3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ"
Θ.Ε. «Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων» [ΕΚΠ 62-(ΠΑΤ2)] Σύμβουλος-Καθηγητής: [……………..] 3η Γραπτή Εργασία
«Εισήγηση προς το Σύλλογο Διδασκόντων μιας σχολικής μονάδας πρωτοβάθμιας εκπ/σης, για την ενεργοποίησή του στην ανάληψη δράσεων με στόχο την αλλαγή κλίματος και κουλτούρας»
Τοπάλης Νικόλαος [Αριθμός Μητρώου: …………]
[ΠΑΤΡΑ] 13 Μαρτίου 2017
[1]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ…………………………………………………...………….………3 2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ…………………………………….……………………4 2.1 Κουλτούρα και κλίμα σχολείου………………………...………...………..4 2.2 Παρακίνηση- ενδυνάμωση…………………………...…………..….……..5 2.3 Επιμόρφωση επαγγελματική ανάπτυξη –Μεντορισμός……………….....7 3. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ- ΕΙΣΗΓΗΣΗ…………………...………….………8 3.1 Αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης………………………….....….8 3.2 Παράμετροι που οδήγησαν εκεί………………………………….…...….. 9 3.3 Προτάσεις-Περιγραφή δράσεων…………………………......…………..10
4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………..…………………...19
[2]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επικοινωνία είναι ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά κάθε κοινωνικής οργάνωσης, με την οποία ο άνθρωπος αποκτά κοινωνική ταυτότητα αλληλοεπιδρώντας με τον κοινωνικό του χώρο. Κάθε σύστημα στηρίζεται στη μόνιμη και τακτική ανατροφοδότηση που λαμβάνει από το κοινωνικό σύνολο, όσο και στη σταθερή επικοινωνία μεταξύ των μελών του, (Πασιαρδής, 2004). Η επικοινωνία σύμφωνα με το DuBrin (2004) είναι ανταλλαγή πληροφοριών και μετάδοση μηνυμάτων με χρήση λέξεων, γραμμάτων, συμβόλων ή της μη λεκτικής συμπεριφοράς, ενώ κατά τον Μπουραντά (2001) είναι το μέσο σύνδεσης ανθρώπων, για το σχηματισμό ομάδων ή οργανώσεων με στόχο τη συνεργασία για την επιτυχία κοινών στόχων. Το σχολείο σήμερα, εκτός από την εκπαιδευτική διάσταση και τον παιδαγωγικό του ρόλο, είναι και ένας χώρος που συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών, ιδιοτήτων και προελεύσεων. Οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές και οι γονείς, είναι τα μέλη της σχολικής κοινότητας που ανάλογα με την ποιότητα της επικοινωνίας που αναπτύσσεται μεταξύ τους, διαμορφώνουν την κουλτούρα και το ιδιαίτερο σχολικό κλίμα κάθε εκπαιδευτικής μονάδας.
[3]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 2.1
Κουλτούρα και κλίμα σχολείου
Η έννοια της κουλτούρας είναι πολύπλοκη και πολλές φορές αλληλοκαλύπτεται με μια άλλη έννοια, το κλίμα. Ο Κυθραιώτης (2006) εντοπίζει τη διαφορά των δύο εννοιών, στην αφετηρία των επιστημών που έχουν τις ιστορικές τους ρίζες. Το κλίμα προέρχεται από τη βιομηχανική ψυχολογία, ενώ η κουλτούρα από την ανθρωπολογία και την κοινωνιολογία. Το κλίμα είναι πολλά εσωτερικά χαρακτηριστικά, που το ορίζουν οι κοινές αντιλήψεις των μελών ενός οργανισμού, ενώ κουλτούρα είναι οι κοινές αξίες και οι κοινοί στόχοι που έχουν τεθεί από τα μέλη του. Οι Hoy και Miskel (2008:177) θεωρούν ότι «η κουλτούρα είναι ένα σύστημα κοινού προσανατολισμού που κρατούν τα μέλη του οργανισμού μαζί και του δίνουν μια ξεχωριστή ταυτότητα. Οι προσανατολισμοί είναι αξίες, κανόνες, μύθοι, συμπεριφορές και σιωπηρές παραδοχές». Σύμφωνα με το Van Houtte (2004), η κουλτούρα θεωρείται σαν ένα χαρακτηριστικό ενός οργανισμού, που επιδρά σημαντικά στη συμπεριφορά των μελών του, ενώ το κλίμα είναι μια επιφανειακή έκφραση