς. Πώς είναι κάτι τέτοιο δυνατόν, αν η κρίση οφείλεται σε κακοδαιμονίες που, δίχως αμφιβολία, χαρακτηρίζουν την Ελλάδα αλλά σε καμία των περιπτώσεων την Ισπανία;

το ισπανικό δημόσιο κι άλλα χρήματα τα οποία ο Ισπανός φορολογούμενος δανείζεται από το EFSF. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο απαράβατος όρος για να επιτραπεί στην Ισπανία αυτή η «λύση» είναι η επιβολή λιτότητας, που θα συρρικνώσει κι άλλο το εθνικό εισόδημα, από το οποίο το κράτος θα πρέπει να αντλήσει τους φόρους που απαιτούνται για την αποπληρωμή όλων αυτών Η ΕΚΤ θα δέχεται ό,τι παλιόχαρτο των δανείων που έχει φορτωθεί ο ισπατης φέρνουν οι ισπανικές τράπεζες ως νικός λαός εκ μέρους των τραπεζιτών. «εχέγγυο» και έτσι θα τις δανείσει πάνω από 300 δις με επιτόκιο 1%. Όταν, λοιπόν, Ευρωπαίοι συνάδελφοι, Επειδή αυτά τα χρήματα αποτελούν δημοσιογράφοι και πολιτικοί, δακτυλοδανεικά, και με τα δανεικά δεν αποφεύ- δείχνουν την Ελλάδα επειδή τόλμησε να γεται μια πτώχευση (παρά μόνο ανα- πει όχι στο ευρωπαϊκό «σχέδιο» καταβάλλεται), το ισπανικό κράτος θα δα- πολέμησης της κρίσης, τους απαντώ νειστεί κι άλλα χρήματα (από το EFSF) χωρίς περιστροφές: Θα παραδεχθώ ό,τι με επιτόκιο περί το 4% για να τα χαρίσει θέλετε, αλλά μόνο όταν μου εξηγήσεστις τράπεζες (στο πλαίσιο της επανα- τε, στη βάση του Ορθού Λόγου, «τι στο κεφαλαιοποίησης) – χωρίς βέβαια να διάβολο κάνετε στην Ισπανία;» λάβει κοινές μετοχές (κάτι που αποτελεί κατάφορη παραβίαση των κανόνων του...καπιταλισμού). Λόγω όμως του 2, το ισπανικό κράτος σπρώχνεται βαθύτερα στην πτώχευση. Για να μην βουλιάξει άμεσα, σκέφτηκαν το εξής σοφό: Οι τράπεζες, την ίδια ώρα που θα παίρνουν δανεικά (κι αγύριστα) από το ισπανικό κράτος, θα του δανείζουν με επιτόκια 6% μέρος των δανεικών που παίρνουν από την ΕΚΤ με επιτόκιο 1%.

Για μια στιγμή ας ξεχάσουμε τα δικά μας και ας αναλογιστούμε το δράμα που εκτυλίσσεται στην Ισπανία (όχι μόνο από αλληλεγγύη προς τον συμπαθή λαό της δυτικής Μεσογείου, αλλά γιατί έτσι θα καταλάβουμε καλύτερα τι μας συμβαίνει κι εμάς τώρα, αυτή τη στιγμή): Από πέρσι το καλοκαίρι, οι ζημίες των ανόητων ισπανικών ιδιωτικών τραπεζών

Κατανοείτε τι σημαίνουν τα παραπάνω; Οι πτωχευμένες τράπεζες πρώτα μετέφεραν τις ζημίες τους στο ισπανικό κράτος, οδηγώντας το στην πτώχευση, κατόπιν εξασφάλισαν τόνους δανείων από την ΕΚΤ (με επιτόκιο 1%), μετά δάνεισαν ένα μέρος αυτών των χρημάτων στο... ισπανικό δημόσιο (με επιτόκιο 6%) και, παράλληλα, δανείζονται από

Eλληνάρες που απαιτούμε να ζούμε από τον ιδρώτα των λαών που παράγουν. Οι Ισπανοί όμως; Εκείνοι τι φταίνε;

24 H D

(που προκλήθηκαν από τζόγο στην αγορά ακινήτων) έχουν μεταφερθεί στους ώμους του ισπανικού δημοσίου, με αποτέλεσμα την ουσιαστική εκπαραθύρωση του τελευταίου από τις «αγορές». Για να μην αναγκαστεί η ΕΕ να παραδεχθεί ότι η Ισπανία είναι η τέταρτη χώρα που «καταπίπτει», αποφασίστηκε η εξής παρανοϊκή «λύση»:

Θέλει λόγια;

Ελληνικό Κοινοβούλιο, Πέμπτη, 17 Μαΐου Λίγο πριν την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης

! ι λ ι Χά Μάιος 24, 2012 25

Masqué.doc

Η αρετή της… συγκολλησιμότητας Του Θανάση Καρτερού

Φώτης Κουβέλης ανήκει στο σπάνιο είδος Ο των πολιτικών που δεν έχουν γωνίες. Είναι λείος. Κι αυτό, όπως αποδείχτηκε τις μέρες των εντολών,

του δίνει τη δυνατότητα να κυλά ευκολότερα ανάμεσα στις κομματικές συμπληγάδες, να συνομιλεί με όλους, να κινείται και στα σαλόνια και στ’ αλώνια της πολιτικής χωρίς να παραξενεύει κανέναν. Τον κάνει επίσης συγκολλητικό –κάτι σαν εκείνα τα αυτοκόλλητα διπλής όψεως–, πράγμα που αποδείχτηκε, πάλι τις μέρες των εντολών, χρήσιμο τόσο για τον ίδιο και το κόμμα του όσο και για κάποιους από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Αξιοπρόσεκτος ρήτορας, από την κατηγορία των «ηρεμιστικών» και όχι των «εξεγερτικών», ικανός με εκατό λέξεις να εξημερώνει το άγριο, βαρετός σύμφωνα με ορισμένους στον τρόπο που στρογγυλεύει τα πράγματα –εξ ου και το πολιτικώς λείο σε κύκλους της Αριστεράς αποκαλείται… κουβελείο–, θεωρείται σε όλη την επικράτεια σοβαρός. Πράγμα που δεν είναι κατ’ ανάγκη θετικό σε μια χώρα που συνηθίζεται να αποκαλούμε καλό άνθρωπο εκείνον που οι σκληροί υπήκοοι του αμερικανικού καπιταλισμού αποκαλούν loser. Και σοβαρό πολιτικό, εκείνον που συμπαθούμε αλλά δεν ψηφίζουμε.

Αυτή η εικόνα πάντως της σοβαρότητας ενισχύθηκε για πολλούς τις κρίσιμες μέρες των εντολών. Το συγκολλητικό του ταμπεραμέντο βρέθηκε στο στοιχείο του, το λείο υποβοήθησε την κύλισή του χωρίς τρακαρίσματα σε ένα μεγαλύτερο από ποτέ εύρος, και παρά το γεγονός ότι η Δημοκρατική Αριστερά είναι το έβδομο κόμμα στην εκλογική κατάταξη, έπαιξε ρόλο και «ακούστηκε» πολύ περισσότερο από άλλα κόμματα που την ξεπέρασαν σε ψήφους και έδρες, όπως το ΚΚΕ και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες. Πράγμα που κατά γενική ομολογία οφείλεται κυρίως στην πρωτοβουλία και την ιδιοσυγκρασία του αρχηγού της. Ακόμη και αρετές όμως, όπως η συγκολλησιμότητα, η σοβαρότητα και το λείο, μπορούν να αποδειχτούν βλαβερές, αν ο τυχερός κάτοχός τους το παραξηλώσει. Αν δεν τις χειριστεί σωστά, τότε αποδεικνύονται όπως οι καλές προθέσεις: στρώνουν τον δρόμο προς την κόλαση. Κι αυτό συνέβη με τον Φώτη Κουβέλη και την πρότασή του για οικουμενική κυβέρνηση, που δεν θα ήταν ακριβώς οικουμενική, αφού θα απουσίαζε το ΚΚΕ και ο Καμμένος. Η οποία έγινε μεν δεκτή από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, αλλά απορρίφθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα ο Φώτης Κουβέλης να αποδειχθεί κατώτερος των διακηρυγμένων προθέσεών του. 26 H D

Γιατί; Μα επειδή, ενώ επιχειρηματολογούσε υπέρ του σχηματισμού κυβέρνησης και απαριθμούσε τα αρνητικά μιας αποτυχίας στο κρίσιμο αυτό θέμα, τελικά αρνήθηκε να φανεί συνεπής και να προχωρήσει στον στόχο με τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και τους 168 βουλευτές που διέθεταν. Έκανε πίσω, με επιχειρήματα που δεν στερούνται μόνο λογικής –αυτό στην πολιτική συνηθίζεται–, αλλά στερούνται και σοβαρότητας – κι αυτό για τον Φώτη Κουβέλη ήταν πλήγμα, κάτι σαν το πλήγμα που δέχεται ένας ιερωμένος αν αποδειχτεί ότι το πρωί διδάσκει χριστιανική ηθική και τη νύχτα συχνάζει σε καμπαρέ. Τέλος πάντων, θα φανεί στο χειροκρότημα αν και πόσο θα του κοστίσουν οι κινήσεις του εκείνες τις πιεστικές μέρες. Το σίγουρο είναι ότι στον χώρο του παλιού του κόμματος, που ξαφνικά πολλαπλασιάστηκε, πολλαπλασιάστηκαν και εκείνοι που θεωρούν ότι δεν έπαιξε τίμια στην περίπτωση αυτή. Μοίρασε σημαδεμένα χαρτιά για να τους στριμώξει και να τους εκθέσει, κι όχι για να υπάρξει κυβερνητική λύση, λένε. Και το επιχείρημά τους είναι απλό: αν οι άλλοι είχαν αυταπάτες ότι θα πείσουν ή θα πιέσουν τον ΣΥΡΙΖΑ να συμπράξει μαζί τους, επειδή δεν γνωρίζουν καλά τη νοοτροπία του χώρου, ο Φώτης δεν δικαιολογείται να έχει τέτοιες αυταπάτες, γιατί ξέρει καλά, σε βάθος και σε πλάτος, την Αριστερά, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα. Άρα; Άρα του καταλογίζουν ότι στράφηκε εναντίον του χώρου στον οποίο μέχρι προχτές ανήκε, και μάλιστα όχι με τρόπο ευθύ, αλλά με μια ανήθικη πρόταση, που ήξερε ότι θα απορριφθεί. Κι έτσι θα μπορούσαν όλοι μαζί –ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ– να αποδώσουν την ευθύνη της ακυβερνησίας στον Τσίπρα, όπως κι έγινε. Ενώ ταυτόχρονα η πρωτοβουλία και η στάση του ενίσχυσαν τα εχθρικά επιχειρήματα εναντίον τού πρώην κόμματός του, ότι δεν προτάσσει το εθνικό συμφέρον, οδηγείται από κομματικά κι όχι πατριωτικά κριτήρια, και άλλα παρόμοια. Τώρα ζητά πάλι ψήφο ευθύνης, σοβαρότητας κι ενότητας. Μόνο που, αν οι δημοσκοπήσεις επαληθευτούν στοιχειωδώς, θα υποχρεωθεί μετά τις εκλογές να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει. Κι αυτό οπωσδήποτε θα είναι μια ευκαιρία για τον Φώτη Κουβέλη να αποκτήσει γωνίες – επιτέλους. Πράγμα που μπορεί να σημαίνει πολλά, αλλά μπορεί να σημαίνει και τίποτα, σε μια κοινωνία που υπολήπτεται τους σοβαρούς, αλλά προτιμά τους δυναμικούς, τους πολιτικούς με γωνίες, όσους προκαλούν πάθη, έρωτες κομματικούς, και φυσικά και τα αντίστοιχα μίση.

ΜΕΖΕΔΟΠΩΛΕΙΟ ΚΛΕΨΥΔΡΑ

Λ.ΣΤΑΜΑΤΑΣ 5, ΔΡΟΣΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΗΛ 210-8141990

Μάιος 24, 2012 27

Πνεύμα Αντιλογίας

Η Αριστερά έδωσε το μήλο στην Εύα Του Πέτρου Τατσόπουλου

τετραπλασιασμός των δυνάμεων Ο του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς στις πρόσφατες βουλευτικές

εκλογές έφερε στο φως διαφόρων ειδών παθογένειες και τους πολίτες αυτής της δύσμοιρης χώρας αντιμέτωπους με πικρές αλήθειες. Όπως παραδέχτηκε ο Γιάννης Δραγασάκης –μία από τις κατά τεκμήριο πιο ψύχραιμες φωνές στον ΣΥΡΙΖΑ– ο πολιτικός σχηματισμός του Αλέξη Τσίπρα δεν είχε επεξεργαστεί στις λεπτομέρειές του ένα κυβερνητικό πρόγραμμα. Δεν είθισται να πέφτεις για ύπνο με ένα 4,6% και να ξυπνάς με ένα 16,8%, ούτε να πίνεις κατόπιν χαλαρά τον καφέ σου λοξοκοιτώντας προς το μπλουτζίν που βρίσκεται αποβραδίς πεταμένο στον καναπέ και ξαφνικά να εισβάλλουν στο διαμέρισμά σου κάποιοι φορτικοί τύποι, να ανοίγουν χωρίς άδεια τη ντουλάπα σου και να ψάχνουν να εντοπίσουν το γαμπριάτικό σου κοστούμι, ώστε να σε σύρουν κουβαλητό για να ορκιστείς αυθημερόν στο Μέγαρο Μαξίμου. Αποδίδω τις σκέψεις του Δραγασάκη με απεριόριστη ποιητική άδεια, χωρίς, ευελπιστώ, να προδίδω το πνεύμα τους. Συμπληρώνω επίσης ότι ο Δραγασάκης υποσχέθηκε ότι αυτό το λεπτομερειακό κυβερνητικό πρόγραμμα θα είναι έτοιμο έως τις επόμενες κάλπες. Αμήν. Μολονότι κάποιες από τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ έχουν διαρκώς την τάση να ομφαλοσκοπούνται, οι διεργασίες αυτές δεν δείχνουν να αφορούν το ευρύτερο εκλογικό σώμα που τον εμπιστεύτηκε – και συνήθως τις υποτιμά ή τις αγνοεί. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις επιπτώσεις που ενορχηστρωμένα διαδίδονται ότι θα επιφέρει αυτό το τόσο σπάνιο εκλογικό αποτέλεσμα. Επιτέλους, το εκλογικό σώμα αφυπνίζεται και αντιλαμβάνεται ότι 38 χρόνια κυβερνητικής αυτοδυναμίας της Αριστεράς φτάνουν και περισσεύουν – δεν χρειάζεται να γίνουν 39. Ναι, σωστά διαβάσατε. Επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες η Αριστερά κυβερνάει αυτόν τον τόπο και προφανώς ευθύνεται για τα πάντα. Σε ένα από τα αναρίθμητα 28 H D

προεκλογικά πάνελ που είχα την τύχη (ή την ατυχία) να συμμετέχω, κλήθηκα να σχολιάσω πολύ σοβαρά, χωρίς να σκάσει καν το χειλάκι μου, την αιτίαση για τις ευθύνες της Αριστεράς γύρω από την... εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο.

Πιστεύω ότι ο συνομιλητής μου, από καθαρό τακτ, δεν μνημόνευσε και το μήλο που έδωσε η Αριστερά στην Εύα, δρομολογώντας την έξοδό μας από τον Παράδεισο – κάτι σαν την έξοδό μας από το Ευρώ, διατυπωμένο με βιβλικούς όρους. Πιο πίσω δεν τολμώ να πάω, αν και δεν πρέπει να αποκλειστεί η ευθύνη της Αριστεράς για το Μπιγκ Μπανγκ.

αλώβητος στις επόμενες εκλογές για να διπλασιάσει τα ήδη υψηλά ποσοστά του. Όχι, τόσο καχύποπτος δεν είμαι – και δέχομαι ότι όλοι προτάσσουμε το συμφέρον της πατρίδας. Οι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ ειλικρινά πιστεύουν ότι η

διαπραγματευτική ισχύς της χώρας θα αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο με τη συμμετοχή του δεύτερου σε ψήφους κόμματος και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει μεθύσει τόσο από την εκλογική επιτυχία του ώστε να παραβλέψει ότι το 17% δεν είναι ούτε 27 ούτε 37% και νομοτελειακά –για να θυμηθώ και μια προσφιλή παλαιομαρξιστική έκφραση από τα φοιτητικά μου χρόνια– θα τον καταστήσει όμηρο των υπέρτερων και αντίρροπων Οι ψυχαναλυτικές μου γνώσεις δεν συγκυβερνητικών δυνάμεων. υπερβαίνουν κάποιες εκλαϊκευμένες εκδόσεις των Φρόιντ, Γιουνγκ, Ράιχ και Anyway, που θα έλεγε και ο Πολ ΤόμΦρομ που αγόρασα έφηβος από τα κα- σεν. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν πρόκειται να ροτσάκια της Σόλωνος – ως εκ τούτου, συρθεί σιδηροδέσμιος στο Μέγαρο Μαχρειαζόμαστε τη συνδρομή ενός ειδι- ξίμου και να προφυλακιστεί στην πρωκού για να κατανοήσουμε γιατί αυτόν θυπουργία. Είτε οι άλλοι τον δουλεύουν ακριβώς, τον επάρατο κι επαίσχυντο είτε εκείνος τους δουλεύει είτε αλληλοΣΥΡΙΖΑ, όλοι οι μέχρι πρότινος αντί- δουλεύονται, πουθενά στα κοινοβουπαλοί του θέλουν να τον δουν στην λευτικά χρονικά δεν έχει καταγραφεί να κυβέρνηση και γιατί αυτός ακριβώς, ο ορκιστείς πρωθυπουργός παρά τη θέληπασιδήλως νικητής των εκλογών, που σή σου. Η χώρα μπορεί να κυβερνηθεί έως χτες χλεύαζε το ΚΚΕ για την εμμο- χωρίς τον Τσίπρα – και τα υπόλοιπα νή του με την αντιπολίτευση, αρνείται είναι προφάσεις εν αμαρτίαις. Εάν πάλι τόσο γαϊδουρινά να αναλάβει κυβερ- όλη αυτή η κωμωδία του Μαριβό –όπου νητικές ευθύνες, τώρα που του δίνεται οι επιθυμίες κρύβονται έντεχνα πίσω η χρυσή ευκαιρία. Διατείνομαι ότι είμαι από τις προφάσεις– παρατραβήξει σε καλός άνθρωπος, στα όρια του αγα- μάκρος, μετά λύπης μου βλέπω την θιάρη, και αρνούμαι να συζητήσω την επόμενη θεατρική σεζόν ν’ ανεβάζουμε πιθανότητα οι μεν αντίπαλοί του να τραγωδία. θέλουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία για να τον φθείρουν και να τον εξευτελίσουν, ο δε ΣΥΡΙΖΑ να θέλει να πάει

Ψαροταβέρνα

Κουρσάρος

ΛΕΩΦ. ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ 2 ΔΡΟΣΙΑ ΤΗΛ. 210-8136158

Μάιος 24, 2012 29

30 H D

Διαπλοκή

Οι σκοτεινές γειτονιές των Media «Κυρίες και κύριοι, στο τηλεοπτικό μας πάνελ έχουμε απόψε τον Χ πολιτικό συντάκτη, γνωστό για τις εύστοχες και αντικειμενικές του αναλύσεις, τον υπουργό της κυβέρνησης Ψ, που μας έκανε την τιμή απόψε να έρθει με σκοπό να δεχθεί σκληρές ερωτήσεις για τις δύσκολες ώρες που περνά η χώρα, και τον γνωστό κύριο Ω, επικοινωνιολόγο που οι δημοσκοπήσεις του πάντα πέφτουν μέσα». Στρώνεσαι στον καναπέ και παρακολουθείς. Η συζήτηση τελειώνει, αλλά εσύ νιώθεις σαν να μην έγινε ποτέ. Ένα κενό αντικειμενικής ενημέρωσης υπερίπταται στο υποσυνείδητό σου. Μήπως φταίει το Χ-Ψ-Ω; Της Γεωργίας Λινάρδου

τη δημοσιογραφική Ελλάδα του λόγω χρωματικής παλέτας του ρευστού τηλεόρασης να εργάζονται σε εταιρία Σ μνημονίου τα πράγματα είναι απο- που διακινείται– του επίμαχου τρίπτυ- δημοσκόπων ή όχι; λύτως μοιρασμένα: σε αυτούς που τα χου, στο οποίο συνδετικός κρίκος εί-

παίρνουν και κάθονται, σε αυτούς που δουλεύουν και τα κερδίζουν με την αξία τους, σε αυτούς που δουλεύουν, αλλά αμείβονται ελάχιστα και καταγγέλλουν ή για διάφορους λόγους κωλύονται να καταγγείλουν όσους δουλεύουν και τα κερδίζουν, και πάει λέγοντας. Όμως, υπάρχει και μία τρίτη κατηγορία που υποσκελίζει όλες τις υπόλοιπες. Σε αυτήν ανήκουν όσοι μάς δουλεύουν όλους και πληρώνονται γι’ αυτό από πολλαπλές πηγές.

«Πώς να εξηγήσω ότι ένας πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας εκμυστηρεύτηκε σε πρώην συνεργάτες του ότι τα πιο ακριβά επώνυμα κουστούμια και τα περισσότερα Rolex τα έβλεπε όταν έδινε συνέντευξη Τύπου στην πλατεία Συντάγματος και όχι στις διεθνείς του επαφές και συναντήσεις!» Λέτε τελικά να ισχύει αυτό που είπε ο συμπαθής Κ. Μπράουν; Δημοσιογραφία – Επικοινωνία – Διαφήμιση

Αυτό είναι το ισχυρό τρίπτυχο που κατ' άλλους λυμαίνεται εδώ και χρόνια τον δημόσιο κορβανά, κατ' άλλους έπρεπε να είναι αντικείμενο σοβαρής δικαστικής έρευνας –εν μέρει είναι–, κατ’ άλλους προκαλεί ερωτήματα του τύπου «ποιος δουλεύει ποιον», κατ’ άλλους αποτελεί έναν από τους ηθικούς αυτουργούς των όσων δραματικών βιώνουμε σήμερα και για κάποιους άλλους απλώς είναι «δουλειά». Εδώ και καιρό ο εισαγγελέας Εφετών Ισίδωρος Ντογιάκος έχει βάλει πείσμα να διαλευκάνει τη «μαύρη» σχέση –

Όταν κάποιος τάσσεται υπέρ της εξουσίας, οι λόγοι που το κάνει πρέπει να είναι ξεκάθαροι. Η αλήθεια που προβάλλει θα πρέπει να υπηρετεί την αλήθεια της εξουσίας και όχι να είναι μεταμφιεσμένη, εξυπηρετώντας κάποια σκοπιμότητα υπέρ ίδιον όφελος όπως το χρήμα, την αξίωση ενός καλού διορισμού, μια γρήγορη και επιτυχημένη ανέλιξη στον Και σαν να μην έφτανε η έρευνα Ντο- επαγγελματικό του τομέα. γιάκου, εδώ και εβδομάδες τρέχει η «φήμη» για πέντε δημοσιογράφους οι Βόλτα στις σκοτεινές γειτονιές της οποίοι λέγεται ότι έχουν «πιαστεί» στην ελληνικής δημοσιογραφίας υπόθεση Τσοχατζόπουλου. Σε αυτές τις Ας πάμε, λοιπόν, μια βόλτα στις σκοτεισύνθετες υποθέσεις που διερευνά ο νές γειτονιές της ελληνικής δημοσιο­ Ντογιάκος, άκρη ίσως να βρεθεί δύσκο- γραφίας, εκεί που ενδεχομένως να μη λα. Άλλωστε, ο ορισμός της διαπλοκής φτάσει ποτέ η δικαιοσύνη που διερευνά δεν ορίστηκε τυχαία στο λεξικό: σύνθε- ως οφείλει το παράνομο. Εμείς, όμως, ση, σύμπλεξη. Επίσης μην ξεχνάμε την μπορούμε να ανοίξουμε μια κουβέντα κορυφαία δήλωση του πρώην υπουργού για το ηθικό και μη, αυτό που στην της Νέας Δημοκρατίας Γ. Βουλγαράκη εξέλιξή του παίζει «τραμπάλα» στην «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Εί- παιδική χαρά της παρανομίας και στις ναι παράνομο, λοιπόν, που η δικαστική πλάτες των πολιτών. έρευνα μέχρι τώρα έχει εντοπίσει σκοτεινές συναλλαγές δημοσιογράφων με Ο πρώτος στόχος της επικοινωνιακής την εξουσία, την όποια μορφή εξουσίας, «διαπλοκής» είναι οι διαπιστευμένοι επειδή δεν έκοβαν αποδείξεις από τα δημοσιογράφοι σε υπουργεία, Βουλή, μπλοκάκια παροχής υπηρεσιών τους. φορείς του δημοσίου κτλ., και ακολουΌλο το υπόλοιπο –πλην της φοροδια­ θούν οι τηλεοπτικοί αστέρες. Νεαρός φυγής που σε αυτήν την περίπτωση εί- πολιτικός συντάκτης, γνωστός από την ναι πλημμέλημα– είναι ηθικό ή όχι; έμμισθη σχέση που έχει με τηλεοπτικό σταθμό, λέγεται πως αναπήδησε από Οφείλουν οι άνθρωποι της επικοινωνίας τη χαρά του όταν, λίγες μέρες μετά τα να είναι θρασείς και ασεβείς με την αποτελέσματα των εκλογών του 2009, εξουσία ή να τάσσονται υπέρ της; Μπο- μνημονιακή βουλευτής του ζήτησε χαρούν δημοσιογράφοι που καλύπτουν λαρά να την βοηθήσει με τις «ιδέες του ρεπορτάζ της Νέας Δημοκρατίας να και τις προτάσεις του» στον τομέα της εργάζονται για λογαριασμό διαφημι- επικοινωνίας. Εκείνος ένιωσε ισχυρός όχι στικής εταιρίας που έχει αναλάβει την μόνο απέναντι στους υπόλοιπους συναεπικοινωνία του ίδιου κόμματος ή όχι; δέλφους του που έτρεχαν με τα μαρκούΜπορούν δημοσιογράφοι της κρατικής τσια στη Βουλή, αλλά και έναντι της  ναι οι δημοσιογράφοι. Δημοσιογράφοι (άρα επικοινωνία), διαφημιστικές (άρα προβολή), εκλογολόγοι (άρα και τα δύο προηγούμενα συν επηρεασμό της κοινής γνώμης, διαμόρφωση κλίματος), πολιτικά κόμματα (εξαρτημένα από τους υπόλοιπους δύο), δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς (άρα χρήμα).

Μάιος 24, 2012 31

διαπλοκή

κοινής γνώμης που παρακολουθούσε την αντικειμενική πολιτική ενημέρωση που έκανε ως τηλεοπτικός συντάκτης. Η κυρία βουλευτής και μετέπειτα υφυπουργός της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου φαινόταν αποφασισμένη, σύμφωνα με πηγές, να ρίξει χρήμα για να χτίσει επικοινωνιακά την εικόνα της προς τα έξω. Χαζή δεν ήταν, η επαγγελματική σχέση που ανέπτυξε με τον συνάδελφο φυσικά και δεν ήταν έμμισθη. Ένα είδος «ενοικιαζόμενου δημοσιογράφου», ευέλικτου και πειθήνιου, ήταν αυτό που ήθελε. Επαγγελματική σχέση χωρίς παραστατικά, αλλά με αρκετά χρήματα να της φεύγουν τον μήνα γι’ αυτόν τον σκοπό στον εν λόγω συνάδελφο και σε άλλους με τους οποίους θεώρησε εκείνη πως έπρεπε να «συνεταιριστεί».

ενδιαφέροντος και συγκεκριμένα στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου. Ακολουθεί και άλλη «διαπιστευμένη» αντικειμενική ενημέρωση, όπως αυτή του αστυνομικού ρεπορτάζ.

