A. JUDU JUDUL L PER PERCO COBA BAAN AN :
Pemisahan
B. TUJUAN :
1. Memisahkan Memisahkan zat padat padat dari zat cair. cair. 2. Memisahkan Memisahkan zat padat padat dari zat padat. padat.
C. KA KAJI JIAN AN TEO TEORI RI
A. PENGERTIAN CAMPURAN DAN KA!I"IKA!IN#A KA!I"IK A!IN#A Camp$ran ada%ah materi &an' terdiri atas d$a macam zat ata$ %e(ih dan masih memi%iki si)at*si)at zat asa%n&a. +ika kita mencamp$r min&ak den'an air, ter%ihat ada (atas di antara ked$a cairan terse($t. +ika kita mencamp$r den'an den'an a%k-ha%k-h-%, %, (atas (atas antara antara ked$an ked$an&a &a tidak tidak ter%ih ter%ihat. at. Min&a Min&ak k dan air mem(ent$k mem(ent$k camp$ran camp$ran heter-'en. heter-'en. Camp$ran Camp$ran heter-'en heter-'en ada%ah camp$ran &an' tidak ser(a sama, mem(ent$k d$a )asa ata$ %e(ih, dan terdapat (atas &an' &an' e%as e%as di anta antara ra )asa*) )asa*)asa asa terse terse($ ($t. t. A%k-h %k-h-% -% dan dan air air mem( mem(en ent$ t$k k camp$ran h-m-'en. Camp$ran h-m-'en ada%ah camp$ran &an' ser(asama di se%$r$h (a'iann&a dan mem(ent$k sat$ )asa. Camp$ran h-m-'en (iasa dise($t
%ar$tan.
ar$ta ar$tan n ada%ah ada%ah camp$r camp$ran an h-m-'e h-m-'en n antara antara zat ter%ar$ ter%ar$tt /s-%$te /s-%$te00 dan zat pe%ar$t /s-%ent0. ar$tan dapat (er$$d padat, cair, dan 'as. 1.
ar$ ar$tan tan (er (er$ $$d $d pad padat. at. ar$ ar$ta tan n (er$ (er$$ $d d padat padat (ias (iasaa ditem ditem$k $kan an pada pada pad$an %-'am. c-nt-hn&a, k$nin'an &an' mer$pakan pad$an sen' dan tem(a'a.
2.
ar$ta ar$tan n (er$ (er$$d $d cair. cair. C-nt-h C-nt-hn& n&a, a, %ar$ %ar$tan tan '$%a '$%a da%a da%am m pe%ar pe%ar$t $t air. air.
3.
ar$ ar$tan da%a a%am $$d 'as. C-nt-h t-hn&a, n&a, $dara &an' terdiri atas (ermacam*macam 'as, diantaran&a ada%ah nitr-'en, -ksi'en, dan kar(-n di-ksida
4. MET5DE PEMI!A6AN CAMPURAN
Met-de pemisahan
mer$pakan
s$at$
cara &an'
di'$nakan
$nt$k
memisahkan ata$ mem$rnikan s$at$ sen&aa ata$ seke%-mp-k sen&aa &an' memp$n&ai s$s$nan kimia &an' (erkaitan dari s$at$ (ahan, (aik da%am ska%a %a(-rat-ri$m ma$p$n ska%a ind$stri. 4erdasarkan tahap pr-ses pemisahan, met-de pemisahan dapat di(edakan menadi d$a '-%-n'an, &ait$ met-de pemisahan sederhana dan met-de pemisahan k-mp%eks. * Met-de Pemisahan !ederhana Met-de pemisahan sederhana ada%ah met-de &an' men''$nakan cara sat$ tahap. Pr-ses ini ter(atas $nt$k memisahkan camp$ran ata$ %ar$tan &an' re%ati) sederhana. * Met-de Pemisahan K-mp%eks Met-de pemisahan k-mp%eks memer%$kan (e(erapa tahapan kera, diantaran&a penam(ahan (ahan tertent$,pen'at$ran pr-ses mekanik a%at, dan reaksi*reaksi men''a($n'kan
kimia d$a
&an'
diper%$kan. Met-de ini (iasan&a
ata$ %e(ih
met-de
sederhana.
