Học đàn guitar ABC Chuyên đề 1 Bài học cho ngườ i mớ i bắt đầu tập chơ i ABC Bài 8 Giọng Am, bộ hợ p âm giọng Am và ứ ng ng dụng Tác giả: Mạc Thế Anh và Nguyễn Đức Hùng
Phiên bản 1.1 Demo
FB Group - T ự học đàn guitar ABC: https://www.facebook.com/groups/1139945442779941/
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguy ễn Đức Hùng. All rights reserved.
Mục lục Bài 8 Giọng Am, b ộ hợ p âm giọng Am và ứng dụng ............................................................................. 1 Tổng quan ........................................................................................................................................... 1 Mục tiêu học tậ p.................................................................................................................................. 1 1. Âm giai La th ứ (Am) và gi ọng La thứ (Am)................................................................................... 1 2. Bộ hợ p âm cho giọng La th ứ........................................................................................................... 3 3. Áp d ụng bộ hợ p âm, điệu Slow Rock 6-8 đệm bài Hạ Tr ắng ......................................................... 6 3.1 Điền hợ p âm .............................................................................................................................. 7 3.2 Thực hành ................................................................................................................................. 8 Tóm tắt Bài 8 ...................................................................................................................................... 8 Phụ lục 1: Bản nhạc hòa âm bài H ạ Tr ắng.......................................................................................... 9 Phụ lục 2: Khuông nh ạc tr ống............................................................................................................. 9
i
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
ii
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
Bài 8 Giọng Am, bộ hợ p âm giọng Am và ứ ng dụng Tổng quan Khi ngườ i mớ i bắt đầu tậ p đệm hát thì vi ệc đầu tiên chúng ta c ần bi ết là giọng của bài hát, và ch ọn b ộ hợ p âm phù h ợ p k ết h ợ p v ớ i m ẫu đệm phù hợ p v ớ i bài hát. Bài học này khái quát m ột s ố m ẹo v ặt v ề hợ p âm và thực hành ứng dụng để đệm hát một bài hát tr ữ tình sử dụng giọng Am.
Mục tiêu học tập Sau khi học xong bài này, b ạn sẽ có thể: Nắm đượ c âm giai Am, gi ọng Am và s ử dụng bộ hợ p âm Ứ ng dụng bộ hợ p âm giọng Am vào đệm hát bài H ạ Tr ắng Biết đệm điệu Ballad (nh ị p 6/8) cho bài hát Hạ Tr ắng.
1. Âm giai La thứ (Am) và giọng La thứ (Am) Âm giai Am (tự nhiên) đượ c cấu tạo bở i một chuỗi nốt như trong Hình 1 g ồm: Nốt bậc 1 A | 1 | B | 1/2 | C | 1 D | 1 | E | 1/2 | F |1 | G | 1 | A Nốt bậc 8 Và là âm giai thứ nên các n ốt có cấu trúc như sau: Nốt bậc 1 | 1 | 1/2 | 1 | 1 | 1/2 | 1 | 1 | N ốt bậc 8 La A
Si B
Do C
Re D
Mi E
1/2C
Fa F
Sol G
1C
La A
1C
1C 1C 1/2C 1C Hình 1 Các nốt của âm giai Am t ự nhiên
Bài tập 1 Đàn các nốt của âm giai Am sau. B ấm và g ảy đúng ngón tay. T ậ p chậm và đúng nhị p điệu (sử dụng metronome), b ạn sẽ tăng đượ c tốc độ sau khi b ấm và g ảy thành thạo.
1
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
Bài tậ p 1.1 Âm giai Am theo nh ị p 6/8
Bài tậ p 1.2 Âm giai Am theo nh ị p 4/4
Hình 2 Các nốt âm giai Am (Bài t ậ p 1) Giọng Am nôm na là gi ọng hát c ủa một bài hát (ca sỹ) đượ c soạn dựa trên các n ốt nhạc của âm giai Am, có th ể là toàn bộ các nốt của âm giai Am, ho ặc có thể một số nốt. Trong đó nốt A (bậc một) là âm chủ của giọng Am. Bài hát có gi ọng Am không s ử dụng dấu hóa ở đầu khuông nh ạc và nốt cuối bản nhạc là nốt La (A). 2
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
Bài tập 2: Xác định giọng cho bài hát H ạ Tr ắng (Tr ịnh Công S ơ n): Ở giọng Am nh ư Hình 3.