Στις τάξεις των διωκτικών και μυστικών υπηρεσιών της χώρας επικρατεί βόρβορος. Στους διαδρόμους της Κατεχάκη χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα. Πόσοι δημοσιογράφοι εργάζονται επ’ αμοιβή για την ΕΥΠ και την ΕΛΑΣ δεν μπορεί να ξέρει ούτε ο αρμόδιος υπουργός Προστασίας του Πολίτη. Τα τελευταία χρόνια έχουν δει το φως της δημοσιότητας πολλές καταγγελίες, με πλέον πρόσφατη την εμπλοκή γνωστού δημοσιογράφου, η οποία προκάλεσε την αντίδραση της ΕΥΠ και την αναγγελία Η περίπτωση του νεαρού πολιτικού μηνυτήριας αναφοράς. συντάκτη, που αν διαβάσει κανείς τα άρθρα του –αρθρογραφεί κιόλας– θα Γυρνώντας τις σελίδες προς τα πίσω ή διαπιστώσει ότι επαναλαμβάνεται συ- κάνοντας forward στο video της «αντιχνά η λέξη «ανάπτυξη», μπορεί και κειμενικής» ενημέρωσης κατά την να είναι τυχαία. Η περίπτωση του πο- περίοδο της εξάρθρωσης της τρομολιτικού συντάκτη, που εμφανίζεται να κρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη, συυπεραμύνεται της ανάπτυξης της χώ- ναντάμε έναν πολύ γνωστό τηλεοπτικό ρας αξιοποιώντας φυσικά τα «καλά» δημοσιογράφο, ο οποίος, παρότι δεν του μνημονίου, αποτελεί από μόνη είχε καμία σχέση με το αστυνομικό ρετης μία κατηγορία που υποδηλώνει τη πορτάζ, είχε όλη την ενημέρωση, αλλά φύση της σχέσης μεταξύ εξουσίας και μονομερή, όπως περιγράφουν ορισμένοι ΜΜΕ και καταστρατηγεί στην πράξη αστυνομικοί συντάκτες. Ο ίδιος εμφανιαυτό που εμείς οι αδαείς αποκαλού- ζόταν ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος, με «ανεξάρτητη δημοσιογραφία» και λίγοι όμως γνώριζαν ότι η σύζυγός του εργαζόταν στο γραφείο του τότε υπουρ«αντικειμενική ενημέρωση». γού Δημόσιας Τάξης. Στην ίδια κατηγορία, ένας ακόμη δημοσιογράφος, διαπιστευμένος στο Στον ίδιο τομέα και μία ακόμη περίπτωοικονομικό ρεπορτάζ, ιδιαίτερα προ- ση συναδέλφου γνωστού αστυνομικού βεβλημένος από την τηλεόραση. Πια συντάκτη, ο οποίος στο παρελθόν είχε δεν εργάζεται σε αυτήν, αλλά όταν ερ- αναλάβει, επίσημα βέβαια, το Γραφείο γαζόταν, τον άκουγες και νόμιζες ότι Τύπου του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, ακούς τον εκπρόσωπο Τύπου του Δι- προκαλώντας την έντονη αντίδραση εθνούς Νομισματικού Ταμείου, του Θ. συναδέλφων του. Ο άνθρωπος παραιΠάγκαλου, που ισχυριζόταν ότι «όλοι τήθηκε εξαιτίας της συναδελφικής «καμαζί τα φάγαμε», ή τέλος πάντων ενός τακραυγής». Ευτυχώς που εκείνη την από τα «καλόπαιδα» του πρώην υπουρ- περίοδο η σύζυγός του μονιμοποιήθηκε γού Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντί- στην ΕΥΠ. νου. Κακοήθειες, απαντούσε ο ίδιος και οι υποστηρικτές του. Μάλλον. Τυχαίο, Επόμενος σταθμός το υπουργείο λοιπόν, το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος Εθνικής Άμυνας δημοσιογράφος μετά την τηλεοπτική Οι κακές γλώσσες λένε ότι όπου εμφατου πτώση –δεν οφειλόταν στον ίδιο– νίζεται το χρήμα προκαλείται δημοσιοανέλαβε κορυφαία θέση επικοινωνίας γραφική διάβρωση και παραπέμπουν σε φορέα του δημοσίου οικονομικού στα υπουργεία Οικονομίας, Ναυτιλίας, 32 H D

Υγείας και Εθνικής Άμυνας. Εκεί δείχνουν την εύφορη κοιλάδα όπου αναπτύσσεται η μεγάλη κατηγορία του Champions League. Εκεί επί σειρά ετών καταγγέλλονται οι σκοτεινές γειτονιές των Media, χωρίς όμως να τεκμηριώνονται οι σχετικές κατηγορίες. Ας ξεφύγουμε λίγο από την περίπτωση του πρώην υπουργού Άκη Τσοχατζόπουλου, με τις φήμες ότι ορισμένοι διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι του στρατιωτικού ρεπορτάζ βρίσκονταν στο pay roll για να προβάλλουν τις θέσεις του τότε υπουργού, τις δουλειές που ήθελε να κλείσει το υπουργείο, και ότι έπαιρναν «δανεικά κι αγύριστα» από τη Γενική Τράπεζα. Όλα αυτά είναι φήμες. Φήμες, όμως, δεν αποτελούν και κάποιες δημόσιες καταγγελίες, ανάμεσα τους και αυτή που είχε κάνει ο πρώην υφυπουργός Άμυνας Π. Μπεγλίτης; Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ, είχε καταγγείλει απίστευτα πράγματα, ανάμεσα τους ότι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων είχαν στο pay roll δημοσιογράφους. Ο Μπεγλίτης χαρακτηρίστηκε συκοφάντης και ψεύτης. Αλήθεια, ασχολήθηκε κανείς επί της ουσίας με την αλήθεια ή το ψεύδος των σοβαρών αυτών καταγγελιών; Όταν κάποιος νιώθει ότι θίγεται στο δικαστήριο, συνήθως φωνάζει: «Ενίσταμαι, κύριε πρόεδρε». Εδώ μέχρι και διευθυντές περιοδικών life style, περιγράφουν οι φήμες από το ΣΔΟΕ, χρηματοδοτούνται από την προφυλακισμένη σύζυγο του Άκη Τσοχατζόπουλου, Βίκυ Σταμάτη, με σκοπό να «περιποιούνται» την εικόνα της. Ενίσταται κανείς ή να μηνύσουμε το ΣΔΟΕ για συκοφαντικές διαρροές; Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει από πιο συρτάρι των ΜΜΕ επιλέγεται το «κερασάκι» στην τούρτα. Φυσικά, υπάρχει και η τούρτα που προορίζεται για το μεγάλο «πάρτι». 

Μάιος 24, 2012 33

Διαπλοκή

Σε αυτήν, λοιπόν, τη δεύτερη κατηγορία ανήκει μια άλλη κατηγορία δημοσιο­ γράφων των καναλιών, οι λεγόμενες «κλείστρες», επί του θηλυκού, καθώς τα πρώτα χρόνια των τηλεοπτικών παραθύρων και των πάνελ οι δημοσιογράφοι που είχαν ρόλο να κλείνουν καλεσμένους ήταν κυρίως γένους θηλυκού. Πλέον αποκαλούνται «παραγωγοί» με την ευρεία έννοια. «Παραγωγοί» με την καλή έννοια Όπως αποκαλύπτουν άνθρωποι που ξέρουν, στην κρατική τηλεόραση –και όχι μόνο– ορισμένα πάνελ συμπληρώνεται από«ανεξάρτητους» δημοσιογράφους, οι οποίοι είναι συνήθως επιλογή κάποιου υπουργού ή παράγοντα της κυβέρνησης. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση νεαρού συντάκτη σε εφημερίδα, το όνομα του οποίου έδωσε ένας υπουργός να εμφανιστεί μαζί του σε πάνελ που ήταν προσκεκλημένος. Το θέμα της τηλεοπτικής συζήτησης αφορούσε τις πολιτικές εξελίξεις. Η πρωτοβουλία ανήκε σε γνωστό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. Ο συνάδελφος στην αρχή ξαφνιάστηκε. Αργότερα, όμως, κατάλαβε πως αυτή η κίνηση αποτελεί και τον «προθάλαμο» μιας μετέπειτα «συνεργασίας». Θα περίμενε κανείς ότι ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος θα αρνιόταν. Άλλωστε, δεν είναι και τόσο τιμητικό να σε προτείνει ένας άνθρωπος της εξουσίας να παραβρεθείς μαζί του σε μια δημόσια συζήτηση και όχι ο δημοσιογράφοςπαραγωγός της εκπομπής, ο οποίος αντικειμενικά αξιοποίησε την ικανότητά σου να παραβρεθείς σε ένα πάνελ με έναν κορυφαίο υπουργό. Ο συνάδελφος τελικά εμφανίστηκε, θέτοντας «σκληρές δημοσιογραφικές» ερωτήσεις στον υπουργό! Και τώρα πάμε στον τρίτο «πυλώνα» της επικοινωνιακής διαπλοκής, ο οποίος αφορά κορυφαία διευθυντικά στελέχη εφημερίδων, αλλά και προϊσταμένους πολιτικών τμημάτων του ρεπορτάζ. Γνωστή είναι η περίπτωση δημοσιογράφου της έντυπης δημοσιογραφίας, ο οποίος είχε βρεθεί στο απόγειο της δόξας του την περίοδο που ο πρώην δημοσιογράφος και μετέπειτα υπουργός Θεόδωρος Ρουσσόπουλος καθόριζε τις τύχες της χώρας μας. Λέγεται ότι 34  Hot Doc

ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος είχε εξασφαλίσει «χρυσό συμβόλαιο» εκείνη την περίοδο με τηλεοπτικό σταθμό, το οποίο του απέδιδε περί τα 40.000 ευρώ μη­νιαίως. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν εργαζόταν ιδιαιτέρως σκληρά από το πρωί μέχρι το βράδυ, όπως άλλοι συνάδελφοι του στον ίδιο τηλεοπτικό σταθμό, οι οποίοι αμείβονταν με «τρεις κι εξήντα». Ο ρόλος του περιγράφεται να επικεντρώνεται σε αυτόν του «συνδέσμου» μεταξύ του καναλάρχη και των τότε ισχυρών του Μεγάρου Μαξίμου. Όταν κάποια στιγμή η σχέση των δύο πλευρών διερράγη, ο δημοσιογράφος και πάλι δεν βγήκε χαμένος οικονομικά. Είχε προκάμει να χτίσει γέφυρες με τους νέους «ενοίκους» του Μαξίμου. Η δουλειά του συνεχίστηκε κανονικά, παρέχοντας όμως διαφορετική «αντικειμενική» ενημέρωση αυτήν τη φορά για την πράσινη κυβέρνηση.

αρκετών «ψύχραιμων δημοσιογράφων» για να αποσοβηθεί ο διαφαινόμενος κίνδυνος για τη σωματική του ακεραιότητα.

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται και ορισμένες κυρίες της ελληνικής ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Ανάμεσά τους μια πολύ αντικειμενική συνάδελφος, που ενώ είναι στέλεχος κόμματος εξουσίας, προβάλλεται από ορισμένα κανάλια ως πολιτική αναλύτρια με δήθεν ανεξάρτητη –αντίθετη– άποψη, η οποία όλως τυχαίως συμβαδίζει με τις προγραμματικές του κόμματος, στο στελεχικό δυναμικό του οποίου ανήκει. Πριν από μερικά χρόνια οι φήμες έλεγαν γι’ αυτήν πως ανήκε και σε εταιρία δημοσκοπήσεων, η οποία έχει ταυτιστεί δημοσίως με το κόμμα για το οποίο έκανε τις δημοσκοπήσεις. Με θεούς και δαίμονες απειλούσε στο παρελθόν η συγκεκριμένη κυρία όσους τολμούσαν να αμφισβητήσουν τη δημοσιογραφιΝέα κυβέρνηση, νέες αναζητήσεις και κή της αντικειμενικότητα, σχετίζοντάς διευκολύνσεις. Το ζητούμενο δεν είναι την με τις παράλληλες κομματικές η ταύτιση με μια κυβέρνηση, αλλά η της δραστηριότητες. σύμπλευση με την εξουσία, την όποια εξουσία, κοινώς με την ελίτ που διαφε- Ανεξαρτησία της πολιτικής ανάλυσης ντεύει αυτόν τον τόπο. Δύο πρόσωπα που έχουν πρωταγωνιστήσει σε «σκοτεινές» δημόσιες γειΗ ιστορία έχει σπαρταριστή συνέχεια. τονιές τούτης της χώρας είναι οι δύο Με την στήριξη που του παρείχε απλόγνωστοί επικοινωνιολόγοι, ο ένας προχερα ο νέος ισχυρός «εργοδότης» του, σκείμενος στο στρατόπεδο του ΠΑΣΟΚ ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος, ο από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου οποίος κατάγεται από τη νησιωτική και ο άλλος στην παράταξη της Νέας Ελλάδα και κουβαλά ακόμη το γλωσσιΔημοκρατίας, στην οποία και άφησε κό ιδίωμα της περιοχής του, βρέθηκε να είναι μέλος της περίφημης Αθηναϊκής εντόνως το αποτύπωμά του.

Λέσχης. Κάτι που στελέχη πολυεθνικών Ο πολυπράγμων δημοσκόπος εταιριών και μεγάλων επιχειρήσεων επιδιώκουν επί χρόνια να πετύχουν, ο συ- Ο επικοινωνιολόγος-πολιτικός αναλυτής έχει δουλέψει σκληρά στη ζωή του, νάδελφος το πέτυχε εν μία νυκτί! ορισμένες φορές με «υπερβάλλοντα» Πώς λοιπόν να μην ανταποδώσει το ζήλο, έχοντας αφήσει το στίγμα του σε πόσο καλό του έκανε ο καλός του «ερ- διάφορες βαθμίδες της κομματικής ιεγοδότης», τη στιγμή που το συγκρό- ραρχίας του ΠΑΣΟΚ. Διατηρεί καλές τημα στο οποίο εργαζόταν αντιμετώ- σχέσεις με την οικογένεια Παπανδρέου πιζε έντονα οικονομικά προβλήματα, και, όπως περιγράφουν αυτοί που ξέπολυάριθμες γενικές συνελεύσεις με ρουν, κυρίως με τον Νίκο Παπανδρέου. αποκλεισμένες επί ημέρες τις κεντρικές εισόδους και έντονη εσωτερική ανατα- Διαβάζοντας κάποιος βιαστικά το βιο­ ραχή. «Αφήστε εγώ να μιλήσω με τον… γραφικό του, ενδεχομένως και να συ(αφεντικό) που ξέρετε ότι έχω καλή μπεράνει πως αυτός ο επιστήμονας σχέση μαζί του», είπε σε μία από αυτές που κατά καιρούς εμφανιζόταν και ως τις συνελεύσεις συντακτών από μικρο- αποκλειστικός πολιτικός αναλυτής της φώνου και χρειάστηκε η παρέμβαση κρατικής τηλεόρασης (επί κυβερ­νήσεων

€ €

€ €

€

€

€ €

€

€

€

€

€ €

€

ΠΑΣΟΚ) ήταν κομματικό στέλεχος κυβέρνησης που προωθούσε στο πλαί- περίοδο της πτώσης της «παντοκρατο­ κόμματος. Δεν ήταν, όμως. σιο της πράσινης ανάπτυξης. ρίας» του στα Media η παρέμβαση του Π. Καμμένου, βουλευτή ακόμη της ΝΔ Φυσικά έχει υπηρετήσει κατά καιρούς Το να εργάζεται κάποιος ειδικός στον και μέλους της Εξεταστικής Επιτροσε διάφορες θέσεις δημόσιων φορέων τομέα της επικοινωνίας για ένα κόμμα πής της Βουλής για το σκάνδαλο της και οργανισμών τις εποχές που κυβερ- είναι θεμιτό, είναι νόμιμο, είναι job, αλλά Siemens, ο οποίος είχε δηλώσει: «Εγώ νούσε το ΠΑΣΟΚ. Διαθέτει ένα μειλίχιο την ίδια ώρα να αναλαμβάνει project σαν μέλος του ελληνικού Κοινοβουλίου προφίλ. Ένας άνθρωπος που δεν επιθυ- του δημοσίου μπορεί να είναι επίσης και μέλος της Επιτροπής, δηλώνω ότι η μεί να δίνει δικαιώματα. Έχει πολλούς νόμιμο, αλλά είναι ηθικό; Μπορεί αυτός CIVITAS μοίραζε χρήματα σε δημοσιοφίλους δημοσιογράφους, κυρίως από να νομιμοποιείται εκ της ειδικότητάς του γράφους, όπως προκύπτει από τη μέχρι το πολιτικό, αλλά και το οικονομικό ρε- να ενημερώνει όλους εμάς από τα κα- τώρα δικογραφία». πορτάζ, από τους οποίους κατά καιρούς νάλια για την πολιτική κατάσταση της δεχόταν και«καλές ιδέες» για επικοινω- χώρας με αντικειμενικό τρόπο; Ο γνωστός επικοινωνιολόγος δεν το νιακά projects που αναλάμβανε. Σχέση παραδέχθηκε. Όπως και να ’χει, επί της επ’ αμοιβή, αλλά όχι μισθωτή. Ο γαλάζιος δημοσκόπος ουσίας αυτό που είναι σημαντικό είναι πως το project Siemens δεν ήταν τίποΗ ιστορία του είναι ενδεικτική για το Η περίπτωση αυτού του ανθρώπου έχει τα λιγότερο ή περισσότερο γι’ αυτόν απασχολήσει αρκετά τη δημοσιότητα πώς η σχέση Χ-Ψ-Ω, ακόμη και σε πεαπό άλλα επικοινωνιακά projects που ριπτώσεις που έχει παρέμβει η Δικαιο- στο πλαίσιο διερεύνησης από τη Δικαιο­ έχει αναλάβει και θεωρούνται πολύ πιο σύνη του σκανδάλου της Siemens και σύνη, είναι τόσο ισχυρή επικοινωνιακά σημαντικά από στρατηγικής ή οικονοώστε να επέρχεται γρήγορα η λήθη και συγκεκριμένα των «μαύρων ταμείων» μικής απόψεως, όπως για παράδειγμα των διαφημιστικών, από τα οποία πληκυρίως να επιβάλλεται στην κοινή γνώμη. Ο άνθρωπος αυτός καταδικάστηκε ρώνονται δημοσιογράφοι για να παρέ- αυτό της διαχείρισης κρίσεως στον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, για στο παρελθόν για διασπάθιση μετοχι- χουν κάθε είδους υπηρεσία. το οποίο οι πληροφορίες τον θέλουν να κού κεφαλαίου εκατομμυρίων δραχμών, στο πλαίσιο μιας γνωστής χρηματιστη- Στις καταθέσεις του και στην αρμόδια έχει πληρωθεί αδρά. ριακής υπόθεσης. Φυσικά, απαλλάχθη- Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, ο κε με βούλευμα μετά την εισήγηση του συγκεκριμένος δημοσκόπος, ο οποίος Είναι ο άνθρωπος που είχε αναλάβει εισαγγελέα Λ. Καλούση, γνωστού για κατά καιρούς έχει αναλάβει κορυφαία δουλειά και για το ΔΝΤ, αποδελτιώτο παραδικαστικό κύκλωμα. Ήταν μια projects από φορείς του δημοσίου νοντας δημοσιεύματα για λογαριασμό δύσκολη περίοδος γι’ αυτόν, ευτυχώς αλλά και του ιδιωτικού τομέα, φυσικά μιας ευρωπαϊκής εταιρίας που του είχε όμως εξαιτίας των πολύ καλών του φί- αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση. Ευρέως αναθέσει τη δουλειά και πληρωνόταν γι’ λων ξεχάστηκε γρήγορα και εμφανίστη- γνωστή, όμως, στον χώρο των ΜΜΕ αυτό με 10.000 ευρώ τον μήνα. κε εκ νέου στη δημόσια σκηνή, πότε με είναι η ιδιαίτερη και πολύ προσεκτική τη­λεοπτικές αναλύσεις δημοσκοπικού συνεργασία που είχε αναπτύξει με μια Αυτό που προκαλεί ενδιαφέρον στην περιεχομένου και πότε με τον διορισμό σειρά δημοσιογράφων, τους οποίους περίπτωση του γαλάζιου δημοσκόπου του σε κορυφαία επενδυτικά σχήματα επέλεγε αρχικά με βάση τις δεξιές τους είναι η ευλυγισία ενός επιστήμονα, ο που προωθούσε η κυβέρνηση Παπαν- προτιμήσεις, καθότι ο ίδιος για αρκετά οποίος εμφανίζεται να διατηρεί την ακεδρέου. Τυχαία επιλογή σε κορυφαία μεγάλο διάστημα είχε καλό πελάτη το ραιότητά του, ενώ παράλληλα παρέχει θέση χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο, κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, εξ ου και υπηρεσίες σε ένα κόμμα εξουσίας και σε αλλά και από τον τότε πρωθυπουργό Γ. το προσωνύμιο που τον ακολουθούσε μια επιχείρηση που κάνει γιγαντιαίους Παπανδρέου, η ανάληψη διευθυντικής μέχρι πρόσφατα: «ο γαλάζιος δημο- τζίρους με το Δημόσιο. Νόμιμο, ηθικό ή θέσης σε ένα μεγάλο project της τότε σκόπος». Αίσθηση είχε προκαλέσει την απλώς «δουλειά»;  Μάιος 24, 2012 35

Θεωρίες συνομωσίας         Ό,τι διαβάσετε δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Απλώς την επιβεβαιώνει.

Το πείραμα «Ντελγκάδο», η λευκή αρκούδα και οι Έλληνες ψηφοφόροι Της Lady Lilith

τα άδυτα της περιοχής 51 Σ (μέρος της απαγορευμένης στρατιωτικής βάσης κοντά στην περιοχή

Groom Dry Lake, στη Νεβάδα, που οι ουφολόγοι πιστεύουν ότι χρησιμοποιείται για να μας κρύβουν εξωγήινους και τα σχετικά πειράματα), αλλά και στα mainstream εργαστήρια κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου, η επιστημονική ελίτ προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει το αποτέλεσμα των εκλογών της 6ης Μαΐου. Για την ακρίβεια, προσπαθούν να κατανοήσουν τον μηχανισμό λειτουργίας, ή καλύτερα αντίδρασης, του πειραματόζωου Έλληνα πολίτη, αφού τα αποτελέσματα έχουν αποδιοργανώσει την παγκόσμια κοινότητα. Σύμφωνα με την πιο έγκυρη θεωρία συνωμοσίας που εξηγεί πλήρως τα αποτελέσματα των εκλογών, ο θρίαμβος του Αλέξη Τσίπρα και η θριαμβευτική είσοδος της Χρυσής Αυγής στο Κοινοβούλιο οφείλονται στο πείραμα «Ντελγκάδο», για την ακρίβεια στην αποτυχία του πειράματος«Ντελγκάδο». Οι «εγκέφαλοι» της τρόικας και οι ιθαγενείς διαπιστευμένοι στα εγχώρια πολιτικά εργαστήρια επιχείρησαν, σαράντα επτά χρόνια μετά την προσπάθεια του Δρ Χοσέ Ντελγκάδο, να επαναλάβουν το πείραμά του, με την ελπίδα ότι θα κατάφερναν να διαχειριστούν τον θυμό, την οργή του Έλληνα πολίτη και τελικά, όπως έλεγαν στις εξ απορρήτων εκθέσεις τους, να ελέγξουν, ή έστω να μετριάσουν, τις αυτοκαταστροφικές του τάσεις. Μόνο που το πειραματόζωο Έλληνας ψηφοφόρος, αντί για πειθήνιος ταύρος, κατέληξε ταύρος εν υαλοπωλείω. 36  Hot Doc

Μας ψεκάζουν τσιπάκια!

κατευθύνει τη σκέψη του και να κάνει Παρά τις διαβεβαιώσεις του Γενικού delete στα δεδομένα που οδηγούν σε Επιτελείου Αεροπορίας, που με ανα- «επαναστατικές και αυτοκαταστροφικοίνωσή του στις 7 Μαΐου, μία ημέρα κές», κατά τους τροϊκανούς, επιλογές. μετά τις εκλογές, υποστήριξε ότι «καμία πτήση ψεκασμού με χημικές ουσίες δεν Οι… κερατούκληδες εκτελείται πάνω από ελληνικό έδαφος», Ο Ντελγκάδο, πριν πειραματιστεί με τον η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. ταύρο, είχε εμφυτεύσει ένα τσιπ σε μια Πράγματι, δεν μας ψεκάζουν με χημικά, άγρια μαϊμού, την οποία τοποθέτησε σε αλλά με μικροσκοπικά τσιπ, που απο- ένα κλουβί μαζί με μια ήρεμη και εκπαιτελούν την τελευταία λέξη της νανοτε- δευμένη μαϊμού, η οποία πατώντας το χνολογίας, τα οποία είναι αόρατα όχι κουμπί του τηλεχειριστηρίου ηρεμούσε μόνο με γυμνό μάτι, αλλά και από τα την άγρια φίλη της. Κάπως έτσι και οι πιο ισχυρά μικροσκόπια που υπάρχουν τροϊκάνοι επιστράτευσαν την τελευστον πλανήτη. ταία λέξη της υψηλής τεχνολογίας για να εμφυτεύσουν δια των ψεκασμών τσιΤα τσιπάκια αυτά, καθώς ψεκάζονται πάκια στους εγκεφάλους των Ελλήνων από ειδικά στρατιωτικά αεροπλάνα ψηφοφόρων, θεωρώντας ότι, 47 χρόχωρίς διακριτικά, εισέρχονται στο αν- νια μετά, το πείραμα θα έχει άριστα ή θρώπινο σώμα και οδεύουν κατευθείαν έστω ικανοποιητικά αποτελέσματα στις σε συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου, ελληνικές εκλογές. και αποτελούν τον κεντρικό μοχλό του πειράματος «Ντελγκάδο». Το πρόβλημα είναι ότι οι θεωρούμενοι Οι επιτελείς της τρόικας προσπάθησαν ως εξπέρ της τρόικας υπερεκτίμησαν τις να επαναλάβουν το πείραμα που το δυνατότητές τους, αλλά και την αντίλη1965 ο δόκτωρ είχε κάνει με πειραμα- ψή τους, αφού το πείραμα με τον ταύρο τόζωο έναν ταύρο 250 κιλών που ονο- Lucero είχε αποτύχει. μαζόταν Lucero, με στόχο να ελέγξει το Όταν το 1965 ο νευροφυσιολόγος μυαλό του και την οργή του. μπήκε στην αρένα με τον ταύρο στον Η φιλοσοφία του Ντελγκάδο, που οι επι- οποίο είχε εμφυτεύσει τσιπ σε σχήμα τελείς του ΔΝΤ και της ΕΕ έχουν ασπα- κέρματος (οι πληροφορίες διίστανται στεί, ήταν ότι θα μπορούσε, μέσα από για το εάν ήταν ευρώ ή δραχμή), εκείνος την εκμετάλλευση της υψηλής ευφυΐας όρμησε αμέσως κατά πάνω του. Ο Ντελτεχνολογίας, να γίνει πραγματικότητα η γκάδο πάτησε αμέσως το κουμπί του «ψυχο-πολιτισμένη» κοινωνία (psycho- τηλεχειριστηρίου, μόνο που ο ταύρος, civilized society), στην οποία ο καθένας αντί να αρχίσει να χαριεντίζεται, έδειξε (λέμε τώρα) θα μπορούσε με το πάτημα ότι βρισκόταν σε ένα οδυνηρό αδιέξοδο. ενός κουμπιού να μπει στο κεφάλι του Ο νευροφυσιολόγος προβληματισμένος καθενός (λέμε τώρα), και με ηλεκτρικά πάτησε και πάλι το κουμπί και ο δύσμοικύματα να του κατευθύνει τα συναι- ρος Lucero, αντί να πέσει τ’ ανάσκελα σθήματα και τις κινήσεις του σώματος και να κουνάει την ουρά του, άρχισε να με στόχο να ελέγξει τις διαθέσεις του, να κάνει περίεργες περιστροφές.

