PAGBASA

…Pagbasa…

PAGBASA - pagkilala at pagkuha ng mga ideya at kaisipan sa mga sagisag na nakalimbag upang mabigkas ng pasalita. Ito rin ay pag-unawa sa wika ng

Ang Pagbasa ay pagtanggap ng mensahe sa pamamagitan ng damdamin at kaisipan sa mga ti tik at simbulong nakalimbag sa pahina. Ang pagbasa ay isa sa apat na kasanayang pangwika, kasama nito ang pakikinig, pagsasalita at pagsulat. Ang pagbabasa’y nakakatulong sa pagtuklas ng karunungan sa iba’t ibang larangan. …Kahalagahan…

awtor sa pamamagitan ng mga nasusulat na simbolo. Paraan din ito ng pagkilala, pagpapakahulugan pagpapakahulugan at pag-tataya ng mga simbolong nakalimbag. TATLONG SALIK NG PAGBASA 1. Uri ng Bokabularyo Talasalitaan Talasalitaan (Kinds of Voc.) 2. Balangkas at istilo ng Pagpapahayag Pagpapahayag 3. Nilalaman o Paksa ng Binabasa (Content / Subject Matter)

Naghahasa ito ng kaisipan ng tao Nakapagdaragdag Nakapagda ragdag ng kaalaman Nagpapalawak Nagpapalawa k ng pananaw Nagbibigay ng kasiyahan Nakapagdadala Nakapagdad ala sa isang tao sa iba’t ibang lugar Nagbubukas din ito ng daan upang matuto sa iba’t ibang disiplina tulad ng Pilosopiya, Sikolohiya, Kasaysayan, matematika at marami pang iba.

IBA’T IBANG PATERN O URI NG PAGBASA

MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA MABISANG PAGBASA 1.Dapat nasa kundisyon ang mga paningin at kalusugan. 2.Umiwas sa mga maiingay na lugar para hindi masira ang konsentrasyon. 3.Sikaping pumili ng komportableng upuan. 4.Kailangang may tiyak na layunin sa pagbabasa. 5.Mahalaga din ang saloobin upang maging mabisa at kawili-wili. 6.Malaking tulong din ang malawak na talasalitaan. 7.Kailangan din maabot ang talinghaga na nasa pagitan ng mga salita o pangungusap 8.Mahalaga din ang lubos na kaalaman sa mga bantas

Binibigyan pansin ang ganitong pagbasa ang mahalagang mensahe sa

1. ISKANING Uri ng pagbasa sa kung saan ang nagbabasa ay nagsasagawa ng paggalugad sa materyal na hawak tulad ng pagbasa sa mga susi na salita o key word, pamagat at sub-titles. Dito, ang mahalagang salita ay di binibigyan pansin. pahinang binabasa o tinitingnan, halimbawa nito ay pagtingin sa diyaryo upang alamin kung nakapasa sa isang Board Examination, pagtingin ng winning number ng lotto. Ang scanning ay isang uri ng pagbasa ng nangangailangan nangangailangan hanapin ang isang partikular na impormasyon sa aklat o sa anumang babasahin. Ginagawa ito ng isang bumabasa sa pamamagitan ng palaktaw-laktaw na pagbuklat sa materyal at pag-uukol ng mabilisang pagsulyap sa mga ito. Nakatuon ang kanyang mga mata sa partikular na impormasyon sa isang tiyak na pahina ng materyal. Nagagamit ang ganitong pamamaraan sa pagbasa ng mga nilalaman (table of contents), index, classified ads at sa paghahanap ng numero ng isang taong nais makausap. 2. ISKIMING Ito ay pagsaklaw o mabilisang pagbasa upang makuha ang pangkalahatang ideya o impresyon, o kaya’y pagpili ng m ateryal na babasahin. Ito rin ay pagtingin o paghanap sa mahalagang impormasyon, na maaaring makatulong sa pangangailangan tulad ng term paper o pamanahong papel, riserts at iba pa. Ang skimming ay pinaraanang pagbasa at pinakamabilis na pagbasang

magagwa ng isang tao. Ang gumagamit ng kasanayang ito ay pahapyaw

muling pagbasa upang makabuo ng pag-unawa o masakyan ang kabuuang

na bumabasa ng mga pahiwatig sa seleksyon katulad ng pamagat at

diwa ng materyal na binasa.