της κουλτούρας. Με δεδομένο πως η κουλτούρα ενός οποιουδήποτε οργανισμού διαμορφώνεται από τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων στη λειτουργία του, με ανάλογο τρόπο και η κουλτούρα ενός σχολικού οργανισμού, διαμορφώνεται από όλους τους συμμετέχοντες σ’αυτόν. Σε γενικές γραμμές, η σχολική κουλτούρα είναι η «ιδεολογία» που ξεχωρίζει τον ένα εκπαιδευτικό οργανισμό από τον άλλο και, καθορίζει την «ταυτότητα» και την εικόνα που δίνει το σχολείο προς τα έξω, ενώ το σχολικό κλίμα έχει άμεση επιρροή στις
[4]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
μαθητικές επιδόσεις στην παραγωγικότητα των εκπαιδευτικών και τις σχέσεις μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας επηρεάζοντας καταλυτικά την αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας. Οι συνδιαμορφωτές της σχολικής κουλτούρας, είναι πρώτα ο διευθυντής και οι εκπαιδευτικοί και ακολουθούν οι μαθητές και οι γονείς. Σύμφωνα με τη Χατζηπαναγιώτου (2003) πολλές έρευνες επικεντρώνονται στους τομείς που η σχολική κουλτούρα ασκεί θετική
επίδραση,
όπως
στην
αποτελεσματικότητα,
την
παραγωγικότητα,
τη
συναδελφικότητα, τη συνεργασία, τις προσπάθειες για βελτίωση και αλλαγή και την ταύτιση, πολλές φορές, των μελών του σχολείου με το ίδιο το σχολείο .
2.2
Παρακίνηση- ενδυνάμωση
Οι θεωρίες της παρακίνησης συνδέονται με τη λειτουργία της διοίκησης, η οποία έχει ως κύριο μέλημά της την υλοποίηση των στόχων του οργανισμού κατευθύνοντας και επηρεάζοντας την εργασιακή συμπεριφορά του ανθρώπινου δυναμικού της. Με τη λέξη παρακίνηση αποδίδεται στα ελληνικά η αγγλική λέξη motivation που προέρχεται από το λατινικό ρήμα movere που σημαίνει κινώ. Οι Everard & Morris (1999:45) ορίζουν την παρακίνηση ως « επίτευξη αποτελέσματος μέσω ανθρώπων» ή «να παίρνουμε το καλύτερο από τους ανθρώπους». Πρόκειται για την «προθυμία ενός μέλους μίας οργάνωσης να καταβάλλει προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων της» (Χατζηπαντελή,1999:61). Κατά τον Μπουραντά (2002) παρακίνηση ονομάζεται η εσωτερική διαδικασία, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εργασιακή ικανοποίηση σε συνδυασμό με την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει ο οργανισμός, ενώ κατά τον Χυτήρη (2006) παρακίνηση είναι η ώθηση των ενεργειών της διοίκησης, να προκαλέσει
[5]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
και να διατηρήσει τη διάθεση του εργαζόμενου, με στόχο να κατευθύνει τη συμπεριφορά του κατά συγκεκριμένο τρόπο. Η λέξη ενδυνάμωση (empowerment), αναφέρεται σε ανάθεση καθηκόντων και μεταβίβαση εξουσίας από τον προϊστάμενο στον υφιστάμενο, σε συμμετοχικότητα, σε παρακίνηση και σε προσωπική ανάπτυξη των εργαζομένων. Η επαγγελματική ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών είναι αναγκαία για να υπάρξει ποιοτική βελτίωση του διδακτικού έργου αναβάθμιση και αποτελεσματικότητα των σχολικών μονάδων. Ο Bolin (1989) υποστηρίζει πως η επαγγελματική ενδυνάμωση δίνει στους εκπαιδευτικούς το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων, πάνω σε θέματα στόχων και κριτικής και σε θέματα διευκρίνησης για τον τρόπο διδασκαλίας, ενώ ο Lightfoot (1986) ορίζει την επαγγελματική ενδυνάμωση σαν το σύνολο των ευκαιριών που έχουν οι εκπαιδευτικοί για αυτονομία, ευθύνη και συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων Κατά τους Pollak & Mills (1997) η σχολική ηγεσία κρατάει το κλειδί στις προσπάθειες ενδυνάμωσης των εκπαιδευτικών.