C-nt-hn&a,
pen'-%ahan (iih dari pertam(an'an memer%$kan pr-ses pemisahan k-mp%eks. C. DA!AR*DA!AR MET5DE PEMI!A6AN
!$at$ zat dapat dipisahkan dari camp$rann&a karena memp$n&ai per(edaan si)at. 6a% ini dinamakan dasar pemisahan. 4e(erapa dasar pemisahan camp$ran antara %ain se(a'ai (erik$t 7 1.
Uk$ran partike%
4i%a $k$ran partike% zat &an' diin'inkan (er(eda den'an zat &an' tidak diin'inkan /zat pencamp$r0 dapat dipisahkan den'an met-de )i%trasi /pen&arin'an0. ika partike% zat hasi% %e(ih keci% daripada zat pencamp$rn&a, maka dapat dipi%ih pen&rin' ata$ media (erp-ri &an' ses$ai den'an $k$ran partike% zat &an' diin'inkan. Partike% zat hasi% akan me%eati pen&arin' dan zat pencamp$rn&a akan terha%an'. 2.
Titik didih 4i%a antara zat hasi% dan zat pencamp$r memi%iki titik didih &an' a$h (er(eda dapat dipishkan den'an met-de desti%asi. Apa(i%a titik didih zat hasi% %e(ih rendah daripada zat pencamp$r, maka (ahan dipanaskan antara s$h$ didih zat hasi% dan di (aah s$h$ didih zat pencamp$r. 8at hasi% akan %e(ih cepat men'$ap, sedan'kan zat pencamp$r tetap da%am keadaan cair dan sedikit men'$ap ketika titik didihn&a ter%eati. Pr-ses pemisahan den'an dasar per(edaan titik didih ini (i%a di%ak$kan den'an k-ntr-% s$h$ &an' ketat akan dapat memisahkan s$at$ zat dari camp$rann&a den'an (aik, karena s$h$ se%a%$ dik-ntr-% $nt$k tidak me%eati titik didih camp$ran.
3.
Ke%ar$tan !$at$ zat se%a%$ memi%iki spesi)ikasi ke%ar$tan &an' (er(eda, artin&a s$at$ zat se%a%$ memi%iki spesi)ikasi ke%ar$tan &an' (er(eda, artin&a s$at$ zat m$n'kin %ar$t da%am pe%ar$t A tetapi tidak %ar$t da%am pe%ar$t 4, ata$ se(a%ikn&a. !ecara $m$m pe%ar$t di(a'i menadi d$a, &ait$ pe%ar$t p-%ar, misa%n&a air, dan pe%ar$t n-np-%ar /dise($t $'a pe%ar$t -r'anik0 seperti a%k-h-%, aset-n, methan-%, petr-%i$m eter, k%-r-)-rm, dan
eter.
Den'an me%ihat ke%ar$tan s$at$ zat &an' (er(eda den'an zat*zat %ain da%am camp$rann&a, maka kita dapat memisahkan zat &an' diin'inkan terse($t den'an men''$nakan pe%ar$t tertent$. 9.
Pen'endapan
!$at$ zat akan memi%iki kecepatan men'endap &an' (er(eda da%am s$at$ camp$ran ata$ %ar$tan tertent$. 8at*zat den'an (erat enis &n' %e(ih (esar daripada pe%ar$tn&a akan se'era men'endap. +ika da%am s$at$ camp$ran men'and$n' sat$ ata$ (e(erapa zat den'an kecepatan pen'endapan &an' (er(eda dan kita han&a men'in'inkan sa%ah sat$ zat, maka dapat dipisahkan den'an met-de sedimentsi ta$ sentri)$'si. Nam$n ika da%m camp$ran men'and$n' %e(ih dari sat$ zat &an' akan kita in'inkan, maka di'$nakan met-de presipitasi. Met-de presipitasi (iasan&a dik-m(inasi den'an met-de )i%trasi. :.
Di)$si D$a macm zat (er$$d cair ata$ 'as (i%a dicamp$r dapat (erdi)$si /(er'erak men'a%ir dan (ercamp$r0 sat$ sama %ain. Gerak partike% dapat dipen'ar$hi -%eh m$atan %istrik. istrik &an' diat$r sedemikian r$pa /(aik (esarn&a te'an'an ma$p$n k$at ar$sn&a0 akan menarik partike% zat hasi% ke arah tertent$ sehin''a diper-%eh zat &an' m$rni. Met-de pemisahan zat den'an men''$nakan (ant$an ar$s %istrik dise($t
e%ektr-dia%isis.
