MODULE 6: LAYUNIN, PARAAN, SIRKUMSTANSIYA, AT KAHIHINATNAN NG MAKATAONG KILOS
1. Ito ang bunga ng ating isip at kagustuhan na nagsasabi ng ating katangian. a. pasiya c. kakayahan b. kilos d. damdamin 2. Bakit sinasabing ang moral na kilos ay ang makataong kilos ayon sa etika ni Sto.Tomas de Aquino? a. Sapagkat nahuhusgahan nito ang tama at maling kilos. b. Sapagkat nakapagpapasiya ito nang naaayon sa tamang katwiran. c. Sapagkat a!aya"g pat#"g$ it$ sa !ay#"i" "a pi"ag%isipa". d. Sapagkat napatutunayan nito ang sariling kilos kung ito ay mabuti o masama. . Si !immy ay isang pulis. "ilala siyang matulungin sa kanilang lugar kaya#t mahal na mahal siya ng kaniyang mga kapitbahay ngunit lingid sa kaalaman ng kaniyang mga tinutulungan$ na ang itinutulong niya sa mga ito ay galing sa pangongotong na kinukuha niya sa kaniyang mga nahuhuling tsuper sa kalsada. Tama ba o %ali ang kilos ni !immy? a. Tama$ dahil marami naman siyang natutulungan na nangangailangan. b. %ali$ dahil hindi sa kaniya galing ang kaniyang itinutulong. c. Tama$ dahil mabuti naman ang kaniyang panlabas na kilos. &. Ma!i, &a'i! ka'it a(#ti a"g pa"!a(as "a ki!$s, "a(a(a!)*a!a pa +i" a"g pa"!$$( "a ki!$s. &. "ung ang papel na ginagampanan ng isip ay humusga at mag'utos$ ano naman ang papel ng kilos'loob? a. (mun (munaw awa a at at mag magsu suri ri ng impo imporrmasy masyon on c. Tumul umulon ong g sa sa kil kilos os ng isan isang g tao. (. T##"g$ sa !ay#"i" $ i"t)"siy$" "g isip. d. )umabay sa pagsasagawa ng kilos. *. Alin sa sumusunod ang hindi kahulugan ng sirkumstansiya? a. Ito ay tumutukoy sa isang kondisyon o kalagayan kung saan ang kilos na ginawa ay nakaaapekto sa kabutihan. (. It$ ay t##t#k$y sa pa"!$$( "a ki!$s "a "aka(atay k#"g saa" "akat#$" a"g ki!$s%!$$(. c. Ito ay nakapagbabawas o nakapagdaragdag sa kabutihan o kasamaan ng isang kilos. d. Ito ay nakapagpapabago sa halaga ng isang kilos. +. Alin sa sumusunod ang hindi kahulugan ng ,ayunin? a. Ito ay tumutukoy sa panloob na kilos. b. Ito ang pinakatunguhin ng kilos. c. It$ ay "akapag(a(a*as $ "akapag&a+ag&ag "g ka(#ti'a" $ kasaaa" "g ki!$s. d. Ito ay nakabatay kung saan nakatuon ang kilos'loob.