Οι σύγχρονες προσεγγίσεις για τη διοίκηση, έχουν άμεση επιρροή και στην εκπαιδευτική διοίκηση. Στις σημερινές σχολικές μονάδες ο εκπαιδευτικός για να αποδώσει στην εργασία του θα πρέπει να έχει αυξημένο ενδιαφέρον γι’αυτή, να αισθάνεται ότι του παρέχονται ευκαιρίες ανάπτυξης πρωτοβουλιών για καινοτομία στο διδακτικό του έργο και να νιώθει ότι μπορεί να εξελιχτεί επαγγελματικά και προσωπικά. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το «καλό κλίμα» στις σχέσεις διευθυντή και εκπαιδευτικών, που πρέπει απαραίτητα να υπάρχει. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προοδεύσουν και να εργασθούν αποτελεσματικά εάν έχουν κίνητρα είτε προσωπικά είτε οργανωσιακά (στην οργάνωση της σχολικής μονάδας), (Πασιαρδής, 2004).
[6]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
2.3
Νικόλαος
Τοπάλης
Επιμόρφωση επαγγελματική ανάπτυξη -Μεντορισμός
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού κατέχει θεμελιώδη θέση στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σύμφωνα με την Αθανασούλα-Ρέππα (2008) υπάρχει άμεσος συσχετισμός της επαγγελματικής ικανότητας των εκπαιδευτικών και της βελτίωσης ποιότητας της εκπαίδευσης, αφού ο εκπαιδευτικός είναι ο συνδετικός και δημιουργικός κρίκος των ενεργειών και των δράσεων της σχολικής μονάδας. Με ποιον τρόπο όμως βελτιώνεται η ικανότητα και επιτυγχάνεται η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών; Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό, είναι η επιμόρφωση, που σύμφωνα με την Παπαναούμ (2008) είναι όλες οι μαθησιακές δραστηριότητες που συμμετέχει ο εκπαιδευτικός μετά την ένταξή του στο επάγγελμα, ενώ κατά τον Μαυρογιώργο (2005) με αυτή αναπτύσσονται οι ακαδημαϊκές, οι πρακτικές και οι επαγγελματικές γνώσεις, οι ικανότητες και τα ενδιαφέροντα. Μεγάλη όμως σημασία για την αποτελεσματικότητα μιας σχολικής μονάδας, εκτός από την επιμόρφωση των «παλιότερων» εκπαιδευτικών, έχει και η καθοδήγηση των νεοεισαχθέντων από τους παλιότερους, που ονομάζεται μεντορισμός (mentorism). Σύμφωνα με το Howe (2006), ο εκπαιδευτικός κόσμος δέχεται το μεντορισμό σαν ισχυρό εργαλείο ενδυνάμωσης των διδακτικών πρακτικών των νεοεισαχθέντων εκπαιδευτικών στο χώρο του σχολείου. Τέλος σημαντική είναι και η ενδοσχολική επιμόρφωση, η οποία είναι μια μορφή ενδοϋπηρεσιακής εκπαίδευσης που η διαφορά της από τις άλλες επιμορφώσεις, είναι ότι συμμετέχει το σύνολο των εκπαιδευτικών του σχολείου (Παπαναούμ, 2005). Αυτή η επιμόρφωση προωθεί τις συνεργασίες ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και επηρεάζει την κουλτούρα του σχολείου.
[7]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ- ΕΙΣΗΓΗΣΗ I.
Αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης
Αγαπητοί συνάδελφοι γεια σας. Αποφάσισα σήμερα να συγκαλέσω το Σύλλογο Διδασκόντων, γιατί είναι απαραίτητο να συζητήσουμε για την κατάσταση που επικρατεί στη σχολική μονάδα μας. Είναι γνωστό σε όλους μας, ότι το σχολείο αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα που άλλα από αυτά είναι πραγματικά, ενώ άλλα είναι φαινομενικά. Άς ξεκινήσω πρώτα με τα φαινομενικά για να έρθω έπειτα και στα πραγματικά, που σαφώς είναι πολύ περισσότερα. Η φήμη που συνοδεύει το σχολείο ότι αντιμετωπίζει προβλήματα υποδομών, σε επίπεδο εξοπλισμού φυσικά και δεν ευσταθεί από τη στιγμή που υπάρχει αρκετός σύγχρονος εξοπλισμός που βρίσκεται αποθηκευμένος στο υπόγειο της σχολικής μονάδας. Παρατήρησα ότι τόσο οι παλαιότεροι εκπαιδευτικοί του σχολείου, όσο και οι νεότεροι, θεωρείτε ότι οι μαθητές του σχολείου δεν έχουν υψηλές προσδοκίες και «δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης», ενώ «διαδίδεται», ότι το σχολείο ιστορικά παρουσιάζει χαμηλές επιδόσεις σε σύγκριση με άλλα σχολεία της περιοχής. Πως έχει βγει αυτό το συμπέρασμα; Πως μπορούν να συγκριθούν τα σχολεία μεταξύ τους; Γιατί να φτάσουμε στο σημείο γονείς και εκπαιδευτικοί να αποφεύγουν το σχολείο στοχοποιώντας το και υποβιβάζοντάς το; Πρέπει να το συζητήσουμε αναζητώντας τις αιτίες. Ας έρθω τώρα και στα πραγματικά προβλήματα. Είναι σίγουρο πως το κλίμα της σχολικής μονάδας δεν είναι καλό. Το ένιωσα από την πρώτη μέρα που ήρθα στο σχολείο, όπου παρουσιάζεται μια σχετική δυσπιστία σε αρκετές ενέργειές μου. Τα φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς μαθητών σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα [8]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
στοιχεία, αυξήθηκαν αρκετά κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών. Τι ακριβώς έγινε τα τελευταία χρόνια; Ποιες είναι οι αιτίες; Θα το δούμε. Σίγουρα τα προγράμματα που συμμετέχει το σχολείο είναι περιορισμένα σε σχέση με το μέσο όρο, δεν υπάρχει συνεργασία με άλλες σχολικές μονάδες, το ενδιαφέρον για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών «απλά απουσιάζει», ο «μεντορισμός» είναι κάτι άγνωστο και το άνοιγμα στην τοπική κοινωνία είναι ανύπαρκτο...
II. …
Παράμετροι που οδήγησαν εκεί
Προσπαθώντας να εντοπίσω την πηγή των προβλημάτων κατέληξα στο
συμπέρασμα, πως από τη διαμορφωθείσα εδώ και αρκετά χρόνια κουλτούρα 1 της σχολικής μονάδας μας, απουσιάζουν τα θετικά στοιχεία και υπερτερούν τα αρνητικά. Με λίγα λόγια, απουσιάζει ο κοινός σκοπός για αποτελεσματικότητα, οι κοινές αξίες και οι σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών, απουσιάζει το ενδιαφέρον για επαγγελματική ανάπτυξη2. Όλα αυτά, όπως είναι φυσικό , επηρεάζουν και το γενικό κλίμα της σχολικής μονάδας που παρουσιάζει δείγματα χαμηλών προσδοκιών και ελαχίστων περιθωρίων βελτίωσης .
1
Σύμφωνα με τον Κυθραιώτη (2006), μια ισχυρή κουλτούρα διαθέτει ένα κοινό πυρήνα αξιών μεγάλης έντασης και εύρους ως προς τον οργανισμό. Όσο μεγαλύτερη είναι η αφοσίωση των μελών του οργανισμού στον πυρήνα αξιών, τόσο πιο ισχυρή θεωρείται η κουλτούρα, 2 Κατά τους Hoy και Miskel (2008), η κουλτούρα των περισσότερων οργανισμών χαρακτηρίζεται από επτά βασικά στοιχεία: Καινοτομία, Σταθερότητα, Προσοχή στις λεπτομέρειες, Προσανατολισμό στο αποτέλεσμα, Προσανατολισμό στο ανθρώπινο δυναμικό, Προσανατολισμό στην ομάδα και Μαχητικότητα.