(a) Không có d ấu hóa (thăng hoặc giáng) ở đầu khuông nh ạc
(b) Cuối bản nhạc là nốt La (A)
Hình 3 Dấu hiệu của giọng hát Am
2. Bộ hợ p âm cho giọng La thứ Để đệm hát cho bài hát gi ọng Am chúng ta có th ể s ử d ụng b ộ h ợ p âm cơ b ản cho trong B ảng 1. Các thế bấm các hợ p âm này cho trong Hình 4. Ở trong bài này chúng ta t ạm chưa sử dụng hợ p âm cho âm bậc 2 (Si B). Bảng 1 Bộ hợ p âm có thể sử dụng cho tone Am Âm bậc Hợ p âm HÂ chọn
1 Am Am
2 (Bdim)
3 C
4 Dm Dm
5 Em (E/E7) E
6 F
7 G/G7
Cách điền hợ p âm vào bản nhạc: Xác định nhị p/phách bản nhạc, tìm phách m ạnh, phách v ừa và phách nh ẹ của từng ô nh ị p. Xác định nốt nhạc của phách mạnh (đầu ô nh ị p) của bài hát (t ừng đoạn một). Điền hợ p âm chứa nốt nhạc của phách mạnh.
Xem thực hành ở Mục 3 áp d ụng cho bài H ạ Tr ắng (Tr ịnh Công S ơ n).
3
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
Bộ hợ p âm A, C, Dm, Em, F và G (ch ư a sử dụng hợ p âm của nốt bậc 2 B)
C
Am
Dm
F
Em
G
Hình 4 Bộ 6 hợ p âm Am C Dm Em F G theo th ứ tự bậc (tr ừ bậc 2) dùng cho gi ọng Am Thực tế, nhiều ngườ i sử dụng các h ợ p âm E hoặc E7 thay th ế cho Em, h ợ p âm G7 thay thế cho G.
Hợ p âm E và E7 mở
E
E7
Hình 5 Hai E và E7 m ở có thể dùng thay cho Em Hợ p âm G7 mở
G7
Hình 6 Hợ p âm G7 có thể dùng thay cho h ợ p âm G Bài tập 2 T ậ p b ấm h ợ p âm Am Dm E Am. N ếu b ạn ch ưa b ấm thành th ạo b ộ 6 hợ p âm trên, b ạn hãy tậ p bấm 3 hợ p âm Am Dm và E tr ướ c, r ồi phát triển dần dần đến khi bấm thành thạo (không có âm câm) cả b ộ 6 h ợ p âm. D ấu hình thoi là b ấm và g ảy ki ểm tra n ốt câm. Gạch chéo là qu ạt xu ống. Chú í giữ đúng phách. 2.1 Bấm các hợ p âm và gảy để không có n ốt nào câm:
Am
Dm
E
Am
2.2 Quạt (quẹt) xuống đều đặn 4 phách (n ốt đen):
Am
Dm
E
Am
4
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
3.3 Hãy qu ạt xuống lên theo nh ị p điệu sau. Chuy ển hợ p âm thật uyển chuyển.
X L X L X L
Hình 7 Mẫu quạt/quẹt hợ p âm giọng Am Bài tập 4 Tậ p r ải giai điệu sử dụng điệu Ballad 6/8 (Slow Rock). B ạn r ải đều tay, và chú í âm th ứ 4 nhấn hơ i mạnh chút vì đó là phách h ơ i mạnh của nhị p 6/8.
