Kelas : STTI TanjungUban
Interpersonal Skill [ Efective Listening ] Hengki Eka Putra 2115606
TE!I I!"#ST$I I!"#ST$I
KAT KATA PENGANTAR PEN GANTAR
Pu%i S&ukur ke'a(irat )lla' S*T atas segala li+pa'an ra'+at, karunia (an 'i(a&a'-!&a, se'ingga ka+i ka+i (apat +en&elesaikan +en&elesaikan .akala' .akala' +ata kulia' kulia' Interpersonal Skill ini (ala+ sala' satu pe+/a'asan tentang Efective Listening .akala' ini (ipersiapkan (an (iola' /er(asarkan ku+pulan (ari /a'an/a'an &ang (isusun (an (i(apat (ari /er/agai su+/er (engan +e+anfaatkan searc' engine &akni oogle "engan kesa(aran akan keter/atasan keter/atasan &ang ka+i +iliki, +akala' ini (i/uat se/isa +ungkin (an (i+ungkinkan %au' (ari kese+purnaan kese+purnaan .asi' +e+/utu'kan /e/erapa researc' researc' (ari para pakar a'li (an rela3an e4pertise &ang +a+pu +enge+/angkann&a Se/agai +ana 'arapan ka+i a(ala' se+oga +akala' ini (apat +e+/antu ka+i serta +a'asis3a 3i STTI Tan%ung #/an (ala+ +e+pela%ari (an +e+a'a+i tentang Efective Listening. a+i %uga +eng'arapkan input /erupa ritik (an Saran (ari pe+/aca,teruta+a (ari (osen (an rekan-rekan rekan-rekan .a'asis3a 3i (i STTI Tan%ung Tan%ung #/an se'ingga pe+/a'asan pe+/a'asan tentang Efective Listening (apat (ii+ple+entasikan (ala+ suatu ke'i(upan kita suatu 'ari nanti
Tan%ung Tan%ung #/an, .ei 2, 2015 Pen&usun
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL KATA PENGANTAR
1
DAFTAR ISI
2
BAB. I PENDAHULUAN
11 Latar elakang .asala' 7 12 $u+usan .asala' 8 17 Tu%uan .akala' 5 BAB. II PEMBAHASAN
21 Pengertian
Interpersonal
skill 6 22 etera+pilan listening 9+en(engarkan: ;
2.3 Pentingn&a .en(engarkan
11
28 o+ponen proses +en(engarkan................................................... BAB. III
PENUTUP
72 71 esi+pulan77 DAFTAR PUSTAKA
78
BAB I PENDAHULUAN A. Latar Belakang
Se%ak +anusia terla'ir, +anusia tela' ter/iasa untuk /erko+unikasi (an +enge+ukakan keinginann&a o+unikasi ver/al < non ver/al saling terkait (an +en(ukung satu (engan lainn&a Seseorang &ang tu+/u' (engan ke/e/asan /erko+unikasi akan /er/e(a (engan seseorang &ang ti(ak ter/iasa /erko+unikasi (i (ala+ keluargan&a Seseorang &ang /isa +eng-ekspresikan (an +engko+unikasikan siapa (irin&a < kea'lian &ang (i+ilikin&a +erupakan conto' seseorang &ang (apat +e+enangkan persaingan untuk +erai' kese+patan ker%a "an seseorang &ang +e+iliki kea'lian /erko+unikasi &ang e=ektif < sopan akan +a+pu +en(elegasikan peker%aann&a < 3e3enangn&a (engan /aik "ala+ ke'i(upan se'ari>'ari, kea'lian /erko+unikasi +erupakan kea'lian &ang ti(ak (i+ilki secara +utlak, &ang artin&a ke+a+puan /erko+unikasi (apat (iru/a' (an (iper/aiki ke ara' &ang le/i' /aik +elalui ke/eranian < lati'an 9practical practice: ita ti(ak (apat +engeta'ui kea'lian seseorang sa+pai (engan kita
/erko+unikasi (an +eli'at 'asil &ang (iker%akann&a Se'ingga, (ala+ /an&ak 'al, ko+unikasi +e+egang peranan sangat penting (i ke'i(upan se'ari>'ari +aupun (ala+ (unia /isnis Se+ua pen%ualan (an relasi /isnis (i(asarkan pa(a ko+unikasi interpersonal arena itu +eningkatkan ke+a+puan /erko+unikasi +erupakan sala' satu faktor terpenting &ang +e+pengaru'i sukses /er/isnis < /eker%a Selan%utn&a (ala+ +akala' ini akan (i/a'as tentang ko+unikasi interpersonal, (an interpersonal skill serta pentingn&a interpersonal skill ter'a(ap ko+unikasi interpersonal B. Ruu!an Ma!ala" Setelah mempelajari modul ini mahasiswa dapat memahami pentingya memiliki kemampuan mendengarkan ( listening) sebagai salah satu bagian dari memiliki kompetensi Interpersonal Skill
#. Tu$uan Setelah mempelajari pokok bahasan dalam pertemuan ini mahasiswa diharapkan dapat menjelaskan perbedaan antara listening dan hearing, dan dapat mengaplikasikannya dalam berbagai kesempatan di kehidupan dunia kampus dan dunia kerja serta kehidupan sehari-hari