[9]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
να
Τοπάλης
Προτάσεις-Περιγραφή δράσεων
III. Για
Νικόλαος
ξεπεράσουμε
αυτά
τα
προβλήματα
και
για
διαμορφώσουμε μια διαφορετική κουλτούρα και ένα θετικότερο και δημιουργικότερο κλίμα στη σχολική μονάδα μας, θα κάνω σήμερα κάποιες προτάσεις που πιστεύω πως αν εφαρμοστούν θα αλλάξει ριζικά, κατά τη γνώμη μου, η εικόνα και η αποτελεσματικότητά της. 1. Βελτίωση
επικοινωνιακού
κλίματος,
αλλαγή
κουλτούρας της μονάδας Θεωρώ ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από εδώ την προσπάθειά μας, καθώς είναι η σημαντικότερη διεργασία για την αποτελεσματική λειτουργία
ενός
οργανισμού,
αφού
οι
σχέσεις
καλής
επικοινωνίας, δημιουργούν πιο υγιείς σχέσεις μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων 3 . Είναι σημαντικό, να υπάρχει ειλικρινής και αβίαστη ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών μεταξύ
όλων
των
μελών
της
σχολικής
κοινότητας,
συμπεριλαμβανομένων και των γονέων, γιατί έτσι προάγονται η αλληλοκατανόηση και η ισοτιμία στις καθημερινές σχέσεις. Σχετικά με τη διαμορφωθείσα κουλτούρα της μονάδας, θεωρώ πως πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις βελτίωσης, αν όχι αλλαγής
3
Βασικοί παράμετροι για τη βελτίωση αυτή είναι η ελεύθερη ροή των πληροφοριών, η αμοιβαία κατανόηση και η ισοτιμία στις επικοινωνιακές σχέσεις.(Αθανασούλα-Ρέππα,1999:138)
[10]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
της, για να αποκτήσει την εικόνα και την αποτελεσματικότητα που της λείπει. Προς την κατεύθυνση αυτή έχω να προτείνω κάποιες ιδέες που θεωρώ πως θα βοηθήσουν σημαντικά. Οι προτάσεις μου είναι:
Να υπάρχει κοινή αίσθηση στο σκοπό και στις αξίες που έχουμε.
Να υπάρχουν κοινές νόρμες μάθησης, που θα οδηγούν στη συνεχή βελτίωση των μαθητικών
επιδόσεων .
Να υπάρχει κοινή αίσθηση της ευθύνης για τη μάθηση των μαθητών.
Να
υπάρχουν
ομάδες
συνεργασίας
μεταξύ των εκπαιδευτικών.
Να δοθεί από όλους τους εκπαιδευτικούς της
μονάδας
έμφαση
στην
επαγγελματική τους ανάπτυξη.
Οι επιτυχίες οποιουδήποτε μέλους της σχολικής κοινότητας, να επαινούνται και να επευφημούνται από όλους.
Να
υπάρχει
αναγνώριση
των
εκπαιδευτικών που εργάζονται σκληρά
[11]
Τοπάλης
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
και προωθούν νέες ιδέες για τη σχολική μονάδα. 2. Συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα Τα καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα αγωγής υγείας, πολιτιστικών, περιβαλλοντικά, ευρωπαϊκά, με θεματολογία εστιασμένη σε ζητήματα που προκαλούν το ενδιαφέρον μαθητών και εκπαιδευτικών, είναι αναγκαία για να αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζουν όλοι το σχολείο, βλέποντάς το σαν ένα Ανοιχτό Σύστημα που δεν βασίζεται μόνο στη «στείρα απομνημόνευση εννοιών» αλλά και στην ανταλλαγή δημιουργικών απόψεων και ιδεών 4 . Βασικός στόχος, κατά την επίσημη πολιτεία, είναι η «αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών, η ενίσχυση της υπευθυνότητας, της αυτοπεποίθησης, της προσωπικότητας και της ικανότητας του μαθητή για την υιοθέτηση θετικών τρόπων και στάσεων ζωής». Αυτή η συνολικά διαφορετική προσέγγιση στην
οπτική
των
πραγμάτων,
πιστεύω
πως
θα
είναι
αποτελεσματική και έμμεσα παρεμβατική και στη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και στη μείωση της παραβατικότητας
4
