ALEJANDRO ALEJANDRO ABA OLU
D P TomoI EL PRESO JRISDICCIONAL JRISDICCIONAL EL DERECHO PRESAL LOS SUETOS DE PRESO GA ICÓ RVAA Y ATUAIZAA
fó vs
Diagramación: CAROLN SV
c marz d
© U UDAIN UUR UNIVERSITAIA 25 de Mayo 568 Te\ 9161 DRCHOS SVADOS
Quea pohibia calqier foa de repoducción transmisión o archivo en ssema recuperales sa para uso piado o púlico por medios mecánicos lctrónicos, otocopiado otocopiadoras ras graaciones graaciones o cualquier cualqui er otro otro totl o parcia parcial l del preste pres te jemplar con o si si inalia de lucro sn la auorizacin expre del editor.
BN 9974-0370-8
Prólg
Todos l que han dedicado a pae imortant d su vida a aguna actividad uen enr, llgado crto momnto, a ncdad d compati con quns tinn intss n común aqulo qu consdan pud igifcar un aorte iqura paciamnt novdoso al dsarolo d sa actvdad. En aguna ocasion tal novdad ncid ob a msmas idea; en otras a novad racona con a foa n qu sas ida rasmiten Ambas coas me han evado a esibi esta oba cuyo contnido irá a qu se pude denoma como la "oría genera d ocso Dca poco ants qu a novdad qué tnta tamitir radica, por una ate, n a msmas ida qu s xponn En ordn a to tmo, bn no m ocut qu ags de ea ueden constu apot ogal aa a comnión dl cho Poca, en dintiva toda esta ideas quieren ser tributria, en o que tengan de vaioso, del pensamiento de esa extraordaia extraor daia coent de d e estudioss dl prceso prceso que se a dado en Uuguay Uuguay o a paab, paab, tribuaias tribuaias d pnamn pnamnto to cintfco qu ca con Afrdo Afrdo En oa VASQEZ ACEVEO, Raa GALLINA, ablo D MARIA Ajando A GARMIA qu adquiee ad quiee notab revaca con Eduardo Eduardo J. J. COR acomañado po R MORE y qu ha do contnuado contnuado o o ms contemornos Ju edo BAOS, Jé ARAS, Adoo GS DAR, Lui Albto VIA, Dant AR IOS D AGELS, qu AGO y nriqu VSCOV y si duda or o dem ntegrantes del Into rguayo d Drco rsal, qu po s d todo conocido m pudo pnt no divduaizar Sa dico llo in menocabo d eonoe, adm, la contbucón u al progro d la Cencia d eo Proesa alzado n ugay oos juristas juristas desde s más divers Cedas nitt y, y, rcamente desde desde e ercico ercico dio y n caion bln d d as fcion fc ion bca vinculadas a Magiaua y a as pons d abogado y sribano n cuano a la novdad rda no ya a as das ino a su mma tramiión, lat viarla rla Siendo qu st ibr y os qu qu guirán s ncuntran no uedo no uedo sno latvia especia espe ciament mentee dirg di rgdo doss a os sudiants y a quns -or as ncidad d u ejer cico d cico d la agstatua o d a roesin ibra- ncunran urgidos d revsar o
8
JNDR B O
acuazar sus conocienos, solamn puo aspa a qu san san consdados consd ados como na continación compemeno o actaación d as obras q con parco objo prncipa aboaran a o argo de n sgo os señaaos jrsas y muy espcalmn conmporaneidad- de "E "E Proceso v" de pofesor Dante -por s -por s exceenca y conmporaneidadBARRIOS DE ANGEIS y d as eccones de Deecho ocesa Civi de pofeso nque TAGO (y aunqu la faidad ya sea ta ambién de "Códgo Gene ra e Proceso" comnado po dvrsos atores bao a drección de Enrqe VSVI). En lo q a a nsanza se efere debo añadi que esos lbos no petenden sstti e rabajo qu s db dsaroar en la Facuad. S aa tan sólo de ener disponibe n maial básio que e doente pueda dar dar po spuesto que es conoido cono ido po os esdantes y, y, d sta maa podr profndizar e lo qe debería deb ería a aea d aprenzaje en el ámbo popio d un aua unversaa o úlmo, dbo agaeer a algnos estuantes y a aqeos comparos ttuo que hiceon sfrzo l as págas que sguen apoyndome con su conseo n a scra y corecón e la oba
En n oden de deas toalmente sno consido ncsaio hac noa qu dao e prmao objvo e coaboracón e la ocencia del Deeco Pocesal he opado por no aliar cas q vayan coroborano la acepacón oposcón qe a as eas que s van ponido pan abr psao os aos o os ribunaes s pejcio d sñaa as pncpas dincas cuano eas esen Empro al comnzo de caa capo se poá encontrar na completa bbliogaía naconal rfida a s objeo y ante su decrso agnas refeencas bbliogácas a as unts de ascrpcones tetales qe por ello y soamene en esos casos-sa nudbl raliza. Smp en elacin a a bibliogaía y pese a que en esta edción ea enr n carcr csvamente nacional (o qe sin a implca na limación) ebe dstacars qu inclye pácicamente odos los rabajos qe sobe caa tema an sdo pbcados go haber entao en vigencia e GP anqe solamente com prnd aquos sos nacionaes aneriores a esa vgencia que nos an pareco d mayo ascndncia o tiad Dca bbogaía encenra reseñada en oren cronológco y es precso anota que en lo casos n qu agún ato ha pblcao ms d un abajo sob a msma maa maa sn grandes vaiacones soamente soamente se ndia a última versión. Dbo salar po útimo qe a mencón e tales obras no impota que nec saramne ss concusiones sean comparas por quien ebe esas págnas que dando n a inignca dUor ad a na oa psción cando llas dian Aeando ABAL I
ntrducción
Bigfí i: BAS DE ANGELIS ANGELIS Dan "ncin a ed Idea oeieo 91 ág 9/6.
Una senclla obsvacón empíica demustra que en odas las sieades sueen habe ceas pesonas ane as cuales panean probemas juídios, probemas rlacionados con a efctividad de as glas de Dereco ue gen la vida amia, cvil, comeial labora etc. de la cospondiente comundad y que esas selecas pesonas en a paricuadad de que fnte a probema suelen fomua una con cusón (vedo fao laudo stcia) que es la "útma paaba al respeo y que debe ser acaada -y acaada -y normalmente lo es- por odo ncluso el Estado y ien i en a aci ac ivi vidad dad que se desa de sao ola la en e n ode o den n a este vee v eedic dico o falo laudo
senencia, se idenica -en éminos muy genéricos-con la expesón expesón poceso o senencia, ui u isd sdic icc con onal al
Lamotaia La motaia que s pso judia aduer no slamene en la Ta
de de Dco soen so en la vda sal advite advite fácinnteen cano ie i e prsne prsne que an ólo n nueso í exsn alrdor de uits óganos del Esado e os cuale dran ales prsos adems de mes ibuaes arbiae) y que an cada uno de chos rgan cudo se r de óganos del stdo se llvan ca-simutáneamn e- vai centos (y a vcs mls) de de pe pe a ca-simutáneamne-
Es que de eso proesos uisdiconas dde n ma intaca la vgncia de o el ordenameo judico que la comunidad n cuestón ha dado dado y s a ellos ue acuden odas as peonas que entienden entienden ue se encuentn encuent n afeadas po a falta de rlacón en lo ue las nomas uras dicen ue dee ser y o ue our la ealidad de a vda (n émn de BAOS DE NGELIS ue luego veemos a pso usdcciona acuden todos uiéne ienen na nsatsfacción udca) e aí de sa mpoancia eal ue aquels simpes daos numéricos dean en evdenca aunada a a importancia eórica que ete mcansmo de proeso juis dcciona tiene en u Od Jurdio la trendencia ue debá darse a conomeno cienfco de ta esta actvdad a la ue nos reermos; en defniva la importanca ue adquie e conocmeno de las normas que regula a foma en ue se deben ealzar os pcesos jusdcconals Elo si perucio de desaca ue en el rea del prceso como odo e mundo de eecho, ambién exise a menudo una certa dacia en las conductas ue mponen las normas y las ue se verican en la vda de a Comunidad esa dsancia
AJAD AA A A U
que a menudo se presenta ente el poceso concebdo po la omativa vigente y e proceso que eamente se lea adeante e os tbunaes. Pero es precsamente la necesdad de o bien coregi esa páctca o bien de cambia as nomas (cuando nss enteme entemete te eas o se cumpen), lo ue toa pcndble pcndble el análss cenífco de poceso juisdiccioaL A diudr tal conocmeto, coaborado dicamete con a tarea de ape dizae ue s desarolla en nuestras Facutades de Deecho tá pcisamene des tiada esta oba Paa cump co esta fadad a o ago de a msma y comenando co este pmer tomo, sguendo e ¡eas generaes la sstemátca ue a popuesto BRROS DE ANGIS analiaemos os sgentes temas: e concepto objeto y faidad de proceso rsdccoa (prmea parte); e eco Procesal que o ega segunda pare); os sujetos ue partcipa de proceso tercera pae); as siuacioes jrdicas en e las normas coocan a aes suetos (cuarta pate); os actos pocesaes que os msmos eaan (qita parte) las distas fnciones deslindabes qe, a ravés de ta actos se cumplen e e pceso sxta pare) pare) las diersas cuas cuas -"prcesos" e paa eaar tales fucioes se peven (spima pate) a prncpa de dchas escturas el pceso coecoso jdcia ordaio octava parte); algas es trucuas meoes como e proceso conci conciao aoio io pevo (ovena pare) el poceso de jactancia (décima pare) y los procesos cdenaes dcmo pimea pimea parte) as co neones ene divesos pocesos dcmo segunda pate) el costo de poceso (dc mo ercer pate) y famete, la paacón, a cago de una pare de pejico cau sado a a cotaia po el so de ls vas procesaes dcimo cuata parte) Según se adviete, se ata de esuda toda a emáica habituamee com prendida e lo pogamas e se sgen en nuestas acutades de Decho para e desaolo de a asignatua deominada deominada "Deco "Deco rcesa rcesa ime" na posble segda etapa quzás ietemos reazar el anáss de las es tcturas pcpaes pc paes dierenes del poceso cotecioso cotecioso udcial udcial odaio los demás "poeso") previsas en es Dereco Procesal; estctas pocesas como los procesos montoros, os pocesos peales, e poceso de anlacn de actos admi nsrativos os poesos voutaros, ec), cuyo estdio consitye omamee a emáca compedida e os pogamas de la asgata deominada "Derecho Pocesal Segundo"
PRIMERA ARTE
El proceso jurisdiccional
APLO PRIMERO
Presentación
Bbogaa aioa
COTRE, Edudo J "Fmtos dl Dcho Pocs Cvl" 3. d, Dema, ueno Are 1 pág 2/1 ALAS Joé A "E Poso: noons pmnrs" n "Crso d Deco oceal" del nstuo Urgyo d rco roes . Fd de Deeho Cenc ol ovdeo, 174 págs. /38. VCOV nre, "eeho oeal Cvl" de onedeo , págs /3. ARRIOS E AGES, nte, "Teoí d oceso", plm uno Ars 1, 1, pág/27/3 pág/27/3 ARIO DE ANG, nte, "Intodón l poeo" 2 ed., de ontevdo 18 pág 81/4 ARIO DE ANGE, n, "El Cvl", Ide, Motevdeo, 18, págs 38/7 VSCOV Enre "Mnl de eeho Pocel (uldo gún l Cdgo Gnl d Poceso)", Ide, onevdeo, 1, pág 1/2 ARIO, Enqu, "con d Dco Procl Cvl", t. ., ontevdeo 14 pág /3
l inic inic l l sud dl rc Prcs dr dr syrs syrs cm hbme hbme se c u scó dl smi d ds s csss l ms d lls cys ids dj my src sbr l cc d rcs rsd cil cc d su bj y d s dd S mbrg s rc s dcud u iducri cm qu nicms lim l rsci us cccies de my dusi y rececó cul e ues s l mi sm dms cinució u css sn mr cm ls msms ss d ss us ls csuccs e sbre e e cce e be y l finlidd del ces jisdiccl -bsds e ls ids d ss ecess y cemás cles y exrers u be medd sgrmee sgrmee rigines rigines-- h elbd y dfdd ee srs srs ls ss sé RLS 1) y D BIOS D NGELIS (2.
A" El proceso cvl, cvl , Rev. de Derecho Jurisprdenca y Admistracbn t t 7 1) ARLAS José A"
Montevide 19, págs 418; tamé pucad ajo el tuo l proces: noes preares e C de Decho Psa del Ins Ugayo de Der rocesal t Fa de Der y 38 Socales Montevde 1974, págs 9 a 38 BARRIOS E ANGS Dante E sstema en el Dereh poesal l e sud� jríds en memoa de Edad J. t Facltad de Derh y eas Saes ede 1957 págs 55/81; Tería genera del poceso nseñanza de la msa ev de la a de Drh es Socles o XV evd 1%, págs 1/15; Y Tería del roceso epalma Bens Ares 197,38 pá
APULO SGUNDO
l penamiento de Joe . a
Bb ALA, Jos A., "El ce: nones pmas en "Cso de echo esal del ntto uuo de erecho Proce t I cltad de erecho Cenas ocle onevdeo 94 pás. 9/38.
1 E cocpto d Poco Jridiccioal Jo RS, quin xcnt dy concui d cc CRNEUTI d y cocu xnt cd d aco aco cc o nqu TRIG, l juidiccnl al conjnto d ido o un udd d tu dirigido la fomaci o a la aplicacin d madato jrdico, cyo caráct cont la colaboacón a tal fin d la pona ada con na o má poa dinada" nnd n nd cncto R no d qu l c , i i ti , un "connto d aco" aco" y qu con xó c c nc c udc, qu qu co do o ujt d dc cnd, inguind odicdo iucon uídic ñd ugo uqu uqu o nc xlctt conc t t "i dad d d trct trcta a"; "; ddo qu cun d c tá cdo o "idad uidd d rctu qu lg v d l fom qu n cd co cc u l co y qu ud qul qu din oco dn io" l qu l "o xodini" o "oco ooio", tc gg g g o qu cojuto d co tin tá ccd o u dad d fn", cuo o co dc l ccto n tncito digd l omció cció d dt jud" oción d ndto udc ilidd qu ccti lldo oco d cct" l juz ntnc qu B d g u u d din u to, ccó d nd nd uídico uídico fdd qu cc lo oc d jcuó" l ju dn m d B g co u oducid u qu g l ntci tio B d ) l ndto uídico, qu qu u co y ot ot ut, í cto dcoi d tnl ddo d cc iiv di, n ic qu mo clu con vutd d qui d cto nuy RS áii d conco d oco juidccol qu nt ñndo qu co g fid fidd d (nidd qu gn vo í n focón n l iccón d dt juídico
ARO ABL OU
través de la clabraci d la pra irada c a má pra
dirada Esto últmo sigca que paa obene e resulado la aea la eazan po u lado as pates o gesoes (de roceso contecoso y de poceso volunario, resectvamene) resectvamene) y por e oro un eceo macal qe es e bua bua acompañado mpacaes que serían e Mnseo Mnseo Púbco cuando cua ndo aca o otos o otos sujeos ambé mpacaes como erceo, os tesos, os petos etc
El b dl Prc idiccia Sn perjco perj co de seaar seaar que a orma orma como como en un proceso deermado se es abece ca será s obeo cocreo er analada en a cata are de la oba al estudar deto de as suacoes ídcas í dcas a "a rsccón" rsccón" y an an más ampamente en a sexa pare a aaar la "funcón de eevameo del obeo" rataemos de ver ahoa ver ahoa en qe coste enéicamee el objeo de odo oeso poceo jurcona cuyo c uyo coceo re ¿Cá e aa ARL el objeto de ese poceo exusmos (e decr qu es aquello de lo qe ata e poceo "aqeo qe se rocea"?
pa ra cya Paa AL al obeo es bi liig b impl ié para prcció car l pc jidiccia ime es e objeo popo de de eso eso "coeco" e seudo el obeo del proceo "voutaro" ara desrb el objeo de ceso cotecoso esto es e iigi" AS ecre nevamente a CARNEUTI aqe ecfcádoo acalmete: acalmete: go sea
l clic irbji d ir, caificad p a prió riida iaifca, md a lció dl jz E conco de teeses debe se tersbjev ete dstos suetos- y n o u n coflco de neeses neeses aneado aneado en el e l nteo de n n msmo msmo sueo (e msmo sjeo ene dos neeses neeses qe se cotaponen) pes pes e e este lmo caso ese conflcto (que es neror) o neesa al eeho Además, ta conflcto debeá esa cafcado por la exstenca de una reensón reensón (qe sendo s endo a Jame GUASP GUASP sea "na decaracón de vouad po a cual na persoa cama de ota ae n tece seordeado a ambas un ben de a vda omlado al msmo emo ua petcó fudada e certos hechos"; etensó qe ene que ser ressda ressda o e or sueo con qen e e latea el cofco ese oro sjeo ama qe no se dee subodar s nerés al de eensor) eensor) o en cetos casos auque o ea ressda al preensó debe ser al menos saseca como acoece cuando ese es e oro seo a s re a eesó smemene s memene o a aface eso útmo puede ocrr de eco, como cado se acepta a deda eo se caece de dero ara pagala; y ambé pede crr de Deecho o qe scede scede cuado a ley no perme satace satace la peesón sn qe lo odee n n jue a cal acoece e los ocesos -lamados or a docta procesos cosvos
DEHO ROSAL
necesaos" necesa os"- donde se petende, por ejemplo, qe se diseva el matrmono por dvorcio o que se cmpa na sancón penal). a prensón prensón no sóo debe Señala por útio ARLAS e paa e exisa ltgo a fouase ante la oa parte sio e debe planears ante e jez (adviéase e elo ya y a esaa ncldo por GUASPe GUA SPen n el concepo concepo de peensn es dado S así no s hcera h cera no estríamo e stríamoss ante n igo rídco sio simplemente ente a n iigo socológico En cano al objeo de poceso vontaro vontaro,, ARA no deine explíctament explíctamentee el pede imple ite pr cy protección e necerio e proceo peo áclmente pede llegarse a a concusión qe con esta expsión se hace eerencia al inter e n
jeto e no pee hcere eectio i premene y tr e n proceo n r o lo cept como legtimo Por eemplo, esto úlmo scede acamente en Urguay cando n sjeto sn e nade o cuesone- tiene necesdad de qe se nscr nscrba ba en n gst imo bilaro e hedado a n casante y e ahoa l es e e popeto popet o de los bienes inmebles que antes ena tal casante inscpcón para la cal nuesra ley exge na pevia sentenca de tbunal que, concyendo n poceso vounaio amado pceso scesoo" estabezca estabezca e ese seo heedó heedó a aque caste caste
3 L il el roceo Jiiccion a inaldad de proceso consste en aeo e con el mismo se persgue; siendo eno e no aaa que no consste en lo e na pesona conca podría pese g al ieveni en deeminado poces, qe puede no cocidi exactamente con l ialdad ue el Derecho asgna al poceso en genea (como scedera, por eemplo, en e caso de e agen conocendo e en eaidad nada se e debe demande demande po cobo de pesos personaje polco, con a única iaidad de logar que la opin públca dde de a honoabldad de de este últmo, últmo, sno en lo e según e Deecho on ndependencia de las movaciones aes de os setos se persigue se deea perseguir a ncia n poceso y ¿qué es lo qe según ARLA el Decho asga como fnaldad al prceso?
para obener q cosa el Derecho estabece e poceso rsdccional? De acuedo lo expeso, para el para el Decho e proceo jriiccion erí inli ble olcionr e liigio e el poceo cotecioo (cérdese e esta e esta faidad objeva es ndependene de la conceta con ceta de as partes, po o o qe q e entonces enton ces ea e presenta ncluso si las partes reamente no están en ltgo, y eeninr i i corepoe corepoe hcer lgr a a olicit e protecció el impe teé nos emen a las l as ideas id eas de itigo rdco y e el proceo olnio concepos qe nos smple inteés in teés bndados bndado s en e apatado anero
AEJO ABA l
24
RE CAPiLO EGDO psmto de José . s Coco d poco Es n conno d aos aaados o na udad d sa) dgdos a la foacn o a la apan d andaos dos yo aá conss n la colaboan colabo an a a n n d las la s sonas nsadas nsa das on na o ás sonas dsnsadas dsnsadas
2 ojo d poco co Sá n lgo los osos connosos o n sl nés aa cya cy a pocn s nsao l poso n los ocsos olnaos).
3 a fnada d po jdcona. Conss n solcona go panado n poso onnoso y dna s ospond a luga a la pon d sp s q· da n da n l oso onao onao
AP APÍO RCRO
l pensamiento de Dante Baios de ngelis
Bibliografía nacial:
ARAS J A " Poeo: oo pie" "o d Do a" d tt g d D rl t td d De De i Mtid 174, pág 21/'2 7;28 BAR BAR D ANES ANE S D D "Tí "T í d d p p " " Depm Depm Bo Ai 7 ág 1/25 7/13 BAR DE ANS D "trdió po 2. d Md 8 pg / BARR DE ANES D "El Poo ivi" d Md 8 38/57 pág 38/57
1. El onpto d Poso srisdona BRIOS DE NGE nos da per u cncept de poso jídio en general, para ueg brndamos u cocepo de poso jrisdoal El pmo -el proce jurdc de cual cual el uisdccial cstiuye ua va ied iedad ad-- es la ssón d as rdos dpndins oodnados paa la
obnón d n f omú El sgdo l pes uisdcca, cuy ccepto es ya ás cpj que pert a dsigu dsigu el proce e del del pie pie (pues debe deb e cprede eeentos que s perta so jursdccoa de "poceso adistat" o de "pceso legisla" de "pro ces de foació cracua", ec.)- "s na ssió d atos ntdpndins
oodiados a la lminaión d la nsatsfaón jídia mdan l jio d a isdón". isdón". S anazao este coct aderires ue e proce es, e pie uga una ssó d atos ídos y ue sos atos jrídios dpndn os d otos; ae decr ue n se pesenta aislad i dececads si a crao ta iaee cocados que de ell puede dcirse sán oodnados ¿Y codads paa qué? Pues paa limna la "satisaión jda" sta úta út a -a -a insatsfaccó urdca-es urdca- es a isatsacció isatsacció pducida en en el suet que cosidea que sue peucio u perjucio es a disució de ens; pedide e el ato a disnucó ecta coo e peg de ue esa disiució eca cura Pe ese peucio puede ser de cualque clase sio si o solaete aque que se eaa si "e se" es es a radad adaptara·a "deber se" que estaece el Dech psii (puede así decse que la nsaaccó udca es e peucio que u idduo siente que est sufredo, y ue está rigiado pr la decia ue según e s exste e ua suació de heh que se presea poue o se cupló a a uída y la situacó de hech ue debea pesetase s se huiera cupld al noa
EJNDR EJNDR B B
se pejii al e eiee a insatsaión jíia ede dae, en pime lga u aa e acr ge ay na aca d cea ica be a exieca de cit co y bre a extencia de ciea na u cna aucia aucia d ceea ceea e d d aga fc fciv ivaa a cececia revita en tae nra n t ca, ara einar a ataccn judca at e ide r e act gt una deaacin cia nd a xr a c y tae a deb dars a csececa va ta a actr baa c dcha dcha dcaraci dcaraci y eea nada aa ia u a aacc acc r eje, eje , ara ie ee dvrcar u u a exie a y dia baa di a decaacn d a xtir riña y dita ne cyge y di di u de e a diucin diucin d ai dvc, y a xir bén una a a d ec e reve e e ant ant aa iña y dita ede citare citare a a dvrc cde e e dca diu atin Po a a a asfa sfacci ccin n dca ede dar e seg lga rue ade de ea auenca d ca fca ara e acr exte na aa na adecacn d a vtad d a ra a a deber er n ete segd ca, ade d aua decaacin e ga ua ca cia eee a ue fuerce a vutad d i in n n a adcua a ue e e ere erec c n n j, j, act aeia e ca e dadra a uie e e ded de ben ara erege a acdr) E a ccci de BIO NG y ane c a, la imea lae e insaisfaió jíia aá lga a ls pes e imiet, la segna a ls pe e ejeió P P iga iga adae adae c e aii aii de cncet cncet d d rc judiccina judiccina d IOS GLIS einar a iatsacci ídica aí aí cncetada S trata gn a vi, de einar r e ma se biee al elimiaió? ad e a vec rta a c de ac inerdeedee cdnad a a btencn d a nac d a natacci jrídca ue n ctituye re jridiccina i j e adav c ía ía e cas de un u n rec aditav r e ca ige ige e e aga fcv acns de n cna bc aga ha d gtiane t t aa da da decir e ea ea ce ce de act act cnituy un jrdiccia rta ntr a eiaci de a nsaacc dica e cetin e ge meate e eei e a jisiión E, ae eg vvee a eudiar n can d cnidra a itac jrídica rceae, biga a brida ded ya n cnct d jidcc y jisiión ara BIOS NGLIS drdbr cnfrd a
ga trctura y fucnan arca cibe de etabee e grad x d cr craa icia icia y vn vna at te e a ca gada excyed a atifaccin jrdica, e td ctradct
DERE PRA
La jusdicón, meante cuyo erio se excuye en el preso juiicconal a nsasfacció nsasfacció judica, judi ca, s tcs -omo mbién mbién o s s l legslón legslón o la admiac admiación ión U podd ( ata d l odr-dbr oqu sujet que o tee puede impoe Ua condua a U teceo, ro co pcadad d qu a é e sta neesao haceo; a difena de lo qu co qun in l do suetvo y, p tanto, lbmente dra o no moe deteinada coduct a rcro). Mas, sgún se adit, no s sufcint con stos lmetos para distingu jurisdicción de adminstració adminstració y legsació legsació pues or eemlo, aqua satsfaccón jurídica de un fucoari fuc oario o púbco que es posuesto e su carea fucional (a su etndr cora o que disone e Deeco), uede ser elmada po u rocso adminisrao a taés de "ecursos administavos" que se taman e e intero d la Admnsración) Admnsración) Etonces, aa caraceiza adecuadamente a a jurisdcció s dbe acudi, tambén y en rime térmo, a a impacalidad sctal y fcioa d sujto qu jece ese podedebe fcto, a jusdiccón el suo a quien s aribuye a pode-deber es un sue sueto to "stctal y fcioamt impacial Que e sujeto que tiee uisdicció es ctalmt impacial sigiica que os ntereses espefcos del obeto de detemado poceso (aquos terss qu so ropios d os ntsados pcipaes: de as pates en e proceo contencoso y de os gsores en e poceso vouao), son ajeos a lo ereses que dtnta s suto co usdicción e tbuna) Elo se aduce en que no aeaá a os inteeses aticuas dl tbUal el que la oucó que se adoe dc� qu, sgú rco, la isatisacció ju rídica es o o jus j usaa s e tbuna a sido esructua esructuado do en forma imaca imaca o o s á aeado en sus inereses ersonaes i, o eemo, s se decara que coespode a dsoución dl maimonio o diorco n si s dcara o cotrao n oos ém os, a soució dbrá s oamnt d) A su e, qu l sujo qu t ursdicción ursdicción db sr fcioalmt ipacial siica que no debe ecoa sueto a instccios de ota psona, debindo adopta su dcisón excusiamete e e atencón al vaor vaor de os agumenos agumenos y puebas qu rsutn de pso Adértase que aquela mpacialdad tcta tctal l diferenca a la urisdic cón de la admstacón (y o ano al proceso jursdicciona de oceso admistrat admistrato), o), cuano sujto que su e u u procso admns admnstra traiv ivo o érmnos geécos Estado t dctamne itesado obo d s oceso al uno que su comeido consste recsamete en esove aqueo qu mor proa e nrés "roio" de a Admstracó y no e nteés de quien atea su isaisaccón urdca (aunqu quás y dfiita, dea resoe en cotra d su poio ineés po cuano el rco s o impone as o cua no vitará una redsposció redspos ció suya su ya a actua actua en favo de o que estima estima más conveie conveie
ADRO ABAL OL
para e nteés de la Adminisación que es conaro al iners de ien panea su nsasfaccón juídca). juídca). Pero además, derenca a la urisdccón de a admsacón la ya ndicada impaciadad fncional aldendo ésta a a ccnsca de e la usdccón no admite e e supero imponga impo nga na conducta al ifer iferio io enómeno que se presena en n n peso p eso admnsravo, admnsravo, en el que -salvo -salvo en a eaua eaua mxmamxma- el seto ue eselve se encuena someido a eraua (lo e implca qe exste n sperio que susi tu egtamente pede no soamente dear si eeco la resolucón de ierior susitu yédola por na disia sno nclusve ponere diecamene al neo a orden de que desde e nco adopte determinda resolución aún conraria a lo que ese nerior eniende coreco) Oo eemeno e e BARRIOS DE ANGLIS icuye en su concepo y que am bién generalmene perme disigui el preso ursdcional de admisravo admisravo consse en ue en a jursdcón puede esabeer o que amaramos "la lima pa laba e gado mámo d eez oficial (y evenamene "la coa jugada con cepto ue ms adelane esudaemos adeanándse adeanándse dede dede oa e no toda decsión es acanada para a cosa jgada, como scede con las resolciones anteoes a a sentencia, o con la sentenca de proceso vountaio). No cure 10 msmo en n proceso admnsravo en ano o esuelto en prceso admsraivolvo cando se trata de alguos pos acos de gobeo excudos- es sepble de ser evisado po la propa propa Admisacón ue puede evero y odo caso po la jusdccón; eso es puede ser evisado en n preso risdccona (dede que o resueo resue o en preso pre so adminis adminisraivo raivo pede ser impugado ante el Tbnal de o Conencoso Admnsraivo ya acividad anue esté al Judcal, l, es ambén usdicon usdiconalal- y en agn cas ane e msmo magen de Pode Judca ode dcial los que esolverán dando e gado mxmo de cetea ofcal, esabece esabecendo ndo lo ue hems he ms amado amado "a lma palaba palaba contiacón debemo reodar qe eg el concepto co ncepto nalado odo ello ell o es A contiacón desnado a eima eima la nsasfacc nsa sfacción ión da concepo ya ya desrrllado pao pa o atrás). Fnalmene, BARRIOS BARRIOS E E AGLIS expresa expresa que paa que eisa usdccón usdcc ón toda sa actividad db daoas mdat método cotadcoio eso es, mediante n n pocedimeno conadcoo ¿Qué uere decos BARRIOS D AES con las epesiones método o pocedmento conradoo? on elas alude a e el poedimeno poedimeno uando es jusdicional- se orana en orma a ue as manestacones de nereado y de rbuna pueden ser con tradicas sto mpica, anto en os pocesos conencis como en los volntars la posbildad de ue e ibnal conrle a nteresado y ue ese conole funda menal menalmen mene e medane medane los rersos- a ribunl y además per ahoa ólo en os pocess conencioos, implca la posibiidad posibi idad de que na pare pare pueda contradei las manestacones de a oa
DCO OSA
La exisencia de ese méoo e pceder conacoo marca una dferenca sustancal enre e proceso jurcciona y el poce egslaivo y, evenuamene, el poeso admisaivo aunque en e pcso adminsavo a veces ambén eise un proceimieno conacoro, po lo que ea caracerísca no pne po sí sóo gui jursicción e amsacó amsacón). n).
o bto l l oco oco ic iccioal cioal 2 El obto Con la mma aveencia ya fomulaa a analia el penameno de ARAS sobr el poserior estdo que se encaará en esa obra acerca e a forma en que se esablece e objeo concreo e u poceso deermado y que en consuenca ahora se raa e esabecer un concepo genérco que cubra al "obeo" de oos los pocesos pasemos a anaza cual es paa BARROS DE ANGELIS ese úimo concepo Sñaa ARRIOS E ANGES que s eara a acepcón de "obeo" que o denica con "iadad", puee puee eirse a objeo como "aquello "aquello que e encuen ra someio a a aciviad o efcacia de oa cosa" ¿Qu es lo que se encuenra somedo a la aciva o eicaca e proceso? Muy sécamene pues sus esaroos esaroos al a l espeo espeo exceden los límes que a esa alua e la obra poemos consdea para ese auo l obeo el procso jursccona es aquelo aq uelo que va a ser raao, aado o modfcao, en agna oa, en el poceso usdcconal y ¿qué es lo que va a ser raao afecao o moifcao en alguna forma en
un proceso usiccional Pues pobma laao po l tao o ocaio amio i-
ctat po l tibal val ci, iclo cia lo lat l mimo mim o iao poblma poblma coitt a iatacci iatacci jca j ca ba ba olamt a a falta ctza ofcial O bia, amá a a falta acaci la volta oto jto Poa ece que e obeo el prso es el siguene prbema: exsen os heos y as noas de ero que l conempan, al cual alega el eesado y por ano, corrsponde efeua la declaracón (y evenalmene a condena que en eas nomas e ho se peena como conseuencia de la eisencia de aqueos hechos e elo raa el prceso; sin peuicio de que en e esarolo e esa obra vova m a oma ese es e ema, paa prodzar y complea esas ideas confome las epone epone -basane más más esarladasesarlad as- e auo que aora aora esamos esamos esudano o obsane, ans e cncui parece oporuno deeneo a considea a raón por a cua BARROS DE ANGEIS esma que el objeo del poceso ursdccona p liig liigo" o" juríco). (conencoso o p Señaa ese auo que no n o pueen exsr conlicos "jurídcos" e erees s pejuco qUe a vees -no siempe- en el poceso se elean elean conflcos conflcos de inere inerees es que eecivamene se presenan en oos camp como el pscológco o el socioógco)
AADO A
y paa el Deecho no puede exitir aes colict pues cofome al mimo
sempe ay u nterés potedo y oto que no lo está; tal, presamene, es lo que dcara a seencia: la setenia no reuelve, o decide, que nerés debe pevalecer, sino que dice que nte pvalee (desde aes de gue se inicie el ismo poceso) ooe a Deecho. En oras paabras dee as de que se nce cuaquier preso el Deeo ya a indcado indcado cual ineés es preido y cua o; de dónde n paa el Derecho ni para quie quie lo l o aplca puee abe ab e conctos de eese ees e a esover (los coico co icoss de nrses nr ses que muesa a realidad ya en rsueltos rsuel tos por el eo dese dese a a de comnza el pocso e ojeto de de peo urisdcoal i cosise pa cossti en ao clio de iess- que paa e e Derecho o o es. rataría tan solo de declaar como es que el Deeco ya esolvió desde anes de que e nice e poceso, que iteés tee que pevalecer
3 La finaia finaia roc Jisccioa Jisccioa A a pua de qué cosa cos a pesue el poeso usdccioal seú e Dereco o sún quenes ieveen e u pceso concreto BARRIOS DE ANGLIS os minación a insatsaccin jíia u dice que a adad del proceso s a minación ants ya hmo onpazao; o eistndo dfeecias dfeecias a espco ete la ina idad de los procsos cotencioos y a fiaidad de os pocesos volutaros ni am poco ente ente la ialdad de os pocesos de coocimeno y a finadad de os pces p cesos os de ecución
H
R R AÍ AÍO O O O pnsmno d n Bos d ngs 1 l ep de peo jiiiol S raa d a ció d ac idd cad a a lmacó d a aiaccó aiaccó ídica meda meda cci d la dccó
2 l bjeo bje o del peo jrdiial. lma aad l ead ca amd di cam bal (va dcr edad d l la l mm rad; blma c a iafaccó rdca dbida a m a a fala d cza fcal dda admá a a faa d adeacó d la vlad d r j a l ablcó l c.