-. Isang araw habang wala sa bahay ang mga magulang ni Bren ay pumasok siya sa kanilang silid at kumuha ng * piso sa loob ng kabinet kung saan nakatago ang pera nila. Ang pagkuha ni Bren ng pera ay masama. /adaragdagan ng panibagong kasamaan ang kaniyang ginawa dahil00000000000. a. kinuha niya ito nang walang paalam b. kinuha niya ito nang wala ang kaniyang mga magulang c. a"g ki"#'a"a" "iya "g p)+a ay a"g ka"iya"g ga ag#!a"g
d. ang pagkuha niya ng pera ay hindi nagpakita ng pagrespeto . %ay babae na nagustuhan at minahal si Ale ngunit ang babaeng ito ay mayroon ng asawa. /gunit sa kabila nito$ ipinagpatuloy pa rin niya ang kaniyang pagmamahal sa babae hanggang sa magkaroon sila ng relasyon. Ano kayang prinsipyo ang sumasakop sa sirkumstansiya ng kilos ang makikita sa sitwasyon? a. Ang sirkumstansiya ay maaaring makalikha ng kakaibang kilos ng mabuti o masama. b. Ang sirkumstansiya ay hindi maaaring gawing mabuti ang masama. c. A"g si+k#sta"siya ay aaa+i"g ga*i" a"g a(#ti"g ki!$s "a asaa. d. Ang sirkumstansiya ay maaaring lumikha ng mabuti o masamang kilos. 3. "aarawan ni %ang 4obert$ nagpunta ang kaniyang mga kaibigan at sila ay nagsaya. 5umiram sila ng 6ideoke at sila ay nagkantahan hanggang umabot sila ng madaling'araw. /aiinis na ang kaniyang mga kapit'bahay dahil sa ingay na dulot nito. Ano kayang prinsipyo ang sumasakop sa sirkumstansiya ng kilos ang makikita rito? a. Ang sirkumstansiya ay maaaring gawin ang mabuting kilos na masama. b. Ang sirkumstansiya ay maaaring makalikha ng kakaibang kilos ng mabuti o masama. c. A"g si+k#sta"siya ay aaa+i"g ga*i"g a(#ti a"g asaa. d. And sirkumstansiya ay lumikha ng mabuti o masamang kilos. 1. /aging pangulo ng kanilang pangkat si !ulianna. Simula sa araw nang siya ay manalo$ ginampanan niya nang lubos ang kaniyang tungkulin at responsibilidad. Ano kayang prinsipyong sumasakop sa sirkumstansiya ng kilos ang makikita rito? a. A"g si+k#sta"siya aaa+i"g !#ik'a "g a(#ti $ asaa"g ki!$s. b. Ang sirkumstansiya ay maaaring magdulot ng bagong kabutihan sa masamang kilos at bagong masamang hangarin sa masamang kilos. c. Ang sirkumstansiya ay maaaring makalikha ng mabuti o masama. d. Ang sirkumstansiya ay hindi maaaring gawing mabuti ang masama. 11. Ang sumusunod na pangungusap ay nagsasaad ng kahulugan ng kahihinatnan ng kilos maliban sa 000000000000000. a. Ang lahat ng ginagawang kilos ng tao ay may dahilan$ batayan$ at kaakibat na pananagutan. (. A"g ki!$s ay &apat akita sa !ay#"i" "g ta$"g "agsasaga*a "it$. c. Ang bawat kilos ay dapat pag'isipan bago ito isagawa. d. Ang kilos ay kailangan ng sapat na pagpaplano upang makita ang mga bagay na dapat isaalang'alang. 12. Si )ene ay isang espesyalistang doktor sa puso. Siya ay maingat sa pagbibigay kung anong gamot ang nararapat sa pasyente dahil alam niya bilang doktor na hindi lahat ng gamot na kaniyang ibinibigay ay may magandang idudulot sa mga pasyenteng iinom nito. Alin sa mga Salik na /ag'uugnay sa makataong kilos ang ipinakita ni )ene?
a. ,ayunin b. "ilos
c. Sirkumstansiya &. Ka'i'i"at"a"
1. Ito ay tinatawag na panlabas na kilos na kasangkapan o paraan upang makamit ang layunin. (. Ki!$s a. ,ayunin c. Sirkumstansiya d. "ahihinatnan
1&. %ayroon kang mahabang pagsusulit ngunit hindi ka nakapag'aral dahil ginabi ka nang umuwi galing sa kaarawan ng iyong kaibigan. /akikita mo ang sagot mula sa iyong katabi. Tama ba o mali na kopyahin mo ito? a. Tama$ dahil hindi ko naman hiningi ang sagot$ kusa ko naman itong nakita. b. %ali$ dahil hindi ko dapat kopyahin nang walang paalam sa kaniya. c. Tama$ dahil ang aking layunin ay makapasa sa pagsusulit. &. Ma!i, &a'i! k#"g a"$ !aa"g a"g "a!a!aa" k$ a"g &apat k$"g is#!at "a sag$t sa pags#s#!it. 1*. Bakit hindi maaaring paghiwalayain ang panloob at panlabas na kilos? a. Da'i! k#"g asaa a"g pa"!