paksang pangungusap. Binabasa niya nang pahapyaw ang kabuuan ng

5. PAGTATALA

seleksyon at nilalaktawan ang mga hindi kawili-wili sa kanya sa

Ito’y pagbasang may kasamang pagtatala ng mga mahalagang kaisipan o

sandaling iyon.

ideya bilang pag-imbak ng impormasyon. Kasama rito ang paggamit ng marker para bigyan ng pansin o highlight ang bahaging mahalaga sa binabasa lalo

3. PREVIEWING

na’t ito’y sariling pag-aari.

Sa uring ito, ang mambabasa ay hindi kaagad sa aklat o chapter. Sinusuri muna ang kabuuan at ang estilo at register ng wika ng sumulat.

MGA PATNUBAY SA MAKABULUHANG PAGBASA

Ang ganitong paraan ay makatutulong sa mabilis na pagbasa at pag-

1. Kahandaan pisyolohikal at sikolohiya

unawa sa babasa. May iba’t ibang bahagdan ang pre-viewing gaya ng

2. Ang ugnayan ng bumabasa’t layunin ng pagbasa

mga sumusunod:

3. Kaalaman pangwika

a. Pagtingin sa pamagat, heding at sub-heding na karaniwang nakasulat ng italik.

TATLONG LAWAK NG KASANAYAN SA PAGBABASA

b. Pagbasa ng heding na nakasulat sa ng blue print.

a. Bilis at kaayusan sa pagbabasa

c. Pagbasa sa una at huling talata. d. Pagbasa sa una at huling pangungusap ng mga talata.

* Mapabibilis ang pagbabasa nang tahimik sa pamamagitan ng mga

e. Kung may kasamang introduksyon o buod, larawan, graps at tsart, ito

sumusunod:

ay binibigyan suri o basa.

1. Pangalagaan ang kundisyon ng paningin. Tiyaking may wastong liwanag at

f. Pagtingin at pagbasa ng table of contents o nilalaman.

tahimik ang kapaligiran. 2. Palawakin ang talasalitaan

1. KASWAL

3. Basahin ang buong kaisipan, hindi paisa-isang salita lamang.

Pagbasa ng pansamantala o di-palagian. Magaan ang pagbasa tulad

4. Ituloy ang pagkilos ng mata buhat kaliwa pakanan. Sundan ang bantas, ang

halimbawa habang may inaantay o pampalipas ng oras.

kuwit, tuldok, pananong o panamdam upang maliwanagan ang dalang ideya.

2. PAGBASANG PANG-IMPORMASYON

5. Kung nagbabasa ng tahimik, huwag ikibot ang l abi.

Ito’y pagbasang may layunin malaman ang impormasyon tulad

6. Magsanay sa pagbasa nang mabilis.

halimbawa ng pagbasa sa pahayagan kung may bagyo, sa hangarin malaman kung may pasok o wala. Maaari rin ang pagbasa ng aklat sa

* Magiging maayos ang pagbabasa kung:

layunin masagot ang takdang-aralin. Ito rin ay pagbasa na may hangarin

1. Hahawakan ang aklat ng may sapat na layo buhat sa mukha.

na mapalawak ang kaalaman.

2. Lilinawin ang pagbigkas ng mga salita.

3. MATIIM NA PAGBASA

3. Sapat ang lakas ng tinig.

Nangangailangan ito ng maingat na pagbasa na may layuning

4. Pag-ukulan ng pansin ang mga bantas upang mabatid kung saan ang diin,

maunawaang ganap ang binabasa para matugunan ang

kung saan ang itataas o ibababa ang tinig at kung saan hihinto.

pangangailangan tulad ng report, riserts, at iba pa.