!e%ain
it$
kita
men'ena%
$'a
isti%ah
e%ektr-)-resis, &ait$ pemisahan zat (erdasarkan (an&akn&a n$k%e-tida /sat$an pen&$s$n DNA0 dapat di%ak$kan den'an e%ektr-)-resis men''$nakan s$at$ media a'ar &an' dise($t 'e% a'ar-sa. ;.
Ads-r(si Ads-r(si mer$pakan penarikan s$at$ zat -%eh (ahan pen'ads-r(si secara k$at sehin''a
menempe%
pada
perm$kaan dari
(ahan
pen'ads-r(si. Pen''$naan met-de ini diterapkan pada pem$rnian air dan k-t-ran renik ata$ -r'anisme. D. +ENI!*+ENI! MET5DE PEMI!A6AN 1. "i%trasi "i%trasi ata$ pen&arin'an mer$pakan met-de pemisahan $nt$k memisahkan zat padat dari cairann&a den'an men''$nakan a%at (erp-ri
/pen&arin'0. Dasar pemisahan met-de ini ada%ah per(edaan $k$ran partike% antara pe%ar$t dan zat ter%ar$tn&a. Pen&arin' akan menahan zat padat &an' memp$n&ai $k$ran partike% %e(ih (esar dari p-ri sarin'an dan
mener$skan
pe%ar$t.
Pr-ses )i%trasi &an' di%ak$kan ada%ah (ahan har$s di($at da%am (ent$k %ar$tan ata$ (er$$d cair kem$dian disarin'. 6asi% pen&arin'an dise($t )i%trat sedan'kan sisa &an' tertin''a% dipen&arin' dise($t resid$.
/ampas0.
Met-de ini diman)aatkan $nt$k mem(ersihkan air dari sampah pada pen'-%ahan
air, menernihkan
preparat
kimia
di
%a(-rat-ri$m,
men'hi%an'kan pir-'en /pen'-t-r0 pada air s$ntik ineksi dan -(at*-(at ineksi, dan mem(ersihkan sir$p dari k-t-ran &an' ada pada '$%a. Pen&arin'an di %a(-rat-ri$m dapat men''$nakan kertas sarin' dan pen&arin' ($chner. Pen&arin' ($chner ada%ah pen&arin' &an' ter($at dari (ahan kaca &an' k$at di%en'kapi den'an a%at pen'hisap. 2. !$(%imasi !$(%imasi
mer$pakan
met-de
pemisahan
camp$ran
den'an
men'$apkan zat padat tanpa me%a%$i )asa cair ter%e(ih dah$%$ sehin''a k-t-ran &an' tidak men&$(%im akan tertin''a%. (ahan*(ahan &an' men''$nakan met-de ini ada%ah (ahan &an' m$dah men&$(%im, seperti kam)er dan i-d. 3. Krista%isasi Krista%isasi mer$pakan met-de pemisahan $nt$k memper-%eh zat padat &an' ter%ar$t da%am s$at$ %ar$tan. Dasar met-de ini ada%ah ke%ar$tan (ahan da%am s$at$ pe%ar$t dan per(edaan titik (ek$. Krista%isasi ada d$a cara &ait$ krista%isasi pen'$apan dan krista%isasi pendin'inan. C-nt-h pr-ses krista%isasi da%am kehid$pan sehari*hari ada%ah pem($atan 'aram dap$r dari air %a$t. M$%a*m$%a air %a$t ditamp$n' da%am s$at$ tam(ak, kem$dian den'an (ant$an sinar matahari di(iarkan men'$ap. !ete%ah pr-ses pen'$apan, dihasi%kan 'aram da%am (ent$k kasar dan masih (ercamp$r den'an pen'-t-rn&a, sehin''a $nt$k mendapatkan 'aram &an' (ersih diper%$kan pr-ses rekrista%isasi /pen'krista%an
kem(a%i0
C-nt-h %ain ada%ah pem($atan '$%a p$tih dari te($. 4atan' te($
dihanc$rkan dan diperas $nt$k diam(i% sarin&a, kem$dian di$apkan den'an pen'$ap hampa $dara sehin''a air te($ terse($t menadi kenta%, %eat en$h, dan teradi pen'krista%an '$%a. Krista% ini kem$dian dikerin'kan sehin''a diper-%eh '$%a p$tih ata$ '$%a pasir. 9. Desti%asi Desti%asi mer$pakan met-de pemisahan $nt$k memper-%eh s$at$ (ahan &an' (er$$d cair &an' terk-t-ri -%eh zat padat ata$ (ahan %ain &an' memp$n&ai titik didih &an' (er(eda. Dasar pemisahan ada%ah titik didih &an' (er(eda. 4ahan &an' dipisahkan den'an met-de ini ada%ah (ent$k %ar$tan ata$ cair, tahan terhadap pemanasan, dan per(edaan titik didihn&a
tidak
ter%a%$
dekat.