$$(, agigi"g asaa +i" a"g (#$"g ki!$s, ka'it a(#ti a"g pa"!a(as. b. 7ahil kung ano ang kilos ng panlabas ay nagmumula sa panloob na kilos. c. 7ahil hindi magiging maganda ang kalalabasan ng lahat ng kilos. d. 7ahil maaaring madaig ng panlabas na kilos ang panloob na kilos. GAAIN - 8B. 9A)T(",AS /) 7ATI/) "AA,A%A/: -. May a+ka'a"g pags#s#!it si E+ick. Siya ay p#as$k sa ka"iya"g si!i& at "ag(asa "g ka"iya"g ga "apag%a+a!a". Lay#"i" %akasagot ng tama at makapasa sa kaniyang pagsusulit. Pa+aa" 9agbabasa ng kanyang mga napag'aralan. Si+k#sta"siya %ay markahang pagsusulit si ;rick kaya siya#y nagbasa. . Maga!i"g sa asig"at#+a"g Mat)atika si G!)"&a. Siya a"g pa"!a(a" "g paa+a!a" sa ga k$p)tisy$" at pa!agi siya"g "a"a"a!$. Siya ay "agt#t#+$ sa kap#*a "iya kaag%a+a! "a a'i"a sa asig"at#+a"g Mat)atika t#*i"g 'ap$" (ag$ siya ##*i. Lay#"i" /ais niyang makatulong sa kaniyang kapuwa mag'aaral na mahina sa asignaturang %atematika. Pa+aa" /agtuturo siya sa kaniyang kapuwa mag'aaral tuwing hapon bago siya umuwi. Si+k#sta"siya Si )lenda ay magaling sa %ath$ dahil dito tinutulungan niya ang kanyang mga kaklaseng mahina sa asignaturang ito. /. Si 0$a+ ay a!#"gk$t &a'i! "ai*a" siya"g ag%isa sa ka"i!a"g (a'ay. Ti"a*aga" siya "g ka"iya"g (a+ka&a at "iyaya"g ag% i"#a" si!a "g a!ak sa (a'ay "g isa pa "i!a"g (a+ka&a. Da'i! "ag% iisa si 0$a+ at "a!#!#"gk$t, siya ay "akipag%i"#a". Lay#"i" %aibsan ang lungkot na naramramdaman dahil sa pag'iisa sa bahay. Pa+aa" Tinanggap ni !omar ang paanyaya ng kaniyang barkada na
makipag'inuman sa isang bahay ng kanilang barkada. Si+k#sta"siya Si !omar ay nag'iisa sa kaniyang bahay at dahil dito naramdaman niya ang lungkot. Tinawagan siya ng kaniyang barkada$ at inimbitahan siyang makipag'inuman. 1. Mataga! "a"g "ais "i Ki "a agka+$$" "g c)!!p'$"). Isa"g a+a*, 'a(a"g ag%isa !aa"g siya sa ka"i!a"g si!i&%a+a!a" ay "akita "iya"g "ai*a" "g ka"iya"g kaag%a+a! a"g c)!!p'$") "it$. Ki"#'a it$ "i Ki at iti"ag$. Lay#"i" /ais ni "im magkaroon ng cellphone. Pa+aa" "inuha ni kim at itinago ang cellphone nang siya#y mag'isa sa silid' aralan at nakita niya itong naiwan ng kaniyang kamag'aral . Si+k#sta"siya %atagal nang gustong magkaroon ng cellphone si "im kaya nang makita niyang naiwan ang cellphone ng kanyang kaklase tinago niya ito at kinuha$ MGA TANONG: -. A"$%a"$ a"g !ay#"i", pa+aa", at si+k#sta"siya sa (a*at sit*asy$"2
Sa unang sitwasyon 3!ay#"i"4 nais ni ;rick na makasagot ng tama at makapasa sa kanyang pagsusulit$ 3pa+aa"4 kaya#t nagbabasa siya ng kanyang mga napag'aralan$ 3si+k#sta"siya4 mabuti ang kilos ni ;rick dahil siya#y nag'aaral upang makasagot. Sa ikalawang sitwasyon 3!ay#"i"4 nais ni )lenda na makatulong sa kaniyang kapuwa mag'aaral na mahina sa matematika 3pa+aa"4 kaya#t nagtuturo siya sa kanila tuwing hapon bago umuwi$ 3si+k#sta"siya4 mabuti ang kilos ni )lenda sapagkat gusto niyang makatulong sa kanyang kapuwa mag'aaral. Sa ikatlong sitwasyon 3!ay#"i"4 nais ni !omar na maibsan ang kanyang lungkot na nararamdaman dahil sa pag'iisa nito sa kanilang bahay 3pa+aa"4 kaya tinggap niya ang paanyaya ng barkada na makipag'inuman$ 3si+k#sta"siya4 nag'iisa si sa kaniyang bahay at dahil dito naramdaman niya ang lungkot. Tinawagan siya ng kaniyang barkada$ at inimbitahan siyang makipag'inuman. Sa ikaapat na sitwasyon 3!ay#"i"4 nais ni "im na magkaroon ng cellphone$ 3pa+aa"4 kaya kinuha niya ang cellphone ng kaniyang kaklase nang nakita niya itong naiwan niya$ 3si+k#sta"siya4 7ahil sa matagal na pag' aasam ni "im na magkaroon ng cellphone$ nang makita niyang naiwan ng kanyang kaklase ang cellphone nito$ kinuha ito ni kim at itinago. 2. May pagkakai(a (a a"g ki!$s sa sit*asy$" (i!a"g - at sa sit*asy$" (i!a"g / at 12 Ipa!i*a"ag.