3 L ilidd del preo jidiioa i la mació d la aifacció aifacció rídica q a a hm ccalzad
SEGUNA ARTE
Las nonas que regulan el proceso proceso jurisdiccional jurisdiccional uruguayo: uruguayo: el derecho procesal uruguayo
APO PRMRO
Cnept
B COUTU, dd J. "undmen del eech cesl vl, 3 eplm, es Aes, 19, ágs. 3/24 ALA, J A, "eech cel: nes pelmne" e "Cr e eeh e del Ittu Uruguy de eeh el, t culd de eeh Ces cles, Mtevde, pág /40. VECOV, Enque, Deec roesl Cvl", t Ide, Mntevde, 974 pág 3/. TAIO, e, ecne de erech res Cvl", 1 evde, 1 pág 7/
Mn
( como onnto onnt o nomaivo, ps con esa expsión expsi ón tambié también n Dereho Pocsa (como s sul acer refencia a a ciencia q 10 studia) e e cnjnt mad p a nma (geneae e individae, atacta y cnceta) q e egan e pce dcca cuyo concpo anaizamos en capío aneio. Debe anotas u e my dctda a incin de cea cae de na dent de ámt de Deech cea En ime ga e obema s lantea con aea nma qe egan a acacón acacón de Ead cm ibna i bna val cr las normas glan la oraación
compncia -esrictam -esrictamn n a a "egit "egitmaci macin n oc ocs sal al- de os os óga ógano noss jris jris diccionaes el Estao, E stao, sto es e s os ibunas staes sta es y, gnra e esao d los sopores sopor es de as a s gaos) gaos) cn aqea nma qe egan a actacin de de tad cm ac tece sto es, as nomas u glan a oganiación y comtncia l Mnistero úblico, la rouación y abogaca e e Estado Estas eglas, u amás selen ngrar cueros legisaivos eseciaes n nosoos ariclarmene a y 155 lamaa Ly Orgánica e la Jdicatra y de Oganiacin de os Tibnales y a ey Ogánica el Minstio blico y Fis ca) intgraan -qizás más opiameneopiamene- e Deco Deco Consicio Consicioa a o ereco ereco Admiisativo En nesa opión op ión y n senio senio esico, esic o, las las normas cstonadas no n o etncn al rco rocesal rocesa l sino a las dos amas d Deco recién sñalaas Eas rgan po Estao advitas qe no nos eferos a a orma n qu q órganos acúan po deben actua en e roeso, q obviamene es maia poa e Drco ocesal, sino a cuás son los rganos u psnan a Estado); y la cicunsancia d u dicha actuación sa pocesa no e ita s tnencia a Deeho Consticional o Aminsravo Avirtas e si se enien as nomas corsondn al Derecho esa, por concia concia también debeía ntndse ntndse que coesondn a ste Dereo as nomas q guan e rganos ebn acta po as ersonas rídicas pivadas uando las mismas son suetos d pocso
40
AJADO ABA OL
Y sin embargo y asisemáticamente, o suee paear la perteeca al Derecho Derecho ocesal de aqueas ormas ormas que gula quées quée s debe acuar en e poceso p oceso e represetación de as persoas juídcas de Drcho Pvado: elas se consderan habitalmente ormas popias de Derecho Civ o ComeciaL c
Un gndo cor nomavo cuya peeenca a Deecho rocesal ambié es objeo de pomica, lo constituye la regación d lo medio de pra acerca d s hecho comprendido en el objeo dl proco Idice Idice elocuee de la divesdad de ceos ceos al al especto es e e que que etre etre osotos esta mateia se sga egulando, simuáneamee, e códigos procesales y e cdgos eys que efern a otras amas del Dcho (ivi, (ivi, omecia, aboraletc aborale tc y ade· y eys maeri a se contiúe estudando, estuda ndo, amb smultáeamee, e los cursos más, que ta maeria corespodietes a Decho rocesal y en los cursos desados al aásis de esas otras ramas del Derecho poitivo En uesta En uesta opió rsua más adecuado cosdea esas egas sobe medios de prueba como omas pocesales que como ormas susavas; en cuao ellas an az de se se en e maco de un un poceso y esá excusvamene solamenteecuentr solamente ecuentran a su servcio
l marge de estas pomcas y algua más refeda a otos sctoes de la omatva que vamos a esuda esu da -pomica -po micass sobe cuya esenca simpemen simp emene e dejamos dejamos consanca, consanca, s peder anaza ana za aora e pofndidad as agmentacioes corspodees- siguiedo os pgamas que en nuestras Uiveridades establce habuamee que eso dos gupos de egulacions normavas que hemos visto itegra a asignata Drecho ocesal, as como a costumbr de o cuIos de la incluas en sus esd, esd , a los efcto de esta e sta oba ambén am bén nosotros nosotros cecia pral de incluas as consideraremos como pae de esta ama del Decho que os ocupa. Resta tambén sñalar que oo ecor que se discute pereeezca al Dercho rocesal o, rsp cvam nt , al Deecho Iernaciona blico o al Deecho nternacon nternaconal al ivado, son son aquellos aquellos a os que q ue os ferirmos en e capulo segundo, apaado 2c; esto es, por n lado aeo conno de norma e dicipnan
lo proceo jridiccional en lo e ineienen como pa o Eado (como en oberano o la Organiacione rgada por el Drcho Inrnacional Púlico como la O..U o a OE.A, y por el oro aeo conjno d norma, de origen inrnacional o aún nacional, e deerminan cá Dercho Procal nacional rge n proco concreo cando, en ee proceo, prnan elmeno (como sea se a e e caso, caso, a va va de jempo, jempo , de un proceo proce o nran a má de n Eado (como en e que ievienen paes que se domicia en denes esados
a cha y en e ruguay al menos desde e punto de vsa acadmico, estas egulacoes egulacoe s omatvas omatvas a las que nos rermos pecedenemee on ediada n
o o cuos cu os de Deecho nteaciona blico y de Derecho Interaciona Interac iona ivado i vado s peruicio de que en os úmos iempos ambn su aáss sea cada ve más objeo de os estdo de quenes cutivan a cecia del Derecho ocesa.
DCO OCSA
4
Pues bien, reaizadas las aclaraiones preedentes en los lo s sigentes t tlos los nlizremos lgnos aspetos, pauamente mportanes relatvo a ese conjuno de normas que egulan el proeso usdiconal ara elo omenaremos (capítlo segundo) por destaar algunos tees qe lo singlzn frene a otos onjuntos nomaivos que guan derentes áeas del Decho. Luego (capítuo erceo) vemos cuales son los roeimentos (ls fentes formles formles trvés e los les se een rer rer ls norms qe q e ntegrn el ereh ereho o Poes sí omo les son ls rinies norms qe trvés e no e ellos se hn eo hst l eh Dedaremos posteomene nustra aenión (apítulo uao) a anala las tlries e n oeimento e eión e norms oesles: l integrn normtiv en so e lgns; proedimieno previsto en algunas disposciones readas poesas po esas fuentes antes señaladas y por e ual, no expsa peo s auomácamente (en os asos de a negacón a través de la analoga y de os pincpos geneales) o por remisión a una una uente espeia (en e caso de negacón a tavs de las dotrnas más idas) se rean nomas pocesaes
A ontinuacón (apítulo quto) esudiaemos as eselies qe q e nesto Dereho Proesl estlee nterret los signos tvs e os les se exresn tos ess ess norms y, denva sabiendo que supuesto de eho regua ada norma que conduca mpone uando se da el msmo, para pode deeminar por cual norma esá guado ada supuesto de hho vncuado a proceso en consecuena uál es la onduca ue rente al msmo debe seguirse
Cmpdo lo anteio encaaremos el análisis deenido de los rnos gen eles el el eeho e eho o oesl rgy r gyo o (apílo eo) Finalmente dado que a ese respeo as dsposiones oneas de Deecho postvo asi nuna sueen contener gulaiones sobr esto aspectos, ers cuales son son -sempre -sempre en e ereh ereho o Proesa Proesall uuguaouuguao- las regls generles sobre os sestos qe están omrenios en s noms roesles onets ese el nto e vst temol (aptuo sptimo) y ese el nto e vist teitoil (captlo oavo
AEJANDO AB A QU
RESMN CAPíTO PIMO opto Es cunt md r ls nrms q ln rcs sdccin Reut mu dd nó de de u ámb de e s d nrms; rtcur s q rn db ct r std e el r qu n s s Trbl u tred l u te et l nrm ue euln med de l qe dcl dcl ce ce e qe nteree nteree cm t d -cm -cm ente ben ben - Oi Oi e e eud e ereh ereh Iel Púbc lmee e determin uál ereh Pcel cinl cinl cnc cd n s cs s rsnt lms que inean má d Esd
PÍTLO SGUNDO
Los aateres
Bblogafa acal
ALAS, J A. "eho cesa nions pliminas" en "so de De Dech cho o oceal" del ntituo ntituo Ugayo deDe deDec co o Pocesa, Pocesa, t aad de echo y ieias Sociales, Movid, 97, pgs. 0/ VESVI Enie, "Deeho Pocea ivl", t. , dea Moevideo, 197 ps. 38/40 BARRS DE ANELIS Dane "nodccón a poce", 2a Motevid, 198 pg. 9/0
dea,
ELSI BIDART Adofo "Esudio del ceso Icación", , ivesidad tda. ontevid, 198 pgs 7/8 7/77 VESOV, Eniqe "Maal de Deecho sal (aalzado gú el do Geneal Geneal de Peso)", Idea, onevideo, onevideo, 199, pgs. 17/. 17/. TARO TARO Enque, "ecio "ecio de Dee Deeho ho Pocesal ivi", ivi", t .., ontevde, 1994 ps /2
Inroduccn ¿Cáles s las partcuardades eé e é s s a accae a s ccie ccie a a dsció dsció c c as aas l D Dc c s e e señaa e caracerizan a ese c c aiv llaas Dc cesal? cesal? Haaee se sele ec e caacea esea a Dc Pcsal a instuentadad, a pubicidad, a autonoa a unidad unidad
2 niss e os vesos caracteres. 21 a nstuentaa Cns Cnse e sin si n da d a na n a iadad iadad l Dch Dch Pcesal Pcesal e e a as aas e Dec siiv e se calica c aeaes ssaivas l s is e a "ajev" o cua consste en estar integado po nonas que eguan e proceso urisicciona, y tener este razón de ser soaente coo nstuento para asegurar a efectvdad de os aados Decos "ateaes" o "sustanvos "susta nvos (Civi, (Civi , Pena, Coerca, Coerca, Paa e la iea dee eese esee e s e eóica s exsiaa d n D Dc c Cvi Cvi Ccal Ccal a al l ec ec si e x xs s c ccil l exsi Deech Pcesal es e cai se cc l xs xs c cia ia d n De Dec c Pcesa sn e exsa Deec Cvi Ceia aa ec s deci e s e a ee s a xsca d as aceca de c ee aca as esas cad ee hs cad xis és cai s see ce ie cad cad ee ee ali aa as c c acivda acivda aj s ieccó e e sn sn e exisa al s ie ie na gai gaió ó acca d c se ee cede cad se eiea e ales s s saas ce a ce av ava a e e i el Dee Deec c Iea Iea a a Púlc Púlc d d ga l ce e as as se ede exg ea cs isdiccia isdiccia cac cac ca d d d s s iagna la óess óess e Deec Deec siiv a excsiva as csals; s s a isis a e exisa a is ie e las as cesales aeas as gas aa c ese ese Deech Pcesal ecisaee ha sid salcd.
AEA AEA AAL AAL LU LU
El Deecho Procesal spone p eceaamente, a exiseca simulánea de oras ramas e Derecho positivo free a las q qe e el mismo s un sumno destiado a aceras eectivas e e caso que sus corresponietes coneidos normatvos o fera respeados. s precsamee por ese carácter nstumenta qe, como poco más adelae veremos, e Dereco Procesa fe cosieradoy cosierado y ratao urate mco tempo como na espee e apéndce e as demás ramas e Drco (a pnto que aú toavía encontramos nmerosas normas de natraleza proceal ncorporaas a os códgos y leyes civies comerciaes laboraes ec) Sea expresado o anteror s desconocer que históricamete el lamado Dereco ssavo o matera a meno o se e omlando expciamene en orma irecta so a avs de a consagració de poedimienos qe asegraban s vgenca recuenemee, e lgar de reglar expcamene e Derecho ssantivo que se qería esablecer como el ereco e propiead las leyes regaban solamene las "accones a través de as cales a eectiviad de ese ereo poda ecamase ate un ribnal Más adelane al aalizar a nterpreación e Dereco Presal, edremos oporuiad de estuiar como este carácter nsrmea a que aldimos por así dsponerlo expesamente e a 14 cGP debe ser particarmene consierado e el momeno de ieprear as isposicoes qe regan e preso
22 a pucdad ao por por supeso qe exi exie e crtero qu que e claramene claramene pemaa pema a istición enree enre e reo Pblico y el Drco Prvado 10 cua a sio negao por my buea pare de la octria es práccamee unime a conclsón de que Dcho Pocsa tra cho Púbo La reguació de la invención el sado e el proceso más la crcsanca e que e Deeco Pesa o s ocparía drectament de regar los iteess e los los particlare sino os erss generae de la comuniad a 10 qe se añadiía a genera ieogabiliad e sus dispociones por voluad de los partcuars el que ss isposiciones san nomalme e ord pblico; eso es, no disponbes serían en odo caso lo facores eemanes de dico carácter público anqe lo to to-vae -vae deci decir r a nispoib nispoibiliad iliad de ss ormas, la ausca de auonoma e a vounad see verse verse por algno aores aores más como na na cosecenca que como a causa del carácer pblicsta de ua rama el Dereco De toas ormas a margen e si es posible o no distigr el Deeco Púbco el el Privado y de si e caso e sr posible el Deco Pocesal itegra o no e prmero o otan s tn tn a uadad uad ad d odn odn úbo d sus dsosons que se halla expciada por el a 16 del cG; anque -parece -parece opouo adelanarl a excepcó qe pesenándos como la úica s mecoa en esa úta disposción no es en ala a únca qe estabece e msmo cG. y oras eyes)
DCO PSA PSA
47
t cctc cn detcd no contu un obácuo p qu excepconndo ( v d un exe utozcón g) ee vedde pcipo gene co, gun eg dend egu oceo puedn e vádmete modificd o vountd de p como ucede, modo d ejempo, cundo 9 d cG peme que t undn e cuo de o po o e iemo que etmn dcudo; o cundo o 10 guene de 15750 permien que un ugdo e vuv cometete -dqui egitimcón poce p p ez e z o o cto tibube tibube Edo Edo como ibunibun- in in que que oiginmente o e o cundo e 4 de cG dm que pte de un eo bi no óo deignn tibun no que cuo cudn ibmene e redimiento que conidn m convnene) aoomía 3 La aoomía
H mdido d go XIX e condeb condeb co co Poce en como un éndice d do gnde m ióc d co oivo co Civi e eeco A i d eudio de VON BÜLOW cominz compnd mo de de que ee u ñd umentdd e eeco c s a rama atoma aqas otas q páraos as hmos amado Dhos ssaivos o maias
S ben io demuer que p dm utonom de un m de eeo en edd inu, etmene en gn mdid, e gdo de deo qu vn enendo enendo nom nom pecie obre un un deemind deemind m m í como e gdo de imponci de copondn edi eecífco d doci obe nom, e in embgo poibe conoce amo pramt tco d rida rida atoomía a toomía
En eecto eócmte uonomí de un m d dco e fund n exienc de un ee imponte d ntucone concepo qu no econocen peo peo en ot m m d d eeco como como e e co co d co co Poce Poce quizá quizá o en cción, ooción, l udicción, co juzgd et Y mbn e und -tcumne-tcumne- en extenci d u conjuto de pncio pncio qu on pecie pecie de m d eeco p qu vmo denidmente e cpuo exo Cundo un conjunto de nom uídc cnz ee mnmo -que n e denom inmo m m cíc- de inu inucone, cone, d conc concpt pto o engue ctu denominmo de icipio opio e dice que e mimo gdo configure como un d eeco povo o cu, gún e dviee ce qu m uónom d contucón d un gupo nomtivo como m uónom d eco e ieme un unto dcutib (obvción que eu fác de confm cundo e pen o eempo, n oib uonomí -o dí- de eco d n no oe e o de eeco mbent o d eeco de inegcón o d eeco ec, etc
AEJANDRO AA O O
48
En calquer caso, en a actalida utnmí l Dch Prcl unvrn rni al punto qu e proceso juiscconal s notoramnt gulado por cógos y leyes especales dicados xclusvamnt al mismo (sindo qu ans las disposicones pocesales genalmene se cluían asistmácamnt, n as lys qu reguaban los Drechos susancals). En oo orden confrmando conminto d sta auonoma s advie que qu e en a acualida su s u sudio n n las univsdas insttucones académicas se canaliza siempe a tavs cusos spcias Drcho Pocsa lo qu orignaiamene ampoco fue así uni 4 L uni
P l Dco Psa no sóo e puede caacia po er púbco, sumenta y autónomo tambin o caracta su unad: n h uh rch prcl prcl xt un u n úni ún i Drh Pc. n efeco, aquellos institos concptos y prcipios gnras spcias cuya senca señalabamos qu fundaba la auonomía d Decho Procesal plil pli l t prc prc sin impoa qu obo s peso concto mplque normas Decho Civi o Pna o Laboral, o Agaro tc Esa una el Deco Procsa dmorao n s ronoida an ms que la recin analiada auonoma al punto de que odavía es iscuta (especamente po agunos pnalistas y y ya mens cetos aboraisas Ellos Ello s sobemanera consecuencia e que la "matra a a cual fir obo caa procs (Civi Penal aboa c exge en cios casos la adopcin d nomas pesales especas o qu daría apoyo a una concpn qu concuya qu no este un nco Deco Procsa sino vaos Dchos Prosals: Civl Comral aoal, Pena, ec itmn u l mtri l ul rfi jt c nu i lun rulción rulci ón pi pi l crrpnint prc
As por eemplo no parc aonab qu oy día s agu xactamnt d gua om omaa a eistenc eistencia ia de os hechos hechos qu igran igran objo objo a puba n un pceso done se pide la condna a cumplimnto un contrato, qu la xstnca de los hechos que integran el objo a pruba n un pcso on s ptn a condena al cumplmino d una pna d prvacin liertad; n ampo que se am con igua cida un procso don s ecama a ssn e un contato que qu e otro pocso n l qu s solica la efecivad e eeco e visita que un padre tne respeco a sus hjos c
embargo siguno as idas pusaas nt nosoos po los Insttutos Ibeoameicano y Uguayo Dereco Procesal, a ctrna presal coincide en qu sas incias soamente nen una vedadera azón de er en muy poos cass (bindo emnoe ales especalaes en cuano caecan de undamnto
EO OESA
almente válido; objetivo este que explcitamente se persgue con e nuevo Códio Genera el Pceso, cuya pretensin es, ustamente a e ser "enera"). y amén y muy esecalmente, esa dcina oe e e aún ad
esas espealidad espe alidades es asiamente deban estaleese ellas njstiian jstiia n en m maa ala al a a a nlsn nls n qe qe pemita hala ha la n n ppedad ppedad de la existeia de ais deehs pesales atms (Deeho Prcesa Cv Pena Laora, ec, sin, a ms de a existeia de anas matias espeiales de alas espealdades) espeal dades) det de úi ee ee e esa sa sa dad da d qe q e se pp ppa a es a a qe pemte pemte e instiines ep epss y pips espeiales de Dee Pesal sea apales a td pes s mportar que su oeto conceto se vue al Dereco Civil, a ena al aora o a cuauier oo por eo es que el rimer cso que para esiar esiar e Drco Drco Pocesa Pocesa se realza realza y por en nuestas nivesdades (uso ue poría ttulars "Tora eneral de Poceso", refere a to pcso; sin juicio e que as menadas seiaiaes (a menudo njusiaas omo ya e dic uede advere por uiee han urado e segundo año de a asara, ean parte mortane el ojeto al ca se edca el sgdo curso destinao en estas mimas Casas de Estudios al análss e Deeho Poesa
AEJAR AEJAR AA
M G
os s 1 rcci Los caacteres que paicazan e Dercho ocesal fnte a oas ramas de Dereco conssten en su mentadad, s blicdad s aonomía y su unidad.
náisis s ivss caractrs a istrmtaia Consist n esar ntegado or nomas e rgan e rocso jurdcona n qu st olamn tn aón d r como smno aa asega la efectvidad de los amados Derechos sstantvos o maeriae (Civi Comrcial Pna tc) Esa ailadad tn cial ndna n la ntrptación d las normas posals
22 L pbicia Cons n fomar ae d Deeco Púico De all qe como pincio pincio qe admte exceco excecones nesepesas epesas a vgenca de ss nomas escape a a aonoma de la vountad de as partes aa 2 La aa
Consise Consise en se una una ama atónoma de auellas otas otas qe emos amad amado o Deecos sstantivos o materiales (Cv enal Laboa ec; siendo s ndamnto a istencia de n connto motane de conceos nstciones rncpios roos dsntos de los corresondenes a las demás ramas auónoma dl Drco D s caract deva s gulaón n es aónomas su sdio por una dcilna den: la cnca d Dreco Procsal
DCO P
2 a uidd. Csist s c ( y Dc cs cd Dech susttv si u ic ch csl Est i s l qu m qu s istitcis s ccts y s icipis spcis dl Dec Pcs s plicbes ts s ss si puc d s spcilids qu xcc y có Dech ssv ug ud te gs d ss css
AO TERCERO
Las funts ormals dl Dcho Procsal guayo
loafa acl
ARAS José A "eho Proca ncions pliminars" n "urso d Dc Dco o rsal" d d nsto uguayo d eho eho Poca Poca . . t Faad d Drcho y incias Sials Moneido 1974 pgs. 4/52 ESCI Eiqu "rho oesa Cii . da Montido 97, pgs 56/67. BARRS E ANS Dat, "Incón a proc" 2a da Motde 19, pgs 5/59 ESI IAR Adofo "ncstituconalidad d la pre-fijac lgal d los procedmnos o las fturas pats prosas", R Uguaya d Der rsal 3/92 pgs 49/5. ESCI Eiqu, "icipis onsicoals dl so", R Uuguaya d Dr rsa3/199 pgs. 29/35 C Enrqu "Maual d Drco roesa actaiado segn l dgo na d Pso) da Montd Montdeo eo 99!, 99!, pgs 2/2 2 /25 5 ARI Er "Lecione d ercho Prsa iil" . FCU Montido, 994 pgs 4/7. RBAL ua A, RS d RBAW Mldrd y AERE anila "ignc "igncaa d la acordada 236 R R d Téca oese oese n° 5 16 pgs 17/1.
RIMRA SCCIÓN ONCO "Fuente ormal de valde e e edimiet a trav de ua se crea rma jurída exisiedo tana fuee omae de vaidez de Deecho como pedmetos hbile paa realo admita u Deeho oiivo. qe a ee efecto tenemo de noma Eo debera debera llevao a recia e e coceto cocetoqe jídia jídia proesa; proesa; o ca aún i oder udametao udametao proundamene proundamene en en ee ee ra bajo, o oblga a eñaa que al meno paa u empleo en esa Seguda Pare de Cso ma jurídca ea eá o ólo la oma ue gula el preo jui diiona e orma geeal y abraa sio tambén el que o rgua en oma idi vdual y coeta geeal y oea e ndivdal y abtracta (con o cua ue omenddos ente la ee a euda icuve lo acerdo de pae y a eoion eoiones es udiae udiae e ege ege e oceso oceso uiional) uiional)
Deead et cediie dem ueg ivetga uae a na reada reada a tavé de cada ca da u de e, axmádono a a cometo de ee oto de egla que gulan e pe diccioal e e Uguay (noa que como es naua, eula absamente moible eumerar taxativamene -i siqiea siqiea la geneaegeneae- dada su enome enome atdad atdad n peuio peuio de que en cada as aso o vayamos saado la pripaes norma que a ravs de cada ua de ea uee omaes se han ido etablecend etablecendo o e e nuero Decho Decho ocea Peo d cedi cedient ent de eaci eaci de a eae eae evit evit e e Dereh ea uruguay e aaaá en ete cau Segn s abe, a av de ada ene e uee rea omas en oma dica o e ona diecta en el timo ao a tav de a mó a ota uee: por ejemo a ey e mie a la ostmbe o a a dinas má eibida y a m, pe dento de as noma de eaó dea debe dsguse
o un ado a noma e e estabeen esamene y o oto ado as as omas ue s stablece a tav de los mecanimo degeeración de geeración aomáa denomiado
ALEARO ABAL LU
por los picpos genera generaes es de Derecho Derecho (co (co o ual "egaó por la analogía o por desde ya adelatamos qe a deomnada tegaó a avés de las dornas más ecbidas oes measmo de eaó deta y aomáta de ormas, omo os otros otros dos s so o qe srita sritame meee-es es pc pcedime edimeto to aóomo al ua ua en asones asones se emite ormas ceadas po oos poedmetos omo los ats. 332 de la Costucó o 15 de C) E aque aso, aso, ao ao os meansmos de negaió a ravés de os uaes geera auomátamee ormas procesaes mecanimos de egacó auomáica po anaoga o po os pncpi pncpi geerales) como como esa uee fomal aóoma a a cual se remte a veces dsposones constucoales o egales y que denominamos poedmiento de reaón de normas a tavés de os esdi doiaios, dada s ompejidad seá anazads por sepaado e el siguiete aptlo
EGUNDA SECCIÓ NMEACÓN CONCETO Y ANÁSIS DE CADA FENTE EL ÁMBITO DEL ERECHO ROCESAL RUUAYO
1. mec. Deto el Deecho ocesl guyo ee se coses fetes fomles a) los procedimeos de eaió de normas consttuoaes; b) el predeno de reación de ormas legaes ) e pedimieto de eació de ormas de Dereho Iteraconal; d e pocedimieo de eaó de nomas por los estudios draros; e) e pedimieto de eaó de omas po a ostume; ) os poedmentos de ceació de ormas egametarias por el Pode Eevo la Spema Cote de Justa, el Trbunal de o Conencso Admisraivo la Cote Eleoal y e Supremo Tba Miia g) e pocedmento de reaión de ormas por el bnal ue intervene e e pes peso o y y fnamete ) e pcedmento de reaión de nomas por las pates qe neveen en el pce coecioso y el gestor que intevee en e poeso vouaio Dee añadse que al onsiderar as fuenes omaes del Deeho oesal se sele geg geg ls s s lgs lgs os ue eso eee eee,, o o so so ees omles o lo so peo o tee cb e eso Deecho ocesl cl. Nos Nos eeos a:
DO OCEA
i) el proemnto d cracón e omas gerals y absracas por meo d os tribunales; ) l proeino cración d nomas a avé os pcpios gneaes; y k) procdmto craón e nomas po dcson de as asoiaoes
profsioals. ama a pr nu nu Exste por úimo cta a de fees ormas am Dch pv paa ca rma tra ama l mm, p n l rían paa crar nrma ch Prcal Ejmplos d as 10 onsiye l pro· meno d ación nomas a tavés lo ominaos onvos olivos e tabao (aqu ¿s poía po eemplo, stabl a ravés e esta et e arbira obgaoro?), el podimeo d cacón e normas po ecrtos d as Itdncias Mucipales e pocdimo d eaón d nomas por dos d las Jnas Dpaameales etc
2 Ccp y al caa fut n l ámbt l ch Pcal uuguay 1 L prcmnt cacó nra cttucal La acón de normas d ago consttuona se ta gada po at 331 d nsta Caa osttcoa, pvidos en e mismo ao po dminos disintos paa oma la Costón val decir para cra ormas os tuconas) a esipón y análisis d chos pocdimnos corspod a los csos Dereho Consituonal a os e n tal senido nos rmtmos esd qu qu po po s cotido as ormas ormas onsicionals onsicionals pe se posa posas s y nuto nuto pas o so imporat mero) po a aría d las omas omas e a avs d ellos se estabcen tals procdimetos s onsiy n a pimer fuen omal l echo Posal uugayo y bi s sfi o na pida rvsió de a acua Cara Car a Cnucal Cnucal
para ari q la msma nca muas nomas, oginadas n bea par ya 1830 aunqe oras acn d suesvas ormas costtconals) ingra en a actadad l cho Proesa aonal Entr as s posibl sg gn n crito qu s dica, do cass a pmra ca sá sá itegada itegada po aqas pcn u nucan nucan rgla u u aplcan a la cnucta rgulaa p a la ama l rch Ptv y por o ano tambén tambén a as as onducas egu eguaas aas por ro Poesal Poesal Nos re re ms ms a disposioes como a stable drco a a igaad ar 8") o a onsaga la libeta omo pnpo art O c nma cntn cntn pcíf pcífcam camnt nt a gua cla á coformaa po las nma pca; omas q n mos asos al o sar strame as bass d sao y no tegra as ppamnt l reho Constcoa matea) pod í habr sdo
58
ANRO AA O
esabl esablcida cidass po ley ley peo peo que, ps ps a ello, ello, a mudo ha sdo sdo iclui icluias as a Costcón Costcón específicaa ntnión ntnión de de evtar que el leglao se apare de ellas. con la específic Deno e esa seguda categora de disposicoes constitucoales halamos algunas que udalemete perenece al Deecho Pocesa as como oas que, según ya señaamos en el capíulo prmero, son de más dscube perteenca a esta rama del Derecho (pudiendo más ben consderarse que inegan e Deecho Consucoal maeria o e Dercho Amnitavo) Comenzado co as pmeas, on omas que inddablmn tcn al Drco ocal oda aqa q dirctamnt rglan l proco como la que esabece que o es posible apica ua sancó penal anes e cocuido u po ceo jurisdcciona tamao con odas las gaantas que se esima petentes egla con co n la que enre otras coas, se excluye a poiad de que na ley adma en esta mateia e dctado e setencias povsonales de condena: a 12); o la que sea la pohibicó de ama un pco pena conra un impuado que no se encuen pesene ar 1 o aquela que mpoe a necia e entar la cociacón ante uJue u Jue de Pa anes e iia u poceso conencioso v ar 25); etc Iegan e eguo eguo grpo de normas que s ha sigdo es ecir e e fonao esabec ece e regulacones cya ptncia a Drco porr aquellas isposicoes que esab po roca o al Drcho Coniconal matral o l Dco Admntrativo dctib toos os acuos costitucionaes que esabecen cuáls son los órganos ursdcconaes de Esado cua es su compencia y cual s e esatuo uncona de los sopote de dchos órganos; como e aculo que eemia la competecia e a Suprema Coe e Jusca (ar 39), o el que talee la capacidad que se requee paa e desado uez e Pa (a 24 ec E pocdiminto d cacin d nona lga.
S be en pano puramee eórico eúnco e únco prcedmieno vádo para ca noraspoesaes noras poesaes pía sr e que crea as noras cosucioae y que cé hemos aalao (e cuyo hpotéco cao odas las ormas procesa a constiUonal, como es naral na Coticn tablc na mi a procdimnto d crac d ona lgal a fco d q a av dl mimo compmnn la ona procal la mima ablc sn ejucio de que como ya vere que co mucho menor acac acac-- a veces la misma Consuión se emte, mos eto que ieta aque ecepcioamene a oas ent o pcedmentos istio e a ley) Pu b de ias dspociones conscionaes rua que uego el pe dmieto prvso para su propa creacó y e el áa de Derecho Pocesa como en· ignt lgar y n razó razó la de cualque ota ama de Dcho) encuenta ignt d la jrarqía d a na q por tablcn, procdimno d cracón d orma d jrarqía lgal (y ancionada por l odr Lglaivo y promgada por l Ejcivo) p pime imeo o rgado rgado paiularene polos po los as 133 133 y sigente y cuya escripción y aáis a igual que os e a ateror uee orma conseaa, coresponden a los cuos de Deecho Consiconal o el
DEREO ROCA
59
centemene enmna "Dec Legat Este s embag na dscn cnscnal qe can taa e la reió de oas proesales (geees, se bsaas o oes) eene cnaga a espeial relevaia de est ee forl a la e ella se eme en pme témn N eems al a 18, cnme al ca Las ees aán e den las maaes e s jcs" e dne clend naalmene a la ene en meada antemente a as e se eñaan en s ds m aatad-esltaría, aatad- esltaría, o sólo qe ls l s oms proesaes geerles y sbtrtas o oretas se pede rer a trvés de este proedieto (la ley, sio qe (tl sería la partilridd, ess omas sólo pede pede rea tavés de este proedieto exste na eea e a le" pect a dca maea). ta ecsda qe cnme la Ctcn ene a ene mal cn eada e ctte en na acaad e Dec Pcesa ene a a ama e Deec; ede e en tas áeas del Dec p es sble cea nma dcas geneale an emsón ega a ta de cemens ess e qe estams cnsdean cm em ls cedmen e eacn de n ma a taés e eces del de ct de ece e a Inenencas epa tamentale de ces de as Jnta patamentaes e cnen clect ec Empe n es ame cncl e a ctaa eclad mpde e a e se ema a as ente male de nma jca el l pá acese baj ceas cncn e aa eem n ea la partardd partardd qe mara e at de Costitó espeo espeo l Dereo Proes y ete a aga agass oas oas res del eeo postivo, estrtamee o osse e posbiidad de rear oras proesles a trvs de otrs etes dieretes de ey, sio e lo sigiee: n la en a mpba eca e ca nmas cesas genea abstacas cncetas a a e tas enes e la pa le le cm eempl ls pcemens e ceacn e nmas egamentaa el Pe ject e msm de Jca) si remisió legl eesa a m ácta 11 a e l dmisibiidd de tal emsó somee a f de regametr as disposioes pevmete ditadas e ley cn da a clta e aa apca esa dea mca el sg cn ecsón la acad legsata e a aca eglamenaa per a paa eega en s pcements e cad e a msma nma De c esla cla qe o qeda ecl e pedan dcase nmas idivdles p cments la ente) cesnentes a ales nma cm eem e cadse cad secta cta p n na ga ndda cnceta establecend en qe en claaán l estgs en a adenca cmlemenaa cls dand taslad de a emana al demana ec. cand eabce p las aes na egla tamn nddal cnceta etaend e en ete mad ces se ssene el ecs de s a
AJADO AJADO ABA ABA O
No ostnt ostnte, e, por tr rzn rzn istnt istnt el rt rt 18 e l Cnsttucin, es es pr pr 0 ue estlece el rt 16 el G ls norm ue estlecen l leyes prcesles son "e en púlc púlc en efnitiv efnitiv y en el cso e s ptes ptes el pce contencio y el gestor el prces vounto sól ser misle ue ells estlezcn nms pceles iniviules y cncrets cun l ley l utriz
En cualquie caso caso l cert es es ue ue l ue rel y especlmente punt punt hshsricmente ricmente este rt 18 e l ctul ctul Constiucón Constiucón es ver ver l prctic prctic cnfrme cnfrme l cul, sn s n prev prev regucin regucin legl y remisin iltnte e es es mism mism ley ley el prceprceimient seguir en un poces jurisccinl concre se estblecí por c tribunl (práctica muy ecuente en cietas zonas de Euopa y Améica en siglos pasados), y prob prob ue el el msm tmén sn remsón remsón legl ue ue ems seí seí constiuconlmente scutble tmén por otros motvos), se estblecer por el Per Eecutvo
Con a consagración expesa que reala el at 18 de l Constitución acal los constituy constituyente entess rataon de aseguar que lo que hoy denomamos "e deco al debi do proceo a un peso jusiccional con todas as garanías de deensa de las rspectivas rspectivas posicions de as as paes) se spea speaa a po oos os o s ribunaes y paa ello esimaron en su momeno que o mo ea atbuir expsa ecusivamente a ógano esatal más rpsentaivo de a Nación (la Asambea Genera el deeminar cuales ean as eglas generals que gulaban odo procso; procso; s peruicio de au autor torar ar a mismo para a su vez y a ravés de la rmisión a oras fuenes deega en sas oas uenes fomaes a regamenación corspondiente Como fcimene s compende po lo que dspone ese at 18 de la Cons ición es rvés e est uente fnl ue estms hor cnsern ue se hn esbeco l myo pte e s regs generes ue reguln el prceso jurisiccnl en e Uuguy
Veamos entonces siquiea someramente someramente en en qué oporunidades se a a empea do esa fente ormal para gua e poceso urisdiccionaL Si prscndiendo de agunas nomas anteios a 825 que aún pemanen vigents en aón de lo dspueso en el at 329 de la Constución anaiamos l l nons genees ue ntegn n nteg nuesto Deecho Poces y ue sn posterio posterioes es s nepenenci nepenenci ncnl (conviendo para eo que el Drco aciona nace istóricamente e 5 de agosto de 18, ya enconramos casi inme diatamente a ley e 12 e ulo e 1826 quee estabece estabece as gaantías de los derecos 1826 qu idividuaes y en su at °, poceso juisdicional juisdicional °, iee direcamene l poceso
A ea eguián durane el pime meio sigo de nuesra vida ndependiene mucas oas lees ent as que s destaca especiamene a ey 476 476 e 15 e myo e sob pocedmienos pocedmienos udicials udicials prmer teno naciona on ambión de concta 18 sob ua regulación popia y aonamene competa de os posos jursdiccionaes. y se lega s l decro-Iey 1379 del del 7 de eneo de 1878 po e cual enta en
vigenci el g e roceimien Civil (C) e cua s sucó dicamente
D PESA
sobre a base de proyeco elaboadopor elaboado por Joaqun REQUNA, uien uien a su vez tomó tomó en cueta paa su prepaacón a a egsaón esañoa anteio a a y de njucia meo Cvl de 855 aicuamene a Tercea Patda de ey Aonso el Sabio) al Código de Procedees de Santa Cru (Boivia de 832, a a egsacón nacona ant ior e especal la ciada ey 476 de 1856) a a ey de nuiameto Civ espaoa de 1855 a poyeco de Ley de juciamieno Civi eaorado en 856 por osé 0 MIGZ ara a pvca agena agena de uenos uenosAis Ais y, en alguna medida,·aCódigo medida,·a Código de Pocedmenos de 1876 de a provcia argenta de tre íos. Códgo de Pocedmieno Cvl con agunas modfcacioes sacioadas a lo largo de su vigencia, rgó e proceso jusdiconal en Uuguay po más de u sigo desde 879 y hasa la enada e vigena del Códgo Genea del Peso), rsado aún vgees en vrtud a o ue disone e a 54.2 de cG alguas de sus disosicoes aque msmo ao 1878 y on feca 3 dedciembe de dciembe s sacionó el deeto-ey 13 por e que seapbó e Cdig de Isuc Crimial C cuero nonativo en e que s esabeceo as glas espcaes ue gulaan adelane e ceso na st códgo ecogió en lo esnca u yeo prpaado por udeino VAZ QZ, ue se nspró aa su dacción en e Cgo de Intruccón Cimal de Fracia de 808 y en a ey de ucamieno Cimina spaola de 1872. Código de srucción Cimina, ambén o mties modfacoes parciaes disuesas a lo argo de su vigencia, reguó as espialdades de reso pena desde 189 y asta 98 uadocomo uadocomo ya ya vemoseró e vgenca vgenca eimer e imer Códgo de Poceso Pea (C) Contnuando co esta ápda rvsón de as cipaes nomas ocesales de oge ega ecotamos en 1933 e deto detoey ey 916 pore cua aea aea el e l lamado Cd de Orgaiai de ls Tiuales Civies y de Haieda CO ue sus iye a egisacó ateo a eeo a mayor pare de la ual esaba incuida e e cC) ste códgo, ue po su matera y segn ya s exesara ateiomete, podra cosiderae que ega más iamene e Deecho Admistraivo ue e Proesa, coge u pyeo de 1915 ue ecoo ecooe e omo omo prca prca auto auto a ugenio . GMILLA, e que a su vez se insió prinpalmente en un poyeto del usa cileno BASOS l Código de Organzacón de los ribunales Cives y de Haeda, ambén co agunas modficacones oducdas a o lago de su vigena, rigó a coes ndene ndene matea ata ata a sancón, sancón, en 1983 del deoey 1546; dcro-ley poe cua, como ya edremos opounidad de señaar, se apobó a denomdada ey Orgánia de la udcatura y de Organiacón de l rbunaes LO Poco después de sacioado e itado CO, con ea 1 de seembe de 1936 se romuga a ey 9594 amada Ley de beviaci de ls is a través de a cual se toduen dveras modfcacones a la etonces vgete egulación del pocso y a la misma organizacón de os iuales usdiccioaes del stado.