Pr-ses pemisahan &an' di%ak$kan ada%ah (ahan camp$ran dipanaskan pada s$h$ diantara titik didih (ahan &an' diin'inkan. Pe%ar$t (ahan &an' diin'inkan akan men'$ap, $ap di%eatkan pada ta($n' pen'em($n /k-ndens-r0. Uap &an' mencair ditamp$n' da%am adah. 4ahan hasi% pada pr-ses ini dise($t desti%at, sedan'kan sisan&a dise($t resid$. C-nt-h desti%asi ada%ah pr-ses pen&$%in'an min&ak ($mi, pem($atan min&ak ka&$ p$tih, dan mem$rnikan air min$m. :. Ekstraksi Ekstraksi mer$pakan met-de pemisahan den'an me%ar$tkan (ahan camp$ran da%am pe%ar$t &an' ses$ai. Dasar met-de pemisahan ini ada%ah ke%ar$tan (ahan da%am pe%ar$t tertent$. ;. Ads-r(si Ads-r(si mer$pakan met-de pemisahan $nt$k mem(ersihkan s$at$ (ahan dari pen'-t-rn&a den'an cara penarikan (ahan pen'ads-r(si secara k$at sehin''a menempe% pada perm$kaan (ahan pen'ads-r(si. Pen''$naan met-de ini dipakai $nt$k mem$rnikan air dari k-t-ran renik ata$ mikr--r'anisme, mem$tihkan '$%a &an' (erarna c-k%at karena terdapat k-t-ran. <. Kr-mat-'ra)i Kr-mat-'ra)i ada%ah cara pemisahan (erdasarkan per(edaan kecepatan peram(atan pe%ar$t pada s$at$ %apisan zat tertent$. Dasar pemisahan met-de ini ada%ah ke%ar$tan da%am pe%ar$t tertent$, da&a a(s-r(si -%eh
(ahan pen&erap, dan -%ati%itas /da&a pen'$apan0. C-nt-h pr-ses kr-mat-'ra)i sederhana ada%ah kr-mat-'ra)i kertas $nt$k memisahkan tinta.
D. RANCANGAN PERCOBAAN
1.A%at dan 4ahan A%at*a%at 7 *
Ge%as kimia
*
Ge%as $k$e := m
*
C-r-n'
*
Pem(akar
*
Caan pen'$ap
*
Kaca ar%-i
*
Kertas sarin'
*
M-rta% dan a%$
*
Kassa
*
Neraca
4ahan 7 *
C$!59.:625
*
Garam dap$r
*
Kap$r (ar$s
*
Kap$r t$%is
*
Pasir
2.an'kah Perc-(aan7 Perc-(aan 17 Memas$kkan 1 send-k pasir ke da%am 'e%as kimia &an' (erisi air kem$dian men'ad$kn&a. !ete%ah ir$, mem(iarkan pasir men'endap kem$dian men$an'kan %ar$tan (a'ian atas. Men'amati dan mencatat hasi% perc-(aan.
Perc-(aan 2 7 Men'ha%$skan
kap$r
t$%is
den'an
m-rta%
dan
a%$.
Kem$dian
memas$kkann&a keda%am 'e%as kimia &an' te%ah (erisi air, sete%ah it$
men'ad$kn&a sampai rata dan men$an'kan&a ke da%am c-r-n' &an' te%ah di%apiri den'an kertas sarin'. Men'amati dan mencatat hasi% perc-(aan.
Perc-(aan 3 7 Me%ar$tkan 'aram dap$r ke da%am 'e%as kimia &an' te%ah (erisi air kem$dian men&arin'n&a den'an men''$nakan c-r-n' &an' te%ah di%apisi den'an kertas sarin'. Men'$apkan %ar$tan 'aram hasi% pen&arin'an da%am caan pen'$ap sampai airn&a ha(is. Men'amati dan mencatat hasi% perc-(aan.