Αν και τα μέσα προπαγάνδας της εποχής και τα αντίστοιχα παπαγαλάκια μιλούσαν για επιτυχία του πειράματος, συνάδελφοι του Ντελγκάδο επέμεναν ότι επρόκειτο για αποτυχία, αφού αντί με το μικροτσίπ να δαμάσει τον ταύρο, του έριξε «κουρτίνα», και όταν είδε ότι ο ταύρος αποπροσανατολίστηκε, ξαναπάτησε το κουμπί ώστε να τον μπερδέψει, μέχρι ο ίδιος να προλάβει να την κάνει με ελαφρά αλλά γρήγορα πηδηματάκια. Κάπως έτσι εξελίχθηκε και το πείραμα με τους Έλληνες ψηφοφόρους, που αντί με το πάτημα ενός κουμπιού να επιτύχουν να τους ελέγξουν και να καθοδηγήσουν τον θυμό τους, αυτό που πέτυχαν ήταν να τρελάνουν τα μηχανάκια και τα συστήματα. Η λευκή αρκούδα Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι «εγκέφαλοι» του ΔΝΤ και της ΕΕ σε συνεργασία με τους εν Ελλάδι εκφραστές τους βρίσκονται σε οργασμό διαβουλεύσεων για την τακτική που θα ακολουθήσουν στις επικείμενες εκλογές. Το «σχήμα» του πειράματος που φαίνεται να επιλέγουν είναι πιο χαλαρό, πάντως, μετά το πάθημα που πήραν με τον ταύρο. Έτσι, από τα μεγαλεπήβολα σχέδια για έλεγχο του θυμού, της οργής και της συμπεριφοράς, οι πληροφορίες λένε ότι θα επιλέξουν μια τακτική τύπου «ας ψηφίσουν ό,τι θέλουν εκτός από τη λευκή αρκούδα». Μόνο που μάλλον και πάλι θα πιαστούν αδιάβαστοι, αφού η τακτική αυτή οδηγεί σε αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Το πείραμα άλλωστε της «λευκής αρκούδας» δεν αμφισβητείται εδώ και 25 χρόνια. Το 1987, ο καθηγητής ψυχολογίας Ντάνιελ Ουέγκνερ ζήτησε από δέκα φοιτητές να λένε ό,τι τους έρχεται στο μυαλό, εκτός από τη φράση «λευκή αρκούδα». Κάθε φορά που έλεγαν «λευκή αρκούδα» ή σκέπτονταν «λευκή αρκούδα», θα έπρεπε να χτυπούν ένα κουδούνι. Το αποτέλεσμα του πειράματος ήταν εκκωφαντικό από τα συνεχή κουδουνίσματα, αφού οι φοιτητές έλεγαν και σκέφτονταν συνεχώς «λευκές αρκούδες». Το πείραμα απέδειξε ότι όσο περισσότερο προσπαθεί κάνεις να ελέγξει τι σκέπτεται τόσο ο έλεγχος μας ξεφεύγει.  Μάιος 24, 2012 37

Η μαμά του Αλί, ο Τσίπρας και ο Κωστόπουλος Του Αλί Μπούρμπα

Αλί πολύ μπερδεμένο. Έστειλε μάνα του H D περιοδικό και νόμιζε ότι γλίτωσε ξύλο και μπινελίκια. Μαμά πήρε τηλέφωνο άρχισε πάλι βρίζει Αλί. Μαμά νόμιζε στην αρχή H D είχε μέσα λουκάνικο γουρούνι και θύμωσε. Γι' αυτό Αλί έστειλε courier περιοδικό στη Πακιστάν. Μαμά είπε καλύτερα να έτρωγε Αλί γουρούνι ολόκληρο παρά που είχε γίνει γουρούνι δημοσιογράφο. Μαμά έκλαιγε ότι Αλί ήταν από μικρό παιδί ρουφιάνο, αλλά όχι και Έλληνα δημοσιογράφο! Μετά απείλησε ότι πει όλες γυναίκες στη χωριό ότι την είχε πιο μικρή από 11 αδέρφια. Ακόμη και από Σεχραζάτ. Αλλά Αλί έβαλε μαμά στο θέση της, γιατί ήξερε κάποιον που την είχε 4 πόντους και μέσα σε ένα εβδομάδα την έκανε 17. Μαμά έπαθε μπλακ άουτ. «Ξέρεις Τσίπρα;», είπε στo Αλί. Τσίπρα φίλος Αλί. Τσίπρα τρώει μαγαζί. Μαμά συγκινήθηκε. «Τσίπρα γίνει πολύ καλό πρωθυπουργό στη Ελλάδα», είπε. Και μετά έρθει στη Πακιστάν για να σωθεί που θα την κυνηγάνε το υπάλληλοι όταν δε θα πάρουν μισθό τέλος το μήνα. Τσίπρα πολύ καλό φίλο. Παλιά ερχόταν μαγαζί, μου έριχνε ένα δυο σφαλιάρες. Αλί όχι σφαλιάρες, από σεβασμό. Μόνο όταν κουρευόταν φίλο Αλέξη, λίγη φατούρο έριχνε για το καλό. Αλλά Αλέξη άλλαξε πια. Ήρθε μαγαζί κι έκανε δε γνώριζε Αλί. Μπορεί όμως και μη μας γνώριζε γιατί κοίταγε όλο ταβάνι. Αλέξη είδε όλες αράχνες μαγαζί. Μαλάκα Μοχάμεντ πολύ κοντό, ούτε με κοντάρι δε φτάνει. Αλλά μαμά θύμωσε πολύ, γιατί Αλέξη δεν έκανε κυβέρνηση με Βενιζέλο και Σαμαρά. Μα να πάει όλο κόντρα αυτή τη παιδί. 38 H D

Τι ξέρει όμως και μαμά. Εδώ Τσίπρα έρχεται μαγαζί ψαροταβέρνα και παραγγέλνει γιουβέτσι για σπάσιμο. Σιγά μη πάει κυβέρνηση επειδή του λένε όλοι. Κι επειδή ποτέ δεν ειδοποιάει, μάγειρα φτιάχνει κάθε μέρα γιουβέτσι. Τη βάλαμε και στη κατάλογο. Μαρίδες, γαύρο, χταποδάκι, σουπιές και μανέστρα με μοσκάρι. Πίσω απ’ το γιουβέτσι κρύβεται Αλέξη. Αλλά τώρα Αλέξη γίνει πρωθυπουργό και Έλληνες πολύ το θαυμάζουν. Πάρει στα χέρια του πράγματα και λύσει όλα προβλήματα. Βγάλει αράχνες από τα ταβάνια. Μαμά όμως καλού κακού στρώσει Αλέξη από τώρα. Έλληνες πολύ καλό άνθρωποι. Άμα Αλί έρχεται τραπέζι με χταποδάκι, λένε «καλώς το ομορφάντρα». Άμα έρχεται με λογαριασμό λένε «μαλάκα Πακιστάνι». Μετά μαμά ρώτησε Αλί πώς γίνεται από 4 πόντοι να πας στις 17. Ήθελε πει μυστικό στο μπαμπά. Τσίπρα από 4 πήγε στις 17 πόντους λόγω Βενιζέλο. Μπαμπά άμα δει Βενιζέλο μπορεί να του πέσει κι άλλο. Έπειτα και μαμά σα Βενιζέλο είναι, λίγο πιο μελαψή. Δώδεκα παιδιά έκανε, ένα πέθανε μικρό στο Λαχώρη. Μαμά έβρισε λίγο ακόμα Αλί και μετά

έκλεισε τηλέφωνο. Ευτυχώς, γιατί ήρθε Κωστόπουλο στο τραπέζι. Μαμά τι ξέρει από περιοδικά, ενώ Κωστόπουλο ξέρει όλα. Αλί έδωσε κύριο Πέτρο H D. Κύριο Πέτρο στράβωσε λίγο μύτη. «Καλό είναι», είπε, «αλλά όλο πολιτική έχει». «Κύριο Πέτρο», είπε Αλί, «έχει πολύ δίκιο», αλλά εγώ αλλάξω όλα στη περιοδικό. Βαξεβάνη δεν ξέρει τίποτα. Αλί προχτές είδε βυζιά τη Μπεζεντάκου. Είχε έρθει στη μαγαζί και πήγε τουαλέτα. Βγήκε μετά και της σηκώθηκε το φούστα. Ωραία βυζιά, αλλά ανάμεσα κρεμόταν ένα καλαμαράκι. Καλαμαράκι τελευταίο είχε πάρει τραπέζι άλλο με κύριο δημοσιογράφο. Δημοσιογράφο πολύ άτακτο παιδί, έχει πάει με όλες στη μαγαζί. Ελένη, Ρούλα, Χριστίνα, Ντόρα, Νατάσα, Θανάση, Ασπασία και Μοχάμεντ. Μοχάμεντ πολύ κοντό όμως. Θέλει καρέκλα για να φτάσει. Θανάση ψηλό είναι, αλλά πολιτικός κι αυτός. Κύριε Πέτρο συγγνώμη, πάλι πολιτική ασχολήθηκα. Αλλά κύριε Πέτρο, Αλί δε φταίει. Βυζιά, δημοσιογράφοι, πολιτικοί… μία κρεβάτι είμαστε όλες.

Μάιος 24, 2012 39

Report

Αθρόα εξαγορά μειονοτικών ψήφων στην Ξάνθη Κυριακή πρωί, ώρα 8.00 πμ, έξω από ένα εκλογικό κέντρο στην Ξάνθη. Ένα σταθμευμένο άσπρο βαν κυκλώνεται από ομάδα τσιγγάνων. Οι τσιγγάνοι ψηφοφόροι απομακρύνονται από το βαν με έναν εκλογικό φάκελο, σφραγισμένο με στρογγυλή εκλογική σφραγίδα και μονογραφή. Τα πλαστά ψηφοδέλτια ρίχνονται στην κάλπη. Έπεται η πληρωμή για την «εξυπηρέτηση».

Του Γιάννη Σιδηρόπουλου

σφραγίδα και μονογραφή. Ρίχνει στην κάλπη τον σφραγισμένο φάκελο και είναι υποχρεω­μένος να φέρει έξω τον ανοιχτό φάκελο που του έδωσε η εφορευτική επιτροπή, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο ενδιαφερόμενος. Ο κενός σφραγισμένος και μονογραμμένος από τον δικαστικό αντιπρόσωπο φάκελος κλείνει με το ψηφοδέλτιο του ενδιαφερομένου, δίνεται στον επόμενο και η μέθοδος ακολουθείται μέχρι τον τελευταίο ψηφοφόρο, μάλιστα με απόλυτη επιτυχία.

ι κατηγορούμενοι είχαν συλληφθεί Κατά το παρελθόν οι «ηγήτορες» αυΟ σε «εκλογικό κέντρο» τοπικού παρά- τών των μειονοτικών οικισμών εμφάνιγοντα, την Κυριακή 6 Μαΐου, μοιράζοντας ζαν στους υποψήφιους τα εκλογικά βισταυρωμένα ψηφοδέλτια της ΝΔ, μετά από καταγγελίες υποψηφίων του ΛΑΟΣ (που επίσης δικάστηκαν για παράβαση της εκλογικής νομοθεσίας και αθωώθηκαν). Το δικαστήριο τους καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης 2 ετών για τον έναν και από 1 χρόνο για τους άλλους δύο, για το αδίκημα της δωροδοκίας κατά την εκλογή (114 του ΠΔ 96/2007). Στην ακροαματική διαδικασία οι υποψήφιοι που τους κατήγγειλαν ανασκεύασαν τις αρχικές τους καταθέσεις ότι είδαν συναλλαγή με χρήματα, ενώ το δικαστήριο βασίστηκε στην ύπαρξη τετραδίου με την ένδειξη «Εκλογικό Κέντρο Χ.Φ.», στο οποίο αναγράφονταν πινακίδες αυτοκίνητων και δίπλα τους ποσά. Η αυστηρή ποινή και η διαβίβαση της δικογραφίας στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών για περαιτέρω διερεύνηση ποινικών ευθυνών των ηθικών αυτουργών δείχνουν την πρόθεση της Δικαιοσύνης να ασχοληθεί σοβαρά με το θλιβερό φαινόμενο. 40  Hot Doc

βλιάρια όσων φέρεται ότι ήλεγχαν και πληρώνονταν «με το κομμάτι», αλλά το σύστημα δεν ήταν σίγουρο. Μέχρι και σήμερα πολλοί κάτοικοι αυτών των οικισμών εισπράττουν χαρτονομίσματα των 50 ή των 100 ευρώ από διάφορους «άπειρους» ή «άβγαλτους» περί των εκλογικών, αλλά τις ψήφους παίρνουν αυτοί που ελέγχουν το κύκλωμα με τα «σίγουρα».

Το κύκλωμα με τα «σίγουρα» Η ιδιοφυής αυτή διαδικασία λέγεται ότι επινοήθηκε από υποψήφιους των δημοτικών εκλογών και είναι η μόνη παγκοσμίως αλάνθαστη μέθοδος: Ένας παράγων μαζί με τον ενδιαφερόμενο βρίσκεται έξω από το εκλογικό τμήμα, συχνά με ένα βαν. Από εκεί ξεκινά ο πρώτος ψηφοφόρος που διαθέτει έναν εκλογικό φάκελο κλειστό με το ψηφοδέλτιο του ενδιαφερόμενου και σφραγισμένο με στρογγυλή –πλαστή ή όχι, δεν είναι γνωστό– εκλογική

Οι υπεύθυνοι αυτής της διαδικασίας σε κάθε οικισμό είναι πασίγνωστοι. Στον οικισμό του Δροσερού «αφεντικά» φέρονται να είναι δύο αδέρφια, ο ένας εκ των οποίων καταδικάστηκε στην πρόσφατη υπόθεση. Το εντυπωσιακό είναι ότι στις τελευταίες δημοτικές εκλογές ο ένας αδερφός ήταν υποψήφιος σύμβουλος με την παράταξη της συμπολίτευσης και ο άλλος με την παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης. Την πρώτη Κυριακή, τις ψήφους στο Δροσερό μονοπώλησε ο συνδυασμός της δημοτικής αρχής, αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί, εν μέσω μόνιμων καταγγελιών ότι με αφανείς τρόπους ελέγχει την ψήφο των αρκετών χιλιάδων –και καθοριστικών στα όρια του δήμου– ψήφων των αθίγγανων. Τη δεύτερη Κυριακή, τις ψήφους πήρε ο αντίπαλος συνδυασμός, ο οποίος δέχθηκε με τη σειρά του την ηθικοπλαστική κριτική των άλλων. Οι περιπτώσεις εξαγοράς με καυσόξυλα, κουπόνια σούπερ μάρκετ, πετρέλαιο, κρέατα είναι μάλλον πταίσματα, ενώ αυτού του τύπου η μόλυνση έχει αρχίσει να επεκτείνεται και σε άλλους μειονοτικούς οικισμούς. 

Μάιος 24, 2012 41

Διεθνή Παρασκήνια

Της Ρένας Ακριτίδου

«Φάουλ», φωνάζει ο Σαρκοζί 

Νέα «ετικέτα» για Γάλλους υπουργούς Μία από τις πρώτες ενέργειες της κυβέρνησης Ολάντ στη Γαλλία ήταν να επιβάλλει μείωση 30% στις αμοιβές των υπουργών και του προέδρου, δίνοντας ένα πρώτο δείγμα εφαρμογής του προεκλογικού συνθήματος των Σοσιαλιστών «αξιοπρέπεια, απλότητα, νηφαλιότητα».

Η απερχόμενη κυβέρνηση έσπευσε να επικρίνει τα τεκταινόμενα, υποστηρίζοντας ότι οι υπουργοί τώρα είναι περισσότεροι, άρα μη συμφερτικοί. Αν και η Guardian θυμήθηκε ότι η πρώτη ενέργεια του Νικολά Σαρκοζί, όταν ανέλαβε την προεδρία, ήταν να αυξήσει τον μισθό του κατά περίπου 170%, οι άνθρωποι του πρώην προέδρου επιμένουν ότι οι μειώσεις μισθών που ανακοινώθηκαν είναι απάτη. Από 15 υπουργούς, 4 γραμματείς και έναν επίτροπο, φτάσαμε σε 34 υπουργεία και υφυπουργεία, είπαν. Άσχετο, αλλά επίσης δεν άντεξαν στον πειρασμό να κατηγορήσουν τον Ολάντ ότι μάζεψε γύρω του «σκληροπυρηνικούς αριστερούς», παγιδευμένους στην «ιδεολογία ενός άλλου αιώνα, που δεν έχει τίποτε να κάνει με τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία». Τουρκία και ένταξη στην ΕΕ

Σημαντικά στοιχεία παρέθεσε ο Τζόναθαν Χεντ του BBC, σε ρεπορτάζ του αναφορικά με την επίσκεψη του Ευρωπαίου επιτρόπου διεύρυνσης Στέφαν Φιούελ στην Τουρκία. Στις συναντήσεις του με τον πρωθυπουργό Έτσι, αντί για 21.194 ευρώ, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον υπουργό Ολάντ θα αμείβεται με 14.836, και οι Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, ήταν υπουργοί με 9.396 έναντι 13.423 που σαφής ο στόχος προώθησης «θετικής ατζέλάμβαναν οι προκάτοχοί τους. Ο νέος κώ- ντας» για την πορεία ένταξης της χώρας ζητήματα αφορούν από το περιβάλλον μέχρι δικας υπουργικής συμπεριφοράς περιλαμ- στην ΕΕ.  βάνει και την προτροπή να παίρνουν κάπου Η εμπορική σχέση Βρυξελλών-Άγκυρας τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μεγάλο αγκάθι κάπου το τρένο και να προσέχουν από πού είναι ισχυρή (40% των τουρκικών εξαγω- παραμένει η άρνηση της Άγκυρας να επιθα δέχονται δώρα. Στους δρόμους δεν επι- γών πηγαίνουν σε ευρωπαϊκές χώρες) και τρέπει σε κυπριακά πλοία να ελλιμενίζονται τρέπεται πλέον να κινούνται ως «κυρίαρχοι». πιστεύεται ότι βοήθησε σε μεγάλο βαθμό σε τουρκικά λιμάνια.  Μάλιστα ο Ολάντ έδωσε το παράδειγμα –αν την οικονομική πρόοδο της Τουρκίας. Πα- Η εκλογή Ολάντ στη Γαλλία εικάζεται ότι θα και δεν είναι βέβαιο ότι η προσωπική του ράλληλα, υπάρχει συνεργασία και σε θέμα- αλλάξει τη στάση του Παρισιού –ο Σαρκοζί φρουρά χάρηκε ιδιαίτερα–, υποχρεώνοντας τα εξωτερικής πολιτικής, όπως για την κρίση πίστευε ότι η Τουρκία δεν ανήκει στην ΕΕ–, την αυτοκινητοπομπή του να σταματήσει σε στη Συρία, για ενεργειακά, καθώς και για τα αν και ο νέος πρόεδρος δεν έχει ξεκαθαρίκόκκινο φανάρι. λεγόμενα θέματα τρομοκρατίας.  σει ακόμη τη θέση του για το ζήτημα.  Άλλα χαρακτηριστικά της νέας κυβέρνησης Παρ' όλα αυτά, η Τουρκία δεν έχει ανοίξει Υπέρμαχοι της ένταξης ανυπομονούν να είναι ότι οι μισές υπουργικές θέσεις καλύφθηκαν από γυναίκες, ενώ μόνο τέσσερις εδώ και δύο χρόνια κανένα νέο κεφάλαιο υπάρξει δράση πριν την ανάληψη της ευρωαπό τους νέους υπουργούς είχαν υπηρετή- από τα 35 της ευρωπαϊκής νομοθεσίας με παϊκής προεδρίας από την Κύπρο τον Ιούλιο. σει σε προηγούμενες. Επτά υπουργικές θέ- τα οποία καλείται να συμμορφωθεί προ- Όμως πολλοί Τούρκοι, σημειώνει ο Χεντ, σεις ανατέθηκαν σε μέλη εθνικών μειονοτή- κειμένου να γίνει πλήρες μέλος. Ανοιχτά παραλληλίζουν την αυξανόμενη οικονομική ισχύ της χώρας τους με εκείνη της Κίνας, των. Επτά υπουργοί είναι μικρότεροι από 40 και καταλήγουν ότι δεν χρειάζονται την ΕΕ ετών. Τα μισά από τα υπουργεία (18 συνολιπερισσότερο απ' όσο τους χρειάζεται εκείκά) δεν έχουν πλέον ενοίκους Παριζιάνους. νη. Ακόμη και υποστηρικτές της τουρκικής Οι νέοι υπουργοί κλήθηκαν να δημοσιοποιήένταξης εγείρουν ερωτήματα. Τον Απρίλιο, σουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Ο Ολάντ η Διεθνής Επιτροπή Ανάπτυξης του βρετατους κάλεσε να «ακούν τον κόσμο», να χρηνικού Κοινοβουλίου έθεσε το ερώτημα, σε σιμοποιούν το ίντερνετ για να συμβουλεύεισήγησή της, γιατί μεγάλο τμήμα τής βοήονται το κοινό και να αποφεύγουν δημόσιθειας της Βρετανίας στο εξωτερικό πηγαίνει ες αντιπαραθέσεις. Και για να... έχουν τον σε μια πετυχημένη χώρα όπως η Τουρκία, νου τους, τους προειδοποίησε πως, αν στις αντί σε φτωχότερες.  κάλπες των βουλευτικών εκλογών τον ερχόΗ βοήθεια διέρχεται μέσω της ΕΕ, η οποία μενο μήνα δεν κερδίσουν έδρα στην περιθα δώσει συνολικά 860 εκατομμύρια ευρώ φέρειά τους, θα χάσουν και την υπουργική τους θέση. το 2012 και 935 το 2013. 42  Hot Doc

Κόσμος

Σκορ και πέναλτι για τον Ρώσο πρόεδρο

Οι πονοκέφαλοι του Βλαντίμιρ Πούτιν, τα μηνύματα προς ολιγάρχες, τα πρώτα σήματα προθέσεων στη νέα θητεία του, προβλέψεις για ρωσικές κινήσεις στη διεθνή σκακιέρα.

Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του στις αρχές Μαΐου, ο εκ νέου πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν έκανε μια συμβολική επίδειξη φυσικής αντοχής, μπαίνοντας σε γήπεδο στο πλευρό της ερασιτεχνικής ομάδας χόκεϊ επί πάγου. Σκόραρε σχεδόν αμέσως, ενώ εξασφάλισε τη νίκη των ερασιτεχνών με ένα πέναλτι στο τέλος του αγώνα. Η επίδειξη μάλλον απευθυνόταν σε όσους υποστηρίζουν πως η εποχή της αδιαμφισβήτητης κυριαρχίας του εντός Ρωσίας έχει παρέλθει, αλλά και σε έξωθεν παρατηρητές, υποδηλώνοντας πως παραμένει ισχυρός και σημαντικός παίκτης. Κάποιοι διερωτώνται πώς κατάφερε να εντάξει στο πρόγραμμά του τον αγώνα, αλλά όχι και ταξίδι στις ΗΠΑ, επικαλούμενος φόρτο εργασίας για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Η Ουάσιγκτον έδειξε κατανόηση, διαβεβαιώνοντας επισήμως ότι δεν το θεώρησε σνομπισμό. Ίσως γιατί παρατηρεί με εξαιρετική προσοχή ποια ονόματα θα απαρτίζουν το νέο κυβερνητικό σχήμα.

Της Ρένας Ακριτίδου κτιβιστές της ρωσικής αντιπολίτευσης (sic) της δεκαετίας του ΄90. Σύμφωνα με τον Α έκαναν σαφή τη θέση τους ανήμερα της ορ- ερευνητή Σαμίλ Γενικέγιεφ, δόκτορα του Ινστικωμοσίας, με διαδηλώσεις αλλά και μια αφίσα τούτου Ενεργειακών Σπουδών στην Οξφόρδη

που λοιδωρεί την «αέναη» εναλλαγή στις θέσεις εξουσίας –προέδρου και πρωθυπουργού– του 59χρονου Πούτιν με τον 46χρονο Ντμίτρι Μεντ­ βέντεφ, φίλο του από τη δεκαετία του ΄90 στη δημαρχία της Αγίας Πετρούπολης.

και συνεργάτη του Κέντρου Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών, η σχετική πρόταση είχε πολύ λίγο να κάνει με αποκατάσταση αδικιών και διορθωτικών κινήσεων για το εγκληματικό πλιάτσικο δημόσιας περιουσίας επί Γιέλτσιν. «Ο οικονομικός λαϊκισμός του Πούτιν και η πολιτική ρητορική του - αμφισβήτηση της νομιμότητας των ρωσικών ιδιωτικοποιήσεων της δεκαετίας του ΄90, μπορεί να καταστήσει ιδιωτικοποιημένους πόρους ακόμη πιο πολιτικά τοξικούς και να τους εκθέσει σε περαιτέρω αμφιλεγόμενες απαιτήσεις», γράφει ο Γενικέγιεφ στο Foreign Policy Journal. Τη σχετική πρόταση επέκριναν ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Αλεξέι Κουντρίν, και οι δισεκατομμυριούχοι Μιχαήλ Προχόροφ και Βλαντίμιρ Ποτάνιν ως επικίνδυνες για το επενδυτικό κλίμα στη χώρα, καθώς και υπονομευτικές για τα δικαιώματα προστασίας της περιουσίας.

Πολλοί περίμεναν νευρικά τις πρώτες δηλώσεις του Ρώσου προέδρου. Προεκλογικά είχε υποσχεθεί ενίσχυση των δημοσίων δαπανών, ωστόσο παραμένουν στην ατζέντα του μεταρρυθμίσεις –αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 60 στα 65 χρόνια μέσα στην επόμενη δεκαετία, μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, αύξηση κατά 15% από τον ερχόμενο Ιούλιο των τιμών φυσικού αερίου για οικιακή χρήση και των ενοικίων δημοσίων διαμερισμάτων– που δεν αποκλείεται να προκαλέσουν κοινωνική αναταραχή. Το γεγονός πως οι τιμές του πετρελαίου δεν αναμένεται να ανέβουν περαιτέρω σημαίνει πως οι πόροι από την εξαγωγή ενέργειας δεν θα μπορούν να τρο- Γύρω στο 2000, Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι είχαν σπεύσει να δημιουργήσουν μικτές επιχειφοδοτούν απρόσκοπτα δημόσιες δαπάνες. ρήσεις με ξένους επενδυτές και να εκπονήσουν εντατικά δομές ιδιοκτησίας offshore, προκειμέΦόβητρο ολιγαρχών ο εφάπαξ φόρος νου να διασφαλίσουν μακροπρόθεσμη προσταΜεγαλύτερη νευρικότητα ωστόσο διακατέχει σία των επενδύσεών τους από το διεθνές νομικό μικρότερο τμήμα του πληθυσμού, τους λεγόμε- σύστημα. Μετά το σκάνδαλο Γιούκος, ωστόσο, νους ολιγάρχες και δισεκατομμυριούχους που φρόντισαν να ενισχύσουν προσωπικές σχέσεις προέκυψαν μετά τη διάλυση της Σοβιετικής με τον Πούτιν, για να ελαχιστοποιήσουν τους Ένωσης. Τον Φεβρουάριο, ο Πούτιν είχε προτεί- κινδύνους. Ο Γενικέγιεφ θεωρεί πως η πρότανει να πληρώσουν οι μεγάλες επιχειρήσεις έναν ση Πούτιν για εφάπαξ μεγάλο φόρο δεν ήταν σεβαστό φόρο για τους πόρους που απέκτησαν παρά μια προειδοποίηση στο ρωσικό μεγάλο στη διάρκεια των «άνισων ιδιωτικοποιήσεων» κεφάλαιο να εγκαταλείψει όποια σκέψη για  

Κόσμος

ανήμερα της ορκωμοσίας του Πούτιν, σκιάζοντας την αίγλη της και οδηγώντας τον Μαρκ Τόουνερ, αμερικανό κυβερνητικό εκπρόσωπο, να προβεί σε δήλωση «ανησυχίας». Αρκετοί από τους διαδηλωτές θεωρούν τον Μεντβέντεφ «μαριονέτα» του Ρώσου προέδρου. Αναλυτές αμφισβητούν αυτή την ερμηνεία και σκιαγραφούν μια εικόνα διαπάλης. Ο Μεντβέντεφ θεωρείται πιο «φιλελεύθερος» – αυτό υποδηλώνουν και οι πρώτες δηλώσεις του στη Ντούμα, τη ρωσική Βουλή: «Η Ρωσία πρέπει να μειώσει τη γραφειοκρατία, να πατάξει τη διαφθορά, να προστατέψει τα δικαιώ­ ματα ιδιοκτησίας, να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον και να γίνει πιο στήριξη της αντιπολίτευσης, διαφο- ανταγωνιστική». ρετικά... Προειδοποίηση που σίγουρα αφορά και τον Βίκτορ Βέλκεσμπεργκ, Κάθε όνομα στη νέα κυβέρνηση «έχει ιδιοκτήτη του Renova Group, που λέ- σημασία», ανέφερε στον Economist ο γεται ότι προσέφερε στήριξη στην Σεργκέι Γκουρίεφ, πρύτανης της Νέας Οικονομικής Σχολής. Ο Μεντβέντεφ αντιπολίτευση. μπορεί να αναζωογονήσει την πολιτική ­ που πολλοί θεώρησαν ότι Άλλη κίνηση του Πούτιν, που σημειώ- του καριέρα – θηκε σε ρεπορτάζ του Spiegel, ήταν ότι ο έληξε όταν ο Πούτιν ανακοίνωσε, τον φίλος του Γιούρι Κοβαλτσούκ κατάφερε Σεπτέμβριο, την υποψηφιότητά του να δημιουργήσει μια αυτοκρατορία στο για την προεδρία– αν πλαισιωθεί από πεδίο του Τύπου και ένα δίκτυο θυγα- πιστούς ομοϊδεάτες. Αν στη νέα κυβέρτρικών. Ο Κοβαλτσούκ ελέγχει σήμερα νηση μετέχει ο οικονομικός του σύμβουπέντε τηλεοπτικούς σταθμούς, την εφη- λος Αρκάντι Ντβορκόβιτς, θα είναι μια μερίδα Izvestia, τρία από τα μεγαλύτερα ένδειξη ότι το Κρεμλίνο προτίθεται να ταμπλόιντς και τον ραδιοσταθμό Echo συναινέσει στο άνοιγμα της οικονομίας Moskow. Ο Ντμίτρι Μουράτοφ χα- μέσω ιδιωτικοποιήσεων κ.ά. Αν συμπερακτήρισε, σε άρθρο του στη Novaya ριληφθεί ο Ιγκόρ Σεχίν, πρώην αντιπρόGazeta, αυτές τις κινήσεις ως «μιντιακό εδρος της κυβέρνησης, προσκείμενος πραξικόπημα» υπέρ του Πούτιν. Μετα- στον Πούτιν, αυτό θα σηματοδοτεί το ξύ των συλληφθέντων διαδηλωτών στις αντίθετο. Κατά τον Γκουρίεφ, «παίζο7 Μαΐου ήταν και η τηλεπαρουσιάστρια νται πολλά χρήματα και ζητήματα επιρροής» ανταγωνιστικών φατριών. Ξένια Σομπτσάκ. 

Όσον αφορά την Ευρώπη, η νέα έλευση Πούτιν στην προεδρία συμβαίνει σε ένα τελείως διαφορετικό «σκηνικό». Οι περισσότεροι καλοί του «φίλοι» –ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί...– είναι πλέον πρώην, ενώ οι σχέσεις του με την καγκελάριο Μέρκελ δεν είναι και οι θερμότερες δυνατές.

τα τελευταία τέσσερα χρόνια –και συνεπώς η πιο διαλλακτική πολιτική που ακολούθησε προς τις ΗΠΑ ήταν στην ουσία πολιτική του Πούτιν–, ο Νίκολας Γκόζντεφ, καθηγητής Σπουδών Εθνικής Ασφαλείας στο Κολέγιο του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ και συντάκτης του nationalinterest. org, έχει ενστάσεις. «Η ανάγνωσή μου είναι ότι ο Πούτιν ήθελε να αφήσει τον Μεντβέντεφ να δοκιμάσει την επιλογή του –ειδικότερα, την ανάπτυξη στενότερης σχέσης με τον Μπαράκ Ομπάμα–, προκειμένου να δει αν θα προέκυπτε σημαντική βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας. Παρά τον σκεπτικισμό του Πούτιν, ο Μεντβέντεφ προσέφερε μια σειρά ρωσικών συναινέσεων: ενέκρινε, για παράδειγμα, αυστηρότερες κυρώσεις προς το Ιράν και ανέστειλε την πώληση συστημάτων αεράμυνας S-300, τα οποία, αν εγκαθίσταντο, θα καθιστούσαν πιο προβληματικό ένα ισραηλινό ή αμερικανικό πλήγμα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», σημείωνε ο Γκόζντεφ σε άρθρο του με τίτλο «Ολάντ και Πούτιν έναντι Ομπάμα».