JANDO B OV
El 8 8 d n n d 93 93 y or dcr dcro* o*ly ly 0.3, junto junto con un nuvo n uvo Cdigo Cdi go al Militar saciona do nvos códigos rocsas. ata d dg d Og Og d s Tns s O y dl dg dg d Pd Pd P P <P <PP P; ; dbindo dbindo aotars n rlació a os ocsos ocsos pnals d s ocua y ú cuando cuando hoy da da sus rgas rgas mbén stán suadassuadas- l útmo d los mnionados socio alguos d lo más noorios dctos d Cdgo d scció sccióCrmi Crmia. a. Estos cdgos uo uo dactados por na na Comsn sdi sdida da po Jo IURTA IURTA GYENA y y grcamnt grcamnt,, aú s cuan vgs Dos dcadas dcadas más ard, ard, l 1 d agost agosto o d 1965 1965 la la ly 1335, llamada llamada gd gd avn d s s } icooa a vz más a la nomava ocsa, gda ntoncs n o undamnta po CC, l CC y tras cndns modficacons Con sa y s cocrtó cocrtó otro otro itnto d actaza actaza -anu -anu sn tsos d modfcalo n forma total- l toncs ya añjo c
gamos oncs a d agosto d 980, a qu luc dcrtoly 13 qu qu apruba g d P Ps s P P PP P, , dstiado a susti a a vo vo Cód go d Iruccón Cimna (Cle nuvo cdgo, qu coga la sca d n po Manul DAZ RME, Miton oyco rdacado or ua Comsón tgada po CAL y an an Caos LAX y qu dua s vgnca vgnca u parcamn parcamn mo dificado n más d a casió, no uvo mayo lvanca n óica ni ráctica; an cando cando para su s u daccin daccin s tuvo tuvon n n cua divos proycos proycos d sustució dll u fuon roonidos ya dsd cas imdiatamnt a la nada d vigcia d st útmo Est Códgo, como s vá, a sdo a su v sstitido po otro d qu darmos cnta más adla ostr ostro omn mn, , 9 d sm smbr br d 1983 s s sancona dcoy . . 44 contn a domada Og d d d Og d s s O, ssutiva -anu mpládolo como dcta unt d sira siracin cin- dl Cdigo d gaiza gaizacn cn d Trbn Trbnal alss Cvs y d Hacinda CT d 1933 Fiazado ltimo Gobo d acto, l 4 d uio d 985 saciona a ly 17 tambén amada O d d d Ognn d s s O¡ a qu s bi modicado solamnt aguas d ss diso scons susuy al dcroy 1546 cn fido. a más más cnt cntmn mnt, t, a tavés tavés d as ys ys 98 dl año 988 9 88 y 03 d d 0 0 d uo d 1989, s sanciona y a vgcia g d Ps ; pncipa conjo normvo vgnt d Dcho ocsa rgayo y imr Códgo aprobado n toda a sora sora d nusro pas pas or un odr gslavo ngado d aurdo a a otitución s códgo coc como ancdt mdato proycto aoado po Adofo GELI GELI BDAR BDART T, us us REL REL y nriqu VSCVI VSCVI l a s v v,, cog cog n o snca a oativa propusa or l "Cdgo rocsa Cv mdo aa Améica Lata dl sto Iboamrcano d cho rocsa (cdigo modo
DRC RCA
tamb aoa o ñalado pocsaa Por par dcho Cóigo modo o o iho "modo d Códgo" Códgo" a miado o y oo m roo proyo rugayos q o llgao a plama o lga coo como dca t ipiació al tocs my avanao poyco d Cóigo Poa Cv prpaaa y ia a coocr 943 Edado J COUTURE A ta altra d lo timpo l G ya a io modicado ago d arcuo ala ala a lína ga ga sacdo sacdo a rpco a moicacio moicacio opraa po la ys 6699 el 25 e bril e 1995 y 1699 16995 6 gosto e 1998
Po imo a tav d a y 689 d d d dcimbr d 1 1 acioa vo Cigo e Prceso Pel (evo P q iy iy complamt apo bado 980 po l dctoy 1503 Como ya vmo opotia d dca t Código oiga la ly Comsió ó paa pparar atpoyco atpoyco 5.84 icmbr d 198 dió a Comsi vo Código d proco pa a d brro 1990 ica Comiió tgrada po Earo AGGO Aoo GES BDA s Abto VERA Jo Maa MARÑO Raro HARRAGU SACCOE Edga J VAREA ME DZ Oia GREZZ Badtt MVE y l aor d ta oba lvó al odr Ejctvo apoyco comdado Poriorm l mimo Po Ectvo o rmitió a Paamo o comó a r coiado vaa opordad pro ca gar a r aprobao Sob la ba d ta apoyco y l ao 1995 s laborao o vo atpoyco: uo prprarao po a Comiió ad grada po Adolo GES BDART Jog MARABOO Mg AGO CÑARRO y Ra ADERA l oto arbio a Al RA y Olia RE Fiamt baáos to to t t apo apoycto ycto y a pdio d Mro Mro d io Didr OPR D Daro aro PE PE y Amao O OA A ormlaro lt ltmo mo atpo atpo yco q lvado por l Po Ecvo al alamto y co agna mocaco d poca raccia s covtó l vo Cóigo d ocso Pa E Códgo q ya omado po y dl 3 d icmbr d 1999 a o ha ao vgca y a a cha a dicó apac como my pro bab a drogao para tido po oto txo txo q adopaa adopaa alga ocio pra dts a allí coaga Paa co sa sña d a orma ga q intgaro o tg ñrse eross eross Dcho ocal esos cgos y leyes ecoos ebe ñrse leyes icts ese 825 leyes ess egl gos pos específicos e peso o ls especles el prceso co s objeo reiere cies ters, como o o pcvamt y ólo a vía d jmpo la y 15 q compma y moiica al C mara d poco cociaorio pvo o a y 18 y
micava q gu la pcalad l procos jrdiccioal ada
ebe bé ñise os os cgos y eyes ecioos e e este prt prto o cai oos lo cigo q gla a am sava d to Dcho posivo
AEAR AEARO O ABA OLU OL U
encuanto en cuanto a mendo eos nororan, jnto a las rgaciones popias de las áreas a las que rien dsposicions proceaes omo nddablemente o son aqeas que en el Códgo Códgo de Comercio Comercio eern eern al poceso poceso de era o as a s qe en en el Código Código Cv ie ien n a poeso de divorio por a sola volnad de a muer o por mtuo consenmiento.
23 E pemet e ea e ma eaale. l prcedimeno de ceaión de normas ineacionaes previso en nuesra Constu Constucón cón -la -la qe qe adems asima inteamene os tratados tratados a a ley (ordina (ordina del ar 85} e aleme alemete te ee al al e et et Deeh ptv y por ende amén de ercho Pcesal uruguayo; debiendo anoae ue peisamente por esa asmilaión de os tatados a la ey que a msma Consttucón etablece la sanión de nomas pocesales geneaes geneaes a ravés de esa uente orma orma no onradice onradice lo lo dis dis peso en e ya comenado art 18 de dica Cara n de as discpas qe dan e Dereho la decripión y análsis de to prcedimieno aoa consderados oesponde a Derho Iteaconal Públco
ta ete ete mal mal el Deeh Deeh ha a a e a la emaó emaó e taa vee eaae a mea ma peale eeale e tea tea e Deeh ptv con la savedad, ya apntada, apntada, de la dscutiidad dscutiidad de su perenenia a Deec Deeco o Prcesa o a os os Derechos Derechos Ineaciona Público e Intenaciona vado) Aua e ea a como po ejempo las ncuidas en e toolo de Basa de 19 relativo a la solción de ontoveias en el Mercosr, ea l pe e e evee m et teea ppale l mm Eta m ete bea y la Oazae elaa p el Deeh incluid as en Iteaa P omo aes ta e ee eta ma como las incluidas los Tatados de Derecho Procesal nternaconal de ontevdeo de 188 y 940 eaee ea aea e a e el Deeh eal e e pe cet a e mm tee elemet e teea a má e Eta como siguendo con e msmo ejemplo ppeso en e pecedene apuo prmero sería un prcso el ue as pates se domiclian en dsintos Esads Aadémcamente as nomas comprendidas e pime gpo rcén eñala do se suelen analza en los cos de Deeo Ineaconal lico en tanto as comprendidas en el segndo grupo son diadas en los cros de eeo ner nacona naconall Privado Privado sin si n peuico peuico de que según a se ho noa s dscuida su per enena a Deeco Pcesal o a esas oras dos áreas de echo posvo En alquie aso analiando o taado anto de Derecho ntenacional Púco como de Dee Deeo o neacona PvadoPvado- es poile t matea teae e e l l bateale Entre os taa mtaeale qe son ereco Postvo para nues pas (aados e a vces son espcamene pocesales y otas no pes estan ferdos a otas ramas de Drcho po igamene contenen dsposiones pcesaes se den mencona por 10 menos a os Tata e eeh Cvl y e Deeh eal
EREC PRA
5
tecio de Motevideo de 889 y 9994 os otocolos Adcioles dicos ttdos Covecó de ls Ncoes ids sobe el ecoocimieto y ejecucó de seecis bitles extjes celed e New Yok e 958 e o teciol teciol de Deeco Deecoss Cviles y olicos de ls Ncioes Ncio es Uds de 966 l Covecó Ameic sobe eecos umnos co de S Jos de Cost Rc de 969 l Coveció temeic soe exhoos o cts ogtos de m de 975 Coveció iemeic soe ecepció de pues e el extjeo de m de 975 Coveció Coveció temei temeic c soe cumplimieto medids cteles cteles de Motevdeo Motevdeo de 979 l Coveció itemeic sobe de medids pe e iomció cec del decho exje de Motevideo de 979 l Coveció temeic sobe efcci extetoil de ls setecis y ludos itles exjeos de Motevideo de 979el 979 el otolo otolo dciol dciol l Coveció temeic sobe exhotos o cs ogos ogos de Moevdeo de 979 l Cove có itemeic soe competeci e esfe iecol p l eicci exteitol exteitol de ls setecs extjes de z de 984 l Covecó iteitemeic sobe coicos de leyes e me de dopció de meoes de Pz de 984 l Covecó Covecó temec temec sobe sobe estcó tecol de meoes meoes de Moevideo de 989 l Coveció iemec so obligcoes limes de Motevdeo de 989 l Covecó temeic sobe cotto de tspoe itecol ceteo de mecdes de Motevdeo de 989 e tdo de Asció Mecsu Mecsu de 99 y ss Aexos e otcolo otcolo de Bsil Bsil Mecosu Mecosu de 99 l Covecó temeic sobe co teciol de meoes de Mxico de 994 e tocoo de O eto Mecsu de 994 e eo de los tdos leles e so eeo osvo p uestro ps y oee oms de le ocesl debe ise umerossmos uedos elzdos o os ms dveros sdos o de od l vid idepediete de Uuy; o ue dd tdd de rdos o ests rtess exluye qe emeró xiv Si euio de ello y v de eempo uede slre etr los msmos Coveio de Coopecó Judicl e mtei civil comecil lbol lbol y dmistiv dmistiv celedo celedo co l Replc ede edeiv iv de Bsil y ido o ey 16.728 de 1995 Coresode í dir e uue o sempe es sí l myo pe de esos ttdos lteles egu spectos específicos de los pocesos pees co elemeos itecoles 24 l pcedmeto de ceció de oms po os estudos doctios
S iets disposioes osuoes y lees soe s e o uó diiremos uestr teió coclusoes de los estdos elizdos po l doct er de como debe se l orm poes eer udo duiere mportte do de desó y reier eos sos ue veemos detedmee ms delte l estud "iterió de ee Proes, se overte els msms orms esles es
AEJANR ABA
De aí que e ocediiento (los estdios doctnaios a taés del cal se enea esas neas oas eneales, dea se cosideado, en tal caso ente oa del eecho ocesa s oportuno rierar que o ocue lo mmo co las cocusiones a ue pudiera aibar a doctia aceca de sgnfcado de a orma procesal vgente; eso es, o se covieten ca e noas jrdicas as conclsiones de la doctria soe cóo dee inteetase a oa ocesal qe ya existe
En efeo, o se ecuera pviso n nueo ordenamento jurdico que la póddeasnonqueyae deasnonqueyaex pudad pudadevi evilgún lgúnob obgat gato o ¿E qé noas costitcionales o leales se estaece e los esdios dociaos dociaos aceca de co deberían deberían se las las oas oas ocesales ocesales constituyan, constituyan, elos isos na fete oal de noas eeales de eecho ocesal?
Pus, en primer érmno, e el a 332 de a Coniució; orma ue gula a amada ntegación de os preepo cottucoales e ausca de regamentació ega y en la cual se stabece, stabece, como oma de ntegración, el recurso a las concusiones de as docrnas más recibdas n egudo ugar el a 5 del CP y en el art 6 de nuevo P; omas omas ts de rgo rgo legal ue mpoe erir erir a la mma doctna más cbidas cbidas cuado exise u caso de vaco ega Auue al etdiar uego la tegracó de Deeho Prea voveemos sobe esta verdadera uee oral de nomas pocesae, corres correso ode de ahoa analia analia hasta donde es costitucional el ecso a ella Advérase ue tal probema auamee no s planea en reación a ar 32 de a Costucó, pro s y e cambio e paea cuando tata de os arts 5 del C C y 6 de de nuevo nuevo .P .P e pantea estos útmos casos por cuato cuato la oigal oigal y excuva ómula ómula uuguaya por a cua e poible a oración de noma proceale geneaes y abs raca a tavs de o sudos sudos docia, e ciera orma -bastae claa por demá contradce el ssema consttucoal; y ello porque, en e éio ete útimo reposa e el picpo de ue la noma de carácer geral oamee pueden or mars a tavés de procedimieo dode ntervegan los ógano eatae contad tadcó có ene ene e ya sudado sudado ar 18 de a Cont No se ra de ue exisa con có y es noras ue sabce como fute omal a studos de da p ca; ca; pueto pueto ue, ya hemo vo cotadec ta at at 18 1 8 a ey pude pude eveualmente eveualmente mitse a ota ues ormaes para eabeer oas pocesales egameaas e ata cambo de que esta uen oma, e pacar, o arcula co as fu fu oal de o o gnaleess como como admisbl ea msm msmaa Cstució En sedo téino la emiión a la docrna en l cao de os ars 15 del CP y 6 de uevo P conaa parcialmente el ar 18 de a Cottción, por
DERC PRCESA
7
cto el mismo sóo autoriza la creacón de ormas por procedimeos dversos del egilao para eglame a ey; y sce que e os feridos aculos egaes, si be be hace een eenc caa a a a dtina para para iegar a ley en ca ca de "vac éicos éicos", ", (o e mpota seecionar como váda soamete ua de as posibidades qe estabea la ey, esto es rglamea rglamea a ey), y e ese sedo o se coadce a Coscó, ambén se admie rcri a esa dina paa inega la ley e caso de vaÍos ógicos, o qe como veremos ampamnte en e póximo capto en radad sica estabcer como áida ua soció deene de la o las preisas en l ley (vae dec, no se regamea a ley so qe se la deja s eecto), de donde es ácl coeg e e este segndo caso sí se coradce el a de a Coscón. y tal conclusón no se destye po la eerencia a la dcta coeida e e
2 2 de la Carta e canto e odo caso a admiibdad constitcioa de os ar estdos docarios como fee oal se eceta limada, e e misma dis poscón, a spesos de gamenación de dposco csticoales en ausec 2 2 de a Constucó amene se debe de ey ue lo haga. Esto es, segn el a ec a la dctrina paa e caso de o que ego veremos s deoma vaÍo 2 2 os spuestos de "aÍos ógcos" cnio", edado ea de al at
o esa razón es e -interprtado los ar 15 del G. y 1.2 de evo poda sener e e recrso a as docras más cbidas como ee formal de omas pocesaes sólo es admsble -para compabalo co e at 1 de la ConsciónConsción- en casos de vaos vaos ticos ticos lo lo e spoe qe qe la eva eva norma as geeada ea soamee regameaa de la la ley (siedo enonces enonces inadmsble -de aceptase esta cocsón-el recrso a las doctnas más ecibdas cando se rata de acos ógicos) E caluie caso, se pede admti como ejemplo de orma pocesa ceada a avs de ese proedmeto (pocedmieno por el cua, ssmos, la oncsió de a dta más reibida bre como debea se la noma se convere ela misma e orma), e de aella noma e uego veremo más detendamee al esdiar a ntepetacón de Decho Pocesal y coorme a la cua, ree a un vaco cico e presenta e pme párao del at 14 G. e acón a la orma en e se debe inica e prco de tetació, establece qe eso útimo se ará acdedo o sólo a a bseda de a sigcacón gamaca so ámbie (aue la gamaca e cocyete e u sedo a la búseda de su sgniicació a raés del aális de la inadad peeguida con a oa (inalidad que qiás o se efeja e las exprsiones gamatcaes empleadas paa darla a coe) Oto eemplo de noma noma oigiad oigiadaa e e esa esa ete ete lo pod poda a costu la prescón smple de eecia de capacdad pocal de qun aza act de pare (a cando zás poda sosnee ue l capacidad o debe ser pobada, sao e exista cotadicció, po raase de uo de los echos ormales a e fere e ar 41 del GP ec, la capadad poe es n eqsto sbeivo de los acos peses e, mo l, debe ser neceramt cotado cotado po el Tb Tb na na Si mbago, mbago, o
ALJARO AA OU
idca en la ley como s db acdar tal capacidad. ¿Cómo pu nonces conroaa l tribnal? S bie nada dc la ly sobe que esa cpacdad psum, a dtna nnd nnd qu n ela ela se se dee dee ha sabecid sabecido o a a pescón (simpl) YaÍ, xtndo en e caso uo d aquelos supuesos que dnoman "vacío lógico a avés d sta ft queestamos analizndo a soución que a dia ppon e estblezca por a ly se convee ella msma y si necesidad de esa ey, en noma p aL
2.5. E prdt d a d nras pr la stubr. s pocedimiento consit n a cación de noas uídicas en genal s nind qu gneaes), a tavés la acón gnealzada de una deemada conducta en e maco d gupo soca, con la convicción cada v más acntuada d qu tal conducta es obligaoia Pese a que a costumb s en otos sstemas juídicos una mpotan funt omal de Dereco, ela n tá spcicamnte pevsa como ta en nuesta Const ución; 10 qu pata gal ad studa ls suds dctrnars unt fa d nras jdc dcas as l prla d d a nsttnaldad d las como os ats ats 594 del Código dspss gas q s rt a la stur como Civi o 3873 de GP) Poblma d consituconadad qu, sgún tambén ya vm, cuando se rata de na món paa etabecer normas pocesaes gnas s dob: po un lado, n cuto a cosumbe no está pevsa po la Constución al mnos xpsamn) n fomal d nomas general generales es ypor oro ado ado e cuto, como guamn guamnt t las fentes fomal emos analiado, l at 18 d la Cat solamente autoriza que las nomas pocsals gneaes gneaes se estblec estblecan an po unt unt omals omals difns d la ly, si se se da a dobe dobe condicón condicón de existi món món d sa y d qu ssu u conendo conendo sea solamente solamente eglmeao. ob l prr prla y pese a que no exise una pvsión contiuconal a p p o, o, pud lega lega a consruirse consruirse una teoa teoa -que no s aoa dl dl caso xpon confom a a cua la costumbe, como fuente omal d nomas uídicas, sía n ctos supusos supusos admisible admisible paa paa nusto sisema sisema consiuciona Respectoa Respecto a sgnd pra s dci, n lacón a lo qu dispon at 8 a constitucio constitucional naldad dad de recuso recuso a la costumb costumbe e como unt unt fomal d d d a Caa), a nomas geneaes dependerá de s se cumplen os dos quistos d admisibildad consttucona mncionados en pimer tmno, la emisión de a ey a ela a cual se pesnta, obviamnt, tanto n caso de a norma genrca del ar 59 del Códgo Civi cuanto en el dl fdo at 3873 dl G G) ) y, y, n gundo lugar, l caáct costumbe lo que en los dos casos señalados señalad os glamntaio d a noma ceada po la costumbe suge claamn qu s cump Como mplo de noa pocesa oignada en la costumbre que en e Uu guay son bn pocas, se encuenta a que esablece que la publcidad de os remates udicials db fcuas d dtmnada orma cals pubicacons, oltos, tc) noma sta qu s válda po cuano el at 3873 de GP se remite, paa sablca, sablca, al podimino podimino fun oma) n n studo studo y, admás, po cuan cuano o lla
D PCA
iene un daro senio reglamentaro (ene toas las posiblaes e eazar publiia publiia pvia a un reme juia que aben en en el mao e cG la costumbe elego agunas e eas omo las más apoiaas). ha elego No puee emeo onlure e análisis e la osumbre omo fuente oma e nomas procesales sn eja e señalar que -onta too o cho ud l ctu ptd ptd l p p i ly qu qu it it ll ll iluiv iluiv ptd crt c qu t put l i y/ d l át át glti d l ly l y Así ha sueio hasta aoa, muy euentemente el roeso enaL one se an visto inclusive ntenas e Tribunales e Aelaciones que se unan, pese a oonerse esas regas a la ey en ieas "egas e uego po oos conoas; reglas que en efiiiva no son otra osa que nomas impuestas por a coumbr sin remsión lega sin que ellas mismas tengan nigú aácte reglamentaio (y ue emnan oponénose a lo que isone a misma ley L pdiit pdiit d cció d rgl rglt tri ri
p Pd Eutiv, Sup Ct d Juii, l ribul d l Ctci Adiiiv, l Ct t y l Sup Tibul Milit
a posbiia e ue vesos óganos el Estao iten normas geneales ncluso en maeria maeria rea- cut prt prvi prvi ucho tcu d Ctiució i u p t ut tl c i p diti d d t t dipici rgltri rgltri l iti iti d u plíit ilvli l vlid ió d l ly l prodiit cutió Peo d esta osbia e reglamenaión se encuenta, en oros asos, ue moa revsa exresamne l y (po eempo en el art 5 e la l .995 ue la eglación el ceso ona pvio esabecia en e cG Estas osibilias no se oponen a lo ue eable e ya tanas vees men conao a 18 e la Constituón ese ue s se euera 10 iho en asión e su anáiis es e toas omas amsibe ue la le se emia (epcta o imcitamente eeto toss e su misma reglamentaión (o a otras uentes omales siemp ue sea a los ee para egular a materia en el aso inviua y oneto oo esto reimentos e acón e noms, uo se ata e nom gamentais man po su naale es a ue a mu as ns esul tants son o su contenio pes o gla e pcesouisicional), pceso uisicional), jcici ució uridicci uridicci (recre d l ució ditiv lgilv y d l ució aseo a seo os coneos e jurscón verios en e atlo osonente De a que no orrsona al echo ocesal, sno al minstavo o al Consciona el estuio e los versos pocemientos o los uales estos óganos can can iposio iposiones nes gamentaria gamentariass (icuyénos los ocemientos ocemientos vstos vstosara ara itar eglament a tavés e las aoaas"- po órganos jusiionaes jusiionaes
AADRO AADRO ABA ABA O
Problema compejo de souconar pe que no puede ear de atearse, es el de úal es l órao órao statal statal stitualte metet metet ara reametar reametar disosioes la la ss d oted osal; osal; o cua couce a cuestoar a poibia e que sea costucoal e que ta egameación se efecúe por e Poe Eje�utvo y no soamente or e Poe Juca (véase, or empo, e comleo caso de l regla metacn de las nofcacoes o Coeo uca y o telegrama paa o cua los ats. 80 y 8 el GP GP s emite emite al regamen regameno o tado por por e Poer Ejecuivo Ejecuivo e acueo con e Poe ucal) Es que estrcamene, desd l ut de ista stiuia areiera qu la oesaless slamte slamte debera debera eetuars eetuars m relamtaió de las dsosiis oesale diate atidad admi admiistrai istraia a d los óras órasjrisdici jrisdicioales oales e máxima máxima erarqa erarqa (es ecr, a Surema Coe e Justca el Tribunal de lo Contecos Amisavo el Suremo iuna Mia, a Corte ora y -si se ame que el "uico oco es n veae o jurisdicioa-el Seao de a Reúbca; caa no en eacó a os ocesos ocesos ursccoales ursccoales que corrspoe corrspoe a sus repectiv repectivos os comeio comeios s Queda nauament a salvo e esa oecó la regameacón de as is oscioes egales efedas a la actuacó esal e aquelos auxiaes de los i ua jurisdccoaesque jurisdccoaes que dene del oer ecutivo como el Mnsterio Pbico (cuano actúa como auxa de ibual) a Poca ec gamenacn que o o exesao en el caítuo pmeo más nega e Deecho msavo que e ee co Pocesa Pocesall auque auque a meuo se esie esie e os cuos eicaos a esa úlma ama el Deeco y no en os edcados a la prmera) De odas oas, ejado de lado añeas ocoes de Poer Eecuvo que reguao iecamete e reso y aems o reguao muchas veces exce eo claamee el coneo popo de una reglametacón) as como las spo siciones glameais cé mencoaas y eedas a la actuacn de uncionaros auxas e os órgano uscconales peo depns e io Poe Eecuvo (rincpamente e Mnistero Púco), es posbe saar que savo en lo que efere a as glametacoes glametacoes reazadas reazadas en ucón ucón de os recedetemene recedetemene ctaos atcuos 80 y 8 e P (en os que, po oa parte a egamentación ecomena al Poer jecuiv jecuivo o ero en acuedo con la Suema Corte Corte e uscia) uscia) rátamete exist atualmete dssioes elamtaras de la atidad roesa que haya sid diadas r os óraos de la máxima jerarqa jwisdioal a ls qu qu rié aamos ria (atilarmet or a Srema Cot de Justiia); en oas labas, cas no exsen reglamentacoes de la activad pocesa que ean de Poe Eecuivo
al sedo es de dstaar qe la Surma Core de stia (cuso r lasada las ada z más reets rmisies lals qu as lo estable eresamet a asumd últimamt ua mayor ataió reameara e la ey ey rsal Inice eoete e eo o son l nmeosÍsmas acoaas ctaas e los ti mos temos (que en ceas asons puede anotarse que a exco manes tamee os mte e a regamentacón como e caso e la acoaa 7.2 el el 29
DC C
dejio de jio de 14, por la qu s sablció dictamnt l pcso dstado a over s corspond aplcar aamnto d reperació a iee so imptados como "mnos nracors acordada q ugo susida po l a 2 de a ey 16707 omo u lo d acrdada d claro cod rlamtar d dc rocal s pd mncoa a q (e pae por rmsió expresa d los arts. 79 y 8 d .C.) co e no 50 y eglamedo las oas d ódgo sobr ocaoes proceale, proceale, dictó dictó la Supma Supma ot ot d Juica l O d io d 99 2 E rcdm d crac d ra r ual qu trv rc
n sigos pasados y n los más dvsos Derechos positvos esutaba común e las rglas qu gulaban l pocso fura dctadas por cada tba concto; d donde había ano poceos como trbuales exisían y a vcs clso vaaba l pso a l mismo ibual). onome ya e sealó, pcam para vtar st slado s q desde a pima onsttución nacona s ncluyó a disposció con e eto del aca art. 8 tambié oportuidad oportuidad d idicar idicar ara at at 18 S embago, como ya tvimos tambié S uc o ad ad qu qu ua ua la l a l clu ocao ocao la d a uc rma a la l a roluc roluc dl trual qu trv trv l m rlamac rlamac rma a d qu or u rmd talca rla rocal dvdual a tracta o cocrta y lo pore el ar 8 de la ara obviamete no compede a nomas pocesaes dvduals y coceas E o to qu a va d mlo l art 3 d G dspoe qe el ibal oma d oco oco las mddas mddas tdntes tdntes a viar su paraación del po poes eso) o) y ad lata su rámt co a mayor cdad pobe y po or ado el art 9 d mismo gostablee go stablee e trbua y bao s diección, os axilars d a Jusdicción oman as mddas ncsaras para loga la más prota y eicente admiisración de la usticia as como la mayor conoma a alzació dl pocso omo ácimee se compedeá sos arícuos consituy n "marco dnto dl ca s oorga ciea disceionaldad al ibua, y n vrtd d llo mismo pud adoptar meddas" que, e denva, consuye vedaderas omas jídicas gua procso concto y so rsuta todava ms claro e casos como el de at 2 del .., .., dond
a y s rmt al tbna abal paa que esableca prácticamee todas as reglas qu gaá n proceso deteiado A ello puede agegare aú ms, peo que ambié son nomas ídcas dvdals y cocrtas todas as povidenas udales e dpon acrca de ca i aspcto d pcso coceo sa bal enga o no diecioadad para dctaras por mplo la provdcia u da aslado d la dmda o a e convoa a ua adncia plmnar, son normas pcsas ndivdals y cocrs)
ALA ALARO RO ABAL AB AL OL
conideracón ón e e te ema ema bajo bajoítul como "poee "poee e trbunal" o m m coniderac laes), plantea en a pácica frecuente dificulade, en cano a menuo a norma hablane e eta vedadera uent orma para cao onde exe ciera co inal -como o ciado ciado art 3 y 9 del cG- een empleare como naida el inal ndameno de medida qe en eaidad contraicen poicone legale; lo cua e nadmble, dao ue a nora (neceaiamene iivduale y concrea creaa po el tbunal paa un proceo eteinado, aún el rbua ene crecionaad, lo on amibe i e autan al maro e la ley
El prcedmeto de creacón de onas por las paes de n poceso cotencoso y el gestor de n pceso volnaro No e por cierto imagiable que ean o mmo iteeado pincipale la parte el proceo contencoo, el geor el peo volnaro qen etaecan a egla de poceo en el qe eo tervendrán tal fente fomal e por or lao l noa en el ámo el Deecho Pvado en genera
qe Empero, atendendo a o qe dspone e art 6 de P. (y o por qe dce el at 1 de la Costcón qe segú hemos concdo o refere a omas omas ndvdales para qe la ceacó de nomas pocesales por este pocedmeo sea admsbe se reqee sempe sempe a emsó legal Inddablemente ta reqst reqst se cmple cmple po emplo, cuando el art 9 el G pemte e po u acuero de part y e un po deteriado, e pena el tacuro e lo pao proceae proceae norma indivdual y concra concra o cuando el art 4 del del mm mmo o Cdigo Cdigo pemte que, por gual acuero e pa, o l preo one ea inervenga como tae e trbal a ábi (noa inviual y abtraca), o an a n cado cado e ar O Oe e eecepo eecepo lega lega aque cei aa e ua atorzacón gneral gneral o reea cao cao en ue ay nora epecíi epecíica ca como el nmea el a del prpo G) ame que el acuedo de pate abrevie lo plazo. o eempo de pueo en lo ue la regla e pceo reultan de a uente ormal en etudio on aqello que como ya e eñaló e encuentran prevt 9 en el numera 4 el a 4 490 0 el en el t 9 y en el a 49 el GP, en l art 1 y en a 4y pae fia del a 1 (agrgaa por e at 36 de la ley 630) de la ey 150 ec
3 Procedmetos qe no so fetes fomales del Dereco rocesa gayo Veamo a connacn aqellas fentes fomales de omas dcas qe a
medo se ncyen en a a enmeracón enmeracón de las la s propa propass del Derecho Derecho Proces Procesal al y qe en nestra opó no coesde qe sean consdeadas como taes: 31 pocedmeto de creacón de oas geeaes por medo de los trbnales. e pocedimieno, al ue eudiano la fene del Deeco ee aire como "juriprudencia oblgaoa", cosste en el dctado de na resocón d
DRHO
ca crs d pcs dtmado y dv ma ídca ga a y asacta (cuyo conenido pee ser, obvamente pocesal) dspo, o caráct d pcdt bgat, ma d adat prcdr stacs smars por tods tods os os rba rbas s Tal pocemento e creacón de nomas jcas de caráce genera y abstaco, normalmente aceptao en el Decho Angoajón pone en a e e tba en el poco (ps e msmo no s ima a neptar y apica el Decho que existe en el caso concreo sno qe o ben o nerpta con caácte generamente obligatoio para e fuuo o bien opondose a a norma eistente, qe qea eogada, veraeramene lo crea). En mchas oporunidades lo qe os tbnales hacen esable qe e ceoscaso ceos casoss existen agnas agnas técnicas técnicas vase e conceptoen e capítulo cosp cospon onene ene a nega negación), ción), y, y, po no a av e la tegracón con normas náogas, pncipos generales o docrinas de mayo recbo lo que concetamente acen esos tibnnales e esabece qe solamene es admsbe una e as posibles opcones qe a noma marco adme Eo nauralmene coco y acepado tambin por nes Decho; peo cado la "jurispdenca cyo concepo se expuso párrafos arás) s adme como ene ene fomal fomal esa esa solcón solcón de u ibuna ibunall se torna torna obgatora obgatora paa paa a genera generadad dad e os demás bnales, y esto úlmo, en cambio, o es acepado por neso Deecho s que ese procemento e cacón e nomas generales y absracas o esá pevso en nesra Consución; a o que se ebe agregar qe, a ieenca e o que ocre con la cosmbre y as docas más ecbias, tampoco prevstos uents de Dho Dho a a Conttucón peo sí en la ey, no existen epesamente como uents a s especo n squea remsones egales (cya consuconaia, si las hbea, sera más que ddosa) y por o tano a Jspda o pd ca cstt ormas gas y asactas d Drc Prsa tr osors ora d ormas
esa afmacin ebe ser sosenda an cuando a prmera vsta y eqivocadamene como oponamene se analaá al esudia el cso de casación), pdiera ega a consdea qe las consiones e as senencas adas en casa cón po a Spema Corte e Jscia constyen n aneeene oblgaoro pr cedene cedene qe qe o tanto tanto debería debería ser respetao respetao en en adeane adeane por todos os tbunal tbunales es (lo cal, inssimos, en nueso Deeco no es as Pe a lo epsado, o db gora gorars rs a mprtaca prta qe, obr todo e oen a nepta neptarr e Decho Decho (aUqe a mo mo caamee caamee sustyend sustyendo o se se Drcho bao e peteto e iterparo) te cada vez más e antdent jspdencia lo se ebe en pate no despciable a a mayo disón e los allo jdciaes a avs de los amaos "anaros y de os medios cbecos; bien qe debe aoase qe egsrar ese heco (la mpotancia q qe e en la páctica ha enconrao enconrao en nooros el anteedene uispudencial) no signifca que neceamente se o eba valoa en orma positiva
ALEARO ALEARO ABA ABA O
3.2. E pcdimin d cación d nma a tavé d pincipi gna. o q aial ñala ao n nrao a una r dtina d a xainada, pd d aó d na n a n dl r f nt fma d vaid, a tav d lo pnip ga n ppiamn na fnt n ó n mdi amtic d intga Dc aad, pciamnt, n a nma q ya caon a tavé d a nt ma admitida y o lg analza apia a dar la ntgaón d ro Poal piip ga d r n n ta ca q id dl ord nma d xa gnraidad, q n dd id aio pondn, po q ya tn vignt dd q vignt mim dnamint d ca mim gn ii po q dipn dipn l at a t 3 d la onió, 1 dl y 1 dl d l vo PP n dado pto q analiao al da la gaó dl r ro o roal l gi gi apo ap o d d adr a lo lo p pi i ipo gal dl o paa a al la ora al aplal, al pnpo pnpo ga ga n oiy una vdadra n ora d ora jrdia, in q a fnt fma n ctión ctión r ala o aa aa dron orgn a la oa ora d a al l dd o ndn
a a q pd afia q a ora q d apa po rai raió ó a travé d d lo prinipo gna gna d o o ya xi xi dd xin la la ora nrta d la al ndn o dd tal prnpio gna
3.3 E pcdimint d cacón d nma dciin d a a aciacin fina fina podio d aión d oa ga, noad n ora d o roal po nri IO n d o Pr v, inddamnt y nt nto na fnt fma d nma jdica jdica gna dd q a r xpan l a 1 d a ly 17 poona d aogado y prador dpor q para par a ra lo oario poona a dpor dr nr n ta l a d la aoiaio pofioa n gal ora i a aan d a aiain, rpt a pit, o y rar d inal atal o a 85.4 y 98 d pro, al argn d taé p l n ddoa a oaldad d a na gal n ao tal fn oal o ó o x pita pva la otiión o , ad, nad prnp ontiona gn gn lo lo al al a or ora a ga ga y araa lat pd ada po rano dl do, ct q a nma a cada n intan ictamnt ch Poca; y lo po ano o ga goo ivl y no l po n la gla l pio d a otataó dl aogad, padr, o o ra d ta atal; naaión ya araza n pca pa laa
ERC RCESA RCESA
N s naualnt óic paa ga a sa ccusón u tas nas stn cuidas s spcfcant prsas c sn a l 170 GP.; ds s said u ucas spscins d G d tas ls pcsals n sn stcat psas, as c, n sntid ivs cas ispscs dl Códig Civi d Cdig d Cc as ls sn alida pcsas
JR JR
N CiT
s fnts fons d ho ros rguyo P ca O Fun oal s laa a u pcdino a tavs dl cua s can noras uídicas; copndindos a st fco nr as no sóo a as noas gnras y abstactas, sino tain a las indivduals y concras, a as gn as y conctas y a as individuals y absracas
CC EMCN COCO NÁ D D FT ÁMO D CO POCA O
nmeacón No odas as funs oals d cho uuguayo lo son tabn d noras d nustr Dcho D cho Pocsa Pocsa así no s s caan caan prdino d cracón d os dcrtos d as Junas patantas) Es posbl ndividuaar ocho dirns funts oals d cho csa csa uruguayo. uruguay o.