Αναφορικά με την επίτευξη των στόχων των καινοτόμων προγραμμάτων, η προστιθέμενη αξία τους είναι: α) η καλλιέργεια θετικών στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών/τριών σε επίκαιρα και σημαντικά θέματα του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής, τα οποία απασχολούν την διεθνή κοινότητα, β) η παιδαγωγική ευελιξία, γ) η διεύρυνση των γνωστικών πεδίων των μαθητών/τριών και δ) η εξοικείωση εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών σε νέους τρόπους προσέγγισης της γνώσης, γεγονός που γεννά προσδοκίες για τον εμπλουτισμό της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας (Σπυροπούλου,2004)
[12]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
στο χώρο της σχολικής μονάδας. Για αυτό το λόγο θα ήθελα να αναλάβουν όλες οι τάξεις από ένα καινοτόμο πρόγραμμα με θεματολογία σχετική με την αντιμετώπιση της σχολικής παραβατικότητας και των περιστατικών bullying, Αυτό μπορεί να λειτουργήσει και συνεργατικά, έτσι ώστε να εμπλακεί ολόκληρη η σχολική κοινότητα κάνοντας κοινωνούς της διαδικασίας και τους γονείς, ενεργοποιώντας με αυτό τον τρόπο και το σύλλογο γονέων. 3. Ενδοσχολική επιμόρφωση Με στόχο όλοι να αποκτήσουν γνώσεις χειρισμού των νέων τεχνολογιών, έτσι ώστε να αξιοποιήσουμε το σύγχρονο εξοπλισμό που βρίσκεται αποθηκευμένος, θα προτείνω με τη συμμετοχή όλων των εκπαιδευτικών της μονάδας, παλιών και νέων, να οργανώσουμε ενδοσχολική επιμόρφωση με θέμα «Η ένταξη των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία5. Θα επιδιώξουμε τη συμμετοχή εκτός των καθηγητών πληροφορικής και του Σχολικού Συμβούλου, όπως και του επιστημονικού υπεύθυνου Παιδαγωγικής
Καθοδήγησης
από
την
Περιφέρεια.
Η
ενδοσχολική επιμόρφωση θα βελτιώσει τη σχολική μονάδα σε πολλά επίπεδα και κυρίως σε επίπεδα νέας γνώσης, συνεργασιών,
5
Ανάλογα με τις δυνατότητες της οργάνωσης μπορεί να αναπτυχθούν ενδοϋπηρεσιακά προγράμματα (Χατζηπαντελή, 1999).
[13]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
ανταλλαγής απόψεων και ανάπτυξης προβληματισμού, όπου συνεργατικά θα επισημανθούν και θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα. Θεωρώ επίσης, πως θα συμβάλλει σημαντικά στη δημιουργία κλίματος σχέσεων και συνεργασίας. Ένα ανοιχτό υποστηρικτικό, εκπαιδευτικούς
επικοινωνιακό να
αισθάνονται
κλίμα, ασφαλείς,
βοηθάει μιλώντας
τους και
ενεργώντας ελεύθερα. 4. Συμμετοχική διοίκηση στη λήψη αποφάσεων. Στα πλαίσια της δημοκρατικότητας και της συνεργατικότητας, θεωρώ πως για να λειτουργήσει η μονάδα συλλογικά χρειάζεται την ενεργή συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων στη λήψη αποφάσεων. Με το συμμετοχικό μοντέλο διοίκησης, που σκέφτομαι να εφαρμόσω, θα ενεργοποιηθούν όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας αποκτώντας υπευθυνότητα, κοινό όραμα και αποστολή, κοινούς στόχους, αξίες και μερίδιο ευθύνης στην επιτυχία και στην αποτυχία. Οι αποφάσεις θα είναι συλλογικές για όλα τα σχολικά ζητήματα. Άλλωστε είναι γνωστό, πως η κουλτούρα δημοκρατικότητας, προωθεί από τη μια μεριά το όραμα του σχολείου για βελτίωση και αποτελεσματικότητα, και από την άλλη την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.6
6
Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη λήψη αποφάσεων έχει άμεση συμβολή στην αλλαγή στάσης τους, στην αναγνώριση των θεμάτων του σχολείου σαν δικά τους θέματα, τις αποφάσεις του συλλόγου ως δικές τους αποφάσεις και,, τους δίνει την αίσθηση ότι κάτι τους ανήκει. (Poo & Hoyle, 1995).