Στη συγκυρία αυτή, εμφανίστηκε και ο συντηρητικός πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας, Χοσέ Μαρία Αθνάρ, να αποκαλύπτει προ ημερών, στη διάρκεια ομιλίας του στο Κέντρο Δημοσίων Υποθέσεων της Ιερουσαλήμ, ένα περιστατικό του 2000, το οποίο αναπαρήγαγε η Jerusalem Post. Αφού, υποστηρίζει, τον είχε πείσει να μην πουλήσει S-300 στο Ιράν, ο Πούτιν έσκυψε στο αφτί του και του ψιθύρισε, «Μην ανησυχείς –εγώ, εσύ, μπορούμε να τους πουλάμε Συναινέσεις προς ΗΠΑ  Παίζονται πολλά τα πάντα, ακόμη κι αν ανησυχούμε για Φωτογραφίες από εκατοντάδες συλ- Ενώ ήταν κοινότοπο να θεωρεί κανείς μια ιρανική πυρηνική βόμβα. Γιατί, στο λήψεις έκαναν τον γύρο του κόσμου τον Μεντβέντεφ μαριονέτα του Πούτιν τέλος, θα φροντίσει το Ισραήλ».

44  Hot Doc

Διαδραστική διπλωματία

Αυτό που προκύπτει από αρκετά σχόλια αναλυτών είναι μια ερμηνεία κινήσεων, που θέλει τον Πούτιν θιασώτη της «διαδραστικής διπλωματίας», δηλαδή της εξασφάλισης ανταλλαγμάτων για τις όποιες συναινέσεις του. Τηλεγράφημα του πρακτορείου Νέα Κίνα ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι αναφορικά με την άρνηση του Πούτιν να παραστεί στη σύνοδο της G-8 στις 18 -19 Μαΐου, ο Ρώσος πρόεδρος σκόπευε αρχικά να μεταβεί στο Καμπ Ντέι­ βιντ και αυτή η τροπή ρίχνει μια σκιά αμφιβολίας για το μέλλον των αμερικανορωσικών σχέσεων. «Παρά την πρόοδο στην επανεκκίνηση των σχέσεών τους από τον Ιανουάριο του 2009, που ανέλαβε καθήκοντα ο Ομπάμα, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα διατηρούν διαφωνίες για μια σειρά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του σχεδίου εγκατάστασης συστήματος αντιπυραυλικής ασπίδας στην Ευρώπη», σημειώνει το κινεζικό πρακτορείο. Η Μόσχα δεν έχει λάβει έως τώρα δεσμευτικές εγγυήσεις από την Ουάσινγκτον και το ΝΑΤΟ, ότι το συγκεκριμένο σύστημα δεν θα στοχεύσει τη Ρωσία.

αλλά κυρίως ο αγωγός πετρελαίου North Stream, που ενίσχυε τη θέση της Gazprom έναντι άλλων ενεργειακών αντιπάλων –Λευκορωσία, Ουκρανία και Πολωνία–, σημειώνει στο Stratfor ο Τζορτζ Φρίντμαν. Οι σχέσεις του με την Γερμανίδα καγκελάριο δεν ήταν και οι θερμότερες δυνατές, χώρια που την Μέρκελ «ταλαιπωρεί» αυτή τη στιγμή η πορεία της Ευρωζώνης, η πτώση δημοτικότητας της δικής της κυβέρνησης και η εκτεταμένη ευρωπαϊκή δυσανεξία στα σχέδια λιτότητας που φέρουν την υπογραφή της. Δεν είναι τυχαίο ότι ήταν η πιο κακόκεφη της παρέας στο Καμπ Ντέιβιντ και ότι απλώς σήκωσε τους ώμους όταν ο Μπαράκ Ομπάμα τη ρώτησε «πώς πάνε τα πράγματα;». Κατανόηση και εκλεκτικές συμπάθειες

Αντί του Πούτιν, στο Καμπ Ντέιβιντ μετέβη ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Λίγο πριν αναχωρήσει, ο Μεντβέντεφ προειδοποίησε τις δυτικές δυνάμεις να μην εξαπολύσουν «βεβιασμένους» πολέμους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην άνοδο ριζοσπαστών ισλαμιστών, ακόμη και αν καταλήξουν σε «περιφερειακούς πυρηνικούς πολέμους». Ήταν μια ξεκάθαρη αναφορά στις τρέχουσες διαφορές της Μόσχας με τη Δύση, που αφορούν και στη στάση της προς τη Συρία και στην καταδίκη των αεροπορικών επιδρομών του ΝΑΤΟ κατά της Λιβύης. Η «κατανόηση» που εμφανίζεται να επιδεικνύει η Ουάσινγκτον, δικαιολογώντας τον «σνομπισμό» του Ρώσου προέδρου, εξηγείται ευκολότερα διαβάζοντας, μεταξύ άλλων, ένα ρεπορτάζ στο περιοδικού Wired.

Και η ίδια η Ευρώπη; Όσον αφορά τη γηραιά ήπειρο, η νέα έλευση Πούτιν στην προεδρία συμβαίνει σε ένα τελείως διαφορετικό «σκηνικό». Οι περισσότεροι καλοί του «φίλοι» είναι πλέον πρώην – ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί. Πολύ περισσότερο πρώην είναι ο Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, με τη συμβολή του οποίου άνθησε το ρωσογερμανικό «Το Πεντάγωνο δεν έχει πρόβλημα εμπόριο, προω­θήθηκαν ρωσικές θέ- να αγοράζει Helios από τον αγαπησεις σε ιδιαίτερα στρατηγικά ζητήματα, μένο έμπορο όπλο του Πούτιν», είναι

ο τίτλος. «Ανώτατος αξιωματούχος του Πενταγώνου προσπαθεί να σταματήσει την αντίθεση του Κογκρέσου σε μια συμφωνία παράδοσης ρωσικών ελικοπτέρων στον αφγανικό στρατό – ακόμη κι αν ο ίδιος επίσημος εξαγωγέας όπλων εφοδιάζει και τον Σύρο δικτάτορα Μπασάρ Άσσαντ με όπλα που χρησιμοποιούνται σε σφαγές αντιφρονούντων», αναφέρει το δημοσίευμα. Ο Τζέιμς Μίλερ, νέος υπεύθυνος πολιτικής του Πενταγώνου, σε επιστολή του στους Αμερικανούς νομοθέτες στις 30 Μαρτίου, υποστήριζε τη συμφωνία, αξίας περίπου ενός δις, με τη Rosoboronexport, αναφέροντας ότι η απόκτηση των ελικοπτέρων είναι κρίσιμη για τις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας, αλλά και για τις προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου για βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία. Γράφοντας εξάλλου στο blog του Reuters, ο Στίβεν Κοέν καλεί να σταματήσει η «δαιμονοποίηση» του Πούτιν στις ΗΠΑ και η παρουσίασή του από πολλά ΜΜΕ ως τσάρου και αυτοκράτορα, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι αυτή η τακτική έχει κάνει «τοξική» τη Ρωσία του Πούτιν στην Ουάσινγκτον, τόσο στα πολιτικά κόμματα όσο και στο Κογκρέσο, σε μια περίοδο που η εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ απαιτεί μακρόπνοη συνεργασία με τη Μόσχα σε ζωτικά μέτωπα από χώρες και περιοχές όπως το Αφγανιστάν, η Νότια Κορέα, το Ιράν και όλη η Μέση Ανατολή, μέχρι τη μείωση των πυρηνικών όπλων και την αποτροπή της τρομοκρατίας. «Οι πρόσφατες δηλώσεις του Μιτ Ρόμνι, ότι η Ρωσία είναι ο νούμερο ένα εχθρός της Αμερικής και ότι η Μόσχα έχει κάνει ασήμαντες υποχωρήσεις, φαίνεται να αντανακλούν εκτεταμένη άγνοια ή αμνησία», παρατηρεί ο αρθρογράφος. 

Μάιος 24, 2012 45

Κατοχικό δάνειο

«Ξέχασαν» για πολιτικούς λόγους το κατοχικό δάνειο Οι Ναζί ποτέ δεν το αμφισβήτησαν. Αντίθετα αναγνώρισαν το κατοχικό δάνειο ως συμβατικό δάνειο και είχαν αρχίσει την αποπληρωμή του. Αντίθετα οι μετά το 1953 κυβερνήσεις, με εξαίρεση την περίοδο 1963-66, περισσότερο εκμεταλλεύτηκαν τη διεκδίκηση του κατοχικού δανείου για σύγχρονες πολιτικές τους ανάγκες παρά για να προχωρήσουν στη διεκδίκηση του από τη Γερμανία. Έτσι παρέμεναν στο πλαίσιο της συνεχούς υπενθύμισης της μη ελληνικής παραίτησης και το θέμα παρέμενε ανοικτό.

Του Τάσου Μηνά Ηλιαδάκη

ύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο Σ για το Δίκαιο του Πολέμου (Δεύτερη Συνδιάσκεψη Ειρήνης Χάγης του 1909,

άρθρα 48 & 52), οι Αρχές Κατοχής μπορούν να διενεργούν απολήψεις σε χρήμα, σε είδος ή υπηρεσίες για τις ανάγκες του στρατού κατοχής, με την προϋπόθεση ότι αυτές θα είναι ανάλογες με τους πόρους της χώρας και δεν θα υποχρεώ­ νουν τους κατοίκους να συμμετέχουν σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της πατρίδας τους. Πρόκειται για τις λεγόμενες δαπάνες ή έξοδα κατοχής.

Οι Γερμανοί, με τη σύμβαση της Ρώμης του Μαρτίου του 1942, ζήτησαν ως έξοδα κατοχής 1,5 δισ. δρχ. (ή 25 εκ. μάρκα, με το μάρκο να αντιστοιχεί τότε σε 60 δρχ.). Οι Γερμανοί όμως δεν αρκέστηκαν σε αυτά. Κατά μέσο όρο λάμβαναν τον μήνα υπέρ τριακονταπλάσια αυτών. Αυτό προκάλεσε τις αντιδράσεις τόσο των ελληνικών κατοχικών κυβερνήσεων όσο και των Ιταλών. Οι τελευταίοι υποστήριζαν ότι τούτο το λεηλατικά υπέρογκο ποσό γεννούσε την αντίσταση. Προς αντιμετώπιση αυτών των

αντιδράσεων, οι Γερμανοί δέχθηκαν την προτεινόμενη από τους Ιταλούς χρέωση των πέραν των εξόδων κατοχής αναλήψεων ως δάνειο της Ελλάδας προς τη Γερμανία και την Ιταλία. Η δανειακή σύμβαση, όπως προσδιοριζόταν από τη συμφωνία της Ρώμης, ήταν συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας, που επιβαλλόταν υποχρεωτικά εκτελεστή στην Ελλάδα. Δηλαδή το δάνειο ήταν αναγκαστικό και μάλιστα άτοκο (άρθρο 3). Η δανειακή σύμβαση τροποποιήθηκε, κοινή συναινέσει, τρεις φορές. Ήδη από την πρώτη τροποποίηση (2.12.1942), το αρχικό αναγκαστικό δάνειο μετατράπηκε σε κανονικό συμβατικό δάνειο. Επίσης, με την πρώτη τροποποίηση υπαγορεύεται, από την 1.4.1943, η άτοκος κατά δόσεις επιστροφή του δανείου. Χωρίς να σταματήσουν οι δανειακές αναλήψεις, οι Γερμανοί προχώρησαν στην καταβολή 19 δανειακών επιστροφών, ώσπου σταμάτησαν στην καταβολή των υπολοίπων (Σεπτέμβριος 1944). Από τότε και μετά το δάνειο καθίσταται έντοκο λόγω υπερημερίας. Το ΚΔ δεν αποτελεί ούτε επανόρθωση ούτε αποζημίωση. Δεν αποτελεί ζημιά που προήλθε από κάποια πολεμική πράξη, ούτε εντάσσεται στα μέτρα που λήφθηκαν λόγω της κατάληψης

46  Hot Doc

του ελληνικού εδάφους. Επίσης ήταν εκτός εξόδων κατοχής (όπως ορίζεται από τη δανειακή σύμβαση) και κάλυπτε υποχρεώσεις των κατοχικών δυνάμεων για τον ευρύτερο εκτός Ελλάδας χώρο. Επομένως, πολύ ορθά η Ελλάδα, ευθύς εξαρχής και συνεχώς, διαχώριζε το ΚΔ από τις επανορθώσεις και τις αποζημιώ­ σεις. Η Ελλάδα πρόβαλε συνεχώς αυτή τη θέση από το 1945. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Ναζί δεν αμφισβήτησαν το ΚΔ. Αντίθετα το αναγνώρισαν ως συμβατικό δάνειο και είχαν αρχίσει την αποπληρωμή του. Πέντε φορές διεκδίκησε η Ελλάδα το κατοχικό δάνειο Η Ελλάδα διεκδίκησε το ΚΔ   αμέσως μετά τον πόλεμο στη διεθνή διάσκεψη για τις γερμανικές αποζημιώ­ σεις (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1945) και μάλιστα στις 21.12.1945 κατέθεσε επιφύλαξη με την οποία διαχώριζε το ΚΔ από τις αποζημιώσεις.   στο συνέδριο των υπουργών Εξωτερικών των 4 ΜΔ (Νοέμβριος-Δεκέμ­ βριος 1947). Η Ελλάδα, στις 29 Νοεμβρίου, έφερε το θέμα του ΚΔ, το οποίο και πάλι διαχώριζε από τις αποζημιώσεις.   στη Διάσκεψη του Λονδίνου για τα εξωτερικά γερμανικά χρέη (28.28.8.1952) η Ελλάδα, με επιστολή της στις 27.5.1952, έθεσε την απαίτησή της για την επιστροφή του ΚΔ.   τον Φεβρουάριο του 1965 ο Αν. Παπανδρέου έθεσε το θέμα του ΚΔ στον καγκελάριο Έρχαρτ, ο οποίος αναγνώρισε το δίκαιο του αιτήματος, αλλά παρέπεμψε τη ρύθμισή του όταν η Γερμανία θα υπέγραφε τη συνθήκη ειρήνης.   τον Οκτώβριο του 1966, ο Γερμανός ΥΠΕΞ κ. Στρέντερ έρχεται στην Ελλάδα για συνομιλίες. Η ελληνική πλευρά έθεσε και πάλι τις αξιώσεις της για το ΚΔ και πρότεινε τη σύσταση κοινής επιτροπής για την εξέταση του ζητήματος. Από τα πρακτικά των συζητήσεων προκύπτει ότι ο κ. Στρέντερ επανέλαβε πως από το ΚΔ είχε παραιτηθεί ο Κ. Καραμανλής το 1958. Επιπλέον, χωρίς να είναι σαφής, άφησε να εννοηθεί ότι και ο Αν. Παπανδρέου είχε παραιτηθεί από τις ελληνικές αξιώσεις το 1965.

διακοίνωση του Νοεμβρίου με δική της ρηματική διακοίνωση. Σε αυτήν δεχόταν ότι η Ελλάδα είχε νόμιμες αξιώσεις επί του ΚΔ και ότι ουδέποτε είχε παραιτηθεί, αλλά η Γερμανία αρνείται να τις εξετάσει, λόγω της Διεθνούς Συμφωνίας του Λονδίνου του 1953. (Η συμφωνία παρέπεμπε την εξέταση των αποζημιωτικών υποχρεώσεων της Γερμανίας στο μέλλον, όταν αυτή θα υπέγραφε τη συμφωνία ειρήνης.) Την παραίτηση Καραμανλή από το ΚΔ το 1958 πρόβαλε η Γερμανία για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1964. Υποστήριξε ότι ο Καραμανλής, προκειμένου να αποσπάσει το δάνειο των 200 εκ. μάρκων από τη Γερμανία, παραιτήθηκε από τις ελληνικές αξιώσεις επί του ΚΔ. Ο Αν. Αγγελόπουλος, ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, κατέφυγε στους γερμανικούς σχετικούς φακέλους. Έφθασε, όπως γράφει στην έκθεσή του, μέχρι τις εμπιστευτικές συνομιλίες Καραμανλή-Αντενάουερ, αλλά ουδεμία παραίτηση συνάντησε. Τότε οι Γερμανοί του είπαν ότι η παραίτηση ήταν προφορική και μυστική!

Ο Καραμανλής το διέψευσε και η γερμανική πρεσβεία, με ρηματική της δια­ κοίνωση στις 31.3.1967, αναίρεσε το επιχείρημα. Παρ’ όλα αυτά, η Γερμανία το επανέλαβε και μετά το 1990. Το 1974 το ανακίνησε ο Ζολώτας. Στις 14.11.1995 το έθεσε η κυβέρνηση Αν. Παπανδρέου Στις 9.11.1966 το ελληνικό ΥΠΕΞ, με με ρηματική της διακοίνωση. ρηματική διακοίνωση, απάντησε ότι:   Το ΚΔ είναι εκτός εξόδων κατοχής. Η Ελλάδα δεν έπαυσε να διεκδικεί το   Ούτε ο Κ. Καραμανλής ούτε ο Αν. ΚΔ. Άλλωστε υπάρχει και το προηΠαπανδρέου είχαν ποτέ παραιτηθεί. γούμενο της Γιουγκοσλαβίας και της   Οι ελληνικές αξιώσεις παραμένουν. Πολωνίας, από τις οποίες η τότε Γερμανία είχε λάβει όμοια δάνεια και στις Τέσσερις μήνες μετά, στις 31.3.1967, οποίες τα επέστρεψε το 1956 και το η Γερμανία απάντησε στην ελληνική 1971 αντίστοιχα.

Μετά τη γερμανική ενοποίηση το 1990 έχει εκλείψει και το τυπικό επιχείρημα που θα μπορούσε να προβάλλει, δηλαδή εκείνο του χωρισμού της Γερμανίας. Οι ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι το 1953 αφενός έθεσαν το διεκδικητικό πλαίσιο για το ΚΔ και αφετέρου δεν παρέλειψαν καμία ευκαιρία για να θέσουν τη δανειακή διεκδίκηση. Αντίθετα, οι μετά το 1953 κυβερνήσεις, με εξαίρεση την περίοδο 1963-1966, περισσότερο εκμεταλλεύτηκαν τη διεκδίκηση του ΚΔ για σύγχρονες πολιτικές τους ανάγκες παρά για να προχωρήσουν στη διεκδίκησή του από τη Γερμανία. Έτσι παρέμεναν στο πλαίσιο της συνεχούς υπενθύμισης της μη ελληνικής παραίτησης και το θέμα παρέμενε ανοικτό. Ενίοτε εξαγγελλόταν και η συγκρότηση επιτροπής διεκδίκησης του ΚΔ. Από την πλευρά της η Γερμανία σταθερά το απέρριπτε με κύρια επιχειρήματα:   Το δάνειο εντάσσεται στη συμφωνία του Λονδίνου 1953.   Από το δάνειο παραιτήθηκε ο Καραμανλής το 1958.   Ύστερα από 50 χρόνια δεν μπορεί να εγείρονται τέτοιες απαιτήσεις. Δηλαδή, επιχειρήματα ανάλογα του φόβου που τους προκαλούσαν οι ελληνικές διεκδικήσεις.  Ο Τάσος Ηλιαδάκης είναι Μαθηματικός, Πολιτειολόγος, Δρ Κοινωνιολογίας, Καθηγητής Σχολής Εθνικής Ασφάλειας.

Μάιος 24, 2012 47

Εκδοροσφαγεύς  «Αγαπητό μου ημερολόγιο». Ποιος θα το έλεγε πως ο στρατηγός των στρατηγών, ο άνθρωπος που εξέφρασε στιλιστικά το ΠΑΣΟΚ του ζιβάγκο, θα γινόταν η Πολυάννα των ημερών, με το ημερολόγιό του. Ο Άκης Τσοχατζόπουλος είναι ο νέος εφιάλτης Ψυχικού και Κολωνακίου.

FREE

 Δεν μιλάμε κυριολεκτικά για ημερολόγιο, αλλά για κάποιες ενδιαφέρουσες σημειώσεις. Ναι, καλά μαντέψατε δεν είναι η λίστα με τα ψώνια της κυρίας Βίκης. Αυτά τα είχε αναλάβει η φρουρά που πληρώνει ο έλληνας φορολογούμενος. Και καμιά δεκαριά ταξί, που δυο φορές εβδομαδιαίως όδευαν στην ελληνική επαρχία για να βρουν τα πιο φρέσκα αυγά και τα κρέατα χωρίς τοξίνες. Έχουν και οι πλούσιοι τα προβλήματά τους. Κυρίως αυτοί με τις offshore.  Τρέμει κόσμος και κοσμάκης. Τώρα που κανένας πια δεν γνωρίζει τον Άκη, ούτε και τον έχει δει στη ζωή του, να αρχίσουν να βγαίνουν τίποτα σελίδες, αλά Χριστοφοράκος. Θα καταρρεύσει η ελληνική Δημοσιογραφία. Και μην σας πω θα ξαναχτιστεί η Θεσσαλονίκη.

 Εμμονική αυτή η γυναίκα με τα δημοψηφίσματα, από την εποχή του Παπανδρέου. Μην τύχει μόνο και κάνουν κανένα στην Ευρώπη για το πόσοι Ευρωπαίοι την θέλουν.  Και μια και θυμήθηκα των Παπανδρέου τον Γ’, θυμήθηκα και την δήλωσή του προ ημερών πως δεν φταίει η Ελλάδα για την κρίση. Κάτι μου λέει πως ο Παπανδρέου προσέλαβε και πάλι τον λογογράφο που του είχε γράψει εκείνο το «λεφτά υπάρχουν». Αν δεν του πει η Μαργαρίτα πως υπήρξε πρωθυπουργός, είναι ικανός να ζητήσει την παραπομπή Παπακωνσταντίνου.

AKIS

 Βλέπετε την εποχή των παχέων κονδυλίων, κάποιοι εμπιστεύτηκαν το alter ego του Άκη, μια φιλόδοξη δημοσιογράφο μεγάλου καναλιού και άρχισαν τις παντός είδους επενδύσεις. Ξεκίνησαν από τις «εθνικού» τύπου με την ΕΥΠ και κατέληξαν στην Τέχνη και υπαλλήλους, αλλά κουβέντα για το κράτος τον Πολιτισμό επί εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ. Άκη που ροκάνιζε τα πάντα. Προφανώς  Η κυρία λοιπόν έβρισκε ανυποψίαστα θα θεωρεί ότι ο Άκης ανήκε στην ιδιωτική θύματα που αναζητούσαν επενδυτή και πρωτοβουλία. τους εξασφάλιζε χρηματοδότηση από τον  Ο Μάνος ετοιμάζεται πάντως για μια ακόΆκη. Μόνο που η χρηματοδότηση γινόταν μη μάχη του νεοφιλελευθερισμού, απέναντι μέσω τράπεζας του εξωτερικού. Το «θύμα» δεχόταν τραπεζικό έμβασμα από offshore στις καθεστωτικές δυνάμεις που δεν αφήστην Ελβετία. Ζεστό χρήμα και χωρίς πολ- νουν να αναπτυχθεί η δύναμη της αγοράς. λές ερωτήσεις. Η επιστροφή των χρημά- Δημιούργησε μια ακόμη από τις δεκάδες των γινόταν σταδιακά στην Ελλάδα μέσω συμμαχίες που έφτιαξε στην πολιτική του καδανείου που εξασφάλιζε ο Άκης από τους ριέρα. Αυτή την φορά με τον κύριο Τζήμερο. φίλους τραπεζίτες.  Οι δυο τους επεξεργάζονται τα σχέδια για  Κάπως έτσι την πάτησε γνωστός επεν- μια άλλη Ελλάδα, μακριά από την πτώχευδυτής στον τομέα του Πολιτισμού και θα ση. Οι κακιές γλώσσες λένε, πως το πρότυτρέχει σε λίγο να αποδείξει πως δεν είχε ο πο είναι το σχέδιο ανάπτυξης που είχε ο Στέίδιος μαύρο χρήμα, απλώς υπέκυψε σε μια φανος Μάνος για την εταιρεία του Αλλατίνη, «πρόταση» Άκη. Όπως η Βίκη δηλαδή, αλλά πριν πτωχεύσει. μέσω άλλου λογαριασμού.  Ο κύριος Τζήμερος, ο οποίος μπήκε δυ Η ΝΔ πάντως, δεν έπιασε στο στόμα της ναμικά από το χώρο της διαφήμισης στην το όνομα «Άκης» προεκλογικά. Δεν είναι πολιτική, έγραψε πολυσέλιδη επιστολή στην που δεν θέλει να χτυπήσει το σύμμαχο κυρία Μέρκελ. Την καλεί να σώσει την Ελπια ΠΑΣΟΚ, αλλά με αυτά τα πράγματα λάδα από τη διαφθορά που τη μαστίζει. Αν δεν παίζεις. Σου λέει «να ξαναγίνει ο Ακης γίνει κανένα λάθος στη μετάφραση και δεν οπαδός του Πάγκαλου και να αρχίσει τίποτα καταλάβει η Μερκελ τι ακριβώς της λέει, υπάρχει πιθανότητα να στείλει την επιστολή ‘μαζί τα φάγαμε’»; στο διευθυντή της SIEMENS ζητώντας βιο Αλλά ούτε και ο έντιμος Στέφανος Μά- γραφικό του Τζήμερου. νος μιλά για τον Άκη. Ο σημαιοφόρος της «αντικρατικής πάλης» μιλά για το τέρας του  Eπιτέλους η κυρία Μέρκελ βρήκε το σηΔημοσίου και τους τεμπέληδες δημόσιους μείο G της: Το G 8. 48 H D

 Έχει επιστρατεύσει θεούς και δαίμονες η Μερκελ για να μην πάθει καμία ζημιά με τις εκλογές στην Ελλάδα. Αφού έφτασε στο σημείο να στείλει μαζί με την επίσημη αποστολή του Σουλτς στην Αθήνα και δημοσιογράφους της Bild που εμφανίστηκαν ως μέλη της επίσημης αντιπροσωπείας για να προβοκάρουν τον Τσίπρα ρωτώντας για το δημοψήφισμα.

 Ο οποίος Παπακωνσταντίνου δεν είναι που δεν βγαίνει πια ούτε για έναν καφέ, αλλά ούτε για μια συνέντευξη αν δεν νοιώθει ασφαλής. Αν δεν εξασφαλίσει δηλαδή, πως δεν θα υπάρχουν στο πάνελ ενοχλητικοί δημοσιογράφοι.  Γιατί αν υπάρχουν, πολύ στεναχωριέται. Και στεναχωριέται και η κυρία Μόνα. Σύμβουλός του σε όλα τα υπουργεία και προστάτης άγγελος. Παίρνει τηλέφωνο τους σταθμούς μετά και ρωτά γιατί το έκαναν αυτό στον υπουργό.  Ο οποίος Παπακωνσταντίνου νομιμοποίησε τα αυθαίρετα Mall που δεν κατάφεραν να καλύψουν μέσω του Συμβουλίου της Επικρατείας. Και τα παράνομα λατομεία των οποίων οι ιδιοκτήτες θα πήγαιναν φυλακή. Αλλά ρουθούνι δεν άνοιξε. Τα κανάλια προσπαθούν να σώσουν τη χώρα από τον Τσίπρα. Όχι από τον Παπακωνσταντίνου.  Ευτυχώς η Ντόρα επιστρέφει στη ΝΔ. Αφήνει στην άκρη τους χαρακτηρισμούς περί εθνικιστή, επικίνδυνου και ανόητου Σαμαρά, για να σώσει και αυτή τη χώρα.  Ο Καρατζαφέρης θα την σώσει μόνος του. Δεν πήγε στη ΝΔ αλλά πήγαν όλοι οι άλλοι. ΛΑΟΣ χωρίς λαό. Για όσους αναρωτιέστε πώς έγινε αυτό και ξαφνικά άδειασε σε μια μέρα ο όροφος της Πολυκατοικίας είναι απλό. Οι βουλευτές πήραν χαμπάρι ότι ο Καρατζαφέρης το πάει για χέρι- χέρι με τον Σαμαρά. Τον έπαιρναν λοιπόν, τηλέφωνο για να τον ρωτήσουν τι συμβαίνει, αλλά δεν σήκωνε ούτε τα τηλέφωνα. Οπότε έπεσε το σύνθημα «όποιος πρόλαβε τον κύριο είδε». Τον κύριο Σαμαρά εννοώ.

Μάιος 24, 2012 49

C-130 Όθρυς

Η συντριβή του C-130 στο όρος Όθρυς με τους 63 νεκρούς στρατιώτες

21 χρόνια μετά: Στοιχεία-«φωτιά» για τα αίτια της αεροπορικής τραγωδίας Στην παγωμένη κορυφή Τσατάλι της Όθρυος και σε κάποιον διπλοκλειδωμένο στρατιωτικό φοριαμό κρύβεται επί είκοσι και πλέον χρόνια το μυστικό της συντριβής του μεταγωγικού αεροσκάφους της Πολεμικής Αεροπορίας C-130/748, που είχε ως αποτέλεσμα τον τραγικό θάνατο 63 αξιωματικών, υπαξιωματικών και σμηνιτών.

Του Μάκη Νοδάρου

ι συγγενείς των θυμάτων, αλλά και ο Πτήση προς τον θάνατο Ο μοναδικός κατηγορούμενος ελεγκτής ενα- Το C-130/748 είχε απογειωθεί λίγο πριν από έριας κυκλοφορίας που στο τέλος αθωώθηκε, παρά τις συνεχείς προσπάθειες και τις αγωνιώδεις εκκλήσεις τους προς την πολιτεία, δεν έμαθαν ποτέ τα πραγματικά αίτια της πτώσης του στρατιωτικού αεροσκάφους, καθώς η ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας χαρακτήρισε άκρως απόρρητο το πόρισμα της επιτροπής διερεύνησης του ατυχήματος και δεν το έδωσε ποτέ στα δικαστήρια και στη δημοσιότητα.

το μεσημέρι της Τρίτης 5 Φεβρουαρίου 1991 από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας, στο πλαίσιο διατεταγμένης αποστολής, που είχε σχέση με την εμπλοκή της χώρας μας στα τότε γεγονότα του Περσικού Κόλπου.