/. K#"g ika* a"g tata"#"gi", a"$ a"g as taa"g ki!$s, sit*asy$" - at $ sit*asy$" / at 12 Pat#"aya".
Sitwasyon 1 at 2$ dahil para makamit nila ang layunin gumawa sila ng paraan na nagpapakita ng kabutihan. GAAIN -. Ti"g"a" a"g Ga*ai" -. Is#!at a"g iy$"g ga k$"s)pt$ t#"gk$! sa ka'#!#ga" "g !ay#"i", pa+aa", at si+k#sta"siya "g akata$"g ki!$s. Is#!at it$ sa iy$"g k#*a&)+"$.
%ahalaga ang layunin$ paraan at sirkumstansiya ng makataong kilos upang masuri ang pagkamabuti at pagkamasama ng kilos ng tao. . Matap$s $"g ais#!at a"g ga k$"s)pt$ ay (##$ "g tat!$"g pa"gkat. /. I(a'agi a"g sag$t sa (a*at isa at #!a sa ga sag$t ay (##$ kay$ "g i"y$"g a!aki"g k$"s)pt$ #!a sa ka'#!#ga" "g !ay#"i", pa+aa", at si+k#sta"siya "g akata$"g ki!$s. 1. Magi"g a!ik'ai" sa gaga*i"g p+)s)"tasy$". 5. Mga Ta"$"g: a. A"$ a"g iy$"g "at#k!asa" sa ka'#!#ga" "g !ay#"i", pa+aa", at si+k#sta"siya "g akata$"g ki!$s2
/atuklasan ko na ang layunin ay panloob na kilos kung saan nakatuon ang kilos loob. Ang paraan naman ay panlabas na kilos na kasangkapan o paraan upang makamit ang layunin. At ang sirkumstansiya naman ay tumutukoy sa isang kondisyon o kalagayan ng kilos na nakababawas o nakadaragdag sa kabutihan o kasamaan ng isang kilos. (. akit a'a!aga "a a!aa" it$ "g ta$2
%ahalaga na malamang ito ng tao upang masuri ng maayos na kilos at mabuti lagi ang piliin. c. Paa"$ it$ "akat#t#!$"g isasaga*a"g ki!$s at pasiya2
sa
ta$
sa
ka"iya"g
pagpi!i
"g
%akakatulong ito sa pagpili ng isasagawang kilos at pasiya sa pamamagitan ng pagsaalang alang ng kabutihan na maidudulot sa sarili at kapuwa. 9ara din mapanagutan ng tao ang kaniyang kilos. GAAIN / Mga Sit*asy$"
1. /analo si %ang 9hilip bilang baranggay captain sa kanilang lugar.
Ma(#ti"g ki!$s
Masaa"g ki!$s
Pa!i*a"ag
%abuti ang kilos ni %ang 9hilip dahil sa kanyang pagkapanalo agad siyang nag
=ala siyang inaksayang oras upang ibigay ang sarili sa kaniyang paglilingkod nang buong katapatan.
2. /ais ni !aymee na matulungan ang kaniyang kamag' aral na pumasa kaya#t pinakopya niya ito sa kanilang pagsusulit. . 5abang nasa loob ng simbahan si 9ol at Andrew ay pinag'uusapan nila ang kanilang kamag'aral na di umano#y nakikipagrelasyo n sa kanilang guro.