Hình 8 Mẫu r ải điệu Ballad 6/8 (Slow Rock) Bài tập 5 Tậ p quạt 4 phách điệu Slow Rock 6/8
Hình 9 Mẫu quạt 4 phách ngh ỉ 2 phách điệu Ballad
5
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
3. Áp dụng bộ hợ p âm, điệu Slow Rock 6-8 đệm bài Hạ Trắng
Hạ Tr ắng
Nhạc và lờ i Tr ịnh Công S ơ n
Hình 10 Bài hát Hạ Tr ắng 6
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
3.1 Điền hợ p âm Như trên đã trình bày, bài H ạ Tr ắng đượ c chọn ở giọng Am, và chúng ta s ẽ sử dụng bộ hợ p âm trên để đệm. Để có thể đệm bài H ạ Tr ắng tr ọn vẹn, chúng ta hãy đi từng bướ c. Sau khi tậ p thành thạo 5 bài t ậ p trên, ta hãy chọn b ộ hợ p âm đơ n gi ản Am Dm và Em tr ướ c, sau đó sẽ t ăng d ần h ợ p âm lên để cho bài đệm đượ c hay. B ảng 2 cho chúng ta bi ết nốt của các hợ p âm đã chọn gồm Am Dm và E.
Bảng 2 Các nốt cấu tạo hợ p âm đã lựa chọn có thể dùng cho b ản nhạc (số là tên dây) Am La5 La3 Do2 Mi1 Không áp d ụng
Nốt bass chủ Nốt bậc 1 Nốt bậc 3 Nốt bậc 5 Nốt bậc 7
Dm Re4 Re2 Fa1 La3 Không áp d ụng
E Mi6 Mi4/Mi1 Si2/Si4 Sol# Không áp d ụng
Từ bản nhạc Hạ Tr ắng đã cho ở trên chúng ta tìm các n ốt phách mạnh và vừa của từng ô nhị p, và điền hợ p âm như sau (có ch ọn thêm hai h ợ p âm G và C ở một vài chỗ để bài đệm đượ c uyển chuyển hơ n).
Bảng 3 Các nốt phách mạnh và ch ọn hợ p âm (nốt tr ướ c hợ p âm là phách mạnh của ô nh ị p) Đoạn 1 (bắt nhị p) Gọi Re Dm BAY Si E
lối em đi Sol# E MÙA nắng lên thắ p
Mi Am NẮ NG (Re) Dm nắng qua mắt La Am VỀ trờ i không có Do Am ĐẦY
Đoạn 2 (làm tươ ng tự như trên) Mi Am G (nối tiế p) Gọi NẮ NG Re Dm (Re) Dm BAY cho tay em Si E La Am bướ c chân em VỀ nào anh có La Am Đô Am (hoặc C) NẮ NG chết trên sông DÀI
Mi Am
Mi Am trên vai em GẦY đườ ng xa áo Re Dm Si E BUỒ N lòng hoa b ướ m SAY Re Dm (Re) Dm MÂY đườ ng đi suốt Mi Am G (nối đoạn) Gọi NẮ NG…
Mi Am
Mi Am cho cơ n mưa CHIỀU nhiều hoa tr ắng Re Dm Si E DÀI gầy thêm nắng MAI Re Dm (Re) Dm HAY gọi tên cho Am (điệ p khúc)
Điệp khúc Am
Re Dm Re Dm Thôi xin ơ n ĐỜI trong cơ n mê NÀY gọi mùa thu (Mi) Am Mi E Mi E tôi đưa em VỀ chân em bướ c NHẸ trờ i buồn gió Re Dm Re Dm Mi Am NHAU dài cho mãi SAU nắng không g ọi SẦU áo xưa dù Re Dm La Am gọi mãi tên NHAU. ĐẦU
Mi Am TỚI Do Am đờ i xin có CAO Mi C (hoặc Am) NHÀU cũng xin bạc
7
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
Đoạn 3 (tươ ng tự đoạn 1 và 2) Mi Am Am Gọi NẮ NG Re Dm (Re) Dm R ƠI nắng đưa em Si E La Am áo em bây GIỜ mờ xa nẻo La Am Đô Am (hoặc C) MÃI suốt cơ n mê NÀY
Mi Am
cho tóc em Re Dm VỀ miền cao gió Re Dm MÂY Am (outtro)
Mi Am CÀI Si E BAY (Re) Dm
