ข้อสอบซ้อม OSPE ยาคุมกำเนิดหลังคลอด

ออกข้อสอบโดย…ผักบุ้ง 2027 Rx 29 ข้อสอบซ้อม OSPE สภาเภสัชกรรม 1/2556 วัตถุประสงค์หลัก ให้คาแนะนาด้านสุขอนามัย โภชนาการ การส่งเสริม ป้องกันโรค ผูค้ วบคุมสถานีสอบ : อาจารย์…1…..คน; เจ้าหน้าที… ่ …1…..คน ส่วนข้อสอบ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ผูป้ ว่ ยเพศหญิง มาขอซือ้ ยาคุมกาเนิด ไดแอน® ท่านในฐานะเภสัชกรประจาร้านยาจงซักประวัติ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ข้อมูลผูป้ ่ วย ผูป้ ว่ ยเพศหญิง อายุ 27 ปี อาชีพ แม่บา้ น สามีรวย มาขอซือ้ ยาคุมกาเนิด โดยผูป้ ว่ ยและสามีแต่งงานกันมาได้ประมาณ 4 ปี แล้ว วางแผนว่ายังไม่อยากมีบุตรในช่วง 3 ปี แรกหลังแต่งงาน เนื่องจากอยากอยู่ดว้ ยกัน 2 คนก่อนโดยไม่มลี กู มากวนใจในช่วงนัน้ รับประทานยาคุมกาเนิ ด ชื่อ ไดแอน® รับประทานวันละ 1 เม็ด ตรงเวลา ตามที่เคยได้รบั คาแนะนา รับประทานครบ ไม่เคยลืม ไม่เคยเกิ ดปัญหาอะไรจากการใช้ยาคุมกาเนิ ด หลังจากครบ 3 ปี แล้ว พ่อแม่ของผูป้ ว่ ยและสามีรบเร้าอยากมีหลาน จึงวางแผนจะมีบุตรและปรึกษาแพทย์เพื่อหยุดยาคุมกาเนิด แล้ววางแผนตัง้ ครรภ์ จึงได้ตงั ้ ครรภ์สมใจอยาก และคลอดบุตรเป็ นเพศชายจนถึงวันนี้ นับได้ 2 เดือนแล้ว ในวันนี้ มาขอซื้อยาคุมกาเนิ ด ไดแอน® ที่เคยใช้ เนื่ องจากไม่ต้องการมีบุตรเพิ่ มแล้ว บุตรชายจะได้รบั สมบัตไิ ปคนเดียว ตอนนี้ ให้บุตรกิ นนมแม่อย่างเดียว เพราะรูม้ าว่านมแม่มปี ระโยชน์ หลังคลอดบุตรประจาเดือนยังไม่มา โดยปกติ ประจาเดือนมาตรงเวลาทุกเดือน โรคประจาตัว หอบหืด เป็ นมา 7 ปี ปฏิเสธโรคประจาตัวอื่นๆ ยาที่ใช้เป็ นประจา คือ Voltalen® พ่นครัง้ ละ 1 ครัง้ เฉพาะเวลามีอาการ สามารถควบคุมอาการหอบได้ดี ไม่ได้ใช้ยาอื่นๆแล้ว แพ้ยา Amoxicillin อาการแพ้ เป็ นผื่น คัน มีบตั รแพ้ยา ออกโดยโรงพยาบาล สาหรับผูท้ ี่เป็ นผูป้ ่ วย ในส่วนที่ขีดเส้นใต้คือข้อมูลที่สาคัญ ถ้าไม่ถามไม่ต้องบอกนะจ้ะ ขอโหดๆๆๆ ส่วนทีไ่ ม่ได้ขดี เส้นใต้ ถ้าไม่ถามก็ไม่เป็ นไร

ออกข้อสอบโดย…ผักบุ้ง 2027 Rx 29 หัวข้อประเมิ น หัวข้อ 1. การกล่าวทักทาย และแนะนาตัว 2. ใครคือผูป้ ่ วย อายุ อาชีพ 3. เคยใช้ยาคุมกาเนิ ดมาก่อนหรือไม่ หรือเคยคุมกาเนิ ดด้วยวิ ธีอื่นหรือไม่ ถ้าเคย ชนิดใด รับประทาน ั หรือคุมกาเนิดอย่างไร เคยเกิดปญหาจากการคุ มกาเนิดหรือไม่ เหตุใดจึงต้องการเปลีย่ นวิธกี ารคุมกาเนิด 4. กาลังตัง้ ครรภ์หรือให้นมบุตรอยู่หรือไม่ 5. ในกรณีผปู้ ว่ ยรายนี้ให้นมบุตร

คะแนนเต็ม 0.25 0.25 1.5

1.5 1.5

ต้องถามว่าผูป้ ่ วยให้นมบุตรแบบเต็มที่ หรือ ให้แค่บางส่วน 6. คลอดบุตรมานานเท่าไหร่

1.5

7. ประวัติประจาเดือนหลังคลอดของผูป้ ่ วย มาหรือยัง ถ้ามาแล้ว ปกติมาวันแรกวันไหนในเดือนทีจะกิ ่ นยาคุมกาเนิด หรือถ้ากาลังมาในวันทีจ่ ะกิน นับเป็ นวันทีเ่ ท่าไหร่ของการมีประจาเดือน เกิน 5 วันหรือยัง 8. โรคประจาตัวทีผ่ ปู้ ว่ ยเป็ น ถ้าเน้นไปที ่ โรคปวดศีรษะไมเกรน โรคหัวใจและหลอดเลือด หลอดเลือดดาอุดตัน ไขมัน หรือ ประวัตกิ ารสูบบุหรี ่ จะดีมาก 9. ตอนนี้กาลังได้รบั ยา หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอะไรอยูห่ รือไม่ 10. มีประวัตแิ พ้ยาหรือสิง่ อื่นหรือไม่ ถ้าแพ้ มีอาการอย่างไร รวมคะแนน