BAB. II PEMBAHASAN
L%!ten%ng
.en(engarkan a(ala' sala' satu ko+ponen kecakapan &ang (i+iliki ole' seseorang ketika +ereka +e+iliki kecakapan interpersonal skills &ang /aik Se/ua' ko+unikasi &ang efektif (apat (ilakukan ole' seseorang /ila +e+iliki ke+a+puan +en(engarkan &ang /aik pula "an ke+a+puan +en(engarkan +en%a(i 'al &ang pokok 'arus (i+iliki seseorang /ila +enginginkan ter%alinn&a ko+unikasi secara efektif La&akn&a se/ua' ko+unikasi "ala+ proses ko+unikasi a(a ko+ponen sen(er, c'annel, +essage, reciever, e=ect &ang
+en%a(i satu kesatuan ko+ponen ketika proses ko+unikasi /erlangsung Sala' satu ko+ponen (ari proses ko+unikasi a(ala' +eneri+a pesan agai+ana +eneri+a pesan (engan /aik a(ala' sala' satun&a (engan cara +en(engarkan (engan /aik .en(engarkan /ukan 'an&a secara 'ara?a' +enggunakan alat pen(engaran 9 telinga :, tetapi +e+iliki arti &ang le/i' luas (engan penggunaan alat peneri+a pesan lainn&a pe+/e(aan istila' +en(engarkan (engan +en(engar a(ala' untuk +e+/e(akan pengertian seperti 'aln&a (ala+ /a'asa ingris antara kata listening (engan 'earing "ala+ /a'asa ingris listen /erpa(anan (engan @pa& attentionA atau +e+/erikan per'atian ter'a(ap sesuatu, (an /ukan ter'a(ap suara se+ata )(akalan&a proses ko+unikasi +enggunakan /a'asa tu/u', (i +ana proses +en(engarkan /ukan +enggunakan telinga se/agai alat peneri+a pesan, +elainkan +enggunakan +ata se/agai peneri+a pesan, &ang selan%utn&a infor+asi visual terse/ut akan (iter%e+a'kan +en%a(i pesan &ang (apat (i+engerti Pent%ngn&a Men'engarkan
Se/ua' surve& &ang perna' (ilakukan /er'asil +e+/erikan ilustrasi /agai+ana kegiatan +en(engarkan a+at penting (ala+ ke'i(upan Sena(a (engan surve& (ari ro3n 91B2:, /a'3a se/agian para eksekutif +eng'a/iskan se/agian /esar 3aktun&a untuk /erko+unikasi 960C: (engan +en(engarkan e/erapa surve& +engatakan /a'3a ke+a+puan +en(engarkan seseorang %au' le/i' penting (an /er'arga (ari ke+a+puan /er/icara "an ke+a+puan +en(engarkan +ene+pati urutan teratas &ang 3a%i/ (i+iliki ole' seorang +ana%er &ang i(eal 9 3insor et )l,1BB;: *alaupun /an&ak surve& +ene+patkan ke+a+puan untuk +en(engarkan se/agai ko+unikasi &ang 3a%i/ (i+iliki, /an&ak orang ti(ak +en&a(ari /a'3a ke+a+puan +en(engarkan +erupakan ke+a+puan &ang 'arus (i+iliki Sangat %arang
orang +au untuk +eningkatkan ke+a+puann&a +en(engarkan Be(era)a ala!an enga)a *rang )erlu untuk en'engarkan • • • •
#ntuk +e+a'a+i (an +e+perole' infor+asi )nlisa ter'a(ap kualitas infor+asi .e+/angun (an +e+eli'ara 'u/ungan .enolong orang lain
Pa(a saat seseorang +au +en(engarkan (an +e+/erikan per'atian (engan tulus serta serius kepa(a per+asala'an &ang kita sa+paikan, 'a+pir se/agian /esar +asala' kita tertolong karena kita +en(apat persfektif (an pan(angan /aru (ari orang lain K*)*nen )r*!e! en'engarkan
Proses +en(engarkan +e+iliki 5 9li+a: ko+ponen &aitu D +e+/erikan per'atian, +e+a'a+i, +engingat (an +e+/erikan respon atau u+pan /alik
Men'engar Proses +en(engar a(ala' aspek ?sik (ari +en(engarkan rang &ang +e+iliki kesulitan (ala+ +en(engar +e+erlukan upa&a keras untuk +en(engar secara efktif .en(engar a(ala' ko+ponen (asar (ari 'a+pir seluru' proses +en(engarkan Pa(a proses ini ter(apat /a+&ak ke+ungkinan gangguan &ang akan +e+pengaru'i kualitas proses +en(engarkan secara efektif
Me(er% )er"at%an