Perc-(aan 9 7 Me%ar$tkan 1 'ram 'aram C$!5 9.:625 ke da%am 1= m air kem$dian men'$apkann&a da%am caan pen'$ap hin''a -%$men&a hamper ha(is, %a%$ mendin'inkan&a hin''a ter%ihat arna as%i dari C$!59.:625. Men'amati dan mencatat hasi% perc-(aan.
Perc-(aan : 7 Mencamp$rkan 1 send-k pasir, 1 send-k 'aram dap$r dan air da%am 'e%as kimia
kem$dian
men'ad$kn&a
sampai
teradi
%ar$tan
h-m-'en.
Memanaskan camp$ran terse($t kem$dian me%ak$kan pen&arin'an. Menc$ci zat padat sisa pen&arin'an 2*3 ka%i kem$dian air hasi% pen&arin'an dan air c$cian diadikan sat$, kem$dian men'$apkan&a sampai ha(is. Men'amati dan mencatat hasi% perc-(aan.
Perc-(aan ; 7 Men'ha%$skan kap$r (ar$s &an' te%ah dik-t-ri den'an pasir %a%$ memas$kkan&a ke da%am caan pen'$apan se(an&ak 1 'ram. Men$t$p caan terse($t den'an kaca ar%-i &an' (erisi air. Memanaskan&a per%ahan* %ahan hin''a ter(ent$k krista% padat pada kaca ar%-i. Men'amati dan mencatat hasi% perc-(aan.
AUR PERC54AAN 7
1. 1 send-k pasir > air
* *
Dimas$kkan da%am 'e%as kimia Diad$k
camp$ran * *
Diamkan Diad$k
ar$tan
2.
Endapan pasir
4$($k kap$r t$%is > air
* *
Dimas$kkan da%am 'e%as kimia Diad$k
camp$ran *
ar$tan
Disarin'
Endapan kap$r t$%is
3.
Garam dap$r > air
ar$tan
* *
Dimas$kkan da%am 'e%as kimia Diad$k
*
Disarin'
*
Di%etakkan pada caan pen'$apan Di$apkan
"i%trat
*
Krista% 'aram
9. 1 'ram C$!5 9.:625 > 1= m air * *
Dimas$kkan da%am 'e%as kimia Diad$k
ar$tan *
Di%etakkan pada caan pen'$apan * Dipanaskan * Didin'inkan.
Krista% 'aram C$!59
:.
1 send-k pasir > 1 send-k 'aram dap$r > * *
Dimas$kkan da%am 'e%as kimia Diad$k
ar$tan *
Di%etakkan pada caan pen'$apan * Dipanaskan * Disarin'
"i%trat
resid$ *
Dic$ci den'an : m air /3 ka%i 0
Air c$cian
*
Di%etakkan pada caan pen'$apan * Dipanaskan ar$tan * 6asi%
Di$apkan
; 1 'ram kap$r (ar$s > pasir *
Di%etakkan pada caan pen'$apan dan di $apkan * Dit$t$p den'an kaca ar%-i &an' te%ah di (eri air * Di din'inkan
Krista% kap$r (ar$s
E. HASIL PENGAMATAN
N5. 1
-
6A!I PENGAMATAN !E4EUM !E!UDA6 Pasir7 ($tiran - Endapan7
-
hitam Air7 ernih tak
PERAKUAN 1 send-k > air dimas$kkan ke da%am 'e%as kimia, di ad$k sampai rata, diam(i%
(erarna
)i%tratn&a 2
1 send-k ($($k kap$r t$%is
-
dimas$kkan keda%am 'e%as
p$tih - Air7 ernih tak
kimia, di ad$k sampai rata,
1 'ram 'aram dap$r > air
-
Garam dap$r7
-
Krista% p$tih Air7 ernih tak
dimas$kkan ke da%am 'e%as kimia di ad$k sampai rata.
-
ar$tan 'aram di
-
hitam "i%trat7 ker$h
-
a($*a($ Endapan7 p$tih
-
ker$h "i%trat7 %ar$tan
(erarna
disarin' 3
Kap$r7 ser($k
($tiran pasir
(erarna
ernih tak (erarna ar$tan 'aram7 ernih
-
tak (erarna "i%trat7 ernih
-
tak (erarna Krisrta%
sarin' den'an kertas sarin' sehin''a
-
diper-%eh )i%trat "i%trat di%etakkan di
'aram7 p$tih
caan pen'$apan sampai airn&a ha(is sehin''a ter(ent$k 9
krista% 1 'ram C$!59.:625 > 1= m%
-
C$!59.:6257
-
krista% (ir$ ernih Air7 ernih tak
air dimas$kkan ke da%am 'e%as kimia, diad$k sampai
(erarna
rata.