&. Si %ang )erry ay matulungin sa kaniyang mga kapitbahay. /gunit lingid sa kaalaman ng kaniyangmga tinutulungan$ na ang perang ibinibigay niya sa mga ito ay galing sa pagbebenta niya ng ipinagbabawal na gamot.
7
7
7
'lingkod bilang barangay captain$ wala siyang inaksayang oras at naglingkod siya ng buong katapatan %asama parin ang kilos kahit na mabuti ang kanyang intensyon$ dahil ang pagpapakopya ay hindi mabuting paraan upang makatulong. %asama ang kilos ni 9ol at Andrew dahil pinag' uusapan nila ang isang bagay na hindi naman sila sigurado o may alam$ at ito ay paninira ng puri. %asama rin ang kanilang kilos lalo pa#t ginawa nila ito sa loob ng simbahan. %asama ang kilos kahit na mabuti ang ginagawa ni %ang )erry sa mata ng kanyang mga tinutulungan. %asama ito dahil ang perang ibinibigay niya ay galing sa pagbebenta ng ipinagbabawal na gamot. "ailangan tandaan na kung masama ang panloob na kilos$
magiging masama ang buong kilos kahit mabuti ang panlabas MGA TANONG: a. Si"$%si"$ sa ta#'a" a"g "agpakita "g a(#ti"g ki!$s2 Si"$%si"$ a"g 'i"&i2
Si %ang 9hilip lamang ang nagpakita ng mabuting kilos habang sila !aymee$ 9ol$ Andrew at si %ang !erry ang mga tauhan na hindi nagpakita ng mabuting kilos. (. A"$ a"g asasa(i $ sa (a*at ta#'a"2 Pa"gat*i+a"a".
Si %ang 9hilip ay mabuting tao dahil pinanindigan niya kaagad ang kanyang tungkulin bilang barangay captain$ wala na siyang inaksayang oras$ at handa siyang maglingkod ng buong katapatan. Si !aymee ay masasabi kong mabait dahil tinulungan niya ang kanyang kamag'aral na pumasa ngunit hindi niya alam na mas kawawa ang kanyang kaklase dahil wala siyang natutunan buhat ng pagpapakopya ni !aymee. %asasabi ko namang sina 9ol at Andrew ay walang takot sa 7iyos dahil doon pa nila ginawa ang pagtsitsismisan sa loob ng simbahan$ habang si %ang )erry naman ay masasabi kong mabait at may mabuting intensiyon at ito ang makatulong ngunit ang paraan na ginawa niya upang maisakatuparan ito ay hindi maganda$ pwede naman siyang magbigay ng pera ngunit hindi galing sa pagbebenta ng illegal na droga kundi galing sa isang marangal na trabaho. c. Paa"$ $ "a'#sga'a" k#"g a(#ti $ asaa a"g pasiya at ki!$s "a gi"a*a "g ga ta#'a" sa (a*at sit*asy$"2
5inusgahan ko kung ano ang mabuti o masamang pasiya at kilos na ginawa ng mga tauhan ay kung ang layunin sila sa ginawang kilos ay mabuti o masama at ang kilos na ginawa upang makamit ang layunin. %akikita rin ito sa magiging resulta ng kanilang pasiya at kilos kung ito ba#y makadaragdag ng kabutihan o magdudulot lamang ng kasamaan sa kaniyang paligid. GAAIN 1 Sit*asy$" "a "agsaga*a "g pasiya at ki!$s:
Bumibili ako ng mineral water sa isang stand sa downtown$ napansin ko na sobra ang sukli na ibinigay ng bata at mapapansin na hindi siya masyadong marunong sa pagbibilang kaya isinauli ko kaagad ang sobrang sukli. Lay#"i"> Ang maisauli ang sobrang sukli sa batang tindera. Pa+aa"> 9agsauli ng sobrang sukli sa batang tindera.
Si+k#sta"siya: /agsobra sa pagbigay ng sukli ang bata kaya Isinauli ko kaagad ang sukli$ nadaragdagan ang aking kabutihan sapagkat hindi ko sinamantala ang sitwasyon kung saan hindi masyadong marunong ang bata sa pagbibilang. MGA TANONG: -. A"$ a"g asasa(i $ sa iy$"g ki!$s, a(#ti (a $ asaa2 Pat#"aya".