[14]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
5. Επαγγελματική
ενδυνάμωση
των
Τοπάλης
νέων
συναδέλφων-Μεντορισμός Στη
σχολική
μονάδα
που
βρισκόμαστε
υπάρχουν
25
εκπαιδευτικοί από τους οποίους οι 10 είναι νέοι. Θεωρώ πως αυτοί αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα και χρειάζονται βοήθεια προσαρμογής και καθοδήγησης από τους παλιότερους. Γι’ αυτό σκέφτηκα να λειτουργήσουμε στη μονάδα ένα σημαντικό
εργαλείο
ενδυνάμωσης
νεοεισερχομένων,
το
Μεντορισμό7. Οι παλιότεροι εκπαιδευτικοί θα είναι αρωγοί των νεότερων σε κάθε τους βήμα. Με αυτό τον τρόπο θα επιδιωχτεί η στήριξή τους, η ανάπτυξη και η υποστήριξη σημαντικών δεξιοτήτων τους, θα ενισχυθούν οι σχέσεις και οι συνεργασίες περισσότερο
και
μαζί
η
ποιότητα διδασκαλίας
και
η
αποτελεσματικότητα της σχολικής μονάδας8.
7
Ο Μεντορισμός είναι ένα σημαντικό εργαλείο που ενδυναμώνει τις διδακτικές πρακτικές των νέων εκπαιδευτικών όταν αυτοί εντάσσονται στο σχολείο (Howe, 2006). 8 Ο Andrews (1987) υποστηρίζει ότι: Η υιοθέτηση του θεσμού του μέντορα στα πλαίσια ενός προγράμματος ανάπτυξης προσωπικού ενισχύει πολύ τις αρχικές εμπειρίες των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών […] εκπαιδευτικοί, νεοδιόριστοι και έμπειροι, θα ωφεληθούν […] θα προωθήσει την αξία των προγραμμάτων συνεχούς εκπαίδευσης.
[15]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
6. Άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία- εξωστρέφεια Ένα σημαντικό συστατικό μιας υγιούς σχολικής μονάδας είναι η εξωστρέφεια της και το «άνοιγμά της» στην κοινωνία9. Πιστεύω πως για πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στη μονάδα, ευθύνεται η τακτική της εσωστρέφειας που έχει ακολουθηθεί
όλα αυτά τα χρόνια. Για να ξεπεραστούν τα
προβλήματα προτείνω:
Να ανοίγει το σχολείο απογευματινές ώρες και με τη συνδρομή και του συλλόγου
γονέων
να
λειτουργούν
προγράμματα (π.χ αθλητικά, εικαστικά ) και
δραστηριότητες
χορού)
για
εκπαιδευτικής
όλα
(π.χ τα
κοινότητας
μαθήματα μέλη
της
(μαθητές,
γονείς, εκπαιδευτικούς).
9
Οι δυνατότητες της εκπαιδευτικής μονάδας μπορούν να προωθηθούν τόσο με την επαγγελματική και
επιστημονική κατάρτιση των εκπαιδευτικών όσο και με την αρμονική συνεργασία με τους γονείς και τους τοπικούς φορείς (Μαυρογιώργος, 2008, σ.145-146).
[16]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Να υπάρχει συχνότερη επαφή με τους γονείς
και
να
ενημερώνονται
τακτικότερα για την επίδοση των παιδιών τους. Αυτό πιστεύω θα συμβάλει στην αποτελεσματική επικοινωνίας
ανάπτυξη
μεταξύ
σχολείου
της και
οικογένειας.
Να εφαρμόζεται πολιτική ελεύθερης εισόδου, έτσι ώστε οι γονείς να μπορούν να βοηθούν και να υποστηρίζουν το διευθυντή Θεωρώ
και
πως
τους
οι
εκπαιδευτικούς.
γονείς
αισθάνονται οικειότητα
πρέπει
να
μέσα
στο
σχολείο και να εκφράζουν τη γνώμη τους πάνω σε θέματα που αφορούν τα παιδιά τους. Γενικά η κ α λ ή ανάμεσα
σε
επικοινωνία
γονείς
και
εκπαιδευτικούς δημιουργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης, το οποίο μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει το σχολείο και οι γονείς στα παιδιά.
[17]
Τοπάλης
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Κλείνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που με ακούσατε με τόση προσοχή και ενδιαφέρον και εύχομαι να εφαρμόσουμε αυτά που πρότεινα ελπίζοντας να ξεπεραστούν όλα τα προβλήματα που ταλανίζουν τόσα χρόνια τη μονάδα.