Fika +e+(engar le/i' pa(a asfek ?sik, +aka proses +e+/eri per'atian +erupakan aspek psikologis Proses +e+/eri per'atian a(ala' proses +enå infor+asi &ang ingin kita (engar sa%a &ang +en(apat per'atian e/utu'an, keinginan, per'atian, gaira', (an kepentingan akan +enentukan infor+asi apa &ang akan +en%a(i fokus per'atian kita (ala+ +enå infor+asi &ang kita (engar Mengert% .engeri a(ala' +e+a'a+i infor+asi &ang ingin (isa+paikan ole' pengiri+ pesan an&ak faktor &ang +e+/uat seseorang +e+a'a+i (an +engerti infor+asi &ang (i(engarn&a, na+un kesa+aan /a'asa +en%a(i faktor uta+a (ala+ +e+a'a+i pesan &ang (isa+paikan Gaktor &ang lain &ang turut +engiringi (iantaran&a a(ala' faktor /u(a&a, fra+e 3ork,+otivasi, isi pesan, kesiapan +ental Meng%ngat e+a+puan untuk +erecall ke+/ali infor+asi &ang tela' kita teri+a .enurut penelitian infor+asi &ang kita (engar akan langsung (ilupakan segera setela' kita +en(engarkan Segera setela' +en(engarkan kita +asi' +engingat infor+asi 'ingga 50C, %a+ ke+u(ian ke+a+puan +engingat turun +en%a(i 5C, (an tersisa tinggal 25C sa%a setela' 2 /ulan Me(er% re!)*n .e+/eri respon a(ala' 'al &ang paling uta+a (ala+ proses ko+unikasi (an sangat +enentukan untuk +engeta'ui apaka' proses ko+unikasi tela' /er%alan efektif sesuai (engan &ang (i'arapkan
"i (ala+ proses +en(engarkan, +e+/eri respon +erupakan in(ikator uta+a apaka' seseorang +en(engarkan (engan /aik atau ti(ak $espon &ang (i/erikan akan sangat +enentukan 'asil (ari proses ko+unikasi secara keseluru'an
Be(era)a t%)e re!)*n en'engarkan +
1 .en(engarkan (engan (ia+ 2 .enga%ukan pertan&aanD .e+per%elas +akna .en(apatkan konsep, perasaan (an keinginan lain .en(orong /er/icara le/i' lan%ut .en(orong pencarian le/i' lan%ut .en(apatkan infor+asi (etail .en&a+paikan pesan .en&atakan e+pati .e+/erikan (ukungan .elakukan analisa .elakukan evaluasi .e+/erikan pen(apat • • • • • • • • • • •
Ha(atan 'ala en'engarkan !e,ara e-ekt%- • • • • • • • •
.en(engarkan /ukanla' +en(engarkan Proses kegiatan +en(engarkan /ukan perkara +u(a' en(ala pa(a ke+a+puan +en(engar Infor+asi &ang terlalu /an&ak )(an&a kepentingan pri/a(i e+a+puan /erpikir +anusia angguan (ari pi'ak luar Setiap pen(engar ti(ak +eneri+a pesan &ang sa+a
Ke(%a!aan (uruk 'ala en'engarkan •
•
P!eu'* l%!ten%ng, orang &ang +enun%ukan perilaku +en(engarkan pa(a'al se(ang ti(ak +en(engarkan Stage "*gg%ng, orang &ang 'an&a tertarik (engar i(e (an konsep pe+ikiran sen(iri sa%a, seakan +ereka +en(engarkan, sesaat setela' %e(a, +erek /er/icara (engan konsep pe+ikirann&a sen(iri
•
•
•
•
•
Sele,t%e l%!ten%ng, orang &ang 'an&a +e+/erikan respon ter'a(ap apa &ang +en%a(i per'atiann&a Topik pe+/icaraan &ang (isesuaikan (engan ke/utu'an pen(engar sa%a &ang akan (iresponn&a F%ll%ng %n ga)!, orang +erasa ta'u (engan segala persoalan &ang se(ang (i'a(api pe+/icara, konsep pe+ikirann&a sa%a &ang le/i' (ipentingkann&a In!ulate' l%!ten%ng, orang &ang sering kali +enga/aikan atas infor+asi &ang (isa+paikan ole' pe+/icara De-en!%e l%!ten%ng, orang &ang ti(ak +erasa a+an (engar (irin&a (an sering +elakuakn pen&erangan (engan kata-kata (e+i +e+perta'anan (iri A(u!"%ng, orang &ang +en(engarkan (engan seksa+a (engan +aksu( untuk +elakukan pen&erangan /alik kepa(a ko+unikator
#%r%/#%r% A,t%e L%!tener
.enurut .r aslis Il&as (ala+ /ukun&a iat Sukses .ana%e+en Ti+ er%aJ Sala' satu ko+ponen penting (ala+ /erko+unikasi a(ala' +en%a(i active listener Le/i' lan%ut (i%elaskan /a'3a (ala+ ko+unikasi aktif ti(akla' cukup (u(uk atau /er(iri (an +e+/uka telinga le/ar-le/ar, tetapi 'arus +encer+inkan /a'3a )n(a +en(engarkan (an le/i' +en&i+ak la3an /icara (engan sunggu'-sunggu' )(a tiga 'al &ang 'arus kita lakukan %ika kita ingin +en%a(i seorang active listener, &aitu D 1 Targetkan (apat +elakukan parap'rasing 9+engulang pesan (engan kata-kata sen(iri:K