2 Cncept y anáss de caa ente en e ámbt de Deec Pcesa a 2 Ls pcedments e ceacn de nmas cnsttcnaes ncuntran sacdos po at 33 3311 d la popia Constiución or su ndo s han gnado dsposicions qu nuncan gas gnras qu s aplican a las conducas guladas por todas as aas d cho cho posvo y por p or tano ab abn n po l rco csa o adás istn n nusta Conscón nurosas disposicons con u contndo spcícan spcícan procs
ment de ceacó ceacón n e e nmas eaes 22 l pced�ment Rguado por po r la Constitcón, qu s ri al so paa copnar copn ar as noras noras pcsals qu a a sablc, tin una spca rlvancia n n vrtud d o qu ndica l ar 18 d la Cat n prncpo no sóo s pudn crar
RO ROSAL
nomas prcesaes geneaes a tavés de es prcd prcdmint minto o sino qu -fur -furaa d poder utzse al fecto el pocdmiento cracón nomas cosuco nales- aes normas soamnt s pudn cra a rav rav (sin pjucio e las misons qu puira hacr a ly a oras funts). La paricuada d pocdmno analizao -rene a algunas d las oas oas amas e Deecho postivopostivo- conss: 1 1 n a imposibida imposibida d crar nomas procsas gnral, ya sa abstacas o conceas) po otas funs ue a a analad analada, a, salvo rmsión ga; y 11) 11 ) n qu lam lamnt nt s amsibl amsibl dcha dcha emsión para reglamentar as isposicons gals prviamnt dcaas Es a tavés tavés sta funt omal omal-la -la lyly-ue ue se se han esaecio la mayo pat d as glas gnas qu gun el pro jurscciona n Urguay El pocedmeto de cec de om eacoles Rgulado drectamene po a Constucón, u asimila ntnamn os os tata a la ly (ornal ° at 85), por su nermeo s han gnrado numrsas normas procsals Alguas de las guan os os pr prs s n os u ntrnnen ntrnnen como pares pares os saos como entes soban) las Oganacion rguaas por e Dere cho Inacional Público n su caáce e ales Oas esblecen egas acerca d u Deecho Pocsa g un poceso concreo cuando e smo tin lmnos u an a más e un stado 4 El pocedmeto de crec de nom po os estudos estudos docos. n ceo supuesto, qu uego se analará al tuiar a ingacón no no matva, as conclusion los studios aados por la ocrna acerca como ebeía ser e Decho Prsal, convrn as mismas, en nomas pocesales de caráce geneal n consecuencia el foma procimnto a ravs l cua se aba a chas concusons consituy stcamente una uente oma l Drcho Proca Proca cuya constucionada n crtos cass scube) 5 E pocedmeto de cec de oms po a costume Consise n a ceacn e noras ucas gnras a ravs d la ritación gnal d una trmnada conuca por los ntegranes d un deeminado gupo soca, soca, con la convccón convccón cada v v más acntuaa ue al conucta s oigaoria
77
JR L LI
sa u u ma d csicadad csicadad ambié disctbl- s d as admisb slamt s xs mis lga a la y si su ctid s samt gamari. my pcs cass xist a msó ga. Los roedimentos de reión de noms emetrs
or el ode etvo, l Sem Coe de Jsii, el Tibnl de lo Conenoso Adminstivo Cote eo y el Sremo Tn Mili. N s p a a srva ga d la maia psa qu sabc ar 1 8 d la ci l qu la y s rma a ss prdmts para su ppa gamtaci Pr ra pa, ad dirctamt a stit -xplca mpi tamtpv qu ss gas y pr pcdmit admisav qu qu cada cas crspda dic rglamas psals, aalmt s qui a msó gal abita a s ct Si mbag, la rgamac q a s avs pd ralars sl s admisb admisb matra matra prcsal cad qié qié a c c aa s máxim máxim rga rga jusdicial, y, atalm sá da a ls prcss q s amta su ppia isció d dd sa ctitcial la glamaó d cs aspcs d pcss ursccias gra l q irs a* ss us us pr ms ms galgal- ha ai aiad ad l P P juv) juv) Rsla u hc áclm cstatabl q cada ea más c a crac d rmas pcsas gamaias a ravés d acdadas dictadas p a Suprma rt d Jstica
7 oedimiento de ein de nns o el tbnl e interviene en el oeso N s iadms qu a y ls asis a msma rgla mta d ua ly rmita a la suc dl iba qu tvi u pcs, paa stabcr las gas idvduas y cas q rgrá s pcs cdms q a 8 d la stuci i a las rmas pcsas dvdas As sucd a md cuad s tuals apica ls arts 3 9 d cGP y, atuamt, ta vz q prcs prcs dtmiad dtmiad aú s dcrcialidad, va stabcd cm s db sgir s pcs.
DC PESA
2.8 redimien de eain de nrmas r las ares del roes nenis y r e ges de es vlnari Aú cando por traars d normas indvdas la eserva gal esa bcda po e at 18 d a Consción no alcaa a esa fete oal d omas pcsales mrto a o u dspon l ar 6 del C soamn sán vádas as noas así creadas cuando mdi remisión egaL Exst acualmee tal rmsión lga n alguos casos entre los q s dsaca pacular aqu no clsivamn allos los ue s pmi a las pats acorda la próroga de compncia toal de os ógaos is diccionals d Esado at 1 de la ly ), o acodar que e proceso s amtaá amtaá an an árbtro y eglar odo l procdmio procdmio cosp cospond ondie ie as 4 y sigs dl c.P.), o auel o e e s pmit a los gsores de n procso vounaro otorgar po s sola voad compeca a un órgao or mamen incompetente po aos teriorials art 14 n fn de la ley 17 en redacció agregada po l a. 376 de a ley 163)
3 Pedimiens que n sn uenes frmales de Dere Pesal rguay 3 El redien de reai de nmas generales edis de ls ribnaes sule adr al mismo como "jursprdnca obgatoa". Conste e el dicdo de una una rsolción rsolción judcal n c de n prcso prcso conco, q dvie oa jdca ue dspodrá, con caráce de precedee obgaoio (paa todos los poesos fros alizados an cual oo r una) cómo dbe procd en siuacoes smilas En nuso país e pocedimieo o s admido como fnte ormal de Drecho gnal y, y, por ano no lo s tampoco de Dco Dco Proc Procsa sall
reain n de nras nras .2. redimien de reai a ravés de ls riniis generales No se rata ppamnt d na fne formal d vaide sno an sólo u mo atomátco d intgra el Dereco basado, pcisamnt n ls normas e a s craro a través d las uns ormales admiidas
AAR ABA
.. E redimiet de reió e s deises de s siies siies pesies pesies dch prdmnt rmi 144 144 e ley 170 y l r 8.4 y 498.3 d d cG S emb y l mre de d ct ct li lid, d, ls ms sí red n ntern ectme D cs s l ee Civi
APTUO CUARO
La itegració oativa Pocesal
Bibigaa nacoa:
ARLAS José A "Deecho Pesl ocion prelmie e "Cuso de Decho Pesl del sito Uyo de Decho esl Facultad Facultad de Dr Dro o y Ciecs Ciecs Sociles Sociles Motevdeo Motevdeo pág. 2 VSCOVI Eque "Deecho sal Civil" de Moevdeo Moevdeo pás 8/ COUTUE dudo J sudio de Deho es Civil" I 2 ed Dl Bue As 8 pá /6 K Sev "L vigec de las nuevs omas y lo pocesos e táie" e Cuso el Código Geerl de eo" del stto Urgyo de eeho oce oce t. U. Motvi Motvido do 8 pág 2/ 2/ BAROS DE ANGS Dae l proso civil" de Moevdeo 8 págs. /. ACCAl Ovo "cideci de CG e el procso lbo" e ev Fcultd Fcultd de Dr Dro o y Cies Socles ño XXX XXX o - - Moevideo 0 0 pág págs. 80/8 80/8 VSCOV r rqu quee y otos otos Cdigo Gee Geell de rceo" rceo" Abco Abco Moevideo 2 gs 8/86 TAGO ie eccioes de eecho ocesal Civil" t FU Moevido págs ABAOU ABAOU Alejd "sudios "sudios del Códgo Geeal Geeal del oc oceso eso" " . . . 2 Moevideo pá 2/4
RIMR SIÓN ONO
1 Ls "lgus" o "víos" de Dereo En las págnas anteriores hemos taado de esablece qe nomas integran el Deho Procesal urugayo, individuazando al efeo todos los predimenos or os cales pueden er ceadas y esdando en cada caso donde bca as prcipaes disosciones creadas a ravés de cada no de ellos. Si embargo la desrpcón de las normas qe rgan e prceso no naza con l anásis de as qe an sido esablecdas dircamente o cada no de esos pcedimientos. n efeo, pr ompletr e horzoe oespodee es eesro eer tmbé presetes ls orms que resul de ese proeso de fomó uom que que deommos deom mos "egró trvés trvés de de l ogí o os prpos ge ge erles"¡ sí omo mé teer presete ese otro proedmeto uóomo es verdder uete ol e ese so l que se remte gus os ostuoles y leges y ue se deom "egr trvs de ls dots más rebds" (el qe en este úlmo caso y sn eico del adelano ya eeado en e caío aneo- ambn esdiaremos po ao aone ness didáctcas didáctcas conjnamente conjnamente con los rec señalados) aamos enonces de a dea de que a iegracin del Dereho en e caso de ntegracn o la anaogí anaogíaa y po po los los pnci pncios os geerales de de Dereco no en en camo a ntegracn cando se raa de la ntegacin a avs de las donas más cbidas) s u me smo de form utomát de os juríds Y deimos "aomtc"a or cano las normas resulanes del unconamento de ese mecanismo no rqien paa s creacin de a abo de ersona agna n efecto basa con qe se reenen las siacones qe lego vemos ara qe auomtcam auomtcamene ene sa sa a norma correspon correspondien diene e (o ca ca no sgca sgca e no no
EJNR EJNR
deba deba exstir exstir una actvdad actvdad de quien aplca aplca el Derech Derecho, o, a menudo muy complea complea para para descubri cuaes son sas nomas nacidas a tavés de eferdo mecansmo). Señalado lo aneor digamos digamos que aoa aoase se al estdo de la llamada llamada iega iega de Deeho mplia digi imediatamete la atei a las deomiadas lagas" o vaíos" vaíos" omativos C� etos etos útos émn habualmente se ace efe efecia cia a a apaee impo siildad de apcar e Deho Deho posvo vgente a supuesoconcto en azón de d e no exist existng ngun unaa noma que ndique cual cual en en se se cao cocro cocroel "debeser ser la conduca que debe segu segue e afrma afrma que e caso no esá coemplado e la ey" gn esa maea de ver las cosas ni los voucrados n de icar un pocso e Trbuna sabría como proceder en ese caso No obstane a doctna acualmente ms econocda (espciamene luego de os esudios de Hans KELSE) os die qe aes aguas o vaíos o exse E eto cuando una pesna se pgua si iene derecho de exgr a ota una conducta determnada el Deo siempre va a esponder a a negae; po cuano o ben ben existe existe na na norma norma especí especíca ca que demna demna obligación de actar e deemnado sentdo o bi exise exise -al meno- una noma gnéca que esable esablece ce que nadie ta a aa a\a \a conduca conduca que la e no mpone mpone enre enrenosots nosots esa esa lta lta norma norma obigadoa obigado a la stablecen expresamee el at 10 y tciamente el a 72 de a Constitcón) cualquie caso y según adviere el Deeho siempe da a soli pues toda conduca umana est eglada po el mismo, en tima nsancia a ravés de la noma que cosaga e cado prncpio genea
Si emago pse a que almene no exisran laguas o vacos en el Deecho positvo eso popo Deehoeee a ellos así además de hacerlo en las nomas que que dián lo seaaba en pare fial e ar 6 del Código de Organiación de los ribunaes Civies de acienda actuamente reproducido po el 5 de a ley dice e e a a 2 1 del GP) nuesto Deecho no lo seala que existen 15.750, o dic las aguas o vacos sino que explíciamene ndica la orma en que debean "colmar" ars 332 332 de a Constució 16 del Código Cvl 1 de CP y 16 Y 163 de nuevo nuevo P) P ) Ate esta lma consatación y tenendo presene que las agunas realmene no exsen se taa ahoa ahoa de daga a q spuestos se efiee efiee el osiee el legislado ado meioa se puede dei ue e oa gamatalmete impopa a las agas o vaos oatvos oatvos Para mejor compndero esua opotno que nos detgamos en as nociones de lagua ga y aga éia pues bao a deomacón de lagas o vaÍos as coespondetes disposciones de uesro Derco posvo auden o bien a las agnas ógcas o ben a las agunas técncas
DRCHO SA
Las "aguas gias
Si nos detenemos a considera ls guns ógcas adveemos que o a itada expesi se ae refeeia a tres posies sitaies que pueden pesenare are a l conser conser cu cull s s la rega que se ebe ebe plca pl ca pr eemn conduca a segur en un cso concreto.
a) La piea siuac se patea uado ua disposii disposi i pevé pevé deeiada deeiada rega e se apia apia a as eo, pues oprde ee su bito y, y, si si ea ea go, para u as aog y pese a eistir a isa "raio egs ota disposii, ue debe ser s espeífia ue auea, estabee ua rega distita y bien ese que tenemos esta última sposción (ue pese exsti mism
"tio legis rguló somente en fom exprea un caso nálogo peo no el ue nos oup) hbr n supuesto e uellos que se denoman aguns lógics y enonces existieno par a ley al lmd gun lógic, pr eemnr
cu conduct se tiene ue guir en el caso que nos panemos panemos y po p o o que mponen mponen los los s. 16 del Cógo Cl, 1 del CG, 162 y 13 de nuevo CP debe 1) derse e o l g esbecid en l diposión más gé y 11) tenerse presen que se h endo el ámbito de l rega estbleida en la disposcón ms especc que or tmbén compne al cso nogo no eguao expemene po e.
Í, con un cásico jempo, si se pante la pblidad de ingsr con u po un epuerto epuerto y ningun diposición especica se fi fiee ee a elo elo deberí deberí concuis ue tal ingreso es dmsible en v de 10 que spone g genel confome a l cul lo ue no está proibdo s pemido Peo s praeament otr noma gul espfcamnte el igso e perros as esciones e eocrri, eocrri, prhbiénolo po po cuano tales maes ponen peligo l sgid de máus y ponas ánde de reglción reglción más epecfia epecfia e n caso nálogo y eistendo en mb suputos a msma r ro o egi pa pa phbi a entra se se debe debe dr de do l plicón de la diposón diposón no especa ue pemi el ingeso ingeso de peros peros l l epueos n su ugar picr cso del aeopuerto l sm souón pis po ley que gul l enda de prrs las esciones e rrocaL
b) L segda sitai opredida e os asos de aguas gias, se preseta ado ua dispsii o espeífia pevé deeriada rga ue se apia apia a a aso oreto pes opede e e s bito bito y, paraeaee, paraeaee, eise priipio geera de Dereh (y oepto aazaos e e apítuo seto ue si se hbiera toado e uea aía deteriado ue para e aso et a dispsii fera diferete y enonce ee que l rgl no espefi estbec en l spción ue
gul genéricmente el co concreto conde (par ee caso especo un pincipo gener existiá mbién una e s ams guns ógics y e que existe a agna lóga por imponerlo os s 1 el Cógo
Cvl 1 de de CG o 162 del cP. paa eema ue condu tene que seguse
AJADR AJADRO O AA A A I I
en el caso panteado deeá 1) dearse de lado a gla esabeida en a diposicón más genéca, y 11 tenerse pesene que en su lugar tene que apcar la regla que se debeía habe dctado para e caso específco si se hubiea segudo lo que dspone aquel pincipo genea del Dereco. De sa manea y sguendo con e msmo ejemplo antes menonado, s se plantea a posibdad de gresa con un po a W aeopuero y nnguna dsposición espcífca se efee a elo, debera conclurse que a ingeo es admible en vtud de lo que dspone dspone a a noma genea genea con confor forme me a la al al o que no esá proibdo esá pemtdo Per Per si si paaelamene de Deho posivo s duce o deduce que exste un prinpo genera que estabece estabece que no puede puede ponerse innecesaramen en pego la vda y segurdad de as peronas pncpo que de aberse apicado abra dee mado que paa e aso espífo dctaa una ega dversa de la regla genea (en e eempo una ga que proba el ingeso de peros a los aeropuertos) debá deae de lado la ega mpuesta po la noa geneal y en su ugar aplar a regla que sguiendo el pncpo genea se debi aber dicado paa regua e caso espe íio del gso de peos a los aeopuetos eso es, una rgla onforme a la cua ta ngso sá pohibido)
Finalmene la tee sitaió sitaió e a a lga a las amadas lagas ógias se platea ad a dispsió espeía pev etemiada egla e se aplia a as et et pues mpede e s mit paalelaete se a fad ua pió dtiaia de ampi e seg la al e ese as espeí la ega deea se difeete Yen ese supuesto desde que a gla no spcífca esablecda en a disposicón que egua genécamente e caso concreo onade paa ese caso espeo una oón ón dotinara dotinara sobre sobre omo debería debería se -siempre en en ese caso espeífio a rega rega exstá tambn en e supueso na de las amadas lagunas ógias. , al ga que en as siuaones siuaone s ans aazadas aazadas desde que exse al a l aguna aguna lgica, por mponero os ars 16 de Cdigo Civl o 15 del C. o 6 de c de para detemna que conducta ene que segure en e aso plateado dee de jas de ado a ega esabecida en la dsposin más genéca, y 11) enerse pesente que en su uga tene que aplca a ga que se debea aber dcado paa e aso especco si se ubiera guido a opinión dotnaa de mayo reibo De allí que, contuando con e msmo eempo anes empeado, si planea la posibiidad de ingresa con un pero a un aeropuero y nnguna dsposin peica se efere a eo, debería concluir que al ngreso es admsibe en ud de 10 que dspone a norma general conforme a a ual o que no esá proibido esá penido Peo sí paaeamene exse una opnin docaa de mucho ecibo, que de aberse eguido abría dteminado que para el ca pefco se dcaa una rega dvera de a ega geneal en el eempo, una rega que poba el ingso de peros a os aeopuets deberá deae de lado la regla mpuesta po a noma genea y, su luga apica apica a rega rega que sguiendo a docna más recbida recbida se debó
DEEH SA
7
haber dictao paa gular el caso específco e ingso e eros a os aeoueos (esto es e deberá aplicar ua ega coforme a a cual a ingeso está ohbo).
En cncluión L un lóic n exien relene c le tra ádose soamete de ceras siuacoes (en uestro Deecho es) que descbe la ey y e as as cuales cuales debe debe rescdirse de la alicacó, alicacó, en u caso coceo e a regla que suge de na isposció o esecífica que lo comprende para aca a mimo a rga estabeca por una soicón que regua más esecamete caso anáogo o aplicar a mismo a rega que ebería haberse ictao ara el caso especco s se ub ubier ieraa guid guido o determiado determiado inco geeral geeral el Dereco Dereco o o fiamee acar al msmo a egla que debeía habese ctado para e caso escífico s se hubea segudo la oinó dociara e mayo cibo Habeno aribao a u conceo de aguas lógcas y comprndo como es que que funcoa se mcansmo e geeació e ormas que se eomia "egacó pr precir i e i e en í un ene r r del e e rco qued dví pr erec din de l nlizd en e cpíul nerir y a esuesta es negatva e agú caso y ostva e otro (y o esto tmo es
que, recsamete a formacón e las opnoes docnaas fe aazaa como ua uete auóoma e e ecié cao capíto ateo) E efeco, s se resta aencó se cocluá que la noma que uta e fu cionamieno de u mecaismo de negración a ravés de la aaoga o de os picio geeales no encuentra su uete e ee mecaismo so en e roedieno de creacó de las omas omas aáogas aáogas cuya soucón se exene exene (nomas (nomas que ueden ser ser costtuconaes legales regametarias etc) o e su caso en e pocedimeo de ceacó de as omas (constuconals (constuconals legaes gametaas ec) ec ) e as as que que se nducen o deucen los pcpios geeales de eeco En e d upue e debe bucr l fuene fr de nr en quell uene de dnde ure l lción que e exiende p ní en quell uene de dnde ren l nr de l que e nducen dedcen l incipi enerle cuy lución e aqueas ormas ya ya se esá creado -automácamete- as plic es que al rea aqueas normas que gen por egacón sn perucio e la dculad con a que efaá paa ndvduaaras quen quere acar e Deeco Procesal; dcua que es obvamete obvamete mucho mucho mayor mayor que cuado cuado a ene ene esabe esabece ce expesamene a noma) noma)
Din e el upue en que l nr reuln de l pinine dcrnr. En En ee c l fuene de l n n e eene un pediien pediien uón uón (a fuee a a cual se ha remido nomas caas po otras fuetes): es pcsa mene, e procemeto a través e cual se eaboa as coclusoes e as ocas más ecbas y que ya aaiamos como a en e calo aneror De lí qe ed fir firr re e que a ntegacó o es en e caso de negracó po anaogía anaogía o a ravés de os p pp pios ios geerales e deeco, deeco, ua ua ete ora e e creaió de omas jucas distia e las antes anaiadas y que, e cambo sí lo es cuado se raa e la llamada gración a tav de as dtas más ecibas
AJADRO AJADRO ABA O O
3 Las "lagunas técncas E cuao a as amadas "lagnas écicas puee señalarse que co ta ex pesión se hace referenca, igua que sucede en e caso de las agunas lógcas a tres posbes suacones que que pueden planeas planeasee al cosrar u gla s db aplcar paa dtminar a coucta a segur u caso concreto.
a La pmera stuacón se plantea cuando una dsposcón (por tatarse de una norma "marco prevé prevé como egtimas, egtimas, paa paa un caso concrto, un númeo nde n de-como cuando, cuando, a modo modo de ejempo potéco potéco,, una noma noma esfndo de conducas como tablece que deben notfcarse las esoucones udcales en un proceso cvl sn ndca como es que deben reazase tales notficacones), y, sn embago, para un caso análogo y pese a exsir la msma "rao egis, ota dsposcón ndca que sóoes sóo es válda una de tales conduas (po eempo, tambén hpoétcamente, que a notifcacón de las resolucones judcales en un proceso de dvorco debe razase solamente po elegrama coaconado) y noncs, eistedo al llamada laguna tcnica po impono lo a 3 Costitucó ó (u óo s a s s tpo tpo de lagnas lagnas va va dec as éca écas) s) o 6 la Costituc l Cógo Civi o lcG o 6 uvo uvo , paa paa ema ema cua cua couc couca a se ebe segu e e caso ue nos panteams debeá eerse psene que ámbo a ga sabcia l sgua disposicón se a esendo e oa auomáica asa compede ambé al cas aáogo o guado pamnt lla Así s s panta a psibilidad d ingesar co u per a un aepuero y soam i na dposció u amie a ngeso s oa acaacó deberá concus u s amsbl geso d un pe ano co bozal como sin el Per s paalam oa dspoción gula l ngo po a as sacos d ca autoiándoo autoiándoo soamene si lva lva boa es dcr dcr gula gula un caso análogo análogo po cuano sno estría peigro para a segudad as máuas y poas ao lgs apcabl ambin al supuso os aoputos se dbeá aplcar a caso de os aoputos ga pvsta ara el ges de peos a las sacones de erocarril so es sólo s admiiá e ene toas as posbades prevstas e a primera disposicón a ua e elas: a etada de pero con boza Si s psta ancó se advertrá que que e ato n e caso e as agunas ógcas la ntegracó conduc a dja apica la soucón pvisa la disposicón más gica paa apica ua disinta pevista paa n caso análogo po una dspsició más spcica en el caso de as agunas écncas la ntegacón no conduce a dejar de lado todas as solucones prevsas en la dsposcón que egula el caso concreto sno a deja de ado algunas de taes solucoes para acepar de ente elas solamene a la pevsta pevsta en en a noma que regula e e caso caso anáogo b} La segunda stuacón se pane cuando una dsposcón dsposcón maco prevé como como egtimas, paa un caso concro, número ndendo de conduas y, paraleamene, este un prncpo prncpo geneal de de Deecho que s hubea mado en cuena haba detemnado que de enre todas esas conductas posbes solamente alguna era admsble
DH CSA
Entons dsd qu a rga stabida n a disposión u rgua aso ontrad ppo gnra a admiti omo váidas a s númo ndfnido d onduas xsá ambén auí una d as amadas agunas énas
dsd u xis a aguna énia por imponro os arts 332 d a onstituón, o 6 d ódigo iv o 5 d CG o 16.2 d nuvo C paa dtrmiar qu ondua n qu sguis n aso panado dbá nrs prsnt u hay qu ap ap a a a a g g u u s s dba dba habr diado diado s ua ua sguido o u dspon au prpo gnra d Drho Siguindo aora on jmpo rin popuso, si s pana a posbidad d igrsar on un prro a un apuro y soamnt st ua dsposión u admit ta gso sin ora aaaión, dbrá onurs u s admisib ngrso d un pro ano on boza omo si ro s paraamn xs un pripio gna qu stab qu no pud ponrs nsariamnt n pgro a vda y sguridad d as psonas, prnpio u d habs apiado abra dmado qu paa aso spfio s diaa una ga admitindo soamn grso d prrs prrs on boa, boa, dbrá apars apars a a supuso supuso d ingso ingso d prs prs a os aoputo aoputoss a norma u u tnda u has has diado diado d habrs nido n n unta ado ado pripio gna sto s, óo s admrá ingso d pros on boza
la teeraó qe da gar a la llaada lagua lagua téa téa Por último la e platea uado a dpo maro pevé omo legma paa ao o reto u úmero defdo de oda y paraleamete exte ua op dotraa de ao reo egú la ual de ere ea odta oble olamete aga debea s s admida us in, ambién n s supusto, dsd u a rga sabida n a dsposión mao u gua aso onadi l opnón donaia d mayo io a admitir omo vádas a s númr ndindo d ondus, xistirá también a d as amadas agunas ténias y a igua u n as siuaons ants anaiadas a istir ta amada aguna
éna, po mponro os ar 332 d a onsón, o 16 d ódgo iv o 1 d d CG o 16. d nuvo c para dtmina ua ondua s n qu gur n aso aso u nos pantamos, pantamos, dbá tnrs tnrs psnt psnt qu ay qu api apia a a a ga qu s dbra habr ditado s s ubira sgido a opnión doinaa d mayo ro s por o qu ontinuando ontinuando smp smp on jmpo jmpo popuso popuso s s pnta a posbiidad d ingrsa on un prro n un aroputo y soamnt xst una disposiión qu admi tl tl ngrso sin ota aaraón, dbá onus qu s admisi ingso d un pro tano on oa omo sin ro s paraamnt xistia una opión dotaia mayotara u idaa qu l norma dbía hab aptado omo vádo ngrso d pros soamnt si vaban boza drá apia a supuso d igso d pos a os aropuros a norma u tndra qu habrs diado d ha tndo n unta sa opión dotnara d mayor ibo so s, soamn s admitiá igso d prros on boza
ALEJADR ABA IU
defnitva, as lgs técncas tpoo exsten ealmete omo tales ratáds samt d ras sas ( s Dh rs) q dsb a y y las as d d djar djar d ad, ad, para as ,, a a g ga a más más ampla q sa a dspsó mar, apad ta sps la gla más rsra salda p a dspsó q ga as aág, la rgla más rstra dría hars dad s s ra sgd drmad pp gra d D, la rga más esa q dba ars dad s s ha sgd a pó daa d may r.
GNDA SCCIÓN AS RGLAS POSTVAS GAYAS Q RGLAN A NTGACÓN NORMATVA POCESA Idvidlzc de das nomas
Exdd stta sttam m l bj bj d a Ca Psa Psall dd dds s amp má prp d la Tía Gral dl D hms sdad pd mt ls t d tgaó maa, agas ógas y agas éas este al especo especo l Dc Pcs uuguayo Vms oa que gs este Orgarame la ga sb tgraó dl r Psa a la dl at dl Cdg Cv ps s tda lla s aplaba a td l Drh pst sa Pa Aql á tdd s rató xpsamt l at 84 del P.. sa ad 878 la amaó d q xs as sas alas m a ís lagas tamb se aó, 1933 pr la pa pa a a dl a 6 dl Códg d Ogazaó d s rals Cs y d Hada).
9 (a ma pslmt adtda), l at M dsps 9 del pime PP. trdj para s sr dl D Psa q rga las spaldads dl ps pa a mdaó q g aazarms
l l l ey ey y GP. Pstm s ats (pe l saga saga rgm rgm ga para para a a tegaó tegaó dl Dre sal; pded adaa ta ls ts ars se s da q xst "aís l t t d lls admás s sñaa -ptiamt- ád s para s Dh Psa als as s prsa y óm s q a m asm d tgaó Fam, a el uevo rera tx d ar dl dl rs prs prs st st ma ma a spa spada dad d q, rsp aú ad dbá tam rs
CO OSA OSA
a la itegació nomatva e el campo pesal peal, esablece a parte fnal de at 163 de dh uev ódg A esas dsposcioes vgentes tiee que añadre el at. 332 de la nuó
2 Dves edments de tegaó eaes ente ls sms. ¿Cuáles son los proedimentos (mecasmos) de negaó de ues Dee33 de la Costitución, de CG y cho Procesal, de acuedo a os vgees as 33 6 del nuevo C? Pues, para a itegació de aguas tnas esultates de dposcoes constconaes, en virtud de o que dspoe el arto 33 de la Constiucó rán proc dmeos de egado admsbes todos os meconados pecedenemete al esu da las lamadas aguas écncas e geera: el proedmento de creacón de omas a ravs de a exensó de la reglas cotidas normas aálogas o a través de a aplcac de os pnipo geeraes del Decho, o por medio de la aplicacó de as cocusones de la dtra ms ecida sob cómo debería se la oma en cuestió E gual solucó e mpoe, merced a lo ue estalece os as 5 del y 62 del nuevo C paa a negacó en supuesos de agunas tnicas y (e ese ago jeáquco ami para a itegració e supuesos de aguas lógcas resutaes de nomas de jeaua ega o ieo ¿xiste algua deena ene la egulaó eseía de la nava esa y la egulaó genea genea de de a tegaón matva matva tenda e el at 16 del ódg vl? Pues s a dercia cosste e que e at aa e a 16 1 6 del ódg vl exse u de de laó aa a geeaó de mas negaón ode de peacón ue excuye el cuo a os pripos geeaes de Deeco y a as doctrnas ms cbdas cuando la orma ya suge de la extesió de a solución pevista e ua dsposción ue egua maea aáoga (e art 6 sóo eama el recurso a os prncpos y dotrna "si todava subsstee l duda, en camo, aa ls arts 15 del P y 16 del uev P.P a ma esutae de la negaó seá de ee las que ueda e uaquea de ls es meansms señalads s uea deetes l ual es atualmene male e mse la que mej sule la equdad (a ella eee la exesó ateddas las ns tanasdel tanas del as) as) s que exsa nuna ua eva eva elaón elaón de la ma ma eulate eulate de un means se las ue udean sulta de ls ts. Po oa parte, cuando e traa de a iegració de ormas que egula el peso peal. cofome lo estabece a pate fal de at 63 de uevo exse ta deea co e rgme geeral de Códgo Civl (y ami co el égime geea del G) E efeco, según dicho artícuo queda excuida a ceaió de oas a travs dea de a negració negració por analo analoía ía e lo casos en ue dchas dchas nomas nomas as adas adas restina
AJADR AAL OLIU
la libertad y demás derechos del imputad o imte e ejeccio de sus falades" (de ss deechs subevo presales).