[18]
Τοπάλης
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αθανασούλα-Ρέππα. Α., (1999). Η επικοινωνία στον εκπαιδευτικό οργανισμό, στο βιβλίο Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων, Εκδόσεις Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Τόμος Β΄, Κεφάλαιο 3ο, Πάτρα. σελ., 137-178) Andrews, I. (1987). Induction programmes: staff development opportunities for beginning and experienced teachers, in Wideen, M.F., Andrews, I., Staff development for school Improvement-A focus on the teacher, Sussex, The Falmer Press. Bolin, F.S. (1989). Empowering Leadership. Teachers College Record, 19(1), 81-96). DuBrin, A. (2004). Γενικές αρχές Management, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα. Everard, B. & Morris, G. (1999). Αποτελεσματική Εκπαιδευτική Διοίκηση. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2008). Educational Administration. Theory, Research, and Practice. New York: McCraw-Hill. Howe, J, 2006. The Rise of Crowdsourcing. Wired Magazine, June, Issue 14.06. Κυθραιώτης, Α. (2006). Η Διερεύνηση των Σχέσεων μεταξύ του Ηγετικού Στυλ, της Κουλτούρας και της Αποτελεσματικότητας στα Δημοτικά Σχολεία της Κύπρου. Διδακτορική Διατριβή. Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. Lightfoot, S.L. (1986). On goodness of schools: Themes of empowerment. Peabody Journal of Education, 63(3), 9-28. Μαυρογιώργος, Γ. (2005). Το σχολείο και ο εκπαιδευτικός: Μια σχέση ζωής και σχετικής αυτονομίας. Στου Γ. Μπαγάκη (Επ. Εκδ.), Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, (σ. 348-354). Αθήνα: Μεταίχμιο. Μαυρογιώργος, Γ. (2008). Η εκπαιδευτική μονάδα ως φορέας διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής. Η εκπαιδευτική μονάδα και η άσκηση εκπαιδευτικής πολιτικής. Στο: Α. Αθανασούλα-Ρέππα, Α. Δακοπούλου, Μ. Κουτούζης, Γ. Μαυρογιώργος & Δ. Χαλκιώτης, Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων. Εκπαιδευτική Διοίκηση και Πολιτική (Τόμος Α’, σ. 145-147). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο [19]
3η Εργασία
ΕΚΠ 62
Νικόλαος
Τοπάλης
Μπουραντάς, Δ. (2001). Μανατζμεντ: Θεωρητικό υπόβαθρο-Σύγχρονονες Πρακτικές, Αθήνα: Μπένου. Μπουραντάς Δ., (2002). Μάνατζμεντ, Αθήνα: Μπένου. Van Houtte, M. (2004). Climate or Culture? A Plea for Conceptual Clarity in School Effectiveness Research. School Effectiveness and School Improvement, 16, 71-89. Παπαναούμ, Ζ. (2005). Ο ρόλος της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στην επαγγελματική τους ανάπτυξη: γιατί, πότε, πώς. Στο Γ. Μπαγάκης (επιμ.), Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού. Αθήνα: Μεταίχμιο. Ανακτήθηκε στις 12/3/2017 από: http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/369/105.pdf Παπαναούμ, Ζ. (2008). Για ένα καλύτερο σχολείο: Ο ρόλος της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Ψηφιακή Βιβλιοθήκη: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Πασιαρδής, Π. (2004). Εκπαιδευτική ηγεσία: Από την περίοδο της ευμενούς αδιαφορίας στη σύγχρονη εποχή. Αθήνα: Μεταίχμιο. Poo, B., & Hoyle, E. (1995). Teacher involvement in decision making. In D. Johnson (Eds), Educational Management and Policy: Research, theory and Practice in South Africa. Bristol: University of Bristol, 67-92 Σπυροπούλου, Δ. 2004. Η Ευέλικτη Ζώνη ως εκπαιδευτική καινοτομία: Μια μελέτη περί πτωσης της εφαρμογής της σε τρία Γυμνάσια. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 9, 157- 171.
Χατζηπαναγιώτου, Π. (2003). Η διοίκηση του σχολείου και η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη διδασκαλία λήψης αποφάσεων. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη Α.Ε. Χατζηπαντελή, Π. (1999). Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού: στελέχωση, παρακίνηση, αμοιβές, διαχείριση της υπαλληλικής σχέσης, εργασιακό κλίμα, Μεταίχμιο, Αθήνα. Χυτήρης, Λ. (2006). Μάνατζμεντ – Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων. Αθήνα: Interbooks.
[20]