2 .engecek ke+/ali 9perseption c'eck:, ini penting (ilakukan agar persepsi kita pas (engan &ang (i+aui pengiri+K 7 e'aviour (iscription 9ga+/aran perilaku sen(er:, +aksu(n&a a(ala' agar kita /isa +enilai apaka' sang pe+/icara saat itu se(ang +ara' atau 'an&a /ercan(a saat +engeluarkan suatu state+en se'ingga kita (apat +en&esuaikan tanggapan &ang kita /erikan (engan kon(isi si pengiri+ Pa'a 'a!arn&a a'a ena 01 un!ur en'engarkan !e,ara akt%- &akn%+
1 Hearing, 2 #n(erstan(ing, 7 $e+e+/ering, 8 Intrepreting, 5 Evaluating, 6 $espon(ing #rut-urutan keena+ unsur proses +en(engarkan aktif terse/ut (apat (iuraikan se/agai /erikut D 4. Hear%ng
Langka' perta+a (ari +en(engarkan secara aktif a(ala' (engan cara +en(engarkan (engan sunggu'-sunggu' pesan &ang (isa+paikan ole' seorang ko+unikator !oice atau gangguan ko+unikasi &ang sering +uncul a(ala' suara /ising (ari lingkungan sekitar, ole' karena itu, 'in(ari +e+/icarakan sesuatu &ang penting atau (engan seseorang &ang penting (i te+pat-te+pat ra+ai &ang (apat +engganggu konsentrasi (ala+ +eneri+a infor+asi 2. Un'er!tan'%ng
"isini kita perlu +elakukan parap'rasing atau +elakukan pengulangan isi pesan (engan kata-kata sen(iri guna +eng'in(ari kesala'an (ala+ +eneri+a isi pesan "isa+ping itu untuk +eningkatkan (a&a konsentrasi, kita perlu /ersikap e+p'at& sela+a +en(engarkan (ala+ arti /erusa'ala'
+en(engarkan (engan 'ati (an kepala, co/ala' +erasakan perasaan la3an /icara kita 3. Ree(er%ng
alau perlu saat +elakukan pe+/icaraan penting, siapkan kertas catatan kecil guna +encatat poin-poin penting (ari isi infor+asi &ang (i/erikan ole' ko+unikator, se'ingga ti(ak a(a alasan /a'3a kita lupa (engan infor+asi &ang (isa+paikan itu "i (unia ker%a, pern&ataan lupa ter'a(ap sesuatu a(ala' pern&ataan ter/o(o' seorang staf &ang ti(ak perna' ingin (i(engar ole' seorang pe+i+pin
5. Intre)ret%ng
Langka' selan%utn&a a(ala' /erusa'a +engintrepretasikan +aksu( sang pe+/icara e+a+puan kita (ala+ +engintrepretasikan (i sini +en%a(i penting guna +ene+ukan +eto(e &ang tepat guna +engeta'ui secara persis +aksu( pesan (ari ko+unikator 6. Ealuat%ng
Evaluasi a(ala' 'al terpenting (ari se/ua' proses +en(engarkan secara aktif .engevaluasi a(ala' +engeta'ui persepsi kita su(a' sesuai (engan ko+unikator, se'ingga se/ua' pertan&aan kecil &ang +enan&akan ke+/ali ke/enaran pesan &ang (isa+paikan 9perception c'ek: perlu (isa+paikan iasan&a proses &ang satu ini seringkali (ilupakan ole' seorang ketika se(ang +en(engarkan 1. Re!)*n'%ng
$espon a(ala' +uara (ari se/ua' proses +en(engarkan secara aktif Se/agai seorang pen(engar &ang /aik, a(a /e/erapa 'al &ang 'arus kita lakukan agar respon &ang ter%a(i +erupakan respon &ang +e+iliki kesa+aan +aksu( (engan sang ko+unikator, &akni D co/ala' +en(engarkan (engan sunggu'-sunggu' Tatap +ata la3an /icara (engan
secukupn&a, perli'atkan per'atian (engan ekspresi 3a%a', kalau perlu (engan tersen&u+ serta lengkapi (engan /a'asa tu/u' se+isal anggukan serta 'in(ari +enginterupsi saat ko+unikator se(ang /er/icara Pen'engar &ang E-ekt%-
.en(engarkan sering kali (ianggap se/agai tin(akan pasif (an ti(ak penting Pa(a'al, +en(engarkan (engan /aik +erupakan proses aktif (an +e+/utu'kan usa'a sunggu'-sunggu' Pen(engar +esti +engerti (an +e+a'a+i, serta /erse(ia +e+/erikan tanggapan atas pesan-pesan pe+/icara "engan +en(engar secara /aik ko+unikasi +en%a(i lancar .aka,+en(engar &ang /aik akan +en%a(i kunci sukses pergaulan se'ari-'ari
"i /a3a' ini sepulu' kiat +en%a(i pen(engar &ang efektif D •
•
•
•
•
•
