Marathi Kargil Story

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत

सकलन आण

वपड"एफ%कर

- म झ दलनय

मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत * pçvçjuç JnçÇ. hççÇ. cççÆuçkçÀ * DçvçáJçço- mçcççÇj hçjçbpçhçí (`kçÀçjçÆiçuç : SkçÀ DçYçÓlçhçÓJç& çÆJçpç³ç` (çEnoçÇ), ÒçkçÀçMçkçÀ : jçpçhççuç, hç=ÿí : 383, çEkçÀcçlç : 495 ©hç³çí, (cçÓU hçámlçkçÀ : Kargil: From Surprise to Victory, Author : V. P. Malik)

पकर ०१ क रल-ल क घ"ल ?

०२ एक अलनयव0त स म रष ०३ -पचर सस7 च -ल7 नप ०४ यधद च स वट ०५ ववजय च च ल ०६ व रश च कळस ०७ ववजय च म नकर ०८ भदल च म नव च र ०९ लतन दल मध ल समनवय १० प क%सत नच पळपटप ११ अ यधद च लनरEधद धमक% १२ णजडFन लढणय च लनध रE १३ च नच छप च ल १४ क रल-लच र जक%य भ "वल १५ म त यधद १६ क रल-ल यद च पभ व १७ क रल-ल नतरच भ रत व प क%सत न १८ प क%सत न सध रल क ?

सकलन आण



मखय प)ष


०१ क रल-ल क घ"ल ? hçççÆkçÀmlççvç®çí

lçlkçÀçuççÇvç

hçblçÒçOççvç vçJççpç MçjçÇHçÀ Jç

uç
kçÀjçcççlç

³ççb®³ççlççÇuç cçlçYçío 1998

®³çç

DççCçKççÇ

Jçç{uçí

mçácççjçmç

çÆvçJç=Êç

Pççu³ççvçblçj

uç
nçílçí.

kçÀjçcççlç

hçççÆkçÀmlççvç®³çç

kçÀçíCçç®ççÇ

çÆvç³çáÊçÀçÇ

kçíÀuççÇ

pççJççÇ,

³ççJçªvçnçÇ Jçço Pç[lç nçílçí.

vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ SkçÀç

pççnçÇj

lççW[mçáKç Içílçuçí ³çç®çç jçiç

mçYçílç

Dççhçu³ççJçj

³çíTvç kçÀjçcççlç ³ççbvççÇ çÆvçJç=ÊççÇDççOççÇ®ç uç
yçouç

Iç[çÆJçCçí.

³çç

YççiççlçÓvç

pççCççN³çç

ÞççÇvçiçj-

kçÀçjçÆiçuç-

uçín

jçä^çÇ³ç

cçnçcççiçç&JçjçÇuç JççnlçÓkçÀ J³çJçmLçç GodOJçmlç kçÀjCçí. pçccçÓ-kçÀçMcççÇj®çç ÒçMvç Dççblçjjçä^çÇ³ç mlçjçJçj hçávnç pççíjçvçí cççb[Óvç Yççjlçç®³çç çÆJçjçíOççlç JççlççJçjCç lççhççÆJçCçí. uç[çKçcçOççÇuç F³ççíkçÀ vçoçÇ®³çç oçÆ#çCç lççÇjçJçjçÇ} mçbj#çCç¢äîçç Dçl³çblç cçnÊJçç®çí þjCççjí lçájlçákçÀ iççJç lççy³ççlç IçíCçí. सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ³çíLçÓvç®ç hçççÆkçÀmlççvç®³çç GÊçj Yççiççhç³ç¥lç SkçÀ Òçç®ççÇvç J³ççhççjçÇ cççiç&nçÇ pççlççí. kçÀçjçÆiçuçJçj nuuçç kçÀjC³çç®³çç ³çç ³ççípçvçívçámççj hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ çÆpçnçoçÇ DççÆlçjíkçw³ççb®çç JçíMç hççbIçªvç Dçç¬çÀcçCç kçÀjCçí DçhçíçÆ#çlç nçílçí. ³ççmççþçÇ®ççÇ mçJç& lç³ççjçÇ hçÓCç& Pççu³ççvçblçj hçççÆkçÀmlççvççÇ uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत uççiçlççí. kçÀçjçÆiçuç ³ççípçvçímçboYçç&lç $ççíìkçÀ cçççÆnlççÇ Dçmçuçíu³çç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ oámçjçÇkçÀ[í Dççhçu³çç YççjlççÆJçjçíOççÇ YçÓçÆcçkçíÀlççÇuç Dçç¬çÀcçkçÀlçç lçmçÓYçjoíKççÇuç kçÀcççÇ kçíÀuçíuççÇ vçJnlççÇ. SçÆÒçuç 1999 cçO³çí Yççjlççvçí `DçivççÇ-2` ³çç #çíhçCççm$çç®ççÇ ®çç®çCççÇ kçíÀu³ççvçblçj vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ ìçÇkçíÀ®çç mçÓj uççJçuçç nçílçç. kçÀçMcççÇjcçOççÇuç cççvçJççÇ nkçwkçÀçb®³çç kçÀçÆLçlç YçbiççyçÎuç MçjçÇHçÀ mçjkçÀçjcçOççÇuç hçjjçä^cçb$ççÇ mçjlççpç DçPççÇPç ³ççbvççÇ YççjlççJçj DççiçhççKç[ kçíÀuççÇ nçílççÇ. kçÀçMcççÇjcçOççÇuç uççíkçÀçbvçç mJç³çbçÆvçCç&³çç®çç DççÆOçkçÀçj nJçç, DçMççÇ cççiçCççÇ lçí kçÀjçÇlç nçílçí. pçccçÓkçÀçMcççÇj®çç ÒçMvç kçÀçíCçl³ççnçÇ hç×lççÇvçí kçÀç nçíF&vçç, SíjCççÇJçj ³ççJçç ³ççmççþçÇ vçJççpç MçjçÇHçÀ Òçl³ç#ç Jçç DçÒçl³ç#çhçCçí kçÀçjçÆiçuç ³ççípçvçíuçç hççþyçU®ç hçájJççÇlç nçílçí. lçmçí hçájçJçí YççjlççÇ³ç uç
iuçíçÆMç³çjJçj

hçççÆkçÀmlççvçuçç

hçávnç

kçÀypçç

çÆcçUJçç³ç®çç nçílçç. çÆmç³çç®çívç iuçíçÆMç³çj uç[çKç®³çç hçá{í kçÀçjçkçÀçíjcç Yççiççlç DçmçÓvç, l³çç®ççÇ uççbyççÇ 75 çÆkçÀ. cççÇ. DçççÆCç

©boçÇ

2

lçí

4

çÆkçÀ.

cççÇ.

FlçkçÀçÇ

Dççní.

çÆmç³çç®çívçcçO³çí 10 npççj ®ççÌ. çÆkçÀ. cççÇ.®çí çÆvçpç&vç #çí$ç Dççní. ³çç iuçíçÆMç³çj®ççÇ Gb®ççÇ 12 lçí 24 npççj HçÓÀì FlçkçÀçÇ Dççní. 1949 mççuççÇ Pççuçíu³çç kçÀjçjçvçámççj çÆmç³çç®çívçJçj Yççjlçç®çç kçÀypçç Dççní. çÆmç³çç®çívçcçOççÇuç ³çá×çÆJçjçcç jí<çç Svçpçí 9842 hçá{çÇuç jí<çíuçç mççÇcççjí<çç þjçÆJçC³ççlç Dççuçí. nçÇ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत mççÇcççjí<çç çÆmç³çç®çívç iuçíçÆMç³çj®³çç GÊçj Yççiççlç DçmçÓvç lççÇ ®ççÇvç®³çç Mççkçwmçiççcç çEmçoçÇhç³ç¥lç pççlçí. nç YçÓYççiç hçççÆkçÀmlççvçvçí ®ççÇvçuçç 1964 mççuççÇ SkçÀlçHçÀça®ç mçáhçÓo& kçíÀuçç. 1971 ®³çç ³çá×çvçblçj çÆmç³çç®çívçcçOççÇuç Svçpçí 9842 ³çç çEyçoÓ®³çç hçá{í kçÀOççÇnçÇ mçÌçÆvçkçÀ lçÌvççlç kçÀjC³ççlç vç Dççu³ççcçáUí nç Yççiç hçççÆkçÀmlççvçvçí Dççhçu³çç vçkçÀçMççlç oçKçJçç³çuçç ÒççjbYç kçíÀuçç. l³çç®çÒçcççCçí ³çç YççiççlççÇuç çÆncççÆMçKçjçbJçj hçççÆkçÀmlççvçkçÀ[Óvç çÆiç³çç&jçínCç cççíçÆncççb®çínçÇ Dçç³ççípçvç kçÀjC³ççlç ³çíT uççiçuçí. Flçj oíMççbvççÇnçÇ DçLçç&lç®ç ³çç®ççÇ oKçuç IçíTvç çÆmç³çç®çívç®çç nç Yççiç hçççÆkçÀmlççvç®çç®ç Dçmçu³çç®çí vçcçÓo kçÀjç³çuçç ÒççjbYç kçíÀuçç. lçíJnçhççmçÓvç hçççÆkçÀmlççvçvçí çÆmç³çç®çívçJçj Dççhçuçç nkçwkçÀ mççbiçç³çuçç mçá©Jççlç kçíÀuççÇ. çÆmç³çç®çívç yçUpççíjçÇvçí lççy³ççlç IçíC³ççmççþçÇ hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
सकलन आण



मखय प)ष


०२ एक अलनयव0त स म रष YççjlççlççÇuç

pçccçÓ-kçÀçMcççÇj

ní

jçp³ç

Jç

hçççÆkçÀmlççvç

³ççb®³ççcçO³çí 1049 çÆkçÀ.cççÇ.

uççbyççÇ®ççÇ

mççÇcçç, çÆvç³çb$çCç jí<çç lçmçí®ç

JççmlççÆJçkçÀ

(S.pççÇ.hççÇ.Suç.)

DççÆmlçlJççlç

Dççní.

MçkçÀmçiççcç

çEKç[çÇpçJçU

S.pççÇ.hççÇ.Suç. mçcççhlç

jí<çç

nçílçí.

MçkçÀmçiççcç

hçççÆkçÀmlççvçvçí DçMçç

çEKç[

SkçÀlçHçÀça

jçÇlççÇvçí

®ççÇvç®³çç

pçccçÓ-

Dççblçjjçä^çÇ³ç YçÓ-çÆmLçlççÇ

1964

jí<çç

mççuççÇ

nJççuççÇ

kçíÀuççÇ.

kçÀçMcççÇjJçj DççCçKççÇ SkçÀ

DççIççlç Pççuçç. pçccçÓ-kçÀçMcççÇj®³çç oçÆ#çCç-hççÆ½çcç çÆoMçíuçç Dççblçjjçä^çÇ³ç mççÇcçíJçj hçbpççyç jçp³ç Dççní. ³çíLççÇuç mççÇcçí®³çç ÒççjbYççhççmçÓvç DçKçvçÓj (pçccçÓ Mçnj) hç³ç¥lç 199 çÆkçÀ.cççÇ. uççbyççÇ®ççÇ mççÇcççjí<çç lçlkçÀçuççÇvç pçccçÓ-kçÀçMcççÇj®ççÇ mççÇcçç Jç hççÆ½çcç hçbpççyç®ççÇ (mçO³çç nç Yççiç hçççÆkçÀmlççvççlç Dççní.) mççÇcçç ³ççb®³ççcçO³çí mççÇcççJ³çJçmLçívçámççj mçO³çç DççÆmlçlJççlç Dççní. pçccçÓ-kçÀçMcççÇj®çç Jçço pçiççmçcççíj DççCçC³ççmççþçÇ 1980 mççuççÇ hçççÆkçÀmlççvçvçí nçÇ mççÇcçç `kçÀçcç®çuççT` Dçmçu³çç®çç Òç®ççj mçáª kçíÀuçç. 1965 Jç 1971 mççuççÇ ³çç YççiççcçO³çí Yççjlç DçççÆCç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत cççíþîçç ÒçcççCççJçj yçHç&ÀJç=äçÇ nçílçí. ³çíLççÇuç Yççiç oáiç&cç DçmçÓvç, JççnlçákçÀçÇ®ççÇ J³çJçmLççnçÇ HçÀçjMççÇ ®ççbiçuççÇ vççnçÇ. çÆvç³çb$çCç jí<çíuçç mçcççblçj pççCççjç SkçÀ jmlçç pçccçÓuçç jçpççÌjçÇ Jç hçábs ³çç Yççiççbvçç pççí[C³çç®çí kçÀçcç kçÀjlççí. SkçÀç Yççiççlç YççjlççÇ³ç Jç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçb®çí KçbokçÀ Dççcçvçímççcçvçí Dççnílç. mççÇcçíhçuççÇkçÀ[Óvç onMçlçJççÐççb®³çç nçíCççN³çç IçámçKççíjçÇ®çí ÒçcççCç ³çç Yççiççlç mçJçç&çÆOçkçÀ Dççní. 1965 cçO³çí Yççjlç-hççkçÀ ³çá×çojc³ççvç ³çç YççiççlçÓvç®ç cççíþçÇ IçámçKççíjçÇ PççuççÇ nçílççÇ. ³çíLççÇuç 16 iççJçí Kçç}çÇ kçÀªvç lçíLççÇuç jçÆnJççMççb®çí Dçv³ç$ç hçávçJç&mçvç kçÀjçJçí, DçMççÇ mçÓ®çvçç 1990 mççuççÇ uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत hççkçÀJ³ççhlç kçÀçMcççÇjcçO³çí yçápççauçnÓvç yççíF&uçhç³ç¥lç pççC³ççmççþçÇ SkçÀ cççiç& GhçuçyOç Dççní. oámçjç cççiç& mçkçÀF&nÓvç çÆvçIçlççí. ³çç #çí$ççcçO³çí uççíkçÀçb®ççÇ JçmlççÇ çÆJçjU Dççní. êçmçcçO³çí pçícçlçícç onç npççj uççíkçÀJçmlççÇ DçmçÓvç, l³ççlççÇuç 95 ìkçwkçíÀ mçáVççÇ Jç 5 ìkçwkçíÀ çÆMç³çç cçámçuçcççvç Dççnílç. kçÀçjçÆiçuç, cçìççÆmçkçÀ Jç lçálçá&kçÀ ³ççb®ççÇ uççíkçÀmçbK³çç SkçÀ uççKçç®³çç Dççmçhççmç DçmççJççÇ. l³ççlç 80 ìkçwkçíÀ çÆMç³çç cçámçuçcççvç Jç Dçv³ç yççÌ×Oçcçça³ç Dççnílç. uç[çKç®³çç Flçj YççiççbcçO³çí yççÌ×Oçcçça³ç yçnámçbK³çívçí jçnlççlç. çÆMç³çç cçámçuçcççvç Jç yççÌ×Oçcçça³ç onMçlçJççoç®³çç çÆJçjçíOççlç Dççnílç. çÆmçcçuçç kçÀjçjçvçámççj þjçÆJçC³ççlç DççuçíuççÇ çÆvç³çb$çCç jí<çí®ççÇ cç³çç&oç kçÀç³çcç þíJçC³ççlç Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
jí<çí®çí

GuuçbIçvççyçjçíyçj®ç

oçívç

Içìvçç

Iç[u³çç.

kçÀçjçÆiçuçcçO³çí

ouçávççbiç

³çíLçí

hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
kçÀçíDçjkçÀ[í

oçÆ#çCççÇ

Yççiç-

jçJççÇ

vçoçÇhççmçÓvç

hççÇjhçbpççuç

hçJç&lçjçiççbhç³ç¥lç®çç

ÒçoíMç

mççbYççUC³çç®ççÇ pçyççyçoçjçÇ nçílççÇ, lçj GÊçjí®çç Yççiç 15 J³çç kçÀçíDçj®³çç DççÆOçhçl³ççKççuççÇ nçílçç. onMçlçJççÐççb®ççÇ mççÇcçíhçuççÇkçÀ[Óvç nçíCççjçÇ IçámçKççíjçÇ jçíKçCçí Jç mççÇcçí®çí j#çCç nçÇ pçyççyçoçjçÇ ³çç oçívnçÇ kçÀçíDçjkçÀ[í nçílççÇ. 1971 ®³çç Yççjlç-hççkçÀ ³çá×çojc³ççvç 3 FvÒçÀbì^çÇ çÆ[çÆJnpçvç®³çç DçK³çl³çççÆjlç lççÇvç çÆyçÏiçí[ nçíl³çç. lçíJnç kçÀçjçÆiçuç #çí$ç 121 (mJçlçb$ç) FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[®³çç mçbj#çCççKççuççÇ nçílçí, lçj hçÓJç& uç[çKçcçO³çí 70 Jç 114 FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[ lçÌvççlç kçÀjC³ççlç Dççu³çç nçíl³çç. 1985 cçO³çí çÆmç³çç®çívç iuçíçÆMç³çjcçO³çí mçÌv³ç lçÌvççlç kçÀjC³ççlç Dççu³ççvçblçj 28 FvÒçÀbì^çÇ çÆ[çÆJnpçvç®ççÇ mLççhçvçç PççuççÇ. ³çç FvÒçÀbì^çÇkçÀ[í hççÆ½çcç uç[çKç®³çç mçbj#çCçç®ççÇ pçyççyçoçjçÇ Dççní. 121 (mJçlçb$ç) FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[®çç mçcççJçíMçnçÇ Dççlçç 28 FvÒçÀbì^çÇ çÆ[çÆJnpçvçcçO³çí kçÀjC³ççlç Dççuçç Dççní. ®ççíKççj®³çç GÊçj सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत çÆmç³çç®çívç iuçíçÆMç³çj #çí$çç®ççÇ pçyççyçoçjçÇ vçJ³ççvçí mLçççÆhçlç 102 FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[kçÀ[í Dççní. kçÀçMcççÇj

KççíN³ççlç

onMçlçJççÐççb®³çç

IçámçKççíjçÇ®çí

ÒçcççCç

Jçç{Ó

uççiçlçç®ç

GÊçj

kçÀcççb[®³çç

mçnkçÀç³çç&vçí mçívçç cçáK³ççuç³ççvçí SkçÀ mçJnx#çCç 1991 cçO³çí kçíÀuçí. onMçlçJççÐççb®³çç IçámçKççíjçÇlç Jçç{ nçílç DçmçuçíuççÇ hççnÓvç 18 FvÒçÀbì^çÇ çÆ[çÆJnpçvç Jç 53 FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[®ççÇ cçáK³ççuç³çí uç[çKçcçO³çí mLççhçvç kçÀjC³çç®çç çÆvçCç&³ç IçíC³ççlç Dççuçç. 1993 cçO³çí ®ççÇvçMççÇ Pççuçíu³çç mçcçPççíl³ççvçámççj uç[çKç YççiççlçÓvç YççjlççÇ³ç pçJççvççb®ççÇ mçbK³çç kçÀcççÇ kçÀjC³ççlç DççuççÇ. cçç$ç, ³çç YççiççlççÇuç ®ççÇvç Jç hçççÆkçÀmlççvç®³çç nçuç®ççuççRJçj yççjkçÀçF&vçí uç#ç þíJçuçí pççlç nçílçí. 1991 lçí 1997 ³çç kçÀçUçlç hççÆ½çcç Jç hçÓJç& uç[çKçcçO³çí lçÌvççlç Dçmçuçíu³çç YççjlççÇ³ç pçJççvççb®³çç mçbK³çílç mçlçlç kçÀhççlç nçílç nçílççÇ. ³çç nçuç®ççuççRJçj hçççÆkçÀmlççvç yççjkçÀçF&vçí uç#ç þíJçÓvç

nçílçç. l³ççlçÓvç®ç 1999 mççuççÇ kçÀçjçÆiçuçcçO³çí IçámçKççíjçÇ kçÀjC³çç®çç çÆvçCç&³ç

hçççÆkçÀmlççvçvçí Içílçuçç. kçÀçMcççÇjcçO³çí mççÇcçíJçj içíu³çç 52 Jç<çç¥lç hçjbhçjçiçlç hç×lççÇvçí®ç mçÌv³ç lçÌvççlç kçíÀuçí pççlç Dçmçí. ³çíLççÇuç oáiç&cç Jç [çWiçjçU Yççiç hççnlçç YççjlççÇ³ç nÎçÇlç IçámçÓvç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀ YççjlççÇ³ç ®ççÌkçw³çç lççy³ççlç IçílççÇuç, Dçmçí kçÀçíCççuççnçÇ Jççìuçí vçJnlçí. 121 (1) FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[ mçíkçwìj®³çç DççÆOçhçl³ççKççuççÇuç ³çç Yççiççlç hçá{çÇuç çÆþkçÀçCççÇ mçÌçÆvçkçÀ lçÌvççlç kçÀjçJçílç, Dçmçí YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष


०३ -पचर सस7 च -ल7 नप hçççÆkçÀmlççvçvçí kçÀçjçÆiçuç ³çá×çmççþçÇ pççÇ hçÓJç&lç³ççjçÇ mçáª kçíÀuççÇ nçílççÇ, çÆlç®çç cççiçcçÓmçnçÇ YççjlççÇ³ç içáhlç®çj ³çb$çCççbvçç uççiçÓ vç³çí, nçÇ oáozJçç®ççÇ yççyç Dççní. Mç$çÓ®³çç nçuç®ççuççÇ çÆìhçC³ççlç ³çíCççjí Dçhç³çMç ní uç
hçjblçá

kçÀçjçÆiçuç

Yççiççlç cç³çç&çÆolç

mJçªhççlç Dçç¬çÀcçCç kçÀjC³ççmççþçÇ hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत IçámçKççíjçÇ nçíCççj Dçmçu³çç®çç DçnJççuç FbìíçÆuçpçvmç y³çájçívçí pçÓvç 1998 cçO³çí çÆouçíuçç nçílçç. nç DçnJççuç jçä^çÇ³ç mçbj#çCç mçuuççiççj lçmçí®ç mçbj#çCç Jç iç=ncçb$ççuç³ççbvççnçÇ hççþçÆJçC³ççlç Dççuçç nçílçç. onMçlçJççoçÇ kçÀçjJçç³çç ³çç®ç kçWÀêçEyçoÓYççíJçlççÇ jç@ Jç FbìíçÆuçpçvmç y³çájçí ³ççb®çí DçnJççuç çÆHçÀjlç nçílçí. 1999 mççuç®³çç GvnçUîççlç kçÀçjçÆiçuç #çí$ççcçO³çí hçççÆkçÀmlççvçkçÀ[Óvç nçíCççjí IçámçKççíjçÇ®çí Òç³çlvç Jç IççlçhççlççÇ kçÀçjJçç³ççbmçboYçç&lç YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ®ççÌkçw³çç lççy³ççlç IçíC³ççmççþçÇ hççþçÆJçu³çç. çÆnJççUîççcçO³çí DççÆlçGb®ççJçjçÇuç kçÀçnçÇ ®ççÌkçw³çç çÆjkçÀçc³çç kçÀjC³çç®ççÇ YççjlççÇ³ç uç
Iç[CççN³çç

Içìvççb®³çç

hççéç&YçÓcççÇJçj

1998-99

®³çç

ojc³ççvç

çÆnJççUîççcçO³çí

kçÀçjçÆiçuçcçOççÇuç DççÆlç Gb®ççJçjçÇuç SkçÀnçÇ ®ççÌkçÀçÇ çÆjkçÀçcççÇ vç kçÀjC³çç®çç DççoíMç 15 kçÀçíDçj®³çç cçáK³ççuç³ççvçí çÆouçç. cçç$ç, lçjçÇnçÇ 121 (1) FvHçbÀì^çÇ çÆyçÏiçí[, 13 FvHçbÀì^çÇ çÆ[çÆJnpçvçvçí kçÀçjçÆiçuçcçOççÇuç SkçÀ ®ççÌkçÀçÇ çÆjkçÀçcççÇ kçíÀuççÇ®ç. lçmçí®ç l³çççÆJç<ç³ççÇ 15 kçÀçíDçj cçáK³ççuç³ççuçç vççÇì cçççÆnlççÇnçÇ oíC³ççlç DççuççÇ vççnçÇ. kçÀçkçÀmççj #çí$ççlççÇuç oçÆ#çCç-hççÆ½çcç çÆoMçímç `yçpçjbiç` vççJçç®³çç ®ççÌkçÀçÇJçj 8 lçí 10 pçJççvç lçÌvççlç Dçmçlç. 1998-99 ®³çç çÆnJççUîççlç Dçv³ç ®ççÌkçw³ççbÒçcççCçí®ç ³ççnçÇ ®ççÌkçÀçÇJçj pçJççvç lçÌvççlç kçÀjC³ççlç ³çíCççj nçílçí. cçç$ç, cçç®ç& 1999 cçO³çí cççíþîçç ÒçcççCççJçj çÆncçJç=äçÇ Pççu³ççvçí yçpçjbiç ®ççÌkçÀçÇJçj lçÌvççlç Dçmçuçíu³çç pçJççvççbvçç lçíLçÓvç nìçÆJçC³ççlç Dççuçí. l³ççvçblçj 14 cçí 1999 jçípççÇ yçpçjbiç ®ççÌkçÀçÇ hççÆjmçjçlç IçámçKççíjçÇ nçílç vççnçÇ vçç, ³çç®ççÇ hççnCççÇ kçÀjC³ççmççþçÇ içíuçíu³çç mççÌjYç kçÀççÆuç³çç Jç Dçv³ç hçç®ç YççjlççÇ³ç pçJççvççbvçç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ hçkçÀ[uçí. yçpçjbiç ®ççÌkçÀçÇ çÆjkçÀçcççÇ kçÀjC³çç®çç DççoíMç YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत kçÀçjçÆiçuçcçOççÇuç YççjlççÇ³ç ®ççÌkçw³ççbJçj kçÀypçç çÆcçUçÆJçuçç. oámçN³çç yççpçÓmç hçççÆkçÀmlççvçvçí- `ní Dççhçuçí mçÌçÆvçkçÀ vççnçÇlç, lçj kçÀçMcççÇjmççþçÇ uç{Cççjí mJççlçb$³çmçÌçÆvçkçÀ Dççnílç,` Dçmçç Òç®ççj Dççblçjjçä^çÇ³ç hççlçUçÇJçj mçáª þíJçuçç. mçJç&mççOççjCç vççiççÆjkçÀ Jç onMçlçJççoçÇ ³ççb®³ççlççÇuç HçÀjkçÀç®ççÇ J³ççK³çç çÆpççÆvçJnç kçÀjçjçlççÇuç lçjlçáoçRcçO³çí oíC³ççlç DççuççÇ Dçmçu³ççvçí ³ççnçÇ cçáÎîççJçj Yççjlççuçç kçÀçW[çÇlç hçkçÀ[C³çç®çç Òç³çlvç hçççÆkçÀmlççvçvçí mçáª þíJçuçç nçílçç. DçLçç&lç hçççÆkçÀmlççvç®ççÇ nçÇ kçÀhçìvççÇlççÇ kçÀçjçÆiçuç ³çá× mçáª Pççu³ççvçblçj®³çç kçÀçUçlç- cnCçpçí pçÓvç 1999 hç³ç¥lç ³çMçmJççÇ nçílç jççÆnuççÇ. kçÀçjçÆiçuçJçj hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
सकलन आण



मखय प)ष


०४ यधद च स वट }
mçÌv³ç

DççÆYç³ççvç

([çÇ.

pççÇ.

Scç.

Dççí.)®çí

cçnççÆvçoíMçkçÀ uçíHçwìvçbì pçvçjuç çÆvçcç&uç®çbê çÆJçpç ³ççbvççÇ 4- 5 cçí 1999 jçípççÇ uçín Jç kçÀçjçÆiçuç®çç oçÌjç kçíÀuçç. l³ççJçíUçÇoíKççÇuç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbmçboYçç&lççÇuç kçÀmçuççÇnçÇ cçççÆnlççÇ l³ççbvçç YççjlççÇ³ç uç
kçÀçnçÇ

onMçlçJççÐççbvççÇ

IçámçKççíjçÇ

kçíÀuççÇ

nçílççÇ.