Το πλήρωμα του μοιραίου αεροσκάφους αποτελείτο από τους: Επισμηναγό (I) Μπίνα Δημήτριο (Κυβερνήτη), Επισμηναγό (I) Τζωρτζακάκη Αντώνιο (Συγκυβερνήτη), Ανθυπασπιστή Με πρόσχημα το απόρρητο του πορίσματος, οι (Ρ) Βαρελά Βασίλειο (Ναυτίλο), Ανθυπασπιστή αρμόδιοι δεν εξήγησαν επίσης ποτέ στους ενδι- (ΤΜΣ) Ρούσση Μιχαήλ (Μηχανικό) και Σμηνααφερόμενους και στην κοινή γνώμη μια σειρά γό (Ρ) Κάβουρα Σωκράτη (Επόπτη Φορτώσεως). από σοβαρά ερωτήματα που είχαν να κάνουν με τα αίτια της συντριβής του αεροσκάφους, Ο τελικός του προορισμός, σύμφωνα με το σχέτην αργοπορία των σωστικών συνεργείων να το διο πτήσης, ήταν η Κρήτη. Όμως, πριν πάει εκεί, εντοπίσουν, το περιεχόμενο των κιβωτίων που έπρεπε πρώτα να παραλάβει προσωπικό από μετέφερε και την ύπαρξη ενός μυστηριώδους την 111 ΠΜ (Αγχίαλο), το οποίο στη συνέχεια στρατιωτικού αεροσκάφους άγνωστης εθνικό- θα μετέφερε στην 115 ΠΜ (Χανιά) και στο Τυμπάκι. Το μεταγωγικό αεροσκάφος βρισκόταν τητας που πετούσε στην περιοχή του ατυχήμα- περίπου 38 χιλιόμετρα από την Αγχίαλο όταν τος και το οποίο εντόπισαν τα ραντάρ μερικά ξαφνικά χάθηκε από το ραντάρ, χωρίς προηλεπτά μετά την εξαφάνιση του μοιραίου C-130. γουμένως να έχει αναφερθεί κάποιο πρόβλημα από τον κυβερνήτη του. Σύμφωνα με τα επίσημα Είκοσι και πλέον χρόνια μετά το περίεργο και έγγραφα που κατατέθηκαν στα στρατιωτικά διπολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα, το Hot καστήρια που ακολούθησαν, η τελευταία επαφή Doc φέρνει στη δημοσιότητα έγγραφα-φωτιά, του με τον πύργο ελέγχου της 111 ΠΜ ήταν στις που αποδεικνύουν ότι πίσω από το πολύνεκρο 12:55 μμ κι ενώ είχε αρχίσει η διαδικασία προαεροπορικό δυστύχημα βρίσκεται η ύποπτη σγείωσης διά οργάνων, λόγω χαμηλής νέφωσης σιωπή των αρμοδίων με σκοπό τη συγκάλυψη και κακοκαιρίας που επικρατούσε στην περιοχή. της τραγωδίας. Μετά χάθηκε…   50  Hot Doc

Μάιος 24, 2012 51

C-130 Όθρυς

Οκτώ αεροσκάφη F-16, δύο C-130, δύο πυροσβεστικά CL-215, δύο ελικόπτερα Σινούκ, ελικόπτερα του Ναυτικού και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας άρχισαν να ερευνούν την περιοχή όπου είχε χαθεί το αεροσκάφος. Παράλληλα, μεγάλες δυνάμεις καταδρομών και πεζοναυτών άρχισαν να «χτενίζουν» τα πιθανά σημεία πτώσης του, ψάχνοντας κυρίως πάνω από τη νοητή γραμμή της

Παράλληλα, απαγορεύτηκε αυστηρά στους δημοσιογράφους να πλησιάσουν τα συντρίμμια του αεροσκάφους, προκαλώντας μεγάλη σύγχυση και ερωτηματικά για τα κίνητρα της απαγόρευσης.

Δίκες παρωδία

Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Π.Α. που εξέτασε τα συντρίμμια του C-130/748 και τις μαγνητοταινίες από τις συνομιλίες του νεκρού πιλότου, Δ. Μπίνα, με τον πύργο ελέγχου της 111 ΠΜ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Η Πολεμική Αεροπορία και η τότε στρα- πτώση του αεροσκάφους είχε ως αιτία τιωτική και πολιτική ηγεσία του υπουρ- «το ανθρώπινο λάθος» και φωτογράφιζε γείου Εθνικής Άμυνας διαβεβαίωναν ως υπεύθυνο τον Στέφανο Τίγκα, ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας που έκανε βάρδια την ώρα της πτώσης στο αεροδρόμιο της Αγχιάλου. Στις 4 Νοεμβρίου 1994, στο Αεροδικείο Αθηνών εκδικάζεται η υπόθεση με μοναδικό κατηγορούμενο –για παράβαση στρατιωτικού καθήκοντος εν καιρώ μερικής επιστράτευσης, για ανθρωποκτονία κατά συρροή και εξ αμελείας και για καταστροφή αεροπλάνου– τον επισμηναγό Στέφανο Τίγκα. Μετά από μερικές εβδομάδες, το Αεροδικείο επέβαλε στον –απόστρατο πλέον– επισμηναγό ποινήφυλάκισης δύο ετών με τριετή αναστολή.

πορείας που θα έπρεπε να είχε ακολουθήσει. Όμως, παρά την τεράστια κινητοποίηση, ο εντοπισμός των συντριμμιών του C-130 έγινε ύστερα από 4 ημέρες στην πλαγιά Τσατάλι της Όθρυος, 60 χιλιόμετρα περίπου από το σημείο που θα έπρεπε κανονικά να βρίσκεται και σε γωνία απόκλισης 63 μοιρών. Υπήρχαν επιζώντες

Η περιοχή όπου εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του αεροσκάφους αποκλείστηκε αμέσως από πεζοναύτες και καταδρομείς. Ελικόπτερα Σινούκ έφτασαν στον τόπο της τραγωδίας και, αφού σήκωσαν βιαστικά μέρη από το κατεστραμμένο αεροπλάνο μαζί με κάποια κιβώτια με άγνωστο περιεχόμενο, άρχισαν σιγά σιγά να μεταφέρουν τους νεκρούς, των οποίων η περισυλλογή γινόταν χωρίς την παρουσία ιατροδικαστών! 52 H D

Στις 19 Ιανουαρίου 1996 η υπόθεση εκδικάζεται στο Διαρκές Αναθεωρητικό Αεροδικείο, στο οποίο ο Στέφανος Τίγκας κρίνεται ομόφωνα αθώος, με τους συγγενείς των θυμάτων να κάνουν λόγο για δίκη-παρωδία, κατηγορώντας το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας για απόκρυψη σημαντικών εγγράφων με σκοπό το τους συγγενείς των θυμάτων της τρα- οριστικό κουκούλωμα της υπόθεσης. γωδίας ότι ο θάνατος και των 63 αεροπόρων ήταν ακαριαίος. Όμως πλη- Κατηγορούμενος εξιλαστήριο θύμα ροφορίες από τα μέλη των σωστικών συνεργείων που βρέθηκαν πρώτα στην Λίγους μήνες μετά την αθώωσή του, ο περιοχή έκαναν λόγο για επιζώντες, που επισμηναγός Στέφανος Τίγκας πεθαίνει προσπάθησαν να επιβιώσουν σοβαρά «από τη στεναχώρια του», όπως λένε οι τραυματισμένοι επί τρία 24ωρα μέσα συγγενείς του. στο κρύο και το χιόνι με ό,τι μέσο διέθε- «Η άδικη απόδοση ευθυνών σε αυταν, αναμένοντας τη βοήθεια. τόν τον άνθρωπο, του προκάλεσε σοβαρότατα ψυχολογικά προβλήματα, Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες που δεν μπόρεσε να ξεπεράσει ποτέ που δόθηκαν τότε στους συγγενείς των και στο τέλος πέθανε από τη στενεκρών από ανώτερους αξιωματικούς ναχώρια του», λέει στο H D ο της Π.Α., τρεις από τους επιβαίνοντες δικηγόρος του, Κώστας Μιχαλόπουείχαν βρεθεί να είναι ακουμπισμένοι με λος, και καταγγέλλει ότι η υπόθεση την πλάτη τους στον τοίχο μιας μικρής της πτώσης του C-130/748 στο όρος αγροικίας που υπήρχε κοντά στο ση- Οθρυς δεν είναι ένα απλό δυστύχημα, μείο της συντριβής του αεροσκάφους. αλλά μια σκοτεινή ιστορία που κρύβει Ένας εξ αυτών είχε βρεθεί να φοράει δύο μέσα της ακόμα και σήμερα σοβαρά στρατιωτικά μπουφάν. αναπάντητα ερωτηματικά.

Πτώματα καλυμμένα με αιθάλη Σύμφωνα με την απόρρητη έκθεση των συμβουλευτικών μελών της Πολεμικής Αεροπορίας (βρίσκεται στην διάθεση του H D) που υπογράφεται από τον Ασμ/χο (ΤΑΜ) Ι. Παγώνη και τον Επ/γο (ΤΑΜ) Γ. Παπακωνσταντίνου, στους κινητήρες του μοιραίου αεροσκάφους: «Δεν υπήρχαν ενδείξεις πυρκαγιάς, ούτε είχε ενεργοποιηθεί το σύστημα πυρόσβεσης, όπως φάνηκε από τη θέση των αντίστοιχων μοχλών στον θάλαμο χειριστών και από το γεγονός ότι οι φιάλες πυροσβεστικού υλικού βρέθηκαν μη ενεργοποιημένες και τα όργανα επί αυτών είχαν κανονικές ενδείξεις πλήρωσης…» Ο δικηγόρος Κώστας Μιχαλόπουλος όμως έχει διαφορετική άποψη: «Αυτά που μας έλεγαν τότε δεν ισχύουν, διότι έχω στα χέρια μου Έκθεση Νεκροψίας επιβαίνοντος στο αεροσκάφος, στο σώμα του οποίου εντοπίστηκε αιθάλη. Η αιθάλη, όπως γνωρίζει όλος ο κόσμος, είναι το υπόλειμμα της φωτιάς. Άρα φωτιά υπήρξε στο αεροσκάφος, και αυτό ενισχύεται από το γεγονός της ανεύρεσης μιας μισοκαμμένης στρατιωτικής ταυτότητας άλλου θύματος που βρέθηκε στον τόπο της συντριβής. Κάποιοι δεν μας είπαν όλη την αλήθεια και είχαν τους λόγους τους». Σίγουρος ότι στο μοιραίο αεροσκάφος λίγο πριν συντριβεί έγινε έκρηξη είναι και ο Διονύσιος Βασιλάτος, αδερφός του Παναγιώτη Βασιλάτου που βρήκε τραγικό θάνατο κατά την πτώση του αεροσκάφους. Όπως λέει: «Οι αρμόδιοι τότε έκρυψαν την αλήθεια και δεν μας είπαν ποτέ τι πραγματικά έγινε και τι μετέφερε εκτός από τους αεροπόρους το συγκεκριμένο αεροσκάφος. Δεκατρία από τα εξήντα τρία άτομα που επέβαιναν σε αυτό διαμελίστηκαν τελείως, και γι’ αυτό είμαι σίγουρος ότι στο C-130 έγινε έκρηξη από εκρηκτικά που ίσως μετέφερε, και ο πιλότος του στη συνέχεια έκανε αναγκαστική προσγείωση στην πλαγιά Τσατάλι. Γι’ αυτό μετά απέκλεισαν βιαστικά την περιοχή και σήκωσαν και απομάκρυναν χωρίς την παρουσία δημοσιογράφων μεγάλα κιβώτια με άγνωστο περιεχόμενο».

περιοχής να πετά και να συμπεριφέρεται περίεργα, πολύ κοντά στο σημείο που συνέβη το δυστύχημα και ελάχιστα λεπτά μετά από αυτό. Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας και η τότε στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της χώρας υποβάθμισαν περιέργως το θέμα, ενώ το Αναθεωρητικό Πενταμελές Δικαστήριο απέρριψε το αίτημα του τότε κατηγορούμενου ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας Στέφανου Τίγκα, αλλά και των συγγενών των νεκρών για την παροχή συγκεκριμένων πληροφοριών γύρω από την ταυτότητα και τον ρόλο του αγνώστου αεροσκάφους. Στα πρακτικά της δίκης, στη σελίδα 45, ο μάρτυρας κατηγορίας Υποσμηναγός (ΤΥΑ) Παρασκευόπουλος Ανδρέας αναφέρθηκε εκτενώς στη ύπαρξη του αγνώστου αεροσκάφους, καταθέτοντας ενόρκως, μεταξύ άλλων, τα εξής συγκλονιστικά: «Την εποχή του ατυχήματος υπηρετούσα στην 111 ΠΜ. Ευρισκόμενος την 5.2.91 στον σταθμό GCA της μονάδας, ειδοποιήθηκα, περί ώρα 13.05, ότι ο ελεγκτής προσεγγίσεως της Αγχιάλου έχασε επαφή με το C-130/748. Περί ώρα 13.08, εμφανίστηκαν δύο ίχνη στην οθόνη. Το πρώτο ερχόταν από νοτιοδυτικά και διευκρινίστηκε ότι ήταν το αεροσκάφος C-130/745 από Ανδραβίδα. Όσον αφορά το δεύτερο ίχνος, είχε IFF στο MODE 1/70. Εμφανίστηκε αρχικά στην R-330 11 ΝΜ με δυτική πορεία και μικρή ταχύτητα, 200-220 κόμβους. Χάθηκε το IFF και ο στόχος στις 13.13, με ΒΑ πορεία στην R-315 13,5 ΝΜ

και επανεμφανίστηκε στις 13.35 στην R-350 11 ΝΜ με νότια πορεία, και τελικά το χάσαμε στην R-295 R-300, περί ώρα 13.35 στα 39 ΝΜ, αφού βγήκε εκτός εμβέλειας. Ο στόχος αφορούσε ιπτάμενο αντικείμενο. Ακόμα και σήμερα πιστεύω ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν αεροσκάφος και όχι ψευδοστόχος. Οι ψευδοστόχοι έχουν άλλη συμπεριφορά, κινούνται ακτινικά και εκπέμπουν αμυδρή ακτινοβολία. Ήταν αεροσκάφος, διότι είχε έντονο ίχνος και κίνηση προς διάφορες κατευθύνσεις, όχι ακτινική. Δεν ξέρω από την εκπομπή τι αεροσκάφος ήταν κι αν έχει η Πολεμική Αεροπορία τηλεκατευθυνόμενα, ηλεκτρονικά, μη επανδρωμένα (χωρίς πιλότο) αεροσκάφη. Ενημέρωσα το ραντάρ Αεράμυνας του Πηλίου, γιατί της Λάρισας ήταν κλειστό λόγω χιονιού. Δεν υπήρχε πτητική δραστηριότητα στη Λάρισα και το Στεφανοβίκειο. Τρεις έμπειροι ελεγκτές πάντως, που ήμασταν τότε στο GCA, μεταξύ αυτών και ο προϊστάμενος, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ήταν στρατιωτικό αεροσκάφος από τον διψήφιο κωδικό του MODE 1». Λίγο πριν από τα δικαστήρια, ο μοναδικός κατηγορούμενος και ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας Στέφανος Τίγκας είχε αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Τα C-130 είναι από τα πιο ασφαλή αεροσκάφη στον κόσμο και είναι αδύνατο να χαθούν ή να πέσουν. Σε εκείνο το ατύχημα πλησιάζει ο πιλότος από τη θάλασσα και, ενώ βρίσκεται ήδη στα 4.000 πόδια, ζητά να κάνει κάθοδο για να προσγειωθεί. Η απάντησή μου είναι να κάνει LOW TACAN, 

Το άγνωστο στρατιωτικό αεροσκάφος Η μεγαλύτερη ίσως σκιά που καλύπτει την πτώση του C-130/748 και τον τραγικό θάνατο 63 ανθρώπων στην κορυφή Τσατάλι της Όθρυος, στις 5.2.1991, είναι το μυστηριώδες στρατιωτικό αεροσκάφος άγνωστης εθνικότητας, το οποίο εντοπίστηκε από τα ραντάρ της Μάιος 24, 2012 53

C-130 Όθρυς

1

μια εγκεκριμένη από τους νόμους διαδικασία. Από εκεί και μετά, αυτός έρχεται με 63 μοίρες λάθος πορεία. Δεν θέλω να πω ότι ο πιλότος δεν ήταν ικανός, αλλά είχε δύο εγκαταλείψεις. Γνώριζε πολύ καλά την περιοχή, επειδή ήταν πιλότος παλιά στα F-5, αλλά δεν μπορώ να εξηγήσω τη μεγάλη απόκλιση του αεροσκάφους».

2

3

4

«Υπάρχουν πληροφορίες που αναφέρουν ότι την ημέρα της τραγωδίας, στη συγκεκριμένη περιοχή, αμερικανικά αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου πραγματοποιούσαν σχετική άσκηση. Οι συνειρμοί που μπορεί να κάνει κάποιος από τον τρόπο που έγινε η τραγωδία, από τα ερωτηματικά στο σύνολό τους και από την ύπαρξη του άγνωστου αεροσκάφους στην περιοχή, είναι εκείνοι που θα έκανε κάθε απλός πολίτης. Η πολιτεία οφείλει έστω και τώρα, είκοσι και πλέον χρόνια μετά, να πει όλη την αλήθεια για το τι πραγματικά συνέβη εκείνο το μεσημέρι στην κορυφή Τσατάλι της Όθρυος», λέει στο H D ο δικηγόρος Κώστας Μιχαλόπουλος.  Έκθεση Νεκροψίας επιβαίνοντος στο αεροσκάφος στο σώμα του οποίου εντοπίστηκε αιθάλη, παρά τους ισχυρισμούς των ιθυνόντων πως «δεν υπήρχαν ενδείξεις πυρκαγιάς»  Σύμφωνα με την «Απόρρητη» Έκθεση των Συμβουλευτικών Μελών της Πολεμικής Αεροπορίας στους κινητήρες του 54 H D

μοιραίου αεροσκάφους «δεν  Από το αντίγραφο του ημε Η κατάθεση του ελεγκτή εναέυπήρχαν ενδείξεις πυρκαγιάς, ρολογίου φαίνεται ότι στην ριας κυκλοφορίας, ο οποίος ούτε είχε ενεργοποιηθεί το περιοχή του δυστυχήματος αποκάλυψε την ύπαρξη σύστημα πυρόσβεσης». Η πετούσε δεύτερο αεροσκάφος δεύτερου στρατιωτικού αεροέκθεση διαψεύδεται από την άγνωστης εθνικότητας σκάφους, άγνωστης προέλευνεκροψία στη σορό επιβαίνοσης το οποίο βρισκόταν στην ντα στην οποία εντοπίστηκε περιοχή του δυστυχήματος αιθάλη. Η αιθάλη είναι το και δεν απαντούσε στα σήυπόλειμμα της φωτιάς ματα των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας

“ Επειδή τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται” Το Κουτί της ανδώρας Κάθε Τρίτη στις 23:00 μμ στη ΝΕΤ www.koutipandoras.gr

Report

Μπλοκάρουν τους εισαγγελείς των αποκαλύψεων

Kουκουλώνουν τα σκάνδαλα

Οι έρευνες για τις μεγαλύτερες υποθέσεις διαφθοράς τα τελευταία 20 χρόνια, ανάμεσα στις οποίες η αγορά του αιώνα με τα λέοπαρντ, η προμήθεια των αεροσκαφών F16, η προμήθεια φρεγατών, σκαφών, HOVERCRAFT, αλλά και υποθέσεις όπως τα στημένα ποδοσφαιρικά παιχνίδια και το λαθρεμπόριο πετρελαίου, ακυρώνονται μέσα από μεθοδευμένες κινήσεις «γραφειοκρατίας» του υπουργείου Οικονομικών. Τα στελέχη του στην υπόθεση των υποβρυχίων έφτασαν στο σημείο, όταν δεν μπορούσαν να αποτρέψουν τις έρευνες, να εμποδίσουν το άνοιγμα λογαριασμού που οδηγούσε στην Ελβετία, που οδηγούσε στον Άκη Τσοχατζόπουλο.

Του Κώστα Παπάζογλου

νέα γενιά των εισαγγελέων που η έχει εγκατασταθεί στο κτίριο 16 της οδού Ευελπίδων έχει εξελιχθεί σε απει-

λή για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, και παρά τους νόμους αυτοπροστασίας που ψηφίζει, μπαίνει τελικά στο εισαγγελικό στόχαστρο. Η περίπτωση του Άκη Τσοχατζόπουλου δεν είναι μοναδική. Οι έρευνες για τα υποβρύχια, τους TOR M1, τις φρεγάτες και την αγορά του αιώνα με τα άρματα μάχης βγάζουν στην επιφάνεια ένα πρωτοφανές δίκτυο ανθρώπων, συμφερόντων, offshore εταιριών και μαύρου χρήματος. Οι δεκάδες πλέον κατηγορούμενοι είναι δύσκολο να διατηρηθούν σε στεγανά. Τα βασικά όμως ενοχοποιητικά στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα έγγραφα από τραπεζικούς λογαριασμούς, ακόμη και μυστικές εταιρικές συνθέσεις. Αυτά δένουν τις κατηγορίες και οδηγούν στο εδώλιο. Το να εξελιχθούν σε νέους «Άκηδες» καμιά δεκαριά πολιτικοί που πέρασαν από κυβερνητικές θέσεις δεν είναι ό,τι θα εύχονταν και θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Τα ίδια τα κόμματα, άλλωστε, προσπάθησαν να καθαρίσουν τις υποθέσεις ακόμη και στις εξεταστικές επιτροπές. Οι εισαγγελείς λοιπόν εξελίσσονται σε αστάθμητο παράγοντα που μπορεί να δημιουργήσει εκπλήξεις. Από τον Ιούνιο του 2011 μεθοδεύσεις στο υπουργείο Οικονομικών επιχειρούν να μπλοκάρουν τις εισαγγελικές έρευνες, ακρωτηριάζοντας το πιο σημαντικό τους κομμάτι: τους ερευνητές της Επιχειρησιακής Διεύθυνσης Ειδικών Υποθέσεων – το τμήμα του ΣΔΟΕ που, μετά από εισαγγελικές εντολές, αναλαμβάνει να ανοίξει 56 H D

1

λογαριασμούς, να ακολουθήσει τον δρόμο του χρήματος και να δέσει τις κατηγορίες με αποδεικτικά στοιχεία. Οι 60 υπάλληλοι της Επιχειρησιακής Διεύθυνσης έχουν από πέρυσι μειωθεί σε 45, ενώ εκκρεμούν 288 σοβαρές υποθέσεις που πρέπει να διερευνηθούν. Μεγάλες υποθέσεις, όπως των υποβρυχίων και των προμηθειών των φρεγατών, δεν μπορούν να οδηγήσουν σε άσκηση διώξεων, αφού οι έρευνες πρακτικά δεν μπορούν να γίνουν. Οι πιο έμπειροι ερευνητές της Διεύθυνσης έχουν χρεωθεί έως και 150 υποθέσεις να διεκπεραιώσουν, πράγμα πρακτικά αδύνατο. Αυτό ακριβώς το «αδύνατο» φαίνεται πως είναι το ζητούμενο. Υπέρ φοροφυγάδων και λαθρεμπόρων

Στις 10/6/2011, ο προϊστάμενος του Α΄ Τμήματος της Α΄ Υποδιεύθυνσης της ΕΔΕΥΑ γνωστοποίησε στο ΣΔΟΕ πως «όλες οι υποθέσεις του τμήματος είναι μεγάλες... Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται υποθέσεις με χρηματοδότηση από την ΕΕ, υποθέσεις μεγάλων εισοδημάτων πολιτών για διερεύνηση της πηγής προέλευσης αυτών, υποθέσεις επεξεργασίας σημαντικών κινήσεων

τραπεζικών λογαριασμών, υποθέσεις διακίνησης υγρών καυσίμων με εικονικά στοιχεία και, το σημαντικότερο, υποθέσεις στρατιωτικών εξοπλισμών της χώρας μας, που απαιτούν τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, σε εκτέλεση σχετικών εισαγγελικών παραγγελιών (υποβρύχια, φρεγάτες, στρατιωτικά οχήματα). Σε αναφορά τους προς το ΣΔΟΕ, οι ερευνητές της Διεύθυνσης Χαράλαμπος Αθανασόπουλος και Παντελούσα Χελιώτου, τον Αύγουστο του 2011, ενημερώνουν: «Σε εμάς εκτός των άλλων σοβαρών υποθέσεων έχουν ανατεθεί και η έρευνα των υποθέσεων των υποβρυχίων, φρεγατών και των αποβατικών σκαφών (HOVERCRAFT). Στην υπόθεση των υποβρυχίων το συνεργείο του ελέγχου ήταν τριμελές, αλλά στην πορεία ο ένας συνάδελφος έφυγε λόγω προαγωγής. Η όλη εργασία γίνεται από τους άλλους δύο... Εκτός των ανωτέρω υποθέσεων, υπάρχουν και άλλες που έχουν χρεωθεί σε κάθε υπάλληλο, και συγκεκριμένα ο Αθανασόπουλος έχει συνολικά 83 υποθέσεις και η Χελιώτου 33. Κατόπιν των ανωτέρω, ο χρόνος διεκπεραίωσης των υποθέσεων στα χρονικά περιθώρια που τίθενται καθίσταται όλο και πιο δύσκολος ή και αδύνατος, η δε λειτουργία του τμήματος προβληματική». Ο λογαριασμός 051524866 δεν ανοίγει

Οι μεγάλες δικογραφίες των προμηθειών οπλικών συστημάτων μένουν μετέωρες, και οι υπάλληλοι του ΣΔΟΕ που τις ερευνούν είναι ελάχιστοι. Από τη Διεύθυνση γίνονται συνεχώς

2

 Το ΣΔΟΕ ζητά απο το υπουργείο Οικονομικών να κάνει αίτηση για τη συνδρομή της Ελβετίας στο άνοιγμα λογαριασμού της MORGAN STANLEY, βασικού αποδεικτικού στοιχείου για την υπόθεση Τσοχατζόπουλου.Το υπουργείο αρνείται  Οι ερευνητές του ΣΔΟΕ ενημερώνουν πως οι έρευνες για τις προμήθειες των οπλικών συστημάτων (F 16, LEOPARD, HOVERCRAFT, φρεγάτες) δεν μπορούν να προχωρήσουν λόγω έλλειψης προσωπικού

μεταθέσεις και αποσπάσεις, κάνοντας την κατάσταση ακόμη χειρότερη. Η «γραφειοκρατική» δυσλειτουργία δεν φαίνεται να είναι τυχαία. Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών ξέρει πολύ καλά πως αυτή η λειτουργία οδηγεί σε κουκούλωμα των υποθέσεων. Στην υπόθεση των offshore του Άκη Τσοχατζόπουλου, το υπουργείο, το καλοκαίρι του 2011, ακολουθεί τη γραμμή Βενιζέλου στην Εξεταστική της Βουλής, ο οποίος αποκαλούσε τους λογαριασμούς των εταιριών του Άκη Τσοχατζόπουλου «αριθμούς τηλεφώνων». Έτσι, ενώ στις 26 Μαΐου 2011 το ΣΔΟΕ ζητά από τη Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων του υπουργείου Οικονομικών να συνδράμει για το άνοιγμα του λογαριασμού 051524866 της MORGAN STANLEY στη Ζυρίχη, με βάση τη Συμφωνία Συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, αυτή αρνείται.

Με έγγραφό της η Διεύθυνση Διεθ- ξάδελφο του Άκη Τσοχατζόπουλου. Ετσι νών Σχέσεων, στις 14 Ιουνίου, απαντά έδεσε το παζλ και ο Άκης Τσοχατζόπουαρνητικά. λος οδηγήθηκε στη φυλακή. Ο λογ αριασμός τ ης MORGAN STANLEY είχε εντοπιστεί από την εισαγγελική έρευνα ως ο βασικός λογαριασμός από τον οποίο γίνεται η διακίνηση των χρημάτων από τις μίζες των στρατιωτικών προμηθειών προς την offshore εταιρία TORCASO. Στα έγγραφα του ΣΔΟΕ αναφέρονται όλα τα γεγονότα που αποδεικνύουν εγκληματική πράξη και ζητείται, όπως είναι φυσικό, να μεταφερθεί το αίτημα για το άνοιγμα του λογαριασμού στην Ελβετία. Αντί να αρνηθεί όμως η Ελβετία να συνδράμει, αρνείται το ίδιο το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών.

Ακόμη και σήμερα, ένα χρόνο μετά, το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει υποβάλλει επισήμως αίτημα για να ανοίξουν οι λογαριασμοί που θα οδηγήσουν και μέσω εγγράφων στον Άκη Τσοχατζόπουλο. Οι υποθέσεις διαφθοράς των τελευταίων 20 χρόνων μεθοδικά αποδυναμώνονται από όλα τα στοιχεία που θα οδηγήσουν στους ενόχους και την τιμωρία. Δεν έτυχε, απλώς πέτυχε.

Η δικαστική έρευνα και η απαγγελία των κατηγοριών προχώρησε επειδή κάποιος μάρτυρας κατέθεσε πως ο λογαριασμός αυτός ανήκε στον Νίκο Ζήγρα, Μάιος 24, 2012 57

Report

Στη μέγγενη του μεσοπρόθεσμου «φιλέτα» γύρω από την Ακρόπολη Δαιδαλώδεις διαδρομές στην αχανή ελληνική γραφειοκρατία, δεκάδες έγγραφα, περίεργη διαχρονική «σιωπή» από τον δήμο Αθηναίων και όργιο αυθαιρεσιών συνθέτουν το παζλ του ακαθόριστου ιδιοκτησιακού καθεστώτος 13 στρεμμάτων στον λόφο του Φιλοπάππου, που βρίσκει τις ρίζες του στο μακρινό 1957. Την ίδια ώρα, Έλληνες και ξένοι επιχειρηματίες, πατώντας πάνω στην αδράνεια της δημοτικής Αρχής, ορέγονται εμπορική και κτηματομεσιτική εκμετάλλευση στους πρόποδες του Παρθενώνα με τις ευλογίες του μεσοπρόθεσμου.