Se/elu+ +eng'a(iri suatu se+inar, rapat, atau perte+uan /isnis,kita perlu +e+persiapkan (iri (engan +e+/aca /a'an-/a'an &ang a(a 'u/ungann&a (engan topik perte+uan atau +e+persiapkan pokok-pokok pikiran penun%ang Tangkap kata-kata kunci (an konsep utu' pe+/icaraan .eskipun (e+ikian %angan +elupakan (etailn&a, &ang /isa +e+per%elas ga+/aran &ang akan kita /entuk Pusatkan per'atian pa(a &ang (iucapkan pe+/icara, pikirkan &ang +en%a(i pesan (ari topik pe+/icaraan, lalu a%ukan pertan&aan tanggapan &ang (ianggap perlu onsentrasikan pikiran 'an&a pa(a pe+/icaraan &ang se(ang /erlangsung Fangan /iarkan pikiran +ela&ang ke +ana-+ana Tun%ukkan sikap kese(iaan +en(engar (engan +enatap pe+/icara, +engangguk, atau +e+/eri tanggapan Fangan tergesa-gesa +enga+/il kesi+pulan "engarkan (ulu seluru' pe+/icaraan, a%ukan pertan&aan, /aru kita a+/il kesi+pulan )tasi segala gangguan (i sekitar kita (engan
•
•
•
•
/etul-/etul +e+usatkan per'atian pa(a pe+/icaraan &ang se(ang /erlangsung Fangan +e+usatkan per'atian pa(a ga&a, pena+pilan, atau pakaian si pe+/icara alau +eng'a(iri se+inarlokakar&a, catat kata-kata kunci, ungkapan, (an i(e &ang /elu+ %elas, untuk nantin&a (itan&akan Fangan +enuliskan se+ua kata-kata pe+/icara #ntuk +engatasi ke/osanan, carila' sesuatu &ang /er'arga+e+/angun (ari pesan-pesan si pe+/icara atau per'atikan kataungkapan &ang +enarik untuk (i%a(ikan /a'an evaluasi ersikapla' ren(a' 'ati, ter/uka, sa/ar, (an ti(ak ter/a3a e+osi Ta+pakn&a +en(engarkan +erupakan peker%aan /erat, tapi se/enarn&a ti(ak %ika tu%uan kita a(ala' +en&erap &ang (ikatakan si pe+/icara
2.4 Inter)er!*nal Sk%ll 0ketera)%lan %nter)er!*nal
se/agai ke+a+puan seseorang secara efektif untuk /erinteraksi (engan orang lain +aupun (engan rekan ker%a, seperti pen(engar &ang /aik, +en&a+paikan pen(apat secara %elas (an /eker%a (ala+ satu ti+ Pakar lain +engatakan /a'3a interpersonal skill a(ala' kecakapan atau ketera+pilan &ang (i+iliki ole' seseorang (ala+ 'u/ungann&a (engan orang lain, kecakapan atau ketera+pilan untuk /erko+unikasi /aik ver/al +aupun non ver/al )'li lainn&a +engatakan /a'3a interpersonal skill 9ketera+pilan interpersonal: a(ala' suatu ketera+pilan untuk +engenali (an +erespon secara la&ak perasaan, sikap (an perilaku, +otivasi serta keinginan orang lain agi+ana seseorang +a+pu +e+/angun 'u/ungan &ang 'ar+onis (engan +e+a'a+i (an +erespon +anusia atau orang lain 47 #ara untuk en%ngk atkan !k%ll %nter)er!*nal an'a+
1
S+ile Se(ikit orang &ang ingin /era(a (i sekitar seseorang &ang selalu terli'at tak /a'agia Lakukan &ang ter/aik untuk +en%a(i seseorang &ang frien(l& (an antusias (engan rekan-rekan ker%a an(a angun sikap positif (an ceria +engenai peker%aan (an +engenai ke'i(upan Seringla' tersen&u+ Energi positif &ang an(a pancarkan akan +enarik &ang lain kepa(a an(a 2 Fa(ila' apresiatif arila' satu 'al positif tentang setiap orang &ang an(a /eker%a sa+a (an /iarla' +ereka +en(engarn&a Fa(ila' +ura' 'ati (engan pu%ian (an
7
8
5
6
;
B
kata-kata &ang +engo/arkan se+angat #capkan teri+a kasi' ketika seseorang +enolong an(a uatla' kolega an(a +erasa (iteri+a ketika +ereka +enelepon atau (atang ke kantor an(a Fika an(a +e+/iarkan orang lain +engeta'ui /a'3a +ereka (i'argai, +ereka akan +au +e+/erikan &ang ter/aik untuk an(a Per'atikanla' orang lain er+atila' apa &ang se(ang ter%a(i (ala+ ke'i(upan orang lain eta'uila' +o+en-+o+en /a'agia +ereka, (an tun%ukkanla' per'atian (an si+pati pa(a situasi-situasi sulit seperti 3aktu sakit atau ke+atian uatla' e&e contact (an ingatla' orang (ari na+a perta+a +ereka Tan&akan &ang lain akan opini-opini +ereka Lati'la' +en(engarkan (engan aktif #ntuk +en(engarkan (engan aktif a(ala' (engan +en(e+onstrasikan /a'3a an(a +e+ang +au untuk +en(engar (an +engerti akan pan(angan orang lain Itu /erarti +enegaskan ke+/ali, (engan /a'asa an(a sen(iri, apa &ang orang lain tela' katakan "engan cara ini, an(a +engeta'ui /a'3a an(a +engerti apa &ang +ereka +aksu(kan (an +ereka +engeta'ui /a'3a respon an(a +ele/i'i lip service $ekan-rekan ker%a an(a akan +eng'argai +engeta'ui /a'3a an(a /enar-/enar +en(engarkan (engan apa &ang tela' +ereka katakan a3ala' ke/ersa+aan iptakanla' lingkungan &ang +enga%ak orang lain untuk /eker%a sa+a Perlakukanla' setiap orang (engan sa+a, (an %angan /er+ain Msiapa &ang favoritM Hin(ari /er/icara tentang orang lain (i /elakang +ereka Tin(ak lan%utkan apa &ang orang lain sarankan atau +inta etika an(a +e+/uat pern&ataan atau pengu+u+an, pastikan /a'3a an(a tela' (i+engerti Fika rekanrekan an(a +eli'at an(a se/agai seseorang &ang soli( (an fair, +ereka akan +e+perca&ai an(a Tangani konNik-konNik )+/illa' se/ua' langka' +u(a' untuk +e+/a3a ke/ersa+aan, (an +en%a(i seseorang &ang +enangani konNik-konNik ketika akan ter%a(i Pela%ari /agai+ana +en%a(i +e(iator &ang efektif Fika a(a rekan-rekan ker%a &ang /er-cekcok +engenai per+asala'an personal atau professional, aturla' agar ke(ua pi'ak (u(uk /ersa+a (an /antu +engatasi per/e(aan +ereka "engan +enga+/il peranan +e+i+pin, an(a akan +en(apatkan respek (an kekagu+an (ari orang sekitar an(a erko+unikasi (engan %elas Per'atikanla' apa &ang an(a katakan (an /agai+ana an(a +engatakann&a Seorang ko+unikator &ang %elas (an efektif +eng'in(ari sala' pengertian (engan rekan-rekan ker%a, kolega-kolega, (an rekan se%a3at an(a elancaran ver/al an(a +e+pro&eksikan ga+/aran akan inteli%ensi (an ke(e3asaan, ti(ak pe(uli /erapa pun usia an(a F ika an(a tetap +engeluarkan se+ua apa &ang a(a (i pikiran an(a, orang ti(ak akan terlalu +enaru' per'atian (engan kata-kata ataupun opini an(a Hi/urla' +ereka Fanganla' takut untuk +en%a(i lucu ataupun pan(ai an&ak orang &ang +au /era(a (i (ekat orang-orang &ang /isa +e+/uat +ereka terta3a unakanla' rasa 'u+or an(a se/agai alat efektif untuk +enurunkan /atas (an +eng'i+pun per'atian orang Li'atla' (ari sisi +ereka E+pati /erarti +en%a(i +a+pu untuk +enaru' (iri an(a (ala+ sepatu orang lain (an +engerti apa &ang +ereka rasakan o/ala' untuk +eli'at situasi (an respon-respon (ari perspektif orang lain Ini /isa ter%a(i (engan tetap /er'u/ungan (engan e+osi-e+osi an(a sen(iriK orang-orang &ang
+eng'in(ari perasaan +ereka sen(iri terka(ang +en%a(i sulit untuk /er-e+pati (engan orang lain 10 Fanganla' +engelu' Ti(ak a(a &ang le/i' /uruk (i/an(ingkan seorang pengelu' &ang kronis ataupun perengek Fika an(a 'arus +enge+ukakan tentang sesuatu, si+panla' itu (ala+ /uku 'arian an(a Fika an(a 'arus +engungkapkan (engan kata-kata kelu'an-kelu'an an(a, ungkapkan kepa(a te+an ter(ekat an(a (an keluarga sa%a, (an %a(ikanla' singkat agikan itu kepa(a se+ua orang sekitar an(a atau &ang lainn&a (an an(a akan +en(apatkan reputasi /uruk
22 Ketera)%lan l%!ten%ng 0en'engarkan Sala' satu ko+ponen (ari proses ko+unikasi a(ala' /agian +eneri+a pesan, sala' satun&a iala' +en(engarkan .en(engarkan /ukan secara 'ar?a' +enggunakan alat pen(engaran 9telinga: , tetapi +e+iliki arti &ang le/i' luas (engan penggunaan alat peneri+aan pesan lainn&a erikut ini a(a e+pat alasan uta+a +engapa orang perlu +en(engarkan D •
Untuk ea"a% 'an e)er*le" %n-*ra!%
rang &ang +enguasai infor+asi +e+iliki kese+patan &ang le/i' /esar untuk sukses, /aik secara pri/a(i +aupun konteks professional, se/a/, (i era sekarang, +enguasai infor+asi /erarti +enguasai su+/er (a&a .e+a'a+i perinta', +e+a'a+i pesan, +e+a'a+i ke/utu'an orang lain, +enggali le/i' /an&ak infor+asi (i/utu'kan se/agai +o(al agar ( apat /erko+unikasi serta +en%a(i ke+a+puan uta+a untuk (apat /er'asil (ala+ setiap peker%aan •
Anal%!%! ter"a'a) kual%ta! In-*ra!%
e+a+puan seseorang untuk (apat +enganalisis infor+asi (i/utu'kan agar (apat /ertin(ak tepat .en(engarkan (an +en(apatkan infor+asi le/i' /an&ak akan +eningkatkan kualitas pesan &ang (iteri+a, kelengkapan (ata, (an ke+a+puan +engola' infor+asi, se'ingga si+pulan atau analisis ter'a(ap suatu kon(isi atau kea(aan (apat (ia+/il •