³çç

onMçlçJççÐççbvçç

námçkçÀçJçÓvç

uççJçC³ççmççþçÇ 3 FvHçbÀì^çÇ çÆ[çÆJnpçvç®³çç cçáK³ççuç³ççvçí kçÀçjJççF& mçáª kçíÀuççÇ nçílççÇ. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí mçácççjí

100-150

çÆpçnçoçÇ

onMçlçJççÐççbvççÇ


kçíÀu³çç®ççÇ

cçççÆnlççÇ

GÊçj

kçÀcççb[

cçáK³ççuç³ççkçÀ[Óvç çÆcçUçuççÇ nçílççÇ. nçÇ mçJç& cçççÆnlççÇ cçuçç Jnmçç&³ç ³çíLçí kçÀUçÆJçC³ççlç DççuççÇ. mçbj#çCçcçb$ççÇ pçç@pç& HçÀvçç¥çÆ[mç ³ççbvççÇ vçç@o&vç Dççcçça kçÀcçç[bì uçíHçwìvçbì pçvçjuç kç=À
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ³çç IçámçKççíj onMçlçJççÐççbvçç námçkçÀçJçÓvç uççJçC³ççlç YççjlççÇ³ç pçJççvççbvçç ³çMç ³çílç vçJnlçí. Jççìlçí l³ççhçí#çç çÆkçÀlççÇlçjçÇ hçì DççÆOçkçÀ ³çç onMçlçJççÐççb®ççÇ mçbK³çç DçmççJççÇ, DçmçínçÇ SJnçvçç JççìÓ uççiçuçí nçílçí. onMçlçJççoçÇ kçÀOççÇnçÇ YçÓYççiççJçj kçÀypçç kçÀjç³ç®çç Òç³çlvç kçÀjçÇlç vççnçÇlç. l³ççcçáUí ³çç kçÀçjJççF&cçO³çí hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
hçççÆkçÀmlççvççlçÓvç


kçíÀuçíu³ççbvçç


uççJçC³ççmççþçÇ

YçÓouççuçç

uç{çT níçÆuçkçÀç@hìmç&®ççÇ cçolç nJççÇ nçílççÇ. hçCç Flçkçw³çç Gb®ççÇJçj uç{çT níçÆuçkçÀç@hìmç&®ççÇ kçÀmçuççÇnçÇ cçolç nçíT MçkçÀCççj vççnçÇ, Dçmçí mççbiçÓvç YççjlççÇ³ç nJççF& ouçnçÇ mçnkçÀç³ç& oíC³ççmç lç³ççj vçJnlçí. ³çç Içìvçç Iç[lç Dçmçlççvçç cçuçç çÆJçoíMç oçÌN³ççnÓvç cççIççjçÇ çÆHçÀjç, Dçmçç DççoíMç lçlkçÀçuççÇvç mçbj#çCçcçb$ççÇ pçç@pç& HçÀvçç¥çÆ[mç Jçç Dçv³ç kçáÀCççÇnçÇ çÆouçç vçJnlçç, ³çç®çç cçáÎçcç GuuçíKç kçÀjç³ç}ç nJçç. 19 cçí jçípççÇ cççÇ çÆJçoíMç oçÌN³ççJçªvç hçjlçlç Dçmçlççvçç®ç 15 kçÀçíDçj®çí pççÇ. Dççí. mççÇ. uçíHçwìvçbì pçvçjuç kç=À
IçámçKççíjçbvççÇ

lççy³ççlç

IçílçuçíuççÇ

çÆþkçÀçCçí,

l³ççb®³ççkçÀ[í

Dçmçuçíu³çç

cççÆMçvçiçvmç, nçlçyçç@cyç, lççíHçÀç Fl³ççoçÇ Mçm$çmççcçáûççÇ hççnlçç nçÇ mçJç& hçççÆkçÀmlççvççÇ uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत hçççÆkçÀmlççvç®çí lçlkçÀçuççÇvç uç
OççjCç

kçÀªvç

hçççÆkçÀmlççvççÇ

mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ



kçíÀuççÇ

nçílççÇ.

hçççÆkçÀmlççvç®³çç ³çç uç
kçÀçjJççF&uçç

ÒççjbYç

Pççuçíuçç

Dçmçlççvçç

15

kçÀçíDçj®³çç

DççÆOçhçl³ççKççuççÇuç

mçÌçÆvçkçÀçbkçÀ[í DçmçuçíuççÇ Mçm$çí Jç oçªiççíUîçç®ççÇ kçÀcçlçjlçç lçmçí®ç Dçv³ç yççyççRJçj cççÇ Flçj DççÆOçkçÀçN³ççbMççÇ çÆJçmlç=lç ®ç®çç& kçíÀuççÇ. kçÀçjçÆiçuç #çí$ççlç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत DçmçuçíuççÇ kçÀçMcççÇjcçOççÇuç 36 çÆþkçÀçCçí uççuç çEyçoÓbvççÇ DçOççíjíçÆKçlç kçíÀuçíuçç vçkçÀçMçç cççiççÇuç oçÌN³ççlç Dççhçu³ççuçç oçKççÆJçC³ççlç Dççuçç nçílçç. ³çç oçÌN³ççlç lçácnçuçç mççoj kçíÀuçíu³çç vçkçÀçMççlç DçMçç çÆþkçÀçCççb®ççÇ mçbK³çç 48 Jçj hççínçí®çuççÇ Dççní. mçj, lçácç®³ççhççmçÓvç kçÀçnçÇlçjçÇ uçhçJçuçí pççlçí³ç Dçmçç cçuçç mçbMç³ç Dççní,` Dçmçí kçÀvç&uç çÆJçpç³ç ®ççíhç[ç ³ççbvççÇ cçuçç mççbçÆiçlçuçí. l³ççJçj cççÇ GÊçjuççí, `vçkçÀçMççlç uççuç çEyçoÓ l³çç çÆþkçÀçCççÇ Mç$çÓ Dçmçu³çç®çí þçímçhçCçí mççbiçC³ççmççþçÇ çEkçÀJçç lçmçç mçbMç³ç J³çÊçÀ kçÀjC³ççmççþçÇ DçOççíjíçÆKçlç kçíÀuçíuçí Dçmçlççlç. lççp³çç vçkçÀçMççlç uççuç çEyçoÓb®ççÇ Jçç{ PççuççÇ Dçmçíuç lçj ³çç®çç DçLç& Mç$çÓ kçáÀþí kçáÀþí Dççní, ³çç®ççÇ hçkçwkçÀçÇ Kçyçj YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष


०५ ववजय च च ल 24cçí 1999 vçblçj kçÀçjçÆiçuç ³çá×çmçboYçç&lç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ kç@ÀçÆyçvçíì mççÆcçlççÇ (mççÇ. mççÇ. Smç.), uç
çÆlçvnçÇ

DçMçç

kçÀçjçÆiçuç uç
Jç

ouççb®³çç

ÒçcçáKççb®ççÇ mççÆcçlççÇ (mççÇ. Dççí. Smç.

DçvçíkçÀ

mlçjçbJçj

mçKççíuç

³çá×çcçO³çí

çÆJçpç³ç

çÆcçUçÆJçC³ççmççþçÇ Yççjlççvçí kçÀçíCçlçí

OççíjCç

jçyçJççJçí,

jçpçkçÀçÇ³ç

®ç®çç&

nçílç

³ççJçj

nçílççÇ.

mçáoÌJççvçí

³çç

mççÆcçl³ççb®çí SkçÀcçlç Pççuçíuçí nçílçí.

YççjlççÇ³ç nÎçÇlç IçámçKççíjçÇ PççuçíuççÇ

Dçmçu³ççcçáUí

çÆvç³çb$çCç

vçç³çvççì

mJçlç:Jçj kçÀjç³ç®çç,

hçÓCç& Dçmçí

jçKçlç

jçpçvçÌçÆlçkçÀ

IçámçKççíjçb®çç ¢çÆäkçÀçívççlçÓvç

þjçÆJçuçí içíuçí. IçámçKççíjçbMççÇ uç{lççvçç çÆvç³çb$çCç jí<çç hççj vç kçÀjC³çç®çí yçbOçvç YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuçcçO³çí mçáª Pççuçíu³çç mçbIç<çç&®³çç hççéç&YçÓcççÇJçj hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
uççiçÓvç

Dçmçuçíu³çç

Dççblçjjçä^çÇ³ç

mççÇcçíJçj ³çá×pçv³ç hççÆjçÆmLçlççÇ çÆvçcçç&Cç kçÀjC³ççmççþçÇ YççjlççÇ³ç uç
DççÆlççÆjÊçÀ

hçççÆkçÀmlççvçhçí#çç

Dççhçuçí

mçÌv³ç uç
lçÌvççlç

kçÀjCçí,

mççcçL³ç&

pççmlç

Dçmçu³çç®çç Òçl³ç³ç l³ççbvçç DççCçÓvç oíCçí, DçiçoçÇ kçÀcççÇ JçíUílç DççoíMç çÆcçUÓvçnçÇ ÒççÆlç®ç{çF& kçÀjC³ççmç YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत yçboákçÀç jçíKçÓvç Dçmçuçí lçjçÇ ®ççÇvçuçç uççiçÓvç Dçmçuçíu³çç mççÇcçíJçjçÇuç hçnçjçoíKççÇuç DççÆOçkçÀ kçÀ[kçÀ kçÀjC³ççlç Dççuçç. YççjlççÇ³ç uç
çÆvç³çb$çCç jí<çç Dççíuççb[ç³ç®ççÇ vççnçÇ, Dçmçç DççoíMç YççjlççÇ³ç uç
lçlkçÀçuççÇvç kçWÀêçÇ³ç mçbj#çCçcçb$ççÇ pçç@pç& HçÀvçç¥çÆ[mç ³ççb®³ççyçjçíyçj 30 cçí 1999 jçípççÇ cççÇ êçmçkçÀçjçÆiçuç®çç oçÌjç kçíÀuçç. Òçl³ç#ç mçbIç<ç&YçÓcççÇJçj pççTvç hççÆjçÆmLçlççÇ®çç Dçç{çJçç IçíC³çç®ççÇ pçç@pç& HçÀvçç¥çÆ[mç ³ççb®ççÇ F®sç nçílççÇ. kçÀçjçÆiçuç hççÆjmçjçlç jçnCççN³çç pçvçlçíMççÇ HçÀvçç¥çÆ[mç ³ççbvçç mçbJçço mççOçç³ç®çç nçílçç. kçÀçjçÆiçuç ³çá×çuçç lççW[ HçáÀìu³ççvçblçj cççÇnçÇ ÒçLçcç®ç ³çç Yççiçç®çç oçÌjç kçÀjçÇlç nçílççí. uçíHçwìvçbì pçvçjuç kç=À
êçmç- kçÀçjçÆiçuçcçO³çí ³çá×mç¢M³ç JççlççJçjCç Dççní Dçmçí ³çç YçíìçÇojc³ççvç cçuçç kçÀçnçÇ pççCçJçuçí vççnçÇ. jçípç®³ççÒçcççCçí®ç YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत oÓj kçÀjlç cççÇ YççjlççÇ³ç uç
12 pçÓvç 1999 jçípççÇ mçjlççpç DçPççÇPç vçJççÇ çÆouuççÇlç hççínçí®çuçí. ³çá×yçboçÇ, çÆvç³çb$çCç jí<çíJçj oíKçjíKççÇmççþçÇ Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvç®çç mçb³çáÊçÀ kçÀç³ç&içì mLççhçvç kçÀjCçí lçmçí®ç hçá{çÇuç DççþJç[îççlç Yççjlçç®³çç hçjjçä^cçb$³ççbvççÇ ®ç®çxmççþçÇ hçççÆkçÀmlççvçuçç ³çíCçí- Dçmçí ÒçmlççJç l³ççbvççÇ mççoj kçíÀuçí. cçç$ç hçççÆkçÀmlççvç®çí ní mççjí ÒçmlççJç Yççjlççvçí Oçá[kçÀçJçÓvç uççJçuçí. pççíhç³ç¥lç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíj Yççjlçç®³çç nÎçÇlçÓvç cççIççjçÇ pççlç vççnçÇlç, lççíhç³ç¥lç hçççÆkçÀmlççvçMççÇ kçÀmçuççÇnçÇ ®ç®çç& kçÀjCççj vççnçÇ, Dçmçí þçcçhçCçí Yççjlçç®çí hçjjçä^cçb$ççÇ pçmçJçblççEmçiç ³ççbvççÇ mççbçÆiçlçuçí. ³ççÜçjí IçámçKççíjçb®çç yççÇcççí[ kçÀjCçí ní®ç jçpçvçÌçÆlçkçÀ Jç uç
1999 ®³çç pçÓvç cççÆnv³ççlç Yçç<çCç kçÀjlççvçç hçblçÒçOççvç DçìuççÆyçnçjçÇ Jççpçhçí³ççÇ cnCççuçí kçÀçÇ, YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçáUí hçççÆkçÀmlççvççlçnçÇ JçíiçJçíiçUí lçjbiç Gcçìç³çuçç uççiçuçí. Dççblçjjçä^çÇ³ç mççÇcçíJçj ³çá×mççcçûççÇ Jç mçÌv³çç®ççÇ pçcçJççpçcçJç kçÀªvç Yççjlç lçCççJç Jçç{JççÇlç Dççní, Dçmçç Dççjçíhç hçççÆkçÀmlççvç®³çç

[çÇ.pççÇ.Scç.Dççí.vçí

YççjlççÇ³ç

[çÇ.pççÇ.Scç.Dççí.MççÇ

15

pçÓvç

1999

jçípççÇ

nç@ìuççFvçJçªvç yççíuçlççvçç kçíÀuçç. YççjlççÇ³ç nJççF& ouççvçí [çíçÆj³ççuç ³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ YççiççJçj jç@kçíÀìvçí nuuçç kçíÀu³çç®ççnçÇ Dççjçíhç ³ççJçíUçÇ kçÀjC³ççlç Dççuçç. l³ççvçblçj oámçN³çç®ç çÆoJçMççÇ hçblçÒçOççvç vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ çÆJçKççjçÇ JçÊçÀJ³ç kçÀjlççvçç mççbçÆiçlçuçí kçÀçÇ, `kçÀçjçÆiçuç®çç cçáÎç kçÀçMcççÇj mçcçm³çíMççÇ pççí[uçç içíuçç Dççní. kçÀççÆMcçjçÇ uççíkçÀçb®³çç DççkçÀçb#çç uç#ççlç IçíTvç kçÀçMcççÇj®³çç ÒçMvççJçj ³ççíi³ç lççí[içç kçÀç{uçç pççlç vççnçÇ lççíhç³ç¥lç kçÀçjçÆiçuçmççjKççÇ çÆmLçlççÇ JççjbJççj GlhçVç nçílç jçnçÇuç.`

ní mçJç& Iç[lç Dçmçlççvçç YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç Yççjlçç®ççÇ çÆoJçmççiççÆCçkçÀ mçjMççÇ nçílç nçílççÇ. kçÀçjçÆiçuçcçOççÇuç [çWiçjçU ÒçoíMç nç Dçl³çblç oáiç&cç Dççní. lççíuççíçEuçiç Jç hçç@Fbì 5140 ®³çç çÆJçpç³ççvçblçj hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçb®³çç lççy³ççlç Dçmçuçíu³çç ®ççÌkçw³ççbJçªvç l³ççbvçç námçkçÀçJçÓvç uççJçC³ççlç YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत hçávnç ®ç®çç& mçáª kçÀjC³ççmççþçÇ ®ççj mçÓ$ççÇ kçÀç³ç&¬çÀcç mççoj kçíÀuçç. ³çç ®ç®çç& ÒçmlççJççuçç `ì^@kçÀ-2` Dçmçí vççJç oíC³ççlç Dççuçí nçílçí.

* çÆvç³çb$çCç jí<çí®ççÇ cçÓU çÆmLçlççÇ kçÀç³çcç jçnC³ççmççþçÇ oçívnçÇ oíMççbvççÇ mçb³çcç yççUiçç³çuçç nJçç. * Jççpçhçí³ççÇ-MçjçÇHçÀ ³ççb®³ççojc³ççvç Pççuçíu³çç uççnçíj kçÀjçjç®³çç Dçvçá<çbiççvçí mçJç¥kçÀ<ç ®ç®çxuçç lJççÆjlç ÒççjbYç JnçJçç. * cçápçççÆnoçÇvççb®çç yççÇcççí[ kçÀjC³ççmççþçÇ hçççÆkçÀmlççvç kçÀþçíj hççJçuçí G®çuçíuç. *çÆJççÆMçä cçáolççÇlç ®ç®çx®³çç cççO³çcççlçÓvç kçÀçMcççÇj ÒçMvççJçj ³ççíi³ç lççí[içç kçÀç{çJçç.

nçÇ ®çlçá:mçÓ$ççÇ cççv³ç Dçmçu³ççmç Yççjlççlç ³çíTvç ®ç®çç& kçÀjC³çç®ççÇ DççhçuççÇ lç³ççjçÇ Dçmçu³çç®çí hçççÆkçÀmlççvç®çí lçlkçÀçuççÇvç hçblçÒçOççvç vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ kçÀUçÆJçuçí nçílçí. DçLçç&lç nçÇ ®çlçá:mçÓ$ççÇ Jççpçhçí³ççRvççÇ HçíÀìçUÓvç uççJçuççÇ. pççíhç³ç¥lç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíj YççjlççÇ³ç nÎçÇlçÓvç çÆvçIçÓvç pççlç vççnçÇlç, lççíhç³ç¥lç ®ç®çç& nçíCççj vççnçÇ. lçmçí vç Pççu³ççmç Yççjlç GçÆ®çlç kçÀçjJççF& kçÀjíuç, Dçmçí Jççpçhçí³ççRvççÇ þCçkçÀçJçÓvç mççbçÆiçlçuçí. Dççlçç hççUçÇ nçílççÇ hçççÆkçÀmlççvç®ççÇ- [çíkçíÀ Mççblç þíJçÓvç mçomçoçÆdJçJçíkçÀyçá×çÇvçí çÆvçCç&³ç IçíC³çç®ççÇ...

सकलन आण



मखय प)ष


०६ व रश च कळस lççíuççíçEuçiçcçOççÇuç Òçl³çíkçÀ çÆMçKçjçJçj çÆkçÀcççvç mçnç lçí Dççþ hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíj kçÀypçç kçÀªvç yçmçuçíuçí Dççnílç, ní uç#ççlç

³çílçç®ç

uççJçC³çç®ççÇ

cççTbìvç

kçÀçcççÆiçjçÇ

ûçívçíçÆ[³çjkçÀ[í

56

mççíhççÆJçuççÇ.

l³ççbvçç


çÆyçÏiçí[vçí

18

22-23 cçí 1999 jçípççÇ

18 ûçívçíçÆ[³çj®³çç pçJççvççbvççÇ

lççíuççíçEuçiçcçO³çí

IçámçKççíjçbJçj

cççÆMçvçiçvç,

lççíHçÀç,

cççÆMçvçiçvç (Scç. Scç. pççÇ.)

³çç

pççíjoçj

YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ lççÇvçnçÇ

nuuçç

çÆoMççbvççÇ

®ç{çÆJçuçç. IçámçKççíjçb®ççÇ

Mçm$ççb®³çç

cççÇçÆ[³çcç

vççkçíÀyçboçÇ

mççnç³³ççvçí kçÀjç³çuçç

mçá©Jççlç kçíÀu³ççvçblçj l³ççbvççÇnçÇ

çÆlçKçì ÒççÆlçkçÀçj kçÀjç³çuçç

mçá©Jççlç kçíÀuççÇ. 26 cçí jçípççÇ

IçámçKççíjçbJçj mçJçç&lç ÒçLçcç

nJççF& nuuçç kçÀjC³ççlç Dççuçç. hçjblçá Scç. Dçç³ç.- 17 ³çç níçÆuçkçÀç@hìj®³çç cççO³çcççlçÓvç çÆMçKçjçbJçj lçU þçíkçÓÀvç yçmçuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbJçj ®ç{çÆJçC³ççlç Dççuçíuçí nuuçí HçÀçjmçí ÒçYççJççÇ þjlç vçJnlçí, nçÇ JçmlçáçÆmLçlççÇ nçílççÇ.

29 cçí jçípççÇ YççjlççÇ³ç nJççF& ouçç®çí SkçÀ Scç. Dçç³ç.- 17 níçÆuçkçÀç@hìj IçámçKççíjçbvççÇ hçç[uçí. lççíuççíçEuçiç®³çç uç{çF&cçO³çí YççjlççÇ³ç pçJççvççb®ççÇ DçJçmLçç KçÓhç®ç

kçÀþçÇCç

jCçcçÌoçvççlç

PççuççÇ

nçílççÇ.

Glçjuçíu³çç

lçnçvç-YçÓkçÀ mçÌçÆvçkçÀçbvçç

çÆJçmçªvç yçHçÀç&®³çç

çÆ{iççN³ççblçÓvç ®ççuçlççvçç hççC³ççvçí çE®çyç JnçJçí uççiçí. ³çç ³çá×çlç DççOççÇ HçÀçjMççÇ pççÇçÆJçlçnçvççÇ PççuççÇ vçJnlççÇ, vçblçj cçç$ç

cç=lççb®ççÇ

mçbK³çç

Jçç{ç³çuçç

uççiçuççÇ.

Dççhçu³çç

mçnkçÀçN³ççb®çí cç=lçoín hçjlç sçJçCççÇJçj DççCçCçínçÇ jCççbiçCççJçj uç{CççN³çç pçJççvççbvçç cçáMkçÀçÇuç nçíTvç içíuçí nçílçí. lççíuççíçEuçiç #çí$ççlçÓvç IçámçKççíjçbvçç námçkçÀçJçÓvç uççJçç³ç®çí®ç, ³çç çÆvçOçç&jçvçí 56 cççTbì çÆyçÏiçí[®çí kçÀcççb[j S. Svç. DççTuç ³ççbvççÇ 2 jçpçhçálççvçç jç³çHçÀuçkçÀ[í nçÇ pçyççyçoçjçÇ mççíhççÆJçuççÇ. 2 jçpçhçálççvçç jç³çHçÀuçvçí 12 pçÓvç 1999 jçípççÇ lççíuççíçEuçiçJçj Dçç¬çÀcçCç kçíÀuçí. 2 jçpçhçálççvçç jç³çHçÀumç®³çç S, yççÇ, mççÇ, [çÇ DçMçç ®ççj kçÀbhçv³ççbvççÇ lççíuççíçEuçiç çÆMçKçjçJçjçÇuç सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत IçámçKççíjçbJçj lçáHçÀçvççÇ iççíUçÇyççj kçíÀuçç. ³çç Içcççmççvç uç{çF&cçO³çí IçámçKççíj cççjuçí içíuçí Jç lççíuççíçEuçiç

YççjlççÇ³ç

pçJççvççb®³çç

lççy³ççlç

Dççuçí.

hçççÆkçÀmlççvççÇ

IçámçKççíjçbvççÇ

hçávnç

SkçÀoç

lççíuççíçEuçiçJçj kçÀypçç kçÀjC³çç®çç kçíÀuçíuçç Òç³çlvçnçÇ nçCçÓvç hçç[C³ççlç Dççuçç. 13 pçÓvç jçípççÇ 2 jçpçhçálççvçç jç³çHçÀumçvçí çÆlçjbiçç OJçpç lççíuççíçEuçiç®³çç çÆMçKçjçJçj hçávnç HçÀ[kçÀçÆJçuçç.

lççíuççíçEuçiçhççmçÓvç mçácççjí oçÇ[ çÆkçÀ. cççÇ. oÓj Dçmçuçíuçí hçç@Fbì 5140 ní çÆþkçÀçCç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçb®³çç kçÀypççlçÓvç cççíkçÀUí kçÀjC³çç®çç DççoíMç pçÓvç 1999 ®³çç cçO³ççuçç 56 cççTbì çÆyçÏiçí[vçí 13 pçccçÓ-kçÀçMcççÇj jç³çHçÀumç Jç 14 ûçívçíçÆ[³çmç&vçç çÆouçç. hçç@Fbì 5140 ®³çç lçUçuçç Dçmçuçíu³çç Jç mçácççjí 800 cççÇìj oÓj Dçmçuçíu³çç jç@kçÀçÇ vçç@yçJçj kçÀypçç kçÀjC³çç®çí uç#³ç 13 pçccçÓ-kçÀçMcççÇj jç³çHçÀumçuçç oíC³ççlç Dççuçí. 15 pçÓvç 1999 uçç ³çç kçÀçjJççF&mç ÒççjbYç Pççuçç lçíJnç IçámçKççíjçbvççÇ YççjlççÇ³ç pçJççvççbJçj lçáHçÀçvççÇ iççíUçÇyççj kçíÀuçç. ³çç IçámçKççíjçbvçç YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ 155 Scç. Scç. yççíHçÀçímç& cççÇçÆ[³çcç lççíHçÀçbÜçjí cççjç kçÀªvç pççíjoçj Òçl³çáÊçj çÆouçí. jç@kçÀçÇ vçç@yç ní çÆþkçÀçCç lççíHçÀçb®³çç ìhh³ççlç DççCçC³ççlç Dççuçí. jç@kçÀçÇ vçç@yç ³çíLçí YçÓouçç®³çç Dççþ pçJççvççbvçç JççÇjcçjCç Dççuçí. jç@kçÀçÇ vçç@yçhççþçíhççþ 9 Jç 10 ¬çÀcççbkçÀç®çí ìíkçÀç[nçÇ YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ Dççhçu³çç kçÀypççlç DççCçuçí.

18 pçÓvç 1999 jçípççÇ 13 pçccçÓ-kçÀçMcççÇj jç³çHçÀumçvçí hçç@Fbì 5140 ³çíLçÓvç IçámçKççíjçbvçç námçkçÀçJçÓvç uççJçC³ççmççþçÇ cççínçÇcç nçlççÇ IçílçuççÇ. ³çç cççíçÆncçí®çí mJçªhç J³ççhçkçÀ Dçmçu³ççvçí hçç@Fbì 5140 ®³çç çÆJççÆJçOç çÆoMççbvççÇ YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ IçámçKççíjçbYççíJçlççÇ HçÀçmç DççJçUC³ççmç ÒççjbYç kçíÀuçç. ³çç ³çá×çlç kç@Àhìvç çÆJç¬çÀcç yçç$çç ³ççbvççÇ kçáÀMçuç vçílç=lJç kçíÀuçí. ®ççj hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvçç çÆJç¬çÀcç yçç$çç ³ççbvççÇ ®çkçÀcçkçÀçÇlç þçj kçíÀuçí. JççÆjÿçbvçç Dççhçu³çç ³çç ³çMçç®çí JçCç&vç çÆJç¬çÀcç yçç$çç ³ççbvççÇ `çÆouç cççBiçí cççíDçj` ³çç Mçyoçblç kçÀUçÆJçuçí. hçç@Fbì 5140 JçjçÇuç çÆvçCçç&³çkçÀ Dçç¬çÀcçCçç®çí vçílç=lJç kç@Àhìvç Smç. Smç. pççcçJççuç ³ççbvççÇ kçíÀuçí. hçç@Fbì 5140 Jçj hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbvççÇ mççlç KçbokçÀ KçCçuçí nçílçí. lçí mçJç& vçä kçÀªvç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbvçç YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ hçUJçÓvç uççJçuçí.

सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत l³ççvçblçj®çç ìhhçç nçílçç- yuç@kçÀ ìÓLç Jç SçÆj³çç jç@kçÀçÇ. ní Yççiç hçççÆkçÀmlççv³ççb®³çç lççJç[çÇlçÓvç mççí[çÆJçCçí DççJçM³çkçÀ nçílçí. vççiçç yçìççÆuç³çvç®³çç mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ IçvçIççíj uç{çF& kçÀªvç 12 pçÓvçuçç ³çç oçívnçÇ çÆþkçÀçCççbJçj lççyçç çÆcçUçÆJçuçç. YççjlççÇ³ç pçJççvççb®³çç hçojçÇ ³çMç ³çílç Dçmçlççvçç®ç oámçN³çç yççpçÓmç Dççhçuçí mçnkçÀçjçÇ JççÇjiçlççÇmç Òççhlç nçílççvçç yçIçCçínçÇ l³ççb®³çç vççÆMçyççÇ Dççuçí nçílçí. 28 pçÓvç 1999 jçípççÇ hçç@Fbì 4700 Jçj YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ Dçç¬çÀcçCç mçáª kçíÀuçí. DçJçI³çç SkçÀ çÆoJçmççlç hçç@Fbì 4700 Jçj kçÀypçç çÆcçUJçÓvç YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ jç@kçÀçÇ Jç mçbiçj ³çç oçívç MçípççjçÇuç ìíkçÀç[çbJçjnçÇ þçCç cççb[uçí. ³çç®ç mçácççjçmç LçÏçÇ çÆhçchçumç ³çç çÆMçKçjçbJçj Dçç¬çÀcçCç kçÀjC³çç®ççÇ lç³ççjçÇ 2 jçpçhçálççvçç jç³çHçÀumçvçí ®ççuççÆJçuççÇ nçílççÇ. 27 pçÓvçuçç 120 lççíHçÀç, cççíìç&j, jç@kçíÀì®³çç mççnç³³ççvçí LçÏçÇ çÆhçchçumçJçj YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ nuuçç ®ç{çÆJçuçç. hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbvççÇ LçÏçÇ çÆhçchçumç hççÆjmçjçlçÓvç kçÀç{lçç hçç³ç Içílçu³ççvçí nç hççÆjmçjnçÇ Yççjlçç®³çç hçávnç lççy³ççlç Dççuçç.

pçÓvç 1999 ®³çç MçíJçì®³çç DççþJç[îççcçO³çí 18 çÆyçÏiçíçÆ[³çmç&®çí pçJççvç ìç³çiçj çÆnuçJçj þçCç cççb[Óvç yçmçuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbhç³ç¥lç hççínçí®çC³çç®çí ³ççíi³ç cççiç& MççíOçÓ uççiçuçí. çÆJççÆJçOç çÆoMççbvççÇ ìç³çiçj çÆnuçJçj Dçç¬çÀcçCç kçÀjC³çç®ççÇ jCçvççÇlççÇ þjçÆJçC³ççlç DççuççÇ. Dçç¬çÀcçCçç®³çç ÒççjbYççÇ 120 çÆHçÀu[ Jç cçO³çcç hçuu³çç®³çç lççíHçÀç, 122 Scç. Scç. cçuìçÇ yç@juç ûçí[ jç@kçíÀì uççB®çj Jç cççíìç&j ³ççb®³çç mççnç³³ççvçí ìç³çiçj çÆnuçJçjçÇuç Mç$çÓJçj nuuçç ®ç{çÆJçC³ççlç Dççuçç. Yççjlçç®³çç uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ìç³çiçj çÆnuçJçj mçáª Dçmçuçíu³çç ®çkçÀcçkçÀçÇlç oçívnçÇ yççpçÓb®çí pçJççvç OççjçlççÇLçça hç[lç nçílçí. IçvçIççíj ³çá×çvçblçj DçKçíj 8 pçáuçÌ 1999 jçípççÇ YççjlççÇ³ç uç
cçç$ç, YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí hçççÆkçÀmlççvççÇ }


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत mJççÇhçj jç³çHçÀumç- 6 23 ScçScç içvç- 1 14.5 ScçScç kçíÀ hççÇJnçÇìçÇ- 1 hççÇDçç³çkçíÀS cçMççÇvçiçvmç- 4 37 ScçScç çÆìdJçvç yç@juç SDçj çÆ[HçíÀvmç içvç- 1 uççB®çj³çáÊçÀ çEmìiçj Òç#çíhçCççm$çí- 2 105 ScçScç nç@çÆJçlPçj lççíHçÀç- 3 çÆJççÆJçOç ÒçkçÀçj®çç oçªiççíUç- 6 ìvç mçá©biç mHçÀçíìkçíÀ- 4432 ûçívçí[- 952

सकलन आण



मखय प)ष


०७ ववजय च म नकर çÀçjçÆiçuç®³çç ³çá×çcçO³çí uç
IçíC³çç®çç

vççnçÇ.