-
-
C$!59.:6257 (ir$ ernih "i%trat7 ter(ent$k krista%
ar$tan C$!59.:625
(ir$ m$da
di%etakkan di caan
den'an sedikit
dan di$apkan sampai
arna hia$ di
air ha(is. :
Didin'inkan. 1 send-k pasir > 1 send-k
ten'ah.
-
Pasir7 ($tiran
-
hitam Garam dap$r7
'aram dap$r > air dimas$kkan da%am 'e%as
-
ar$tan7
-
kec-k%atan "i%trat7 ernih
-
tak (erarna Resid$7
krista% p$tih
kimia, diad$k.
-
ar$tan
Camp$ran ditar$h di
hitam
caan pen'$apan, dipanaskan, dan
-
kec-k%atan "i%trat
-
c$cian7 ernih Krista%
disarin'
'aram7 p$tih ;
1 'ram kap$r (ar$s > air
-
Kap$r (ar$s7
-
ser($k hia$ m$da Air7 ernih tak
di$apkan di da%am caan pen'$apan. Dit$t$p den'an kaca ar%-i diatasn&a diisi air
(erarna
-
ker$h Krista% kap$r (ar$s m$rni7 (erarna p$tih krista%,
dan di(iarkan sampai Krista%
(er(ent$k
ter(ent$k sete%ah
seperti %em(aran
didin'inkan
p$tih (enin'
F. ANALISIS DATA
Dari data hasi% perc-(aan &an' te%ah di%ak$kan, dapat diana%isa se(a'ai (erik$t 7
Perc-(aan I
7 camp$ran antara pasir den'an air men$n$kkan (aha pasir men'endap didasar 'e%as kimia. !ete%ah didiamkan (e(erapa saat, tanpa di%ak$kan pen&arin'an, air dit$an' pada adah, ($tiran pasir tetap men'endap didasar 'e%as kimia. 6a% ini karena pasir tidak %ar$t da%am air. Pr-ses ini dise($t dekantasi.
Perc-(aan II 7 camp$ran antara ($($k kap$r t$%is den'an air sete%ah disarin' den'an men''$nakan kertas sarin', dihasi%kan )i%trat (er$pa air &an' ernih tidak (erarna dan endapan &an' tertin''a% pada kertas sarin', &an' tidak %ain ada%ah ($($k kap$r t$%is. 6a% ini men$n$kkan (aha kap$r t$%is tidak %ar$t da%am air. Pr-ses ini dise($t pen&arin'an sederhana. Perc-(aan III 7 pencamp$ran 'aram den'an air mem(ent$k %ar$tan h-m-'en, 'aram %ar$t da%am air, sehin''a ketika disarin' den'an kertas sarin', tidak terdapat endapan /resid$0. Tetapi sete%ah di$apkan ter(ent$k
Krista%
'aram
(erarna
p$tih
da%am
caan
pen'$apan. Pr-ses ini dinamakan pen'$apan. Perc-(aan I? 7 Krista% @ padatan C$!59.:625 di%ar$tkan da%am air sehin''a ter(ent$k %ar$tan (erarna (ir$. Unt$k memisahkan 'aram C$!59 di'$nakan cara pen'$apan. !ete%ah terdapat endapan kem$dian didin'inkan dan te(ent$k%ah sedikit Krista% (erarna a'ak kehia$an di(a'ian ten'ah caan. Perc-(aan ? 7 pada perc-(aan ini, teradi pemisahan pasir den'an 'aram /NaC%0 &an' masin'*masin' mer$pakan zat padat &an' dicamp$r den'an air. Garam %ar$t da%am air, sedan'kan pasir tidak %ar$t da%am air. Unt$k memisahkan 'aram den'an pasir dan air, di%ak$kan den'an memanaskan camp$ran terse($t. Kem$dian men&arin'n&a, dan didapatkan resid$ (er$pa ($tiran pasir. Resid$ terse($t dic$ci den'an : m air se(an&ak 3 ka%i, air hasi% c$cian terse($t di camp$rkan den'an %ar$tan 'aram hasi%
pen&arin'an
ter(ent$k
Krista%
tadi.