3. Aniss paia e a neaón a aés e a aagía Es aualmete mpsbe presea tds los eemps de dispscies presales cuyas egas -meed a los measms de tegai que esabece ls 33 de la Csuc, del ars 33 del epy 6 de uev - se extiede a spests alogos espícamee oemplados e as mismas S embag, esltas straiv dar, co el eemp de a ahesón a es e asain, omo es qe a ma poesal se geea a avs de ese pedmie pr esr e ee caso de aqellas llamadas ans ógas) La ades a eur de casa es e sí rcrso otra ua setecia de seguda stacia que pacamee agravia al mpgae; a pacuadad de que se ierpus p este úimo e e plazo que ialmete teía paa acer, s e uev pla que s le tga m seueca de qe su apar iepuso e eur de asa ca la misma seca (seteca qe agava a esa cotrapae tamb s parcalmee. Como a adhes a a casaci n se enena epsamee pesa e el CP, apcado a dspsc geica que esabece la imea de las setecias 28 de .G, debera deseuda deseuda istaca salvo cuado e auiza a rrirlas art 28de colrse que este eurso de ades o s admsible mper, e el C y por mas ms espeíicas que esa orma gerica iada, se eera reglada a adhesi respe a or res: e reus de ape� la (a. 253
sgú se obseva, e spesto de ua seecia e sega insana qe agravia parcialmee a as dos pates y qe so es rrida amete pr a de ellas, esua a odas uces aáog a supues de ua secia e pmea nsaia sl es rerida rerida ialmete ialmete que agavia ambi paramet a as dos paes y que sl p ua de elas y be, esad esadglado e segd supust po ua oma ms spcfa que gladoe que e pme, parece pble que la ga que e eabee e la dispsii especia (ad sibldad de a adhs a a apeaci s eieda po ieg iegaci aci a prmer prmer supues oas palabas, pacea que se ha geead e el cas ua de as demadas aguas cas i embago, para que s de u as de os qe mppamee se deoma lagas lgicas, es suee co la aaoga de os spuesos coiderads s prs prs que, además, la "rai "rai legs que llev a admtr la ades a la apelai apelai p p a regla ms especfia, esa tambi para lleva a admiir la ades al reuro de asac e e supe sl glad egaivamee pr a ga ms gera aiad etces la "ra egs que llev a egisado a admitr la adhe apea se dscubre que ta "rai legs legs csste csste e la eesidad de evia a a la apea
ERO RESAL
mpugncón or un gvo de po ed po ejemplo, se loga un coea pgo d ovcitos esos en uga e sociada conden conden a pago mil pesos) agavo agavo e q a parte no eciía pr no continuar continuar con con tos tos ls mosti mostis s y cosos cosos qe origina origina e e procso, procso, peo smpe u ui seg qu qu podá luego pnteo en el cso e u, por mpugn el flo l ot pare e toas mers se eber eberáá cont contuar uar e peso y como s "io "io gs" xist xist tno a dmr dmr la hsión hsión l apcó
cpt or ua nom espec como ara am la adesón l casacó no cepa or un orma más genérc) debea luise ue existe ua lagua ógia y etes tavés tavés del del eais de iegaió ativa debeá debeá taié el cG) no comren la són són ise ue gl más genéc rt. 25 el la cascón y I) ue, e su ugar, asón a cascón se ncn eguaa or ua orma uo e este mecaismo automátco e ingcón por l anlog ue edá e msmo contedo que que que más especcamente y or na ao legs ue mbén le es aplcble, regula el cso náogo. E eitva existe una lgun lógic y a tvés de la integación omai or anoga es entonces amisble esó a l casción
s de ce nota ue la aliaió de ess eaiss autátis de de ie ie-gaió latea seas diitades y due a ua ieta iseguidad judia ps en ocasos ocasos una rona concluy concluy u l nom nom n cusón cusón grado y ot sostn algo diro Elo Elo es fácmene fácmene comprobabl comprobable e el miso cso del mlo put; u ss tcon d bes d apelcoes y e la Suprema Coe de de con as Jusa, Jusa, gn d ms ms an ue xse esa oma generad o tegcón avés de analog eso qu la adhó l ción misibl) y n cbo os tibe y a uprem uprem Cot d i hn ntnddo, e g g opoun, lo no s í Y lo tto qe l esón l casció no es admsbe Corspond s cor u e ateia oesal eal está eida la eaió eaió de as itegaió a avés de la aalga ad esas as estije la ibead y deás deehs del iutad liita el ejeii de sus autades rhos subjtos poss): t 163 ne e nuevo c.p
4. Aálisis atiula de la itegaó a tavés de ls is is geeales Dado ue o orenameo l xposcón l conco numcón y ná lss d os pincos gns srán considros en e caplo sexo e esa segd p p l obr obr sos reseco resecoss nos remmos a o o ue all all se xpes xpes Suoneno etonces s conocmno amos como s u lug l ntegrcón nomva a ravés e los msmos Pr o y ttulo e eemo podemos tomar as de a ueba ue uede e aqela ate ta la qe se ha dsest ua edida autea
4
ALJANDRO ALJANDRO AA AA
Si anazmos anazmos la rgula rgulacó có de pedi pediiet ieto o para e e dado dado e meas meas cau ars ars cot coteia eia en los los artícos 3 3 y sguen sguen delC veemos veemosque que ales meas meas cauteares eberá se soicadas por a de las pates que aemás tenrá qe po poer, juto a s emada cena, a pueba de a exseca de agunos pr supues qe la ey exige acria para que se aga lga a ella (el "bons fumus iuis", es ec la pobabda e que se cte a senenca cuya evetua ejcó ora se qer garazar co a medida, el "peicuum n mora", que impica la exsenca de a poailad e qe tal eecución orada se uste s o se aopa a medda catela, ec) De icha demada icienal y e ligecameo e las puebas para acr diar a exiseca de pesupuests o se ebe ar coocmieto a la ora pare, p así lo dspoe el ar 3 C No obstate, a vez ea eeciva a meida ado e emago e be, commca commcaa a la proibón proibón de ausna e ell cautla(ta cautla (taado pas, istlada la itervecó paa reoger mdos probao, et se ee ar conim conimint into o a la oa pare que que podá mpua med-olici ndo que quese se revou revouee med-olicindo la misma- a tavés tavés de ecrso ecrsoss de reposicó y apelacón a 33 el Aora Aora ben, de acerdo a lo que esta estabec bece e el at 3 el e lC.P al nepoe nepoe spectoe e eacón a curso e reposcó) e reurso e apelacó (aa se ndica a specto peden popoer popoer soamete soamete agunas mitadmas mitadmas prueas prueas égase pesene que se peden a úca ipóess probatora ampia reie reieee a los "echos nuevos" y e e caso, no se rata propiamene e "heco uevs"). En vt de ello e rcrte soamete heoss- basános n a cca a pdía nar s mpgaó en rlacó a ls heo os medos de pueba e la pate conraa, pe si pde popone a s ve medios de prueba por por ejemplo, o pda pda acrea co docme docme nteoes que o exse el "bos mus iis"; ni poda acreditr esmonialmete que es ua pesona sovete y que enoces o exste "percuum n moa"; e). Es enoces que se avere que si e legisao huea eguido el pncpo geera de igada que nalrmos en el capílo sexo tería que habe esta cas de iterposción e eursos e repsción y ape lco lco que, e ese ese especo especocas lacó, lacó, e impugate dee dee aa eer eer la más ampla ampla poibida poibida e propone propone cualqe ase e prebas (como la tuvo el solitne de a meda Exste etoces all lo qe el legsaor llama ua "agua" y que a doctna caiica como "lg lgca"
es pottca agua geera automáticamete la ueva orma qe seá a qe qe eera aerse dctao expcamee para el caso especco s se hiera es petao el picpo genea de gualad sa oma -generada automácamete en vud de lo que ispone el a. de C aitrá al rer de rerre rete te de a a medida cautear a propo propoer er e el e l momeo momeo de reurir, cualquier meo patorio los coceps expuetos u supa 2): E cocusión y eedo rcodarse los 1 exste ua sposció o especamene estalca paa el caso concreto pro
DH A
95
que lo compnde en su ámbio (ar 3 CG ue impde casi absoluamene poponer puebas a mpuar una seneca); esa dsposción contadice la gla ue s s hubiea speado el pncipo general de guadad debeía habese dictado en e caso especfico de la impugnacón de una snenca nerutora ue dspone a medida cauear II) esa stación es pecsamente una de auelas a as ue el egislador aude cuando eere a as "agunas IV deberá por ano dejarse de ado a dsposción no especIca y apca en su ugar la rega ue debeía habe dctado expcitamene si e legsador ubiea tendo pesente e prncpio geneal de igualdad (de donde e impugnante de una sentenca ue dspone una meda cauea podá ace uso de a más ampa inciatva probatoia, sin limtacón aguna). Puede señalae que en e caso de eemplo popuesto esta solucón -aque generamente s undaa expctame expctamente nte como se se a eco prece preceent enteme emente nte- es acepada po la páctcamene unánime urispudencia
aó a tavés 5 Aái paica d a i d a doias á ibidas Las doctinas más ibidas consuye una expresión oigal de nuestro Deco ostivo ue alude a aueas opniones de os esudosos de Deecho -yen nuesto nuesto caso de quens estdian estdian el Derec Dereco o ocesaocesa- sobe sobe cmo cmo debería debería ser las normas udcas Advase (una vez más pues elo ya a sido comenado u supa capítuo teceo segunda sección .4, ue la reenca esá drigda a as opios d a doa doa aa aa d oo oo d daa s s Do Do y o a a oios a aaa d como ebe ipta Do q ya eise Se tata en eecto de las opinones sob las normas ue el Dereco debera estableer y no acerca de cuales son as noas que ya están estabecdas (es dec no se traa de opnones acerca de como deben inerpearse" las dsposicones existenes) opnions as últmas que no ten nngna uerza ega pevsa (sn perjuicio perjuicio de ue en a prácca esas opniones enga un enome peso uando s aa de eptar el Deeco Deeco vigente) desde ue cuando se esá iepando iepando e De Deho ho (descubr e sgnicado de las normas paa cual tene que exs acuedo en ue esas esas normas ya exsten) exsten) a ley nada dspone dspone espe<o espe<o a a uera uera vcuane vcuane de estas opiones de la doctrina ue con anterioridad a esudiado su sgniicación eeto ma podría deirs ue existe n vaco legal cuando a doctna opna que ay una disposicón que debe inerase en deemiado sentdo y que ya esá guando el caso (y po o anto ue en ese caso no ay vaco)
33 de la Consiución de De al ue la eernia de os ar 33 de C y 62 del nuevo C s encuen digida a lasopinones las opinones de a doca sob cómo debera ser una noma (noma que obviamene no es" no exste todavía Confome s expusiera ut supra captlo tece segunda sección 4. si ben las drnas más recbdas se intoducen en nuesto Deeco a tavés de los
96
AJAND AAL OLIU
amados mecanismos de "tegación del Deecho ells ss so u ete del Deeh en cuanto, a derencia de o qe scede cando se tata de la egación noativa a tavés de a analogía o de os pciios geneales del Deecho (casos en os qe a fuente de l noa se encenra en detva en na solcón e ya ue esabecida a avés del ocedmeno de ceación de normas constitcionaes e gales gales ec.) ec.) ahora ahora ns enconramos enconramos con e l soucón que estas dtas ponen es neva y disa de a e ya e haba estaecdo estaecdo en oras dsosicones ya dictadas, dictadas, eono eonoiénd iéndose ose comoogen ogen de esa neva solucón solucón no a os rocedmi rocedmientos entos de ceacón del cuerpo noavo ya exsente so a n proedimiento de ceación de normas autónomo: el rocedimi rocedimiento ento a cargo de os eseciasas de estdio y eposción de as concusiones soe cómo deberí se e Deecho Pcesa S intentamos eponer n ejemo de na noma e se aya estaecdo a avs avs de este este mecanismo de inegracón inegracón con tda a discilida discilidad d e e a exsenca exsenca de as normas ceadas por esos mecansmos enciera odemos acdir a supuest de vo téo ptedo e ut ó se debe poeso de tepetó petó de l ey y e como veemos en el calo sguente al analzar a nter petacón de as dsosiciones procesaes condce a na norma -creada po intega integació ción n a tavs de as as docrnas más má s eci eciida idass- qe estae estaee e e e ara a ra elo e lo dee acudrse a todos os medios de nerpretación osiles. ede agegarse qe ta nma ane su exstena no s enuente sieme undada en la foa e se ha dicado es generamente aceada por la uris prdencia Oto eempo en este segundo caso de ter otv p l dtr e u supuest de vcío ló en qe a s especo dee recordare e se en cera cesonada a admsilidad conscional de os mecanismos de egracón a tav de a docrina en caso de vacíos ógcs: spra capíuo ecero segnda seccón 24, se pte e eló pueb de ese equs de dsbldd de l tos pesles ue se de "pdd proes" Dca capacdad cesal aa realia os acos cyos eectos se atyen a as ares o gestor gestores es consse consse en una una aptitd qe dee en ener er no ya e sujeo a e e se le aruyen os efecos efecos de n acto acto proesa sino al seto e eectivamente 10 eaza (aptitd qe en nest Deecho cesal genricamente se iene cando el seo e reaza e acto a culido 8 años de edad y no ha sido declaado ncaaz y dee s conoada de ocio or e tina en asón de a reaizacn de cada acto procesa (vase por eemo at 33 in e de cG) Eo Eo spondría en vird de le le estaece estaece e ar 137 fine del G que la caacdad ocesa qe a menos imlícamente invoca en eaiza n acto ariu ariule le a una pae o geso dee se acreditada en cada caso po esa misma e sona Sn embago de ser as cada vez qe se eaza un acto (y se eaian a veces decenas de es haía que demosrar no sóo la mayoía de edad so amin a asenca de de delaacón delaacón de incaacidad o e e ieg iegal aleme emente nte conducira a un toa entoreimento del desarolo del poceso
ERECO ROCSA ROCSA
7
Fee a esta útima stata la dtra etiede que dee aerse esta· leid ua pesui pesui reatva reatva de ue uie ealia e a tiee tiee apaidad apaidad pesa; pesi que aera fee a l demstai de ue a tiee pe ue haía eesaria su s u aeditai ial, deied parse sae saete te si ueg se plaeara plaeara expreamete que la ea aee de ela y e la exstea exstea de ess pies drarias que qu e estaee estaee ue para el
as espe deeía eg e art 137 fie de G, si ua a espeal que esaleiera tal pesu smple detea ue a esta ua agua lga y pr a ue e el as espe dee eg a ma ue segú a pó de a dta deera aere dad para ee as Cae diar ue la exsea de esta ma y a igual que e e eempl aerir sempre fudada e el raame expue (per s que se ppga rr- es tam aeptada aeptada e la práa p a juspudea. juspudea.
AJAD AA OIU
RSM ULO O teg omtv poces PRMR N
La laga o vaÍo dl Dho Aún cuando la doctna más ecbida idica que las "lagunas" o "vacíos" de Derecho esictamene no exsten, desde a eos se eferen vaas Costtu tució ción n 332 de la Cost diposicionesde diposiciones de nuesr ereco postvo (como ls a. 332 16 del Códgo Civil 6 de la ey 5750, 5 Y 25.1 de G y 162 de nuevo debemos ndagar a e spestos se dirigen el consiyene y el foma gamatcamene gamatcamene mppia legisador cando se puede decr ue en foma mencona aes agunas o vacíos normativos La lagna óga.
Las agnas ógicas no exsen realmene como aes atndose soamente de cetas sacones es en nuesto Decho) qe describe a ey y en las las cales debe prscid prscidir ir de la apicación, en n caso conct concto, o, de la egla ue sge de na dpoición no espcífca qe o compnde paa apica al mismo la egla esaida po ua dsposicón qe regula ms específcamente n caso análogo o la rga qe debeía aberse dcado paa el caso especico s se ubea segdo determado princpio genea del echo o la ga ue debeía aese dcado paa el caso especco si se ubiea seguido a opnión dciaa de mayor ibo 3 La lagna ta".
lag lag téas tampo exisen lamene como tales aándo soamente soamente de cieras suaciones suaciones es es en nesto Derecho ue descrbe la ley y as cuaes de dejase de lado, paa caso conco a ega más ampa que esabece a dspscn "ma" paa apica al msmo a egla más stctva establecda po una dspscn e rega n caso análogo o a ega más scva qe deea hase dcado si s hubera gido deteminado picipio genea de Dereco o, po mo a regla ms esticva e debea abese dcado s bea segudo la opón daia de mayo cibo
ERC RCESAL
R R R R ORMTI RO
1 Indvidlizcó d dica noma S de r. 332 332 de l Cnitucón, 15 del G y 16.2 Y 6.3, n fie, del nev P Dvo ocdt d ingació
lacin lacin lo mo mo P iegcón de lgun écnc reutne de dpcne cntcine (ól et c de gn fiee e 332 332 de Cntitución l l prcedimen crrepndiente eán td l mencind prceden temene temene etud etud lgn lgn écnic écnic en en gener: e pcedimen de cción cción de nm tvé de exenón de gl cnend en dpicne ue reguln itucine nág, trvé de pliccón de prncipi gene de Dech pr med de pccón de cncine de l dcrn má rcibid br cm deber er l nm en ceón Pr ntegción de gn técnc y, en ee c tmbén l gu lógc retne retne de nm de jerqu leg iferr iferr,, cnfme r 5 del GP. y 162 de nuev deber ete d l prcedment ndicd dr repecivmene, l lgun écnc y lgn lógc. deeci ene egución epecífic de l nrmiv pce y l egulción genel de iegrción iegrción nmiv nmiv cnenid cnenid en e 6de Cóg 6 de Cóg Cv e encuenr en e, p l t 15 del .G.P y 162 del nuev .PP l l nrm eltne de l negrcón er, de entre entre que pedn ppne clclie de l e mecnim eñld ( fuern difeene l cul e mprbble pe n impibe e mer cnue eudd n e, deenci de e eblece el rtcu rtcu del de l Códg Cvl Cvl nte nte cid ex ex prevmente prevmente peción de nm tnte de un mecnim br ue pudern e utr de Ademá cncetm cncetmene ene en mteri prcel pnl, el el rt. rt. 63 del nev P eblece en pe n e encuen excud l cecón de nm p ntegcón trvé de l nlg, e n rejen l betd y
10
AA AA
deá deeco l utado o a liita e ejecicio d u acuta d u rco uetivo roca . Anl is tic de l integción vés de l lg
U eo e oa caa o itgaci a tav e a aaogía l uueo de ua agua lgca lo couye e cao e aqula rgla u ite a qui o recuri ai a rcuro de caac. E cuao a la ntgaci oatia o aoga ebe teee la rtrcc aecida o la ar ial at 63 l uevo c.P
4 Anlisis ptiul de l tegcin tvés e ls iciis genees lo de oa ceaa or egra a rav de o ricio geeale l uuto ab e ua lagna ga lo cotituye e cao e aua aua ga ga que aiita a ecu ecu t t d ua ua dida dida cauelar cauelar a o oo oe e e e oeo oula u iugnac cualquier dio obatorio iac algua
e tegc tegcó ó 5 Aálisis til e tvés de ls dctins s ecibids U jlo de oa creada o igrac a tav e a oina á ciida e e uueo tai una agua gca o cotuye el cao aula regla que etabece a ruci ava o e de que qui aiza u acto rocea ti caacida roceal ara eo
ATUL QUI
a itepetació del Deecho Pocesa
Bblogaía naonal: ALAS, Js A, "Deeh Prces ces prlimis" e "Curs de Presl" de nsitt U Uy y de Derech Derech Prce Prcel, l, t 1, Deh Presl" Fcud de Deeh y Ciencis Scies, Mevide, 74 pág. 52 VSCOVI, nqe "erec Prce Prce Cv", 1 1 de Mntevide, pás 6/8. CTRE, u , "Ierpecó de l ey prc" e "sudis de Deeh Deeh Pcesl Pcesl Civ" Civ",, Deplm, ues Aes, 2. . 8 pág / G DAT DAT,, Adlf, "tepe "tepecón cón de ey prcsl" prcsl" e "sud "sudis is del versdd d td, Mtevd Mtevd 18 págs 8/83 Pres Iicició", t versd MARNS, Diel Hg, métds de tepetcó de l ey", ev de Admstcó úlic ruguy, ñ 2 n 3 8 págs 31/3 ( e "Cstció "Cstció y dmnisción" Mtevide, 3 pás 3/78) KL, Sev, " vec de s nevs s y s press e áite" e "Cus sre e Cód ener del Prces" Prces" de Insti Insti gy de ee e e Pes, Pes, , Mntevd Mntevd, , 18 pág 3I 3I ARIOS D ANGS, Dte " pes cv", pme vúme, Ide, Mevide, 18 págs 32/33 y sed vme, Ide, Mtvid, 0 pág 6/1 ACCIAI, Ocvi "Ierptcó e integció de pces" e prce r r", ", ev cud cud de Deech y "Icidec de en e prce Ciecis ces, XXX ° 3- Mevid, 1 pá 18/18 VSC VSCOV OVI, I, iue y trs "Códg eer eer de de e", e", t 1, Ac, Ac, Mntevid, 2 págs 23/283 ARIO, re, "ccin de ereh Prces Cvl", , Mtevde, 4 pág SO/1 AA AA U, Aejdr, Aejdr, "tepció de s rms pcesles" pcesles" e "sds de Códg eel de Pces", 1 2 ed, , Mevide, 1 págs /8 IF me, "ustci, "ustci, rzó, ri ridd dd", ", ev ev de de e er r Pesl Pesl / 6 pág /1
RMRA SCÓ ONCEO Idagadas ya que nomas itegran el Derecho rocesl guayo, e la tara de estabee cómo se deb ace para dtma que coduc dee eguie e cada suuesto suuesto de eho lconado lconado cn proo jusdccoal (es dcir cuál de esas noas se debe aica en caso concrto) cosonde que hoa os abouem al esdo de ómo dee alzarse tra area preva a deteac Nos eerimos a áliss narse esas dspscion ue ems de cómo es ue deben narseesas ems ubiado ubiado or or emedo de esdio de as enes (y también a avés de la tgracón nomaiva e a ierpeacó de cada disosicó esultaá esultaá co peis peisóó- cua es el suueso de heco ue a misma egula y y además cuá es exactamene la conducta supueso la la nOfma mpoe ue debe seguire. que que ante a supueso y bie al comnza comnza este este esd esdo o debeem debeem ener snte snte que coorme una
opnó vugar sutara ecesaio errtar na dissición dissición cund cundo o ela "no es cara" cara". Sn embago airmación no es dsde que dsposc dee sr epada; y eo o to suust de eo que s dsposiciones aún las nacdas de la smb) tden la y ls cneuecias que uen establcer exsa y sm a tav de sgs paaas) y a sgos ee sgfcado, deva para para coce coce aqe spesto spesto de eco eco al al qe la dsps dspsc c p lo qe e deva se eere y aqella coa qe fete al so esa dsposc pe dee cocerse ese sgfcado Iterpretar es, pecsaete, desc la vltad e se qee tras c aes sgos raacales
De a pacería que odo se duce a un blema de eguae: paa rpreta c cocer el sgcado qe, e la ega e qe ella se a dsposc dsposc asaía c epesa, tee cada paara Cocido e mismo saba nmdiatamene cuá s el supueso de eco y a coducta cosecuente que esa oma egua e impone A na nteptacó as ecarada e la suee dnomina eal" o "ga "gaat atca cal l
Peo ure más a cueemee de Jo ue poda supoese n enómeno a ue co muca galanura se reera CUTRE dciedo ue a veces la gramátca e uega ua maa asada a legslador"
ALEJAD AA IU
E eeco mend mend l go pl pl y conccone conccone grmicle l qe e ulz ulz p p m nr nr elecd n ml eple· engener en generl d Done o ejemlo e quee ecir "reo e Poe Ejecuivo", e erea óo "eceto" con o cua iteamente tambin e abaca o eco e a Junta aamenae aamenae) ) o one e uie uie r r -como -como ego veemosveemos-""ecria bica" I equivocaamene s ce "irumento úbico" ereó que abaca a muco otros ocumet ocumeto o aemá e a ecitura úbca habere emeao Ea Ea cornia o io emeao yl ue eb habereemeao quea en cea aion eviencia o a me acaión e egl lgc o eemo Ua sosicó ue eá guao a conuca que ebe eguir u "tetigo" y que coc cocuy uyee imono a a conu conu a u "agac" obvam obvam e e no e lógica ieno or me eo evte ue e ho emo e aaba aguai en ga e igo or n oro cao a icoancia eua e l comprcin el cnend e l dipocn cn r en cy conex e e or eemo i ua ioición tabee que e vála como mo e ueb e eitca e cer heho una "coneó" "coneó" i ora acaacó acaacó eo iha ioició io ición n e e sra e e e mao e ota ioicoe e mimo Cóigo ue con ió, eaben ue óo e váia a e l e" e" a a riea nerp nerprtaa rtaa eaeeeaee- conaice "coneón raa ane el u conexo eo en ee cao ambn evene ue e ho emeo e a aaba cone coneó ó e ugar ugar e a eión coneión coneió n aa ante n ue or u u ime ime ero o or "eooma" gamaica) Famente e oto cao a icoracia ent o igos emeao y o ue ebean abes emeao eta e o neced'ee e l dpocn o ejemo ejemo i ua oción oción esa esa -como reci reci ecamo ecamo- ue aa ue eita u u o eectivo e Suicente con con ue ue la obigacó obigacó e encuet encuetee ocumentaa en un nrmeto úbico" ero e too o anteceent e ea eua qe a o que e qo acer eenca e oamete a a "ectua bca" también e eviene qe e a emeao a eeión itumeno bico e ugar e ecritua bica o n eor e egaor
bien ara ecb en eo cao a veraea vouta ue e quier tami e ecero pe r, e a icacón icacón pe de gfccn lerl e r, qe a gramática e a egua eabece ara caa alabra ebeo ebeo ease e lao decu l on on e l poc poc egún egún el co ré ré e a msma y decu eg de l lgc del conex e que e e de necedee necedee Cuano s iveig eo oto camo i ient ent e gramatca gramatca y e aba a gncacoe e a soscón que un e ae veigacione, e rá qe en ugar e una iterprcón "iera" e etá ene a a eció elelgic" enonce i uego e ea iveigación a ue e enio itea iiere e teleoógico, e iá e a ieetacón eoógca e rrci" cano e meno ama qe a ea y e iá ue e "exenv" cuao o o e contaro e má amla e la tea
DRO ROA
Peo Peo tal partameno partameno de a a sigiicació ie ese descono desconocimie cimieno no de o o qu qu -segú -segú l gramátc- dispsicó esá esá expesando, expesando, p ceptar a sfccó sfccó difeee basad en ógc o e e coexto o en os anecedetes anecedetes ¿ admibl Es es e pobem ue abordaemos conucó.
EGUNDA SCCÓN AS REGLAS POSIIVAS UUGUAYAS QUE REGULAN A NTEECÓN DE DE ERHO RSA a dvdlzaó d dh a st Dcho a y ha stabcdo - s 0 dl Tl limia l l Códig Civil n ssm d itrprtcó gnéicam obigaoio (o sóo para l Drco Civi)
ee siem ea ambi oblgtoio paa paa eprea eprea s s dispsicoe dispsicoe proa; proa; o solament por cato s tedía qu l msmo gía paa todo e Do sino poe poe ess noms noms se emía, emía, expesmee expesmee el ig No obsa obsa prcdido prcdido d a ddosa ddosa mdiicac mdiicacó ó a sas rgls ue
paa paa as as noas que reuan reuan e epre preso so pena puo puo abe abe esabe en en 9 9 e lo ciro n e a dl GP se ce efeenci especfc a inepetacó d ls diposcoes pcesles e g de, como e e deogado ar 84 del del rmi rmir r al a l Tuo Prlma Prlma d Códgo Civil Civil Si s at 14 d CG a stablecido sisema dfete de erpretacó d las disposcions jrdcs on vigeca rlmene imtad s pocesales o a mtendo e msmo de Código Cvl, o amos a conció b ñdre por ot pare e ctlmee los ts 16 y 163 dl nv P stabcn como debe tepetarse s dsposcioes procesaes e egla e poceso en maei peal
cimin inaó q l d Sgún Tí Prliar Prliar l Cóg Ciil el tpee debe cd e pri mer tmo a enor gramc de ls pabras as qu s tdá su tdo ata y obvio, según uso gnal, savo dinción xps disti o u s tat d paabras écs de una ceca o te o obstte sgú sto mmos rclos el inrpree deber ee pesete al aaizar stido gamatca, l cotexto de l norma (ar 0) Sd S d lter dds o s d cmparaón d a sica lira co l coxto no ula ua debd cespda y oí, n p sigui
AJANO AAL OLIU
dicho dicho tép der deráá anazs la naidad naidad ("spitu") de a dispo disposcón scón s caramete caramete mado ea, deindo adopta na ión que aparte de ler si tal naidad r a ógca-crmte tada de msma disposició. S aún perssten las dudas y e un ltmo cuo, e népee edá que ecaar ecaar el esudo de esa esa msma fnaldad espíiu a tavés de la ivestgacón de la "hstoa fdedgna de su scó"; debiedo adopa ua sgfcació dferete de la iea peo que rsulte de esos aneedetes cuado ea se ecuent, també, "claamete maifestada" e tales atecdees Este ssema, que como advete priviega oalmente la terpració te al cuado ella es claa y no cotradice el cotexo de la dsposcó), a puto de eclu cuaquer oa nterpreacó eeoógica, ¿ge també para la nepetacón de las omas pocesales?
Si rsos i l 4 l GP advertemos, nmediatamete y prer ugar, que e esta dsposción existe o que págias nes deomiamos vaco téco" oss advi advie ee e que e e é é se s e pevé pevé lo l o que eecto, una ecta aea de ar 4 o debe reaizr el inéte en caso de "duda" páao segundo: acudir a las "nomas geeraes", es decr a os ats 7 a 20 del Códgo Civl, "teniedo presee ") ") Pero pvé, e cambio que debe debe ace e nérete nérete paa "comeza" a e e ar 4 o se pvé, ndagar el sentdo de orma Para compreder mejo o seaado debemos eer pesene que a duda supoe, eesaramene, u anteo ieo de ntepetacó No puede nace la duda s antes o se tató, po algn mdo, de iera a disposción
bi ul s o ás s s mdis los s b u p iii d d itci d u u disposiió rcs ¿á soamente la bsqueda de a sgfcación gamaca de las palabras y epsioes, o también o ncluso e su luga, de la búsqueda de ua signiicación teeológica Y s fuea eso últmo, a ravés de que reuos se debe ntentr dscub a sgniicacó teeoógca 4 'G o s ss gs Ae ello pude agumetase que e el caso os enconramos fente a una oma "marco": odas as solucioes so váidas S embargo a existir Wa noma que resut el Códgo Cvi y que ablce que la invesigació debe comzar por bqueda de sido era y sóo pude acudirse a otos medo s a sicaó o resuta cara o cotadce el contexto, puee agu mearseque mearse que plaea supueo de "vacío éico" que debe cubrse con esa gla del Cigo Cvi, po a aaoa. ser as, s debe comnzr la taea soamee con la búsquea de sntdo la de a dspoicón y sólo habá duda ue ablie oo mcns mcnsmm-cu cudo do teo lieral o a clo o coadga onexo. mpeo, además de que esa soució cotadiría las regas de a ógca e cuato e e segudo párao del ar 4 GP se ablece que pecisamee a ese
RC ROSA
1
sistema del ódigo vi s que debe aCudirse cién cuado suge dudas), resulta vádo agumena que exise u vacío técnico geeado porque exsen opiones docrnars de rebo confome a as cuaes para descubir la volunad que una disposicó pocesa quiere tasmitr deea existi una orma expresa que estaecea la necesidad de acudi acud i -ya -ya iciamentea iciamente a todolos todo los medo imaginables. Teemos enoces por o meos dos psies soucoes que rsul de los mcansmos de itegación Una basada en la aaogía que impondría acudr nciamee a a sola úsqueda de tenor teal; otra, asada e s docnas más ecibs, que concluye que ya desde e comenzo e térpree dee invstigar esa vounad que trasmie la dsposición a tavé de too los medio poes (cluyedo a úsqueda de sndo eal pero amién del eeológco ¿uál de as dos posies solucons es a correcta? Dado que a prmea es compatile por nsecamente lógcacon e teno de segundo párra de msmo a 4 de G no puede esa vgete por e gración gración anaógca a rga que que imponga acudi acudi a sstema de ódigo ódigo ivil ivil y e caso de duda ad ad a sstemadel ódigovl,der ódigovl,der ccuse ccuse que que a taea delipet ipet de l doión peal uguaya dee comear por la squeda de la voud de la msma a través del esdio simltáe como propua a doia de tds s mios anliss de sgcacón gamacal, óca y coexal y exámen de os ecedentes (si mpoar que, por ejemplo la intepeción liteal sea "cara Stadoeo Stado eo corespo corespoder deraa ahora ahora señalar que s a avés avés de a procedmento procedmento llegara a la concluión de que sg aguno de tales camios a vontad que a dsposición tasmite es diferente de la que esua de otro á qe est osó osó ( ( tep tepet et ó) ó) qe q e meo nz nz l l ide de qe qe e e f f de oes es l efeividd de los dees sstles Así po jmpo s que ndagar cuá es e madao que esalece el at 0 del GP a mpoer que a nassenca del ator a a audeca pma se dá como dessmiento de su prsió para el cso de que sóo assa a a pmera pae de ella e la que vo ugar nclusive el tento de conciacó y no asisa a reo de a msma veemos que na ntaón ltel pa evar a la cocusión de que la asste assteni ni exigda exigda s s a toda toda a audienca audienca n n o que que na intaó intaó asda os antecenes de l noma por eva a a conclión diern diernte te de que la exigec exigecaa sá dirgida a que e aco assta ncesimente a o de concliaión Desde que ae do pobles seido de a dspició que eltan de dos camo que rente a oa dspscó pral e intéprete dee (anque e tra fea a, surge duda de uál s el corco corco deberá deberá tare a a soluó que más codga codga con la máxma de que e de preso s la efecvdad de dech susncias (pat nal de páao pime de ar 4 de G. eonces s concluá ácen que a segunda npretaión adecua muco más a tal ga que a pimra.