ÒçoíMççcçO³çí

[çWiçjçU

DççIçç[çÇJçjçÇuç kçÀjçÇlç

jçnlççlç,

mçÌçÆvçkçÀçbkçÀ[Óvç ÒçiçlççÇ

mçÌçÆvçkçÀ

cç}ç

DççJçjlç

³çá×çojc³ççvç

hçjç¬çÀcçç®ççÇ MçLç& kçÀjçÇlç DççiçíkçÓÀ®ç

hçCç

çÆhçsç[çÇJçj

çÆcçUCççN³çç

DçJçuçbyçÓvç

cççín

Dçmçuçíu³çç

YçkçwkçÀcç mçnkçÀç³çç&Jçj®ç l³ççb®ççÇ nçÇ

Dçmçlçí.

êçmç-kçÀçjçÆiçuç®³çç hçJç&lççÇ³ç #çí$ççlç

hççj hç[uçíuççÇ `Dçç@hçjíMçvç

çÆJçpç³ç`

nçÇ


³çá×Mççm$ççÇ³ç¢äîççoíKççÇuç Dçl³çblç DçJçIç[ DçMççÇ®ç nçílççÇ. YççjlççÇ³ç uç
Içílçuçíuçç

ÒçoíMç

çÆcçUJçC³ççmççþçÇ

DççiçíkçÓÀ®ç

kçÀjCççjí

YççjlççÇ³ç

uç
pçJççvç

Mç$çÓkçÀ[çÇuç sçíìîçç mJçªhçç®³çç Mçm$ççm$ççbvççÇ çÆìhçuçí pççlç nçílçí. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí yçpççJçuçíu³çç DçlçáuçvççÇ³ç kçÀçcççÆiçjçÇyçÎuç 34 lççíhç®ççRvçç MççÌ³ç&hçokçÀ Òçoçvç kçíÀuçí içíuçí. 141 çÆHçÀu[ jíçÆpçcçWì, 197 çÆHçÀu[ jíçÆpçcçWì, 108 cççÇçÆ[³çcç jíçÆpçcçWìmççjK³çç Dççç|ìuçjçÇ ³çáçÆvçìmçdvçç uç
सकलन आण



मखय प)ष


uç
G·çCç

kçÀªvç

Mç$çÓ®çí

lçU

GodOJçmlç

kçÀjC³ççkçÀjlçç

yçç@cyçnuuçí

®ç{çÆJçuçí.

kçÀçjçÆiçuçcçO³çí Mç$çÓ®³çç ®ççÌkçw³ççb®³çç DçiçoçÇ pçJçU pççTvç YççjlççÇ³ç níçÆuçkçÀç@hìmç&vççÇ Dççhçu³çç uç
³çç çÆJçYççiççuçç ³çá×ç®³çç ojc³ççvç DçvçíkçÀ kçÀþçÇCç kçÀç³çx hççj hçç[çJççÇ uççiçlççlç. YçÓmçá©biç hçíjCçí çEkçÀJçç kçÀç{Óvç ìçkçÀCçí, mççhçUí j®çCçí, jmlçí, hçÓuç, n@çÆuçhç@[ lç³ççj kçÀjCçí, ³çá×-cçÌoçvççlç mçáj#çç ®ççÌkçÀçÇ lçmçí®ç lççlhçájlççÇ çÆvçJççmçJ³çJçmLçç lç³ççj kçÀjCçí- ³çç mçJç& kçÀçcççbmççþçÇ kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí 12 FbçÆpçvççÇ³çj jíçÆpçcçWì lçÌvççlç kçÀjC³ççlç DççuççÇ nçílççÇ. ³çá×çojc³ççvç ³çç jíçÆpçcçWìvçí Dççþ çÆkçÀ.cççÇ. uççbyççÇ®çç 9 kçwuççmç jmlçç (ì^kçÀ pççT MçkçíÀuç Flçhçlç ©boçÇ®çç lç³ççj kçÀjC³ççlç Dççuçíuçç jmlçç `9 kçw}çmç jmlçç` vççJççvçí DççíUKçuçç pççlççí.), Kçí®çj pççT MçkçÀlççÇuç DçMçç hç×lççÇ®çç 250 çÆkçÀ.cççÇ.®çç jmlçç lç³ççj kçíÀuçç. l³çç®çÒçcççCçí Kçí®çj pççT MçkçÀlççÇuç DçMçç jml³ççbhçÌkçÀçÇ 30 çÆkçÀ.cççÇ. uççbyççÇ®³çç jml³çç®ççÇ oá©mlççÇ lçmçí®ç 70 n@çÆuçhç@[®ççÇ yççbOçCççÇ DçMççÇ kçÀçcçí 12 FbçÆpçvççÇ³çj jíçÆpçcçWìvçí hççj hçç[uççÇ. YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ çÆlçKçì ÒççÆlçkçÀçj kçÀjç³çuçç mçá©Jççlç kçíÀu³ççvçblçj çÆJççÆJçOç ®ççÌkçw³ççbJçªvç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀ cççIççj IçíT uççiçuçí. cçç$ç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ Jççìílç hçíjuçíuçí YçÓmçá©biç çÆvçkçÀçcççÇ kçÀjCçí nçÇ DçJçIç[ pçyççyçoçjçÇ ³çç 12 FbçÆpçvççÇ³çj kçÀçíDçjvçí hççj hçç[uççÇ. Dçmçí mçácççjí 5000 mçá©biç çÆvçkçÀçcççÇ kçÀjC³ççlç Dççuçí. ³çç FbçÆpçvççÇ³ççEjiç kçÀçíDçjuçç uççiçCççN³çç mççOçvçmççcçûççÇ®ççÇ yçnálççbMççÇ vçí-DççCç níçÆuçkçÀç@hìjcççHç&Àlç®ç kçÀjC³ççlç DççuççÇ.

सकलन आण



मखय प)ष


DççOçáçÆvçkçÀ ³çá×Mççm$ççlç oÓjmçb®ççj ³çb$çCçíuççnçÇ çÆJçMçí<ç cçnÊJç Dççní. mçÌv³çç®³çç kçÀçjJççF&mçboYçç&lççÇuç mçÓ®çvçç oíC³ççmççþçÇ Jç jCçYçÓcççÇJçjçÇuç Òçl³ç#ç nçuç®ççuç çÆìhçC³ççmççþçÇ oÓjmçb®ççj ³çb$çCçç cçnÊJçç®ççÇ Dçmçlçí. YççjlççÇ³ç çÆmçivçuç kçÀçíDçjkçÀ[í Dçmçuçíu³çç vçJ³çç Jç pçáv³çç DçMçç oçívnçÇ oÓjmçb®ççj ³çb$çCççb®çç Jççhçj kçÀçjçÆiçuç ³çá×çojc³ççvç kçÀjC³ççlç Dççuçç. hçJç&lççÇ³ç Yççiççblç ³çç GhçkçÀjCççb®ççÇ mçájçÆ#çlçlççnçÇ çÆlçlçkçÀçÇ®ç cçnÊJçç®ççÇ nçílççÇ. hçjblçá çÆlçlçkçÀçÇ ³çb$çCçç FvçkçÀbì^çÇ yçìççÆuç³çvç Jç Dççç|ìuçjçÇ jíçÆpçcçWìkçÀ[í GhçuçyOç vçJnlççÇ. DçMçç GçÆCçJçç DçmçÓvçoíKççÇuç çÆmçivçuç kçÀçíDçjvçí kçÀçjçÆiçuçcçO³çí yçpççJçuçíu³çç kçÀçcççÆiçjçÇuçç lççí[ vçJnlççÇ. mçJç&mççcççv³ç mçb®ççj ³çb$çCçç ÒçmLçççÆhçlç kçÀjlççvçç®ç çÆmçivçuç

kçÀçíDçjvçí

lççíHçÀKççv³çç®³çç

kçWÀêçyçjçíyçj

mçbJçço

mççOçC³ççmççþçÇ

FçÆjçÆ[³çcç

Ghçûçn

oÓjOJçvççÇ, cçáK³ççuç³çí lçmçí®ç nçlççlç þíJçç³ç®³çç Jçç@kçÀçÇ-ìç@kçÀçÇ ³ççb®³ççcçO³çí mçbJçço mççOçuçç pççC³ççmççþçÇ Fvcççj mç@ì Ghçûçn ìç|cçvçuç mLçççÆhçlç kçÀjC³ççmççjKççÇ vçJççÇ kçÀçcçínçÇ hççj hçç[uççÇ. uç
hçJç&lççÇ³ç #çí$ççbcçO³çí lçÌvççlç mçÌçÆvçkçÀçbcçO³çí mçcçvJç³ç mççOçCçí nçÇ Jççìlçí çÆlçlçkçÀçÇ mççíhççÇ iççíä vççnçÇ. çÆncççÆMçKçjçb®³çç ÒçoíMççlç lçj ní kçÀçcç KçÓhç®ç kçÀþçÇCç nçílçí. kçÀçjçÆiçuç®³çç yçHçÀç&U #çí$ççlç kçÀypçç çÆcçUJçC³ççlç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çojc³ççvç hçMçámççOçvç hççÆjJçnvç (Dç@çÆvçcçuç ì^çvmhççíìxMçvç- SìçÇ) yçìççÆuç³çvç®³çç mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ cçnÊJçç®çí ³ççíiçoçvç çÆouçí. vçç³çyç çÆjmççuçoçj ÒçícççEmçiç ³ççuçç mçívççhçokçÀ Òçoçvç kçíÀuçí सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत içíuçí. 874 SìçÇ yçìççÆuç³çvç hççÆnuçí YçÓouç mçíJçç kçÀçíDçj nçílçí, p³ççuçç YçÓouçÒçcçáKç ³çáçÆvçì ÒçMçmlççÇhç$ç Òçoçvç kçÀjC³ççlç Dççuçí. çÆMçhççF& yççÇ. hçvççÇj mçíuJçcç, iççíhççÇvççLç cçnçjçCççmççjKçí çÆoJçmç-jç$ç kçÀçcç kçÀjCççjí ³ççbçÆ$çkçÀ hççÆjJçnvç yçìççÆuç³çvç®çí pçJççvç ³çá×çlç kçÀçcççÇ Dççuçí. ³çç oçíIççbvççnçÇ cçjCççíÊçj MççÌ³ç&hçokçÀ Òçoçvç kçÀjC³ççlç Dççuçí.

Kçjb lçj ³çç ³çá×çlç lççbçÆ$çkçÀ¢äîçç DçvçíkçÀ iççíäçR®ççÇ kçÀcçlçjlçç YççjlççÇ³ç mçÌv³çç}ç pççCçJçlç nçílççÇ. kçÀ[çkçw³çç®³çç Lçb[çÇlç kçÀçjçÆiçuç ³çá×çuçç mçá©Jççlç PççuççÇ lçíJnç YççjlççÇ³ç ®ççÌkçw³ççbJçjçÇuç mççcçûççÇ mçbhçáäçlç DççuççÇ nçílççÇ. hçájíMççÇ mççcçûççÇ hçávnç YçjCçí Jç jmçoçÇ®³çç hçájJçþîççlç mççlçl³ç jçKçCçí ³çç oçívç cçnÊJçç®³çç iççíäçÇ kçÀjç³ç®³çç nçíl³çç. l³çç®ççÇ pçyççyçoçjçÇ mLçççÆvçkçÀ [íhççí Jç kçÀçjçÆiçuçcçO³çí lçÌvççlç YçÓouçç®³çç kçÀçíDçjcçOççÇuç çÆJççÆJçOç hçuçìCççRJçj nçílççÇ.

hçççÆkçÀmlççv³ççbkçÀ[Óvç nçíCççjçÇ iççíUçyççjçÇ Jç vçJ³çç hç×lççÇ®³çç Jççnvççb®çç kçíÀuçç pççCççjç Ghç³ççíiç ³ççbJçj cççlç kçÀªvç YççjlççÇ³ç uç
FbçÆpçvççÇ³çmç&vççÇ

pççÇ


kçíÀuççÇ,

l³ççcçáUí

kçÀçjçÆiçuç®çç

çÆJçpç³ç

DççCçKççÇvç®ç

¢çÆähçLççlç Dççuçç. l³ççbvçç uç
lççíuççíçEuçiçJçj YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत uç[çKç mkçÀçTìmçd, 18 iç{Jççuç jç³çHçÀumç, 1/11 içájKçç jç³çHçÀumç, 2 vççiçç, 18 ûçívçí[mç&, 12 pçccçÓ-kçÀçMcççÇj jç³çHçÀumç, 663 jímççÇ DçççÆCç ÒççÆMç#çCç mkçwJçç[^vç, 141 HçÀçÇu[ jíçÆpçcçWì, 2 jçpçhçÓlççvçç jç³çHçÀumç, 66 jímççÇ DçççÆCç Òçí#çCç mkçwJçç[^vç, 108 cççÇçÆ[³çcç jíçÆpçcçWì, 197 HçÀçÇu[ jíçÆpçcçWì.

GÊçcç mçcçvJç³ç Jç kçáÀMçuç vçílç=lJç uççYçu³ççmç pçiçnçÇ çEpçkçÀlçç ³çíF&uç; pçí YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष


०८ भदल च म नव च र YççjlççÇ³ç

uç
çÆJççÆJçOç

YçÓouççlççÇ}

kçÀu³ççCçkçÀçjçÇ

³ççípçvçç

pçJççvççbmççþçÇ

jçyççÆJçC³çç®çí

kçÀçcç

SkçÀ çÆyçiçjmçjkçÀçjçÇ mçbmLçç

çÆvçl³çvçícççvçí kçÀjçÇlç Dçmçlçí.

DçMçç

nçÇ

pçiççlççÇuç

YçÓouçç®³çç


ÒçkçÀçj®ççÇ

DçmççJççÇ.

mçbmLçí®³çç mçom³ç Dçmçlççlç.

³çç

SkçÀcçíJç

mçbmLçí®çç

hçlvççÇ

mçbmLçç ³çç

kçÀç³ç&YççjnçÇ

l³çç®ç mççbYççUlççlç. YçÓouçç®³çç mçbj®çvçílçÓvç ³çç mçbmLçí®³çç kçÀçcçç®ççÇ çÆJçYççiçCççÇ kçÀjC³ççlç DççuççÇ Dççní.

`YçÓouç pçJççvç hçlvççÇ kçÀu³ççCç mçbmLçç` (Dççcçça JççFJpç JçíuHçíÀDçj DçmççíçÆmçSMçvç) Dçmçí ³çç mçbmLçí®çí vççJç Dççní. ³çá×çcçO³çí pçKçcççÇ Pççuçíu³çç DçççÆCç DççpççjçÇ pçJççvççb®³çç kçáÀìábyççÇ³ççbvçç çÆJççÆJçOç ÒçkçÀçj®ççÇ cçolç hççínçí®ççÆJçC³çç®çí kçÀçcç `Dççcçça JççFJpç JçíuHçíÀDçj DçmççíçÆmçSMçvç` (S[yu³çÓ[yu³çÓS) kçÀjçÇlç Dçmçlçí. YçÓouçç®³çç oíMçYçjçlççÇuç mçJç& sçJçC³ççbcçO³çí ³çç mçbIçìvçí®çí kçÀç³ç& ®ççuçlçí.

YçÓouççlççÇuç Òçl³çíkçÀ pçJççvçç®³çç hçlvççÇuçç mçcççvç opçç&vçí JççiççÆJçC³çç®ççÇ hç×lç ³çç mçbIçìvçí®³çç kçÀç³ç&MçÌuççÇcçO³çí Dççní. çÆkçÀlççÇnçÇ çÆyçkçÀì Òçmçbiç GodYçJçuçç lçjçÇ Dççhçu³çç JççÇj hçlççÇuçç mçJç& ÒçkçÀçj®çí mçnç³³ç oíC³çç®ççÇ ÒççÆ¬çÀ³çç l³çç®ççÇ hçlvççÇ `S[yu³çÓ[yu³çÓS`®³çç cççO³çcççlçÓvç hççj hçç[lç Dçmçlçí. hçlççÇyçjçíyçj GÊçcç mçbmççj kçÀjlççvçç®ç l³çç®³çç kçÀçcççlççÇuç Dç[çÇDç[®çCççR®ççÇ cçççÆnlççÇ kçÀªvç IçíCçí Jç l³çç çÆvçJççjC³ççmççþçÇ l³ççuçç cçolç kçÀjCçí- ³çç iççíäçÇ pçíJnç pçJççvçç®ççÇ hçlvççÇ kçÀjlçí, lçíJnç çÆlçuçç S[yu³çÓ[yu³çÓS®çí hçájíhçÓj hççþyçU Dçmçlçí. `S[yu³çÓ[yu³çÓS` nçÇ mçbmLçç cnCçpçí YççjlççÇ³ç YçÓouçç®çç cççvçJççÇ ®çínjç Dççní. YçÓouçç®çí mçÌçÆvçkçÀ Jç l³ççb®³çç hççÆjJççjçbmççþçÇ kçÀu³ççCçkçÀçjçÇ kçÀçcç kçÀjCççN³çç ³çç mçbmLçí®³çç DçO³ç#çhçoçÇ çÆJçÐçcççvç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत pçJççvç, Òçl³ç#ç jCçYçÓcççÇJçj lçÌvççlç Dçmçuçíu³çç pçJççvççb®çí kçáÀìábyç ³ççbvçç çÆJççÆJçOç ÒçkçÀçj®ççÇ cçolç hççínçí®ççÆJçC³çç®çí, lçmçí®ç pçJççvççb®³çç çÆJçkçÀuççbiç cçáuççbmççþçÇ `DççMçç çÆJçÐççuç³çí` ®ççuççÆJçCçí- DççoçÇ DçvçíkçÀ Ghç¬çÀcç S[yu³çÓ[yu³çÓS jçyçJççÇlç Dçmçlçí. pçJççvççb®³çç hçlvççRvçç mJççJçuçbyççÇ yçvççÆJçCçí nç ³çç mçbmLçí®çç cçáK³ç GÎíMç Dççní.

S[yu³çÓ[yu³çÓSvçí içíuççÇ kçÀçnçÇ oMçkçíÀ pçccçÓ-kçÀçMcççÇj Jç GÊçj-hçÓJç& jçp³ççbcçO³çí onMçlçJççoçMççÇ uç{CççN³çç pçJççvççb®³çç kçáÀìábyççÇ³ççbmççþçÇ DçvçíkçÀ ÒçMçbmçvççÇ³ç Ghç¬çÀcç jçyçJçuçí Dççnílç. kçÀçjçÆiçuç ³çá×kçÀçUçlç S[yu³çÓ[yu³çÓS®³çç DçO³ç#ççbvççÇ lçlkçÀçuççÇvç jçä^hçlççR®³çç hçlvççÇ G<çç vççjç³çCç ³ççb®ççÇ Yçíì IçílçuççÇ Jç Dççhçu³çç mçbmLçí®³çç kçÀçcççyçÎuç l³ççbvçç cçççÆnlççÇ çÆouççÇ. kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí mçnYççiççÇ Pççuçíu³çç pçJççvççb®³çç hççÆjJççjçbMççÇ lçlkçÀçU mçbhçkç&À mççOçÓvç l³ççb®ççÇ oá:Kçí pççCçÓvç IçílçuççÇ hçççÆnpçílç, Jç lççÇ çÆvçJççjC³ççmççþçÇ ³çLççMçÊçÀçÇ Òç³çlvç kçÀjç³çuçç nJçílç, Dçmçí hç$ç S[yu³çÓ[yu³çÓS®³çç lçlkçÀçuççÇvç DçO³ç#çç mçácçvç kç=À
mççblJçvç

kçÀjC³ççmççþçÇ hççuçcç çÆJçcççvçlçUçJçj

S[yu³çÓ[yu³çÓS®³çç çÆkçÀcççvç lççÇvç

mçom³ççbvççÇ GhççÆmLçlç jçnçJçí, DçMççÇ mçÓ®çvçç lçlkçÀçuççÇvç DçO³ç#ççbvççÇ kçíÀuçíuççÇ nçílççÇ.

³çá× mçbhçu³ççvçblçj DççJçíiç Dççímçjlççí. ³çá×çcçáUí jçä^çÇ³ç ®çÌlçv³ç çÆvçcçç&Cç Pççuçíuçí Dçmçlçí, l³ççuççnçÇ DççínçíìçÇ uççiçlçí. mçJç& DççIçç[îççbJçj DçMççÇ Mççblçlçç hçmçjuçíuççÇ Dçmçlççvçç S[yu³çÓ[yu³çÓS®³çç mçom³çç


kçáÀìábçÆyç³ççbmççþçÇ

çÆJççÆJçOç

kçÀçcçí

kçÀjC³ççlç

iç{Óvç

içíuçíu³çç

Dçmçlççlç.

YççÆJç<³çkçÀçUç®çç çÆJç®ççj kçÀªvç pçJççvççb®³çç cçáuççbvçç kçÀçíCçl³çç ÒçkçÀçj®çí çÆMç#çCç çÆouçí pççJçí, Içj KçjíoçÇ kçÀjC³ççmççþçÇ hçÌMçç®çç kçÀmçç mçá³ççíi³ç Jççhçj kçÀjçJçç, DçMçç yççyççRmçboYçç&lç S[yu³çÓ[yu³çÓS mçuuçç oíC³çç®çí kçÀçcç kçÀjlçí. ³çá×çlç JççÇjiçlççÇ Òççhlç Pççuçíu³çç çÆkçbÀJçç pçKçcççÇ Pççuçíu³çç pçJççvççbvçç uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®çí oÓjçÆ®ç$çJçççÆnv³ççbJçªvç Lçíì Òçí#çhçCç kçíÀuçí pççlç Dçmçu³ççcçáUí lçmçí®ç l³ççlç nçÌlççlc³ç hçlkçÀjCççN³çç pçJççvççb®ççÇ mçbK³ççnçÇ çÆoJçmçWçÆoJçmç Jçç{lç ®ççuçu³ççvçí YççjlççÇ³ç pçvçcççvçmç l³ççJçíUçÇ kçÀçnçÇmçí DçmJçmLç Pçç}í nçílçí. l³ççcçáUí pçJççvççb®³çç cçolççÇmççþçÇ oíMçYçjçlçÓvç cçolççÇ®çç DççíIç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç nçÌlççlc³ç hçlkçÀjuçíu³çç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí pçKçcççÇ Pççuçíu³çç mçÌçÆvçkçÀçbJçj ÞççÇvçiçj ³çíLççÇuç 92 yçímç ©iCççuç³ççbcçO³çí ÒçLçcççíhç®ççj kçÀjC³ççlç Dççuçí. l³ççhçÌkçÀçÇ içbYççÇj pçKçcççRvçç GOçcçhçÓj, ®ççboçÇcçbçÆoj (nj³ççCçç) Jç çÆouuççÇlççÇuç ©iCççuç³ççblç oçKçuç kçÀjC³ççlç Dççuçí. pçKçcççÇ pçJççvççb®ççÇ Jççmlçhçámlç kçÀjC³ççmççþçÇ yç[í yç[í vçílçí Jç oÓjçÆ®ç$çJçççÆnv³ççb®çí hç$çkçÀçj ³ççb®ççÇ çÆjIç uççiçuçíuççÇ Dçmçlççvçç oámçN³çç yççpçÓuçç S[yu³çÓ[yu³çÓS®³çç mçom³çç pçJççvççb®ççÇ MççblçhçCçí mçíJçç kçÀjçÇlç nçíl³çç. ³çá×YçÓcççÇJçªvç jÊçÀçvçí cççKçuçíu³çç DçJçmLçílç pçKçcççÇ pçJççvç ©iCççuç³ççcçO³çí oçKçuç nçílç. l³ççb®³ççmççþçÇ vçJççÇvç kçÀhç[í, oç{çÇ kçÀjC³ççmççþçÇ mççcççvç, mççyçCç, Mç@chçÓ, SDçj yç@iç, ®çhhçuç, LçcççxHçwuççmkçÀ, uçíKçvçmççcçáûççÇ, hçívç, Jçlç&cççvçhç$çí DçMçç DçvçíkçÀ iççíäçÇ hçájçÆJçC³çç®çí kçÀçcç S[yu³çÓ[yu³çÓS®³çç mçom³ççbvççÇ kçíÀuçí. pçKçcççÇ pçJççvççbhçÌkçÀçÇ kçÀçíCççÇ nçlç-hçç³ç ³çá×çcçO³çí içcççJçuçí nçílçí. DçMçç pçJççvççbvçç kç=ÀçÆ$çcç nçlç-hçç³ç yçmçJçÓvç mçJç&mççcççv³ç Dçç³çá<³ç hçávnç pçiçlçç ³çíC³ççmççþçÇ S[yu³çÓ[yu³çÓSvçí Òç³çlvç kçíÀuçí. l³ççmççþçÇ pçKçcççÇ pçJççvççb®çí çÆ®ç$ççÇkçÀjCç kçÀªvç l³çç®³çç çÆJn[çÇDççí çÆHçÀlççÇ yçvççÆJçC³ççlç Dççu³çç. pçJççvççbvçç Dççç| LçkçÀ cçolç GhçuçyOç kçÀªvç oíC³ççmççþçÇ ³çç çÆJn[çÇDççí çÆHçÀlççÇ DçvçíkçÀ çÆþkçÀçCççÇ oçKççÆJçC³ççlç Dççu³çç. ³çç Òç³çlvççblçÓvç DçmçbK³ç çÆJçkçÀuççbiç pçJççvççb®³çç Dçç³çá<³ççlç hçávnç GYççjçÇ DççuççÇ. DçMççÇ

सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत DçvçíkçÀ kçÀçcçí S[yu³çÓ[yu³çÓSvçí hççj hçç[uççÇ DçççÆCç pçJççvç lçmçí®ç l³ççb®³çç kçáÀìábyççÇ³ççb®çí DççMççÇJçç&o çÆcçUçÆJçuçí.

सकलन आण



मखय प)ष


०९ लतन

दल मध ल समनवय

kçÀçjçÆiçuçJçj Dçç¬çÀcçCç kçÀjçÇlç Dçmçlççvçç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
³ççbvçç

DççÆpçyççlç

çÆJçéççmççlç

vç

Içílçç

Dçl³çblç

içáhlçlçívçí

kçÀçjJççF&

kçíÀuçíuççÇ

nçílççÇ.

hçççÆkçÀmlççvç®³çç ³çç Dçç¬çÀcçCççuçç ®ççíKç Òçl³çáÊçj oílççvçç YççjlççÇ³ç uç

YççjlççÇ³ç

nJççF&ouççvçí

kçíÀuçíuççÇ

kçÀçjJççF&

nçÇ

`éçílçmççiçj`

vççJççvçí

DççíUKçuççÇ pççlçí. hççjbhççÆjkçÀ ³çá×lçb$ççhçí#çç nJççF&ouçç®ççÇ nçÇ cççínçÇcç mçJçç&Lçç&vçí JçíiçUçÇ nçílççÇ. hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
Dççní

³çç®ççÇ

Kçç$ççÇuçç³çkçÀ

cçççÆnlççÇ

çÆcçUçu³ççvçblçj

uç
çÆJççÆJçOç

kçÀçcççbmççþçÇ

nJççF&ouçç®ççÇ cçolç IçílçuççÇ.

Mç$çÓJçj Dçç¬çÀcçCç kçÀjlççvçç

mçbj#çkçÀ

cnCçÓvç

nJççF&ouçç®ççÇ cçolç YçÓouç

pçJççvççbvçç PççuççÇ. Mç$çÓJçj

ìínUCççÇ kçÀjCçí, l³ççb®³çç

jmçoçÇ®çí mçJç& cççiç& lççí[Cçí,

Mç$çÓ®³çç ®ççÌkçw³çç GodOJçmlç

kçÀjCçí,

Mç$çÓ®çí

mççcçL³ç&,

vççÇçÆlçOçÌ³ç&

®ç{JçÓvç

vçä

kçÀjCçí

kçÀJç®ç

nJççF&ouçç®ççÇ kçÀjçÇlç

ÒçKçj

nuuçí

³ççmççjKççÇ cçnÊJçç®ççÇ kçÀçcçí

uç{çT

çÆJçcççvçí

nçílççÇ.