Του Νίκου Φ. Ανδριόπουλου

διωτική «τάφρος» 13 στρεμμάτων ΙΔημοκρατίας γύρω από το παγκόσμιο σύμβολο της δεν θα επιτρέπει πλέον

στους... ενοχλητικούς τουρίστες να επισκεφθούν τον ιερό βράχο, σύμφωνα με όσα απορρέουν από το μνημόνιο του Ιουνίου του 2011. Λίγα βήματα πριν το μεγαλύτερο ξεπούλημα στην ιστορία της χώρας, ένα «φιλέτο» 13 στρεμμάτων στον λόφο του Φιλοπάππου, για πολλούς από τις κορωνίδες των αποκρατικοποιήσεων και της –όπως αποκαλείται– «αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας», όχι τόσο λόγω της πραγματικής του αξίας όσο λόγω του συμβολισμού του, αφήνεται βορά στις ορέξεις γηγενών και ξενόφερτων «σωτήρων». Όλα αυτά, ενώ είναι ακόμα νωπές οι προσχηματικές, όπως αποδεικνύονται, αντιδράσεις που είχαν προκαλέσει οι προτάσεις του Γεράσιμου Γιακουμάτου και της εκπροσώπου της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Μιράντας Ξαφά, για παραχώρηση της Ακρόπολης, ώστε να μειωθεί το δημόσιο χρέος. Αρκεί μια απλή διασταύρωση του μεσοπρόθεσμου με τους καταλόγους της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, για να αντιληφθεί κανείς ότι ουσιαστικά βγαίνει στο «σφυρί» σχεδόν ολόκληρος ο Παρθενώνας.

ματος, για το μεγάλο φαγοπότι των ακινήτων του Δημοσίου, το οποίο πέρασε μετά βαΐων και... δακρυγόνων το καλοκαίρι η κυβέρνηση Παπανδρέου, διευκρινίζεται ότι «ως δημόσια ακίνητα, για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Κεφαλαίου, νοούνται αυτά που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ. ή Ο.Τ.Α. ή σε εταιρεία της οποίας το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ. ή σε Ο.Τ.Α.». Τα 13 στρέμματα στον λόφο του Φιλοπάππου ανήκουν τυπικά στον δήμο Αθηναίων, με αποτέλεσμα να έχει ήδη μπει στο στόχαστρο των εθνοσωτήρων που μας έχουν βάλει «στον γύψο».

Η επίμαχη έκταση δεν είναι άλλη από την ευρύτερη περιοχή του... αμαρτωλού εστιατορίου «Διόνυσος». Μελετώντας τα αρχεία γύρω από το ιδιοκτησιακό καθεστώς του λόφου του Φιλοπάππου και το πώς η κοιτίδα αρχαιολογικών ευρημάτων θα μπει στην γκιλοτίνα της «αξιο­ποίησης», το Hot Doc φέρνει στο φως της δημοσιότητας τον τρόπο με τον οποίο η επίμαχη έκταση τα τελευταία 50 χρόνια έχει γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης, καταπατήσεων και αυθαιρεσιών, Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Β’ Κεφα- με την πολιτεία και την εκάστοτε δημολαίου του μεσοπρόθεσμου προγράμ- τική αρχή να τηρούν σιγή... ιχθύος. 58  Hot Doc

Από την καταπάτηση στο ξεπούλημα

Το «φιλέτο» του Φιλοπάππου χαρακτηρίστηκε με το βασιλικό διάταγμα της 31.8.1957 «πλατεία και άλσος», με αποτέλεσμα να περιέλθει στην ιδιοκτησία του οικείου δήμου Αθηναίων, ο οποίος μάλιστα κατέβαλε τις ανάλογες αποζημιώσεις στους ιδιοκτήτες, των οποίων τα ακίνητα εντός των 13 στρεμμάτων απαλλοτριώθηκαν. Παράλληλα, σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 53310/3523 υπουργική απόφαση του υπουργείου Γεωρ­γίας του 1971, η διαχείριση έκτασης 400 στρεμμάτων, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και τα 13, εκχωρήθηκε από τη δασική υπηρεσία στον δήμο Αθηναίων. Ωστόσο, αυθαίρετα, το 1961 ο ΕΟΤ, χωρίς οικοδομική άδεια και χωρίς το «πράσινο» φως της αρχαιολογικής υπηρεσίας, κατασκεύασε σε μια έκταση που δεν του ανήκει το εστιατόριο «Διόνυσος», το οποίο, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, αποτελεί χρυσορυχείο με έσοδα πολλών εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, ενώ η εκμετάλλευσή του παραχωρήθηκε σε τρεις ιδιώτες. Έκτοτε, έχοντας πρώτα ολοκληρώσει το κτίσμα, κατατίθονταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα αιτήσεις για οικοδομικές άδειες για επισκευές, με σκοπό την επέκταση της μονάδας. Μάλιστα, το 1971 ο ΕΟΤ κατάφερε να εξασφαλίσει άδεια εκτέλεσης εργασιών

Ο Δήμος Αθηναίων, όπως προκύπτει από το επίσημο έγγραφό του, δεν θεωρεί εύλογο το ενδιαφέρον κατοίκων της περιοχής, αναφορικά με τις αλλεπάλληλες καταπατήσεις και την αυθαίρετη ιδιωτικοποίηση της ευρύτερης περιοχής του Φιλοπάππου

από το τότε υπουργείο Προεδρίας, με την υπ’ αριθ. 18511/10.10.1970 απόφαση, για μια έκταση της οποίας δεν διέθετε καν τους τίτλους ιδιοκτησίας! Στην ίδια λογική, ο ίδιος ο ΕΟΤ το 1993, με διαπιστωτική πράξη που εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 6, παρ. 1, προχώρησε στη «νομιμοποίηση» κτισμάτων του εστιατορίου «Διόνυσος», στην οποία σημειώνεται ότι «με την έκδοση της απόφασης του ΕΟΤ η κτηριακή εγκατάσταση, ως έχει και ευρίσκεται, λογίζεται ότι πληροί όλες τις προϋποθέσεις για την έκδοση οικοδομικής άδειας για περαιτέρω προσθήκες και γενικά οποιεσδήποτε οικοδομικές εργασίες». Έκθεση για τον ΕΟΤ στo συρτάρι Σοβαρά ερωτήματα προκαλεί και το γεγονός ότι έκθεση που παρήγγειλε η ΕΑΧΑ και η Α΄ ΕΠΚΑ για να ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με τον λόφο του Φιλοπάππου και το εστιατόριο «Διόνυσος» (έκθεση Ασημακοπούλου) και «καίει» τον ΕΟΤ, επισυνάπτοντας μάλιστα όλα τα απαραίτητα έγγραφα, δεν είδε στο σύνολό της ποτέ το φως της δημοσιότητας. Στην έκθεση της αρχαιολόγου, η οποία ολοκληρώθηκε το 1999, γίνεται ενδελεχώς λόγος για καταπάτηση, αυθαιρεσίες και μεθοδευμένες παρατυπίες από τον ΕΟΤ, ώστε να περιέλθει στην ιδιοκτησία του η έκταση των 13 στρεμμάτων, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και ο «Διόνυσος». Απόσπασμα της έκθεσης συμπεριέλαβε η ίδια η Α΄ ΕΠΚΑ έναν χρόνο αργότερα, στο «Ιστορικό των λόφων», το οποίο αποτελεί έγγραφο εσωτερικής διανομής του υπουργείου Πολιτισμού, που συντάχθηκε ενόψει της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας το 2000 και δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, αποσιωπώντας όμως ορισμένα από τα συμπεράσματα της Ασημακοπούλου.

μένει εξίσου νεφελώδες, με την Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων ΑΕ να συμπεριλαμβάνει την εν λόγω έκταση στο μητρώο του χαρτοφυλακίου της, ακολουθώντας την ίδια γραμμή από το 1961. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της απογραφής του Κτηματολογίου, ο τότε δήμαρχος Αθηναίων, Νικήτας Κακλαμάνης, φέρεται να ενημέρωσε το δημοτικό συμβούλιο, κατόπιν αλλεπάλληλων πιέσεων, ότι έχει συμπεριλάβει στο περιουσιολόγιο ολόκληρη την έκταση των 400 στρεμμάτων, μέσα στα οποία και τα 13.000 επίμαχα τετραγωνικά μέτρα. Μέλη του δημοτικού συμβουλίου, μιλώντας στο H D, κάνουν λόγο για κίνηση εντυπωσιασμού του κ. Κακλαμάνη, καθώς τα 400 στρέμματα δεν ανήκουν στον δήμο, αφού η παραχώρηση από το υπουργείο Γεωργίας με την απόφαση του 1970 αφορούσε τη διαχείριση και όχι την ιδιοκτησία, με αποτέλεσμα να τίθενται σε κίνδυνο και τα 13 αρχικά στρέμματα.

Τα παράδοξα όμως δεν σταματούν εκεί. «Εγκληματική» χαρακτηρίζει τη στάση αδιαφορίας του δήμου Αθηναίων κίνηση πολιτών για τη διατήρηση του κοινόχρηστου χαρακτήρα του λόφου του Φιλοπάππου, η οποία καταγγέλλει ότι προσπάθειές τους να πέσει φως στην υπόθεση αντιμετωπίστηκαν από τη Διεύθυνση Δημοτικής Περιουσίας και τον ίδιο τον δήμαρχο Αθηναίων, Γιώργο Καμίνη, απαξιωτικά και με αδικαιολόγητη μυστικοπάθεια, με αποτέλεσμα να έχουν πέσει μέχρι στιγμής στο κενό. Συγκεκριμένα, σε αίτημα με αρ. πρωτ. 247391 για παροχή πληροφοριών για τη νομική κατάσταση του εν λόγω ακινήτου, ο δήμος δεν «είδε» εύλογο και έννομο συμφέρον του αιτούντος, μέAδράνεια από τον δήμο Αθηναίων λους της κίνησης πολιτών, αρνούμενος Πενήντα χρόνια μετά, το ιδιοκτησιακό να χορηγήσει τα σχετικά έγγραφα (αρ. καθεστώς των 13 στρεμμάτων παρα- πρωτ. 033708). Μάιος 24, 2012 59

Ένας για 10

Αμάντα Μιχαλοπούλου Τι «Θα ήθελε» από μια «Λαμπερή ημέρα» στην Ελλάδα της Ευρώπης η βραβευμένη συγγραφέας και δημοσιογράφος;

Της Αντιγόνης Μιχοπούλου  Ελλάδα-Γερμανία, σημειώσατε; 1-0, όταν οι Γερμανοί υψώνουν το δάχτυλο. 2-0, όταν οι Έλληνες ομφαλοσκοπούνται.  Έχεις μισήσει έστω και στιγμιαία την Ελλάδα; Έχω μισήσει, έχω οικτίρει, έχω αναθεματίσει. Πιστεύω ότι το μίσος εμπεριέχεται στην αγάπη. Είναι μια ακραία ένδειξη ενδιαφέροντος.  Πόσο περήφανος μπορεί να είναι ένας Έλληνας στη Γερμανία; Ειδικά στη Γερμανία, περιέργως πολύ. Ξυπνάει το ένστικτο της αυτοπροστασίας και της αυτοσυντήρησης, που είναι και το καύσιμο της περηφάνιας. Και ταυτόχρονα ο εκπατρισμένος, αν δεν είναι εμπαθής, βλέπει τα πράγματα από απόσταση, δηλαδή με σχετική αντικειμενικότητα.  Η πραγματοποίηση των στόχων γίνεται αποκλειστικά εκτός συνόρων; Η πραγματοποίηση των στόχων δεν έχει σχέση με τη χωροταξία. Όπως έγραφε η Κρίστα Βολφ, οι τοίχοι στενεύουν γύρω μας, αλλά κατά βάθος υπάρχει πολύς χώρος.  Τι «θα ήθελες»; Θα ήθελα να καταλάβουμε τι μάς έχει συμβεί. Να μην μεταθέτουμε διαρ­κώς την ευθύνη στους άλλους.

1966 Γεννιέται στην Αθήνα. 1994 Πρωτοεμφανίζεται στη λογοτεχνία με το βραβείο διηγήματος του περιοδικού «Ρεύματα» και τη συλλογή διηγημάτων «Έξω η ζωή είναι πολύχρωμη».

60  Hot Doc

1996 Το πρώτο της μυθιστόρημα, «Γιάντες», αποσπά το βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω». 2003 Επιλέγει το Βερολίνο ως μόνιμο τόπο κατοικίας, αλλά επιστρέφει στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι.

 Έχουμε πιθανότητες να ζήσουμε μια «Λαμπερή Μέρα»; Πολλές, όχι μία. Ευτυχία σημαίνει και αποδοχή της συγκυρίας. Όχι μοιρολατρία: Να βλέπεις το κακό και να το πολεμάς.  Πόσο ευρωπαϊκή μπορεί να είναι μια Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης; Δεν μπορώ να διανοηθώ μια Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης. Το ελληνικό πρόβλημα είναι ο συνεχής μετεωρισμός μεταξύ ελληνικότητας και ευρωπαϊκότητας. Άσπρο-μαύρο. Λες και δεν συνδυάζονται αυτά τα δύο.  Περάσαμε απότομα στη «μεζονετο­ ποίηση» των τετραγώνων; Πιο απότομα δεν γίνεται. Η ψευδαίσθηση της μονοκατοικίας δείχνει το μέγεθος του νεοελληνικού απωθημένου.  Ποιο ήταν τελικά το «μήνυμα» των εκλογών; Ο θυμός και ο φόβος. Η εθνική μας αμφιθυμία.  Τι σε τρομάζει πιο πολύ; Οι πολιτικοί που στυλώνουν τα πόδια σαν τρίχρονα του νηπιαγωγείου που δεν θέλουν να μοιραστούν τους μαρκαδόρους. Η ακυβερνησία. Φοβάμαι ότι η Ελλάδα, αλλά και η Ευρώπη, βαδίζουν αυτή τη στιγμή στα τυφλά, χωρίς σχέδιο. 

2008 Στο βιβλίο «Θα ήθελα» απονέμεται το βραβείο διεθνούς λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών. 2010 Επιστρέφει και πάλι στην Ελλάδα.

Κόσμος

Οι Επιζήσαντες

Η συγκλονιστική ιστορία των 16 που επέζησαν επί 72 ημέρες τρώγοντας τα σώματα των νεκρών φίλων τους, μετά την αεροπορική συντριβή στις Άνδεις. Ή αλλιώς, το κομμάτι της δικής μας ιστορίας, που δεν ξέρουμε. Του Κώστα Βαξεβάνη

Γι' αυτούς που πιστεύουν πως ο άνθρωπος είναι ένα λογικό ον, που σκέφτεται, δημιουργεί, οδηγεί αυτοκίνητο, ακούει μουσική, φροντίζει για τον ευδαιμονισμό του ή παρεκτρέπεται έστω, λόγω ιστορικών και προσωπικών συγκυριών –και όλα αυτά νομοτελειακά– υπάρχει η ιστορία 16 ανθρώπων. Είναι οι επιζήσαντες. Το 1972, επέζησαν από την πτώση του αεροπλάνου τους στις Άνδεις και στη συνέχεια επί 72 μέρες στο απέραντο χιόνι. Χωρίς τρόφιμα ή νερό. Αναγκάστηκαν να καταναλώσουν τα πτώματα των νεκρών τους φίλων. Η ιστορία τους λοιπόν αποδεικνύει πως ο άνθρωπος είναι πραγματικά μια πολιτισμένη οντότητα, αν έχει εξασφαλίσει ένα βασικό πράγμα: την επιβίωση. Διαφορετικά, είναι ένα ζώο που κάνει τα πάντα γι' αυτήν. Για όσους ήδη μορφάζουν διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, τους παραθέτω τα λόγια του πρωταγωνιστή αυτής της ιστορίας, του Νάντο Παράδο, που με στοιχειώνουν από τότε που τον γνώρισα: «Να ξέρεις φίλε μου πως εσύ, όπως και εγώ, όπως και αυτοί που θα διαβάσουν τις γραμμές που θα γράψεις, όσο και αν θέλουν να κάνουν το αντίθετο, θα κάνουν ακριβώς το ίδιο. Δεν έχει σημασία πόσο τραγικό φαίνεται. Είναι απλώς επιβίωση. Ξέρω. Εσύ όχι...» Μάιος 24, 2012 61

Κόσμος τις 22 Δεκεμβρίου του 1972 ήμουν και των φίλων του είναι πως γνωρίζουν Σ 6 χρόνων. Πολύ μικρός για να θυ- καλά ποια είναι η φύση του ανθρώπου. μάμαι πράγματα και, πολύ περισσότερο, Φωτίζοντάς την, απ' αυτό το σκοτεινό

για να τα συνδέω λογικά μεταξύ τους. Είμαι σίγουρος όμως πως θυμάμαι τη μητέρα μου, ένα βράδυ Χριστουγέννων, την ώρα των ειδήσεων, να σταυροκοπιέται και να αναφωνεί «Χριστός και Απόστολος, αμαρτία, μεγάλη αμαρτία χρονιάρες μέρες». Την εποχή εκείνη, την ταραγμένη δεκαετία του '70, υπήρχαν πολλές «αμαρτίες» για τις οποίες θα μπορούσε να σταυροκοπιέται μια γυναίκα σε ένα ελληνικό χωριό, αλλά είμαι σίγουρος πως η συγκεκριμένη αμαρτία ήταν αυτή για την οποία ταξίδευα δεκαετίες μετά ως την Ουρουγουάη. Για να βρω τους «αμαρτωλούς» που εκείνο το βράδυ του '72, μετά το θαύμα της επιβίωσης, έπεφταν στην κόλαση της παγκόσμιας κατακραυγής. Φτάνοντας στο Μοντεβιδέο, πίστευα πως ήξερα όλες τις λεπτομέρειες από την υπόθεση που είχε συγκλονίσει τότε την υφήλιο. Είχα δει επίσης την ταινία «Οι Επιζήσαντες», που είχε μάλιστα γίνει με τη βοήθεια όσων επέζησαν από το αεροπορικό δυστύχημα στις Άνδεις. Ήξερα λοιπόν. Αλλά δεν ήταν τίποτα άλλο από ξερές καταγραφές, γεμάτες από δυσκολίες, ηρωικές πράξεις και την αποτρόπαια πράξη της κατανάλωσης ανθρώπινου κρέατος. Στην πραγματικότητα δεν ήξερα. Ο Νάντο Παράδο είναι ένας ψηλός, εντυπωσιακός και σίγουρα πλούσιος άντρας. Παραγωγός της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, οδηγεί μια κόκκινη Φεράρι, απαντά συνεχώς στα τηλέφωνα και γελά έντονα. Όταν τον συναντάς είναι εύκολο να στοιχηματίσεις πως πρόκειται για κάποιον καλοαναθρεμένο αστό, που δεν έχει συναντήσει καμιά δυσκολία στη ζωή του. Άνετη ζωή, όμορφη γυναίκα, γρήγορο αυτοκίνητο. Κι όμως ο Νάντο έρχεται από την πιο σκληρή ιστορία της σύγχρονης Ιστορίας. Περπάτησε από το χιόνι των Άνδεων ως τη σωτηρία και στη συνέχεια ως τη σύγχρονη Ουρουγουάη, στην οποία κυριάρχησε με το ίδιο πείσμα της σωτηρίας. Ο Νάντο δεν είναι η μοναδική περίπτωση πετυχημένου, απ' αυτούς που επέζησαν στις Άνδεις. Η πλειονότητα από τους 16 είναι άνθρωποι με θέση στην κοινωνία του Μοντεβιδέο και με μια ενεργή σχέση με τη ζωή. Σίγουρα η καταγωγή τους από πλούσιες οικογένειες της Ουρουγουάης έπαιξε ρόλο. Άλλωστε ήταν τα παιδιά ενός ιδιωτικού σχολείου που πήγαιναν αεροπορικώς να παίξουν ράγκμπι στη Χιλή. Το εφόδιο όμως ζωής του Νάντο 62  Hot Doc

κομμάτι της εμπειρίας τους.

«Ξεκινήσαμε στις 12 Φεβρουαρίου του 1972. Ήμασταν μια ομάδα ράγκμπι του καθολικού σχολείου Ολντ Κρίστιανς. Θα παίζαμε στο Σαντιάγκο της Χιλής. Επιβιβαστήκαμε στο αεροπλάνο μαζί με φίλους και συγγενείς. Συνολικά 45 άτομα. Αφού απογειωθήκαμε, υπήρξε απαγόρευση να πετάξουμε πάνω από τις Άνδεις λόγω κακοκαιρίας. Έτσι προσγειωθήκαμε στη Μεντόζα και περιμέναμε μια μέρα μέχρι να κοπάσει η κακοκαιρία. Απογειωθήκαμε την άλλη μέρα. Αυτό που θυμάμαι από την πρόσκρουση του αεροπλάνου είναι το αεροπλάνο να σέρνεται με την κοιλιά. Έναν άσχημο μεταλλικό θόρυβο και ξαφνικά το αεροπλάνο να ανοίγει πάνω από μένα. Άνοιξε γρήγορα, σαν ένα κομμάτι χαρτί, και μετά όλα έγιναν σκοτάδι για μένα». Ο Παράδο έπεσε σε κώμα τρεις μέρες. Ευτυχώς ίσως γι' αυτόν, δεν θυμάται πολλά πράγματα. Τα κατάλαβε ή τα έμαθε αργότερα. Η πτώση του αεροπλάνου απ' ό,τι φαίνεται οφείλεται σε λάθος του πιλότου. Χάνοντας τον προσανατολισμό του, πίστεψε πως έχει περάσει τις Άνδεις και ζήτησε άδεια καθόδου δίνοντας λάθος στίγμα. Ο πύργος ελέγχου τού έδωσε. Λίγο μετά το αεροπλάνο βρέθηκε μπροστά στην κορυφή των Άνδεων. Ο πιλότος προσπάθησε να το σηκώσει, αλλά κατάφερε απλώς να κάνει πιο ομαλή την πρόσκρουση. Το λάθος του πιλότου ήταν μοιραίο και για τη συνέχεια. Ο πύργος ελέγχου, έχοντας λάθος στίγμα, προσανατόλισε τις έρευνες για επιζήσαντες σε άλλο σημείο, χωρίς αποτέλεσμα. Ο πιλότος επέζησε μερικές ώρες μετά την πρόσκρουση. Όταν τον ρώτησαν οι επιζήσαντες πού βρίσκονται, αυτός απάντησε πως έχουν περάσει την κορυφή. Έτσι, ενώ ίσως θα μπορούσαν να περπατήσουν προς την μεριά της Αργεντινής για να σωθούν, πίστεψαν πως η σωτηρία είναι από την άλλη πλευρά, από τη Χιλή. Ένας Θεός, όπως εσύ

Ο Ρομπέρτο Κανέσα είναι η δεύτερη ηρωική μορφή της ιστορίας. Μαζί με τον Παράδο, και αφού είχαν μείνει επί 62 μέρες σε υψόμετρο 4.500 μέτρων με θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους -50 βαθμούς Κελσίου, αποφάσισαν να διασχίσουν τις Άνδεις για να φέρουν βοήθεια. Ο Κανέσα ήταν τότε φοιτητής ιατρικής. Σήμερα είναι από τους πιο γνωστούς γιατρούς στην Ουρουγουάη.

Διεκδίκησε μάλιστα ανεπιτυχώς να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Σήμερα γελώντας λέει πως και αυτή του η απόπειρα ήταν το ίδιο διδακτική με την πτώση στις Άνδεις. Ο Κανέσα είναι μια πιο συγκρατημένη εκδοχή του Παράδο. Ο συνδυασμός αυτός των δύο αντρών ίσως ήταν ο λόγος της σωτηρίας. Μιλάει για τις Άνδεις με την ίδια ψυχραιμία που έχει ο Παράδο: «Ήμασταν μικρά παιδιά που κάναμε πλάκα τότε στο αεροπλάνο. Κάποια στιγμή, ενώ πετούσαμε, κάποιος παρατήρησε πως ήμασταν πολύ κοντά στα βράχια και με σκούντηξε με τον αγκώνα. Κοίταξα από το παράθυρο και είδα πως το φτερό ήταν 20 εκατοστά από τα βράχια. Τα άσπρα και μαύρα βουνά πέταγαν πολύ γρήγορα δίπλα μας. Ο πιλότος προφανώς είδε το βουνό και προσπάθησε να πάρει ύψος. Μετά ένας συγκλονιστικός θόρυβος και το χάος». Το αεροπλάνο σύρθηκε πάνω στα βράχια και έσπασε στα δύο. Από τους 45 επιβάτες, σκοτώθηκαν οι 10. Σε λίγες μέρες, άλλοι έξι τραυματίες είχαν πεθάνει. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και η μητέρα και η αδελφή του Παράδο. Ανάμεσα στο θαύμα της επιβίωσης και την απειλή του θανάτου, διακρινόταν μόνο ένα μικρό περιθώριο. Η ελπίδα πως τα σωστικά συνεργεία θα τους έσωζαν. Ο Ντάνιελ Στράους, ένας από τους επιζήσαντες, ιδιοκτήτης σήμερα μιας μεγάλης εταιρίας κομπιούτερ, ήταν όπως όλοι σίγουρος για αυτό. Παρότι πολλοί ήταν νεκροί γύρω του, θεωρούσε βέβαιο πως αυτός θα ζήσει. «Μείναμε στο βουνό όπως είμαι τώρα, στη μέση του χιονιού. Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα χιόνι στη ζωή μου, και το πρώτο απόγευμα πέρασε γρήγορα γιατί προσπαθούσαμε να βγάλουμε τραυματίες. Το ζήτημα ήταν να περιμένουμε την άφιξη των αεροπλάνων που ερχόταν να μας αναζητήσουν. Πέρασε από πάνω μας ένα αεροπλάνο. Εμείς δεν γνωρίζαμε τι είναι βουνό, πως όταν ένα αεροπλάνο πετάει χαμηλά πάνω από το βουνό δημιουργείται ανατάραξη και το αεροπλάνο κουνιέται. Πολλοί είπαν λοιπόν να, το αεροπλάνο κινήθηκε, μας είδανε. Και άρχισε η ελπίδα πως έρχονται να μας αναζητήσουν». Η ψεύτικη εντύπωση πως τους είχαν δει, τους έκανε να καταναλώσουν ό,τι προμήθειες είχαν σε τρόφιμα. Μετά από δέκα μέρες, ο Εντουάρντο Στράουτς, φημισμένος αρχιτέκτονας σήμερα, άκουσε σε ένα μικρό ραδιοφωνάκι που είχαν στο αεροπλάνο το μοιραίο. «Έψαχνα κάποιον σταθμό εναγωνίως για να ακούσω ότι μας είχαν εντοπίσει και   Μάιος 24, 2012 63

Κόσμος άκουσα αυτό που δεν ήθελα. Είπαν στις ειδήσεις πως οι έρευνες είχαν σταματήσει. Αισθανθήκαμε μόνοι. Δεν είχαμε καν να φάμε. Μόνο βγάζαμε το αλουμίνιο από τα καθίσματα και βάζαμε πάνω του χιόνι για να λιώσει να πιούμε νερό. Αφόρητο κρύο και πείνα». Ο Αντόνιο Βιζιντίν, όταν μιλά για τις ώρες του «μισού θανάτου» στις Άνδεις, είναι πολύ περιγραφικός:

1

χάθηκε στον Αμαζόνιο και όταν τη διάβαζα έλεγα στην κοπελιά μου τη Λάουρα «εγώ αν είχα χαθεί θα έτρωγα τα πτώματα για να επιβιώσω». Ως φοιτητής ιατρικής ήξερα πως το ανθρώπινο κρέας έχει πρωτεΐνες, λίπος, γλυκογόνα και άμυλο. Μελετούσα τον μεταβολισμό. Ήξερα πως με αυτή τη διατροφή μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Τεχνικά ήταν σωστό, αλλά έπρεπε να βρω κάτι στο χιονιού των βουνών. Αυτός είναι ο Θεός μυαλό μου για να φτάσω σε αυτό το βήμα. Και το βρήκα. Είπα Κανέσα, αν που φτιάξαμε στις Άνδεις». ήσουν εσύ νεκρός, δεν θα ήθελες να σε Δεν υπήρχαν πτώματα, μόνο πρωτεΐνη φάνε οι φίλοι σου για να σωθούν;» 2

«Μετά από μερικές μέρες, αρχίζεις να μην αισθάνεσαι το κρύο. Και μετά από κάποιες μέρες, η πείνα δεν είναι τόσο επώδυνη. Είναι επώδυνη η δίψα, αλλά όχι η πείνα. Η πείνα είναι περισσότερο νοητική, παρά σωματική. Συνηθίζεις να πεινάς και να μην τρως. Υπάρχει επίσης διαφορά μεταξύ φυσικών και πνευματικών πόνων. Η απουσία, αυτό που αισθάνεσαι όταν σου λείπουν οι δικοί σου. Όταν το αισθανθείς αυτό έντονα, είναι μεγαλύτερο από τη φυσική εξάντληση. Να μην μπορείς να πεις μαμά είμαι ζωντανός. Είμαι με τον Μαρκ. Και εμείς σκεφτόμασταν ποιο είναι το πιο πιθανό που μπορεί να σκεφτεί κανείς για ένα αεροπλάνο που πέφτει στις Άνδεις». Ο Νάντο Παράδο περιγράφει την αίσθηση εκείνη μετά τη συνειδητοποίηση πως όλοι τούς είχαν εγκαταλείψει ως προσμονή σφαγής. «Γίναμε πιο πολύ ζώα. Κανένας δεν ψάχνει για σένα. Κρυώνεις, πεινάς, διψάς και περιμένεις σαν γελάδα την ώρα της σφαγής. Σαν αγελάδα». Τα παιδιά από το καθολικό σχολείο του Μοντεβιδέο έγιναν ξαφνικά οι μελλοθάνατοι. Μόνοι με έναν περίεργο Θεό, όπως λέει ο Κανέσα: «Όταν αντιμετωπίζεις τα όριά σου, όταν λες θα πεθάνω την επόμενη ώρα, την επόμενη μέρα, τότε αντιλαμβάνεσαι πως τα όριά σου φτάνουν πιο μακριά απ' όσο νομίζεις. Και σε αυτή τη διαφορετική κοινωνία που ξαφνικά ζεις με την πολύ απελπισία, μια τεράστια εικόνα του Θεού εμφανίζεται μπροστά στα μάτια σου. Και δεν είναι ο Θεός που σε κοιτάει και λέει δεν συμπεριφέρεσαι καλά, είσαι κακός άνθρωπος. Δεν είναι ο Θεός με γενειάδα. Είναι ένας Θεός όπως εσύ. Και εσύ λες αδερφέ βοήθα με. Αυτός είναι ο Θεός που φτιάξαμε στις Άνδεις. Ένας Θεός που είναι όπως ο εαυτός σου, ένας Θεός ιδιοκτήτης των πάντων, του 64  Hot Doc

Μοναδικό ενθαρρυντικό στοιχείο για τους επιζήσαντες στις Άνδεις ήταν το ομαδικό πνεύμα. Παίκτες του ράγκμπι όλοι τους, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, ήταν αρκετά πειθαρχημένοι. Για τον Βιζιντίν ήταν απ' τα στοιχεία που τους έσωσαν. «Ξέραμε από το ράγκμπι πως το παιχνίδι τελειώνει όταν σφυρίξει ο διαιτητής. Και εμείς παίζαμε παιχνίδι μέχρι να σφυρίξει. Να πεθάνουμε. Μπαίναμε μέσα στο κομματιασμένο αεροπλάνο να κοιμηθούμε και είχαμε αγκαλιά ένα μπουκάλι νερό που είχαμε πάρει απ' το λιωμένο χιόνι. Το αγκαλιάζαμε για να μην παγώσει. Είναι απίστευτο πώς συνηθίζεις το κρύο. Η περιφερειακή κυκλοφορία του αίματος κλείνει, τραβιέται προς τα μέσα. Όπως στα ζώα».