p sede e s s s s sle sle tetoes tetoes o o g g els) Mas p se dee e re E ese caso y recién hora, de aeo al egudo páao de
ALEJADR ABAL OLU
a. 1 G el itépete deberá seguir las egas generales que result de Tíulo Preliminar del Cdigo Civi Empo, n fómla ita qu s cieamente on� en deniiva y ante una el mimo páao egundo salc qu sas rglas (q en dda qu no pudo zanjase po la apicain d cito d qu d stase a la so lucn q meo ontmpe a etvidad d lo dchos sustanals pvilgia a tpacón lial no deben aplcarse automcamente, sino que deber estase a ese enor litera que ells reclaman pero adecuándolo a los los "pncipios gener general ales/ es/los los especiales del proeso y la necesidad de peservar las garantas constitucionales del debido proceso y de la defensa en el mismo (pae na d páao sgndo dl at 4 del cG: n dfniva a los pnipio geneale que eán anaado n e pxmo capítuo y qu egú e advi n cdna no soame n maa de ntegacn normatva poesal sio clusiv de tpacón de ls dsposicions poeale Ta entons el sistema d intprtan d as disposiciones poesaes e e at 4 del y a noma noma s s gna a ravs ravs de la ngacn anagca con as das más ecbidas) a etacido; sistema cuya dfeencas con el de ódigo ivl se pueden esumir en que mentas para el intépree de las disposiciones juídcasen juídcas en general la area debe comenza por la búsqueda de la sgniicain teral de as palabras uiizadas conrontándolas con el contexto, y slo debe acudir a oos medios cuando ta siificacin no rsue gramaticalmente la (o conadga econteto), e conteto), pra e inte de las disposiciones procesales la búsqueda del entdo de la dispcin debe reaizrse reaizrse,, ya inicialmente, a travs travs de todos los medio medioss posibles, para luego elegise, elegise, en cso de rsultar de ello más de una inteprtacn inteprtacn posible, a a que mejor se corresponda con la rgla de que e fin del proceso es la efectividad de los derechos derechos susncaes, susncaes, y, si aún periste a duda, a a nterpreci nterprecin n que mejor rspete a sgnifcacón amatca, pero solamente en cuanto esa última no contradiga los prinipios genees de Deeco y especiales del proceso y la necesdad de preservar consitucionales del debido debido poceso y de de a defens en el mismo caso las las gnís consitucionales contario deber deber ser desechada, optádos optádos por a nterpret nterpretcin cin que - aunque no lit lit eral eral - no los conadig conadig. . En cuano al a del nuevo PP d advtise qe eitea e eto del at 14 dl CP; aunu ugo n la pae final del at 13 se añade como pinpio ecto de la tepacn una gla cono a a cual n caso d tatas d dis· poscons d a ly pocsa ue stran a liead y demás deecos del imputado o lmin el jccio d sus facultads" las msmas seán int rpretadas es ictivamnt udando vdada a tpretacin eensiva on so úmo -y empleando as epeiones itpetan estiva e tptación xnsiva n n sndo disto d q mos mpado páaos ansans- l at at 6.3 d nuvo n radad stá dsponindo u cando s trat de itepea ea cas d disposiions po jmplo as sacn lmitacions a la lietad d mpuado d ran antte el pocso) an a xistncia d una o más sg niicaciones (nepetaciones poses deeá siempe elegse auea qe menos estna la ietad y demás deecos del mptado o menos limit el eecicio de ss aculads (de ss deecos sujetivos pocesaes)
DO PROSA
R APÍLO NTO p d o os RIA IÓ T Ipt dipc ci ci ld q qr tmti g q x tpc tpci i pd litl ( grmtl tg t im im liz b l gc q lt d dii l cdt d mm) C id t di dl tgc dir q l tprc tllgc rtit i t m mp q l lil l c ct
S pl prbm i dmbl p nci t g g ntci tgc cti x t pimr DA IÓ A RA RA ITIVA ITIVA URUAA URUAA Q RUA A ITRRTAIÓ D R PRA
1 Idividizci d dicha nrma. ti Dh Prl gy t rgd pífmt p r 4 G G y y cmlmt cmlmtm mt t mt ri l t 6. y 6.3 d CP
2. rcdimint d itrptcin q rula d lla. pm di di d d gu Tíl Tíl minr Cdg l pm Ciil d q mn l tt gl l db cm p bq ig ltl d l b tizd c fd c l cxt) dbi c mi mt c d l gicci rt gmilm l ( rg l t) p ét c c bqd dl t d pc b riz y cm tré td md bl lg lg d m d pb gfc q m rd c rg d q l in d pr fctd
AUL SX
Los pincipios del Deecho Pocesal uguao
Bbgraa aona
COUTU durd , "dmt d rh re C" ed., pm Bu A % pág 8/0 G AT Adf, "erdd de pude y prp d gdd" e d d ree (Age), ° 193 pág. /2 /29 9 COUT drd ., "rtó tt de jt grut e de pbz" "d d h e C" I, ed pm Bu A 98 pág 33/3 COTU, dud , " dbr de pre de der edd" e "d de eeh e C" t. l 2a 2a d. pm Ae 98 pág. 233/28 VOV " g m e e C" Be y m Mted 99 pág. G AT, Ad, "Oedd pe y prp d gdd" e t guy 66 66 Mtede 972-3 5 d. pág. gt (mb e e de e. e 3/99 pág. 3 y g BAUM, me "ee rdó" u Urgy t. 8 Md 19 o d pág 3 y g G BA Ad "Stuó ppt y ó d rdd" Am M eáde Mtede, 9 2 pág. SGUAS OAAS OASS CHO " r" Ak Mtd, 198 2 ág. BAOS AGS te "tdó pr" d Md 198 pg 9/0 MSA A " pe p de" d d rh y Ce e e - tt tt Ugy d ee ee e e Mted 198 198 33 pág BAOS AGS, e " " de Mede 989 pág. 2/
NIOLW Nelon, "Ogenes, rae y snrzonedel snrzone del proeiento judiial escto", Rev Adm Púbca Urguaya n 4, mayo 199 págs. 4 sigt PERA atiago, "Fie y iones de los principios proeales en el G Rev Rev ., ° 6, 6, 992 992 PEIRA, Saniago, El prinpo de pucidad en el G Rev uguaya de De De Procesal, Procesal, 1/ 1 /1992 pgs /2 /2 VESOV, rqe y oo, "ódgo Generl de Proceo", . Aao, Montevideo, 992 pg /45. A RGO niqe, "eccoe de Deho Poeal ivl", . J .U, Monevideo, 994, pg. 6/4. G G BA B A Adolo, "Pricipio del proeso proeso", ", Rev Rev U de er. er. Po Pol, l, 4/ 99 pág. 649/656 LAOI OA, Angel "a egla oral y el abo de las vía pesal" e "sdio "sdio de Decho Decho aboa aboa en homenaj homenajee a Adofo Adofo Gels Bdart Bdart" " F.U F.U 999 págs págs 39/4. ABA OIU, Alejadro Alejadro,, "l priipio priipio de pblidad el eho Proea gayo en "tdio de Derho Pocesal en hoenaje a Adolfo Geli Bidar", FU 999, págs. 49/464 PEIA, Sanago " pcipio de oralidad y el deber de veacidad en el GP", en "stdios de Decho Poesal en omenaje a Adolfo Gelsi idart", ..., 1999, pgs59/5 GRI, GRI, aime El auo del del Derec Dereco o y la respo respoaiidad aiidad iv i vll emergen emergene e en el derecho uguayo" Rev. rguaya de e Prl, 2/19, págs. 223/234 VSOVI RIQE, "Adolo Gelsi Bida y la gla mora.Una vda ejepar al sevio de la humaidad" ev. udiatura 999 n0 págs 2/42. MOAS Do Perla, "l "l piipio de de bena bena fe fe y algunos apos de poo laoral", ev Jdiaa, 999, n 40 págs. /226
RRA SCCIÓN ONCPO prcpo geea es n egl geea seguid p p mesas dispsices dispsices qe q e esbec esbece e els cnces s esituradad para a eaacióde eaació de os acos pesales eá eá picipio geeal geeal de ee eeado ado erecho erecho ocesal ocesal si la gra mayoía mayoía e las sposcoes ue rgula como como deb azarse azarse os os actos pocsales pocsales coce coceos os emada emada cotesacó, cotesacó, proposció e peba, aegaos, cao e sca, ecs, etc ica que eos ebe efectuarse a ravés de la preseacó e escrios sos pricipio pricipio geeals e poceso so, so, segú se avere, apeas apeas se ges gesaa e su estuio, veades veades defies de píica ces uado el leslao debe debe orgazar e poceso, paa que su oba sea coherete tee que efiir cietos cirios geerales ue uego va a cocrea e umeosas dsposicio dsposicios s espccas y e esa aea, aea, debá debá eces eces elver elver si os acos procesales procesales tee que eaars po escito u oamte si e e peso cotcoso se va a oi a tos os eresa eresaos os o soamete soamete a ago ago de ellos; ellos; si el costo costo de a activa pral os ectamete ectamete ivolucad ivolucados os o toa la comu comudad; dad; s s e prceso prceso sóo sóo o sopoará os ae po os eesaos prcipales o també també lo puee incia incia s s copueeic puee icae sua, e popo ribnal ue abá e seeciar; si paa solve b existecia a s puebas ue aporte de de hechos elacoaos co e peso e esaá solamete a as los teeas teeas o si el ribal ribal ebeá ebeá tamb també é ivesiga y apotar "e oico" pebas al respecto et. Hace ya muchos aos uado T 3 3 epresaba que oda ley todo teo paic paicla la que rgla rgla áme áme el pcso, pcso, es, e e pie pie émio émio,, pocesa, todo OTR o o J, tio tioss rh rh re rel l Cil Cil t I, a. . p Bueo Air, ( OTR 197, pág 1
AJAND AJAND AAL A AL I
el desenvvme de n pinp cesal y ese pni es en s mism n paid mad a eleccn ee vais as qe e eslad ace Y basane e qe VSV VSV 4) n de e " esdi sc de deees e ess ss ns a msad cm s dvess pncps pncp s a sd se s deees svamene admds azads y ves a nsaa en na espee de csi e csi As ennams na la qe epe sin cesa ene alidad y esa ee eeidad y a bseda de mays aaas qe de a eenee ls mes ene libead de mas y sjen a sas ene e edmi de las paes de Je en a diei de es ee aia leal y be aean de a pena ene idad y mlliidad de insancas ec Tda ea a end a mend m n nen enia ia e de n ed más mens pnad na na pensn a se mdiada vviend a ssema anei" y de l d sa ambin da imae cd principio generl
tiene s pesto e aeni e PYRAN (5) dema a se fenme cm eneaes seaand seaand e m a eie de an "a binalidad de s pis eneaes asi ds ls pincps esaes ce la viabidad a de s aíesis esamene deema a lca cesal mlca esve a de s ds cs pess es e e se va sei aa aia e pes
ebe ambén se sealad e a ccnsaia de qe en denamien jd jd se advea advea l exseca de n pip eneal impca qe e asne el mim n da se exsamee exsamee desaedd será serán n s excepcies l princpi princpi e a manea manea en enamie enamie e e adme el pinip de a a esiaidad paa a macn de ls acs esaes ( e se manfsaá en mcas dsps cines ci nes ne neas as qe qe aa ada ac en aca aca as l esablee demada cnes acin si si de ea e a aeas ec es nmal e alna dispsi expe samene esabea na een ejemp dcand e a depsin de s ess se eala en ma a y n esca Finalmee aes de inesa a e de denifa de s pins e eaes de eec esal ay es ecis anea na pena cya es uiidd tiene e detenerse detenerse ps jsca e dedia dedia na aeci a se ema ¿ue uiidd en el etio de ls princpos geeres y en el náiss de cues rgen en un ordenmieto poces?
ss a dc dc neane dema a exsencia de s pln pln de neés neés n prime témin ls ciis eeaes ene na eme lad aa la lab del eisad and se aa de org orgz z n deteind ordenent
) ) VSOV que "Ls rncs ra", en " ces. V in y d, drgi r Jme EI, U, Mvd g 5 YA Jrge rces ivi At, ues Ares g
DO SA
17
roes; b ue e veá mente td e m epefi e ene pete ue n pinipe pinipe pcie que e ebeá e e y ue ue e e e n heh (eiuid u d gud u eoid e e ue u e u etu eue e um uid p quene cm poeie de eec eec t t puede iui iui -ec -ect t idie idiem ment entee- e b egiv
En sedo r e petn ie e ue piip gee eee e ee U bvi edeci p deten ue n nn que eie en vu e mim de inerin vé de mim ue em en e ptu uin t nce cuáe pip ge e uet Deech oe e impebe p e d n ue p tegón nn pe e dih Deeh
Fnmene cm vm eu inerpein de Dee oe e et cuntni o pinpi genee ive p pt ete u u t neetció eueci mete e nimien de uáe et pin cipi pemtiá e e upue eg terptón má c
EGNDA SECCI ÓN NÁSIS D OS PRINCIPIOS DE RECO OCESA RGAYO S ideniiin
ncem h dentcón de ppi pee ue ige en e eeh e uuguy
¿Cmo se peden desi os inipos enere de n ordenmieno jdico n pmer r or or en de msmo ordenmeno poso A uecede ene en e C cuy pme rtcu b e ttu e cipi geee" epitn ive pcip ue e egid gu egu e pe e ee mim ódig O t cue e e nuev de e pcip e epiit en u Ttu enmd "pi bái
En sendo émino und t epició epició e encuet encuet uee (y e pmeo rtu e CG y e uev C no e ecben td pcip de proce e pcipi genee e or medio de idin (e yo de ive gup e picne cnet m p jemp uee ent ntro c e pinpi e idd que e ere de e e nu or me poicie que i m eben eie pcee o or medio de dedin (ey e ndividue ve; m uee e pcipi e ue e bun ebe et peete e udienci ue ú cun ee e t 8 e e CGP e pod eu de u 1
AJAND ABA
Ybn, amos a cotuación cuals son os cios gnals u a nusto nnd mc igua como los qu ig acalmn oso uisdcconal n l Uuguay; dando sa cosacia d u algunos incos gals no uid d n ta t a ootn oo tnidad idad o tnd tnd u a gua scos muy scíico son ui dl oso (como l nciio d la dobl cia, u aa an ncuado a la ogaiacin d los bunals staas o a gula acuadads d rocsos muy scfcos (como sucd con l incio d ionca, ionca, oo d ocso adcuad o fcta su aáli aális s al al udia cocrtamt cocrtamt as scos sco s na,ula na, ula más adcuado o osos scicos 2 lii 2. l prcip galda.
11 Ccp. (GUALDAD (BATRAlDAD CORADÓ (MPAADAD
ESIGALDAD) NARADAD
NRADiÓ AIADAD
iciio d gualdad (dl cua dia os ricos d baadad, conadicci conadicci macaldad s ncuna clusivamn clusivamnt t vclad l prc cci y sg l msmo l irad pricipal dl prc cci (la pa") raad fma igalaria
Su ouo s incio d dsiguadad (dl u gcam daía os incos incos d unaaldad, o conadcción conadcción y aiaidad Como a dco dco coscuncia nsaa nsaa d s s co s a ilaralidad l prc; coom a a cual si ua at stá ablitada aa aa ua actdad roca la otra a d sim n a mima osdad vud d o s una a a u u oo oo ruas ruas tam tami i o odá ac la ora si na at a t ud u d tamn n a ota dbá n ooudad d aco, tc alga tam Ota Ot a caa caa co co uncia uncia d d ncio ncio d galdad galda d ya com c omndd nddaa n a anro o u s sul dsaca o su tasndncia s a vgnca d la ga gnal d la caccó; sg a cual at oa algacin d ua a ans d adota ua disin db suca a oón d la ora (sgn COR, s rcio u studamos s um csamn l rco audiatu ala as: óigas a a oa a oda ambién dir sigudo a nqu SCOVI, u a xgca d impacialdad dl ra s oa ncsaa conscuca d st icio d igualdad n atamito gualiaio d las as d u ocso concioso ig
DH PAL
9 9
que que qien va a drg el pocso y dcta la setenca sea a ajeno a os nereses del aor como a os de dmadado. De a dervan toos os mcansmos estctuados e nest Dercho y qe bastane más adeate estdiarmos, aa resea ta marciadad
12 Rcpc l Drch Prcsa ayo ¿Por qé se conclye qe e e Derecho Prcesal guayo rige el ncio de gadad y o s opeso? En pime tmno porq así lo stac la Csttció pes como señaamos a dia as en del Deecho Presal algnas omas que tegan este úlmo sgen drectamene de a Conscn, y stamene entre elas se enceta l at 8 de a Cata vigete, vigete, qe examete examete og oge e el sealado pco y ese egla constconal qe hoticamene odra ser voada or dsposicoes egales (qe e al caso natamente nconsticioales) se encena
además ecogida expesamete e s at 4 d G. y 13 l P. y, or ora pate y aqe así no fera, s ic tas mrsas disposics ccas l pp GP y dl v .PP , as como d otras lys acan l icpo d ualda pcsal es decr, de toas aquellas normas qe establecen que, o eemplo, fente al derecho de na pate de antea na petensión a conaare ene el decho de patear ua oposcn; o que ambas ates ienen gal deeco a oer peas aceca de s exsten los echos compnddos e e obeto de la peba; o qe cado una pae ene dereco a ecri una povdenca jdical, ans de esove el rur el tibna deb o a a coapae o qe amas aes ene deecho a esa resentes e el dlgenciameto de las ebas ec). oo oe, os rncpos de biatealdad, cotadcción e impaialidad del tiba se esalecen explciamente como taes e algas dsosciones egales en patcar, arts 91 y 2 del evo
213 Fdamto d la pc C es el undameto de esa regla confoe a la cal ambas paes (de oceso coencioso een deeco a acpa en el proceso en igaldad de condcones An cuado tecamene es le imagnar n roceso contenco en e qe, a modo de eemplo, soamene nevenga el acto, la reaidad de pce ha demstado qe dar inrvció al dmadado spo piar a tiba la ootad ootad is iss s más adcadam adcadamt t ato e cuato a la existeia de 10 hechos como e cuato a a existenca e tepracn de Deeho aplcable) y tam é, sp amtar as psibilidads q s msmo bal acte e foma no mpaa, sin qe elo eda en ta caso s dado e evidenca, a tavs de s tervecn, o el demandado En consececa, sa cs d a ilataad o d la psidad cadicci cadicci acara acara os cosccias atvas E efecto, por n ado aumena
l AEJAND AA l
e ieo e ua eteca qe afaa uamente la etenión; o oto ado amea e ieo de que no e pee la eceaia macalida el ao: i ie e poe ue n ue iteeado e alua oma e el ltado del poceo acúeco acúe co icia aú cuando eqe u oo e o e te e amio amiliae ocio ec) o e uoo qe al meo conenemee va a ee a que eo mo no cea La aad de a arte enea como la poida e iteve ama ae en oa aca cial e clyeo el deeco a ue qen ecia ea macal iee a aa amo peio e elio e eteca iuta o ata de iluació del tiunal y e elio e enecia inuta po acalida del mimo) a a poiida e ieme coaeci o eeao o la conaae ue e nomia onaicoio de cooació cooació e -e -en n vimo al a l etuia e a rmea ae a idea e BAOS D ANELIS o el poceo-uno de aqelo caactee cuya eecia conane en e oeo conencoo ie paa eemina na alea iiccional a iecia de o qe ocue e oto oeo -o ic conas-e conas- e lo qe óo evetualmene e eta) o mimo ucede e eació a a macalad el tnal qe e qeida ao o ARLAS cuato o A RRIOS ANUS como una eceaia calidad del eco paa e el proceo ea califcae de udiccioa
24. Execines. S emao ee picio de a aldad oea y la qe e l eva como ele oci con oo lo cio eeal e oeo no iem e e etao. Y falta e eeo enda e ee cao ua atca eevaca pue a ieencia de lo e cee co pincpio o imueo diecamene o la o iucó qe pde e ecepcioado lemamete o la mima ey qe lo ica coo ela eneae) na ey que ecepcone alna activia pocea e ete pincpo de iuaad ed la taca de e inconttucoa. Peo ¿eie e e eeco Poeal uayo pocione qe o epeta de el icio e ialda (picio o ólo mputo o lo at 4 de . y 3 de uevo cP ue oan e etmamene decoocido po oa pocoe de ao lea o ami o el a 8 de la onttucón? S sl sñala e a cipo no e epeao cado e ame a amtació ulatea s deci e atoia al inal a ove i o peviamene a la ota pae e na ptenió de dicao e medida caela o de ua ptenión de condea deucida en u proceo eecutivo o de n eco de epoicó ec; cao odo eo e o ue e ibual eueve o eviamee a a oa ate a qe no ormuó e aneo)
meo ano octa como uuencia o ca nanmemente coee e ue en en todo todo eto cao cao o e vioa e picio cotcional cotcional e iuaa iuaad d ede ue eienuticacioneeeciale de ua icial ama amació ció uilatea y de d e oa
DRCHO POA
fomas se permite neveni a la oa parte inmedaamene después de dctada la soluón (a eftos de obener su evenual modifiaón). Así se señaa que una demanda de medda cauela se veía pobablemene rustrada s a ontapae oma conocimento de la misma anes de que a medda se dispong disponga; a; y que en en e aso de proceso ejecuivo ejecuivo la demanda demanda de condena está está aompañada de a gado de erza aea de la exstena de los hecos y de Deco de suspend aegados que, s peuio desus pender er la eeución eeución de a senena hasa que venza venza e plazo de a onaparte para cuirla aece de sntdo tramiar ya ialmene todo un proeso biaea uando as seguamente la ontraparte nada podrá aega en cona de lo resueto y que po útmo en e caso de ecuso de reposción a menudo es an poo impotane o que esá en uego que -si peucio de que la pate que no o deduo pueda a su ve cuir lo esuelo sore el msmo ecurso ampoo se usfa un nal rámte aeal del mismo Da Eduado J. CQUTURE 6) a ese respeo que "Para seala la exaa exensión de ese principio convene aentuar que a guadad de as paes no es nesariamene una una iguadad iguadad artméia artméia Cuando se deaió una una de las reomas reomas de de nuesto Códgo Códgo de Po Poed edmn mno o Civi Civi se se dudó dudó de que que uera queantado e pncpo pncpo de igadad si a a parte apelane s le onfean no das paa dedur a apelaón en reación en ano que e aslado que se onfeía de se esto a apeado era de ses días espulo era excesivo Lo que ese prcpio demanda no es na igualdad nméria sno una raonable igaldad de posidades en e eerio de a acin y de a defensa defensa as pequeas desguadades desguadades requeridas requeridas po nesidades éncas de proceso no querantan el pincipo" agreg regab abaa el mismo auo que el quebantamieno de este prinpio no po� ag viene de que se dten resoluones sn or a a parte conraa so de que se onda a un itigane o que se niega a o Una resuón darada napelae paa las dos paes o una puea denegada a ambas paes no consuyen volaciones egaes del ppo onstiona de igualdad ane a ley E querantameno exisa uando al ao se e pemitera pemitera aega aega pbar o impugna o o que esuviera pohido a de mandado o vceversa" Pese lo selo y presindendo de algunos tatados inenaonales atficados po Uguay que habran modcado en su momeno a aneo c ese o re lmete eeoo y dado que está ecogdo en la Constuin a eyes entonces nonstituiona) o e el el esmro esmro el el Proe Proeso so Pe nostonamente gado además por oas raones que no expondremos aoa) se pemia a evención plena del ator e Estado psenado po el Misteio Po) s admtr en amo pátcamene ngna nevnción del
COUU a a . . udams udams Dr Drh h psa ivi iv i", ", Dpa Dpama, ma, s s Airs, Airs, pág 15
AJANDRO AAL OLIU
demadado demadado (arts. (arts. y 3 del del aneior aneior cP siendo siendo que se raaba de una una etapa de u roceso jusdccoa y que realmene nada justfcaba al desigualdad cosa dis na, que no volaía el prco de igualdad, sea una regulación uniaea de la nscción peva, o usdicciona sio admiisatva, a cargo del roo Mnisteio Púco Dgamos que or eemo de ausecia de respeto a pincipo geera de gual desalj de cuantes cuantes eas eas e cuao e decto sena e e e es de desalj dad se sena ey 49 cuya vigecia e est sido se ha disuido uego de sancionado e eG. estbe estbe -a nuestr enteder e foma incostucionalincostucional-que que a a senecia senecia de rimera isancia uede ser aelada o el acto pero o or el demandado y tambén aaece excepcionado ese picpio -a vecs s autorizacón cons·
cional en cuyo caso la ey srá consioa, o co auoricón e cuyo caso la ey se ese a eo costtuconal- uand el tiunal e la ley egitima aa nteveni en un ces es estutalente aal Elosucede, Elo sucede, en ese caso n forma aramene nconsconal, cudo e cieos pocesos ursdccionaes aduaneos s estabee como rinal a a ropia Admi· nstracó de Aduans; y tambié, aunque e ese oo caso ausándse a la Cos tcón, cuado se esablce que en los pesos conenciosos dode s ae e Estado, será e msmo Estado (ceo que a ravs de sus ógaos uscconaes peo a i repesentantes es de de msmo msmo stado) qun drigi drigiáá e roceso y dicta a y a cabo, repesentant sentencia a que, como vermos uego a a estdar la legitmación legitmación pcesa pcesa ara eaia los actos popios del bunl, a onsiución y a egamentacón ega han estuc turado un un sstema que que -aún en estos casos casos en que e Esado Esado es e tima saca saca jue y parte tena minima, a través de divesa divesass regs regs que ya studiamos (como la que cosaga la inamovilidad de los jueces o su absoua independea écnica, tal arciaidad Pe o dee cocluise el esudo del pincio de iguadad pocesa sn me conar algunas eeines que a nuest uii l sn samente en aaenia En efeco cuando en cieos casos es paee que no esut sufcene co ua gualdad foma de s pares, aaece como ecesario u atamieo desigua de las mismas para así iguaar su suss posbildades reales Así se dce que no uede ser atado de gual forma que sólo es pare de un poceso que quie o es de inidad de presos (como el insterio Públco) o que o puee raase e idéntca oma a quie es cuo que a quie o lo es, o a quen puededisone puede disone de meos ecomicos suicienes paa ppaar su acacin pcesl que a quen o dispone de os mismos, etc
mrto a eo es que, or ejemo, se ustica que a Misterio Pblico -que se entede o podra matealmete cumpli con ua exgencia de concurr regu otique oas as vdecias vdecias en aente a oos los tribunaes esates- se e otique
3 3
DCHO POCA
su oo omcio (su ofica y no en la oicina el ibua seguo ao el at 84 el cG), como ocue en cambo y n ciio cuano hay u noica a enes sin se el Miiseo úbco son at u oso
Y, ambn a va mo s igamn n mio a sa sgala al as as u sablco una sguaa fomal o a fin consaga una iguala iguala al al o o l l a 33 l cG s ami a la a aoa un oso conio "socia" agao laboa c) moca la tsión n a aeca ema sin necesia e aega echos nuevos suevnees sieme que el ibna ibna entena que ten tenía ía "caencas e inomacó o asesoamiento" sieno que -en cambio- no se ame que e taes oces ocesos os y savo que el oo oo aco aya mocao la eensió) e emanao ea sin aega u heo nuevo modica s oosción 22 El prnipio disposiivo. 22 Conepto
SOSITIVO
QUISITIVO
Sguieno acialmete a Dante BARIOS D ANGLIS 7 ee ecise e e inciio sosiivo" onsiste, en deinitv, en un re onorme l ul se d predominni predominni los ineresos ineresos priniples pes del proeso proeso onteni ontenioso, oso, estores del proeso voluntrio en relin e iers res" tviddes l oso proesles) piulrmene importnte importntes: s: l initiv initiv y el esistmieno esistmienol la etermnión de su oeto es aqullo u b sov tibua qu no s oa cosa u si coson o no accede a lo que se qui vit isi o o cios unamos hco y o a determinión el objeto de l prueb (s c os n los qu bn consas aa acc a lo qu se qe, qe, be oba obase se a stnca a iniiv pr inroduir medios de prue gos a emosa la istcia sos hchos que integan el obeto a ueba y almene la iniiv pr que s diverss eps proeses se vyn sueiendo Cuno se opt su opue opues so, o, el 11mdo 11mdo "prnpo "prnpo inquisitivo, dih pedominni en tles res l iene e triunl; aunque a ese esecto ebe obsevase e cano ige e incio isivo es posile, emás, distinuir on utlid, ques situiones en ls que el iunl u in dominacia n l cummno a taa- o pr ello de ún rdo de isreonidd, e ques otrs siuiones en ls que su r no es disreionl n co cuano s aciva la cuml o na glaa imosicón lega (o ejemo con
BARO E AELI Dt Dt,, "E oc ocs s ivi" ivi" , , , vo, 8 8 pg (7 (7 BARO
1
AADRO AADRO ABA O O
form forme e lo esabee esabee preismente a ley, ley, uando uando nesarmee deb debe e oin oina a e pro eso itano la adieni preimia porqe el demdao no omreió el r bl o gozaá e isreionlid En ambio en os sos e e tibun o se enenr otmente reg (omo sede po ejempo do eee l ini iiv pobaoi ue en iets siuioes iee gozano pa s mpimieto de gún gdo de sonaida
222 Reepión en el erho Proesal rayo ¿De dónde esut ue el piniio isosiivo es e qe ige el oeso siioal en Uuguay? Esritamee vigenia e priniio dispsitivo o del priniio inuisitivo inuisitivo debe se anald en relaió a ada a de as diferees areas diadas esde qe es hbit que en n msmo Deho es p iets ivias ia el piio disposiivo y pra otas el inuisitvo Proededo Proededo liz lizar ar e Deho Deho oes oesugyo ugyo e esa forma forma se adve adve e e respeo a la iniiaia y dessimeno del poeso e pinpo disposiio resla resla epliamene de os ars ars de la ley 5750 (OT.) y del .G.. no no our la deermina deerminaió ió de ojeo del pro proes eso o seo our en elaión a la sob e quizás a un norm ue reoj l vigenia de iiio dispositivo en es so el priio puede dedise e los y idos en forma epi as as.. 5 de a a ey 5750 y del ... (e nto el obeto nii ólo o puede dee ma los interesados prinies y tmbié indirse de diersas dsposiiones qe ayen ayen a ales ales ineresados la pesad pesad elsia de modiiar el ojeo nial ni al del preso preso as 2, 4 3 nmer 1 3 e También También rige ese priiio priiio ado se raa de deermnar el llamado ojeo de la pea", seún se dede -pnipalmete del ar 37 de G. Igmete ige en efeeia al apoe de medios poaoios; donde e pin ipio ipio qe en evidei evidei por indi a ravés e tods s ormas ue byen as pates l iiaiv inrouió al peso de os divesos medios de ueb (rt 8 3 148 6 et et el cG ye s oms que esabee es iniiativa r el tibl pero a títuo e exeó (r 0 el C Finmee no sede 10 msmo en lo qe respea a a niiaa para qe las las diesas eapas presales se aya sediendo ese ese unto un to a ieria ieria e e o que a osiderse e g dnte l vigenia de dego ódigo de r edimienoivil e G.P h onsago el at 3 (y en fórml vga mbién en e iniio nuisiivo ue dems s uee duir e iverss noms e t qe nepenian e grs el rámite de a ol de las pres (pariuee de 2 de
DRO PRA
1
Fudmet de l có
Ahoa bin ya hmos vso n u consstn os princpos dsposvo nuisiivo y tambin tambin savo savo n o qu resp respc cta ta a l pogso pogso d las la s divsa divsass apas apas procsas dond prima l prncpio nuisvo l princpio disposiivo s qu ha sgdo gslado para gular a pioidad n la alación d aullas actvdads procsals a las q nos riamos al cominzo d s apaado orspond ahoa prguntars cuá s undamnto d sa opción dl gslado gslado q al mnos para a ncaci ncación ón dl pocs pocso o pna s tambn una opcón d consnt sgún a 22 d la aa vgnt Dcía OUTRE 8 8 u s pincipo disposvo s apoya sobr la sposcón sposcón absoluamnt na natural tural d q n auos asunos n os cas cas sóo s dlucida un intrs pvado los óganos d podr público no dbn ir más alá d o u dsan os popios particulars" Y aggaba sina s a suposición n alos casos n qu s ala compromtido n ntés socia rnt a cual no s lício a las pars intsadas contnr a acivdad d los órganos dl podr públco o spuso q a divsión d os asunos n os d nrés mramnt prvado y d ntrés socal no s fácl Las siacions son aas n as zonas xtmas Nadi dda u la aplcacón d la pna a homcida afca al intrés d a comnidad y no sóo a os dos d a víctima nadi dda tampoco qu cobro d una duda d dnro ata an todo al ins pvado d acrdor Pro cando cando d sas sas onas xtemas xtemas s pasa a as situacons rontrizas (as por por jmpo racions d familia tuta d deco d os tabajadoes fncionamnto d os svicios pblcos c os conactos dl intrés paticula y dl nrs socal son constants y profundos" Si mbargo mbargo n nsa nsa opiió opiión n fundamnto fundamnto d na opcón opcón por por pncpo pncpo témi, e l eceri eceri crueci debe dsposvo s ncuntra pm témi, eiti ete l diiblidd de l derech ubjetiv cd e l d ver erech utv Civil, Cmecil, Lbl, etc. y ibilidd de reclmr u vieci tvé de u rcedmiet uridicci En fcto ma poría dcrs u Drcho consagra a disponbidad d los dc dc subtivos qu oorgan a los sjos sjos las las distias ramas dl dl Decho Decho ssanvo vi omrcia Labora c. si msmo impo auoara a os tribunas a protglos ue et u vlud de ttu mfed s reect podría obtar q llo sá bin cando os drecos subivos son ds· ponibs; pr u l fndamnto sñaado dsaparec cuando s tata d decos sbjivos idsponbls (como sucd paa sñaar un caso ao con aullos dech rfridos a sado cvl d as psonas Sn mbargo n stos casos tambén s db consagrar pncpio disposiivo pro aoa po ot undamnto oo
COUUR a b. t. ut spra ta , pág 1
ALEJAD AA LIU
fndamento que, para el spueso de derech disponbles se acumla al anterior): a sdad d antnr a paadad d tba E efto, los derechos indisponiles recoce como itular a la comnidad (o a la Nació o el Estado) y para s defe defesa sa y a de no prder a a mprsndie m parilidad qe dee eer e tna (requisto necesao para qe su acivdad sa pcmee jursdiccona) o qe dee admiie es, e odo caso a posbilidad de que s vgecia se peiga (ya niado el proce, ya opoédose a la presió) por sjeto dto del ina seto qe psee a a comnidad (o a ai o el sado). Et otos sjeo o e e e e el prs prsta ta del Miseo Púli Púlico co Acepa o coao mpca la prdida de a mparcialdad de triaL so último no mpide, aro esá, qe por aplcacón de Dereco positivo y a sin la intervecó de ese ercero que represee a la comidad, e os casos en qe las normas esalecen que os deh sjetiv so indspoils ("de orden pco) e riua ecace as pesons qe opogan a as corespodiees normas de orde pco os fndmts, qe claramene idca la ecedad de la conagracó del pncipio pncipio dsvo dsvo en o que atañe a l a o dimno de de poeo, poeo, tam dan s vigenca en as otas áreas a las qe os refrimos a comiez (como la deerminacó ca y micain de s ojeo, la determaón de os hec cya exsteca exsteca debe acpae y de aqel que e cmo debe debe proarse, et) et) En efo, s el trnal asume eas oras areas, qe ecamente son ppas ora de actor ora del demandado (ora del eero qe -ambin pare e ese proceso repeea a os ineese sciaes cuando eos está en juego), violará la dispoi� ldad de de los derechos sstav sstav e e ego y, y, e do caso (cado (cado se trata de nee ses ses socaes) por menos ermnará perdedo mpariaidad que dee presidr s acuacón y pdrá caer en a tentaci de pteger aún iícitamene los ntereses del ator o de demadado o aún de a comnidad conecencia, a estr entender s ecera plenamente usicada la cosagración pea de principo dsposvo; resuádonos ca que: a) ando s tata d dos sbjtvos dspobs la aceptacó de principio contrario, e inqsvo, mpcar ua coradició co el prcipo de dispoilidad (en de fitva, a auonoma de volunad recogida a respeto) de os derecos se Uvs conagrados por as diveas amas del Drho ssantivo y b) , tao aso d s ra d dos sbjvos dspons oo ado stá n go dros ndsponbs, la atbui al na de la pecc de nteres esecos pes son escficos ales nte, anque an saes o comuiaios) implicaría desvirar su mpaiadad n n bago bago aso partar d a a ava ava paa a progsó progsó d trá sore la a de a aceptcó aceptcó del pc pcpi pio o d poso que como vimos el G regua sore nqisvo, a d soó gsatva gsatva q tr oso osoo oss rg apar an otant dada; en cato a expeienca a demtrado soradamente que de cosaga e ese punto e prcpio dspostivo (como esaba en geeral o
DEHO ROA
sagrado po nueso Dercho ates del C, se atentaa gravemene cona oto pricipio que uego uego veremos: e prc prco o de econo economía mía (es ta oo oo e benefcio que mplca mantne un coo de las aes a este escto, s s o compaa con el esfuero que sigca que para que e poceso contnue as partes deban rqueio contnuamente del rbual, que terma sutando jusicado adudica esta tarea a los iteesados). 2.2.4. Ecpcios. Pero o podemos odavía conclui e esudo de este pcpio sn señalar que, como sucede co odos los demás prcpos generaes, ambé e ese caso uestro Deeco Pocesa coge excepcones a su vgencia Veamo las picpas En o que eiere a a acvdad que poemos denominar iniciacón l procso y clasura procso e picpo dspostvo paree esta penamee cosagado no tendra excepcones. S embargo s salimo del mbito del CE enconaremos que en la o maiva que egula los peso aduneros se estabece que el oceso puede ser n ciado por el msmo bunal al punto que, como se ver cuado e esudn con ceamene as esecialidades de poceso aduanero, no sólo a deomada "etaa de cacacón sio clusive e sumaro ueden carse s pedido del repsntante del Estado, que es e aco de roceso). E este caso caso, por lo expsado secto a la necesdad de que e pincpo dsivo rija tamb o pcesos en que sán mplcados saes ent os caes estarn los tbuaio aduaneos), o esá jicada la soluci leglava
nos reimos aoa a la ición e objo procso y a ss po sils moificacos advertmos, advertmos, en pme pme to, que Wa pa pae e de obet obeto o de de pocso queda a ma de a volWad de ntsado prcipaes pats y gestoes) E eecto, el objeto del poceso consiste en deenina si cospode acceder a una decaración, decaración, cosucón o condena condena eitoro eitoro o requiora) requiora) en vitd de la exstecia de ciertos chos (fndam de eco) y e vid de la exiseca de ciertas nomas de Derecho que compenden a as ecos y estabce que se debe damentos de Derc Derco o)) Pu Pues es ben, aún cuando es cieo cieo que acceder a lo pedido damentos epeoo e peoo sobr e cual debe sovese olamene puede comprende lo que soicitan las paes, y que os cos quedeben que deben cosdease son soamen los que tales paes idcan y o oos, en cuanto a as nomas de Deco que el bual debe omar en cuenta paa nada mporta en nueso Deco Deco PocsalPocsal-a a vounad de las pares todas as normas de Dereho exstents deben se se cosideadas por e Juez y -a dife renca de de o que ocurí ocuríaa co el pettor pettoro o y con sus udamenos udamenos de hchohcho-no no soamente as normas que idan las parts e aplca e cipo llamado iua ovt curia) De esta forma, es clao que ara a deemacón de na pae de objeto del pocso las normas que deben ser cosderadas paa dedi s corsponde hace lugar a
AAO AAL OIU
de pettorio), n nada pueden ncidir as pates, exceptúandoe con elo a vgenca de pricpo dspostvo (sn peruco de qe, e u caso excepcoa, la volntad de las pates pueda ener ncdecia: cuando de cofomdad a o auozado por e art .1 de G se pacta que el pleto se rsolveá por dad, ano ae un tibnal estaa como ante u rbua arbiral). Peo también se excepa a vgeca del prncipio dspoiivo en a dee mnacó del objeto de poeso, cuando ahoa cdiendo e el petoo y en os dameos de eco qe negan e obeto) en el ámbo de os procesos peaes y aduaneros peme a bna nerve a respecto En eecto, dante el pre sumario y e sumao e trbna tiee pobidades o sólo de deenar sno tambn de modifica de ocio e obeo del poo. Tal cosa ea paclamene evidene e cuanto en e poceso penal regulado por el pmtvo cpp se petí a jue aparase de a acsació scal, modficando e pettorio, s estmaba qe por eror mafieso a pena era egal (ar 46 suacón e a que o coco cocosera qe e jez se imiara a desestmar la pretensió, sn modificara de oficio (s pejucio de que podra ha bere esabecido legamene una oporndad paa qe e iscal si compaa co e ue que exstó eo, pdea modca s acusacó) cuato a la trmión j d peb la deemnaió de cuáes son os ehos qe, tegrando el obeo de proceso, deben indagarse s exsteron o o), la vgeca geea del pcpo dspivo se excepta solamente cuando la ey estabee qe, aque o sea cooveridos, os hhos deben se probados s los deechos qe está en jgo on ndsponbles as 3, 37, 339 Y 303 de CGP) debedo compndere n eta ega, muy especamente, a os echos alegados e poeso pnal s my dstble y o 10 analzaemos aora, si e la dsposió del at 50.5 CG, eerida a los pocesos "de carácte social (aboa, agrario, amla, ec, se consagra incsive la posibidad de que el tbal se apae de 10 qe resuara de apcar el pncpio dispostvo a la deemnacó de obeo de la peba y, po o ato, s puden ivestga clsve os echos qe sirvendo de fndameno a a prtesón o hayan sido cotov cotoveri eridos dos) ) o o o que eiere a la t p mtr isni e s s m t t jt jt d l peb (ncava paa popone medios de peba q q m las excepcones a a vgenca geeal de prcpo dspositivo so umerosas (y paa cietos ators auque o paa osoros, e vrd de o qe dipone el umeral 4 C G en el p po o ose o se pede habar de dela del a 2 y el at 5 del CG d e excepcoe excepcoes, s, sno qe en a maera n squiea ge e prnipo dsposiivo, dado qe el sisema ad ma, ampia e ndisamee, tao a catva de pate como la de rbuna) efecto, e rbal iee en umerosos cas posbdades (y e debe de trdc trdci ide ocio ocio mdos pbaoro ace aceaa de ohhaegadosal aegados al posbildad e ncmentan cado taa de astos de caácter soca, a eo de lo que ds poe el ar 3505 CG; ampádose cuado ata de poceos peaes (odnal 3° del art 21 del uevo P) y colmádose ablutamente -al puo de qe e ceros
1
DO OA
trao a iava probato probatoia ia la l a tene tene exluiva exluivaee ee e l rbunal uano uano rata, rata, onoe a a eulain vint, uaro o proeo juae auanero Fant, e cuo a gec geerl de prcpo qso (y no e potivo respeco l mpso pr pogres de procedmeo anoa qu in bao, bao, n erto ao, ao, e ipuo ipuo e ofio ofio puee rr tnio por ao u auan la upn upn n n e plazo art art 92 el G) o ao lo l o e v v aún aú n á ptu ptuao ao uan uano o ata el epea proeo eulao paa a anulain uonal e ato ainatvo (proeo qu ata ant e Tbunal o Connoo Aintraio); one al er aplable el antuo Cio Proiino e ua oportunae y paa u oninú l poeo neaa una oliu xpa la pate oliu en la que e o� ua el taionalente nonao au n rbía) 2.3. E E prcp pr cpo o e predeem predeemc c del de l ore ore del pocedmeo pocedmeo E pcpo e ee legl pr l predeermc geer de ese orde prcpo de gdez de oe presecdo El pcpo e precs Cocepo (REDETRMNÓ DE ORDEN DEL PRODM (FUEN GA PAR A RDETRNAÓN GENERA D ODN D OIMIEO
(IGIDEZ DE DE PDTlA (PRELSóN
DETERMACÓ REVIA DEL ODE DEL DIMIE)
IB IBERAD D ENS PAA PAA A A REDEEIA DEL RDEN DEL PRDIMIE) FXIBIUDA DEL RDEN
REDETERMAO)
PRCSIÓ)
l prcpo e l predeemc el ore e pocemeo al ua oo ya vro opon l pcpo e l deemc pre e el (aao abin pnpo pnpo lb lb envoven envoveno o orde e procedmeo (aao e poeo) mpc que el proceso ecesrmee dee desrrollse cumpeo ces eps, coorme u orde preseco (por po n la auienia opleenaa po ebern iienar la pruba, uo brá aear el ator leo o ebe ebe haer e eanao, ueo ebe tar ntna) ntna)
Coo vro, tal orn pu r prnao por la le (on aráe nral o por a part o el propo tibna (para un proo onto) A priipio la priain on proieno e opone l prinipio a ninan prvia orn l pointo, onforme al
1
AJAND ABA
cual e orden en que se desenvolverá e prceso no se encuenra predetemnado (ni por a ey en generaL generaL n n po po las pates pates o e tibuna paa e proce proceso so concet conceto o de ue e trata, y por tanto que ese orden debeá irs esaeciendo por as pates o el tribu· nal a medda que se desaola e poceso en cuesón b) Cuando en un odenameno pesal rige el pncpio genea de la pe deemacón en e orden de pocedmieno, debeá además analzae si en e se oge e "inii de a fente lea aa la detemnan eneal de ese den establed" o el "rnii de a lierad de fentes aa la detennan de ese den esabed"
Si se encuenra consagado e prmeo e orden presaecdo con caáce ge nea soamente puede enconra como uene formal de valide a la ey sobre esa egla ya nos eemos ppalmente en e capío tecero segunda seccón 22: en Uguay sóo a a ey coresponde deermnaro con carácte genea Encamio En camio uando en un Deecho Pocesal se coge e pncpo de la pede temacón del oden del pocedimeno peo no e ecoge este segundo prncpo de la fuente lega admiténdoe entonces ue el reerdo oden puede presaees a ravés de cualquer norma general, como un glameno de Poder Ejecuvo o una una acodada de Poder Judcal, o aún por nomas parculaes emanadas de as pares de se utro proeso o ncusve po una eoución de a sobre como dee pocedee en e caso concreto ane l se puede dec que e Decho Presal cors pondente está acogendo e prncpo de la letad de uenes paa preesaece dcho orden con caáce genera c Por otra pare cuando en un ero rocesa ge e pcpio de la pede temación de orden de pedmiento deeá tambn uego analiae s en el ge el "rin de a ridez del den edeterminad" el "ini de la eibildad del den edeemnad" pcipo de la igide impica ue a través de na noma lega o reglamentara y por tanto genea o por medio de un del ta a avés de una noma concreta acuedo de las paes o de una esoución delta e a pstblecido un orden que no puede aerarse en ngún caso
Po e contrao el princpo de a flexiilidad mpica que esa noma ha prestabedo un orden peo que s ha auozado a tunal o a las pates paa que endeemado en deemado casos e msmos modfuen e oden de proede ya pstecdo as, acepando a epeo e pcipo de a exbidad y conome 10 nda mplt o epcamente la ley uuguaya en un peso arita y durane su durso as pates pdrán modca e orden de procedmento apatándoe de psaecido en la ley o por ellas mismas anes de nicase e proceso. d) Falmene ya sea ue se ecoja e pcipo de la pedetemación en el oden del pedimeno o el prncpio de la ndeermnacón preva de msmo vstos ut supa "a deeá amén analare si ie el "nii de sión" s a n e1sn e1sn est, el "rin "rin de a
CO POCA
Si ige ige el pme pme cando acto acto presal presal que ebió ebió eazare eazare e eeado momo o s hio ya no srá lugo psb retta el predeto pa aizao (así, s a puea o se ppoe e la emana ya o seá posle popoea ugo: art. 18 dl dl C.). Cnd Cnd ige e e segund simpr s posl ralia aqu acto no conctado en el momento pevisto ognariamee e a ley (por jmplo, a compcia por azón e maera e u tuna pea, aún cuano eea opoers por a va d las excepcoes pevas -numeal l de art el C igal igal puede opor opors s cua qur momnto, como o conna e art. e la ey 166)
2.2. Reepin en e Dee Pes uugy l pedeemininen el den den del pedmient s cue El pinpi de l ta ndiectamete ecogdo po l a 8 a Costitció, cuao n s esta bc qu or os jucios lo fiará la y pinp de l leglidd en l deeminin n áe genel del den del pedimien lo que supoe la csa d una podenacó general, a tavés e a ley en e orde de pocdmnto, cluyno así cuaque posdad de camia ese msmo ode que no haya sido auoraa por una ley
Tambié puee afmase que, ya no expciamete anque poda esulta at. 1 6 CP), sno por uccó e as más dversas omas, en uestro Drco Prcsal admás e esos ds pcipios tamé se recoce el pinipi de l igide del den pedetemind auque -como se verá a aaiar as excepcones- e este caso e apca a menuo el pcpio d la iida so todo a pair de la vgeca el CP pinipide de pelsi pelsin n escene vcuo co el prpo or lio, el pinipi vntalia que alamos al esta uego el pricpio de coomía), aque noxpcio xpciocn cncrác crácge gell tién tiénsdu mliples dspcones ccrs salcias salcias odo odo nus Dh Dho o Pa p at 9 l CG.)