Jç


níçÆuçkçÀç@hìj Dçmçuçíuçç

yçHçÀç&U ÒçoíMç, lçmçí®ç DççÆlçGb®ç Jçç DçiçoçÇ kçÀcççÇ Gb®ççÇJçªvç G·çCç kçÀjC³ççmç nJççF&ouçç®ççÇ çÆJçcççvçí Jç níçÆuçkçÀç@hìmç& ³ççbvçç ³çíCççjí Dç[LçUí ³çç mçJç& yççyççÇ uç#ççlç IçíTvç nJççF&ouççvçí ³çç सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ³çá×çlç cççíuçç®ççÇ kçÀçcççÆiçjçÇ yçpççJçuççÇ.

25 cçí 1999 jçípççÇ nJççF&ouç cçáK³ççuç³ççvçí hççÆ½çcç #çí$ç kçÀç³çç&uç³ççuçç kçÀçjçÆiçuç Yççiççlç mççJçOççvçlçívçí kçÀçjJççF& kçÀjC³çç®çç DççoíMç çÆouçç. hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbçÆJç©× kçÀ[kçÀ kçÀçjJççF& kçÀjC³çç®çç mhçä DççoíMç hçblçÒçOççvççbvççÇ 24 cçíuçç çÆou³ççvçblçj nJççF&ouç `Dçç@hçjíMçvç çÆJçpç³ç`cçO³çí mçnYççiççÇ Pççuçí. kçÀçMcççÇj mççÇcçíJçj oçívnçÇ oíMççb®³çç mçÌv³ççblç vçíncççÇ®ç ®çkçÀcçkçÀçÇ mçáª Dçmçlççlç. hçjblçá kçÀçjçÆiçuç®³çç kçÀçjJççF&lç nJççF&ouçnçÇ Glçju³ççvçí l³ççuçç mççnçÆpçkçÀ®ç J³ççhçkçÀ ³çá×ç®çí mJçªhç ³çíT uççiçuçí nçílçí. hççÆnu³çç ìhh³ççlç uç[çKçnÓvç YççjlççÇ³ç pçJççvççb®ççÇ vçí-DççCç kçÀjC³çç®çí kçÀçcç nJççF&ouçç®ççÇ

níçÆuçkçÀç@hìj

kçÀjçÇlç

nçílççÇ.

kçÀçnçÇ

uç{çT

çÆJçcççvçí

Jç

níçÆuçkçÀç@hìj

pçccçÓ-

kçÀçMcççÇjcçO³çínçÇ lçÌvççlç kçÀjC³ççlç DççuççÇ. kçÀçjçÆiçuç YççiççlççÇuç YççÌiççíçÆuçkçÀ çÆmLçlççÇ®çç DçY³ççmç kçÀªvç nJççF&ouççvçí pçíJç{çÇ Mçkçw³ç lçíJç{çÇ hççÆjCççcçkçÀçjkçÀ kçÀçjJççF& kçíÀuççÇ. kçÀçnçÇ níçÆuçkçÀç@hìmç&vçç hççÇjhçbpççuç hçJç&lçjçbiççbcçOççÇuç lççíMçç cçÌoçvç HçÀç³ççEjiç jWpçcçO³çí ÒççÆMç#çCççmççþçÇ hççþçÆJçC³ççlç Dççuçí nçílçí. cçí 1999 ®³çç oámçN³çç Jç çÆlçmçN³çç DççþJç[îççcçO³çí hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçb®³çç çÆJçjçíOççlç `Scç. Dçç³ç. 17` ³çç níçÆuçkçÀç@hìmç&vççÇ Oç[kçÀ kçÀçjJççF& kçÀjçJççÇ, Dçmçç YçÓouçç®çç Dççûçn nJççF&ouççvçí cççv³ç kçíÀuçç vççnçÇ. Gb®ç çÆMçKçjçbcçáUí kçÀçjçÆiçuç Yççiççlç `Scç. Dçç³ç. 17` níçÆuçkçÀç@hìmç&®çç Jççhçj kçÀjCçí Dç³ççíi³ç Dçmçu³çç®çí nJççF&ouçç®çí cçlç nçílçí.

YçÓouçç®³çç

pçJççvççbvçç

kçÀçjJççF&cçO³çí

cçolç

JnçJççÇ,

³çç

GÎíMççvçí

nJççF&ouççvçí hçççÆkçÀmlççvççÇ

IçámçKççíjçbJçj yçç@cyç, jç@kçíÀì ³ççb®çç nuuçç mçáª þíJçuçç. 27 cçí 1999 jçípççÇ Yççjlçç®çí SkçÀ uç{çT çÆJçcççvç

kçÀçímçUuçí. IçámçKççíjçbvççÇ

#çíhçCççm$çç®çç cççjç

kçÀªvç SkçÀ `Scç. Dçç³ç. 17` mçMçm$ç níçÆuçkçÀç@hìj hçç[uçí. ³çç IçìvççbcçáUí YççjlççÇ³ç çÆJçcççvçí hçççÆkçÀmlççvççÇ #çíhçCççm$ççb®³çç

hçuu³ççlç

³çíCççj

vççnçÇlç

Flçkçw³çç

DçblçjçJçªvç IçámçKççíjçbJçj nuuçí ®ç{JçÓ uççiçuççÇ. jç@kçíÀì nuu³ççbyçjçíyçj®ç

uç{çT

çÆJçcççvççbvççÇ

IçámçKççíjçbJçj

pççíjoçj yçç@cyçnuuçínçÇ ®ç{çÆJçuçí. Flçkçw³çç Gb®ççÇJçªvç yçç@cyçnuuçí ®ç{çÆJçlççvçç JçÌcçççÆvçkçÀçbvçç JççN³çç®ççÇ yçouçlççÇ çÆoMçç lçmçí®ç G®®ç hçJç&lççÇ³ç #çí$ççcçOççÇuç nJçí®ççÇ Içvçlçç ³ççb®çç mççjçmççj çÆJç®ççj kçÀjçJçç uççiçlç nçílçç. sçíìçíMççÇ pçjçÇ ®çÓkçÀ PççuççÇ DçmçlççÇ lçjçÇ yçç@cyç çÆvçOçç&çÆjlç uç#³ççhçí#çç çÆkçÀl³çíkçÀ cçÌuç oÓj pççTvç hç[uçí Dçmçlçí. l³ççcçáUí Dç®çÓkçÀ

सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत yçç@cyçnuuçí kçÀjC³ççmççþçÇ ìuççíyçuç hççíçÆPçMççEvçiç çÆmççÆmìcç`®çç (pççÇ.hççÇ.Smç.) Jççhçj kçÀjC³ççmç ÒççjbYç Pççuçç. kçÀçjçÆiçuç #çí$ççlç nJççF& nuuçí ®ç{çÆJçlççvçç çÆcçjçpç 2000 çÆJçcççvç Dçl³çblç Ghç³ççíiççÇ þjuçí. 6 pçÓvçvçblçj uç{çT çÆJçcççvççbcçO³çí uçíPçj çÆkçÀjCççb®³çç çÆvçoxMççvçámççj yçç@cyçnuuçí ®ç{çÆJçC³çç®ççÇ ÒçCççuççÇ JççhçjC³ççlç DççuççÇ. l³çç®çí yçjí®ç HçÀç³çoí kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí Pççuçí. pçÓvç®³çç MçíJçì®³çç DççþJç[îççlç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbvççÇ lçáHçÀçvççÇ yçç@cyçnuuçí kçíÀuçí. hçjblçá ní l³ççb®çí uç#³ç ®çákçÀu³ççvçí YççjlççÇ³ç pçJççvç

Lççí[kçw³ççlç

Jçç®çuçí.

kçÀçjçÆiçuç


Mç$çÓJçj

Òçnçj

kçÀjC³ççmççþçÇ

YççjlççÇ³ç

nJççF&ouçç®³çç çÆJçcççvççbvççÇ 1050 G·çCçí kçíÀuççÇ. ìínUCççÇmççþçÇ 152 Jç Dçv³ç GçÆÎäçbmççþçÇ 24 G·çCçí

kçíÀuççÇ.

nJççF&ouçç®³çç

níçÆuçkçÀç@hìmç&vççÇ

2185

G·çCçí

kçíÀuççÇ.

pçKçcççÇ

pçJççvççbvçç

©iCççuç³ççlç nuççÆJçCçí lçmçí®ç ³çá×ÒçmçbiççbmççþçÇ ³çç níçÆuçkçÀç@hìmç&®çç Jççhçj kçÀjC³ççlç Dççuçç. çÆvç³çb$çCç jí<çíhçuççÇkçÀ[çÇuç kçÀçíCçl³ççnçÇ uç#³ççJçj nJççF&ouççvçí nuuçí ®ç{çÆJçuçí vççnçÇlç. Fuçíkçwì^ç@çÆvçkçÀ GhçkçÀjCççbÜçjç iççíhçvççÇ³ç cçççÆnlççÇ çÆcçUçÆJçC³çç®³çç Òç³çlvççlç nJççF&ouççuçç hçájímçí ³çMç Dççuçí vççnçÇ. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí mççlçl³ççvçí yçouçCççN³çç nJççcççvççlç cçççÆnlççÇ çÆcçUçÆJçC³ççmççþçÇ pççÇ Dçl³ççOçáçÆvçkçÀ GhçkçÀjCçí uççiçlççlç, l³ççb®ççÇ nJççF&ouççkçÀ[í kçÀcçlçjlçç nçílççÇ. kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç JçíUímç ³çç mçJç& Dç[®çCççRJçj cççlç kçÀjlççvçç SkçÀ iççíä uç#ççlç DççuççÇ kçÀçÇ, Gb®ç hçJç&lçjçpççÇ Dçmçuçíu³çç Yççiççlç nJççF&ouç Jç YçÓouç ³ççbvççÇ hçjmhçj mçnkçÀç³çç&vçí®ç kçÀçjJççF& hççj hçç[Cçí DççJçM³çkçÀ Dçmçlçí. DçMçç kçÀçjJççF&mççþçÇ

nJççF&ouç

çÆlçlçkçíÀ®ç

Dçl³ççOçáçÆvçkçÀ

yçvççÆJçCçí

DççJçM³çkçÀ

Dççní,

nçÇ

yççyçnçÇ

jçp³çkçÀl³çç¥vçç hçìuççÇ.


nJççF&ouççvçí

hççj

hçç[uçíu³çç

`Dçç@hçjíMçvç

éçílçmççiçj`cçOçÓvç

çÆMçkçÀç³çuçç

çÆcçUçuçíu³çç kçÀçnçÇ iççíäçÇ hçá{çÇuçÒçcççCçí nçíl³çç. G®®ç lçb$ç%ççvç Jç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ iççíhçvççÇ³ç cçççÆnlççÇ

mçbûçn

J³çJçmLçç

Jç

mççOçvççb®ççÇ

DççJçM³çkçÀlçç,

iççíhçvççÇ³ç

cçççÆnlççÇ®ççÇ

GÊçcç

ÒçkçÀçjí

oíJççCçIçíJççCç kçÀjCçí, Òçl³çíkçÀ mlçjçJçj YçÓouç Jç Jçç³çámçívçç ³ççb®³ççcçO³çí Jç ³ççíi³ç JçíUçÇ mçbhçkç&À Jnç³çuçç nJçç. ³çç iççíäçRhççmçÓvç yççíOç IçíTvç YççjlççÇ³ç uç
vççÌouç kçÀçjçÆiçuç ³çá×çojc³ççvç YççjlççÇ³ç vççÌouççvçí `Dçç@hçjíMçvç lçuçJççj` nçÇ cççínçÇcç jçyççÆJçuççÇ nçílççÇ. सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत kçÀçjçÆiçuç®çí ³çá× yçHçÀç&U ÒçoíMççlç mçáª Dçmçu³ççvçí Òçl³ç#ç jCçYçÓcççÇJçj YçÓouç Jç nJççF&ouçç®çí pçJççvç uç{lç Dçmçu³çç®çí çÆ®ç$ç çÆomçlç nçílçí. ³çç®ç mçácççjçmç YççjlççÇ³ç vççÌouççvçí oíMçç®³çç j#çCççLç& p³çç nçuç®ççuççÇ kçíÀu³çç l³ççkçÀ[í HçÀçj®ç kçÀcççÇ uç#ç içíuçí nçílçí. vççÌouçç®³çç mçlçkç&ÀlçícçáUí kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç YçÓouç Jç nJççF&ouççuçç KçÓhç®ç cçolç PççuççÇ. hçççÆkçÀmlççvççlççÇuç hççmçvççÇ ³çç MçnjçcçO³çí jç$ççÇ çÆJçcççvçí GlçjçÆJçC³çç®³çç nçuç®ççuççÇ®ççÇ cçççÆnlççÇ YççjlççÇ³ç vççÌouççuçç çÆcçUçuççÇ nçílççÇ. mççiçjçÇ nÎçÇlç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
kçÀcççb[vçí

ÜçjkçÀç

çÆkçÀvççN³ççJçjçÇuç

lçÌvççlççÇlç

Jçç{

kçíÀuççÇ.

içápçjçlç®³çç

çÆkçÀvççN³ççJçj

hçççÆkçÀmlççvçvçí kçÀçnçÇ oiççHçÀìkçÀç kçíÀu³ççmç l³ççuçç ®ççíKç GÊçj oíC³ççmççþçÇ ³çá×vççÌkçÀçb®çç cççíþç lççHçÀç lçíLçí lçÌvççlç kçÀjC³ççlç Dççuçç. Dçbocççvç-çÆvçkçÀçíyççj ³çíLçí vççÌouç Jç YçÓouçç®ççÇ SkçÀ mçb³çáÊçÀ kçÀJçç³çlç hççj hç[uççÇ. `DçbiççJçj ³ççuç lçj çEMçiççJçj IçíT` Dçmçç FMççjç hçççÆkçÀmlççvçuçç oíC³ççmççþçÇ®ç vççÌouççvçí ³çç kçÀJçç³çlççÇ kçíÀu³çç nçíl³çç. Dççblçjjçä^çÇ³ç mççÇcçíJçj hçççÆkçÀmlççvçvçí lççíHçÀçb®ççÇ cççí®çxyçboçÇ kçáÀþí kçáÀþí kçíÀuççÇ Dççní ní MççíOçÓvç kçÀç{C³ççmççþçÇ YçÓouççkçÀ[í vççÌouççvçí kçÀçnçÇ çÆJççÆMçä GhçkçÀjCçí hççþçÆJçuççÇ. içápçjçlçcçOççÇ} vççÆuç³çç ³çíLçÓvç vççÌouççvçí mçbhçÓCç& hççÆ½çcç çÆkçÀvççN³ççJçj uç#ç þíJçC³ççmççþçÇ çÆJçMçí<ç ³ççípçvçç kçÀç³çç&çÆvJçlç kçíÀuççÇ.

YçÓouç, vççÌouç, nJççF&ouç ³ççb®³çç ³ççíi³ç mçcçvJç³ççlçÓvç kçÀçjçÆiçuç ³çá× çEpçkçÀuçí içíuçí. nç çÆJçpç³ç mççcçÓçÆnkçÀ nçílçç,

lççí

J³ççÆÊçÀkçWÀçÆêlç

Pççuçç

vççnçÇ

ní

oíMçç®³çç

Yçu³ççmççþçÇ GÊçcç Iç[uçí!

सकलन आण



मखय प)ष


१० प क%सत नच पळपटप kçÀçjçÆiçuçcçO³çí

Yççjlççvçí

hçççÆkçÀmlççvçuçç Yççjlç

Jç

Dçnçíjç$ç

Dçç¬çÀcçkçÀlçç

yçmçÓ

mçbhçkç&À

Jçç{çÆJçu³ççvçblçj mçjkçÀçjçbMççÇ Dççní,

cçbçÆ$çcçb[Uç®³çç

mçáj#çç

pçÓvç®³çç çÆyçuç

DçìuççÆyçnçjçÇ

l³çç®ççÇ

Oçiç

uççiçuççÇ. ³çç ³çá×çojc³ççvç

mççOçÓvç

yçÌþkçÀçbcçOçÓvç®ç jçä^çO³ç#ç

kçÀçjJçç³ççblççÇuç

hçççÆkçÀmlççvç®³çç

kçWÀêçÇ³ç mççuççÇ

uç
DçMççÇnçÇ

Dççcnçuçç

kçÀUuçíuççÇ

cçO³ççmç

DçcçíçÆjkçíÀ®çí

çEkçwuçìvç

³ççbvççÇ

Jççpçhçí³ççÇ

lçmçí®ç

DçcçíçÆjkçÀç cçççÆnlççÇ mççÆcçlççÇ®³çç nçílççÇ.

1999

lçlkçÀçuççÇvç hçblçÒçOççvç vçJççpç

MçjçÇHçÀ

³ççb®³ççmçcçJçílç DçvçíkçÀoç oÓjOJçvççÇJçªvç mçbJçço mççOçuçíuçç nçílçç. hçççÆkçÀmlççvç®çí lçlkçÀçuççÇvç uç
hçççÆkçÀmlççvç®çí hçjjçä^ cçb$ççÇ mçjlççpç DçPççÇPç ³ççb®³çç DçmçHçÀuç Yççjlç oçÌN³ççvçblçj kçÀçjçÆiçuç ³çá× सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत mçbhççÆJçC³ççmççþçÇ hçççÆkçÀmlççvç mçjkçÀçj kçÀçnçÇ JçíiçUç hç³çç&³ç MççíOçÓ uççiçuçí nçílçí. kçÀçjçÆiçuç ³çá× uçJçkçÀjçlç uçJçkçÀj mçbhççJçí, DçMççÇ®ç Dççcç®ççÇ F®sç nçílççÇ, Dçmçí vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ cnìuçí nçílçí. DççhçCç çEkçwuçìvç ³ççbvçç kçÀç Yçíìlç vççnçÇ lçmçí®ç kçÀçjçÆiçuç ³çá× mçbhççJçí cnCçÓvç hçá{çkçÀçj IçíC³ççmççþçÇ çEkçwuçìvç ³ççbvçç GÐçáÊçÀ kçÀç kçÀjçÇlç vççnçÇ, Dçmçí hçjJçíPç cçáMçj&HçÀ ³ççbvççÇ vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvçç l³çç JçíUçÇ çÆJç®ççjuçí nçílçí. çÆyçuç çEkçwuçìvç ³ççb®çí çÆJçMçí<ç mçnç³³çkçÀ lçmçí®ç oçÆ#çCç DçççÆMç³ççmçboYçç&lççÇuç çÆJçYççiçç®çí JççÆjÿ mçb®ççuçkçÀ ¬çÀámç çÆj[íumç ³ççbvççÇ SkçÀç çÆþkçÀçCççÇ çÆuçnÓvç þíJçuçí Dççní kçÀçÇ, 1999 ®³çç pçÓvç cççÆnv³çç®³çç DçKçíjçÇmç kçÀçjçÆiçuçÒçMvççÇ hçççÆkçÀmlççvç®ççÇ yççpçÓ I³ççJççÇ cnCçÓvç vçJççpç MçjçÇHçÀ çÆyçuç çEkçwuçìvç ³ççb®³çç JççjbJççj çÆJçvçJçC³çç kçÀjçÇlç nçílçí.

2 pçáuçÌ 1999 jçípççÇ çÆyçuç çEkçwuçìvç ³ççb®³ççMççÇ vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ oÓjOJçvççÇJçªvç ÒçoçÇIç& ®ç®çç& kçíÀuççÇ. kçÀçjçÆiçuç ³çá× mçbhççÆJçC³ççmççþçÇ uçJçkçÀjçlç uçJçkçÀj lççí[içç kçÀç{C³ççlç hçá{çkçÀçj I³ççJçç, DçMççÇ içU çEkçwuçìvç ³ççbvçç IççuçC³ççlç DççuççÇ. ³çç ®ç®çxlççÇuç mçkçÀçjçlcçkçÀlçç hççnÓvç DççhçCç oámçN³çç®ç çÆoJçMççÇ Jçç@çEMçiìvçuçç ³çç³çuçç lç³ççj Dçmçu³çç®çínçÇ MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ çEkçwuçìvç ³ççbvçç mççbçÆiçlçuçí. hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ YççjlççÇ³ç nÎçÇlçÓvç cççIççjçÇ çÆHçÀjuçí hçççÆnpçí lçmçí®ç kçÀçMcççÇj ÒçMvç mççí[çÆJçC³ççmççþçÇ nmlç#çíhç kçÀjC³ççmç DçcçíçÆjkçÀç lç³ççj vççnçÇ, ³çç oçívç iççíäçÇ O³ççvççlç IçíTvç®ç lçácnçÇ Jçç@çEMçiìvçuçç ³çç, Dçmçí çEkçwuçìvç ³ççbvççÇ MçjçÇHçÀ ³ççbvçç þçcçhçCçí yçpççJçuçí nçílçí. l³ççJçj MçjçÇHçÀ çEkçwuçìvçvçç cnCççuçí kçÀçÇ, cççÇ 4 pçáuçÌ 1999 ³çç çÆoJçMççÇ DçcçíçÆjkçíÀ®³çç oçÌN³ççJçj ³çílç Dççní.

vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççb®³çç ³çç DçcçíçÆjkçíÀ®³çç oçÌN³çç®³çç hçÓJç&mçbO³çíuçç hçççÆkçÀmlççvççÇ cçbçÆ$çcçb[Uç®³çç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ mççÆcçlççÇvçí SkçÀç yçÌþkçÀçÇojc³ççvç kçÀçnçÇ çÆvçCç&³ç Içílçuçí. ³çç yçÌþkçÀçÇuçç hçjJçíPç cçáMçj&HçÀ nínçÇ GhççÆmLçlç nçílçí. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí IçámçKççíjçÇ kçíÀuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçb®çç yççÇcççí[ kçÀjC³ççmççþçÇ Yççjlççvçí Jçç³çáJçíiççvçí nçuç®ççuççÇ kçíÀu³çç nçíl³çç . l³çç®çç Òç®çb[ oyççJç hçççÆkçÀmlççvçJçj ³çíCçí mççnçÆpçkçÀ®ç nçílçí. Dççblçjjçä^çÇ³ç mlçjçJçj hçççÆkçÀmlççvç SkçÀìç hç[uçç nçílçç. ³çç®ç mçácççjçmç çÆyçuç çEkçwuçìvç ³ççbvççÇ DçìuççÆyçnçjçÇ Jççpçhçí³ççÇ ³ççb®³ççMççÇ oÓjOJçvççÇJçªvç ®ç®çç& kçíÀuççÇ. ®ç®çxkçÀçÆjlçç DçcçíçÆjkçíÀuçç ³çíC³ççmççþçÇ Jççpçhçí³ççR®çí cçvç JçUçÆJçC³çç®çç çEkçwuçìvç ³ççbvççÇ hçájíhçÓj Òç³çlvç kçíÀuçç. hçCç Jççpçhçí³ççÇ l³ççbvçç yçOçuçí vççnçÇlç.

4 pçáuçÌ 1999 jçípççÇ Jçç@çEMçiìvç ³çíLççÇuç yuçí³çj nçTmç ³çíLçí çÆyçuç çEkçwuçìvç Jç vçJççpç MçjçÇHçÀ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ³ççb®³ççlççÇuç ®ç®çxuçç ÒççjbYç Pççuçç. ³çç ®ç®çx®³çç 24 lççmç DççOççÇ®ç YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuç

³çá×ç®³çç

kçÀçUçlç

DçCçáyçç@cyç®çç

Jççhçj

kçÀjC³çç®³çç

Oçcçkçw³çç

vçJççpç

MçjçÇHçÀ

Jç

hçççÆkçÀmlççvç®çí hçjjçä^ mççÆ®çJç MçcçMçço Dçncço ³ççbvççÇ JççjbJççj Yççjlççuçç çÆou³çç nçíl³çç. çÆnuçç hçJç&lçjçpççÇcçOççÇuç lçÌvççlç kçíÀuçíu³çç lççíHçÀç lçmçí®ç Òç#çíhçCççm$ç Òç#çíhçCçmLçUç®ççÇ [çiç[ápççÇ hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç cççju³çç içíuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçb®³çç [ç³çN³çç Jç J³ççÆÊçÀiçlç hç$çí YççjlççÇ³ç pçJççvççbkçÀ[í DçmçÓvç ní Dçç¬çÀcçCç kçÀççÆMcçjçÇ mJççlçb$³ç mçÌçÆvçkçÀçbvççÇ kçíÀuçí Dçmçu³çç®çç oáìhhççÇ Òç®ççj Dççlçç lçjçÇ hçççÆkçÀmlççvçvçí LççbyççÆJçuçç hçççÆnpçí, Dçmçç FMççjç YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत cççÇ Jç hçblçÒçOççvç DçìuççÆyçnçjçÇ Jççpçhçí³ççÇ DçMçç çÆlçIççb®ççÇ®ç hçblçÒçOççvççb®³çç çÆvçJççmçmLççvççÇ SkçÀ yçÌþkçÀ PççuççÇ. çÆvç³çb$çCç jí<çíhç³ç¥lç cççIççjçÇ pççC³ççmç hçççÆkçÀmlççvç lç³ççj Pççuçç Dçmçu³çç®çí Jççpçhçí³ççRvççÇ cçuçç mççbçÆiçlçuçí. l³ççbvçç ³çç Iç[çcççí[çÇJçj cççPççÇ ÒççÆlççÆ¬çÀ³çç nJççÇ nçílççÇ. l³ççJçj cççPççÇ uçiçí®ç®ççÇ ÒççÆlççÆ¬çÀ³çç DçMççÇ nçílççÇ kçÀçÇ, hçççÆkçÀmlççvç hçávnç çÆvç³çb$çCç jí<çíhç³ç¥lç cççIççjçÇ hçjlçç³çuçç lç³ççj Pççu³ççvçí uçiçí®ç ³çá× LççbyçJççJçí, Dçmçç çÆvçCç&³ç Içílçç ³çíCççj vççnçÇ. YççjlççÇ³ç uç
8 pçáuçÌuçç cçuçç hçávnç hçblçÒçOççvççb®³çç çÆvçJççmçmLççvççÇ yççíuçççÆJçC³ççlç Dççuçí. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí Içámçuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçb®çç mçHçÀç³çç kçÀjç³çuçç çÆkçÀlççÇ çÆoJçmç uççiçlççÇuç, Dçmçç ÒçMvç cçuçç hçblçÒçOççvççbvççÇ çÆJç®ççjuçç. nçÇ kçÀçjJççF& hççj hçç[ç³çuçç Dçboçpçí lççÇvç DççþJç[í uççiçlççÇuç. kçÀçjçÆiçuç ³çá×çuçç hçççÆkçÀmlççvçvçí ÒççjbYç kçíÀuçç Dççní. l³ççcçáUí ³çç ³çá×çlç kçÀcççÇlç kçÀcççÇ YççjlççÇ³ç pçJççvç cççjuçí pççlççÇuç DçMçç®ç hç×lççÇvçí uç{Cçí DççJçM³çkçÀ Dççní, nçÇ yççyç hçblçÒçOççvç Jççpçhçí³ççRvçç cççÇ hçìJçÓvç çÆouççÇ. çÆvç³çb$çCç jí<çç hççj vç kçÀjlçç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíjçbvçç cççIççjçÇ hçjlççÆJçC³çç®çí DççJnçvç YççjlççÇ³ç uç
9 pçáuçÌ jçípççÇ YççjlççÇ³ç [çÇ. pççÇ. Scç. Dççí.vçí hçççÆkçÀmlççvççlççÇuç Dççhçu³çç mçcçkçÀ#ç DççÆOçkçÀçN³ççbMççÇ ³çç mçJç& Iç[çcççí[çRyççyçlç ®ç®çç& kçíÀuççÇ. l³ççvçblçj yçjçÇ®ç YçJçlççÇ vç YçJçlççÇ nçíTvç 12 lçí 15 pçáuçÌojc³ççvç cçMkçÀçílçÓvç, 14-15 pçáuçÌojc³ççvç êçmçcçOçÓvç Jç 15-16 pçáuçÌuçç yçìççÆuçkçÀ #çí$ççlçÓvç hçççÆkçÀmlççvççÇ IçámçKççíj mçÌçÆvçkçÀ cççIççjçÇ hçjlçÓ uççiçuçí. SkçÀç yççpçÓuçç hçççÆkçÀmlççvçuçç hçUlçç YçáF& Lççí[çÇ PççuçíuççÇ Dçmçlççvçç Yççjlççlç cçáK³ç çÆvçJç[CçÓkçÀ Dçç³çáÊçÀ Scç. Smç. çÆiçuç ³ççbvççÇ DççiççcççÇ uççíkçÀmçYçç çÆvçJç[CçákçÀçRmççþçÇ 11 pçáuçÌ 1999 jçípççÇ DçO³ççoíMç pççjçÇ kçíÀuçç. l³ççcçáUí oíMççlççÇuç jçpçkçÀçÇ³ç çÆmLçlççÇ®çç vçÓj DççÆOçkçÀ®ç hççuçìuçç.