Me(angun 'an eel%"ara "u(ungan
)lasan untuk +en(engarkan a(ala' untuk +elakukan ko+unikasi interpersonal an&ak surve& tela' +e+/uktikan /a'3a orang &ang +e+iliki ke+a+puan untuk +en(engar (engan efektif +e+iliki 'u/ungan &ang le/i' /aik (engan sesa+an&a, se/alikn&a +ereka &ang kurang +a+pu untuk +en(engarkan akan +e+per/uruk 'u/ungan atau seti(akn&a ti(ak (apat +e+/angun 'u/ungan &ang le/i' /aik
•
Men*l*ng *rang la%n
e+a+puan +en(engarkan 3a%i/ (i+iliki agar (apat +e+a'a+i orang lain (an pa(a ak'in&a, (apat +enolong orang lain Pa(a saat seseora+g +au +en(engarkan (an +e+/erikan per%'atian &ang tulus serta serius kepa(a per+asala'an &ang kita sa+paikan, 'a+per se/agian /esar +asala' kita tela' (apat (itolong, atau +ini+al (apat +e+/erikan pola atau prespektif &ang /aru tentang kita (apat +eng'a(api +asala' &ang kita 'a(api
27Pent%ngn&a Men'engarkan
e+a+puan +en(engarkan seseorang %au' le/i' penting (an /er'arga (ari ke+a+puan /er/icara "an ke+a+puan +en(engarkan +ene+pati urutan teratas &ang 3a%i/ (i+iliki ole' seorang +ana%er &ang i(eal *alaupun /an&ak surve& +ene+patkan ke+a+puan untuk +en(engarkan se/agai ko+unikasi &ang 3a%i/ (i+iliki, /an&ak orang ti(ak +en&a(ari /a'3a ke+a+puan +en(engarkan +erupakan ke+a+puan &ang 'arus (i+iliki Sangat %arang orang +au untuk +eningkatkan ke+a+puann&a +en(engarkan 28 K*)*nen )r*!e! en'engarkan Proses +en(engarkan +e+iliki 5 9li+a: ko+ponen &aitu D +e+/erikan per'atian, +e+a'a+i, +engingat (an +e+/erikan respon atau u+pan /alik
1.en(engar Proses +en(engar a(ala' aspek ?sik (ari +en(engarkan rang &ang +e+iliki kesulitan (ala+ +en(engar +e+erlukan upa&a keras untuk +en(engar secara efktif .en(engar a(ala' ko+ponen (asar (ari 'a+pir seluru' proses +en(engarkan Pa(a proses ini ter(apat /a+&ak ke+ungkinan gangguan &ang akan +e+pengaru'i kualitas proses +en(engarkan secara efektif 2 .e+/eri per'atian Fika +en(engar le/i' pa(a asfek ?sik, +aka proses +e+/eri per'atian +erupakan aspek psikologis Proses +e+/eri per'atian a(ala' proses +enå infor+asi &ang ingin kita (engar sa%a &ang +en(apat per'atian e/utu'an, keinginan, per'atian, gaira', (an kepentingan akan +enentukan infor+asi apa &ang akan +en%a(i fokus per'atian kita (ala+ +enå infor+asi &ang kita (engar 7 .engerti .engerti a(ala' +e+a'a+i infor+asi &ang ingin (isa+paikan ole' pengiri+ pesan an&ak faktor &ang +e+/uat seseorang +e+a'a+i (an +engerti infor+asi &ang (i(engarn&a, na+un kesa+aan /a'asa +en%a(i faktor uta+a
(ala+ +e+a'a+i pesan &ang (isa+paikan Gaktor &ang lain &ang turut +engiringi (iantaran&a a(ala' faktor /u(a&a, fra+e 3ork,+otivasi, isi pesan, kesiapan +ental 8 .engingat e+a+puan untuk +erecall ke+/ali infor+asi &ang tela' kita teri+a .enurut penelitian infor+asi &ang kita (engar akan langsung (ilupakan segera setela' kita +en(engarkan Segera setela' +en(engarkan kita +asi' +engingat infor+asi 'ingga 50C, %a+ ke+u(ian ke+a+puan +engingat turun +en%a(i 5C, (an tersisa tinggal 25C sa%a setela' 2 /ulan
5 .e+/eri respon .e+/eri respon a(ala' 'al &ang paling uta+a (ala+ proses ko+unikasi (an sangat +enentukan untuk +engeta'ui apaka' proses ko+unikasi tela' /er%alan efektif sesuai (engan &ang (i'arapkan
7
Ketera)%lan )r*%'%ng -ee'(a,k 0e(er%kan u)an (al%k #+pan alik a(ala' setiap /entuk ko+unikasi &ang (isa+paikan kepa(a seseorang (engan tu%uan agar orang terse/ut +engeta'ui (a+pak perilakun&a ter'a(ap an(a atau orang lain
8
Ketera)%lan )er!ua'%ng 0e(u$uk
Persua(ing 9+e+/u%uk: a(ala' ko+unikasi tatap +uka &ang (ilakukan (engan senga%a ole' seseorang (engan tu%uan agar pi'ak lain +au +engikuti (engan sukarela ke'en(ak seseorang 5
Ketera)%lan re!*l%ng ,*n8%,t!