233 undmen de s pines pinipi de l pedete pedeteini inin n La opcón nusro Drecho psvo p el pinipi de den de pedient encuea su funamento e la necesia e a seguad a os ieesaos acea el poceimo que se seguá paa tramar sus peensones y oposcioes p el estleimen de ese den den cuanto l pnipi de l fuente egl p pedeeind coome a cua deeá eevolve e pocso como ya pmos págnas as recoge su fdameno e a covccón e que la predee minacó d orn l pcio b tenr caáct gal omo forma d aclitar la aa os bas y aogaos), establo pdmios ni oms (s qu s vde que la area orense se vea muy eorpeda si cada pocso s sarolara a travs pocedmientos paticulaes)
ALJANDRO OIU
13 13
Po otra pae, se entnde que quien puee estable con al caácer geneal los los meansmos más aecuados dese el puno e vista técnico y ese el pnto de el rseto al al deecho de iguald igualda a,, es e ógao ógao má máss rpesetaivo e la Nacó Nacó:: visa el la Asamblea GeneraL Rseco al fuameo e acogmieto dl pincpio d igid dl od pdmado uee decise que se alla alla en la arciación arciación e que o saían plenamente asegurados os objetivos que se ersgue a ecoger e pnco de a pdeeiación de oe e pcemieo y de a fuee egal de dicha ede erminaci, s se emiea al Tbua, o icuso a as aes, apatase e al orden. o obstane obstane como como se se veá a cotiuación, cotiuación, e algunos casos lo lo que ests ests obevos o se encuenan aecaos nuestro Deeco admiecieas cieas exceiones exceiones a ese pncio Finalmete, e fndameno de pincipio d pusin a nues etnde se de que sin sin su consagació o sse e obendía plename plenamee e los efec alla e a covccón de os buscados acea el piciio e la peiai e orden el imiento (aenáoe (aenáoe además cona el co co que a vmo vmo de "econom "economa a cesal") cesal")
234 cpcion. ada su cosagacó costcona at 8 l picpio d l pdmi ción con cac gn d odn d pocso no pd s xcpudo po la establee e e e ord ord el e l pceimeo que debe seguise en ly a ey eberá semre estable toos os pcesos
Lo mismo pd mas spco pincipio pincipio d l fn fn lgl lgl paa l pdminaci gnl d s od Emer, en ciertos casos a ley eega ese comeido, como sucee cuao se delega en el ibunal esablece e orden e e que se ocedeá a ligecia os meos e rueba duate a audienca compemen ara; o que aparce como muy conveiee po las paticuaridaes que, como á clmente se adveirá esta aea puede tene e caa caso concreo Cabe adverti que ecamee e i la necesidad de esabecer un oe co co elo e realiad o se aecan ecame uioe que aaezca como e cicamente más corecto desde que e es caso psamene lo meo deedeá e la cania e medios e ueba, e su nauaeza y demás cicusacas que rodee al oceso cocreo, i a guaa e las pares bien que e ciertos casos e ode en e que s gecian los medios de reba pora legar a afeca la igaldad), ni a coveencia que aa la aea de tibuales y asesores ene el que exsta una unomidad de os oemeos que debe seguise en cada cas e oeso Peo, además, ebe eodae que e todos esos cass no esamos fente a nomas que eecué una edeemiación genea del orde del pedmeo, sino ate ormas dvduaes y cocretas; de dode ictamene en estos casos señaados no eiste ua exceión a rncipio ahora coserado n cuanto a pincpo d a igid d odn pdmiado d pocd e ambo admie numeosas excecones
DERECHO POCESAL
13
Dichas excepcones s admin admin po poel legslado legslado en casos en los que no se afecan os objetvos persegdos al estaece como egla geeral la rigdez. Asísucede Así sucede cao la ley auoi a as as paes a modca el oden pestalecido pestalecido qe q e ebe eer e poceimeto corespondene a n peso aal, o ue no pace etrar e cosón con os corespondenes oetvos (en primer luga po cano cano mia e acueo de amas pates pates y, en seguno témo, poque la taea del trina abital-ue abital-ue entiende sóo en un proso proso no equ eque ee e e la uniformidad e os poeimientos, como s se equer e cuando el triua es u gao de Estado entedeo en cetenaes de pocesos al msmo tiempo) Cabe señala qe paa toos aqeos supuestos e ue ge a eda eda y salvo ue epresamene se establera ue so os intesaos pncpaes pates y gestoes uienes deen esalecer el ore, es el tbua uie iee asgada esa últma taa o aparece cosagao especalmene a través e la fórmula de os el u ats. 2 y 6 Y el ueal eal l el el at at 24 de de C.E adm ite e apaet apaetemen emente te ecepciones, ecepciones, salo ind l principio de preclsin no admit recamene en cieos supestos, patcamete los deriaos de acogmento de as nuliades 2.4
El principio del ormalismo El prinipio de uente legal para la predeterminacin general de las ormas El prncipio de rgidez. Los principios de oralidad y escruralidad .4.1. Concepto
(FOMALSM (U GAL PAA A RDTRMACÓ GNAL D A ORA (DZ D A OMA DTAA (RALDAD
INMALlM) A UN ARA LA RDRNACÓ D A OA) LXBJDAD A OMAS DRNAA ESlADAD)
a) La egla o "principio general del ormalismo" o e la predeterminación de las formas de los actos procesales, al cual s opoe el pncipio del inormalismo o de la no predeterminacón de as ormas de los acos procesales" mplica que los actos pcesales deben realizarse de auerdo a predeterminadas omas
sas omasq omasque ue en en a algo fee fee de "orden "orden el podime podimeo" o" oe en e dee i alza alzao o los actos esddo esddo prcdentmen prcdentmente)te)- enen elaión elaión on on el
1
AADO AADO AA AA OU
mo de veiicar el aco peal (po eemplo, la emada de pase po ecrito); con luga para ralrlo (po eemplo, las auiencas eb ceeba n a see ica de ta con tiempo paa acerlo (por emplo, la conestación e a emana ebe al en e os na ía de nocaa a poviencia jucial que dispone e rasao de a emna emna con etenaos contendos ue lo act ebe tee tee (por eempo en en emana debe eare e domco el emnao emnao etc. Cuando se sigue el prncpo contaro (ifoalismo os actos procesa se pueden aza s necesdad de espea esas foas b A gua gua que suced cuano se anaaa e pricpo e e a predeeacón predeeacón de de oden el pceimiento undo s nl l onsón dl no d l dtmnón d ls foms db tmbén nds s l odnmno osl n ustón o l no d l unt ll dtmn on á nl ls foms" o, o l onto, l "no d l lbtd d funts dtmn on á nl ls oms" (en cuyo caso las omas serán pedetermnaas con caácr general po os procementos c Cuano las fomas han sio pesaecias dee guamene anase si en oma gia (en cuyo caso e prcipo consagado consagado sá e e d eo se ace en d ls foms dtmnds" o en foma flexibe (supueso en el cual e principo consagao seá e e "flbldd d ls oms dmnds" d) Po últmo, en e caso e acogese el pincpo el omalismo dbá nls en cuao a las fomas vnculadas a moo de manifesase la vounad (y tamién, asociada istócamente al ámbto en ue al maestacón dee ealar s- s l Dho osl qu s onsd o l "no d l oldd" o su onto, l no d l stuHdd"
oome al primeo las acuacones pocesaes deben reaarse oramente (si perucio e su documenación evenuamente esca e isóricamene se suele as en una auiencia one one se encuen encuenan an e iuna iuna y toos os itersa itersa pesenar as os pricpales. D acueo a seguo prncipio tales actos presales se deen rea ar po ecrto y uea de auiencia omo fácimente se apecaá n un msmo Dho Posl s ud ons ons un no sto sto lun d ls fomld fomldds ds y ot oto o sto sto ots (po eempo pan esalecee fomalidaes especo al luga donde se een eaar los acos pocesales n a Sde del unal y no estale estalecers cersee ninguna formada respeco a la oma de epresar a vouna lo que poa hacese nds tiamene po co o en foma vea) 2.4.2 Rón n l Dho Posl uuuyo
En méto a lo ue estlece el ya ctao a 8 e a Conttución nuesto dmn mnd dss y, y, dmás, dmás, s s pas ls oms d los os osls dbn st d l lsldo qun db l s t, stblndo on át nl los os osls uls son ls foms qu dbn s a los
DERECHO PA
135 135
No o l egao poá válamete etabl qe e o poo oeo ea foma a eemaá tbal o a pa, o luo que á a lbea má o mo aotaa foma y b, mplo e mao ouoa, e lglao uugayo ta·
ldo n l C.P tabén n l nuo P) foma prdtnada fa a moo e epa la voua, a uga y tmpo e u b alze o ao peae, a eto oto que elo b e, e a u be e paa paa o oa ame a o ao poa Su aá oo qea fo paa el mometo q aae o ao poeae Rn por tanto n Uruua tanto l prnpo dl fomalmo omo el prnpo d la funt lal d la ormaldad alda on arátr nra Repto a a d o flldad d dha foa prablcda la egla geeal poaa e o Deo poal a pmea; o obae o ua y eg aazaá uego la lgaó a eao alga xpoe Po lmo, no pud afma u n Uray ra n oma néa l prnpo d la oraldad o po l ontaro l pnpo d la rtualdad eeo, a uao a oó e la oala omo oma paa muo ao poeae maa ua eea aa te el CP y aejo, o ea pátamee eooa o mmo u o e uevo CEE, e eaó a ae· o), la egaó abea po e CP e eueta ao ao qu be eala po eto omo ato ue eu a epeó oa mpeo, a mayoía o poeo pea vgete ata la apobaó evo P y o a vgee po auaeo, aaoo at Tbal e o Coteoo Amatvo, , poe aa ua aa pomaa l l ppo e euala
2... Fndamnto d la opn aogmeto e prncpo dl omalmo o la pdtmnan d la foa d l l aco proal proal eooe u amo e a a e gaata má aeuaamte al valo ga o etea l pnpo d la n lal d la prdtmnan nral d la ora a u vz e ua aqella ovó ya eñaaa e u la Aamba Geal p eatva eatva mejoe ooe el ógao eatal q ea -po p paa alo prnpo d rdz d la oma prdtrmnada ala u aó e a ovó e o ea aogo ultaía fuoo peetema a oma a avé e a ey uao a lo prnpo d cturaldad (o, má ompevamt, e aollo e poo a e auea) y oraldad o e ao e po aa) la expea a emotao q l vao ua omam
AJADO AA Ol
1
más protegdo cuando l peso se stumnta con n adecda consagrcón de ambos princpos dstnos sctores de mismo. Así paee ndsctbe que es más aropado que l demand y conststc6n s alcn o ecio y fra de adiencia y , n cmbo ano l nto d concilr las prts como discusión d ascos menores y l dgnciamento d las pes s dsrollen en na dinci con icpacón dl trnal y de todos los nsados (con o s otin la inmediatz o inmedación y la concentracón, rseguids amién como objetvos desals or los ts 8 y 0 d dll cGP y or norms exess dl nvo cP y e s analizrán l esuda s actos poceaes) 24 xcepcines
El pincip de fmsm n canto signca predeemnacón d ls omas dadode de po e egsldor n gos csos de os actos ocses, es antmnt dado ASÍ, l at c ya adv que cndo l orma no s ncenteexesa ncente exesa mene dmad "erá la qu rslte dspensal dóna par a ialdad prsgida" A su to y aún aún conológcamn ans, el nerio Código dl Procso Pn stblecó en su at 96 que S a y no rq expesment dtrmiads ormas r la ducción o a documenación d un co, son dmisls odas ls e le mtn lcr s inaldad
D st mnea s po jmplo pesamos ancón l aco rocesal por l cal se cia n oceso conciloio pvo (ante Jez d z vemos que en e cG. no se encunr pedeemnado s llo dee eizas n orm et or o lo e giá a tl especto el ico d ormismo d dond el aco podrá ri zas ndstntamente n un u o orma; dado u ngun es dsnsal y las dos son dónes aa la finlidad psguida Sin mago unqe l ctdo r 6 apoya a ltd de orms está n eldad cmliendo el mandao d at 8 de l Consición, en cuanto estac ces son las omas tods s mtn lna a iaidad se qe xcpcón, en ltm stnca, no exise
inii de ue pedetermnión ene de s fms debe efecture p ey no prece enconta ciones de imotnc no osne lo cual a mnudo y ue no exsa misión xpsa de l ley, la rglamntción de ls ls dispo dispo scons cospondientes s cú rvés de ors nts d Drecho distas d la y como o sn las acordads de a upema Co d Jstci, tal c acontec con a glmenación de os qisios que dee ener l apl n c se concen os ctos oceles escrtos d ls ates Respet iide de s frms pedeemids n l drcho que conorm a G- enen las ats dl cso abtal r determna a oma del poceso s ncna implíct la posiiidad d modfcr as ormddes ls qe qe deán surs os acos pocesales a tavés d los cals l msmo e desen-
137 137
DCH PA
oleá (modo de exsse olutd, ug, emo ec) de donde en ese cso se ecorí un un more excepción l prcipio de rigide hor considedo oss piipios de a esiaidad Fmen Fmene, e, e o que refiee refiee l genci de deo a oaidad ce selr que en e G e e ueo es osibe hlr popmete de exceciones respecto dede ue y como y se delnó nguno de os dos princios princios ge pdom pdomn nemen emene e (sn uicio uicio de de que sí rigen e nco de l nmedicón y e icipo de l cocencón, que dmite como excecoes mosidd de u u ot muy euete po demás) Fuer de e l myoí myoí de os poe poesos sos especles especles dode ge ge el rincpo rincpo de l escuidd s dmte guns excecioes l escrulidd ( smple modo de ejemplo en e prceso duneo jurisdiccol decrcó de los tstigs y del demnddo se reli nommee e om o). 25 E pipio de puidad 251 oept.
UBDD
S)
(PBIDAD NR
PUBIDAD XRNA
(PUBIIDAD IMDIAA
BDD DFRlDA
a D cuerdo l piipi de puiidad tdas as auaioes poesaes dee dee se púis púi s
Su opuesto, e pio de see o "reser"), estbece que l cdd res debe ser sece o, mé se dce sí, resed) Asmismo, cundo ge ge el nci ncio o de pubicidd, pubicidd, t pubdd se se denomi denomi iea s e dmite el coocimento de ls dess cucoes cesles l mete po s es y gestos
Se l denomn en cmo pulcdd extea cundo cundo comprede comprede ese cono cono cmento por ds ls persos. De l ue cudo ige su opuesto, el ncipo de seo o rse, l secre o pued tmbé ser solmene "extero" ser exten), si o comnde ls prtes y gesores (los cues ude coocer ls ctucioes preses), o intero" o "ot" (ese tot), si brc mbé estos y n squer ellos ueden cceder l coocmeo de os ctos s de os cules esá deseoliedo e proeso slo tumente quellos e os ue eos msmos iteenen) eo debe demás cosdese que pulicidd y se itern o exe, puede ser imediat o difeda
udo l pucdd es nmedit el cceo l conoiieo de l ctiidd res s oduce, como expres e clfco om inmedit: cooce s
AAO AAO AAL A AL OLU
acuaciones poal poal a medid medidaa qu urrn; urrn; n oas paabras, e tene a posibiidad d conr el acto momento qu s rala o n oma nmaa a su alación. Po el contraro cuando la pubicidad es dieda e conocminto d sa ac tividad soament tine lugar timpo dspués que ea ha cumpdo (s di e conocimento, a vs po un impo a vces hasta e fna d proceso y aún asta lugo d cieto empo d fnalzado el poceso). .5.2. eepió e e eeho Poes rguyo
E rt de l Costituió estab como rega -qu db ser esepetada por e legslador al gula e procun mimo de ncsaia pubicidad: e los posos peles debe debe osgrs osgrse e po po lo meos, meos, l puli puliid idd d ite A su o y n oma oma expct expctaa l rt 7 del GP a consagado st prncpio de publicdad p todo poeso y, adm admás ás h osgdo l puliidd o sólo ite sio tmbié l publiidd exe "Todo poco seá de conocinto pblco Po otra part, adms de umabes atculos d G., como el 76 y s guints que mponn la pubicdad nta (es dec la posibidad de que pates y gstoes conocan todos los actos prosales, oas mucas dsposicones de msmo Código como sus arts. 06 06 y 08 Y d otas eyes como ordna 3° de art 3 de a ey ey 0 ratiican a publcidad etena, a puto qu d eas mismas y aún sin e podía inducse que a pubcidad intea y también a etea son impuestas at podía como un principio genea acogido por nuesto Dreco Procesa En cuanto a a medate o mdiat de la pubicidad a consagada en art 7 dl C. se h iterpetdo e el seido de l imediez; y esto útmo no solamente respecto d las pates so también del pbico en gnra (véase también n te msmo sentdo l ya citado odna 30 de at de la ly 0
A su uo e art 91 91 de nuvo c concodant con e at 8 de Pacto de San José d Cota Cota (" (" pros proso o pena debe sepblico sepblico salvo en l que sea nao nao para pva pva los tees teesss d la justca )- tambn consaga consaga a pub pubcda cdad d dl dl po ceso an cuando ya en la omuación de esta norma s ace efeenca a diversas "lmitacions que se establcn en este Códgo (as qu como corespond deben dll peso pnal se analiadas en ocasión de studio de as patcularidads d 25. Fudmeto de opió
E fundamento de la opcón del constuyente y d gslado po a publcidad pulii dd segú efie efie l pbliidd ite o l puliidd dbe anaiar por spaado segú exte de a actividad pocesaL En cto, paece indudab qu s muco más ncsara -digamos qu páccament ndispensabe-I pbiidd ite ite e imedit Es que si las pat no ienen conominto, y admás nmedato d los actos a través de los los cuales s dsnvuelve e poceso poceso ma podrá decse que qu e se rspta rspta a igncia de que eistan aquellos conadctoos de oodnacón y subodnación
DCHO PA
que, conforme enseña BARIOS DE ANGELS son quisios prop e eludibles e a jursccó. mucho más grave es esta ausecia de ubicad iea cuano ea rer o ya a as os artes sno a ua soa de elas, como veremos que casoamente ocurre aú e uesto Deecho (pues aí se voa e rncio e gualad) E cotra de esa ublcdad inera se argumeta que en ocasiones el coocmeo prevo e os actos que se va a esarrollar o que se ha desarrolao (artcuarmete ligenciameto de meios de peba y medidas cauteares puee que e ili iligenc gencamen ameno o e ors ors mei de legar a rustraros (cuando ya s sabe o que reba ha aportado a roceso se uede "rparar a os esigos más ácimente; que sabe que va a ser embargao uede nsovenarse o quen sabe que a a r aresado cauearmete uede uir etc Como se verá estas razoes udamentan cieras siciones procesaes que a ttulo e ecepcin al pincpo e la ublca ntea no reaa la misma ero iern su eecvia (e acto o puede ser conoido asta luego que se ha cumplio e msmo u ors acos que epede e él) vale ecr, que con esos argumenos lo quee uede undamear es que la publidad terna de agunos ac procesaes qu o sea nmediata sio mediata o dierda pero e orma agu se usiicaría co tales argumentaciones la ausenca de al menos ubicdad nea diera Mas ambi ecuea adecuaos ndament la bici xta con a acarac e que o os reeimos a la ubica etea de la ecia na que es prácicamete mpensabe que o sea bca, aunque eie aguna ececin usiicada a ella, como lo es el suuesto de seencas que acogen a presin de egimacón aoiva) sno a la ublciad eea de la forma como egó a ea (es ecir de tda la acivad procesal previa) Esa publcad eea iee a ser conserada como n mecanismo que peie a obtecin de varios objeivos odos eos deseabes: el conralor or e pueblo de la orma en que los tribaes cumen con su area; 11 el coaor por e pueblo e as foa en que as artes s desenvuelve (patcuarmete e cuao a su ealad y Il) el aredae por el puebo acerca de la orma e que se puede utear los erechos a travs el proceso E má icie i et bci exe ee sr inmeit o óo iei en mrto a que el pbco pora consuir en u insrumento de resi ndeseable la area de os msmos juees o aún e erios esigos ec. Mas e geera se eende que o es an grade e eligro e que elo ocurra como ara desechar e base a msmo, os beec que arecera acarrea a ublcida eea e imedaa en orde a la osecuci de objeivos recn aaos 5. Ececioe. ci ite as ecepcones ecogas en uesro especto ci uesro Derech Derecho o o eci eci bci bci ite ite imet, eo la ei Pceal
AADO AA O
Así n c s sbl omo xpó pblid ir imt l so d uns mds pprtos rt 307.3 y so d ls dids trs rt 35); bin u mbo spstos s pé omo ns publdd tr difr 3073 i fi y rt 3152) En ls ys sps mbé xs peisos resp, sndo ms noori d d t t 13 1 3 d d tor P. P.P. P. dond dond s xpiobd xpiob d publdd ntrn di tod iid iid llmd "psul", "psul" , osrno osrno llmd llmd "rsv psumri" q po xdrs ilus más l d momo q s dspoí o d s os) Es odión d sers qu l rém l trio c tí pr d s prts l dnddo pn) pn) ls tuio tuios s dsolds durn l prsumrio prsumrio qu so uisdols y o dmnistris, dmnistris, unu unu po po su xtsó y rl op no orspod xplr or los fnos lo), olón ón d lo lo dspo l r. d l Cosió y, y, s, s, onurb u ol d dsposios d rno ll otnds n por o mos dos ros ntio� s ridos po ruuy los llmos o d os ros Ciis y olí� iosd iosd s Nions Nions Uns" y "Po "Po d S S José Cost Cost " ").). El Elo o s nontr nontrb b euón onte n n to to Cóio s s ol olb, b, todí do po unto n l euón dmás, l pnpio ld eni d pubiid ntr ndit í somt l mdo pn, sd u md o q dspo los ts. 1 y 134 d es Códio Códio l rpr rprs sn nt t pt or po prtp o l td prsum E ur so s spr u uo ti prjdo un mbo s s sntdo, sntdo, o somnte somnte n n plo plo omt omto o P ti sno mbé l rd os todos os s P u r l puliidd xt d l dd pros, l ismo rt 7 dl C xptú d rsos prosos.
En pe émno y por fundtos qu psó d do priidd, s xptú ll sr d prosos uldos ro d Fmil doros, emons opts qu is dsposión r o s t d ls stions pists os íuos 18, 187 8 d Códio C y l íulo l° ly o 10.674, d 2 d oibr 945, modfo por rtÍulo rtÍulo 1 1 d l y y o o 486 486,, 6 d d dibr dibr d 17, y por l rtulo d rt rto o Ly no 1.759, 5 d n nro ro d d 978" unu luo st rt dl G ñd u "No "N o obst obstt t tbn porá dedi l l pubiid proeso smpr u s prtes onsiire llo". uno téio y unqu o s t tn n oprenddos n n s um ró, rt 7 d CG to ipon sto xtno uqi proso por rons surid o o o n pro pro ió ión n l psonldd psonl dd d d s prts" Es rr rr o seto setoxto xto o sóo osr osr l usni pubiidd nm dit so mbién pblidd dir d todo proso slo, pítt
DRCO PRCSAL
11
de senteni; senteni qe si ego esá sgrdd po e sereo eterno to en e so singr de s egitiiones dopivs) Ots disposiiones eges tién onsgn e seeto eeo En ie éino ods qes ue oviente onsgn exesente e seto nteo oo s itds ue egu este pnto en eión s edids tees. eo deás existen ots qe se enienden its o ue se etren por tegrión trvés de nog os iniios genees o s dotis ás eiids Entre ess tis estrn s disosiiones qe dunte vigeni de nteio esen esen e see seeo o eterno de tod tividd proes proes pen s� v senteni senteni svo eos eos oesos oesospenes eseies eseies oo e eivo deios deios que se rn oeido trvés de os edios de oniión) n vitd de esto io - eisene en e po donde tod dotrin unives oinide en ue es tente onveniene iidd eten deás inedit no dieiddieid- st or nuesto poes poeso o pen ue ue siee titdo on on un un resev resev eten tot (inedit)
26 El pripi d bua 61 Cnp (BUENA F
FOMAISMO E L AUAR PSAL)
E "iniio de en fé" (o "de oidd" "etd" o "proidd", oo tién se ddo en denoino), s una rga qu imp ods ls sujs dl prso db d auar d bun fé n lld Aune lan d da rgl s disuid en s ái opensión ese iipio ipi ue odos esos setos deen niesr o qe onsiden qe es veddeo tnto soe os eos oo sore e Deeo en ue se fndn s preensiones s oposiiones s deisiones urisdiiones); qe deen popone dr onoe odos os edios otoios de os eos (iso ueos qe en definiiv uedn peudiros); ién e soente deen eizr os tos proeses on fiidd r e Deeo Proes os dite (eendo un eurso odo de eeo soente p ipg n deisión isdiion undo onsiden inore no dit de poeso) Si tes sjetos no tn de onfoidd este inipio sus tos serán on sidedos idisies o seán sniondos de gun o for (o eeo oi gndo to de os isos er e peiio ue on eos só) in s oisones e e u ndo ese tu se enente eigido or uen é serán snionds E ipi ipio o ue s opond opond ue esos esos onsiden onsidendo do od od denonse priipi dl onaismo n l uar prosl" (o "priiio de oridd") ndo ige este tio piiio os seos de oeso no tienen e dee
ALJAD AA I
ic d acuar d ba é r lant b al); r an u ac ac r adii adiibl bl cn dnc dncaa d an an ralia ba é é y y n cuncia cuncia n ralizan ala é i hbia bra bra ba dbi a ralizad n ancnad (r u acuar r iión d acar
262 Rccón n Dco Pocsa uuuao El art 5 'G. rc ba l ígra "Ba é y ala cal" i a td artci r l dbr jíd aca d bna é y cn alad Cnun cn l i aíc tac ibnal db di ad rc l ció y caluir a cca iícia iatria" A cta n tal dición ga Códg rgay cg ncii tra ua dici cuo conunto oa fáclnt a lta ltarr cagrad cagrad nt D Dch ch aún in ncida s nuco y r a aa lictacón
sta nuccón suta suta n acua as noras noras rcoas rcoas n los su sunts nts atículos l G at 4 vé la ciació trc uda r jica cuad tribuna ua it a cuó at. 6 y gt gt tabl tabl n n ua ua cna cna al a l ag ag d ca ca c c y dañ y jici jici cad -géia -géiat t actó r una la a d d ala é art 63 tabc c uit adiiad l ac al "r raza c vaciad y buna é" a vé la aacó -aún d na l rc rc))- "d l act aliza ia ia dl ad cuón" a a y 3 u a a art a caga d c d i rbat i l l ch algad ya d t a a tnió icón a 6 al trbna l dbr cia an bal cn cca nal a l ig al a 7 in in al ina gal cand a acrad cu a) nral 4 l a. 0 0 y art 763 ( vé a dcó aniciaa l bua ca a aacó caaió aarc iua c "la faiad rarar c aia aia rc") a a 2 2 y g ( tablc la vacó d tncia iaa iaa rc rvó rvó iv ut actó i i ar ncii la buna é); art 23 ( acia al trad aia i ntu l rcur ncnttcalida c aa é cn la érdda drc al cb ari c a n l C..? g ncii la ba é vsas soscons soscons contnas n oas ls cóos tan lo consaan consaan A c a d l cn l a l Códg al art , nral 4 d at y l a. 9 9 d la y 5.750, c Habéd cgid t inc n Drc Prcal aunas noras n n Uuua n vrtu ntracón o su nto
DRECO PROCA
Así, mbén por emplo emploennososa oma oma (oexpceosi vigent vigente, e, por taón a travé de ese prncpo) conome a a cua e tba no debe da cro a una excepcó peva mafsmente mafsmente daa a or e demandado la la que debá rechaa como acto admbe, s sera dar asado de a msma a actor.