loài hoa nắng
gọi tên em
Sau khi điền h ợ p âm xong, b ạn hãy luy ện t ậ p t ừng đoạn nh ỏ thật thuần nhuyễn, h ọc thuộc l ờ i và tậ p hát. Nếu b ạn có thể đọc đượ c n ốt nh ạc b ạn nên chơ i solo các n ốt chính giai điệu và nhẩm hát theo để giọng của bạn quen vớ i giọng Am và các n ốt của bài hát. Ti ến hành các bài t ậ p nhỏ sau:
3.2 Thự c hành Bài tập 6 Đàn đoạn d ạo đầu áp dụng r ải vòng h ợ p âm Am Dm E Am, ở h ợ p âm cuối cùng là Am để bắt đầu bắt vào nhị p đầu tiên. Lặ p lại Bài tậ p 4. Bài tập 7 Tậ p đệm cho Đoạn 1. R ải các hợ p âm theo th ứ tự lần lượ t theo b ản nhạc mà bạn đã điền cho Đoạn 1 ở trên. Hãy đàn thật đều tay (nên s ử dụng metronome). Phách c ủa nh ị p 6/8 c ủa bài này theo điệu Slow Rock là M ạnh 2 3 V ừa 5 6 = P i m a i m. Mẹo vặt (Tips): N ếu khi tậ p r ải và chuy ển các hợ p âm t ốt, nhưng không kh ớ p lờ i, b ạn hãy ngừng tay trái, chỉ dùng tay ph ải và tậ p hát theo tay ph ải cho đúng nhị p phách, sau đó k ết hợ p vớ i tay trái b ấm và chuyển hợ p âm. Bài tập 8 Tậ p đệm và hát (qu ạt điệ p khúc). Tậ p lại Bài tậ p 5 quạt 4 phách /XU Ố NG xuống xuống xuống nghỉ nghỉ/, áp dụng cho cách h ợ p âm đã điền cho đoạn Điệ p khúc. Bài tập 9 Ráp các đoạn Bài tậ p 6, Bài tậ p 7 và Bài tậ p 8 lại vớ i nhau. Sử dụng bản kí âm của Mạc Anh (hoặc bạn tự soạn dựa theo b ảng điền hợ p âm ở trên). Xem thêm b ản hòa âm ở Phụ lục 1. Bài tập 10 Bố cục bài đệm hát đơ n giản vớ i ba hợ p âm theo thứ tự: Intro Đoạn 1 Đoạn 2 Điệ p khúc Đoạn 3 Outtro
Bài tập 11 T ậ p đệm nâng cao. Sau khi b ạn đã có thể v ừa đệm v ừa t ự hát đượ c đúng nhị p phách b ạn hãy tiế p tục tự tậ p luyện thêm để hợ p âm cho bài hát hay h ơ n, quạt hợ p âm vớ i điệu khác hay h ơ n hoặc ch ọn thêm điệu r ải khác cho các đoạn khác nhau. Tìm và t ự so ạn đoạn Intro, láy k ết và outtro để bài đàn của bạn đượ c uyển chuyển và hay h ơ n.
Tóm tắt Bài 8 Bài 8 đã trình bày n ội dung sau: Âm giai Am, gi ọng Am, b ộ hợ p âm cho giọng Am, ứng d ụng b ộ hợ p âm giọng Am để đệm hát bài H ạ Tr ắng (nhị p 6/8) sử dụng điệu Ballad 6/8 (Slow Rock).
Đón đọc Bài 9 Đệm hát vớ i guitar - Vảy ngón (quạt) đơ n giản! 8
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
Phụ lục 1: Bản nhạc hòa âm bài Hạ Trắng (Xem bản nhạc đính kèm)
Phụ lục 2: Khuông nhạc trống Dùng để soạn d ạo đầu (intro), giang t ấu (bridge), và đoạn k ết (outro), ho ặc dùng để ôn luy ện nh ạc lí liên quan đến bài này.
9
© 2017 M ạc Thế Anh và Nguyễ n Đứ c Hùng. All rights reserved.
54
Am
55
Am
56
Am
57
Am
1 t G
suốt cơn mê
này.
m ệ Đ 2 t G
4/4