Kem$dian
dipanaskan
'aram. Pr-ses ini
dise($t
sehin''a krista%isasi
(etin'kat. Perc-(aan ?I 7 pada pencamp$ran kap$r (ar$s den'an air kem$dian dik-t-ri den'an pasir, di%ak$kan pemanasan sete%ah di%etakkan pada
caan pen'$apan den'an dit$t$p kaca ar%-i. !ete%ah (e(erapa saat kap$r (ar$s . !ete%ah (e(erapa saat pasir $'a ik$t teran'kat -%eh $ap kap$r (ar$s, sehin''a pada Krista% kap$r (ar$s &an' te(ent$k sete%ah $ap &an' terdapat pada kaca ar%-i didin'inkan terdapat (e(erapa ($tiran pasir. Pr-ses ini dise($t s$(%imasi.
G. DISKUSI
Dari perc-(aan &an' te%ah di%ak$kan, ada (e(erapa ha% &an' tidak ses$ai den'an te-ri. Diantaran&a ada%ah 7
- Krista%isasi C$!59.:625 men'hasi%kan sedikit seka%i Krista% (erarna hia$, &an' d-minan ter%ihat ada%ah Krista% (erarna (ir$. 6a% ini dapat teradi aki(at k$ran'n&a $m%ah C$!5 9.:625 &an' di%ar$tkan, $'a karena pr-ses pendin'inann&a &an' han&a se(entar, sehin''a (e%$m ter(ent$k Krista% (erarna hia$ terse($t.
- !edikitn&a $m%ah Krista% 'aram da%am pr-ses pen'$apan %ar$tan 'aram &an' di%ak$kan, dise(a(kan karena k$ran'n&a $m%ah 'aram &an' di%ar$tkan.
- Ik$t men'$apn&a pasir pada pr-ses s$(%imasi kap$r (ar$s. !ehin''a Krista% &an' didapatkan (ercamp$r den'an pasir. 6a% ini dapat dise(a(kan karena pr-ses pen'$apann&a &an' k$ran' (enar. !ehar$sn&a pr-ses pemanasan di%ak$kan secara per%ahan*%ahan den'an s$h$ k-nstan, tetapi pada akt$ me%ak$kan perc-(aan, pr-ses pemanasann&a tidak secara per%ahan*%ahan sehin''a pasir ik$t men'$ap (ersama kap$r (ar$s. !e%ain it$, (an&akn&a pasir &an' di'$nakan da%am men'-t-ri %ar$tan $'a (erpen'ar$h terhadap hasi% &an' didapatkan.. pasir &an' kami tam(ahkan da%am perc-(aan ter%a%$ (an&ak $m%ahn&a.
H. KESIMPULAN
4erdasarkan perc-(aan dan pen'amatan &an' te%ah di%ak$kan dapat disimp$%kan se(a'ai (erik$t 7
- !$at$ camp$ran dapat dipisahkan menadi k-mp-nen pen&$s$nn&a me%a%$i (e(erapa cara seperti pen&arin'an, pen'$apan, s$(%imasi, krista%isasi, dan dekantasi.
- Pemisahan zat padat &an' tidak %ar$t da%am air, %e(ih m$dah di%ak$kan dari pada pemisahan zat padat &an' %ar$t da%am air..
- !emakin (an&ak $m%ah k-mp-nen zat da%am camp$ran, maka pr-ses $nt$k pemisahann&a $'a akan semakin (an&ak dan %e(ih %ama.
- Pada perc-(aan &an' di%ak$kan, teradi (e(erapa pr-ses pemisahan, &ait$ 7 Pada perc-(aan I 7 pr-ses dekantasi Pada perc-(aan II 7 pr-ses pen&arin'an sederhana Pada perc-(aan III 7 pr-ses pen'$apan Pada perc-(aan I? 7 pr-ses krista%isasi Pada perc-(aan ? 7 pr-ses krista%isasi (ertin'kat Pada perc-(aan ?I 7 pr-ses s$(%imasi.
I.
DAFTAR PUSTAKA
- http7@@.kimia.epi.ed$ - http7@@.chem*is*tr&.-r' - Tim kimia dasar.2==.Pen$nt$n Praktik$m Kimia Dasar.!$ra(a&a7 UNE!A - Ars&ad , natsir. 2==1. Kam$s Kimia Arti dan Pene%asan I%miah. + akarta 7 PT.Gramedia P$staka Utama .