5. Iaayon sa binasa ang tinig at ekspresyon ng mukha.

4. RE-READING O MULING PAGBASA

6. Hindi kalilimutang tumingin sa nakikinig.

Paulit na binabasa kung ang binabasa ay mahirap unawain bunga ng

a. Pag-unawa at Pagpapanatili sa Isipan ng B inasa:

mahirap na talasalitaan o pagkakabuo ng pahayag. Isinasagawa ang

1. Siyasatin ang materyal na babasahin. Tingnan ang pamagat at nilalaman

(Table of Contents) kung ayon sa layunin ng pagbabasa.

MGA SULIRANIN SA PAG-UNAWA NG TEKSTO

2. Kailangang may malawak na talasalitaan.

1. Konsepto – kaisipan o mensaheng ipinahahatid ng awtor sa mga

3. May sapat na kabatiran sa tayutay at idyoma.

mambabasa. Sa tulong ng dating kaalaman at mga karanasan at pag-unawa sa

4. Kailangang makuha ang mga pahiwatig at matatalinghagang

kapaligiran ay kinukuha ng mambabasa ang mga konseptong nakapaloob sa

pakahulugan sa likod ng mga pangungusap.

texto.

5. Itala ang mga bagay na mahalaga at nais matandaan.

2. Talasalitaan

a. Matamang Pagsusuri sa Nilalaman.

May mga salita o terminolohiya na nagiging hadlang sa pag-unawa ng

1. Dapat mabatid o makilala kung awtoridad sa paksa ang

mambabasa sa texto.

pinanggagalingan ng pahayag.

a. Idyoma o Matalinghagang Salita – mga salitang ang kahulugan ay hindi

2. Kung may sapat na batayan at matamang pag-aaral, pagsubok o

makukuha sa pag-unawa sa kahulugan ng bawat salitang bumubuo dito.

pagsasaliksik na ginawa hingil sa paksa.

Madalas na inaakala ng mambabasa na madaling unawain ang mga salitang

3. Mapagtimbang-timbang kung totoo o li khang-isip lamang ang binasa.

alam na nila.

4. Suriin sa isip kung nakamtan ang layuninsa pagbabasa. Kung

b. Salitang May Naililipat na Kahulugan- makikita ang mga salitang ito sa mga

nakapaglibang o may mga bago st mahalagang bagay na napadagdag sa

metapora o pagwawangis.

kaalaman.

c. Salitang Maraming Kahulugan- ang isang payak na salita ay maaring

5. Magkaroon ng wastong sikolohiya sa pagbabasa.

magkaroon ng iba’t ibang kahulugan ayon sa paraan ng paggamit ng awtor at ng disiplinang pinaggagamitan nito.

APAT NA KAHULUGANG NAKAPALOOB SA TEXTO

d. Salitang Teknikal- may mga tiyak na salita o termonolohiya na ginagamit sa

1. Kahulugang Konseptwal – ito ang pansariling kahulugan ng isang

bawat disciplina tulad ng pagsasaka,edukasyon,atbp.

salita. Bawa’t salitang ginagamit sa texto ay may ibig sabihin. Maaaring

e. Salitang Kasingkahulugan o Kasulungat- ang isang awtor ay gumagamit ng

maging payak o komplikado ang kahulugan ng salita. Ang konseptwal na

mga kasingkahulugan o kasalungat na salita ayon sa kanyang layunin o nais

kahulugan ng mga salita sa texto ang i sang batayan ng iba pang mga

iparating. Kung ang mambabasa ay hindi sanay sa pagkilala sa ganitong

kahulugan.

mahihirapan siyang unawain ang ibig sabihin ng bawat salitang ginagamit sa

2. Kahulugang Proposisyunal – ito ay ang pansariling kahulugan ng

texto.