a(ala' ke+a+puan untuk +engatasi konNik (engan orang lain
L%!ten%ng
.en(engarkan a(ala' sala' satu ko+ponen kecakapan &ang (i+iliki ole' seseorang ketika +ereka +e+iliki kecakapan interpersonal skills &ang /aik Se/ua' ko+unikasi &ang efektif (apat (ilakukan ole' seseorang /ila +e+iliki ke+a+puan +en(engarkan &ang /aik pula "an
ke+a+puan +en(engarkan +en%a(i 'al &ang pokok 'arus (i+iliki seseorang /ila +enginginkan ter%alinn&a ko+unikasi secara efektif La&akn&a se/ua' ko+unikasi "ala+ proses ko+unikasi a(a ko+ponen sen(er, c'annel, +essage, reciever, e=ect &ang +en%a(i satu kesatuan ko+ponen ketika proses ko+unikasi /erlangsung Sala' satu ko+ponen (ari proses ko+unikasi a(ala' +eneri+a pesan agai+ana +eneri+a pesan (engan /aik a(ala' sala' satun&a (engan cara +en(engarkan (engan /aik .en(engarkan /ukan 'an&a secara 'ara?a' +enggunakan alat pen(engaran 9 telinga :, tetapi +e+iliki arti &ang le/i' luas (engan penggunaan alat peneri+a pesan lainn&a pe+/e(aan istila' +en(engarkan (engan +en(engar a(ala' untuk +e+/e(akan pengertian seperti 'aln&a (ala+ /a'asa ingris antara kata listening (engan 'earing Pent%ngn&a Men'engarkan
e+a+puan +en(engarkan seseorang %au' le/i' penting (an / er'arga (ari ke+a+puan /er/icara "an ke+a+puan +en(engarkan +ene+pati urutan teratas &ang 3a%i/ (i+iliki ole' seorang +ana%er &ang i(eal *alaupun /an&ak surve& +ene+patkan ke+a+puan untuk +en(engarkan se/agai ko+unikasi &ang 3a%i/ (i+iliki, /an&ak orang ti(ak +en&a(ari /a'3a ke+a+puan +en(engarkan +erupakan ke+a+puan &ang 'arus (i+iliki Sangat %arang orang +au untuk +eningkatkan ke+a+puann&a +en(engarkan "i (ala+ proses +en(engarkan, +e+/eri respon +erupakan in(ikator uta+a apaka' seseorang +en(engarkan (engan /aik atau ti(ak $espon &ang (i/eri kan akan sangat +enentukan 'asil (ari proses ko+unikasi secara keseluru'an Be(era)a t%)e re!)*n en'engarkan +
1 2 7 8 5 6 ; B 10 11 12 17
.en(engarkan (engan (ia+ .enga%ukan pertan&aanD .e+per%elas +akna .en(apatkan konsep, perasaan (an keinginan lain .en(orong /er/icara le/i' lan%ut .en(orong pencarian le/i' lan%ut .en(apatkan infor+asi (etail .en&a+paikan pesan .en&atakan e+pati .e+/erikan (ukungan .elakukan analisa .elakukan evaluasi .e+/erikan pen(apat Ha(atan 'ala en'engarkan !e,ara e-ekt%- +
.en(engarkan efektif /ukanla' +en(engarkan /iasa Proses kegiatan +en(engarkan efektif /ukan perkara +u(a' en(ala pa(a ke+a+puan +en(engar antara lain D 1 2 7
Infor+asi &ang terlalu /an&ak )(an&a kepentingan pri/a(i e+a+puan /erpikir +anusia
8
angguan (ari pi'ak luar
BAB III PENUTUP A. Ke!%)ulan o+unikasi interpersonal +e+/entuk 'u/ungan (engan orang lain, (apat /er/entuk (ia(ik (an tria(ic, %uga interaksi inti+, percakapan social,
interogasi (an pe+eriksaan, serta 3a3ancara o+unikasi interpersonal +en&angkut /agai+ana kita /erpersepsi, +e+pun&ai konsep (iri, atraksi interpersonal, (an +e+/entuk 'u/ungan interpersonal Tu%uan ko+unikasi interpersonal a(ala' +ene+ukan (iri sen(iri, +ene+ukan (unia luar, +e+/entuk (an +en%aga 'u/ungan &ang penu' arti, /eru/a' sikap (an tingka' laku, untuk /er+ain (an kesenangan, (an untuk +e+/antu etera+pilan interpersonal a(ala' ketra+pilan untuk +engenali (an +erespon secara la&ak perasaan, sikap (an perilaku, +otivasi serta keinginan orang lain etra+pilan interpersonal +encakup /agai+ana (iri kita +a+pu +e+/angun 'u/ungan &ang 'ar+onis (engan +e+a'a+i (an +erespon +asnusia atau orang lain e+a+puan interpersonal sangat +e+pengaru'i /agai+ana kita +e+persepsikan (iri kita ter'a(ap orang lain, (an /agai+ana kita +e+persepsikan (iri kita etika kita +e+iliki ketr+apilan interpersonal &ang tinggi kita akan +e+iliki rasa perca&a (iri &ang tinggi, se'ingga kita akan (i'argai orang lain, (an pa(a ak'irn&a kita kan +e+/angun 'u/ungan &ang 'ar+onis (engan orang lain "ala+ (unia ker%a, ketra+pilan interpersonal &ang tinggi akan +e+/a3a kesuksesa+ (ala+ peker%aan (an tentun&a +e+/a3a keuntungan +aterial (an spiritual ara +eningkatkan interpersonal skill kita (engan +engatasi persepsi negative, +eneri+a pesan (engan /aik (engan cara +en(engarkan, +enekan ego pri/a(i, +eningkatkan kno3le(ge, +e+per'atikan %uga /a'asa non-ver/al, +e+per/an&ak /erte+u (engan orang-orang /aru, +eng'in(ari %u(ge+ent, open +in(e(, e+pati, (an +enga(api konNik
DAFTAR PUSTAKA
'ttpsDt'estar3it'nona+e3or(pressco+2018082Blistening-interpersonalskill 'ttpsDal?satrianti3or(pressco+20170626interpersonal-skill-ketera+pilaninterpersonal