सकलन आण



मखय प)ष


११ अ

यधद च लनरEधद धमक%

}çnçíjcçO³çí HçíÀyçÏáJççjçÇ 1999 mççuççÇ Pççuçíu³çç SíçÆlçnççÆmçkçÀ YçíìçÇlç Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvç®çí lçlkçÀçuççÇvç

hçblçÒçOççvç

Dçvçá¬çÀcçí

DçìuççÆyçnçjçÇ Jççpçhçí³ççÇ Jç vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççb®³ççlç çÆJççÆJçOç cçáÎîççbJçj ®ç®çç& PççuççÇ nçílççÇ. l³ççlç Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvç ³çç oçívnçÇ

`DçCJçm$çOççjçÇ`

oíMççbvççÇ

hçjmhçjçblççÇuç mçbIç<ç& ìçUuçç hçççÆnpçí, ³çç cçáÎîççJçj SkçÀcçlç Pççuçí nçílçí. çÆmçcçuçç kçÀjçjç®çí ³ççíi³ç hç×lççÇvçí hççuçvç kçÀjCçí lçmçí®ç pçccçÓ-kçÀçMcççÇjmççÆnlç mçJç& ÒçMvççbJçj ³ççíi³ç lççí[içç kçÀç{C³ççmççþçÇ mçáª Dçmçuçíu³çç Òç³çlvççbvçç DççCçKççÇ Jçíiç DççCçCçí; ³çç iççíäçRJçjnçÇ oçívnçÇ oíMççb®³çç hçblçÒçOççvççb®ççÇ ³çç ®ç®çxlç mçncçlççÇ PççuççÇ nçílççÇ.

hçççÆkçÀmlççvçcçO³çí DçOçÓvçcçOçÓvç ùççíkçÀMççnçÇ` lçÊJççJçj DççOçççÆjlç mçjkçÀçj mçÊçíJçj ³çílç Dçmçlçí, hçCç lçjçÇoíKççÇuç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ OççíjCç, DçCJçm$ççb®ççÇ çÆvçç|cçlççÇ, uç
kçÀçjçÆiçuçJçj Dçç¬çÀcçCç

kçÀjC³çç®ççÇ ³ççípçvçç hçççÆkçÀmlççvçvçí lç³ççj kçÀjC³ççlç l³çç

oíMççkçÀ[í

Dçmçuçíu³çç DçCJçm$çmçppçlçívçí yçjç®ç cççíþç DççOççj çÆcçUçuçç nçílçç. kçÀçjçÆiçuçhçájl³çç cç³çç&çÆolç Dçmçuçíu³çç mçbIç<çç&®çí ªhççblçj J³ççhçkçÀ ³çá×çcçO³çí kçíÀJnçnçÇ nçíT MçkçÀuçí Dçmçlçí. lçmçí nçíT vç³çí ³ççmççþçÇ YççjlççJçj DçCçáyçç@cyç nuuçç kçÀjCçí nç MçíJçì®çç hç³çç&³ç hçççÆkçÀmlççvçkçÀ[í çÆMçuuçkçÀ nçílçç. Dççhçu³ççkçÀ[í DçCçáyçç@cyç Dççní ³çç SkçÀç®ç iççíäçÇhçç³ççÇ hçjJçíPç cçáMçj&HçÀ ³ççb®³çç vçílç=lJççKççuççÇuç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत Yççjlç Dççhçu³çççÆJç©× hççjbhççÆjkçÀ hç×lççÇvçí ³çá× hçákçÀçjCççj vççnçÇ DçMççÇ DçìkçÀU hçççÆkçÀmlççvçvçí cçvççlç yççbOçuççÇ nçílççÇ. Dççblçjjçä^çÇ³ç mççÇcçç Dççíuççb[Óvç Yççjlççvçí hçççÆkçÀmlççvçJçj nuuççyççíuç kçíÀuçç®ç lçj l³ççcçáUí YççÆJç<³ççlç nçíCççN³çç hççÆjCççcççb®ççÇ pçyççyçoçjçÇ YççjlççJçj®ç jçnçÇuç, Dçmçí mçÓ®çkçÀ çÆJçOççvç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççb®çí cçvç JçUJçÓvç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
26 cçí 1999 jçípççÇ hçççÆkçÀmlççvç®³çç [çÇ. pççÇ. Scç. Dççí. vçí YççjlççÇ³ç nÎçÇlç®ç YççjlççÇ³ç uç{çT çÆJçcççvççbvççÇ ®ç{çÆJçuçíu³çç nuu³ççcççiç®çí F&çÆhmçlç pççCçÓvç IçíC³çç®çç Òç³çlvç kçíÀuçç. hçççÆkçÀmlççvç®³çç uç
l³çç®³çç oámçN³çç®ç çÆoJçMççÇ cnCçpçí 27 cçí jçípççÇ kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç hççéç&YçÓcççÇJçj hçççÆkçÀmlççvç®çí hçblçÒçOççvç

vçJççpç

MçjçÇHçÀ

³ççbvççÇ

hççÆnu³ççboç®ç

DçCJçm$ç

mçppçlçímçboYçç&lççÇuç

cçáÎç

sí[uçç.

Mç$çÓjçä^çvçí Dçç¬çÀcçCç kçíÀuçí®ç lçj DççcnçÇ JçíUÒçmçbiççÇ DçCJçm$ççbvççÇnçÇ nuuçç kçÀª, DçMççÇ DçÒçl³ç#ç OçcçkçÀçÇ Yççjlççuçç vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ çÆouççÇ. DçCJçm$çmçppç Dçmçu³ççvçí hçççÆkçÀmlççvççÇ pçvçlçíuçç Dççlçç mJçlç:®³çç mçbj#çCçç®ççÇ kçÀçUpççÇ Jççìlç vççnçÇ, Dçmçí yçíOç[kçÀ çÆJçOççvçnçÇ vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ kçíÀuçíuçí nçílçí. ní `FMççjçW FMççjçW cçW` mçáª Dçmçlççvçç®ç vçJççpç µçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ Dççhçuçí hçjjçä^cçb$ççÇ mçjlççpç DçPççÇPç ³ççbvçç Yççjlçç®³çç oçÌN³ççJçj lççlç[çÇvçí hççþçÆJçC³çç®çç ÒçmlççJçnçÇ OçÓlç&hçCçí सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत cççb[uçç. YççjlççJçj JçíUÒçmçbiççÇ DçCJçm$çnuuççnçÇ ®ç{çÆJçuçç pççF&uç, DçMççÇ OçcçkçÀçÇ hçççÆkçÀmlççvçvçí oámçN³ççboç çÆouççÇ. lççí çÆoJçmç nçílçç 31 cçí 1999 ®çç. uççnçíj kçÀjçjçlççÇuç Mçm$ççm$ççb®³çç JççhçjçmçboYçç&lççÇuç kçÀuçcççJçj [çíUmçhçCçí mçnçÇ kçÀjCççjí hçççÆkçÀmlççvç®çí çÆJçoíMç mççÆ®çJç MçcçMçço Dçncço

³ççbvççÇnçÇ

Dçç[Óvç

Dçç[Óvç

yççíuçlççvçç

Yççjlççuçç

FMççjç

çÆouçç

kçÀçÇ,

hçççÆkçÀmlççvç

mJçmçbj#çCççmççþçÇ kçÀçíCçl³ççnçÇ ÒçkçÀçj®³çç Mçm$çç®çç Jççhçj kçÀª MçkçÀlççí!

hççíKçjCç- 2 Jç ®çiççF& ³çíLçí Iç[çÆJçC³ççlç Dççuçíu³çç DçCçámHçÀçíìçvçblçjnçÇ Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvçvçí Dççhçu³çç mçbj#çCççmççþçÇ kçÀçíCçl³ççnçÇ mJçªhçç®ççÇ þçímç DçCJçm$ç jCçvççÇlççÇ lç³ççj kçíÀuçíuççÇ vçJnlççÇ, nçÇ JçmlçáçÆmLçlççÇ Dççní. 1999 mççuç®³çç pçÓvç cççÆnv³çç®³çç cçO³ççuçç lççíÊççíçEuçiç çÆMçKçjçJçªvç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvçç námçkçÀçJçÓvç uççJçC³ççmççþçÇ YççjlççÇ³ç uç
Dççblçjjçä^çÇ³ç

mlçjçJçªvç

hçççÆkçÀmlççvç®çç

mçJç&$ç

çÆvç<çíOç

nçíT

uççiçuçç.

kçÀçjçÆiçuçcçOçÓvç

hçççÆkçÀmlççvçvçí Dççhçuçí mçÌv³ç cççiçí I³ççJçí ³ççmççþçÇ oyççJç Jçç{ç³çuçç uççiçuçç. DçcçíçÆjkçíÀ®çí DçO³ç#ç çÆyçuç çEkçwuçìvç ³ççb®³ççMççÇ Pççuçíu³çç ®ç®çxvçblçj 4 pçáuçÌ 1999 jçípççÇ kçÀçjçÆiçuçcçOçÓvç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌv³ç cççIççjçÇ yççíuçççÆJçC³çç®çç çÆvçCç&³ç vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ Içílçuçç. DçLçç&lç lççíhç³ç¥lç YççjlççÇ³ç pçJççvççbvççÇ YççÇcçhçjç¬çÀcç kçÀªvç êçmç, kçÀçjçÆiçuç, yçìççÆuçkçÀcçO³çí IçámçKççíjçÇ kçíÀuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌçÆvçkçÀçbvçç pçJçUpçJçU vççcçMçí<ç kçíÀuçíuçí nçílçí. vçJççpç MçjçÇHçÀ ³ççbvççÇ hçççÆkçÀmlççvççÇ mçÌv³ççuçç cççIççjçÇ yççíuççJçÓvç J³ççhçkçÀ ³çá× ìçUu³çç®ççÇ SkçÀlçHçÀça MçíKççÇ çÆcçjJçuççÇ DçmçuççÇ lçjçÇ Yççjlççvçí kçÀçjçÆiçuçcçO³çí kçíÀuçíuçç mçhçMçíuç hçjçYçJç hçççÆkçÀmlççvç®³çç kçÀhççUçJçj DçéçlLççc³çç®ççÇ YçUYçUlççÇ pçKçcç þíJçÓvç içíuçç, ní mççbiçç³çuçç vçkçÀçí®ç.

kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç DççOççÇ jçCçç YççÇcçoíJççÇ Lççì Jç vçblçj jCçsçí[oçmç, Dçmçç mJçlç:®çç `DçJçlççj` kçÀªvç Içílçuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvç®³çç DçCJçm$ç #çcçlçíyççyçlçnçÇ ÒçMvççÆ®çvn çÆvçcçç&Cç nçíCçí mççnçÆpçkçÀ®ç सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत nçílçí. kçÀçjçÆiçuç®³çç hççéç&YçÓcççÇJçj Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvçcçO³çí Kçjí®ç DçCçá³çá× sí[uçí içíuçí Dçmçlçí kçÀç? cççPçí cçlç Dçmçí Dççní kçÀçÇ, hççÆ½çcççÇ mççÇcçíJçj YççjlççÇ³ç mçÌv³ççvçí kçíÀuçíuççÇ pçcçJççpçcçJç lçj çÆìuçç hçJç&lçjçpççÇ Yççiççlç hçççÆkçÀmlççvççÇ uç
Dçmçu³ççvçí®ç mçbYççJ³ç DçCçá³çá× jçíKçC³çç®çí Òç³çlvç

mçáª

Dçmçu³çç®³çç ®ç®çxuçç

ÒçmççjcççO³çcççbkçÀ[Óvç nJçç çÆcçUçuççÇ.

hçççÆkçÀmlççvçvçí YççjlççJçj DçCçáyçç@cyç nuuçç kçíÀuçç Dçmçlçç lçj Yççjlçç®ççÇ ÒççÆlççÆ¬çÀ³çç kçÀç³ç DçmçlççÇ, ³çç ÒçMvççJçj cççPçí GÊçj Dçmçí Dççní kçÀçÇ, 1947-48, 1965, 1971 ³çç ³çá×çblç Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvçvçí çÆJç®ççjhçÓJç&kçÀ hçjmhçjçb®³çç vççiçjçÇ Jçml³çç Jç DççÌÐççíçÆiçkçÀ kçWÀêçbJçj nuuçí ®ç{çÆJçuçíuçí vçJnlçí. 1990 ®³çç oMçkçÀçlç Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvçuçç DçCçáMçÊçÀçÇ®çí mççcçL³ç& hçájlçí kçÀUÓvç ®çákçÀuçí nçílçí. oçívnçÇ oíMççbvççÇ DçCçá®çç®çC³çç kçíÀu³ççvçblçjnçÇ DçCJçm$ççb®³çç çÆJçOJçbmçkçÀlçí®çí ®çìkçíÀ kçÀçíCççuçç®ç yçmçÓ vç³çílç Dçmçç®ç kçÀuç Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvç®çç jççÆnuçíuçç Dççní. Yççjlççlç uççíkçÀMççnçÇ mçjkçÀçj DççÆmlçlJççlç Dçmçu³ççvçí ³çíLççÇuç DçCçákçÀç³ç&¬çÀcçç®ççÇ mçÓ$çí pçyççyçoçj cçb[UçR®³çç nçlççlç Dççnílç. hçççÆkçÀmlççvçvçí DççpçJçj lçjçÇ DçCçákçÀç³ç&¬çÀcç pçyççyçoçjçÇvçí jçyççÆJçuçç Dççní, hçCç lçíLçí uç
सकलन आण



मखय प)ष


१२ णजडFन लढणय च लनध रE Òçl³çíkçÀ

uç
Òç³çlvçMççÇuç

Dçmçlççí.

Dççhçu³çç 1997

kçÀç³ç&kçÀç}çcçO³çí cçO³çí

uç
uç
DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCç mçÓ$çí

JnçJçí

mJççÇkçÀçju³ççvçblçj

³ççmççþçÇ cççP³ççhçá{í

DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCçç®çí ní®ç O³çí³ç nçílçí. mçMçm$ç mçívççouççb®³çç DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCççcçO³çí

³çílç

Dçmçuçíuçí

Dç[LçUí

oÓj

kçÀjC³ççmççþçÇ DççpçJçj kçÀOççÇnçÇ ÒçYççJççÇ Òç³çlvç Pççuçíuçí vççnçÇlç. vçJççÇvç mçbj#çCçmççcçûççÇ çÆJçkçÀlç IçíC³ççmççþçÇ hçájímçç çÆvçOççÇ vç çÆcçUCçí, kçÀçUçvçáªhç DççOçáçÆvçkçÀ Mçm$ççm$çí mçÌv³çç®³çç

lççHçw³ççlç

mççcççÇuç

vç

nçíCçí-

³ççbmççjK³çç

mçcçm³çç GodYçJçlç®ç Dçmçlççlç. l³ççlçnçÇ Mçm$ççm$çí KçjíoçÇ kçÀjC³çç®ççÇ ÒççÆ¬çÀ³çç Dçl³çblç içáblççiçáblççÇ®ççÇ Dçmçu³ççvçí lçmçí®ç ³çç J³çJçnçjçbcçO³çí jçpçkçÀçÇ³ç hç#ççb®çç nçíCççjç nmlç#çíhç hççnlçç mçÌv³çouççb®³çç DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCççlç çÆkçÀlççÇ ÌççíìçUí` nçílç DçmçlççÇuç, ³çç®çç Dçboçpç kçÀçíCççuççnçÇ ³çíT MçkçÀlççí.

1990 ®³çç oMçkçÀçcçO³çí hçjoíMççÇ ®çuçvçç®çç lçáìJç[ç lçmçí®ç vççpçÓkçÀ yçvçuçíuççÇ Dççç|LçkçÀ çÆmLçlççÇ ³ççcçáUí mçbj#çCç ouççmççþçÇ KçjíoçÇ kçíÀu³çç pççCççN³çç Mçm$ççm$çí Jç GhçkçÀjCççb®³çç ÒçcççCççlç kçÀçnçÇMççÇ Içì PççuççÇ. 1987-88 cçO³çí mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ mççcçûççÇ çÆJçkçÀlç IçíC³ççmççþçÇ Dçmçuçíu³çç çÆvçOççÇlç jçä^çÇ³ç þçíkçÀU GlhçVçç®³çç lçáuçvçílç 3.59 ìkçwkçíÀ FlçkçÀçÇ Içì PççuççÇ. 1997-98 cçO³çí ³çç çÆvçOççÇ®çí ÒçcççCç 2.31 ìkçwkçw³ççbhç³ç¥lç KççuççÇ Içmçjuçí. 1991-92 mççuççÇ lç³ççj kçíÀuçíuççÇ DççþJççÇ mçbj#çCç ³ççípçvçç çÆvçJJçU kçÀçiçoçJçj®ç jççÆnuççÇ. ³çç ³ççípçvçíuçç kç@ÀçÆyçvçíì mçáj#çç mççÆcçlççÇvçí kçÀOççÇnçÇ cçbpçájçÇ çÆouççÇ vççnçÇ. l³ççcçáUí GhçuçyOç mççþîççhçÌkçÀçÇ 70 lçí 80 ìkçwkçíÀ nl³ççjí, oçªiççíUç ³çáçÆvçìcçO³çí þíJçÓvç, Gjuçíuçí mçççÆnl³ç ³çá×çmççþçÇ yççpçÓuçç jçKçÓvç þíJçCçí Dçmçç hççÆjhççþ YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत 1987-88 cçO³çí YççjlççÇ³ç YçÓouççJçj 16,384 kçÀçíìçÇ ©hç³çí Kç®ç& kçÀjC³ççlç Dççuçí nçílçí. mçbj#çCç lçmçí®ç Dçv³ç MççmçkçÀçÇ³ç Kç®ç& kçíÀu³ççvçblçj DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCççmççþçÇ YçÓouçç®³çç nçlççlç HçÀÊçÀ 2.30 kçÀçíìçÇ ©hç³çí®ç Gjuçí. cnCçpçí SkçÓÀCç jkçÀcçí®³çç 1.4 ìkçwkçíÀ FlçkçÀç®ç çÆvçOççÇ içbiççpçUçÇlç Gjuçç nçílçç. DçMçç J³çmlç iççÆCçlççcçáUí YççjlççÇ³ç uç
20 Dçç@kçwìçíyçj 1997 jçípççÇ vçJççÇ çÆouuççÇ ³çíLçí Dçç³ççíçÆpçuçíu³çç kçÀcççb[jçb®³çç mçb³çáÊçÀ mçbcçíuçvççlç hçblçÒçOççvç DçìuççÆyçnçjçÇ Jççpçhçí³ççÇ lçmçí®ç kç@ÀçÆyçvçíì mçáj#çç mççÆcçlççÇ®çí mçom³çnçÇ GhççÆmLçlç nçílçí. ³çç mçbcçíuçvççlç yççíuçlççvçç cççÇ cnìuçí nçílçí kçÀçÇ, mçbj#çCç DçLç&mçbkçÀuhççlççÇuç lçjlçáoçRcçO³çí Jç<çç&iççÆCçkçÀ Içì®ç nçílç DçmçÓvç, YçÓouççkçÀ[í DçmçuçíuççÇ nl³ççjí, oçªiççíUç, GhçkçÀjCçí ³ççb®çínçÇ ÒçcççCç kçÀcççÇ kçÀcççÇ nçílç Dççní. DççÆlççÆjÊçÀ mççcçûççÇ GhçuçyOç vçmçu³ççvçí DççOççÇ®³çç®ç iççíäçRJçj mçO³çç kçÀçcç YççiçJçuçí pççlç Dççní.

cçnÊJçhçÓCç& nl³ççjí Jç GhçkçÀjCççb®çç mçácççjí lççÇvç çÆhç{îççbhç³ç¥lç cnCçpçí 25 lçí 30 Jç<çx hçájíuç FlçkçÀç mçb®ç³ç kçÀjç³çuçç nJçç, ³çç çÆmç×çblççlçÓvç YçÓouç kçÀçcç kçÀjçÇlç Dçmçlçí. çÆJçÊççÇ³ç çÆmLçlççÇ lçmçí®ç Jçlç&cççvç hççÆjçÆmLçlççÇ ³ççb®çç cçíU IççuçC³ççmççþçÇ Dçmçç mçb®ç³ç kçÀjCçí DççJçM³çkçÀ Dçmçlçí. 1998 cçO³çí YçÓouççkçÀ[í DçmçuçíuççÇ yçnálççbMç FvÒçÀbìçÇ GhçkçÀjCçí nçÇ 1960-70 ®³çç oMçkçÀçlç yçvççÆJçuçíuççÇ nçílççÇ. 30 yçìççÆuç³çvç mçcççJçíMç Dçmçuçíu³çç jçä^çÇ³ç jç³çHçÀumçkçÀ[ínçÇ vçJççÇ nl³ççjí, GhçkçÀjCçí vçJnlççÇ. pçccçÓ- kçÀçMcççÇjcçO³çí onMçlçJççÐççbMççÇ cçákçÀçyçuçç kçÀjçÇlç Dçmçuçíu³çç jçä^çÇ³ç jç³çHçÀumç®³çç pçJççvççbvçç Mçm$ççm$çí Jç GhçkçÀjCççb®çç hçájJçþç YçÓouçç®³çç Yççb[çjçlçÓvç kçÀjC³ççlç ³çílç Dçmçí. jçä^çÇ³ç jç³çHçÀumçkçÀ[í DççOçáçÆvçkçÀ Mçm$ççm$çí pçJçUhççmç vçJnlççÇ®ç. Lççí[ímçí jCçiçç[í, uç
1998 mççuççÇ Dçç@kçwìçíyçj cççÆnv³ççlç cçuçç hçblçÒçOççvç Jç kç@ÀçÆyçvçíì mçáj#çç mççÆcçlççÇ®³çç mçom³ççbmçcççíj çÆJç®ççj J³çÊçÀ kçÀjC³çç®ççÇ mçbOççÇ çÆcçUçuççÇ. l³ççlç cççÇ cnìuçí kçÀçÇ, YçÓouçç®³çç oíKçYççuççÇmççþçÇ Dçmçuçíu³çç Jççç|<çkçÀ çÆvçOççÇlç kçÀOççÇlçjçÇ lççW[çÇ uççJçC³ççhçájlççÇ Jçç{ kçíÀuççÇ pççlçí. ®çuçvç HçáÀiçJçìç uç#ççlç Içílçç DçvçíkçÀoç ³çç çÆvçOççÇcçO³çí kçÀhççlçnçÇ kçÀjC³ççlç ³çílçí. Jç<çç&iççÆCçkçÀ YçÓouççuçç uççiçCççjçÇ nl³ççjí Jç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ GhçkçÀjCçí ³ççb®ççÇ kçÀcçlçjlçç Jçç{lç®ç Dççní. l³ççcçáUí ³çç iççíäçR®ççÇ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत DççJçM³çkçÀlçç çÆpçlçkçÀçÇ kçÀcççÇ Yççmçíuç lçíJç{í ®ççbiçuçí, ³çç¢äçÇvçí DççcnçÇ Òç³çlvç mçáª kçíÀuçí Dççnílç. lçjçÇnçÇ mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ vçJççÇvç GhçkçÀjCçí KçjíoçÇ kçÀjC³ççmççþçÇ 14,800 kçÀçíìçÇ ©hç³ççb®çç lçáìJç[ç YçÓouççuçç mçlççJçlççí®ç Dççní. YçÓouçç®çç ÒçcçáKç Pççu³ççvçblçj cççÇ ³çç ouçç®³çç DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCç ÒççÆ¬çÀ³çí®çç Dçç{çJçç Içílçuçç l³ççJçíUçÇ mçácççjí 50 npççj mçÌçÆvçkçÀçbvçç mçíJçççÆvçJç=Êç kçÀjC³çç®çç çÆvçCç&³ç cçuçç I³ççJçç uççiçuçç. l³ççcçáUí vçJçJ³çç hçb®çJççç|<çkçÀ ³ççípçvçícçO³çí 870 kçÀçíìçÇ ©hç³ççb®ççÇ yç®çlç nçíCççj Dçmçu³çç®çí cççP³çç çÆvçoMç&vççmç Dççuçí. YçÓouççkçÀ[í GhçuçyOç Dçmçuçíu³çç jkçÀcçí®³çç Kç®çç&cçO³çí ³ççíi³ç çÆcçUJçCççÇ kçÀªvç 20 npççj mçÌçÆvçkçÀçbvçç hçávnç lçÌvççlç kçÀjC³ççlç cçuçç ³çMç Dççuçí. nçlççÇ hçájímçç çÆvçOççÇ vçmçíuç lçj YççÆJç<³çkçÀçuççÇvç çÆJçkçÀçmçç®³çç ³ççípçvçç DççKçCçí çÆJçuç#çCç Dç[®çCççÇ®çí nçíTvç yçmçíuç. lçmçí®ç Mç$çÓJçj kçíÀuçíu³çç Dçç¬çÀcçCçç®ççÇ Oççj uçJçkçÀj®ç yççíLçì nçíF&uç DçççÆCç cççLççÇ hçjçYçJçç®çç çÆMçkçwkçÀç yçmçíuç, Dçmçç FMççjç oíTvç cççÇ hçblçÒçOççvç Jç kç@ÀçÆyçvçíì mçáj#çç mççÆcçlççÇ®³çç mçom³ççbvçç kçÀçnçÇ Ghçç³ç mçá®ççÆJçuçí... YçÓouçç®³çç lççHçw³ççlç Mçm$ççm$çí Jç mçbj#çCç GhçkçÀjCççb®ççÇ DçmçuçíuççÇ kçÀcçlçjlçç Yçªvç kçÀç{C³ççmççþçÇ hçájíMçç çÆvçOççÇ®ççÇ lçjlçÓo kçÀjCçí. jçä^çÇ³ç jç³çHçÀumç Jç çÆJçMçí<ç ouççbmççþçÇ JçíiçUç çÆvçOççÇ oíCçí. `mçbj#çCç çÆMçuçkçÀçÇ çÆvçOççÇ`®ççÇ mLççhçvçç kçÀjCçí. pçíCçíkçÀªvç cçç®ç& mçbhçlçç mçbhçlçç Gjuçíuçç çÆvçOççÇ IççF&IççF&vçí mçbhççÆJçC³çç®ççÇ ÒçJç=ÊççÇ lç³ççj nçíF&uç. vçJçJ³çç hçb®çJççç|<çkçÀ ³ççípçvçívçí cçbpçájçÇ çÆouçíu³çç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ GhçkçÀjCçí Jç Mçm$ççm$ççb®ççÇ KçjíoçÇ kçÀjC³ççmççþçÇ pçuçoiçlççÇvçí çÆvçCç&³ç IçíCçí.

YçÓouçç®³çç DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCçç®çç cçáÎç cççÇ cççP³çç uç


मखय प)ष


१३ च नच छप च ल DççcnçÇ Dççcç®çí hçjjçä^ OççíjCç DççcçÓuççûç yçouçuçí Dççní, Dçmçç Òç®ççj içíu³çç kçÀçnçÇ Jç<çç¥hççmçÓvç ®ççÇvç

kçÀjçÇlç

mçbyçbOç

Dççní.

Yççjlç Jç hçççÆkçÀmlççvçMççÇ

ÒçmLçççÆhçlç

kçÀjlççvçç

kçÀçíCçlççnçÇ

YçíoYççJç vç kçÀjC³çç®ççÇ

YçÓçÆcçkçÀç

®ççÇvçvçí

mJççÇkçÀçjuççÇ Dçmçu³çç®çí

cnìuçí

pççlçí.

kçÀçjçÆiçuç

JçíUímç

®ççÇvçvçí

³çá×ç®³çç

KçjçíKçjçÇ®ç lçìmLç YçÓçÆcçkçÀç IçílçuççÇ nçílççÇ. cçç$ç, ³çç ³çá×kçÀçUçlç çÆvç³çb$çCç jí<çí®³çç pçJçU uç[çKç hççÆjmçjçlç lçmçí®ç Dç©Cçç®çuç ÒçoíMç®³çç mççÇcççYççiççlç ®ççÇvç®³çç hççÇhçumç çÆuçyçjíMçvç Dççcçça®³çç nçuç®ççuççÇ Jçç{u³çç nçíl³çç, níoíKççÇuç uçhçÓvç jççÆnuçíuçí vççnçÇ.

1986 mççuççÇ Dç©Cçç®çuç ÒçoíMççlççÇuç kçÀcçbiç çÆpçu¿ççlçu³çç Jççoûçmlç hççÆjmçjçlç mçÓcçjçí[çWiç ®çÓ (yççbiç[íiç) ®ççÇ Içìvçç Iç[uççÇ. hçá{í 1998 cçO³çí Yççjlççvçí DçCçá®çç®çCççÇ kçíÀuççÇ. l³ççvçblçj hççÇhçumç çÆjhççÆyuçkçÀvç Dççcççavçí mççÇcçíJçjçÇuç hçnçjí DççÆOçkçÀ®ç kçÀ[kçÀ kçíÀuçí. mççÇcççYççiççbcçO³çí cçÓuçYçÓlç mçáçÆJçOççb®çí hçkçwkçíÀ pççUí çÆJçCçC³ççJçj ®ççÇvç Yçj oílç Dççní. l³ççcçáUí Dççhçu³çç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç JçíUímç ®ççÇvç®³çç mççÇcççJçlçça Yççiççlç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ní içmlççÇ hçLçkçÀ ³çç #çí$ççlç mçácççjí SkçÀ lççmç nçílçí. Yççjlççvçí kçÀçjçÆiçuç ³çá× sí[uçí l³çç®çJçíUçÇ çÆ®çvççÇ uç
çÆìîç hçþçj- uç[çKçcçOççÇuç nç Jççoûçmlç Yççiç DçmçÓvç, ³çíLççÇuç mççÇcçímçboYçç&lç Yççjlç Jç ®ççÇvç ³ççb®³ççcçO³çí Jçço Dççní. uç
®ççblPçí- ®ççÇvçvçí pçáuçÌ 1999 cçO³çí ®ççblPçí ³çíLçí Dççhçu³çç DçmLçç³ççÇ ®ççÌkçw³ççbJçj mçÌçÆvçkçÀ lçÌvççlç kçíÀuçí. ®ççblPçí ³çíLçí ®ççÇvçvçí HçÀÊçÀ kçÀbhçvççÇ lçÌvççlç kçíÀuççÇ nçílççÇ Jç yççkçÀçÇ®çí mçÌçÆvçkçÀ hçá{çÇuç DççoíMçç®³çç ÒçlççÇ#çílç nçílçí. ®ççÇvçvçí DçmLçç³ççÇ ®ççÌkçw³çç GþJçu³ççvçblçj®ç ³çç Yççiççlç çÆvçcçç&Cç Pççuçíuçç lçCççJç çÆvçJçUC³ççmç cçolç nçíCççj nçílççÇ. hçCç ®ççÇvç l³ççmç jçpççÇ vçJnlçç. DççhçuççÇ kçÀ#çç Dççíuççb[Óvç hçá{í Dççuçíuçí çÆ®çvççÇ Jç YççjlççÇ³ç mçÌçÆvçkçÀ mçhìWyçj 1999 ®³çç DçKçíjçÇmç Dççhçu³çç hçÓJçça®³çç çÆþkçÀçCççÇ cççIççjçÇ hçjlçuçí.