isang pangungusap. Ang mga pangungusap ay may kahulugang taglay

f. Ironiya o Kabanlintunaan- pagagamit ito ng mga tulang ang karaniwang

kahit na hindi ginagamit sa i sang kontexto. Nakatayo ito sa kanyang

kahulugan na kabaligtaran nang nais ipahayag. Sa pagkakataong ito, hindi ang

sarili.

kahulugan ng salita nag mahairap unawain kundi ang ibig sabihin ng awtor sa

3. Kahulugang Kontekstwal – ito ay ang kahulugang taglay ng

pagkagamit ng salita.

pangungusap kung nasa isang kalagayan o konteksto. Makukuha ang

1. Istruktura ng Pangungusap

kahulugang kontextual batay sa ugnayan ng mga pangungusap sa texto.

Ang mahahaba at maliligoy na pangungusap ay nagiging

Makukuha rin ang kahulugan nito ayon sa paraan ng pagkakagamit ng

hadlang sa mabilis na pag-unawa ng mambabasa sa nilalaman ng texto.

awtor sa mga pangungusap.

2. Gamit ng Pag-ugnay

4. Kahulugang Pragmatiko – ito ang kahulugan ng pangungusap

Ang isang texto ay binubuo ng magkakaugnay na

batay sa interaksyon ng awtor at ng mga mambabasa. Ang kahulugang

kaisipan na maaring binanggit sa dakong unahan ng texto sa tulong ng mga

ito ay naglalaman ng damdamin, saloobin, pananaw ng awtor na

reperensya.

ipinararating sa mga mambabasa.

a. Anaphora-mga salitang tumutokoy sa mga binabanggit sa unahan ng texto. b. Cotapora- mga salitang bumabanggit sa mga bagay na nasa hulihan ng

texto.

ang kanilang pagkakasulat- mahalagang unawain ang nilalaman, ang bawat

c. Eliptikal na pahayag- mga salitang hindi na inilalagay ng awtor sa

pangngalan, pang-uri, pandiwa, at pang-abay. Mahalagang-mahalaga sa isang

dahilang magiging paulit-ulit lamang ito o kaya ay nagtitipid sa pahayag.

bumabasa ang lubos na kaalaman sa iba’t ibang bahagi ng pananalita. Huwag

1. Pananda ng Diskurso

basahin nang minsanan lamang, manapa’y ulit-ulitin.

Nagpapakita ng pag-uuganayan sa iba’t ibang bahagi ng

4. Kawalan ng wastong pamama raan sa pagbasa batay sa layunin- Unahin

pagpapahayag ang mga pananda. Ang mga pangatnig ang kumakatawan

muna ang madadali bago tunguhin ang mahihirap . Katulad halimbawa ng m ga

sa mga ito. May i ba’t ibang tungkulin ang mga ito sa kinalalagyan nila.

aklat. Sagutin muna ang mga katanungang madadali. Ihuli ang mahihirap.

Makatutulong sa mga bumabasa ang pagbvibigay pansin sa mga ito sa

5. Hindi paggamit ang mga pananda (marginal notations)- Madaling

dahilang binibigyang linaw nito ang mahihirap na bahagi ng texto.

maunawaan ang diwa ng binabasa kung isasalin sa sarilng mga pananalita,

a. Naglalahad ng sunod-sunod na pangyayari

mga parirala at bilang ang mahahalagang diwang nais ipahayag.

o Una, sunod, bilang pagtatapos

6. Kulang sa katatagan ng damdamin- Ang pagkakaroon ng kaba o nerbiyos at

a. Nagpapakita ng paraan ng pagkakabuo ng diskurso

iba pang mga psychiatric ay sagabal sa m abisang pagbabasa. Ang iba pang

1. Pagbabagong-lahad

maaring maging sanhi ng kakulangan sa katatagan ng damdamin ay pagod,

o sa ibang salita, sa madaling salita, sa ibang pagpapahayag

pag-aalala, kakulangan ng kawilihan,kulang sa pagtitiyaga,kawalan ng sigla at

1. Pagtitiyak

hindinormal na saloobino hilig sa pagbasa.