Οι σωματικές προσαρμογές δεν ήταν το μοναδικό στοιχείο που τους έκανε να συγκλίνουν προς τη ζωώδη φύση. Ήταν το ίδιο το ένστικτο της επιβίωσης. Δεν έχω καταλάβει ακόμη αν πρόκειται για μια συμφωνία μεταξύ όσων επέζησαν από τις Άνδεις να μην αποκαλύψουν σε ποιον ανήκε η πρόταση, προκειμένου να επιβιώσουν, να φάνε τα σώματα των νεκρών φίλων τους. Όλοι όμως όταν μιλούν για το θέμα παραδέχονται πως, μετά την τέταρτη ημέρα, αυτή η ιδέα γεννήθηκε σε όλους. Ο Κανέσα, ως φοιτητής ιατρικής και γνώστης της φυσιολογίας του ανθρώπου, ίσως ήταν αυτός που παρείχε τις γνώσεις του ως ένα επιστημονικό άλλοθι: «Είπαμε να φάμε το δέρμα από τις βαλίτσες, αλλά οι βαλίτσες ήταν από πλαστικό. Και τότε θυμήθηκα πως είχα διαβάσει μια ιστορία για κάποιον εξερευνητή που

Όσοι από τους επιζήσαντες μιλούν για την απόφασή τους εκείνη, μιλούν σαν να πρόκειται για μια εντελώς φυσιολογική κατάσταση. Και έτσι είναι. Όπως λέει ο Παράδο, «θα το έκανες φίλε μου, να είσαι σίγουρος. Ούτε εγώ είχα σκοπό να το κάνω. Ένα βράδυ ήμουνα ξαπλωμένος στο πάτωμα, εντελώς σκοτάδι, δεν υπήρχε φως, και μπορούσα να αισθανθώ το πρόσωπο του Φίτο. Ήταν 17 χρονών. Με βλέπετε τώρα, τότε ήμουνα 20 χρόνων. Ήταν 17 και ένιωθα την ανάσα του εδώ και τον ρώτησα, είσαι ξύπνος Καρλίτο; Είπε ναι, τι θέλεις; Πεινάω, είπα. Και; Θα πεθάνουμε, πρέπει να φάμε κάτι, και μου είπε σκέφτομαι το ίδιο πράγμα που σκέφτεσαι και εσύ. Ίσως πρέπει να φάμε τον πιλότο, που έφταιγε για το δυστύχημα για να φύγουμε από εδώ». Ο Φίτο επιβεβαιώνει πως έτσι έγιναν τα πράγματα: «Κοιμόμουν το βράδυ με τον Ντάνιελ. Του λέω Ντάνιελ θα σου πω ένα μυστικό. Νομίζω πως πρέπει να φάμε τα πτώματα, γιατί δεν πρόκειται να βγούμε ζωντανοί. Περίμενα να ακούσω να με λέει κτήνος. Και αντί γι' αυτό ακούω να λέει, κι εγώ σκέφτομαι το ίδιο. Τη νύχτα της τέταρτης μέρας αρχίσαμε να σκεφτόμαστε ότι έπρεπε να πάρουμε την απόφαση. Να φάμε τους νεκρούς. Οι μισοί πίστευαν πως αυτό ήταν παράλογο, ότι ήμασταν ιερόσυλοι που σκεφτόμασταν κάτι τέτοιο. Οι άλλο μισοί πίστευαν πως πράγματι ήταν μια σωστή επιλογή. Μετά από μερικές μέρες, ήρθαν μαζί μου ο Κανέσα και ο Ζερμπίνο, πήρα ένα κομμάτι γυαλί και κόψαμε το πρώτο πτώμα. Έτυχε σε μένα να το κάνω. Δεν αισθάνθηκα πως το έκανα εγώ, αλλά πως ήταν δίπλα μου

ο Κανέσα και τα ξαδέλφια μου και το μισό αεροπλάνο που μου έλεγε πρέπει να το κάνουμε. Από τη στιγμή που παίρνεις την απόφαση, ξεπερνάς την απόφαση. Τα υπόλοιπα γίνονται χωρίς καμιά τύψη. Ήταν αυτό που έπρεπε να κάνω».

επιζήσαντες έμειναν 16 ζωντανοί. Η μοναδική γυναίκα που είχε επιζήσει, η Λίλιαν, είναι και αυτή νεκρή. Ο θάνατος έμοιαζε με λύτρωση εκείνη τη στιγμή, αλλά η ζωή μπορούσε ακόμη να επικρατεί, όπως λέει ο Φίτο.

Απέναντι στους σκληρούς κανόνες που επέβαλε η φύση, οι άνθρωποι καταπατούσαν τους δικούς τους. Τους αντικαθιστούσαν με άλλους, πρωτόγονους. Κανόνες δεν μπορούν να υπάρξουν αν δεν υπάρχουν άνθρωποι. Τα ξαδέλφια Ντάνιελ και Εντουάρντο Στράουτς είχαν αναλάβει την τήρηση αυτών των κανόνων που λέγονταν τεμαχισμός και διανομή των πτωμάτων. Ο Εντουάρντο Στράουτς θυμάται καθαρά τη στιγμή που κατάπιε το πρώτο κομμάτι ανθρώπινου κρέατος. Την θυμάται χωρίς να καταπίνει τα λόγια του: «Ο Φίτο μου πρόσφερε ένα κομμάτι κρέας. Μικρό, πολύ μικρό στην αρχή. Άρχισα να τρώω αργά».

«Θάφτηκα στο χιόνι. Τότε ήταν που αισθάνθηκα τον θάνατο κοντά όσο ποτέ. Κάποια στιγμή σκέφθηκα να παραδοθώ. Όταν παραδόθηκα, χαλάρωσε το σώμα μου. Κατουρήθηκα πάνω μου. Και μετά αισθάνθηκα μια γαλήνη για λίγα δευτερόλεπτα. Και ξαφνικά είπα, δεν είναι η ώρα μου. Δεν ξέρω από πού προήλθε αυτή η δύναμη. Ίσως από τη μητέρα μου που πίστευε πως είμαι ζωντανός. Άκουσα μια φωνή. Ήταν ο Ρόι. Δεν είχε καλυφθεί από το χιόνι. Μπόρεσα να φωνάξω και να βγάλω έξω το ένα μου χέρι. Θα μπορούσα να είχα πεθάνει αν είχα πάρει την απόφαση να πεθάνω. Μπορέσαμε να σώσουμε αρκετούς, αλλά για άλλους ήταν αργά. Δεν ξέρω αν ήταν από φυσικά αίτια ή επειδή είχαν παραδοθεί. Ίσως ορισμένες φορές κάποιος αποφασίζει πότε θα πεθάνει. Κάποια στιγμή, ενώ είμαστε εγκλωβισμένοι, κάποιος ανάβει έναν αναπτήρα για να δούμε. Η φλόγα ανάβει για λίγο, χαμηλώνει και σβήνει. Τότε συνειδητοποιούμε πως πνιγόμαστε εκεί μέσα σαν τα ποντίκια. Τρομαγμένοι, βγάζουμε κάτι σωλήνες αλουμινίου και αρχίσαμε να ανοίγουμε τρύπα στο χιόνι. Ήμασταν καλυμμένοι με χιόνι 2 μέτρα. Τότε άρχισε να κυκλοφορεί καθαρός αέρας. Θα είχαμε πεθάνει χωρίς να το καταλάβουμε από έλλειψη οξυγόνου».

Για κάποιον που ζει στην ασφάλεια του σπιτιού του, ο Παράδο ίσως ακούγεται κυνικός, όταν λέει πως το να φάνε τα πτώματα των φίλων τους ήταν πιο εύκολο απ' το να πεινάνε και να κρυώνουν. Αλλά όπως πάλι λέει ο ίδιος «εγώ ξέρω, εσείς όχι». Θαμμένοι, αλλά ζωντανοί Μόλις ανέκτησαν τις δυνάμεις τους, πίστεψαν πως, αν κατάφερναν να βρουν το δεύτερο μισό του αεροσκάφους που είχε αποκολληθεί, ίσως μπορούσαν να επικοινωνήσουν μέσω του ασυρμάτου με τον πολιτισμό. Οργάνωσαν έτσι μια αποστολή, που ήταν βέβαια επιτυχής ως προς το να βρουν το αεροπλάνο και τις μπαταρίες. Ο ασύρματος όμως λειτουργούσε με εναλλασσόμενο ρεύμα. Στα 4.500 μέτρα, κρύωναν και περίμεναν να πεθάνουν. Για κάποιους συνέβη. Μια χιονοστιβάδα πλάκωσε το αεροπλάνο. Από τους 29  Ενθύμια πια...  Παπούτσια, ζώνη και όργανα του αεροπλάνου. Τώρα πια ενθύμια μιας γιγαντιαίας θέλησης  Γουστάβο Ζερμπίν: Επέζησαν χάρη στο ομαδικό πνεύμα της ομάδας ράγκμπι  Ρομπέρτο Κανέσα: Φοιτητής ιατρικής τότε, σήμερα απ' τους πιο γνωστούς γιατρούς στην Ουρουγουάη και παρά λίγο Πρόεδρος της χώρας Βοήθησε τους επιζήσαντες να αντιμετωπίσουν την κατανάλωση ανθρώπινου κρέατος χωρίς ενοχές. «Ήταν πρωτεΐνη για την επιβίωση», λέει  Αδόλφο Ντανιέλ Στράουτς: Με το exit του μοιραίου αεροπλάνου

Μετά από 62 μέρες στις Άνδεις, καταδικασμένοι σε θάνατο που ερχόταν με τον ρυθμό που είχε επιλέξει, δύο από τους επιζήσαντες, ο Παράδο και ο Κανέσα, αποφασίζουν να διασχίσουν τα βουνά για να φέρουν βοήθεια, ή απλώς να πεθάνουν πιο γρήγορα. «Έλεγα μέσα μου», λέει ο Παράδο, «είναι 60 χιλιόμετρα. Εκατό χιλιάδες βήματα. Θα τα κάνω». Μαζί με τους δύο δέχεται τελικά να πάει και ο Βιζιντίν. Όταν όμως σκαρφάλωσαν σε αυτό που νόμιζαν κορυφή, πίσω από την οποία απλωνόταν ο πολιτισμένος κόσμος, ανακάλυψαν πως υπήρχαν άλλες κορυφές. Σκέφτηκαν πως ήταν αδύνατο να φτάσουν και οι τρεις στον προορισμό, γιατί δεν θα έφταναν οι προμήθειες σε τροφή. Ο Βιζιντίν γύρισε πίσω, χρησιμοποιώντας το πίσω μέρος ενός καθίσματος αεροπλάνου ως μεγάλο σκι. «Ανέβαινα τρεις μέρες τα βουνά και επέστρεψα κάνοντας τσουλήθρα σε μία ώρα» λέει και γελάει. Το μοναδικό σημείο της ιστορίας όπου γελάει.  

3

4

5

Μάιος 24, 2012 65

Κόσμος

Ζωή γλυκιά σαν λουλούδι

Μετά από πεζοπορία ημερών στα βουνά, Κανέσα και Παράδο βρήκαν ίχνη πολιτισμού. Στην αρχή νόμιζαν πως είναι απλώς τα ίχνη της τρέλας τους, λέει ο Κανέσα. «Είχαμε περπατήσει 7 μέρες και υπήρχε χιόνι, χιόνι, χιόνι. Στις 4, σκιές κάλυψαν την πεδιάδα. Στο τέλος της πεδιάδας υπήρχε φως από τον ήλιο και είπα Νάντο αυτό πρέπει να είναι πέρασμα. Την επόμενη μέρα ακούσαμε βουητό από νερό. Νερό. Φτάσαμε σε μια γραμμή που το χιόνι τελείωνε. Είδα μια σαύρα που με κοίταγε σαν να μου έλεγε δεν είσαι νεκρός. Λέω αυτός είναι διαφορετικός κόσμος. Οι άνθρωποι μπορούν να φάνε χόρτο και να πιούνε νερό. Έσκυψα και πήρα μια πέτρα για να τη δώσω στη μνηστή μου αν σωζόμασταν. Βρήκα και μια μικρή κούπα διαφημιστική από σούπα Μάτζι. Είπα Νάντο κοίτα, κάποιος πέρασε από δω. Ο Νάντο μου λέει, μπα, θα είναι από κάποιο αεροπλάνο. Του λέω τι λες, είναι δυνατόν κάποιος να άνοιξε το παράθυρο και να την πέταξε; Υπάρχουν κάπου άνθρωποι. Πιο κάτω, κάποιος είχε κόψει θάμνους, υπήρχαν ίχνη από τσεκούρι. Έτσι αργά επιστρέφαμε στον πολιτισμό. Ήμουν εξαντλημένος γιατί οι οδοντόκρεμες που τρώγαμε είχαν μαγνήσιο και προκαλούσαν διάρροιες. Το απόγευμα είδαμε γελάδες και φτάσαμε σε ένα μέρος που είχε πόρτα. Υπήρχαν πατημασιές. Κοίταξα στον ορίζοντα και είδα ένα άλογο με έναν άνθρωπο στα 200 μέτρα. Ήταν ο Σέρτζιο Καταλάν». Ο βοσκός ειδοποίησε τις αρχές και σε λίγες ώρες τα ελικόπτερα ήταν στην κορυφή των Άνδεων. Η επιχείρηση διάσωσης ξεκίνησε. Όσοι βρίσκονταν είχαν ακούσει την είδηση της άφιξης του Παράδο και του Κανέσα 66  Hot Doc

στον πολιτισμό, στο μικρό ραδιοφωνάκι που πριν από 60 μέρες είχαν ακούσει πως όλα είχαν τελειώσει. Ο Εντουάρτο Στράουτς, που είχε αναλάβει τον ρόλο του διαμελιστή των φίλων, ήταν αυτός που μετέφερε την καλή είδηση. «Έτσι κάποιοι από μας πήγαμε στην άτρακτο και είπαμε στους άλλους πως ο Ρομπέρτο και ο Νάντο έφτασαν στον πολιτισμό. Πλύναμε τα πρόσωπά μας και περιμέναμε τη διάσωση. Γεμίσαμε τους σάκους με μέρη του αεροπλάνου. Ήταν το σπίτι μας για 72 μέρες. Στη μία ακούσαμε τους ήχους από τα ελικόπτερα. Κοιτάξαμε στον ουρανό. Και ξαφνικά τα ελικόπτερα. Ήταν η πιο όμορφη στιγμή της ζωής μου. Ήταν η δεύτερη γέννησή μου. Ούρλιαζα, φώναζα. Ένιωσα ένα υγρό να βγαίνει από τους πόρους μου. Τέσσερις από μας τρέξαμε στο πρώτο ελικόπτερο, όπου ήταν και ο Νάντο. Το ελικόπτερο μας άφησε σε μια πεδιάδα. Βγήκα και ήταν σαν να έβγαινα από μήτρα. Αγκάλιασα τον Καρλίτο που ήταν εκεί. Του έδωσα ένα κίτρινο λουλούδι να μυρίσει. Αλλά εκείνος το έφαγε. Κατάλαβα πως ήταν το πιο νόστιμο πράγμα που έτρωγε μετά από 72 μέρες. Έκοψα και εγώ ένα μπουκέτο και το έφαγα». Η ζωή αποκτούσε τη γλύκα ενός απλού λουλουδιού. Αλλά η χαρά της διάσωσης δεν κράτησε πολύ. Τα σωστικά συνεργεία γρήγορα ανακάλυψαν τα διαμελισμένα πτώματα. Η τρομερή είδηση διαδώθηκε σε όλο τον κόσμο. Οι ήρωες των Άνδεων ήταν ανθρωποφάγοι. Η καθολική Εκκλησία βιάστηκε να τους αφορίσει. Η κρύα συμπεριφορά των ανθρώπων αντικατέστησε το κρύο των Άνδεων. Όπως λένε σήμερα, αποκαλύφθηκε μια

αλήθεια από την οποία δεν μπορούσαν να αποδράσουν όπως από τις Άνδεις. «Για 20-25 χρόνια. Η οικογένεια ενός από τους καλύτερους φίλους δεν ήθελε να με αντικρίσει», λέει ο Εντουάρντο. «Μελετούσαμε μαζί, παίζαμε, βγαίναμε με κορίτσια. Δεν μπορούσαν να με βλέπουν και το παιδί τους να λείπει. Τώρα οι οικογένειες των νεκρών είναι κοντά μας. Γίναμε μια μεγάλη οικογένεια. Από τα βουνά βγήκαν 16 άνθρωποι και τώρα είμαστε 110, με γιούς και εγγόνια». Και ο ξάδερφός του συνεχίζει γι' αυτή την περίεργη σιωπή, που παραμένει ένας κώδικας μελλοθανάτων. «Υπάρχει μεταξύ μας ένας κώδικας. Κανένας δεν είπε στον άλλο μην πεις αυτό ή το άλλο. Μια συντροφικότητα που αναπτύσσουν οι μελλοθάνατοι. Ποτέ δεν είπα στη γυναίκα μου ποιον φάγαμε και ποιον όχι. Και αυτό θα πεθάνει μαζί μου». Ο χρόνος ευτυχώς κατάφερε να κάνει στη συνείδηση των ανθρώπων την ιστορία των Άνδεων αυτό που πραγματικά ήταν. Στις Άνδεις το απέραντο χιόνι έγινε η λευκή σελίδα πάνω στην οποία αποτυπώθηκε η άγνωστη πλευρά του ανθρώπου. Και η πιο ισχυρή. Της πάλης για την επιβίωση. Τις δέκα μέρες που έζησα στην Ουρουγουάη με τους επιζήσαντες των Άνδεων, η δική μου πάλη ήταν άλλη. Είχα πάντα μέσα μου την πρόκληση να ρωτήσω αυτό που απεχθάνεται αλλά θέλει ο καθένας: «Τι γεύση έχει το ανθρώπινο κρέας;» Δεν ρώτησα ποτέ. Θεώρησα πως είναι προσβολή, όχι μόνο απέναντι στους νεκρούς, αλλά σε αυτούς που επιβίωσαν. Σε αυτούς που είναι από τους ελάχιστους που ξέρουν τι γεύση έχει η ζωή. 

Μάιος 24, 2012 67

@tweets

ακολουθείστε μας στο twitter @hotdoc_mag

68 H D

Κόσμος

«Άλλαξέ το!»

Το Change.org, μια διαδικτυακή πλατφόρμα, υπόσχεται, με καθόλου ρομαντική διάθεση, να αλλάξει τον κόσμο και σίγουρα αρκετές φορές το καταφέρνει. του Πέτρου Γκάτζια

Η υπόθεση Trayvon Martin Η ζωή της οικογέ νειας Martin άλλαξε ξαφνικά στις 26 Φεβρουαρίου. Ο 17χρονος γιος τους, Trayvon, βρέθηκε νεκρός πολύ κοντά στο πατρικό σπίτι του σε μια γειτονιά της Φλόριντα. Κάποιος τον είχε πυροβολήσει, σχεδόν εξ επαφής, στο στήθος και τον είχε εγκαταλείψει στο οδόστρωμα. Θα μπορούσε να είναι ένα περιστατικό από τα εκατοντάδες του αστυνομικού δελτίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, εάν οι γονείς του νεαρού δεν ήταν τόσο αποφασισμένοι να βρεθεί ο δράστης και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η αστυνομία βρήκε τον δολοφόνο. Είναι ένας νεαρός που αυτοαποκαλείται «Φύλακας της γειτονιάς» και ο οποίος ισχυρίζεται ότι πυροβόλησε τον Trayvon ενώ βρισκόταν σε νόμιμη άμυνα. Όπως δήλωσε στην κατάθεσή του ο George Zimmerman, το θύμα φορούσε κουκούλα και συμπεριφερόταν ύποπτα, και όταν τον πλησίασε για να τον ελέγξει, του επιτέθηκε. Ο ίδιος μάλιστα τηλεφώνησε στην αστυνομία για να αναφέρει το περιστατικό και προφανώς για να πάρει τα εύσημα. Βλέπετε σε αυτήν την υπόθεση υπάρχει μια βασική παράμετρος. Το έγκλημα αποδείχθηκε ρατσιστικό, καθώς ο 17χρονος ήταν μαύρος και ο δολοφόνος του λευκός. Ο εισαγγελέας που ανέλαβε την υπόθεση είπε πως δεν είχε αρκετά στοιχεία που να διαψεύδουν τον ισχυρισμό του δράστη. Με άλλα λόγια, θα μπορούσε να αφεθεί ελεύθερος και να συνεχίσει αυτό που έκανε. Να φυλάει τη γειτονιά του από 17χρονους μαύρους «εγκληματίες».

παρέμβει λέγοντας: «Πρέπει οπωσδήποτε να πέσει άπλετο φως. Εάν είχα έναν γιο, θα ήταν σαν τον Trayvon». Τον περασμένο Απρίλιο απαγγέλθηκαν κατηγορίες για φόνο δεύτερου βαθμού στον George Zimmerman και τώρα περιμένει να δικαστεί. Οι γονείς του 17χρονου χρησιμοποίησαν το μόνο όπλο που είχαν στα χέρια τους: το διαδίκτυο και τη δύναμή του. Εδώ ακριβώς μπαίνει στην ιστορία και το Change.org, μια διαδικτυακή πλατφόρμα που στόχο έχει, όπως λέει, ν’ αλλάξει τον κόσμο. Δημοσίευσαν εκεί την έκκλησή τους με τίτλο: «Βοηθήστε να καταδικαστεί ο δολοφόνος του γιου μας, του 17χρονου Trayvon Martin». Η έκκληση της οικογένειας αναρτήθηκε στο Change.org, μόνο που ο αριθμός των υπογραφών ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι εκδήλωσαν τη συμπαράστασή τους και σύντομα τη σκυτάλη πήραν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, με αποκορύφωμα την παρέμβαση του αμερικανού προέδρου. «Να αλλάξουμε τις ισορροπίες...» Η υπόθεση Trayvon Martin είναι μόνο μία απ' όσες ασχολείται καθημερινά το Change.org. Όσο και αν ακούγεται ρομαντικό, στόχος του ιδρυτή του είναι να αλλάξουν οι ισορροπίες δυνάμεων μεταξύ του απλού κόσμου και των μεγάλων οργανισμών και εταιριών, όποιες και αν είναι αυτές.

Ο Ben Rattray είναι σήμερα 32 ετών και ξεκίνησε τον ιστοτοπό του το 2007, μαζί με έναν φίλο του, τον Mark Μόνο που η υπόθεση αυτή πήρε τερά- Dimas, από το γραφείο του σπιτιού στια δημοσιότητα, τόση που ανάγκα- του στην Καλιφορνία. Στην αρχή ήταν σε ακόμη και τον Μπαράκ Ομπάμα να κάτι σαν το Facebook, μετά έγινε blog, 70  Hot Doc

1

για να καταλήξει σε μια πλατφόρμα με τεράστια δύναμη και επιρροή σε όλο τον κόσμο. Ήδη διαθέτει γραφεία σε 25 χώρες και διαρκώς επεκτείνεται. Περισσότεροι από 14 εκατομμύρια άνθρωποι είναι σήμερα μέλη του. Είναι αυτοί που επιλέγουν να υποστηρίξουν κάθε φορά μια υπόθεση, και αναλόγως με τις υπογραφές που συγκεντρώνονται, ασκείται πίεση και δίνεται λύση. Το Change.org δεν «τρέχει» ποτέ ταυτόχρονα περισσότερες από δέκα υποθέσεις. Αυτό δεν

στιο όπλο στα χέρια των Indignados, οι οποίοι εδώ και καιρό έχουν αλλάξει τον τρόπο του αγώνα τους, μετά τα εμπόδια που τους θέτουν οι ισπανικές αρχές για να συγκεντρωθούν και να παραμείνουν, Η διαδικασία είναι απλή. Κάποιος ή όπως παλιά, στις πλατείες. κάποιοι που θέλουν να καταγγείλουν κάτι, αναρτούν την αγγελία τους στην Το διαδίκτυο είναι το νέο πεδίο δράσης πλατφόρμα, αφού πρώτα περάσει από τους, ειδικά τώρα που θεωρούν ότι τους την έγκριση των υπευθύνων. Σιγά-σιγά «καπελώνουν» τα συνδικάτα. Σήμεη αγγελία διαβάζεται και συγκεντρώνο- ρα όμως, περισσότερο από κάθε άλλη νται οι υπογραφές. Ακολουθεί η προβο- φορά, έχουν λόγο να διαμαρτύρονται. λή από τους δημοσιογράφους. Η Ισπανία βρίσκεται και επίσημα πλέον σε ύφεση, με την ανεργία να αγγίζει το Change.org κατά Apple 24,4% και με το 52% των νέων να αναζητά εργασία. Η ισπανική κυβέρνηση έχει Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πίεση που ασκήθηκε στην Apple. γονατίσει τον λαό, επιβάλλοντας μέχρι Η εταιρία αναγκάστηκε να δεσμευτεί τώρα πολύ αυστηρά μέτρα λιτότητας ότι θα αλλάξει τις συνθήκες εργασίας σε για να εξοικονομηθούν περισσότερα εργοστάσιο της στην Κίνα, όπου είχαν από 30 δισεκατομμύρια ευρώ. σημειωθεί δεκάδες αυτοκτονίες. Πριν από λίγο καιρό μια νηπιαγωγός, με τη Οι Indignados ωστόσο εξακολουθούν βοήθεια του Change.org, κατάφερε να να θεωρούν πνευματικό ηγέτη τους τα βάλει με την Bank of America. Η τρά- έναν άνθρωπο που δεν έχει καμία σχέπεζα αναγκάστηκε να αποσύρει μια νέα, ση με την τεχνολογία. Διατύπωσε όμως εξαιρετικά τους λόγους που μπορεί να άδικη όπως χαρακτηρίστηκε, χρέωση. οδηγήσουν έναν λαό να εξεγερθεί, στο Λίγο μετά την ίδρυση του Change.org, βιβλίο του με τίτλο: «Καιρός για αγανάo Ben Rattray δήλωνε πως πάντοτε τον κτηση», ή ο καιρός των Indignados, σε ενδιέφερε μια κοινωνική αλλαγή, αλλά μια πιο ελεύθερη μετάφραση στα ισπαέβλεπε πως υπήρχε τεράστιο κενό από νικά. Έτσι πήραν και το όνομά τους. τη θεωρία στην πράξη. Γι’ αυτό και εγκατέλειψε μια καριέρα υψηλόβαθμου στελέχους σε πολυεθνική εταιρία και πέρασε στο άλλο στρατόπεδο. Μόνο που τώρα έχει περισσότερη δύναμη. Το 2011, το περιοδικό BusinessWeek τον ανέδειξε ως έναν από τους πιο πολλά υποσχόμενους στον κλάδο του Social Network, ενώ το ΤΙΜΕ τον συμπεριέλαβε στις 100 προσωπικότητες που επηρεάζουν τον κόσμο για το 2012. σημαίνει, ωστόσο, ότι όλες έχουν και το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πρόκειται όμως για μια νέα μορφή ακτιβισμού στο διαδίκτυο.

Ο 93χρονος μέντοράς τους, ο Stephane Hessel, σίγουρα θα χαμογελά κάθε φορά που μαθαίνει κάτι για τον αγώνα τους. Άλλωστε και ίδιος υπήρξε μέλος της γαλλικής αντίστασης. Είναι σαφές λοιπόν ότι κάτι καινούργιο συμβαίνει στον πλανήτη και ίσως το σύνθημα θα μπορούσε να ήταν τα λόγια του ιδρυτή του Change.org: «Άλλαξε τη γειτονιά σου ή τον κόσμο σου». 