çÆ®çvççÇ YçÓouççlççÇuç hççjbhççÆjkçÀ Mçm$ççm$çí, GhçkçÀjCçí ³ççb®ççÇ oíKçYççuç kçÀjCççN³çç Mçm$ççiççj çÆJçYççiççlççÇuç hççÇ. Suç. S. mçb®ççuçkçÀçbvççÇ hçççÆkçÀmlççvççÇ YçÓouççlççÇuç Mçm$ççm$çí, oçªiççíUç ³ççb®ççÇ kçÀcçlçjlçç oÓj kçÀjC³ççmççþçÇ kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç ojc³ççvç®ç Fmuççcççyçço®çç oçÌjç kçíÀuçç. kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç hçÓJçça hçblçÒçOççvç vçJççpç MçjçÇHçÀ Jç lçlkçÀçuççÇvç uç
Dç©Cçç®çuç ÒçoíMçcçOççÇuç hççÆ½çcç kçÀcçWiç çÆpçu¿ççcçO³çí GÊçcç jmlçí vççnçÇlç. l³ççcçáUí YççjlççÇ³ç mçÌv³çç®³çç nçuç®ççuççÇ ³çç #çí$ççcçO³çí pçuço jçÇlççÇvçí JnçJ³ççlç ³ççmççþçÇ lççlç[çÇvçí Ghçç³ç ³ççípçC³ççlç सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत Dççuçí. ®ççÇvçvçí ³çç ÒçoíMççlç Dçç¬çÀcçCç kçíÀuçí®ç, lçj lçí JçíUçÇ®ç LççíhççÆJçlçç ³ççJçí, ³ççmççþçÇ nçÇ J³çÓnj®çvçç kçÀjC³ççlç DççuççÇ. oÓjmçb®ççj, oUCçJçUCç ³çb$çCçç ³ççb®³ççlççÇuç $çáìçRcçáUí çÆìîç hçþçj Yççiççlç YççjlççÇ³ç mçÌv³ç kçÀçnçÇ yççyçlççRlç vçkçwkçÀçÇ®ç kçÀcççÇ hç[lç nçílçí. çÆ®çvççÇ uç
Yççjlç Jç ®ççÇvç ³ççb®³ççcçO³çí 4050 çÆkçÀ.cççÇ. uççbyççÇ®ççÇ mççÇcççjí<çç Dççní. ®ççÇvç nçÇ pçiççlççÇuç cçnçMçÊçÀçÇ cnCçÓvç hçá{í ³çílç Dççní. Yççjlçç®³çç lçáuçvçílç ®ççÇvç®³çç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ nçuç®ççuççRcçáUí hç[CççN³çç ÒçYççJçç®çí çÆJçMuçí<çCç kçÀjlççvçç hçá{çÇuç iççíäçRJçj çÆJçMçí<ç uç#ç oíCçí DççJçM³çkçÀ Dççní.- (1) oçívnçÇ oíMççbcçO³çí Dçmçuçíu³çç mççÇcççÒçMvççJçj DçÐççhç mçcççOççvçkçÀçjkçÀ lççí[içç çÆvçIççuçíuçç vççnçÇ. (2) çÆcç[uç çEkçÀiç[cç®³çç ªhççlç ®ççÇvçvçí vçíncççÇ®ç Dçç¬çÀcçkçÀ OççíjCçç®çç DçJçuçbyç kçíÀuçíuçç nçílçç. 1949 vçblçjnçÇ ³çç oíMççvçí ní®ç OççíjCç kçÀç³çcç jçKçuçí nçílçí. (3) vçíhççU, c³ççvçcççj, yççbiçuççoíMç, ÞççÇuçbkçÀç, hçççÆkçÀmlççvç ³çç Yççjlçç®³çç MçípççjçÇuç oíMççbvççÇ ®ççÇvçkçÀ[Óvç cççíþîçç ÒçcççCççJçj mçbj#çCç mççcçáûççÇ Jç GhçkçÀjCçí KçjíoçÇ kçíÀuçíuççÇ Dççnílç. (4) hçççÆkçÀmlççvç Jç ®ççÇvçcçO³çí IççÆvçÿ mçbyçbOç Dççnílç. (5) Dççblçjjçä^çÇ³ç Òççyçu³ççcçO³çí mçbIç<ç& Jç DçMççblçlçícçáUí®ç DçvçíkçÀoç mçblçáuçvç nçílç Dçmçlçí, ní SíçÆlçnççÆmçkçÀ mçl³ç Dççní.

1962 ®³çç Yççjlç-®ççÇvç ³çá×çvçblçj hçççÆkçÀmlççvçvçí Dççhçu³çç kçÀypççlççÇuç kçÀçMcççÇj®çç SkçÀ çÆnmmçç (®ççÇvç®³çç mççÇcçíuçç KçíìÓvç Dçmçuçíuçç MçkçÀuçiççcç çEKç[çÇ®çç Yççiç) ®ççÇvçuçç çÆouçç Jç ®ççÇvçyçjçíyçj®çç mççÇcççlçbìç kçÀçÌMçu³ççvçí mççí[çÆJçuçç. hçççÆkçÀmlççvç®³çç ³çç çÆvçCç&³ççcçáUí l³çç®çí ®ççÇvçyçjçíyçj GÊçcç mçbyçbOç ÒçmLçççÆhçlç Pççuçí. 1965 ®³çç ³çá×çlç ®ççÇvçvçí mççÇcççÒçMvçç®çç yççiçáuçyçáJçç GYçç kçÀªvç KçÓhç cççíþçÇ uç
içíu³çç 50 Jç<çç¥lç ®ççÇvç®³çç mçbj#çCççÆJç<ç³çkçÀ OççíjCççbcçO³çí DçvçíkçÀ yçouç Pçç}íuçí Dççnílç. cççDççí®³çç `pçvç³çá×ç`hççmçÓvç lçí 1980 ®³çç oMçkçÀç®³çç cçO³ççuçç [Wiç®³çç DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCçç®³çç vççN³ççhç³ç¥lç ®ççÇvçvçí mJçlç:lç DçvçíkçÀ yçouç Iç[çÆJçuçí Dççnílç. ®ççÇvçcçO³çí 1980 ®³çç oMçkçÀçvçblçj DçvçíkçÀ çÆJçoíMççÇ kçÀbhçv³ççbvççÇ cççíþçÇ içáblçJçCçÓkçÀ kçÀjC³ççmç ÒççjbYç kçíÀuçç. 2004 mççuççÇ ®ççÇvçvçí Dççhçu³çç mçÌv³ççJçj 25 सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत Dçypç [ç@uçj FlçkçÀç çÆvçOççÇ Kç®ç& kçíÀuçç nçílçç. #çíhçCççm$çí çÆJçkçÀçÆmçlç kçÀjCçí, pçuç- mLçuç- vçYç ³çá×#çcçlçílç Jçç{ kçÀjCçí, DççOçáçÆvçkçÀçÇkçÀjCçç®³çç cççO³çcççlçÓvç mçÌv³çç®³çç lççÇvçnçÇ ouççblç GÊçcç mçcçvJç³ç ÒçmLçççÆhçlç kçÀjCçí- nçÇ kçÀçcçí ®ççÇvçvçí ³ççípçvççyç× jçÇlççÇvçí hççj hçç[uççÇ Dççnílç. oámçN³çç yççpçÓuçç ³çç iççíäçR®çí o[hçCç ³çíTvç YççjlççuççnçÇ Dççhçu³çç mçbj#çCç Kç®çç&lç Jçç{ kçÀjCçí DçhççÆjnç³ç& yçvçuçí Dççní. Yççjlç Jç ®ççÇvçojc³ççvç®çç mççÇcççÒçMvç mççí[çÆJçC³ççmççþçÇ jçpçkçÀçÇ³ç mlçjçJçj mçlçlç ®ç®çç& nçílç

Dçmçlççlç.

®ççÇvçuçç

uççiçÓvç

Dçmçuçíu³çç

Yççiççlç®ç

kçÀçjçÆiçuç,

çÆmç³çç®çívç

iuçíçÆMç³çj,

kçÀçjçkçÀçíjcç ní Yççiç ³çílççlç. mçbj#çCç¢äîçç nç mçJç&®ç ÒçoíMç mçbJçíovçMççÇuç Dççní. kçÀçjçÆiçuçJçj Dçç¬çÀcçCç kçÀªvç hçççÆkçÀmlççvçvçí ³çç ³çá×çlç YççjlçççÆJçjçíOççlç ®ççÇvçuççnçÇ DçÒçl³ç#çhçCçí içáblççÆJçC³çç®çç Òç³çlvç kçíÀuçç nçílçç. nçÇ mçJç& çÆmLçlççÇ hççnlçç `çEnoçÇ-çÆ®çvççÇ YççF& YççF&`mççjKçç Yççyç[íhçCçç YççjlççÇ³ç jçp³çkçÀlçx hçávnç kçÀjCççj vççnçÇlç, DçMççÇ DççMçç kçÀª ³çç!

सकलन आण



मखय प)ष


१४ क रल-लच र जक%य भ "वल YççjlççÇ³ç uç
J³çJçmLçícçáUí

oíMçç®ççÇ

Oçájç

jçpçkçÀçÇ³ç

vçílç=lJççkçÀ[í mçájçÆ#çlç Dççní Jç mçÊççOççN³ççb®çí DççoíMç hççuçvç kçÀjC³çç®çí J³ççJçmçççÆ³çkçÀ kçÀlç&J³ç YççjlççÇ³ç uç
jçä^çÇ³ç

uççíkçÀMççnçÇ

DççIçç[çÇ®çí

mçjkçÀçj

mçÊçíJçj nçílçí. hçá{çÇuç kçÀçnçÇ cççÆnv³ççblç®ç uççíkçÀmçYçí®³çç çÆvçJç[CçákçÀç hççj hç[Cççj nçíl³çç. Dçv³ç uççíkçÀçbÒçcççCçí®ç yçnálççbMç jçpçkçÀçÇ³ç hç#ççbvçç hçççÆkçÀmlççvçvçí kçÀçjçÆiçuçcçO³çí kçÀçíCçl³çç ÒçkçÀçjí IçámçKççíjçÇ kçíÀuçíuççÇ Dççní, ³çççÆJç<ç³ççÇ kçÀçnçÇnçÇ cçççÆnlççÇ vçJnlççÇ. cçç$ç, kçÀçjçÆiçuç®³çç ³çá×çuçç lççW[ HçáÀìuçí, lçmçí oíMçç®³çç mçájçÆ#çlçlçíçÆJç<ç³ççÇ mçcççpçç®³çç mçJç&®ç mlçjçblçÓvç çE®çlçç J³çÊçÀ nçíT uççiçuççÇ. YççjlççÇ³ç içáhlçníj ³çb$çCçç kçáÀ®çkçÀçcççÇ DçmçÓvç, oíMçç®³çç mçbj#çCç mçppçlçíçÆJç<ç³ççÇ jçuççíDçç mçjkçÀçj çÆvç
³çç yçÌþkçÀçÇlç YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत çÆouuççÇ®³çç yççníj nçílççí. yçÌþkçÀçÇuçç GhççÆmLçlç Dçmçuçíu³çç YççjlççÇ³ç nJççF& ouçç®³çç DççÆOçkçÀçN³çç®çínçÇ Dçç[vççJç cççÆuçkçÀ nçílçí, hçCç lçí Dççhçuçí vççJç çÆuççÆnlççvçç ÒççjbYççÇ Smç. kçíÀ. Dçmçç GuuçíKç kçÀjçÇlç. kçÀçnçÇ uççíkçÀçbvçç Jççìuçí kçÀçÇ, ³çç yçÌþkçÀçÇuçç cççÇ®ç GhççÆmLçlç nçílççí. l³ççcçáUí ³çç yçÌþkçÀçÇ®çí Dçç³ççípçvç kçÀjC³ççlç cççPçç®ç çEmçnç®çç Jççìç nçílçç, DçMççÇ ìçÇkçíÀ®ççÇ Pççí[ GþJçC³ççlç DççuççÇ.

mçbmço

YçJçvççlç

Pççuçíu³çç

³çç

yçÌþkçÀçÇcçO³çí

kçÀçjçÆiçuçmçboYçç&lç

çÆvçJçíovç

kçÀjC³ççmççþçÇ

[çÇ.pççÇ.Scç.Dççí.vçç kçWÀêçÇ³ç mçbj#çCç cçb$³ççb®³çç JçlççÇvçí l³ççb®³çç KççmçiççÇ mççÆ®çJççvçí jçÇlçmçj DççoíMçç®çí hç$ç oíT kçíÀuçí nçílçí. nçÇ yçÌþkçÀ kçáÀþí Jç kçíÀJnç nçíCççj Dççní, ³çç®ççÇ cçççÆnlççÇ ³çç hç$ççlç nçílççÇ. cçç$ç ³çç yçÌþkçÀçÇuçç kçÀçíCçl³çç hç#ççb®çí Kççmçoçj GhççÆmLçlç jçnCççj Dççnílç, ³çç®çç GuuçíKç ìçUC³ççlç Dççuçç nçílçç. YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuç mççÇcçíJçj ³ççíi³ç lçÌvççlççÇ lçmçí®ç mçbj#çCç J³çJçmLçç jçKçC³ççlç DçkçÀç³ç�çcç þjuçíu³çç 121 (1) FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[®çí kçÀcççb[j mçáçEjojçEmçn ³ççb®ççÇ pçÓvç 1999 ®³çç çÆlçmçN³çç DççþJç[îççcçO³çí yçouççÇ kçÀjC³çç®çç çÆvçCç&³ç Içílçuçç, lçíJnç çÆJçjçíOççÇ hç#ççbvççÇ ³çç çÆvçCç&³çç®çí mJççiçlç®ç kçíÀuçí. Yççjlççvçí uç{uçíu³çç ³ççDççOççÇ®³çç ³çá×çbojc³ççvç uç
YçÓçÆcçkçÀç

Içílçu³çç®çí

SkçÀnçÇ

GoçnjCç

DççÊççhç³ç¥lç

Iç[uçíuçí

vçJnlçí.

³çá×çuçç

lççW[

HçáÀìu³ççvçblçj vçícçÓvç çÆouçíuçí kçÀçcç kçÀjC³ççlç çÆ{uççF& oçKççÆJçCççN³çç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çojc³ççvç kçÀcççb[j mçáçEjojçEmçn ³ççb®³çç yçouççÇ®çí ÒçkçÀjCç FlçkçíÀ çÆ®çIçUuçí, kçÀçÇ YçÓouççvçí mLççhçvç kçíÀuçíu³çç v³çç³ççuç³ççcçO³çí mçáçEjojçEmçn ³ççb®çç yç®ççJç kçÀjC³çç®çç çÆvçCç&³ç çÆJçjçíOççÇ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत hç#ççblççÇuç kçÀçnçÇ vçíl³ççbvççÇ Içílçuçç. çÆyçÏiçíçÆ[³çj mçáçEjojçEmçn ³ççbvççÇ lç¬çÀçj kçÀjC³ççmççþçÇ YçÓouçç®³çç ÒçcçáKççbvçç pççÇ kçÀçÆLçlç hç$çí hççþJçuççÇ nçílççÇ, lççÇ ÒçmççjcççO³çcççbÜçjí pçvçlçímçcççíj DççCçuççÇ içíuççÇ. DçLçç&lç mçáçEjojçEmçn ³ççb®³çç lç¬çÀçjçÇlç kçÀçnçÇnçÇ ocç vçJnlçç. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí IçámçKççíjçÇ nçíC³çç®ççÇ Mçkçw³çlçç Dçmçu³çç®çç FMççjç JççÆjÿçbvçç DççhçCç KçÓhç DççOççÇ®ç çÆouçíuçç nçílçç, DçMççÇ nJçç 121 (1) FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[®³çç kçÀcççb[jhçoçJçªvç yçouççÇ Pççu³ççvçblçj mçáçEjojçEmçn ³ççbvççÇ lç³ççj kçÀjç³çuçç ÒççjbYç kçíÀuçç. FMççjç oíTvçnçÇ kçÀçnçÇ®ç nçuç®ççuç vç kçíÀu³ççvçí kçÀçjçÆiçuç®çí ³çá× oçjçMççÇ ³çíTvç þíhçuçí, nç JççÆjÿ DççÆOçkçÀçN³ççb®³çç®ç DçkçÀç³ç�çcçlçí®çç hçájçJçç Dççní, Dçmçí mçáçEjojçEmçn ³ççbvççÇ Dççhçu³çç lç¬çÀçjJçpçç hç$ççlç cnìuçí nçílçí.

hçççÆkçÀmlççvççÇ YçÓouçç®çí ÒçcçáKç cnCçÓvç hçjJçíPç cçáMçj&HçÀ ³ççbvççÇ mçÓ$çí mJççÇkçÀçjuççÇ Jç l³ççvçblçj kçÀçjçÆiçuçcçO³çí IçámçKççíjçÇmççþçÇ Dçç@hçjíMçvç yçê®ççÇ DççKçCççÇ kçíÀuççÇ. ³çç mçJç& Içìvççb®³çç yçN³çç®ç DççOççÇ- cnCçpçí Dçç@içmì 1998 cçO³çí cççÇ 121 (1) FvÒçÀbì^çÇ çÆyçÏiçí[®³çç sçJçCççÇuçç Yçíì çÆouççÇ nçílççÇ. ³çç kçÀçnçÇ lççmççb®³çç oçÌN³ççlç®ç kçÀçjçÆiçuçcçOççÇuç IçámçKççíjçÇ®³çç Mçkçw³çlçímçboYçç&lç cçuçç cçççÆnlççÇ çÆou³çç®çí mçáçEjojçEmçn ³ççbvççÇ cnìuçí Dççní. hçCç lçí çÆkçÀlççÇ kçÀçuççÆJçhç³ç&mlç Dççní, ní mçJç& hçájçJ³ççbçÆvçMççÇ kçWÀê mçjkçÀçj®³çç çÆvçoMç&vççmç DççCçÓvç çÆouçí nçílçí. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí hçççÆkçÀmlççv³ççb®³çç IçámçKççíjçÇ®ççÇ Mçkçw³çlçç uç#ççlç IçíTvç l³ççb®³çç kçÀcççb[vçí kçÀçíCçlçínçÇ mççJçOççÆiçjçÇ®çí Ghçç³ç ³ççípçuçí vçJnlçí. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí Òçl³ç#ççlç IçámçKççíjçÇ mçáª nçílççÇ lçíJnç mççÇcçíJçj Dçmçí kçÀçnçÇnçÇ Iç[lç vççnçÇ, Dçmçí DçnJççuç oíC³ççlç®ç 3 FvÒçÀbì^çÇ çÆ[çÆJnpçvç®çí cçáK³ççuç³ç cçMiçáuç jççÆnuçí. IçámçKççíjçÇ®ççÇ yççlçcççÇ kçÀCççxhçkçÀCçça hçmçjlçç®ç ³çç kçÀcççb[®³çç çÆvçCç&³ç#çcçlçç Jç DçnJççuççbkçÀ[í kçÀçnçÇmçí mçbMç³ççvçí®ç hçççÆnuçí pççT uççiçuçí. l³ççcçáUí mççnçÆpçkçÀ®ç mçáçEjojçEmçn ³ççb®³ççJçj yçouççÇ®ççÇ kçÀçjJççF& kçÀjC³ççlç DççuççÇ. mçáçEjojçEmçn ³ççbvççÇ JççÆjÿ DççÆOçkçÀçN³ççbçÆJç©× oáä yçá×çÇvçí ÒçíçÆjlç nçíTvç®ç lç¬çÀçj kçíÀuççÇ nçílççÇ. cçç$ç mçáçEjojçEmçn ³ççb®³ççJçj mçJç& çÆvç³çcççb®çí hççuçvç kçÀªvç®ç kçÀçjJççF& kçÀjC³ççlç DççuççÇ. ³çç mçJç& ÒçkçÀjCçç®çç cçáUçhççmçÓvç®ç lçhççmç nçíCçí DççJçM³çkçÀ nçílçí. mçáçEjojçEmçn ³ççb®³çç yçouççÇ®çí ÒçkçÀjCç çÆJçjçíOççÇ hç#ççbvççÇ DçMçç jçÇlççÇvçí G®çuçÓvç Oçjuçí kçÀçÇ l³ççcçáUí çÆvç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí Yççjlçç®çç çÆJçpç³ç ¢çÆähçLççlç ³çíT uççiçuçç Jç uççíkçÀmçYçç çÆvçJç[CçákçÀçb®ççÇ lççjçÇKçnçÇ pçJçU ³çíT uççiçuççÇ, lçmçí kçÀçjçÆiçuç nç ÒçYççJççÇ jçpçkçÀçÇ³ç cçáÎç yçvçuçç. çEkçÀyçnávçç ³çç

सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत çÆvçJç[CçákçÀçb®³çç Òç®ççjçcçOççÇuç lççí cçáK³ç cçáÎç yçvçuçç nçílçç. kçÀçíCççÇ MçÓj pçJççvççb®çí DççÆYçvçbovç kçÀjçÇlç nçílçí, lçj kçÀçíCççÇ uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç uç
23 Dçç@içmì 1999 ³çç çÆoJçMççÇ çÆJçéç çEnoÓ hççÆj<çoí®³çç kçÀç³ç&kçÀl³çç¥vççÇ pçKçcççÇ pçJççvççbvçç jçK³çç yççbOçu³çç. ³çç kçÀç³ç&¬çÀcççlç çÆJçéç çEnoÓ hççÆj<ço Dççhçu³çç PçW[îççmçn mçJç&$ç çÆcçjJçlç nçílççÇ. jçpçkçÀçÇ³ç hç#ç Jç mçbIçìvççb®çç uç
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत çÆvç³ççípçvççDçYççJççÇ ní jçp³ç cççiççmçuçíuçí®ç jççÆnuçí nçílçí. kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç ³çç jçp³ççlççÇuç pçí pçJççvç cççjuçí içíuçí, l³ççb®³çç Jççjmççbvçç Dççç|LçkçÀ cçolç oíC³çç®çí ³çç cçáK³çcçb$³ççbvççÇ pççnçÇj kçíÀuçí®ç nçílçí; l³çççÆMçJçç³ç ³çç ³çá×çlç uç{uçíu³çç jçp³ççlççÇuç Òçl³çíkçÀ mçÌçÆvçkçÀçuçç Dççç|LçkçÀ cçolç kçÀjC³ççlç ³çíCççj nçílççÇ.

uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá× kçÀç Iç[uçí, ³çç®ççÇ mççÆJçmlçj ®ç®çç& Dççlççhç³ç¥lç PççuççÇ Dççní. cçç$ç, ³çç ³çá×ç®³çç cçáÎîççJçªvç jçpçkçÀçÇ³ç hç#ççbvççÇ hçjmhçjçbJçj pççÇ çÆ®çKçuçHçíÀkçÀ kçíÀuççÇ, lççÇ DççÆOçkçÀ uçççÆpçjJççCççÇ nçílççÇ. l³ççcçáUí kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç uç
सकलन आण



मखय प)ष


१५ म

त यधद

oÓjçÆ®ç$çJçççÆnv³ççbJçj Lçíì ÒçmççjCç nçíCççjí kçÀçjçÆiçuç ní DçMçç ÒçkçÀçj®çí YççjlççlççÇuç hççÆnuçí®ç ³çá× nçílçí. kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®ççÇ l³ççcçáUí Içjç-Içjçblç DççÆOçkçÀ®ç lççJççlççJççvçí ®ç®çç& PççuççÇ. ³çá×kçÀçUçcçO³çí Mç$çÓ®çí cçvççíyçuç Kç®®ççÇ kçÀjC³ççmççþçÇ DçççÆCç l³çç®ççÇ çÆoMççYçÓuç kçÀjC³ççmççþçÇ ÒçmççjcççO³çcççb®çç Dçl³çblç ÒçYççJççÇjçÇl³çç Jççhçj kçÀjlçç ³çílççí. Jçlç&cççvçhç$çí,

jíçÆ[Dççí,

oÓjçÆ®ç$çJçççÆnv³çç,

Fbìjvçíì,

oÓjOJçvççÇmççjK³çç cççO³çcççblçÓvç Dççhçu³ççuçç nJççÇ lççÇ cçççÆnlççÇ ÒçmçççÆjlç kçÀªvç Mç$çÓuçç kçÀçW[çÇlç hçkçÀ[lçç ³çílçí, lçmçí®ç vççcççínjcçoíKççÇuç kçÀjlçç ³çílçí. hççÆnu³çç cçnç³çá×çhççmçÓvç DççpçJçj Pççuçíu³çç mçJç&®ç ³çá×çblç Mç$çÓoíMç hçjmhçjçbçÆJç©× ÒçmççjcççO³çcççbÜçjínçÇ uç{çF& uç{lç Dççuçí Dççnílç.