o katulad ng,tulad ng mga ss: 1. paghahalimbawa 2. pagbibigay pokus 3. paglalahat o sa madaling salita, bilang pagtatapos, bilang paglalahat a. Nagpapakita ng pananaw ng awtor o sa aking palagay o kung ako ang tatanungin o subalit, kaya lang, kung bagamat MGA SAGABAL SA MABISANG PAGBASA 1. Kalagayan ng Pag-iisip- Ang mababang kaisipan ay sagabal sa mabisang pagbasa. Maaring pagmulan ito ng kabiguang mag-ugnay ng mga sagisag sa mga salitang ginagamit ng may-akda at ng kawalan ng kakayahang tumugon sa mga bagay na bagasa at mahinag pagsasaulo ng mga bagay na nakita. 2. Pagbasa nang walang direksyon- Kailangang maunawaan ng isang tao kung bakit siya bumabasa. Ano ang layunin niya sa pagbasa? Bumabasa ba siya ng pahayagan upang malaman lamang ang mga balita sa kasalukuyan? Bumabasa ba siya ngmga aklat sapagkat kinakailangan sa kanyang pagpasok sa paalaran? 3. Pagbasa ng mga babasahin at mga aklat na para bang magkatulad

PAGBIBIGAY KAHULUGAN SA MGA SALITA SA IBA’T IBANG PARAAN 1. Pagsusuring Pangkayarian – paraan ng pagkakabuo ng salita tulad ng paguulit ng pantig, salita at pagtatambal. 2. Context Clues – paggamit ng mga palatandang nabibigyan ng kahulugan. Ito ay maaaring isang salita, kataga o mga pangungusap na pumapaligid sa salitang hindi alam ang kahulugan. Tatlong Uri ng Context Clues 1. Definition Clues – salitang hindi alam ang kahulugan ay maaaring magbigay turing sa pangungusap. 2. Appositive Clues – maaaring magbigay ng kasingkahulugan o kaya ay paglalarawan ng salita. 3. Comparison/Contrast Clues – maaaring makalap ang kahulugan ng isang salita sa pamamagitan ng paghahambing. 4. Explanation Clues – ang mga katawagang sumusunod na salita ay maaaring magbigay ng paliwanag sa isang salitang di-alam ang kahulugan 3. Semantic Clues – nakakalap mula sa mga salita o katawagang kasama ng mga salitang di alam ang kahulugan 4. Syntactic Clues – natutuklasan ng isang mambabasa kung ang salita ay isang pandiwa. 1. Presentation Clues – ang paggamit ng isang awtor ng mga chart, diagram at iba pa para mas maipahatid niya ang ibig niyang sabihin. 2. Synonyms 3. Antonyms Uri ng Antonmys 1. Gradable – pinahihintulutan nitong magkaroon ng pagpapahayag ng degree of contrast. Halimbawa: napakalaki – pinakamaliit Pinakmahaba – ubod ng ikli 2. Non-gradable – hindi pinahihintulutan nitong magkaroon ng pagpapahayag

ng degree of contrast. Halimbawa: dalaga – may-asawa Lalaki – babae 3. Converse Terms – ito ay ang mga salitang magkakasalungat ang kahulugan ngunit magkakaugnay ito. Ang bawat isa ay nagtutulungan. Halimbawa: magulang – anak Bili – tinda 4. Homonyms/heteronyms – magkapareho ng tunog at baybay ngunit magkaiba ng kahulugan at gamit. Uri ng Homonyms 1. Homograhs – mga salitang may parehong baybay ngunit magkaiba ang kahulugan Halimbawa: cite – site 2. Homophones – mga salitang magkasintunog ngunit magkaiba ang baybay at kahulugan (Uri ng Bigkas). Halimbawa: tubo – tubo

Prepared by:

 Abegail B.

BASBAS,