Sanja Vlahović Liderstvo u saremenim organizacijama Podgorica 2008.
Izazov liderstva je u tome kako motivisati i mobilisati ljude da teže neobičnim situacijama i preokretima, koji transformišu vrijednosi u akciju, viziju u stvarnost, o pasnosti u inovacije i rizike u profite. Liderstvo predstavlja determinantu savremene organizacije, koja kreira takav ambijent i organizacionu klimu u
kojoj sljedbenici pretvaraju šanse u uspjeh. Perspektiva u kojoj liderifunkcionišu jeste budućnost i jedina misija lidera sastoji se u kreirnju uspješne organizacije koja će dugo živjeti uprkos nestabilnom okruženju. Upravo u tome jeste odlika savremenog liderstva: dugoročni uspjeh organizacija, koje će biti dovoljno fleksibilne da se prilagode promjen ali i same budu njihov pokretač. Takve organizacije predstavljaju inovativne i kreativne entitete, koji motivišu i obogaćuju ljude koji u njima rade, a time i šire okruženje. Liderstvo inspiriše organizaciju kroz stretegiju, viziju, moćne ideje i emocije, što čini ulogu lidera veoma zahtjevnom.
Definicije lidera variraju od banalnih, pa sve do nek ompletnih ili previše kompleksnih. Peter Drucker je, u
pokušaju da jednostavno i precizno definiše liderstvo, počeo od jednostavnog pitanja: Što je zajedničko svim liderima? Na prvi pogled došao je do zbunjujuće jednostavnog odgovora: sljedbenici. sljedbenici. Ali ta konstatacija nije toliko jedostavna i u njoj leži mnogo elemenata vrijednih dublje analize. Drucker navodi dda je osnovna uloga lidera da stvara sljedbenike.
Liderstvo sadrži viziju, entuzijzam, ljubav, povjerenje, strast, upotrebu simbola, stvaranje heroja i mnogo drugih stvari. Ono postoji na svim nivoima u organizaciji.
Da bismo bolje shvatili ulogu lidera, prvo moramo vidjeti kakve osobine bi lederi tre balo da imaju. Po Fredrick Taylor-u poželjnje karakteristike su:
-
pamet obrazovanje
tehnička znanja manuelna spretnost ili snaga
taktičnost energija
izdržljivost poštenje prosuđivanje ili zdrav razum dobro zdravlje
Taylor je msilio da je lako pronaći osobu koja posjeduje barem tri karakteristike o navedenih, da je malo teže pronaći nekoga ko posjeduje pet ili šest, a da je skoro nemoguće pronaći nekoga ko posjeduje sve poželjne karakteristike.
Liderstvo je u posljednje vrijeme postalo predmet detaljnije analiziranja i proučavanja. Po jedina istraživanja su dovela do formiranja teorije o liderstvu. Nažalost, neke od teorija su kontradiktorne i nijeu poučne, ali ono što se izdvaja jesu određeni zaključci koji se tiči karakteristika i prioriteta vođa: - neuhvatljive osobine vođa - privlačni ciljevi i realni programi - red i organizacija - sposobnost ubjeđivanja - naglasak na ljudskim odnosima - očekivanje odgovarajuće nagrade - jedinstveno ponašanje ponašanje i uloga
DOBRO
TEHNIČKO
SLABO
DOBRO SUPERIORAN LIDER
POLITIČKI IGRAČ
(4)
(2)
TEHNIČAR
IMPOTENTAN LIDER
(3)
(1)
INTERPERSONALNO
SLABO
Javidan je
napravio matricu tipova liderstva. Koristio je dvije dimenzije: tehničku i interpersonalnu. Tehnočka se odnosi na sposobnost manadžera da obezbijedi efikasnost obavljanja posla (proizvodnje), koje se mogu mjeriti objektivnim metodama kontrole. Druga dimenizija je interpersonalna i odnosi se na
stepen na koji menadžer ima uticaj na ključne ljude u organizaciji. To je sposobnost s tvaranja dobrih odnosa sa ljudima sa kojima se sarađuje. Na matrici se mogu posmatrti dvije dimenzije: tehničko liderstvo koje može biti dobro i slabo i interpersonalno liderstvo koje takođe može biti dobro i slabo. Na osnovu toga se dobija četiri tipa lidera: impotentan lider, politički igrač, tehničar i superioran lider. dimenzije. Efekti njegovog rada su loši, kao i uticaj koji ima na Impotentan lider je slabo ocijenjen u obije dimenzije. sljedbenike. Uočljivo je da on i ne želi da bude efikasniji, pa se zbog toga organizacija kojom on upravlja mošže okarakterisati kao neefikasna. Politički igrač je lider koji nije tehnički efikasan ali ima izražene sposobnosti u interpersonalnim odnosima. Nije produktivan, ali ima ovaj lider ima ličnu harizmu.
Tehničar se smatra efikasnim liderom koji obezbjeđuje određeni nivo efikasnosti poslovanja, ali se jako slabo snalazi u interpersonalnim odnosima. Zato nije omiljen kod ljudi.
Superioran lider je i tehnički efikasan i sposoban da uspješno upravlja interpersonalnim odnosima u preduzeću. Ima harizmu, ali i tehničko znanje, koje bi bilo dovoljno da postane uspješan lider.