%asasabi kong mabuti ang kilos na ginawa ko dahil isinauli ko ang sobrang sukli sa tinder. . A"$ a"g iy$"g +)ya!isasy$" atap$s $"g ga*i" a"g ga*ai"2 Nagi"g asaya ka (a $ 'i"&i2 Ipa!i*a"ag.
/agkaroon ako ng reyalisasyon na sa lahat ng bagay na aking gagawin kailangan parating suriin ko ang aking pasiya bago ko ito isakilos para sa ikabubuti ng aking sarili at ng kapuwa. /aging masaya ako pagkatapos kong gawin ito dahil kahit papano sa pagbabalik ko ng sukli makadaragdag ito sa kanilang kita. /. Paa"$ "akat#t#!$"g sa iy$ a"g pags#s#+i "g ki!$s (ag$ it$ isaga*a2
/akatulong ito dahil isinaalang' alang ko ang mga maaaring maging resulta ng aking kilos bago koi to ginawa. TAYAHIN ANG IYONG PAG%UNAA -. A"$ a"g ka'#!#ga" "g ki!$s2 Ipa!i*a"ag.
Ang makataong kilos ay bunga ng ating isip at kagustuhan na nasasalamin ang ating pagkatao$ ibig sabihin nito kung ano tayo at kung ano ang kalalabasan ng ating kilos ito ay batay sa ating pagpapasiya na nangangahulugang hindi ng lahat ng ating isinasagawang kilos ay mabuti. . A"$%a"$ a"g sa!ik "a "ag%##g"ay sa akata$"g ki!$s2 Ipa!i*a"ag a"g (a*at isa.
(na ang layunin$ ito ay tumutukoy sa panloob na kilos kung saan nakatuon ang kilos' loob$ ikalawa ang paraan$ ito ang panlabas na kilos na kasangkapan o paraan upang makamit ang layunin$ ikatlo ang sirkumstanya$ ito ay tumutukoy sa isang kondisyon o kalagayan ng kilos na nakababawas o nakadaragdag sa kabutihan o kasamaan ng isang kilos$ at ang ikaapat ang kahihinatnan$ mahalaga na masusing pag'isipan at pagplanuhang mabuti ang anumang isasagawang kilos dahil mayroon itong katumbas na pananagutan na dapat isaalang' alang. /. akit 'i"&i aaa+i"g i'i*a!ay a"g pa"!$$( "a ki!$s sa pa"!a(as "a ki!$s2 Ipa!i*a"ag.
5indi maaaring ihiwalay ang panloob na kilos sa panlabas na kilos sapagkat kung masama ang panloob$ magiging masama rin ang buong kilos$ kahit na mabuti pa ang panlabas. 1. I(igay a"g i(a8t i(a"g #+i "g si+k#sta"siya at ag(igay "g 'a!i(a*a sa (a*at isa.
SI/<> Ang pagkuha ni Arnold ng pera ng kanyang lola. /akadaragdag ito ng panibagong kasamaan dahil ang pinagnakawan niya ay mismo ang kaniyang lola. A/<> Ang pera na ninakaw ni Arnold sa kanyang lola ay panbili pala ng gamot. %as masama ang kilos ni Arnold sapagkat nahirapan sa paghinga ang kaniyang lola hanggang madala ito sa hospital. SAA/> Ang paninirang puri sa kamag'aral sa loob ng simbahan. /adaragdagan ang masamang kilos dahil ginawa nila ito sa loob ng simbahan. 9AA/<> %ay nakalimutan si /estor sa pagsusulit nila kaya napatingin siya sa papel ng kaniyang kakalse at nakita niya ang sagot kaya kinopya niya ito. /ababawasan ang kasamaan ng kaniyang kilos dahil hindi niya ito pinagplanuhan. "AI,A/> /asunugan ang isang pamilya sa lugar nila hris. Imbis na tulungan niya ito sinamantala pa ni hris ang sitwasyon at ninakawan sila. ,along nadaragdagan ang kasamaan ng kaniyang kilos dahil sa sitwasyon ng pamilyang nasunugan. 5. Paa"$ "a'#'#sga'a" k#"g a"g !ay#"i" "g ki!$s ay a(#ti $ asaa2 Mag(igay "g 'a!i(a*a.