³çá×YçÓcççÇJçjçÇuç uç{çF&mççþçÇ ÒçmççjcççO³çcççb®çç ÒçYççJççÇ Ghç³ççíiç kçÀmçç nçílççí, ³çç®çç ÒçLçcç DçvçáYçJç cçuçç hçbpççyçcçOççÇuç Dçç@hçjíMçvç yuçÓ mìçj®³çç JçíUçÇ Dççuçç. Dçcç=lçmçjcçOççÇuç çÆMçKççb®³çç hççÆJç$ç mçáJçCç&cçbçÆojçlç DççÞç³ç Içílçuçíu³çç onMçlçJççÐççb®çç yççÇcççí[ kçÀjC³ççmççþçÇ ³çç ÒççLç&vççmLçUçcçO³çí uç
`Dçç@hçjíMçvç

yuçÓ

mìçj`

kçÀçjJççF&mçboYçç&lç

hçbpççyçcçOççÇuç

iççJçç-iççJççbcçO³çí

kçÀçnçÇ

çÆJçIvçmçblççí<ççÇ uççíkçÀ Yç³ççvçkçÀ DçHçÀJçç hçmçjJççÇlç nçílçí. ³çç DçHçÀJççbcçáUí uç
YççjlççÇ³ç MççblççÇmçívçívçí 1987 cçO³çí ÞççÇuçbkçíÀlç `Dçç@hçjíMçvç hçJçvç` kçÀçjJççF& kçíÀuççÇ, l³ççJçíUçÇ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत ÒçmççjcççO³çcççbvççÇ Dççhçuçí kçÀçcç ®ççíKç yçpççJçuçí. cçç$ç, ³çç kçÀçjJççF&uçç YççjlççÇ³ç pçvçlçívçí cççíþîçç ÒçcççCççJçj hçççEþyçç çÆouçç vççnçÇ. YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çcçO³çí YççjlççÇ³ç uç
mçÌv³çççÆOçkçÀçjçÇ Jç hç$çkçÀçjçbcçO³çí Dçmçuçíu³çç IççÆvçÿ mçbyçbOççbcçáUí®ç ³çç iççíäçÇ Mçkçw³ç Pççu³çç. kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç ÒççjbYççÇ jCç#çí$ççJçj nçíCççjçÇ mçbj#çCç GhçkçÀjCççb®ççÇ Jç mçÌçÆvçkçÀçb®ççÇ JççnlçÓkçÀ ³çç kçÀçjCççbcçáUí pççíçÆpçuçç çEKç[çÇhç³ç¥lç®ç hç$çkçÀçjçbvçç pççT oíC³ççlç ³çílç nçílçí. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí uç{çF& mçáª nçílççÇ, l³çç Yççiççlç vççiçjçÇ JçmlççÇ KçÓhç Dçmçu³ççvçí hç$çkçÀçjçbvçç HçÀçj kçÀçUhç³ç¥lç lçíLçí ³çíC³ççJçj çÆvçyç¥Oç uççoCçí Mçkçw³ç vçmçu³çç®ççÇ pççCççÇJç uç
³çç $çáìçÇ uç#ççlç IçíTvç YçÓouçç®çç pçvçmçbhçkç&À çÆJçYççiç Dçl³çblç kçÀç³ç�çcç kçÀjC³çç®³çç ¢äçÇvçí DççcnçÇ hççJçuçí G®çuçuççÇ. YçÓouççvçí DççhçuççÇ SkçÀ JçíyçmççFì lç³ççj kçíÀuççÇ. kçÀçjçÆiçuçcçO³çí YççjlççÇ³ç uç


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत nçílçí. kçÀçjçÆiçuç ³çá×çojc³ççvç YçÓouçç®³çç pçvçmçbhçkç&À çÆJçYççiçç®çí vçílç=lJç cçípçj pçvçjuç Dçpçá&vç jí ³ççbvççÇ kçíÀuçí nçílçí. mçÌv³ç DççÆYç³ççvç cçnçmçb®ççuçvççuç³çç®çí mçb®ççuçkçÀ kçÀvç&uç çÆJç¬çÀcççEmçn ní ojjçípç hç$çkçÀçjçbvçç kçÀçjçÆiçuç ³çá×ççÆJç<ç³ççÇ cçççÆnlççÇ oílç Dçmçlç. DççKççlççÇ ³çá×çlç DçcçíçÆjkçÀvç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çmçboYçç&lç ÒçmççjcççO³çcççb®çí mçnkçÀç³ç& Içílççvçç YççjlççÇ³ç uç
सकलन आण



मखय प)ष


kçÀçjçÆiçuç ³çá×ç®³çç lç³ççjçÇmçboYçç&lç pçvçjuç hçjJçíPç cçáMçj&HçÀ lçmçí®ç hçççÆkçÀmlççvç®çí pçvçjuç mìçHçÀ ÒçcçáKç ³ççb®³ççlç oÓjOJçvççÇJçªvç PççuçíuççÇ yççlç®ççÇlç Yççjlççvçí OJççÆvçcçáçÆêlç kçíÀuççÇ nçílççÇ. l³çççÆMçJçç³ç kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç cççju³çç içíuçíu³çç hçççÆkçÀmlççvççÇ pçJççvççbkçÀ[Óvç pçhlç kçÀjC³ççlç DççuçíuççÇ kçÀçiçohç$çí, DççíUKçhç$çí, KççmçiççÇ [ç³çN³çç, hç$çí, sç³çççÆ®ç$çí nçÇ mçJç& mççcçáûççÇ YççjlççÇ³ç uç
kçÀçjçÆiçuç ³çá×çlç MçnçÇo Pççuçíu³çç YççjlççÇ³ç mçÌçÆvçkçÀçb®³çç cç=lçoínçbJçj l³ççb®³çç cçÓU iççJççÇ l³ççb®³çç l³ççb®³çç Oççç|cçkçÀ jçÇlççÇÒçcççCçí Dçbl³çmçbmkçÀçj kçÀjC³ççmççþçÇ uç
सकलन आण



मखय प)ष


१६ क रल-ल यद च पभ व iÕíu³ÕÕ 50 kÕ<ÕÕ¥cÕO³Õí ³Õá×lÕb$Õ kÕ l³ÕÕ®ÕÕÇ k³ÕÕhÕJÕÀlÕÕ ³ÕÕcÕO³Õí DÕvÕíJÕÀ yÕouÕ PÕÕuÕíuÕí DÕÕnílÕ. DÕCÕá³Õá× ní lÕb$Õ%ÕÕvÕÕOÕÕÕÆjlÕ DÕmÕu³ÕÕvÕí DÕMÕÕ

hÕÏJÕÀÕj®³ÕÕ

DÕÕhÕuÕÕ

lÕb$ÕnÕÇ

ÕÆkÕJÕÀÕÆmÕlÕ PÕÕuÕí DÕÕní. mÕO³ÕÕ®³ÕÕ

JÕÀÕUÕlÕ cÕ³ÕÕ&ÕÆolÕ mkÕªhÕÕ®ÕÕÇ®Õ ³Õá×í

uÕ{ÕÆkÕuÕÕÇ pÕÕlÕÕlÕ. MÕ$Õè®ÕÕ vÕÕMÕ

JÕÀjC³ÕÕmÕÕþÕÇ

nÕílÕÕí. cÕÕ$Õ DÕMÕÕ mÕcÕjhÕÏmÕbiÕÕlÕ

yÕ®ÕÕkÕ

JÕÀjC³ÕÕ®Õí mÕÌv³ÕyÕUÕ®ÕÕ

kÕÕhÕj

DÕÕ¯çÀcÕCÕÕhÕÕmÕèvÕ

SKÕÕÐÕÕuÕÕ mÕbhÕèCÕ& ÕÆkÕpÕ³Õ ÕÆcÕUíuÕ®Õ

DÕmÕí

DÕÕKÕÕlÕÕÇ ³Õá×ÕcÕO³Õí DÕcÕíÕÆjJÕÀÕ kÕ

ÕÆlÕ®³ÕÕ oÕímlÕjÕä£ÕbvÕÕ hÕèCÕ& ÕÆkÕpÕ³Õ

ÕÆcÕUÕuÕÕ®Õ

DÕHÕÀiÕÕÕÆCÕmlÕÕvÕ

PÕÕuÕíuÕÕÇ

vÕÕnÕÇ. ³Õá×í

l³ÕÕvÕblÕj hÕÕnlÕÕ

nÕ

vÕÕnÕÇ.

1990-91 kÕ

FjÕJÕÀcÕO³Õí

mÕcÕjhÕÏmÕbiÕ

GÕÆÎäÕbmÕÕþÕÇ®Õ IÕ[ÕÆkÕuÕÕ iÕí}Õ, ní

mhÕä

nÕílÕí.

®³ÕÕ

jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ p³ÕÕ

oíMÕÕbJÕÀ[í

mÕámÕbIÕÕÆìlÕ mÕÌv³Õ kÕ mhÕä jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ GÕÆÎä DÕmÕíuÕ, lÕÕí®Õ oíMÕ cÕÌoÕvÕ cÕÕjCÕÕj, ní mÕè³Õ&hÕÏJÕÀÕMÕÕFlÕJÕÀí uÕKKÕ DÕÕní.

JÕÀÕjÕÆiÕuÕ®Õí ³Õá× hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí mÕáª JÕÀíuÕí kÕ DÕ®ÕÕvÕJÕÀ YÕÕjlÕÕkÕj nuuÕÕyÕÕíuÕ JÕÀíuÕÕ. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí JÕÀíuÕíu³ÕÕ DÕÕ¯çÀcÕCÕÕuÕÕ YÕÕjlÕÕvÕí cÕÕ$Õ 1947-48, 1962-65 ®³ÕÕ ³Õá×ÕlÕÕÇuÕ vÕÕÇlÕÕÇ kÕÕhÕªvÕ®Õ hÕÏl³ÕáÊÕj ÕÆouÕí. YÕÕjlÕÕmÕcÕÕíjÕÇuÕ jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ GÕÆÎä DÕiÕoÕÇ mhÕä nÕílÕí. JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕOÕÕÇuÕ IÕámÕKÕÕíjÕbvÕÕ lÕíLÕèvÕ námÕJÕÀÕkÕèvÕ uÕÕkÕÕ³Õ®Õí DÕÕní; cÕÕ$Õ ní JÕÀjlÕÕvÕÕ YÕÕjlÕÕÇ³Õ mÕÌv³ÕÕvÕí ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ cÕÕ$Õ DÕÕíuÕÕb[Õ³Õ®ÕÕÇ vÕÕnÕÇ, DÕmÕí yÕbOÕvÕ nÕílÕí. ³ÕÕ yÕbOÕvÕÕcÕÕiÕí ®ÕÕj cÕáK³Õ JÕÀÕjCÕí nÕílÕÕÇ... (1) uÕÕnÕíjcÕO³Õí YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®³ÕÕ hÕblÕhÕÏOÕÕvÕÕbojc³ÕÕvÕ pÕÕÇ yÕÕíuÕCÕÕÇ PÕÕuÕÕÇ, l³ÕÕvÕblÕj JÕÀÕnÕÇ ÕÆokÕmÕÕblÕ®Õ JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕO³Õí hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí IÕámÕKÕÕíjÕÇ JÕÀíuÕÕÇ. ³ÕÕ hÕÕÆkÕ$³ÕÕvÕí JÕÀÕnÕÇ JÕÀÕU YÕÕbyÕÕkÕuÕíu³ÕÕ YÕÕjlÕÕvÕí hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕyÕjÕíyÕj®ÕÕÇ jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ ®Õ®ÕÕ& LÕÕbyÕÕÆkÕuÕÕÇ. mÕÕÇcÕíkÕj lÕÌvÕÕlÕ oÕívnÕÇ oíMÕÕb®³ÕÕ mÕÌv³ÕÕcÕO³Õí

DÕÕÆlÕÕÆjÊÕÀ

lÕCÕÕkÕ

DÕmÕu³ÕÕ®ÕÕÇ

cÕÕÕÆnlÕÕÇ

iÕáhlÕ®Õj

mÕbmLÕÕbvÕÕ

ÕÆcÕUÕuÕÕÇ

vÕknlÕÕÇ.

onMÕlÕkÕÕoÕÇ mÕÕÇcÕÕ DÕÕíuÕÕb[èvÕ YÕÕjlÕÕlÕ IÕámÕKÕÕíjÕÇ JÕÀjÕ³Õ®³ÕÕ hÕÏ³ÕlvÕÕlÕ DÕÕnílÕ, DÕMÕÕÇ mÕè®ÕvÕÕ iÕáhlÕ®Õj mÕbmLÕÕbvÕÕÇ ÕÆouÕÕÇ nÕílÕÕÇ. l³ÕÕcÕáUí JÕÀÕMcÕÕÇjcÕO³Õí ÕÅnmÕÕ®ÕÕjÕ®³ÕÕ hÕÏJÕÀjCÕÕbcÕO³Õí kÕÕ{ nÕíCÕÕj, DÕµÕÕÇ

DÕìJÕÀUnÕÇ

yÕÕbOÕC³ÕÕlÕ

DÕÕuÕíuÕÕÇ

nÕílÕÕÇ.

cÕÕ$Õ,

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ

YÕèouÕÕ®Õí®Õ

mÕÌÕÆvÕJÕÀ

onMÕlÕkÕÕÐÕÕb®³ÕÕ ªhÕÕlÕ JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕO³Õí IÕámÕKÕÕíjÕÇ JÕÀjlÕÕÇuÕ, DÕmÕí JÕÀáCÕÕuÕÕ mkÕhvÕÕlÕnÕÇ kÕÕìuÕí सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत vÕknlÕí. ³ÕÕíi³Õ iÕÕíhÕvÕÕÇ³Õ cÕÕÕÆnlÕÕÇ®ÕÕ DÕYÕÕkÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ mÕÌÕÆvÕJÕÀÕb®Õí cÕápÕÕÕÆnoÕÇvÕÕb®³ÕÕ kÕíMÕÕlÕ kÕÕkÕjCÕí

³ÕÕcÕáUí

1999

®³ÕÕ

DÕKÕíjhÕ³Õ¥lÕ

³Õá×Õ®Õí®Õ

kÕÕlÕÕkÕjCÕ

JÕÀÕ³ÕcÕ

jÕÕÆnuÕí.

l³ÕÕcÕáUí

JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕO³Õí ³Õá× JÕÀjC³ÕÕ®³ÕÕ DÕÕOÕÕÇ mÕkÕ& cÕÕÕÆnlÕÕÇ IÕíTvÕ mÕÕkÕOÕ hÕÕkÕuÕí ìÕJÕÀC³ÕÕ®Õí þjuÕí. (2) JÕÀÕjÕÆiÕuÕ ³Õá× sí[u³ÕÕvÕblÕj DÕÕblÕjjÕä£ÕÇ³Õ mÕcÕáoÕ³ÕÕ®ÕÕÇ mÕnÕvÕáYÕèlÕÕÇ YÕÕjlÕÕuÕÕ®Õ ÕÆcÕUCÕí DÕÕkÕM³ÕJÕÀ DÕÕní. ³Õá×ÕuÕÕ pÕvÕlÕí®ÕÕ hÕÕÕÅþyÕÕ DÕmÕu³ÕÕmÕ DÕvÕíJÕÀ mÕJÕÀÕjÕlcÕJÕÀ yÕouÕ IÕ[lÕÕlÕ. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí YÕÕjlÕÕkÕj DÕÕ¯çÀcÕCÕ JÕÀíuÕí DÕmÕu³ÕÕ®Õí mÕl³Õ pÕiÕÕuÕÕ hÕìkÕèvÕ oíCÕí DÕÕkÕM³ÕJÕÀ nÕílÕí. ÕÆmÕcÕuÕÕ JÕÀjÕjÕvÕámÕÕj þjÕÆkÕC³ÕÕlÕ DÕÕuÕíuÕÕÇ ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ GuuÕbIÕèvÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí DÕÕiÕUÕÇJÕÀ JÕÀíuÕÕÇ DÕÕní, ní ³ÕÕ oíMÕÕb®³ÕÕ cÕvÕÕkÕj þmÕkÕÕ³Õ®Õí nÕílÕí. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí DÕÕ¯çÀcÕCÕ JÕÀíu³ÕÕ®ÕÕ þÕímÕ hÕájÕkÕÕ hÕÕÕÆ½ÕcÕÕl³Õ jÕä£ÕbvÕÕ nkÕÕ nÕílÕÕ. YÕÕjlÕÕ®³ÕÕ nÎÕÇlÕ IÕámÕKÕÕíjÕÇ JÕÀíuÕíuÕí cÕápÕÕÕÆnoÕÇvÕ vÕmÕèvÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ mÕÌÕÆvÕJÕÀ DÕÕnílÕ, ³ÕÕ®ÕÕ þÕímÕ hÕájÕkÕÕ YÕÕjlÕÕuÕÕ ÕÆcÕUÕÆkÕCÕí DÕÕkÕM³ÕJÕÀ nÕílÕí. ³ÕÕ ³Õá×Õ®³ÕÕ DÕiÕoÕÇ DÕuÕÕÇJÕÀ[í®Õ DÕCÕá®ÕÕ®ÕC³ÕÕ JÕÀíuÕíu³ÕÕ YÕÕjlÕÕmÕÕjK³ÕÕ oíMÕÕuÕÕ DÕÕhÕCÕ SJÕÀ pÕyÕÕyÕoÕj jÕä£ DÕÕnÕílÕ, ní pÕiÕÕuÕÕ oÕKÕkÕèvÕ oíCÕí DÕÕkÕM³ÕJÕÀ yÕvÕuÕí nÕílÕí. uÕÕnÕíj JÕÀjÕjÕcÕO³Õí YÕÕjlÕÕvÕí DÕÕhÕCÕ pÕyÕÕyÕoÕj jÕä£ DÕmÕu³ÕÕ®³ÕÕ YÕèÕÆcÕJÕÀí®ÕÕ hÕávÕ©®®ÕÕj JÕÀíuÕíuÕÕ DÕÕní. (3) YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí DÕCÕá®ÕÕ®ÕC³ÕÕ JÕÀíu³ÕÕ. DÕÕÕÆCÕ l³ÕÕ®ÕÕÇ iÕbYÕÕÇj oKÕuÕ pÕiÕÕlÕÕÇuÕ hÕÏyÕU jÕä£ÕbvÕÕÇ IÕílÕuÕÕÇ nÕílÕÕÇ. JÕÀÕjÕÆiÕuÕ®³ÕÕ cÕáÎîÕÕkÕªvÕ YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³Õí pÕí cÕ³ÕÕ&ÕÆolÕ mkÕªhÕÕ®Õí ³Õá× mÕáª PÕÕuÕí, l³ÕÕlÕ DÕCÕá®ÕÕ®ÕC³ÕÕb®³ÕÕ cÕáÎîÕÕvÕí JÕÀÕnÕÇ DÕ[LÕUí DÕÕuÕí vÕÕnÕÇlÕ. jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ lÕ³ÕÕjÕÇyÕjÕíyÕj uÕ
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत KÕèhÕ®Õ JÕÀþÕÇCÕ nÕílÕí. ³Õá×Õ®³ÕÕ mÕá©kÕÕlÕÕÇuÕÕ jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ oãÕÆäJÕÀÕívÕÕlÕèvÕ IÕílÕuÕíuÕÕ nÕ hÕÕÆkÕ$ÕÕ JÕÀÕíCÕÕuÕÕnÕÇ ³ÕÕíi³Õ®Õ kÕÕìuÕÕ DÕmÕlÕÕ. lÕÕÇvÕnÕÇ mÕbj#ÕCÕ ouÕÕb®³ÕÕ hÕÏcÕáKÕÕb®³ÕÕ mÕÕÆcÕlÕÕÇvÕí ní yÕbOÕvÕ hÕÕUC³ÕÕ®ÕÕÇ lÕ³ÕÕjÕÇ oMÕ&ÕÆkÕuÕÕÇ. cÕÕ$Õ, ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ hÕÕj JÕÀªvÕ®Õ MÕ$ÕèMÕÕÇ oÕívÕ nÕlÕ JÕÀjÕ³ÕuÕÕ nkÕílÕ, DÕmÕí cÕlÕ lÕÕÇvÕnÕÇ mÕbj#ÕCÕ ouÕÕb®³ÕÕ hÕÏcÕáKÕÕbvÕÕÇ mÕÕÆcÕlÕÕÇ®³ÕÕ yÕÌþJÕÀÕÇlÕ DÕvÕÕÌhÕ®ÕÕÕÆjJÕÀ mkÕªhÕÕlÕ k³ÕÊÕÀ JÕÀíuÕí nÕílÕí. 23 pÕèvÕ 1999 jÕípÕÕÇ PÕÕuÕíu³ÕÕ hÕ$ÕJÕÀÕj hÕÕÆj<ÕoícÕO³Õí cÕÕÇ ³ÕÕ®Õ cÕlÕÕ®Õí mÕcÕLÕ&vÕ JÕÀíuÕí nÕílÕí. ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ GuuÕbIÕÕ³Õ®ÕÕÇ vÕÕnÕÇ, ní YÕÕjlÕÕ®Õí mLÕÕ³ÕÕÇ OÕÕíjCÕ DÕÕní, DÕmÕí ÕÆ®Õ$Õ hÕblÕhÕÏOÕÕvÕ kÕ jÕä£ÕÇ³Õ mÕáj#ÕÕ mÕuuÕÕiÕÕjÕbvÕÕÇ DÕÕhÕu³ÕÕ kÕÊÕÀk³ÕÕblÕèvÕ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ JÕÀª vÕ³Õí, DÕMÕÕÇ ÕÆkÕvÕblÕÕÇ uÕ
lÕÕíuÕÕíÕÅuÕiÕ kÕ hÕÕ@Fbì 5140 ³ÕÕ ÕÆMÕKÕjÕbkÕj lÕÕyÕÕ ÕÆcÕUÕÆkÕu³ÕÕvÕblÕj YÕÕjlÕÕÇ³Õ uÕ
JÕÀÕjÕÆiÕuÕ ³Õá×ÕlÕ DÕÕÆlÕGb®ÕÕÇkÕj uÕ{lÕÕvÕÕ 473 YÕÕjlÕÕÇ³Õ mÕÌÕÆvÕJÕÀÕbvÕÕÇ nÕÌlÕÕlc³Õ hÕlJÕÀjuÕí. l³ÕÕcÕO³Õí nkÕÕF& ouÕÕ®³ÕÕ hÕÕ®Õ pÕkÕÕvÕÕb®ÕÕnÕÇ mÕcÕÕkÕíMÕ nÕílÕÕ. l³ÕÕÕÆMÕkÕÕ³Õ SJÕÀ npÕÕj mÕÌÕÆvÕJÕÀ pÕKÕcÕÕÇ PÕÕuÕí. pÕKÕcÕÕÇ mÕÌÕÆvÕJÕÀÕbhÕÌJÕÀÕÇ 50 ìJÕwJÕÀí mÕÌÕÆvÕJÕÀ GhÕ®ÕÕjÕvÕblÕj hÕávnÕ DÕÕhÕu³ÕÕ ³ÕáÕÆvÕìcÕO³Õí oÕKÕuÕ PÕÕuÕí. 43.20 ìJÕwJÕÀí mÕÌÕÆvÕJÕÀ lÕÕíHÕÀiÕÕíUîÕÕb®³ÕÕ cÕÕN³ÕÕlÕ, lÕj 21.07 ìJÕwJÕÀí mÕÌÕÆvÕJÕÀ iÕÕíUÕÇ uÕÕiÕèvÕ kÕ

सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत 26.73 ìJÕwJÕÀí mÕÌÕÆvÕJÕÀ YÕÕpÕu³ÕÕvÕí, DÕkÕ³ÕkÕ JÕÀÕhÕuÕí iÕíu³ÕÕvÕí, ÕÆncÕobMÕ PÕÕu³ÕÕvÕí pÕKÕcÕÕÇ PÕÕuÕí nÕílÕí. k³ÕÕhÕJÕÀ mlÕjÕkÕj ³Õá× nÕílÕí lÕj hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®ÕÕ cÕÕíþÕ YÕèYÕÕiÕ YÕÕjlÕ DÕÕhÕu³ÕÕ lÕÕy³ÕÕlÕ IÕíT MÕJÕÀuÕÕ DÕmÕlÕÕ. cÕÕ$Õ, lÕÕíHÕÀÕ kÕ DÕv³Õ MÕðÕÕðÕÕb®³ÕÕ kÕÕhÕjÕcÕáUí mÕÌÕÆvÕJÕÀ cÕÕíþîÕÕ mÕbK³ÕívÕí cÕjCÕ hÕÕkÕC³ÕÕ®ÕÕÇnÕÇ MÕJÕw³ÕlÕÕ nÕílÕÕÇ.

HÕÀíyÕÏákÕÕjÕÇ 1999 cÕO³Õí uÕÕnÕíj JÕÀjÕj nÕílÕ DÕmÕlÕÕvÕÕ®Õ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí mÕcÕpÕèvÕ-GcÕpÕèvÕ DÕÕhÕu³ÕÕ mÕÌÕÆvÕJÕÀÕbvÕÕ ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ hÕÕj JÕÀjÕ³ÕuÕÕ uÕÕkÕuÕÕÇ. ³ÕÕ JÕÀÕjkÕÕF&mÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®³ÕÕ jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ kÕ uÕ
JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕO³Õí cÕápÕÕÕÆnoÕÇvÕÕb®³ÕÕ vÕÕkÕÕKÕÕuÕÕÇ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ uÕ
JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕO³Õí


mÕÌÕÆvÕJÕÀÕbJÕÀ[èvÕ

pÕhlÕ

JÕÀjC³ÕÕlÕ

DÕÕuÕíuÕÕ

JÕÀÕjÕÆiÕuÕ®ÕÕ

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÆvÕÕ|cÕlÕ vÕJÕÀÕMÕÕnÕÇ YÕÕjlÕÕvÕí GpÕí[ÕlÕ DÕÕCÕuÕÕ. l³ÕÕlÕnÕÇ JÕÀÕjÕÆiÕuÕ®ÕÕÇ hÕÏl³Õ#Õ ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ DÕOÕÕíjíÕÆKÕlÕ JÕÀíuÕíuÕÕÇ nÕílÕÕÇ. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ mÕÌÕÆvÕJÕÀÕbJÕÀ[èvÕ YÕÕjlÕÕvÕí l³ÕÕb®ÕÕÇ nl³ÕÕjí, GhÕJÕÀjCÕí, mÕjJÕÀÕjÕÇ omlÕÕkÕípÕ, hÕjí[ ÕÆmLÕlÕÕÇ kÕ kÕÕÆjÿ DÕÕÆOÕJÕÀÕN³ÕÕbvÕÕÇ ÕÆouÕíuÕí DÕÕoíMÕ vÕcÕèo JÕÀjC³ÕÕmÕÕþÕÇ kÕÕhÕjuÕíu³ÕÕ [Õ³ÕN³ÕÕ DÕÕoÕÇ mÕÕcÕiÕÏÕÇ hÕájÕk³ÕÕ®³ÕÕ mkÕªhÕÕlÕ iÕÕíUÕ JÕÀíuÕÕÇ nÕílÕÕÇ. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®³ÕÕ vÕÕ@o&vÕ uÕÕF&ì FvHÕÀÏvì£ÕÇvÕí ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<ÕÕ DÕÕíuÕÕb[èvÕ YÕÕjlÕÕcÕO³Õí IÕámÕKÕÕíjÕÇ JÕÀíuÕÕÇ nÕílÕÕÇ. JÕÀÕjÕÆiÕuÕ ³Õá×ÕcÕO³Õí cÕÕju³ÕÕ iÕíuÕíu³ÕÕ 250 hÕÕJÕÀ pÕkÕÕvÕÕbkÕj YÕÕjlÕÕÇ³Õ uÕ
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत YÕÕkÕvÕÕ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ PÕÕuÕÕÇ.

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí JÕÀíuÕíu³ÕÕ ÕÆkÕéÕÕmÕIÕÕlÕÕ®Õí hÕájÕkÕí mÕÕN³ÕÕ pÕiÕÕuÕÕ oÕKÕÕÆkÕC³ÕÕlÕ YÕÕjlÕÕuÕÕ ³ÕMÕ DÕÕuÕí nÕílÕí. 1971 mÕÕuÕÕÇ YÕÕjlÕÕJÕÀ[èvÕ mÕhÕÕìèvÕ cÕÕj KÕÕuuÕíu³ÕÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕuÕÕ JÕÀÕjÕÆiÕuÕcÕO³Õí hÕávnÕ HÕÀìJÕÀÕ yÕmÕuÕÕ nÕílÕÕ. hÕÕÆjÕÆmLÕlÕÕÇ®ÕÕ GuÕiÕ[Õ PÕÕuÕÕ lÕíknÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®ÕÕÇ mÕÕN³ÕÕ pÕiÕYÕj sÕÇLÕè nÕíT uÕÕiÕuÕÕÇ. jÕpÕvÕÌÕÆlÕJÕÀ mÕbIÕ<ÕÕ&lÕnÕÇ JÕÀÕjÕÆiÕuÕ ³Õá×ÕmÕboYÕÕ&lÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ DÕiÕoÕÇ SJÕÀìÕ hÕ[uÕÕ. l³ÕÕ oíMÕÕ®ÕÕÇ hÕÏÕÆlÕÿÕ jmÕÕlÕUÕuÕÕ iÕíuÕÕÇ. oámÕN³ÕÕ yÕÕpÕèmÕ pÕiÕÕlÕ YÕÕjlÕÕ®ÕÕÇ hÕÏÕÆlÕÿÕ kÕÕ{uÕÕÇ nÕílÕÕÇ!

सकलन आण



मखय प)ष


१७ क रल-ल नतरच भ रत व प क%सत न ÕÆvÕ³Õb$ÕCÕ jí<Õí®³ÕÕ oçívnÕÇ yÕÕpÕèbJÕÀ[ÕÇ} }çíJÕÀ JÕÀÕjÕÆiÕ} ³Õá×ÕlÕ cÕjCÕ hÕÕkÕ}í ÕÆJÕÀbkÕÕ pÕKÕcÕÕÇ PÕÕ}í. hÕCÕ mÕkÕÕ&lÕ DÕÕÆOÕJÕÀ vÕáJÕÀmÕÕvÕ PÕÕ}í lÕí ní JÕÀÕÇ, YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ ³ÕÕ oçívÕ oíµÕÕb®ÕÕ hÕjmhÕjÕbkÕjÕÇ} ÕÆkÕµkÕÕmÕ®Õ vÕÕnÕÇmÕÕ PÕÕ}Õ.

JÕÀÕjÕÆiÕ} ³Õá×ÕvÕblÕj oçívÕ®Õ kÕ<ÕÕ¥vÕÕÇ DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<Õoí®³ÕÕ cÕÕO³ÕcÕÕlÕèvÕ YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³Õí µÕÕblÕlÕÕ ®Õ®ÕÕ& mÕáª PÕÕ}ÕÇ. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®Õí jÕä£ÕO³Õ#Õ kÕ }
}çíJÕÀµÕÕnÕÇ

mÕjJÕÀÕj

G}LÕÕÆkÕCÕÕjí

DÕµÕÕÇ

DÕl³ÕblÕ

vÕJÕÀÕjÕlcÕJÕÀ

hÕÏÕÆlÕcÕÕ

DÕmÕ}íu³ÕÕ hÕjkÕíPÕ cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕb®³ÕÕµÕÕÇ kÕÕpÕhÕí³ÕÕÇ ³ÕÕbvÕÕÇ hÕávnÕ ®Õ®ÕÕ& JÕÀjÕkÕÕÇ cnCÕpÕí DÕÕÕÆ¯çÀlÕ®ÕDÕµÕÕÇ DÕvÕíJÕÀÕb®ÕÕÇ YÕÕkÕvÕÕ PÕÕ}ÕÇ nçílÕÕÇ. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕlÕÕÇ} kÕ yÕÕníj®³ÕÕ oíµÕÕblÕÕÇ} }çíJÕÀÕbvÕÕ cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕb®³ÕÕyÕÎ} hÕájímÕÕ ÕÆkÕµkÕÕmÕ kÕÕìlÕ vÕknlÕÕ, nÕÇ kÕmlÕáÕÆmLÕlÕÕÇ KÕáÎ cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕbvÕÕÇnÕÇ cÕÕv³Õ JÕÀí}ÕÇ nçílÕÕÇ. DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<ÕoílÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ}Õ YÕÕjlÕÕvÕí YÕÕkÕÕÆvÕJÕÀ DÕÕkÕÕnvÕ JÕÀí}í nçílÕí kÕ l³ÕÕ®Õí oèjiÕÕcÕÕÇ hÕÕÆjCÕÕcÕ nçíCÕÕj nçílÕí. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕlÕ mÕÊÕíkÕj DÕÕ}íu³ÕÕ cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕb®³ÕÕmÕcÕçíj kÕÌ³ÕÕÆÊÕÀJÕÀ kÕ jÕä£ÕÇ³Õ DÕ[®ÕCÕÕÇ DÕÕ kÕÕmÕèvÕ GY³ÕÕ nçíl³ÕÕ. jÕä£ÕÇ³Õ mlÕjÕkÕj hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ jÕp³ÕJÕÀl³ÕÕ¥ÕÆkÕ<Õ³ÕÕÇ pÕvÕcÕÕvÕmÕÕlÕ DÕmÕ}í}ÕÇ vÕHÕÀjlÕ, DÕÕblÕjjÕä£ÕÇ³Õ mÕcÕáoÕ³ÕÕ®ÕÕÇ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕkÕj jçíKÕ}í}ÕÇ mÕbµÕ³ÕÕÇ vÕpÕj, DÕvÕíJÕÀ yÕbOÕvÕÕbcÕáUí hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®ÕÕÇ {ÕmÕU}í}ÕÇ DÕLÕ&k³ÕkÕmLÕÕ ³ÕÕ mÕkÕÕ¥®ÕÕ vÕJÕÀÕjÕlcÕJÕÀ hÕÕÆjCÕÕcÕ lÕmÕí®Õ YÕí[mÕÕkÕCÕÕN³ÕÕ DÕv³Õ mÕcÕm³ÕÕbcÕáUí jÕp³ÕµÕJÕÀì ®ÕÕ}ÕÆkÕCÕí cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕb®³ÕÕmÕÕþÕÇ cnCÕÕkÕí ÕÆlÕlÕJÕÀí mÕçíhÕí vÕknlÕí. ní mÕkÕ& hÕÌ}è JÕÀçíCÕl³ÕÕ vÕÕ JÕÀçíCÕl³ÕÕ ªhÕÕvÕí JÕÀÕjÕÆiÕ} ³Õá×ÕµÕÕÇ ÕÆvÕiÕÕÆ[lÕ nçílÕí.