 Ο ιδρυτής του Change.org, Ben Rattray  Διαδήλωση για την απονομή δικαιοσύνης για τον φόνο του 17χρονου Trayvon 2

Η πλατφόρμα του χρηματοδοτείται κυρίως από δωρεές, ενώ εισπράττει και το 1% από τις εισφορές οργανισμών όπως η Oxfam και η Human Society, που διαφημίζονται στον ιστοτοπό του. Ο άνθρωπός μας στην Ισπανία

Το Change.org ανοίγει γραφεία μετά τη Βρετανία και στην Ισπανία. Η πλατφόρμα αναμένεται να αποδειχθεί ένα τεράΜάιος 24, 2012 71

ίστορικά

Οι Rothschild και η Ελλάδα (α΄ μέρος) Η ιστορική τραπεζική οικογένεια, που υπήρξε κατά καιρούς και ίσως είναι ακόμη η βασική δανειοδότρια της χώρας μας.

Του Παναγιώτη Πασπαλιάρη

ο 1744 γεννήθηκε στη Φρανκφούρτη ΤAmschel πάνω στον ποταμό Μάιν ο Mayer Rothschild. Γιος αργυραμοιβού,

κατάφερε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους τραπεζίτες του καιρού του. Έκανε πέντε γιους, που τους έστειλε ως απεσταλμένους στο Λονδίνο, το Παρίσι, τη Βιένη και τη Νάπολη. Ο μεγάλος γιος έμεινε στην Φρανκφούρτη. Οι επιτυχίες των Rothschild αναρίθμητες στον επιχειρηματικό τομέα. Οι μπίζνες τους με την Ελλάδα ήταν άλλοτε φανερές και άλλοτε κρυφές, αλλά πάντα επιτυχημένες. Ξεκίνησαν πριν από την ίδρυση του κράτους μας και συνεχίζονται έως τις ημέρες μας. Μέσα από μια κοπιαστική ιστορική μελέτη, έχουμε εντοπίσει αρκετά ντοκουμέντα που αποκαλύπτουν αυτές τις σχέσεις και το γεγονός ότι η τραπεζική αυτή οικογένεια υπήρξε κατά καιρούς και ίσως είναι ακόμη οι βασικοί δανειοδότες μας.

Λεοπόλδος του Σαξ Κόμπουργκ Λαμπρό τέκνο της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας, ο Λεοπόλδος του Σαξ Κόμπουργκ παραλίγο να γίνει σύζυγος της βασίλισσας του Ηνωμένου Βασιλείου, αν η διάδοχος του θρόνου δεν πέθαινε κατά τη γέννα του τέκνου τους. Παραλίγο επίσης να γίνει μονάρχης της Ελλάδας, με τις ευχές του Καποδίστρια και του ελληνικού λαού που προσέβλεπε και στο μεγάλο πορτοφόλι του. Τελικά, για λόγους πολιτικούς, οικονομικούς, αλλά και γιατί ο τραπεζίτης και ασφαλιστής του, James ή Jacob de Rothschild, μείωσε το προσδόκιμο ζωής και την ασφαλιστική του κάλυψη από τυχόν μετακόμισή του στην ημιάγρια Ελλάδα, παραιτήθηκε του θρόνου. Ένα χρόνο αργότερα ανέλαβε αυτόν του Βελγίου, 72 H D

και ο παραλίγο βασιλιάς της Ελλάδας Λεοπόλδος είχαν ζητήσει την εγγύηση των τριών Δυνάμεων. Με τον ερχομό του Όθωνα, η πολυπόθητη δανειακή σύμβαση υλοποιήθηκε.

1

όπου και ίδρυσε τη δυναστεία του. Τον καιρό εκείνο θα πρέπει να δει κανείς τους Rothschild ως επιχειρηματίες χωρίς μάλλον πρόθεση να αναμειχθούν στα πολιτικά ζητήματα. Το δάνειο του 1832

Ήδη από την εποχή του Κυβερνήτη γινόταν λόγος και προσπάθειες για την ευόδωση ενός δανείου 60.000.000 γαλλικών φράγκων που θα διοχετευόταν στην οργάνωση του κράτους και της παραγωγής. Επειδή κανείς δεν επρόκειτο να δανείσει μια σπαρασσόμενη και ρημαγμένη χώρα, ο Καποδίστριας αλλά

Μεταξύ της Βαυαρίας και των τριών εγγυητριών Δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) υπογράφτηκε στις 7 Μαΐου 1832 συνθήκη που, μεταξύ άλλων, προέβλεπε (άρθρο 12, παρ. 6) ότι ο ηγεμόνας της Ελλάδας και το ελληνικό κράτος όφειλαν προπάντων άλλων εξόδων την πληρωμή τόκων και χρεολυσίων και ότι επιφορτίζονταν οι πληρεξούσιοι των τριών Δυνάμεων για την πιστή εφαρμογή αυτής της αρχής. Πρόκειται για την πρώτη τρόικα που μας ταλαιπώρησε. Στις 12.1.1833 υπογράφτηκε το δάνειο των 60.000.000 φράγκων από την Αντιβασιλεία και τους Rothschild των Παρισίων. Το δάνειο θα έβγαινε σε τρεις δόσεις των 20 εκ., ενώ οι τρεις Δυνάμεις είχαν εγγυηθεί επίσης το 1/3 κάθε δόσης. Σε αντίθεση με τους αδερφούς Ρικάρντο του Λονδίνου, που το 1825 είχαν κατακλέψει τους Έλληνες εκδίδοντας δάνειο σε ποσοστό 55,5% της ονομαστικής του αξίας, οι Rothschild το εξέδωσαν στο 94% της αξίας του, με προμήθεια 2% και τόκο 5%. Οι τραπεζίτες εξέδωσαν τις ομολογίες και τις κάλυψαν με δικά τους ή άλλα κεφάλαια της χρηματιστηριακής αγοράς. Αν μιλήσουμε σε δραχμές, το δάνειο ήταν ονομαστικής αξίας 63.924.559 δρχ., ήτοι 6% διαφορά ονομαστικής και πραγματικής τιμής, 2% μεσιτεία, 3,37% προπληρωμή τόκων και χρεολυσί-

2

 Jacob ή James Mayer de Rothschild (1792 - 1868)  H ανιψιά αλλά και σύζυγος του Jacob Mayer de Rothschild, Βetty Von Rothschild

ων, δηλ. 6.986.013 δρχ., και πληρωμές τόκων και χρεολυσίων μέχρι το 1843 33.080.795 δρχ. Συνεπώς, λιγότερα από τα μισά χρήματα (24 εκατομμύρια) εκταμιεύτηκαν στην ουσία από τους Rothschild προς την Ελλάδα, με τα οποία αυτή πλήρωσε την εξαγορά της Φθιώτιδας από τους Τούρκους και παλιότερα δάνεια προς τον Καποδίστρια από τον Eynard (όχι πάντως επαχθή). Αυτά που έμειναν στο ελληνικό κράτος ήταν ακριβώς 9.098.017,45 δρχ., τα οποία σχεδόν εξολοκλήρου κάλυψαν τις ανάγκες σε έπιπλα, μισθούς και μετακινήσεις της Αντιβασιλείας και των βαυαρών στρατιωτών. Το 1842 ήταν εμφανές ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να πληρώσει. Οι τρεις Δυνάμεις απαίτησαν τα έσοδα του τελωνείου της Σύρου. Ο Όθωνας το δέχτηκε, αλλά δεν μπόρεσε να κάμψει τις αντιρρήσεις της αντιπολίτευσης. Κηρύχτηκε λοιπόν στάση πληρωμών. Ο Palmerston στην Αγγλία πίεζε την κυβέρνηση για την ενεργοποίηση της παραγράφου 6 της σύμβασης του δανείου. Η Ελλάδα έπρεπε να πληρώσει. Ο Δον Πατσίφικο και οι αποκλεισμοί

Το 1849 ο Jacob ή James de Rothschild, ο μέγας δανειστής μας, επισκέφτηκε την Ελλάδα. Η κυβέρνηση άρον άρον απαγόρεψε το έθιμο του καψίματος του Ιούδα μετά τον επιτάφιο. Κάποιος τοκογλύφος ονόματι Δον Πατσίφικο και μάλλον συνδεδεμένος με τον οίκο των Rothschild διαμαρτυρήθηκε, γιατί τελικά ο Ιούδας κάηκε όπως ήθελε το έθιμο. Ο όχλος όρμησε στο σπίτι του και αυτός μόλις που διασώθηκε για να διαμαρτυρηθεί και να ζητήσει υπέρογκες αποζημιώσεις. Το επόμενο επεισόδιο είναι ο τρίμηνος αποκλεισμός του Πειραιά από τον Άγγλο ναύαρχο Parker. Ακολούθησε ο θανατηφόρος αποκλεισμός των παραλίων της χώρας από αγγλογαλλικό στόλο, προς συμμόρφωση της Ελλάδας κατά τα κριμαϊκά. Μόλις

τελείωσε κι αυτός ο πόλεμος, οι πληρεξούσιοι των τριών Δυνάμεων, Wyse, Ozeroff και de Montherot, κατέληξαν το 1859 στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να καταβάλει κάθε έτος 900.000 φράγκα στην τρόικα, με τους όρους της αποπληρωμής (αν δηλαδή επρόκειτο για τόκους ή χρεολύσια) μυστικούς. Παράλληλα η επιτροπή της Γερουσίας το ίδιο έτος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα χρωστούσε ακόμα στις μεν δυνάμεις 66.242.698 δρχ. και στους Rothschild 44.414.107 δρχ. Κράτη στην υπηρεσία των Rothschild

Από το 1833 έως το 1859 η Ελλάδα δεν πλήρωνε κανονικά. Αντίθετα οι Rothschild πληρώνονταν κανονικά από τις τρεις εγγυήτριες Δυνάμεις. Μέχρι το 1871 είχαν πάρει λίγο πάνω από 100.000.000 φράγκα για τα 24.000.000 φράγκα που είχαν εκταμιεύσει πραγματικά από το δάνειο. Ήταν γι’ αυτούς ένας ασφαλές και κερδοφόρο δάνειο μέχρι την πλήρη αποπληρωμή του. Αντίθετα η μπολσεβίκικη κυβέρνηση παραιτήθηκε κάθε δικαιώματος που απέρρεε από το δάνειο το 1917, και η γαλλική κυβέρνηση περιόρισε το 1965 (132 χρόνια μετά) τις διεκδικήσεις της σε 170.000 φράγκα, τα οποία έλαβε το επόμενο έτος. Η αγγλική πληρώθηκε μέχρι δεκάρας, αν έχει πληρωθεί εξ ολοκλήρου μέχρι σήμερα.

μέγας κίνδυνος ελλοχεύει στις αγορές, να καταρρεύσουν οι ίδιες και αυτοί που τις εμπιστεύτηκαν, δηλαδή οι έχοντες και κατέχοντες. Η άλλη άποψη είναι πιο απλή και ισχυρίζεται πως απλώς οι Rothschild είχαν τότε και ίσως ακόμη στο χέρι τους τις κυβερνήσεις, και περισσότερο από όλους, τους κληρονομικούς άρχοντες. Η δικιά μας θέση είναι ότι η πρώτη άποψη είναι μια εκλεπτυσμένη Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα: Χάρη σε εκλογίκευση της δεύτερης. ποια δύναμη της λογικής, της οικονομικής θεωρίας ή της πολιτικής θεωρίας, Στο επόμενο: λαοί εκβιάζονται και φορολογούνται Οι Rothschild χρηματοδοτούν τον οθωμανιάγρια, άλλοι εγγυώνται και κατόπιν κό στρατό το 1897 και μπαίνουν στις εθνιεκβιάζουν και διαρρηγνύουν σχέσεις κιστικές κόντρες της Ευρασίας (Σιωνισμός), κεφάλαια στην ΕΤΕ και περισσότερα δάή πληρώνουν με χρήματα δικών τους τα νεια προς τον ελληνικό λαό. φορολογουμένων χρέη τρίτων χωρών, μόνο και μόνο για να πληρωθούν πάση θυσία οι Rothschild; Θα έβρισκε κανείς μια απάντηση ότι στο πρόσωπο της Ο Παναγιώτης Πασπαλιάρης είναι ιστοριοικογένειας αυτής εκφράζεται η πίστη κός. Έργα του: «Μεγάλοι Έλληνες, Ιωάνστην οικονομία και στις αγορές. Αν οι νης Καποδίστριας», «Μεγάλοι Έλληνες, Rothschild σταματήσουν την τοκογλυ- Περικλής», «Ιστορία του Μεσαιωνικού φία και οι αγορές την κερδοσκοπία, Ελληνισμού της Μικράς Ασίας». Μάιος 24, 2012 73

βιβλιοπροτάσεις

ΦουέντLess Του Παναγιώτη Πασπαλιάρη ον άγγιξαν άνεμοι με μυρωδιά Τάνοιξης, μυρσίνης, το πράσινο γρασίδι της το νερό δύο ωκεανών, του

έδωσαν δύο γλώσσες, αλλά έναν λαό. Κάθισε σαν τον Μιχαήλ Άγγελο απέναντι από τον μονόλιθο και στοχάστηκε χρόνια πολλά. Έφτιαχνε από απόσταση

στο μυαλό του τις γραμμές και σχεδία­ σε με λεπτομέρεια τα χτυπήματά του. Και μια μέρα άρχισε να λαξεύει, να σφυρηλατεί, να δημιουργεί την ψυχή ενός λαού, κι όπως ο γλύπτης έφτιαξε τον Δαυίδ, έτσι κι ο Φουέντες έφτιαξε τον γερο-Γκρίνγκο. Έζησε 83 χρόνια και πέθανε μια ανοιξιάτικη ημέρα στην πατρίδα του, το Μεξικό. Έβγαινε στους δρόμους και όλοι τον αναγνώριζαν και τον τιμούσαν. Ακόμα κι αν δεν είχαν διαβάσει τα βιβλία του. Ακόμα και οι αγράμματοι. Υπήρξε υποστηρικτής της Αριστεράς, έτσι όπως μόνο ένας πραγματικός αριστερός θα μπορούσε να είναι. Αμφέβαλλε, ζητούσε την κοινωνική δικαιοσύνη, θλιβόταν με τη δυστυχία του συνανθρώπου. Για έναν λαό όπως ο μεξικανικός, ο θάνατος του Φουέντες ισοδυναμεί με δέκα μνημόνια. Οι δυνάμεις του ξιπασμένου πλούτου και της ξιπασμένης χαζομάρας θα επιτίθενται χωρίς να συναντούν την αντίσταση ενός τέτοιου κάστρου, επιβλητικού και απόρθητου. Έτσι έπεσαν και τα δικά μας κάστρα πριν από λίγα χρόνια, ο Χατζιδάκις, ο Ελύτης και μερικοί ακόμα, και φτάσαμε στο σημείο να μην έχουμε κάποιον να ακούσουμε, να συμβουλευτούμε, να μας πει να κάνουμε «κράτει» ή να βγούμε μπροστά. Για το συγγραφικό του ταλέντο, ποιος είμαι εγώ για να μιλήσω. Μόνο μια σκέψη. Όταν τον άκουσα να απαγγέλλει κάτι που είχε γράψει για τη γυναίκα του, κάτι που πάντρευε τη θλίψη τους για τον χαμένο γιο τους, θέλησα να σκίσω ότι είχα γράψει μέχρι τότε, να σταματήσω την άσχετη δουλειά μου, να αφοσιω­θώ στη μελέτη της τέχνης του λόγου, μόνο και μόνο για να γράψω κάποτε μια παράγραφο που θα μπορούσε να την είχε πει ο Φουέντες ή ο Καζατζάκης ή ο Μαρκές. Αν κάτι πρέπει να σκιάσει αυτόν τον άνθρωπο, είναι το αιώνιο ερώτημα της υπηρέτριας του Θαλή: «Κοιτάς τα άστρα και τα μελετάς, αλλά δεν βλέπεις όσα γίνονται γύρω σου και πλάι σου». Κι αν το αμάρτημα του Θαλή ήταν ότι έπεσε στο πηγάδι κοιτώντας τα άστρα, το αμάρτημα του Φουέντες είναι ότι άφησε την πρώτη γυναίκα του σε κατάθλιψη

74  Hot Doc

λόγω της ζωής του, και το πιο σπουδαίο ότι άφησε τη μικρή του κόρη να «φύγει» από τα ναρκωτικά. Δεν ξέρω πού θα πάει, αν πάει κάπου, το πνεύμα του Φουέντες. Μα θα έδινα τα πάντα για να μάθω τι σκέφτηκε τα τελευταία λεπτά της ύπαρξής του. Θαρρώ πως ονειρεύτηκε τους ουρανούς και τις πεδιάδες που έφτιαχνε χρόνια με τη φαντασία του, θαρρώ πως συνάντησε τον γερο-Γκρίνγκο σε κάποια από τις ερήμους της σκέψης του, ίσως να αντάλλαξε και μια δυο κουβέντες μαζί του. Παρακάτω συνάντησε τον Αρτέμιο Κρουζ, συζήτησε και με αυτόν, μια δυο λεπτομέρειες θα άλλαζε από τον θάνατό του τώρα που ξέρει. Θα του έλεγε ακόμα πόσο άτυχος ήταν που δεν πέθανε όπως ο ίδιος τώρα, ήρεμος και ευτυχής, όχι τέλειος, αλλά ανθρώπινος, με καλοσύνη και αγάπη τριγύρω του, καθώς έτσι έμαθε και να ζει.  Διαβάστε από τον Κάρλος Φουέντες

H Θέληση και η Τύχη

Εκδότης: Καστανιώτης ISBN: 978-960-03-5341-9 Σελ. 488 | Τιμή: 20,00 €

Ο χιλιοστός φόνος στο Μεξικό για αυτή τη χρονιά. Εκεί το έγκλημα δεν φέρνει πόνο ή τιμωρία. Είναι ένα εν εξελίξει reality show. Ο φονευθείς προδομένος από τους ίδιους τους ανθρώπους που επέλεξε να ζει μαζί, θυμάται. Το κεφάλι του έχει αποχωριστεί από το σώμα με φαλτσέτα. Κείτεται στην παραλία και του μένουν λίγα μόνο δευτερόλεπτα πριν ξεψυχήσει. Αναγκαστικά οι αναμνήσεις του πρέπει να είναι σημαντικές, απαλλαγμένες από την πονηριά που επιβάλλει η επιβίωση. Το τελευταίο βιβλίο του Carlos Fuentes προκύπτει από την πικρία του για μια πατρίδα σάπια. Μεταφρασμένο σε γλώσσα όμορφη και λογοτεχνική.

Η Μεγάλη Θάλασσα

Συγγραφέας: David Abulafia Εκδότης : Ψυχογιός ISBN: 978 960 49 6534 2 Σελ. 818 | Τιμή: 29€

Ένα βιβλίο είναι ένα ταξίδι. Κι ένα καλό ιστορικό βιβλίο είναι ένα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο. Μην φοβάστε τα βιβλία της ιστορίας. Ιδιαίτερα όσα έχουν μέσα τους την παράδοση του Braudel και του Hobsbaum. Τέτοιο είναι το βιβλίο του David Abulafia, που περιγράφει τις περιπέτειες των λαών της Μεσογείου. Γραμμένο σε απλή γλώσσα, γεμίζει τον αναγνώστη με πληροφορίες, εικόνες, γνώσεις και συναισθήματα. Για όποιον «ιστοριόφοβο» έχει αμφιβολία, ας πάει σε ένα βιβλιοπωλείο, ας ανοίξει οποιαδήποτε σελίδα και το επόμενο που θα καταλάβει είναι τον βιβλιοπώλη να του λέει «κλείνουμε».

Οι Επανορθώσεις και το Γερμανικό Κατοχικό Δάνειο

Συγγραφέας: Τάσος Μ. Ηλιαδάκης Εκδότης: Εκδόσεις Πελασγός ISBN: 978 960 52 2300 7 Σελ. 324 | Τιμή: 19,17€

Συνίσταται στους αναγνώστες να μην διαβάσουν αυτό το βιβλίο. Δεν φταίει το κακό εξώφυλλο ούτε ο εκδοτικός κατάλογος των 26 σελίδων. Είναι ότι πρόκειται για τόσο εμπεριστατωμένο κείμενο, που αν αυτός που θα το διαβάσει δει Γερμανό τουρίστα φέτος το καλοκαίρι, σίγουρα θα τον δείρει. Άγνωστες λεπτομέρειες και επιστημονικά σχολαστικό πνεύμα από τον συγγραφέα. Μια κοπιαστική δουλειά και εξίσου κοπιαστική ανάγνωση για ένα θέμα, όμως, που όλοι οι Έλληνες πρέπει να κοπιάσουν για να ενημερωθούν. Σίγουρα τα στοιχεία που έχει συλλέξει ο συγγραφέας θα είναι απαραίτητο βοήθημα για όποια μελλοντική κυβέρνηση αποφασίσει το αυτονόητο. Να προστατεύσει δηλαδή τα συμφέροντα της Ελλάδας.

Κατανοώντας την κρίση στην Ελλάδα

Εκδότης: Ψυχογιός ISBN: 978 960 4966 47 9 Σελ. 478 | Τιμή: 16,60€

Η γνώση που έχουμε για τα φυσικά φαινόμενα, αλλά και για τα κοινωνικά και τα οικονομικά, εξαρτάται από τη θέση μας ως παρατηρητών σε αυτά. Αν για παράδειγμα ζητούσαν από έναν άστεγο να αναλύσει την οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας, θα έγραφε ένα τελείως διαφορετικό βιβλίο από το «Κατανοώντας την κρίση στην Ελλάδα». Αν στο διάστημα της έρευνάς του κάποιος του έδινε μισθό, το βιβλίο θα έβγαινε διαφορετικό. Αν τον έκανε και καθηγητή Πανεπιστημίου ή τον προσλάμβανε στον ΣΕΒ, το βιβλίο θα έβγαινε περίπου όπως αυτό. Δεν αμφισβητείται η επιστημονική ακρίβεια των συγγραφέων. Αμφισβητείται η πρωτοτυπία της σκέψης.

Μάιος 24, 2012 75

αποTυπόματα

«Νικητές» σε εκλογικά νούμερα, χαμένοι σε αξιοπιστία Της Ματίνας Παπαχριστούδη

Οι εκλογές και το πολιτικό διακύβευμα γύρω από το ευρώ έβγαλαν τον χειρότερο εαυτό των δημοσιογράφων στον αέρα. Όσοι είναι ταυτισμένοι με συμφέροντα, επιχειρηματικά ή πολιτικά, βγήκαν στα κάγκελα των παραθύρων, χάνοντας και τα τελευταία φύλλα συκής ως «αδέσμευτες» δημοσιογραφικές φωνές. Τα νούμερα τηλεθέασης, οι πρωτιές και κορυφές δεν τους κάνουν πετυχημένους, αντίθετα αποκαλύπτεται πιο μαζικά η άμεση εξάρτησή τους.

κή ΝΕΤ σκαρφάλωσε στην 3η θέση του τηλεοπτικού δείγματος. Στις μετρήσεις τηλεθέασης ξεπέρασε τον απόλυτα μνημονιακό ΣΚΑΪ. Η άνοδος προφανώς οφείλεται στη δύναμη του μηχανισμού που διαθέτει στον ειδησεογραφικό τομέα. Ποιο άλλο κανάλι θα μπορούσε χωρίς σκέψη να δαπανήσει 1,3 εκατ. ευρώ σε 20 μέρες για την κάλυψη της προεκλογικής περιόδου; Κανένα, είναι η απάντηση. Η ΕΡΤ λοιπόν έβγαλε τις κάμερες, τα links, τους ρεπόρτερ στην αυλή της προεκλογικής Και ενώ οι δημοσιολόγοι του μάχης και κέρδισε πόντους. Mega θα μείνουν στην ιστορία των εκλογών του 2012 Κυρίως όμως μας ενδιαφέρει ως «ερπύστριες φωνές» υπέρ η στάση των δημοσιογράφων. του μνημονίου, στην κρατι- Υπάλληλοι σε μονιμότητα κή τηλεόραση βασιλεύει μια στην καρδιά της κρατικής περίεργη «ανεξαρτησία». μηχανής χειραγώγησης, που ξαφνικά βρέθηκαν μετέωΜε τον ομφάλιο λώρο Ραδιο- ροι χωρίς κεντρική πολιτική μεγάρου-Μεγάρου Μαξίμου γραμμή, χωρίς κέντρο λογοκομμένο, αίφνης η ενημερωτι- κρισίας ώστε να πάρουν τις  Ο Νίκος Χατζηνικολάου, όπως είναι ήδη γνωστό, επέλεξε να μην εμφανιστεί σε τηλεοπτικό κανάλι την εκλογική βραδιά της 6ης Μαΐου. Ακολουθώντας μια διαφορετική τακτική, αναπτύσσει το site enikos.gr, αναβαθμίζοντάς το με παραγωγή τηλεοπτικών ενημερωτικών εκπομπών για τις εκλογές της 17ης Ιούνη. Την ίδια ώρα, και ενώ το Alter κείτεται νεκρό στην αυλή του άρθρου 99, ο ιδιοκτήτης της Real συζητά να εξαγοράσει το 50% του Kontra Channel, το οποίο θα μετονομαστεί σε Real TV. Τα κεφάλαια θα βρεθούν. Βλέπετε, η υπογραφή του Β. Μαρινάκη στο προσύμφωνο σωτηρίας του Alter έχει τη δική της σημασία.

76 H D

δόσεις αυτολογοκρισίας στις εμφανίσεις τους. Αυτό ασυνείδητα γίνεται αντιληπτό στον αέρα από τους τηλεθεατές. Μοιάζει σαν ξαφνικά η κρατική τηλεόραση να είναι το πιο ανεξάρτητο μέσο. Προφανώς και δεν είναι. Τις μέρες της ακυβερνησίας, ωστόσο, φάνηκε σε υπέρμετρο βαθμό η πολιτική στάση και άποψη του κάθε δημοσιογράφου εντός της κρατικής τηλεόρασης. Ο Γιάννης Πολίτης υπερασπίζεται τον Σόιμπλε και κρίνεται γι' αυτό. Η Έλλη Στάη δίνει αγώνα υπέρ των σκληρά δοκιμαζόμενων φίλων της στο χαμένο ΠΑΣΟΚ, ο Κώστας Αρβανίτης τολμά και φιλοξενεί περισσότερες απόψεις στην πρωινή ζώνη, οι ρεπόρτερ δεν κοιτάνε πίσω από τον προϊστάμενό τους για να ανοίξουν με φόβο το στόμα τους.

 Συγκεντρώνουν καταδικαστικές αποφάσεις και χρόνια φυλάκισης τα πρώην στελέχη της ΕΡΤ επί διοίκησης Χρήστου Παναγόπουλου και κυβέρνησης ΝΔ. Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος, νυν στο συγκρότημα Αλαφούζου και μέλος του ΔΣ στον νέο Παναθηναϊκό, μετά τα δύο χρόνια φυλάκισης για την παραγωγή Olympic trophy (που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε αλλά κατάφερε να «φάει» κάτι εκατομμύρια ευρώ), καταδικάστηκε σε 7 μήνες φυλάκισης. Μαζί του και οι πρώην Κ. Ανδρικάκης, Γ. Υφαντής και ο νυν γενικός διευθυντής της ΕΡΤ Ε. Λουριδάς. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχει κι άλλη τζιζ-υπόθεση στα χέρια του εισαγγελέα: οι καταγγελθείσες ως παράνομες νομιμοποιήσεις συμβασιούχων του 2004.

Το ΣΚΑΪ Radio τα ‘χασε Περί των ποσοστών ακρόασης μιλάμε. Το ραδιόφωνο του Νέου Φαλήρου μπορεί να μην θέλει να ακούει, να βλέπει, να διαβάζει, τα νούμερα όμως που ως χθες το είχαν στην κορυφή της επιρροής σήμερα το γκρεμίζουν. Τέσσερις πλέον οι μονάδες της διαφοράς από το πρώτο, Real FM, 14,8 έναντι 10,7 στην τελευταία μέτρηση της Focus. Τα νούμερα πιστοποιούν το αποτέλεσμα από τη στροφή που πήρε πολύ καιρό πριν. Χωρίς ρεπορτάζ και ρεπόρτερ, με τα ίδια και τα ίδια πρόσωπα (Πορτοσάλτε, Παπαδημητρίου) στα μικρόφωνα ολημερίς και στην τηλεόραση επίσης συνέχεια. Κυρίως λόγω της συνειδητής ενσωμάτωσης στο μπλοκ των μνημονιακών πολιτικών δυνάμεων, το ΣΚΑΪ κατάφερε το ακατόρθωτο. Και να χάσει το μεγαλύτερο μέρος του ακροατηρίου του και να αντικαταστήσει το κοινό του με το πλέον συντηρητικό ακροατήριο.

Διαφημίζουν το ξεπούλημα Εκλογές ξε-εκλογές, η διαφήμιση ξεπουλήματος δημόσιας περιουσίας δεν δύναται να σταματήσει. Και έτσι, μετά την ένταξη των δημόσιων φορέων στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου) τις πρώτες μέρες του Μαΐου, αναζητείται εταιρία που θα διαφημίσει το έργο πώλησης. Οι υπηρεσίες γραφείου Τύπου, παρά την απασχόληση δύο επώνυμων δημοσιογράφων στο ταμείο δημοσίων σχέσεων και οργάνωσης εκδηλώσεων, αποτιμώνται προς 80 χιλιάδες ευρώ το έτος.

 Κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια πόσο ακόμη αντέχει το συγκρότημα του Αντώνη Λυμπέρη. Πολλοί στοιχηματίζουν πως ήδη μπήκε σε πορεία κατάρρευσης, στο μοντέλο του Πέτρου Κωστόπουλου και της ΙΜΑΚΟ. Η έλλειψη ρευστότητας οδηγεί σε εκρηκτικές καταστάσεις στο συγκρότημα, ο εκδότης προσπαθεί να βγάλει λεφτά πουλώντας το 50% που διαθέτει στο «Αθηνόραμα» και τα περιοδικά του άρχισαν να χάνουν την περιοδική έκδοσή τους. Βγαίνουν όποτε καταφέρουν να γραφτούν και να μονταριστούν.

78  Hot Doc