Ang pamantayan sa kabutihan ng kilos ay kung iginagalang ng taong nagsasakilos ang dignidad ng kanyang kapuwa. 5alimbawa> Binigyan ko ang kaibigan ko ng pagkain dahil wala siyang baon$ ngunit ginawa ko lamang ito dahil nais kong magpagawa ng takdang aralin sa kaniya bilang kapalit. Sa sitwasyon mabuti ang kilos na ginawa ko ngunit ang layunin ko ay hindi maganda. 6.Sa iy$"g pa!agay, #pa"g a"g ki!$s ay agi"g a(#ti, saa" (a it$ &apat "aka(atay2 Ipa!i*a"ag.
"inakailangan ito#y nakabatay sa batas moral upang masiguro na ang kilos na ginagawa ak mabuti hindi lamang para sa akin kundi para rin sa aking kapuwa. PAGHIHINUHA NG ATAYANG KONSEPTO
Ang mabuting kilos ay dapat palaging mabuti hindi lamang sa kalikasan nito kundi sa motibo at sirkumstansiya kung paano mo ito ginagawa. "aya#t mula sa layunin$ paraan$ at sirkumstansiya ng kilos ay madaling makikita o masusuri ang kabutihan o kasamaan nito.
% /aaapektuhan ng>
may>
TAKOT
LAYUNIN
GAI
PARAAN
KARAHA
SIRKUMSTAN
KAMANG %
KAHIHINATN
NATURAL SA ISANG TAO
MASIDHI NG
Pag%##g"ay "g (ataya"g k$"s)pt$ sa pag%#"!a& k$ (i!a"g ta$ -. A"$ a"g ka(#!#'a" "g (ataya"g k$"s)pt$ sa aki"g pag%#"!a& (i!a"g ta$2
Ang mga konseptong ito ay makatutulong sa akin sa pamamagitan ng pagsisilbing gabay sa aking pagpili ng kilos sa aking araw' araw na pamumuhay kung saan maari ko itong gamitin sa mga sitwasyong kakaharapin ko araw' araw. . A"$%a"$ a"g aaa+i k$"g ga*i" #pa"g ai!apat a"g aki"g ga pagkat#t$ sa $&y#! "a it$2
9ag'aaralan ko ng mabuti ang mga natutunan ko at sisiguraduhing lubos ko itong nauunawaan$ at isasabuhay ko rin ang mga ito nang sa ganoon mailapat ko ito sa aking pang araw' araw na gawain at upang makatulong sa kapwa. E. PAGSASAUHAY NG MGA PAGKATUTO
GAAIN 5 MGA SITASYON
PAGSUSURI NG PAGTATAYA NG KAUTIHAN O KAUTIHAN O KASAMAAN NG KASAMAAN KILOS ATAY SA NG KILOS LAYUNIN, ATAY SA PARAAN, LAYUNIN, SIRKUMSTANSY PARAAN, A, AT SIRKUMSTANSY KAHIHINATNAN A, AT NITO KALALAASAN NITO
1./iyaya ka ng iyong kamag'aral na huwag pumasok sa klase at pumunta sa computer shop upang maglaro rito.
Lay#"i": %aglaro sa omputer shop Pa+aa": 5indi papasok sa klase at pupunta sa computer shop Si+k#sta"siya : 9agliban sa klase upang makapaglaro sa computer s@op. Ka'i'i"at"a": %akakaapekto ito sa kanilang pag' aaral$ maari silang makakuha ng mababang grado na ikakadismaya ng kanilang magulang.
2. /angungulit ang iyong katabi na pakopyahin mo siya sa pagsusulit dahil maaari siyang
Lay#"i": makapasa ang katabi Pa+aa": pangungulit na pakopyahin ko siya.
Lay#"i": ang pagkakaroon ng kasiyahan ay bahagi ng kanilang paglalaro. Pa+aa": 7apat hindi pumunta sa computer shop pag may pasok$ hindi ito masama ngunit dapat may disiplina tayo at mga prinaprayoridad. Si+k#sta"siya : naging masama ang kilos dahil sa pagliban nila sa klase upang makapaglaro. Ka'i'i"at"a": %agkakaroon ito ng epekto sa kanilang pag' aaral at maaari nila itong mapabayaan. Lay#"i": parehong mabuti ang kanilang layunin na makapasa. Pa+aa": 5indi mabuti ang
PALIANAG
5indi naman masama ang paglalaro sa computer shop$ ngunit hindi nila ito dapat gawin sa tuwing sila#y may pasok$ maaari itong makaapekto sa kanilang pag' aaral at magdulot ng pagkaroon ng mababang marka. 7apat prinapayoridad muna nila ang pag'aaral.