1.5

1

0.5 0.5 10

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------สาหรับคนให้คะแนน ในเกณฑ์ที่เป็ นตัวหนาหมายถึงพี่คิดว่าสาคัญ ส่วนที่เป็ นตัวเอียงเป็ นคาถามทัวไปที ่ ่ไม่ได้จาเพาะกับผูป้ ่ วยรายนี้ ซึ่งอาจจะไม่จาเป็ นต้องถามก็ได้

คะแนน

ออกข้อสอบโดย…ผักบุ้ง 2027 Rx 29

ข้อสอบซ้อม OSPE สภาเภสัชกรรม 1/2556 วัตถุประสงค์หลัก ให้คาแนะนาด้านสุขอนามัย โภชนาการ การส่งเสริม ป้องกันโรค ผูค้ วบคุมสถานีสอบ : อาจารย์…1…..คน; เจ้าหน้าที… ่ …1…..คน ส่วนข้อสอบ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------จากฐานการซักประวัติ ท่านในฐานะเภสัชกรประจาร้านยาจงเลือกวิ ธีการคุมกาเนิ ดที่เหมาะสมกับผูป้ ่ วยรายนี้ พร้อมทัง้ อธิบายวิ ธีใช้และการปฏิ บตั ิ ตวั ของวิธกี ารคุมกาเนิดทีท่ ่านเลือก --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ข้อมูลผูป้ ่ วย ผูป้ ่ วยและสามีปฏิ เสธวิ ธีการคุมกาเนิ ดรูปแบบอื่นๆ ต้องการรับประทานยาคุมกาเนิ ดเท่านัน้ หลังจากคลอดบุตรมายังไม่มีอะไรกับแฟน มันใจว่ ่ าไม่ได้ตงั ้ ครรภ์ ยาทีใ่ ห้เลือกใช้ Exluton® ยาหลอก COCs กับ ยาคุมฉุกเฉิน ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ออกข้อสอบโดย…ผักบุ้ง 2027 Rx 29

หัวข้อประเมิ น หัวข้อ 1. เลือกยากลุ่ม Progestrogen only pills 2. ให้ขอ้ มูลผูป้ ว่ ยถึงสาเหตุทเ่ี ปลีย่ นกลุ่มยาจาก COCs ทีผ่ ปู้ ว่ ยต้องการเป็ น POPs เนื่ องจากยา ไดแอน® มีส่วนผสมของฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งมีผลในการลดปริมาณและคุณภาพ น้านม

คะแนนเต็ม 1 1

3. ชื่อยา Lynestrenol 0.5 mg ใน 1 แผง มี 28 เม็ด สาหรับคุมกาเนิด โดยผูป้ ่ วยต้องแน่ ใจว่าไม่ได้ตงั ้ ครรภ์

0.5

4. แนะนาวิ ธีการใช้ยา สาหรับผูป้ ่ วยรายนี้ รบั ประทานวันใดก็ได้ โดยรับประทานวันละ 1 เม็ด รับประทานให้ตรงเวลาทุกวัน ไม่มีช่วงที่หยุดยา แนะนาให้รบั ประทานในช่วงบ่าย ถึงเย็น

1

5. กรณี ที่ลืมรับประทานยา - ถ้านึกได้ภายใน 3 ชม.นับจากเวลาทีค่ วรรับประทานยา ให้รบั ประทานเม็ดทีล่ มื ทันทีทน่ี กึ ได้ - ถ้าลืมรับประทานยาตัง้ แต่ 3 ชัวโมงขึ ่ น้ ไป และมีเพศสัมพันธ์ภายใน 48 ชม. ให้รบั ประทานยาคุมกาเนิดฉุกเฉิน และรับประทาน POPs ต่อ โดยคุมกาเนิดร่วมเป็ นระยะเวลา 48 ชัวโมง ่ - ถ้าลืมรับประทานยาติดต่อกันตัง้ แต่ 2 เม็ดขึน้ ไป และประจาเดือนไม่มาภายใน 4-6 สัปดาห์ ให้ทดสอบการตัง้ ครรภ์

2

6. ผลข้างเคียงทีอ่ าจเกิดขึน้ จากการใช้ยา เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ มึนศีรษะ เจ็บตึงเต้านม อารมณ์เปลี่ยนแปลง ประจาเดือนมาผิดปกติ ในระดับไม่รนุ แรงและผูป้ ่ วยสามารถทนได้ อาจใช้ยาบรรเทาโดยไม่ต้องหยุดยา

2

7. ผลข้างเคียงทีอ่ าจเกิดขึน้ จากการใช้ยา เช่น เลือดออกในช่องคลอดโดยไม่ทราบสาเหตุ ที่ไม่เกี่ยวกับการใช้ยา ปวดศีรษะไมเกรน ปวดรุนแรงในตาแหน่ งต่างๆ (ACES) มีภาวะโรคหัวใจขาดเลือด หรือ stroke ให้หยุดยาและรีบไปปรึกษาแพทย์

2

8. ทบทวนวิธกี ารใช้ยา รวมคะแนน

0.5 10

คะแนน

ออกข้อสอบโดย…ผักบุ้ง 2027 Rx 29 สาหรับคนให้คะแนน ในเกณฑ์ที่เป็ นตัวหนาหมายถึงพี่คิดว่าสาคัญ ส่วนที่เป็ นตัวเอียงเป็ นคาถามทัวไปที ่ ่ไม่ได้จาเพาะกับผูป้ ่ วยรายนี้ ซึ่งอาจจะไม่จาเป็ นต้องบอกก็ได้