14 cÕÕ®Õ& 2001 jçípÕÕÇ DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<ÕoícÕO³Õí oçívnÕÇ oíµÕÕblÕu³ÕÕ pÕvÕlÕícÕO³Õí ÕÆvÕJÕÀì®ÕÕ mÕbhÕJÕÀ& kÕÕ{ÕÆkÕC³ÕÕkÕj pÕçíj oíC³ÕÕlÕ DÕÕ}Õ. DÕµÕÕ GhÕÕ³ÕÕbvÕÕÇ®Õ YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³Õí ÕÆkÕµkÕÕmÕÕ®Õí kÕÕlÕÕkÕjCÕ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ nçíF&}, DÕmÕí mÕb³ÕáÊÕÀ ÕÆvÕkÕíovÕÕlÕ oçívnÕÇ oíµÕÕbvÕÕÇ cnì}í. jÕä£hÕlÕÕÇ JÕÀí. DÕÕj. vÕÕjÕ³ÕCÕvÕ ³ÕÕbvÕÕÇ ÕÆo}íu³ÕÕ cÕípÕkÕÕvÕÕÇhÕÏmÕbiÕÕÇ yÕçí}lÕÕvÕÕ hÕjkÕíPÕ cÕáµÕj&HÕÀ cnCÕÕ}í JÕÀÕÇ, òçívnÕÇ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत oíµÕÕbcÕO³Õí GÊÕcÕ mÕbyÕbOÕ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ nçíC³ÕÕmÕÕþÕÇ ³Õçíi³Õ lÕçí[iÕí µÕçíOÕ}í hÕÕÕÆnpÕílÕ. oçívnÕÇ oíµÕÕb®³ÕÕ pÕvÕlÕílÕÕÇ} mÕbhÕJÕÀ& kÕÕ{ÕkÕÕ, k³ÕÕhÕÕjkÕã×ÕÇ knÕkÕÕÇ, pÕávÕÕÇ-hÕájÕCÕÕÇ cÕlÕí yÕÕpÕè}Õ þíkÕèvÕ cÕlÕYÕío iÕÕ[}í pÕÕkÕílÕ, DÕµÕÕÇ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®ÕÕÇ hÕÏÕcÕÕÕÆCÕJÕÀ F®sÕ DÕÕní. oçívnÕÇ oíµÕÕblÕÕÇ} }çíJÕÀÕb®³ÕÕ lÕÕJÕÀoÕÇ®ÕÕ GhÕ³ÕçíiÕ mÕÕcÕÕÕÆpÕJÕÀ, DÕÕÕÆLÕ&JÕÀ ÕÆkÕJÕÀÕmÕÕmÕÕþÕÇ, iÕÕÆjyÕÕÇ ÕÆvÕcÕè&}vÕ, hÕÏiÕlÕÕÇ, mÕcÕã×ÕÇ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ JÕÀjC³ÕÕmÕÕþÕÇ JÕÀí}Õ pÕÕkÕÕ, DÕmÕí cÕ}Õ kÕÕìlÕí.'

DÕmÕí YÕÕkÕÕÆvÕJÕÀ GoddiÕÕj JÕÀÕ{CÕÕjí cÕáµÕj&HÕÀ }kÕJÕÀj®Õ DÕÕhÕu³ÕÕ cÕèU hÕoÕkÕj IÕmÕj}í. oçívnÕÇ oíµÕÕblÕ mÕáª DÕmÕ}í}ÕÇ µÕÕblÕÕÇ-®Õ®ÕÕ& hÕávnÕ SJÕÀoÕ þhhÕ PÕÕ}ÕÇ. 2001 mÕÕ}®³ÕÕ DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<Õoí®³ÕÕ DÕÕOÕÕÇ cÕÕÇ JÕÀÕnÕÇpÕCÕÕbµÕÕÇ yÕçí}lÕÕvÕÕ cÕáÎÕ cÕÕb[}Õ JÕÀÕÇ, `cÕáµÕj&HÕÀ DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<ÕoímÕÕþÕÇ KÕáu³ÕÕ cÕvÕÕvÕí ³ÕílÕ DÕmÕ}í lÕjÕÇ l³ÕÕb®³ÕÕ DÕpÕíb[îÕÕkÕj pÕccÕè-JÕÀÕµcÕÕÇj nÕ®Õ ÕÆkÕ<Õ³Õ hÕÏÕcÕáK³ÕÕvÕí DÕÕní. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³Õí pÕccÕè-JÕÀÕµcÕÕÇj®ÕÕ hÕÏµvÕ nÕ pÕvÕlÕíhÕí#ÕÕ }
DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<ÕoícÕO³Õí oçívnÕÇ oíµÕÕblÕÕÇ} }
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत FLÕí SJÕÀ cÕnÊkÕÕ®ÕÕ hÕÏµvÕ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ nçílÕçí JÕÀÕÇ, pÕj lÕácÕ®ÕÕ hÕjmhÕjÕbkÕj ÕÆkÕéÕÕmÕ®Õ vÕmÕí}, lÕj l³ÕÕb®³ÕÕlÕ

mÕcÕPÕçílÕÕnÕÇ

nçíT

µÕJÕÀCÕÕj

vÕÕnÕÇ.

YÕÕjlÕ

kÕ

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ

³ÕÕb®³ÕÕ

mÕbyÕbOÕÕbyÕÕyÕlÕ

yÕçí}lÕÕvÕÕ }çíJÕÀ YÕÕkÕáJÕÀ nçílÕÕlÕ. hÕÕ®Õ oµÕJÕÀÕbnèvÕ DÕÕÆOÕJÕÀ JÕÀÕU ®ÕÕ}}íu³ÕÕ mÕbIÕ<ÕÕ&cÕáUí ní oçívnÕÇ oíµÕ hÕjmhÕjÕbJÕÀ[í mÕbµÕ³ÕÕvÕí hÕÕnè }ÕiÕ}í DÕÕnílÕ. DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<Õoí}Õ hÕÏmÕÕjcÕÕO³ÕcÕÕbvÕÕÇ DÕkÕÕmlÕkÕ hÕÏÕÆmÕ×ÕÇ ÕÆou³ÕÕcÕáUí pÕvÕYÕÕkÕvÕÕnÕÇ JÕÀÕnÕÇµÕÕ G®ÕbyÕUèvÕ DÕÕu³ÕÕ nçíl³ÕÕ. DÕÕiÕÏÕ hÕÕÆj<Õo hÕÕj hÕ[u³ÕÕvÕblÕj SJÕÀ kÕ<ÕÕ&®³ÕÕ DÕÕlÕ®Õ YÕÕjlÕÕÇ³Õ mÕbmÕoíkÕj hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ onµÕlÕkÕÕÐÕÕbvÕÕÇ 13 ÕÆ[mÕíbyÕj 2001 jçípÕÕÇ nuuÕÕ JÕÀí}Õ. ³ÕÕkÕíUÕÇ PÕÕ}íu³ÕÕ ®ÕJÕÀcÕJÕÀÕÇblÕ hÕÕ®Õ onµÕlÕkÕÕoÕÇ, ÕÆouuÕÕÇ®Õí mÕÕlÕ hÕçí}ÕÇmÕ kÕ mÕbmÕo YÕkÕvÕÕlÕÕÇ} SJÕÀ JÕÀcÕ&®ÕÕjÕÇ cÕjCÕ hÕÕkÕ}Õ. DÕÕ@JÕwìçíyÕjcÕO³Õí pÕccÕè kÕ JÕÀÕµcÕÕÇj ÕÆkÕOÕÕvÕmÕYÕí®³ÕÕ FcÕÕjlÕÕÇkÕjoíKÕÕÇ} DÕmÕÕ®Õ nuuÕÕ ®Õ{ÕÆkÕC³ÕÕlÕ DÕÕ}Õ nçílÕÕ. cÕÕ$Õ, mÕbmÕo YÕkÕvÕÕkÕjÕÇ} nuuÕÕ nÕ pÕjÕ pÕÕmlÕ®Õ YÕíoJÕÀ nçílÕÕ. nÕ nuuÕÕ JÕÀíkÕU mÕbmÕoíkÕj vÕÕnÕÇ, lÕj mÕbhÕèCÕ& YÕÕjlÕÕkÕj®Õ nçílÕÕ. ³ÕÕ nuu³ÕÕvÕblÕj hÕblÕhÕÏOÕÕvÕ kÕÕpÕhÕí³ÕÕÇ ³ÕÕbvÕÕÇ IÕçí<ÕCÕÕ JÕÀí}ÕÇ JÕÀÕÇ, `YÕÕjlÕ iÕíu³ÕÕ oçívÕ oµÕJÕÀÕbhÕÕmÕèvÕ onµÕlÕkÕÕoÕµÕÕÇ }{lÕ DÕÕní. DÕÕcnÕÇ JÕÀçíCÕl³ÕÕnÕÇ hÕÏJÕÀÕj®³ÕÕ DÕÕknÕvÕÕ®ÕÕ cÕáJÕÀÕyÕ}Õ JÕÀjC³ÕÕmÕÕþÕÇ lÕ³ÕÕj DÕÕnçílÕ.'

hÕblÕhÕÏOÕÕvÕÕb®³ÕÕ ³ÕÕ kÕÊÕÀk³ÕÕcÕO³Õí JÕÀÕnÕÇmÕÕ ÕÆvÕjÕµÕí®ÕÕ mÕèj nçílÕÕ. YÕÕjlÕÕ®ÕÕÇ mÕnvÕµÕÊÕÀÕÇ DÕÕlÕÕ mÕbhÕlÕ ®ÕÕ}}ÕÇ DÕÕní, ³ÕÕ®Õí mhÕä mÕbJÕÀílÕ kÕÕpÕhÕí³ÕÕÇ ³ÕÕbvÕÕÇ DÕÕhÕu³ÕÕ YÕÕ<ÕCÕÕlÕèvÕ ÕÆo}í nçílÕí. 15 ÕÆ[mÕíbyÕj jçípÕÕÇ hÕÏl³ÕáÊÕjÕoÕKÕ} YÕÕjlÕ mÕjJÕÀÕjvÕí DÕÕhÕu³ÕÕ }


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत JÕÀªvÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ YÕècÕÕÇkÕj hÕÕT} ìÕJÕÀ}í DÕmÕlÕí lÕj oçívnÕÇ oíµÕÕb®³ÕÕ mÕbyÕbOÕÕbcÕO³Õí DÕÕpÕ JÕÀoÕÕÆ®ÕlÕ kÕíiÕUÕ hÕÕÆjCÕÕcÕ mÕÕOÕlÕÕ DÕÕ}Õ DÕmÕlÕÕ.

mÕbj#ÕCÕoãäîÕÕ 2001 ní kÕ<Õ& hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕmÕÕþÕÇ KÕèhÕ®Õ JÕÀþÕÇCÕ iÕí}í. 9/11 ®³ÕÕ PÕÕ}íu³ÕÕ YÕÕÇ<ÕCÕ nuu³ÕÕvÕblÕj DÕcÕíÕÆjJÕÀívÕí hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕJÕÀÕÆjlÕÕ DÕÕhÕu³ÕÕ ÕÆcÕ$ÕjÕä£Õb®ÕÕÇ DÕÕIÕÕ[ÕÇ yÕÕbOÕèvÕ pÕÕiÕÕÆlÕJÕÀ onµÕlÕkÕÕoÕÕÆkÕjçíOÕÕlÕ }{Õ GYÕÕj}Õ. hÕjblÕá DÕÕblÕjjÕä£ÕÇ³Õ onµÕlÕkÕÕÐÕÕb®ÕÕ DÕºÕ yÕvÕ}íu³ÕÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ}Õ OÕ[Õ ÕÆµÕJÕÀÕÆkÕC³ÕÕJÕÀ[í cÕÕ$Õ DÕcÕíÕÆjJÕÀÕ JÕÀÕCÕÕ[çíUÕ JÕÀjlÕí DÕÕní, nÕ SJÕÀ hÕÏJÕÀÕjí YÕÕjlÕÕ}Õ ÕÆKÕpÕÕÆkÕC³ÕÕ®ÕÕnÕÇ hÕÏJÕÀÕj DÕÕní.

सकलन आण



मखय प)ष


१८ प क%सत न सध रल क ? YÕÕjlÕ nÕ DÕÕÕÆLÕ&JÕÀ kÕ mÕbj#ÕCÕoãäîÕÕ YÕÕÆkÕ<³ÕJÕÀÕUÕcÕO³Õí cÕnÕµÕÊÕÀÕÇ cnCÕèvÕ Go³ÕÕ}Õ ³ÕíCÕÕj ní ÕÆvÕÕÆµ®ÕlÕ®Õ DÕÕní. nÕÇ hÕÏiÕlÕÕÇ DÕÕhÕ}Õ oíµÕ ³Õíl³ÕÕ kÕÕÇmÕ kÕ<ÕÕ¥cÕO³Õí mÕÕO³Õ JÕÀjí} DÕmÕÕ DÕboÕpÕ k³ÕÊÕÀ JÕÀí}Õ pÕÕlÕçí. YÕÕjlÕÕ®Õí jÕä£ÕÇ³Õ þçíJÕÀU GlhÕVÕ mÕkÕ& ³ÕájçíÕÆhÕ³ÕvÕ oíµÕÕbhÕí#ÕÕ DÕÕÆOÕJÕÀ nçíCÕÕj DÕÕní. oÕÆ#ÕCÕ DÕÕÕÆµÕ³ÕÕlÕÕÇ} mÕkÕ&ÕlÕ cÕçíþí DÕÕÕÆLÕ&JÕÀ JÕÀíboÏ DÕµÕÕÇ YÕÕjlÕÕ®ÕÕÇ hÕÏÕÆlÕcÕÕ nçíCÕÕj DÕÕní. pÕccÕè ÕÆkÕÐÕÕhÕÕÇþÕ®Õí JÕÀá}iÕáª hÕÏÕO³ÕÕhÕJÕÀ DÕÕÆcÕlÕÕYÕ cÕfè ³ÕÕb®³ÕÕ cÕlÕí,

2020

mÕÕ}ÕhÕ³Õ&blÕ

jÕpÕJÕÀÕjCÕÕcÕO³Õí DÕmÕí}.

l³ÕÕcÕáUí

cÕçíþÕ

YÕÕjlÕÕ®ÕÕ

oyÕoyÕÕ

cÕnÕµÕÊÕÀÕÇ

DÕÕblÕjjÕä£ÕÇ³Õ

ÕÆvÕcÕÕ&CÕ

PÕÕ}í}Õ

yÕvÕC³ÕÕcÕO³Õí

DÕÕhÕu³ÕÕ

oíµÕÕ}Õ ÕÆkÕµÕí<Õ DÕ[LÕUí ³ÕíC³ÕÕ®Õí JÕÀÕjCÕ vÕÕnÕÇ.

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕmÕboYÕÕ&lÕ YÕÕjlÕÕvÕí vÕkÕÕÇvÕ OÕçíjCÕ DÕÕKÕCÕí pÕ©jÕÇ®Õí DÕÕní DÕmÕí mÕÕbiÕèvÕ hÕÏÕO³ÕÕhÕJÕÀ DÕÕÆcÕlÕÕYÕ cÕfè ³ÕÕbvÕÕÇ hÕÕ®Õ JÕÀ}cÕÕÇ JÕÀÕ³Õ&¯çÀcÕ®Õ ÕÆo}Õ DÕÕní. l³ÕÕvÕámÕÕj - hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³Õí pÕçíhÕ³Õ&blÕ mÕÊÕÕmÕè$Õí }


मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत –

YÕÕjlÕ kÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕOÕÕÇ} µÕ$ÕálkÕÕ®ÕÕÇ OÕiÕ JÕÀcÕÕÇ PÕÕ}ÕÇ lÕj®Õ JÕÀÕµcÕÕÇj®³ÕÕ hÕÏÍqÕÕkÕj ³Õçíi³Õ lÕçí[iÕÕ ÕÆvÕIÕè µÕJÕÀí}. oÕÆ#ÕCÕ DÕÕÕÆµÕ³ÕÕcÕO³Õí l³ÕÕvÕblÕj®Õ DÕÕÕÆLÕ&JÕÀ lÕÕUcÕíU kÕ ÕÆkÕµkÕÕmÕ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ nçíF&}. oçívnÕÇ oíµÕÕb®³ÕÕ pÕvÕlÕívÕí hÕjmhÕjÕbµÕÕÇ ÕÆvÕJÕÀì mÕbhÕJÕÀ& mÕÕOÕlÕ DÕmÕlÕÕvÕÕ®Õ k³ÕÕhÕÕjGoÕÇcÕÕlÕnÕÇ kÕÕ{ JÕÀjC³ÕÕ®³ÕÕ ÕÆkÕ®ÕÕj JÕÀjÕ³Õ}Õ nkÕÕ.

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕµÕÕÇ YÕÕÆkÕ<³ÕÕcÕO³Õí mÕbyÕbOÕ jÕKÕC³ÕÕmÕÕþÕÇ YÕÕjlÕÕ®³ÕÕ OÕçíjCÕÕbcÕO³Õí yÕo} nçíCÕí DÕl³ÕblÕ cÕnÊkÕÕ®Õí DÕÕní. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕyÕjçíyÕj DÕmÕ}í}í mÕkÕ& cÕlÕYÕíoÕb®Õí cÕáÎí mÕçí[ÕÆkÕlÕÕvÕÕ l³ÕÕ oíµÕÕlÕÕÇ} pÕvÕlÕí®³ÕÕ hÕÏÕÆlÕÕÆ¯çÀ³ÕÕb®Õí YÕÕvÕnÕÇ jÕKÕ}í pÕÕkÕí, DÕmÕínÕÇ cÕfè ³ÕÕb®Õí cÕlÕ DÕÕní.

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³

Õí

pÕçíkÕj


mÕjJÕÀÕj

hÕÏoÕÇIÕ&

JÕÀÕUÕmÕÕþÕÇ

mÕÊÕíkÕj

³ÕílÕ

vÕÕnÕÇ,

jÕp³ÕIÕìvÕí®³ÕÕ ®ÕÕÌJÕÀìÕÇlÕ jÕnèvÕ oíµÕÕ®ÕÕ JÕÀÕjYÕÕj nÕJÕÀCÕÕjÕ JÕÀCÕKÕj vÕílÕÕ pÕçíhÕ³Õ&blÕ }ÕYÕlÕ vÕÕnÕÇ, lÕçíhÕ³Õ&blÕ mÕjJÕÀÕjÕÇ JÕÀÕjYÕÕj, ÕÆkÕoíµÕÕÇ vÕÕÇlÕÕÇ, DÕÕÕÆLÕ&JÕÀ hÕÏiÕlÕÕÇ ³ÕÕ #Õí$ÕÕbcÕO³Õí hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ JÕÀÕ³ÕcÕ®Õ

ÕÆhÕsÕ[ÕÇ}Õ

jÕnCÕÕj.

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ


jÕpÕkÕì

DÕÕÆmlÕlkÕÕlÕ

DÕÕu³ÕÕmÕ,

hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ }
YÕÕjlÕÕ}Õ vÕíncÕÕÇ µÕ$Õè®³ÕÕ®Õ ªhÕÕlÕ GYÕí JÕÀjCÕí nÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ }
DÕÕ@JÕwìçíyÕj 2002 cÕO³Õí DÕl³ÕblÕ vÕÕìîÕhÕèCÕ& jÕÇlÕÕÇvÕí ÕÆvÕkÕ[CÕèJÕÀ ÕÆpÕbJÕÀ}íu³ÕÕ jÕä£ÕO³Õ#Õ hÕjkÕíPÕ cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕbvÕÕ JÕÀÕnÕÇ jÕpÕJÕÀÕÇ³Õ hÕ#ÕÕbvÕÕ mÕçíyÕlÕ IÕíTvÕ kÕÕì®ÕÕ} JÕÀjCÕí YÕÕiÕ hÕ[}í. cÕÕ$Õ lÕjÕÇnÕÇ सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ jÕpÕJÕÀÕjCÕÕkÕjÕÇ} }
hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕlÕÕÇ} DÕblÕiÕ&lÕ jÕpÕJÕÀÕjCÕÕ}Õ iÕìÕjiÕbiÕí®Õí mkÕªhÕ DÕÕ}í}í DÕÕní. }
hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕlÕÕÇ} YÕèo}ÕJÕÀ[í l³ÕÕ oíµÕÕ®ÕÕÇ mÕÊÕÕmÕè$Õí DÕÕnílÕ, DÕmÕí cnìu³ÕÕmÕ kÕÕkÕiÕí þª vÕ³Õí. YÕÕjlÕÕcÕO³Õí DÕmÕ}í}ÕÇ }çíJÕÀµÕÕnÕÇ k³ÕkÕmLÕÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕmÕÕþÕÇ DÕpÕèvÕ lÕjÕÇ mkÕhvÕkÕlÕ®Õ DÕÕní. oÕÆ#ÕCÕ DÕÕÕÆµÕ³ÕÕlÕÕÇ} IÕ[ÕcÕçí[ÕÇb®³ÕÕ DÕY³ÕÕÕÆmÕJÕÀÕ mÕÕÇ. m®ÕÌHÕÀj ³ÕÕb®Õí DÕmÕí cÕlÕ DÕÕní JÕÀÕÇ, hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕcÕO³Õí jÕpÕJÕÀÕjCÕÕ®ÕÕÇ hÕÏiÕlÕÕÇ nçíC³ÕÕcÕO³Õí lÕíLÕÕÇ} }
vÕ

yÕÕUiÕlÕÕ

JÕÀÕ³Õ&jlÕ

DÕmÕCÕÕN³ÕÕ


mÕjJÕÀÕj}Õ

DÕcÕíÕÆjJÕÀí®³ÕÕ

hÕÕÕÆþby³ÕÕcÕáUí DÕÕCÕKÕÕÇ mHÕÀájCÕ ®Õ{lÕí. l³ÕÕlÕèvÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕÕÇ }
सकलन आण



मखय प)ष

मळ लखक - जनरल व . प . मललक , अनव द - सम र पर जप , पक शन - रववव र ल कसत hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ®Õí þçíJÕÀU jÕä£ÕÇ³Õ GlhÕVÕ 75 DÕypÕ [Õ@}mÕ& FlÕJÕÀí DÕÕní lÕj l³ÕÕ oíµÕÕ®ÕÕÇ ¯çÀ³ÕµÕÊÕÀÕÇ 295 DÕypÕ [Õ@}mÕ& FlÕJÕÀÕÇ DÕÕní. oíµÕÕlÕÕÇ} SJÕÀlÕãlÕÕÇ³ÕÕbµÕ pÕvÕlÕÕ oÕÕÆjÐÕÏjí<ÕíKÕÕ}ÕÇ pÕiÕlÕí DÕÕní lÕj 21 ìkÕwkÕÀí pÕvÕlÕÕ oÕÕÆjÐÕÏjí<Õí®³ÕÕ kÕj DÕÕní. iÕÏÕcÕÕÇCÕ kÕ µÕnjÕÇ YÕÕiÕÕlÕ cÕçíþîÕÕ hÕÏcÕÕCÕÕkÕj yÕíJÕÀÕjÕÇ DÕÕní. mÕÕ#ÕjlÕí®Õí hÕÏcÕÕCÕ 35 lÕí 40 ìJÕwJÕÀí FlÕJÕÀí DÕÕní. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ DÕÕhÕu³ÕÕ jÕä£ÕÇ³Õ þçíJÕÀU GlhÕVÕÕhÕÌJÕÀÕÇ HÕÀÊÕÀ 2 ìkÕwkÕÀí jkÕwkÕÀcÕ ÕÆµÕ#ÕCÕÕkÕj KÕ®Õ& JÕÀjlÕí. l³ÕÕ oíµÕÕ®ÕÕÇ DÕÕÌÐÕçíÕÆiÕJÕÀ hÕÏiÕlÕÕÇnÕÇ ³ÕLÕÕlÕLÕÕ®Õ DÕmÕu³ÕÕvÕí DÕÕOÕáÕÆvÕJÕÀÕÇJÕÀjCÕÕ®Õí kÕÕjí lÕíLÕí hÕçínçí®ÕC³ÕÕmÕ JÕÀÕnÕÇmÕÕ kÕíU } ÕiÕí}®Õ. mÕÕkÕ&pÕÕÆvÕJÕÀ DÕÕjçíi³Õ kÕ DÕv³Õ mÕÕcÕÕÕÆpÕJÕÀ mÕíkÕÕb®ÕÕÇ ÕÆmLÕlÕÕÇnÕÇ ³ÕLÕÕlÕLÕÕ®Õ DÕÕní. mÕO³ÕÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ

jÕä£ÕÇ³Õ

þçíJÕÀU

GlhÕVÕÕhÕÌJÕÀÕÇ

4

ìkÕwkÕÀí

jkÕwkÕÀcÕ

mÕbj#ÕCÕÕkÕj

KÕ®Õ&

JÕÀjlÕçí.

YÕÕjlÕÕcÕO³Õí }
YÕÕjlÕÕ}Õ OÕ[Õ ÕÆµÕJÕÀÕÆkÕC³ÕÕmÕÕþÕÇ JÕÀìJÕÀÕjmLÕÕvÕí j®ÕèvÕ hÕjkÕíPÕ cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕbvÕÕÇ JÕÀÕjÕÆiÕ}®Õí ³Õá× IÕ[ÕÆkÕ}í. ³ÕÕ ³Õá×ÕlÕ kÕ l³ÕÕvÕblÕj }ÕiÕçíhÕÕþ PÕÕ}íu³ÕÕ jÕpÕvÕÌÕÆlÕJÕÀ ®Õ®ÕÕ¥cÕO³Õí hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕvÕí YÕÕjlÕÕJÕÀ[èvÕ JÕÀÕ³ÕcÕ hÕjÕYÕkÕ®Õ hÕlJÕÀj}Õ DÕÕní. cÕáµÕj&HÕÀ kÕ l³ÕÕb®³ÕÕ yÕÕÕÆµÕbÐÕÕb®ÕÕÇ KÕácÕKÕácÕÕÇ DÕpÕèvÕnÕÇ JÕÀcÕÕÇ PÕÕ}í}ÕÇ vÕÕnÕÇ. hÕávÕ:hÕávnÕ `JÕÀÕjÕÆiÕ}' IÕ[ÕÆkÕCÕÕ®³ÕÕ OÕcÕJÕw³ÕÕ hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ oílÕ DÕmÕlÕí. hÕCÕ }#ÕÕlÕ þíkÕÕ, YÕÕjlÕ nÕ SJÕÀ cÕnÕvÕ oíµÕ DÕÕní. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ lÕj l³ÕÕ®³ÕÕhÕÕmÕèvÕ®Õ ÕÆvÕcÕÕ&CÕ PÕÕ}í}Õ DÕÕní. hÕÕÕÆJÕÀmlÕÕvÕ DÕÕhÕ}í `cÕèU' ÕÆkÕmÕªvÕ YÕÕjlÕÕ®³ÕÕ `cÕáUÕkÕj' ³ÕíT hÕÕnÕÇ} lÕj l³ÕÕ}Õ l³ÕÕ®Õí `JÕÀèU' DÕÕþkÕèvÕ oíC³ÕÕ®ÕÕÇ OÕcÕJÕÀ YÕÕjlÕÕcÕO³Õí vÕkÕwkÕÀÕÇ®Õ DÕÕní! cÕáµÕj&HÕÀ ³ÕÕbvÕÕÇ ní O³ÕÕvÕÕlÕ þíkÕ}í}í yÕjí!

सकलन आण



मखय प)ष


सकलन आण



मखय प)ष


सकलन आण



मखय प)ष

Marathi Kargil Story

Recommend Documents