Ang layunin ng aking katabi ay mabuti$ ang hindi bumagsak$ ngunit ang paraan na ginamit niya ay masama dahil
bumagsak.
Si+k#sta"siya : 9angungulit ng katabi na mangopya. Ka'i'i"at"a": Ang hindi pagkatuto kung papakopyahin siya.
. /akita mo na nalaglag ang pitaka sa isang babae sa loob ng simbahan.
Lay#"i": maisauli ang pitaka ng babae. Pa+aa": Ibalik ito sa may'ari. Si+k#sta"siya : 9agsauli ng pitaka habang nasa simbahan pa ang babae. Ka'i'i"at"a": ,ubos na pagkatuwa ng babae dahil sa pagsasauli ng pitaka.
Pag"i"i!ay Ga*ai" 6
ginawang paraan ng iyong katabi dahil ang kanyang pangungulit ay maaaring makadistorbo sa pagsasagot ko. Si+k#sta"siya : mali ang kilos na ito dahil ang pangongopya ay hindi tama$ at siya#y nakakadistorbo. Ka'i'i"at"a": Ang hindi niya pagkatuto kung papakopyahin at masasanay siyang gawin ito. Lay#"i": ang pagnanais na maibalik agad ang pitaka sa babae ay isang nagpapakita ng kabutihan. Pa+aa": ang pagsasauli ng pitaka ng babae ay isang magandang kilos. Si+k#sta"siya : madadagdagan ang kabutihan ng kilos dahil ginawa ito sa loob ng simbahan. Ka'i'i"at"a": %atutuwa ang babae na nangangahuluga ng mabuti ang kilos na ginawa.
kailanman ay hindi naging mabuti ang pangongopya$ maari din siyang makadistorbo sa aking pagsasagot at sa paglipas ng panahon masasanay na lamang siyang gawin ito$ kaya kailangan siyang payuhan na mag' aral sa susunod na mga pagsusulit dahil hindi makakabuti para sa kaniya ang pangongopya. Sa ganitong mga sitwasyon nararapat lang na manaig parin an gating kabutihan at disiplina sa sarili upang patuloy tayong makapaglingkod sa ating kapwa kahit sa maliliit na bagay lamang dahil para sa iba$ malaki na ang tulong na naibibigay natin.
/atutunan kong may dalawang uri ng kilos$ ang makataong kilos at ang kilos ng tao. /atutunan kong may mga salik na nakakaa' pekto sa kilos ng tao$ ito ang takot$ gawi$ karahasan$ kamangmangan$ at masidhing damdamin. /atutunan kong maaring mabawasan ang
Ang napulot kong aral ay dapat pag'isipan ng mabuti ang mga kilos na gagawin dahil tayo ay may pananagutan sa lahat ng ating kilos. Isa sa aking mga realisasyon ay tayong mga tao#y hindi perpekto$ makakagawa at makakagawa tayo ng mga pagkakamali ngunit maiibsan natin ito sa pamamagitan ng paggawa ng mabuti$ pagiging mapanagutan$ at mapanuri sa mga desisyong gagawin na hindi lamang makabubuti para sa atin kundi para
Ga*ai" 9 S#!i+a"i"
Lay#"i "
Pa+aa"
Si+k#sta "siya
/akakita ako ng 9*. habang ako#y naglalaka d sa paaralan.
%aibali k ang pera sa may' ari.
Ibibigay sa kinauukula n o sa lost and ound sa paaralan$ para mahanap ang may' ari .
%ay nakahulog ng 9*. at nakita ko ito habang naglalakad.
Ka'i'i"at"a" K$)"t$, Pag'#'#sga:pay$, Ma(#ti at $ asaa a"g ki!$s2 !ag&a "g akit2 ag#!a"g %abuti ang %abuti ang kilos ko dahil iyong ginawa$ kahit na gaya ng turo hindi ako namin dapat nakakakilala ibabalik mo sa may'ari parati ang naghanap mga bagay ako ng na paraan natatagpuan upang mo sapagkat maipaalam hindi ito sa na nakakita iyo$ ako ng pera ipagpatuloy at upang mo ang mahanap mabuting ang may'ari. gawaing ito.