gua orma y ae eo s más dbe ambé po a vgenca er ostos de os measmos de negacón nomava, puede estabecee e ese a noa ue mpone a as pares pares e der de coroar a poceso os medo de pueba de e dspoe, aú cando cando po medo de os mmos se acede acede a esteca ms de heco ue cotaran ss afmacoes esa rga s, en efecto de exstenca ms dscutble por cato agas ormas epecícas roge en esta maera u prcpo dtnto: como po ejempo e a 56. de de CG e ermte a un tesgo o deponer cuando s daracón pede peudca a fama)
26 Fundento de ocn
ngesa en n anss hsóco -e por ceto seía exremadamete escarcedo y e, entre otas cosas, poe na vncacón de este prcpo con e pcpo nustvo y a s corao co e prcpo dsposvo-es posbe señaar ue ue a o ago de os empos aparecó pdomnaemee recogdo e prncpo de a buea , asta e con e trno de beasmo y de ndvdasmo se ue m� ponendo a coree e codo a e en e poceso raa e más áb, co ndepedenca de a bea de s obra pcsa admndose o ormamee cto, s mpota os móves de acta Esta útima corente e ego etocedendo a o ago de sgo XX prdo mnando mnando en en a poca coempo coemponea nea a convcón convcón de e a actv actvdad dad jurdca jurdca y esecamente a procsa debe estar rgda por a rega de a bea é y a eatad procea, y e so nadmsbes os acos e a voen y, po tano, e son sa conabes ano ese acar como as omsoes e e puede curr cado e vrtud de a pncpo se debó acta y o se o zo Co s consagracón tata de nt l ctucn just del tbunl y, en dentv, de nz que con el poceso seu seu l venc de los los deechos deechos sustntvos de los sujetos mlcdos en él, evtndo que con ls ctucone pocesles e desvte lo que ls noms de Deecho sustntvo consn S embago slvo cando se reoge en oas e estabece sancones expesas como os arcos de C y otas eyes ue se ctaron precedentemee esten mucs dds en cnto l ecto lcnce de este pncpo ecodo, en enel vmente, poodenmentos po odenmentos juídcos como el uuyo patcuarmene en canto s recepcó pena conadce ormamene a vgenca de or pncpo, e dspostvo e ambén e ecogdo por taes Deechos Prcesaes
264 Ecepcones e msmo C se esabe esaben n aguas aguas nomas nomas e epctamene no recogen este prncpo
JNDO B OU
1
L ms otori cu l y ctdo r 156, dode exoea de deca rar mo tesigos a quens con su dpsició pud coadcr as afrmacones de sus amilas (excepción ambén cogda e el at 61 d uvo P). Po l cil cció gurd rlci co l ctu ocs d los d mddos y d ss dfsors os rocsos s e lo qu fi a a o exiseca de db d manifstar la vrdad i de poporcionar medios probaorios que os prjudqu). Dha excpción, que quzás eóame s su udar e art 20 de a Costucó, auque explcitamt explcitamte e dcada otos otos Dc Dcos os pstvos pstvos asa aora o sido expresametecogda cogda e ust Dco ro rocsa csa(bi (bi qu en crta forma forma r a lla l ar 7 del uevo ), p podía das (adms d alguas omas omas d ratad ratad nteaconas nteaconas gal po pcsas) l gracó omaiva co prcpos spic d pes pena y e as dias más recbidas al spco spco
2 El ciio d coomí rocsl 271 Coco (CN1 PRCEL
ESATECÓ D LA CN1 L
l cio d coom ocsl stblc q l cvdd ocsl db lis l o u g myo coom d timo y d costos (a vees difcl fudar una se mecona tambin la cooma de esuezos, pe es eamne difcl cocusó conform a la cual a no es compedida e las dos aeos) econr nral ale e aguna deomnacón- poda A ta pncipio s opon el que -por eco mos llamar iciio d l dstció d l coomí rocsl d acurdo al cual no sría csario, l deermnar la forma e u s db ralia a actvdad prcsa, l buscar aquella que plique una mayor conoma d mpo y d coso
272 cci l Dco ocsl urguyo La ecesidad d tnr prsn la coomí d timo como u objetvo vaoso al sablecer la oa e qu s dsalará l prcso, s rcogid lícitm n los ts 3 9 Y .4 dl .G.P. l t 1 dl llmdo Pcto d S Jos d Cos Ric y los s 10 y 3 dl uvo PP. as dos primras y n la pnúma d dcas dsposcions s sablc u debe debe de ribuna n p p d ta obt obtivo ivo;; la la r rra ra,, a cuara y la l a m ma a u u dco dco 81 dl acto Itaciona cado, subetvo de s isados pncipals as, ar 81 se expresa que "Toda psoa dcho a sr oda, co as debdas gaaas y der de u pazo raoab, por u u o tbua compt, ndpdt mparcal, estabecdo con ariordad po la ly, a sustancacó d cuaqur acusacó pena ormulada cota ea, o paa a detemiació d sus dcos y obgacoes de ordn cvl aboral, fisca o d cualqur otro carác)
DRO PROA
145 145
Por otr otr rt, dirss disosicions scícs scícs d ls q q l mismo mismo odí odí indcis, ún ú n si o s hbi hbi rodo rodo xlícitmt) ronocn ronocn s fndmto st inco sendo ejemplos de ello o iguee artculo de G.: a 120 (que peite acumuar peeo, clo cotraria en cao de ecovencón); art 132 (que ea eablec blece e a ecesida ecesidad d de acma acm aen en u ólo ólo acto toda la opoi opoico cos s); ); at 92 que eabece la peetoredad de o plazo); at 303 que admte a petacó de demada y coeación connas); arts 200, 2763 Y 519 que auo zan la reoució anicipada anicipada de de o cro cro de apación y caació y a de petes petesión ión de decaración de icostcioaldad de la ey); art 343. que pobta diligenca toda a prueba en la audiecia preina); umeal 3 de art. 51 (que esab esabece ece e procedmieto dfedo para la amtació de alguno ecuso de apeación); art 12 (que admte la convalidació de cierta idade hacedo nnecesario eear o actos correpodien); correpodien); art 13 (que limta a uidad uidad de os acto procesale poteioes a deectuoo oo cuado a dependiees de mimo) a 45 (que perte taladar a pueba ya efectuada e otro poceso evtando su eieracón) a 3863 que eabe u u procedimeto ág cuado cuado no e obee o os os o giaes de u muebe qe á maado judicalmete); ec
ambén ecuera u udameno en ete princpio oda a ormas de uero Deco Poceal que eablece para e rámte de cierta preteos e tuca proceae má ági que e poceo odao; como a que egua o proceo extraodario y moorio (y e montoo impcado), y aquela ota que admite un proceo cidetal para la reoució povioria de ua peteón tramiació ció de poces poceso o pcipa donde donde a mima e rover roveráá e orma paalela a la tramia e deitiva deitiva a 3. 3 . y 30. 30. de de .P, etc)
En cto o y l csidd d roiir l oomí d timo sino l d costos puede dee que la mma urge explícitamee de a ómua geria del rt 9 d d G eo eo ademá ademá s ind d muchas de la mismas egas que popca a eoomía de de iempo en en cuato geeramete e egir eas ega geera geera u meo coo) y de ciero atíclo como e 7 del G (obe pueba perical, dode e pcpo e eablece qe el ore o eaará u óo perto), 38. de mmo Código Código (dode (dode e abece que e valor valor de u bie bie que evi de ba para remate udica e fjará, e pincipio, necesdad de rrir a n peiaje) 323 de la ey 16. 16.6 6 y 3 gdo g do páao, páao, de actual Código Cv Cv (dode (dode se se excepcio excepcioa a de la nceara defa trada a la acuació de la paes e el proceo cociliatoio prvio y e lo peo vcuado vcuado a ceos ceos meo meoes es inacoes) inacoes) Empeo es posble posble señalar que el pi picpio cpio de que debe debe tede ua cooma de coos e la actvdad pocea s con mucima fecuea ovdado po e mmo egiador etablecdoe por eemplo ua asecia leada obligaora en muchas suaciones e que eía raoablemete pcidbe; o piaje -omo e que e equiee cuado e tata de taar biees muebes para detemia cua e la bae obe obe la que debe eazar eazar u mate mate uda uda- que podían podían r uiudo in ningún ningún peuicio por imple propueta de las pae a epecto; o a nceidad de realia
AJANDRO AJANDRO AA AA OLIU OLI U
ciertas publcacones en medios de isón qe almente no o son; o fijándose en agunos casos una utacón que es veraeamente anatora de un fáci acceso a a ustca, ustca, como en e caso cas oe e buto que eb eb abonar abonar aa aa oderac ac a a en agos proceos ejecuvo ec.)
3. undan d la opcón No es ícil unar a ocón del legsaor en pro de una ega conoe a la cuaen cua en e desaoo e acva ce ceal al deb nnare nnare a mayo econoía be be de iemo y coso: la dora para btn na rlun y el t qu db pra para ll on un noab d lo dro q a rluón apara (y a mayo demoa y mayor costo, mayo menocabo) S embargo, ebe enerse presente qe una aplcación esmedida de este cio puee levar a esonar a jstca misma de aes esluciones en cuanto es indudae que un mayo temo y e axo e meores asoramientos y medios écncos avoecen a jusica nseca de las resoucones jrisdccionales Po Po esto úlimo, a vía de eempo, es que no sea admisble que en pro e la apidez e tiuna esolve esolveaa prsc prscnd nd de toa o pate de as claraciones de agn tesigo, cano no resute manesto que elas son ecesaria 27 pon La noía d po en a raación de la acvda ocesa es a mendo esatenda como obeivo o la msma egislacón No solamente cano eo se hace en o e una aonabe gaanía de a adecuada paicacón de os dvesos suetos en e roceso (esabecieno por eemo, azos no demasado coros aa contesta a emanda en proceso ordinaio nteoner un ecuso de aeación contra una sentenca sentenca efniva efniva o car car una se seenca enca sno que a menudo sn que a soucón est siquiera asisida de ese tmo fnameno (solucón que se suele fraar fraarco con n fónuas fónuas done, por por emo, emo, se fan paos paos ero no se se estaecen sancones para el caso de qe no se eseen lo ca ocue fnamentalmene -y naa menos qe qe alí- en los los ocesos ocesos penales) En cuanto a la onía d t as ecepciones (a veces justficadas peo cuentemente no) tienen arcuar eacón con asistencas leradas obigatoas, os priajes, las publicaciones y las tutaciones, que no seme son aonaemente escdbles
8. l prnp d onrdad. 281 Cnpto. ONI
ATUA
La actvad procesa equiee de cieto sujetos que a reacen y de algnos medios mateiaes que emtan esa reaación Todo eo tene un coso que po e
O OCESA
óo o d x x ga ga mdaam mdaam poblma poblma d dmna q q qu db opoao uado Do Povo og l rnciio de la oneosidad ese costo es asumido o os intesados inciales uado ambo og inciio de la atuidad el costo no es asumido asumido o los mismos mismos y y anue a veces el costo costo ecae ecae en en oos oos sujetos conetos conetos distinos de os ineesados inciales enealente es soorado o toda la condad a tas del stado omo ad lo mos o dfa lo ñalado pno d odad y gaudad o ram mpopo ao l oo mpe ooo m u oo mpo, admsb oua mádolo mp qu o mo s da fdo a o inado pnipas (a y gso d a mana a aba d oodad o gadad ado fa a oodad o gaudad d poo aa taes neesados rincales (ates y estos)
8 Rececin en el Derecho Pocesal uruayo. a maa a a pipo odado u ua dbució db ució a d a oma jda gú áa má oepod a Do Fao o a Do qu a Do Poa a mo a mudo glada ódgo y y oa y l nda o pogama d a aaa qu da Dho oa Po o úimo do aboda sa oba b dd a aoa u aá aá ddo d oo d oso oso e uaá u pa inal Sn pjo d lo omo la guaó u abl ao a a dbuó d o mpla am a adopó d o d lo do o alados, opouo ala momo ual d llo ogido o Deo poo guayo. Idagado o imo y juo d a qu u udo ddo s ealaá má ada uede estaecese ue el coso del oceso se eula en nesr Deecho en ase a na mea disincin orinada seún se tae de considea a mismo en el oceso jdicial o en e oceso aital Admá amos casos el coso estudiado en nuest Deeho se descoone (de acuedo a como se soota) bo a) o d so judcoa ado po l ado o bual aba (oo d a inaa umaa y ma a q l ba po al rvo d po oo dl srvo pado po lo auxlae dl bal o doa maado igo c) oso d o ro d gudad oca qu amaa a abogad y uadoe q pa m auxla namn y p a l neados pa y u g a adad d o d mismo o d aea y saó pedo a lo inado pia po abogados bao oado blo y p-
14 14
AJAO AA I
cuadores (que sele se, pr leos el bro dnde se genera ls mayes csts del pce); ) os ost t de la etapa de ejecuc ejecucón ón que n est est ya mpndd mpndd en os bos neiores (po ejempl, cst ogad por e s del lal donde se efeó el emate jdal jdal por a a publcdad del mismo mismo e. e. y f) st del poceo n cmpndido en ngun de los bs aneries po eemp st de las pblaines dnde se comunca comunca el empazament empazament a un demaad demaad y y dom doml l se decn decne, e, os de la legaiacón de domets, e
bien, si se cnsidern todos ests rbos un a no (m haems ueg en la parte epondiente, ud coclus q n la acualidad nusro Drcho Posivo sa sa coo ncio ncio o la la nal nal la la onosdad onosdad dl dl ros roso o aa aa odos los isados rincials est es, qe el cst de toda a acivdad pocesa debe se sprad sprad por por tdos os teesads teesads prncipa prncipaes es con algunas excepc excepcion iones es (que tambén lego verem) verem) en que se e impne ese c cso-o so-oa a parcamene-a parcamene- a só un de es es a algún algún ercer ercero o dvi dviduai duaiad ad a tda la munidad a avs del Estado Estado
28 undamno d la on Sn dea de menionar l ese que en p de la grauidad del proes paa ls ineresads pncipaes a realizad en genea tda nuesta docra procesal (encabeada pr el mismo COUE e posbe seaa que e pricipal mpl de la conagracón dees pcipo a sdo notsAdlo AdloGELI GELIBIDAR (9 quen a afnado al respect qe "E serv de usica es de tal md mptte para e deamiet urdco y se enuenta tan por encima del nes fisca que la soucón de la gatdad a duante el poces, sn peuic de as acne enómcas que ped integar la decisón fal del msmo, parece a úica congete n la competa protección de ls derechos en geneal y de ls derec human en patcuar Pero ese prpo de gratidad del pes paa os teresads prnpaes n es el que conoe acabams de ve, a ecgd nesr Dereco psvo. En nuesra opón, la determinación de ual es el principio qe en esta mae· ra debe eg tene qe patr de un eco negabe: l que se decde en n pces de Dere postvo desde antes de pceso- e l que ya esultaba esultaba de -en cuaquer pcesoque se incaa ee proces pesamente es en e que se funda a egmdad de as sentecias: ellas e basan en el Derec Derec psivo que as pese y qe qe ya deerm deermaba aba qe nduca pdía deba en cada as segirse atendo de ese dat debeamos cncu que s a senenca estabee que asste ran a atr ge, n debera mpnerse al msm e cos de un proces onda y, y, además, qe ta co co debera debera mpne mpnee e a quien que n ue debid a su onda impso a ese act o getr la necesidad de tramia el pes o sea a demandado en e pes cntenos no neesar y en el pes nencis necesai en e
(9) tad pr iu AGO en "ci Dere Civ" t J C.U. v 14, pág pág 33
DCH PSA
qe no y llnmento, y Eo e e pceo conencioo necerio en e ue mei nmieno y en el poceo onio pue estos o úimo co el peo e mpone en enefcio irecto de lo ineee genere de comun S po po e conio, conio, no no ie n n l co o geor geor e coto coto genero genero por nic pesl ee ecer oe el mmo propugmos no es ni l onerosi onerosi ni l l gtu gtu Segn e iere lo que propugmos p los ineresos prnciples, sino l oneros p quien i cus poceso e cor o go ue o nic n rn o e demnddo qe olig milo n n o comund ue mpone mtcin en co en ue ie zn l geor y grtui p uien o cus l poceso po ob siempe e cueo o que ese erecho postio y estblecí Empeo, l plicc esict e es reg que propugmos, cerí e cetos csos consecueci consecuec i esebes esebes E prmelugr eaenr nci poo ricionle uien ono en creenc e etr itio de rn no ine uciene meo econmico como p font e coo e e preo en co de qe el tin conidee qe no e ie n (con lo cul iolr cmente el ereco l gul en e cceo uci» seguno lugr po má qe o tine omente icen enenci no no en el Deo qe pr prte te menuo menuo lo eco eco e ndn ndn petenion petenione e rn fnmente de proe eienci pro n n eidenci como p e ee rin pu tene po ciero por lo qe, en defnii con u no se ce ugr ugr l rpct rpct emnd; emnd; y y po o pre tmé tmén n ucee ucee mendo e e Deeco e pite dmte dmte má e n interpc interpcin in one one y, o o ue e t t l dee op po un e e decno ot e oetmene zone qe e y do ca pro en tencin l nepcin finmente eec En culuer e l o itcone dd en cno o eco y d en cuno l Deco ue ee plcr prce njuo crg con too el coo e poeo en en deiniti no emin conndo con el poyo e l ntnc
en e e prime cso ne ñlo o coto de proceo corponene quen cce e ecuro ee opotrlo to comnd (y e poeo eá u epeco guo en el seguo e ronle qe o coo ditiuyn ene o neeo pncipe (y mn comun i e r de n proeo conencoo neceo en e ue no medi nmieno o e n poceo olntro etos e tos orms uesto ereco ecoge el pincipo geel e oneoi p p bos nteesos nteesos picipe picipess e os proceos proceos coenciosos coenciosos y pr los gestoes e os pocesos voluios (y no lo p qien con u conuc oign el poceso; mtieno si si embgo embgo muchs excepcio excepcioes, es, bss pecsmente pecsmente en l circutci e que ese inteeso pricip crezc e recursos en cyo co gno de lo coo que e corponden o opot l comun o e l crcustnci e ue ue su cono clmete cezc e fumetos pr petee u opoerse
AJAND AJAND ABA LI
uy uy d l t p p p s s ) N it l pt cbi nuc c xcpció qull c l qu pc tit p l prccin l int gl l m pc ti i u mdi llmt y pc vlut S t gú v y mu id, u mtv lg l u pu
28 Excpc Cm b d eci, ut ut D pv cp uc xcpcin l piip u p p td id ppl Tl p u tbl l gtud p l i pi pi gv t l pc pc u f f tl gl p p u fu pt p u it gu i l mu y v vuld y dm d pip u udi dt fe
DECH PCESAL
RES CAPÍL SEXT os ppos d cho ocs uguyo PRIRA iÓ
Son Son eglas geeraes que se sigen por nmesas dsposicioes que estabee egas cocretas. Los principios de Deecho tiee terés e res panos: en a ogazacó po e egsado de un determnado ordeamento prcesa, en a iegración normaiva y en a inepetacó de erecho A Ó Á H RA URUUAY. Su entifccn
Los Los pcps de Dereco se identiica ya sea po s expicación e e ordenameo positio, ya sea por idccó o icso por deduccó de normas cocretas qe negran dco ordeamento 2 ná
E piniipi e igul. npt sabece e os nteresados pcpaes de pceso coecoso as "partes) debe se taados en orma iguaiara S cotraro es e pncipio de desiguadad Coneenca Coneenca de pricipio pricipio de igad ig adad ad es a baeraidad de poces poceso o (y e pncpo de baeradad de peso); confome a o ca si una pae s ecea aiada para reaiza a aciidad pesa, a otra parte debe sempre ener a misma posibiidad. Su conaio es e prncpio de aeaidad de poceso Otra cosecueca de picpo de gadad ya compedda e a a terio pero e se see destaca po su trascedeca es a contradcción (y el pricipio de coradcció segú a cua ate tda aegación de na pate e
5 5
ALEADO AAL OLIU
15
debe escucha a la otra anes de adopa ecisión Su conao es el pnco de no conadccón Una consecuenc consecuenca a más más e este ncpo e gua guaad ad seía a exgenca exgenca de maciada de tbunal (y el rnc rncpo po e mpacalda mpacalda del rbunal rbunal Su conaio es el rncpo e aalad 212. Rcpcin n l Drcho prcl uruguy.
El pcpo e gualad ocesa resula e la noma recoga co caácte caácte geea geea e e e ar ar 8 e a Coscó Coscó Y ya espeífcamente, en os as 4 e G y e nuevo nuevo P aque ambén s posible nducro s mayor mayor suezo e umerosmas umerosmas soscones soscones co coa ass el proo proo G el nuevo . y e oas eye ue o alca ..3 Fumto l opcin El undameo se encuena en a experenca conome a a cua no da evenció al emanado supone pvar a bunal e la oporida de surse más adeuadamee, aumenao po o lao las posbiaes e ue co trbual actúe e orma o arcaL 4. xpn Consttuyen excepones que no coadra a eseca e pco e guaad as e aquelos casos en ue la amacón unatea esa fmada e a posi posibi bii ia a e ue la resouc resoucón ón judca s pua rusaen su jecucón, s el emanao iee conomeo de ea prvamee a su ictao; o auel otos en os que o se justca eir a ecisión de ibma-oogano revo asado asado en raón de la espca cerea cerea e ue a petensón de acor es aus ada a Derecho Sn embargo este pncpo e guaa no ha so estrcamene esetao e uesra páctca rocesa enal rncipalmene en cuao se a mtó -al menos asta a vgeca del nuevo - ue en e resumaro (ue s ua acva acva jusccon juscconal al apaa amamee e acor acor y o lo uea uea hace hace e e emanado emanado Tampo ampo es seao cuao en nuestro Dech Decho o se estabee estabee aguos aguos buaes que o so estructralmee mpaciaes xsten, nalmete cietos casos en los que la esguladad no es más ue aante, dese que con e tratameo rocesa esgal se rata p csamente e guaar las suacones eales deas partes
EECO ROCESAL
2.2 El prncipio ipoitio. 22.1 Cocepo Conforme a mismo se da pdomnanca a os nesados pcipaes (aes en el roceso conencioo, gesos en e poceso vounrio) en a rea lizacón de ciertas aciviades paicuaente impotanes: a nicaiva y e esstmeno de roceso la deteinacón de su objeto (de aquello que se eqee eqee del ribuna ribuna y de o undamnos e hecho y de Deecho Deecho que e deberán deberán omar omar en cuen cuen aa sove sove si debe hacer hacer uga a eo la deemnac deemnacón ón del objeo de la pueba a inicatva ara noduci medos de pueba diigidos a emosra a exstencia de esos ecos y de ese Deeco que tegan e objeto y ialmene la nicati nicativa va paa que las dvesas eapas pocesaes de la pueba y se vayan sucedeno. S opesto s e rncipio inqsivo, gún e cual icha eomnanca en tales tareas a tene el buna buna aunque en e caso de debe be disiguie disiguie en ene e aqueo supuesos en los cuaes e tbuna iene dcrecionadad de os que no a iene
2.2.2. Recepc e e Dereco rocel uruguo pincpio dsosivo se aa consagado seco a todas las areas señaadas savo en o qe ee a la nciatva para que as divesas etapas pocesaes se vayan sucedendo donde ge e pncpio nqusivo aún cuando esto lmo no mplca qe se acepte a discecionaldad del ibunaL pues exise una ealada rglacón lega sobe como debe pocedee a especo
223 umeto e l opci undameno de la opcón or e rncpo dispostvo se encentra en isponbii a de lo deec deecos os laneceara la neceara conguenca que debe eisti ent a isponbiia sbetvos consagrados en os dvero eecos sustanvos y a posibiidad de ecamar su vigencia a través e un poceimeno jursdccona n e caso esecia e la nciatva aa a pogión el tmie de po ceo a oción oe prncipo inquiivo e encena unada en la necesdad e esetar e ricipo de economía.
224 xcepcone n nesr ercho Pcel Pcel existen nmeosas noms qe exceconan a consagracón e rncio isositvo
AJADO AA A A O O
1
mé b x x l g gl t q, á f l geó im 3 piipi e preetemii e ren e peiment l pip e fuente egl p l preeteiió geel e ese en. l priipi e l giez el re pretb tbl l pipi e presn. 3 ept. i l tmó l m m em lle ml , m l l S t g tmió e , lá l l m tmi m l C g q mm g l e tmó g l y, , gú l l q m m gmt g g m Sm Sm C J t , y ló t, t ó l tbl e ó Amm, t g l l tmó l l l mt eg l ig O b, eg mm l l, , l x l, m l y y t ló tb , l em mt m Fmt, l ló l q ó z tmi mm y t lg y á l g S , l i ó, mt l t lz il lg mm gmt t .3.. Reepin e el ee Prel uruguy m m g mó mó m q e em emó, ó, g b eie té l ly l i l gz h t tmi mi y m, ló ló
DERECH DERE CH PA PAL L
.3.3 Fumeo e pces. a opció po l prncipo d la prdmiación dl ordn dl pocdi minto s fnda n a ncesidad d asga a los nsados cál s l poc dmnto q se sgá para tramita ss pnsions y oposcions. a opció por pricipo d la un lga para sablc co carctr gnra dco odn pdtmiado s ncta n a convicción d a pdrmnación d ordn q db segs drant l pocso db r caráct gral sablendos pocedimenos niorms. Po oa part ógao saal con mayo posibdads d cmpir aduadamn dicha a ra parc sr q mayo pesnatividad dna (a Asambla Gnra) ' d dod s concy -n armoía con at 8 d la Costitcó tcó a a pdninación db fcas a avés d a ly a opcón po pincipio d a igidz d dho odn presablcido s haa haa la aprcacón d o saría plenamnt asgados asgados os objtvos objtvos q s psig a cog os dos pincpios antrors s se pma a rbal o a as pas spaas dl odn psabcido La opció po pncpio d pesón s fudaa n a convicón d os fctos psgidos a acpta l si s cosagracó no s asgaan os prcpo d la pedtnacón d od d pocdmnto anándose adms coa l pcpo d "coomía procsal
.3.4. epces Dada s consagacón costitconal os dos primos pincipios o pdn sr cpados po a ly En cambo prncipio d igid adm mosas xcpcions El prncpo d pclsió no admit apamt xcpcions salvo dicamn n cros spstos paticamt os divados d acogmno d ecrso d visón fnismo. principo e uee eg p 4 pripi peeermcn gee e fs. pp e ge e s on poceses Ls picipi e or y esctui.
.4.. ocepto El pcpo d fomaismo (q s idpndnt dl pincpo d a pdtnacón d odn dl proedmto) mplca q os actos prals db azars d acdo a dadas onas pdtrmnadas (lacio
155 155
AADRO ABA O
aa c xpa la vlta, c uga l tp b aiza tc.. Su cai picp l fali q auta a bta fa al pt S aga l pipi fa b aaa a a p abr cat gal a tavé alq ft l h la a avé a _ lt a aga l pnp a fut gal paa la piaió la fa; l pri pin cipi la liba fut paa la ptinació a fa g pcipi frma b aaza u agació ígia ígia xb aiiéo t ltm ao, a pibia qu ua tanc l po a, p ac a pa ció tbuna q trvi p ct a iaó a fa) S aga l pinip a p cnaga, aió a xpar a vta q ta c a a l pincipi a alia a l pipi a tuaa
4.. Recepción en l Deeho Proesal urgayo. to Prca caga pcipi a a pipi la fut ga ha a pinp a gz a fra ptaa ao pal cabi pibl aia q rma géia pinpi a alia i cai, , pcip a taa
.4.3. Fndmento de l opones unat la pció p pcip fali uta gaata aaa aaa l l val gia ta a ia gaata at l pinp a fu ga a ptacó ga cha fa fa aqulla vcó a ñaaa qu a Aaba a l órga atal q cua ci c paa al l ppi g a atia aa aó vcii q i aga taa infa a ptina ió a a a avé a a agaó ppi aa pnp ctu ala'qu ig a aaió tt at pal ca funat a xpia q aa val ia a-
DERECO RCEAL RCEAL
gd u cmic de s misms segú l clse de cs cncets de s ue se tte
44. Excepcoes pncp dl fmlism s dd d ld n mucs ptundds p gisld mé s picpis de l pedetemicón genel de s ms vés de l e de gdez de dc pedetmnción encuent lgus ecepcnes cn dd l esctlidd desde e en nues Deech n ige c cct gnl ni un o picp n pud hls de ecepnes su espect
.5. prcpo e publca 5. Coepto De cued mim tds ls ctucin ctucin pocsl pocsl d s púlcs Deen dstiguise pucdd intn d eten l puicidd inmedi de l pucdd deid Al picpi de plcdd se pne el picp del secet l esev d s ctcins pcsl
5.. Rececó e e erecho Procesa guayo del GP ts mucs ms psitis csg l pncip de pulcdd ite d s ctucs psls Asmsm s h entedd ue dch nm cg l pncip d l imdt d dch pulicidd
.53. Fnameno e a opcó L puicdd nt md esult idsesle p l vigenc dl pcp d guldd p el cn de l ctucón de inl p s tsds dcts L pcdd más dsctid se und en l necesdd de ue e pul cn m e e ls iunes cmpn su te e l fm n u ls pts se dsenveven (pculmt cunt su ltd) tiedesimsm simsme s s c pnd cc d m n u pede utelse s deehs tvs d pocs
1 1
AEJAND AA
opció por ua pbcdad extea medaa (y po ano o dfeda), pes a n ciero pelgo que ela conleva pace más adecuada para obtee los objevos ecién meconados.
25 Exeone
cantoa canto a la la pubcidad inea tdas as excepcones ecogidas apntan no ya a exlira sino a excluir a nmedaez de la msma coociédose e todos os casos si excepcioes, la pbicidad dierida) Respeco a a pbcdad extea ella se ecetra exceptuada e diver nteresados casosdonde casos donde a msma podce agavios partclaeegav a o nteresados o dicua samee la ecacia de la actividad pocsa. S S embago exten cieos casos specamee e el acta poceso pea- dode se se exclye a pbcidad extea extea sin e eo apaeca adeca damente udado
2 E npo de bena f f 2 Coeto Es a rea ue impone a dos os sjeos de proceso a necesdad e dee) de actua de ena é co ealtad A al pripo se opone e pincpo ue podamos deoma de foa lmo e e acar pocesaL
22 Reep en e Deeho Poe ugo Consaado Consaado expclícamente po el art art 5 de es además fácimee d cibe de dveras disposcoes cocas de nueso odenameo presal e geeaL
23 Fudmeto de oó on e mismo se tata de de gaanza la acaci usa de trbnal y y e denitiva enitiva de gaaar e con e poceo se asegra la vgencia de o dee ch ssanv de l setos ipcados e él; eviando qe con las actacioes pcals s dvúe aqeo ue las noas de Dero sstantvo consagra.
24 epone demás de agua consagada e e prpo a pincpal excepi a la vgencia de ese principo gada relaci co e acar pocesal de s demadados y aún de sus defes) e los pocesos penales.
REO RSA
27 l pncpo conoí pocal 27 Concpo abc q a acva rea b reaar a ma q gre a may ecma m y c
A cii s r ca aga fma ma am ama c a aci a cma ro ca g ca a ma a fma q e b raa a aciia ca ra ecai aar aa im a may ma m y c
272 Rcpcn n Dco ocal uuguo E ci a ma im a ecg xc am iv ac G c ac Sa J Ca Rica E ca a cii a cma c g imcam ar 9 GP icé amá vra ma ica a ecma im ca gam a gre a rga i mr c y cr arc ccre G S mbag a ima cma c e a m iaa gar
273 Funamto d a opcn E am a c r ci ca a ma aa b a c y c b ra aa mcab o q a ci amaa
27 Excpcon Nma xccie cra r erech erechPca Pca a r a a cma im ca a a ecma c
28 E pncpo ooa 281 Concpo be r E ci ci a a abe abec c q c o oc cbe a r a ca. E rci crar ama ci a graa im c a am r a ea rca y q gam
1
1
AEJAND AA LI
pe e e c e prd p r je) e mm md p md ré e d 82 Reec e e eec Pre uruguy
Ai er Deech ede ebecere e e mim rege e cd, m rip erd e pre p ee pinie c g eepe e e e mpe e - de e gú ce iii d pmee md de d 83 Fe e l p rmv vgee e e m re rp eede epee e d d exied demá demá fdme fdme eede de d reg epeíf e dribye mee e c de pce. .84 cece Ne De ep mer excepcie rii e e rid el re p d eed prcpe
APLO SÉIMO
eglas geerales sbre ls supuests tempral tempralmet metee mpre mpred did idss e las rmas presales guay guayas as
c ARLAS Joé A. A. "Deecho Psal: noioe peimias", e "Curo de eeo Pea" del ni1to Uuguayo e eo Pcsal, . I, Fauad de Deeo y Cienia iae, Monevideo, 174 págs 561. BARS E ANGEIS, ae, "odcció a poces", 2a. ed, Idea, Montevdeo 1, pág 77
idad GI IAT Adofo, E1io el oeo niiaió", t. 1, Uveid ta, Mnt, 5 págs 6. BRS DE GIS, Dae, "l ce Cv", dea Moteideo, , págs 35. KL Selva vgecia de las nuevas oa poeo e ámte" e "Co obre e Cógo enea de Pceso" el nt Uuguao e eeo Pal, t J, FC Montevideo, , ágs 26.
VESCOV, n y oto, "Cógo Genea de oe", t J Abaco, Motevideo, 2 págs 26227. A, niqe, "Leioes de Deeco Poeal Cvl, t CU Montevio, , ágs 575. G, aime, "Manua e Dco cesal ena, FC, Montevideo, 7 págs
MA SÓN ONCEO s m nomlmn nomlmn so ao o más radicional, auque qás un ano impo oio, "Ambio mor de vigencia de as normas pocesaes" ene rcón con tre ferene prbem que el emp plnte quen netg que nrm e plcn pr regulr un upuet e hech prcel cncret sso co conssene en demandar, oponerse, rob, dica senenca cir c c)) y, y, n fii fii,, q o o Poesal conceo se pl plc r egla sso cordo
l prmer e e prbem rr os momnos s c y s l cual las nomas eten e egun prbem (dsd a exsencia de nom s un asno isino s gc fi os momenos desde cal y hasa l c esas noms sn sán igns y, finalmene, e tercer prlem prlem eiee cs son o ssos qe, s e puo de t empoa, s ncnn br cos o ss nos xisn y sán genes. A nál e ee ercer prbem l ue n ecrem en ete cpítul y llo llo o o cno os do do rimros sán ncludos en a emáica popia de las uenes de de co ad calo sgno n ct el prmer prblem conss n l deemnación momno en qe adqieren eeciva ete ls noms q s sán crno o c O de esos pocedmenos q nomnmos nomnmos ns ns formls formls y, mbién en la deer mncón momno s l cua llas x xiste
A ese rso y or jo egún nso co co Consconal as nomas egaes isn s y no es pobe q l r jo eecite s ho o; ls noms glmnis in eienca desde e msmo momo son robs or l órgano esaa correpondiente; ec o oro lo, oa no exen s son degadas (epesamene o aún ácitaene, n l segndo caso o opocón s osios de igal igal o mayor jerarq jerarqía) ía)
LJND LI
A la uz de eo y si se nli e prblem y como fáclmente se advere, e esudo de cues son esos momento desde e que y hst el cul exisen as normas se encuen encuent t cludo cludo en en e esudio e ls corre correspon sponien ienes es uenes y, y, por por ano, no no coresponde aora encro (ebeno emás tenere psnte que oporunmene y idicmos que e náliss de esos pcmien e cecón e nos coresponí a ls discps ue esudn el Derco Consiucion, o e Derecho Inerncional, o el eeco Admsiraivo, ec, y no l Dereco Procesl). En cunto al gno pbma estechmente vculado al neror pe ntísecamene ierne, consiste en l eeinacón e os momentos desde el ual y hsta el cul ess noas (ue y eisen) ienen vgencia As sguieno con e ejempo e ls noms eges, según el r 10 del Tíulo Pelminr de ódigo ivil as misms tienen vgenc son aplicables) a prir de de dís de su promugción salvo que en l msm ey se djera ago dsto l especo, como po emplo ue edá vigeca inmedi o como hce la prie pate el t 4 ue moiicad moiicado o po ot ley- ue tenrá un 4 del .G que uego ue vgenca que comen comenr r en u plaz deen deene) e) En cuato ls normas eglmentarias, eglmentarias, slvo que en ells se disponga go dierene, estarán vgentes desde el mismo mo meno en ue exsten Y s con ls oas noms emnadas de s derenes unentes ormes del Deco rcesal or or ldo, el momento hasta el cual ls norms esán vgentes cocid con e momeno hs e cu ls msmas esn, svo ue epsmene ispusier una vgenci menor por eempo, que a vgenc de un ey rá somente por ses meses, o cuomo se compende s se pesta atención-no sigiic ue parr de ses mes meses es ley ley deje de esi: en a cso l nom y no end vigenci, pero pero slvo que s l dege dege- no eará de ineg ineg el rc rco o posivo) y enonces, segú tambén se viere el náliss de cules son los momenos
dese el cual y hasa el cual esán vigens ls norms ue exsen se encuent (por su nturle) nturle) igualmene cuido en el esudo esudo de ls cosponientes uenes y, de acuero ello, ello, mpoco mpoco debe ser ao encrado encrado oesponde en cambio, esudia o el t pba enunciado; pobe pobema ma que que es totamene totamene dto e e os dos dos ne neo o y que que rei reie e qu que e supuestos, supuestos, desdeel desde el punto e vs tempol, se encuenrn compenidos en ls nos jurídicas Avr Avre e que c c nora nora uica uica ebe ebe aa descib descib eatamne os supuesos de hcho que egu mbién desde e punto de vt mpor), mpor), p o ue en prncpio no sí necesio regu en form gene cuales son, desde el puno e vsa em m po, los supuestos comprenddos en ls as norms pocesales concets Sn m bago, b o to hho q lla a la oa ja pa ta pto n vta tmpoa no se suele dicar, en cad cso, qué supuestos se comprenen temporlmene si se comprenen a todos echos ocurios con nerord o con poseorda a su vigenci, o sólo a lgunos e estos)
DEECH PRAL
A A ad ad aea a y y e ea ea e l ma ma de dee e a a de h á tlza md admt hata e, m a gaa maga, eea, a e e e (e l ma e la ea y amete a l a e e d ea y á e e t, e ly am a e ea e a a de hh y e ya te lga aedad atlamee e el e e lye dtamet ae a aa e ó de eba eba ya tmió, tmió, maamee maamee g g la da da e a e a a e ilye ema adee e alg D i mha mtaa e aa e a e a ma ta ea e a et x ma geeae de a ó, a ad geeamee ea eta de meam de gaó S mag, e Dee i -e a maya d e t seen estecerse ns generes e pr en cs e e s nms cncres n pecsen etemnn a e spests spests e hech - ese ese este pnt pnt e ta tempr tempr - se pc pcn n ess ss ss nms cncets De al e eta aó a a eaó e la ma m ead e at i, ea t aala aa la gla gea gea e e eaó a ee tee ema tam ea a exi a e e t Deeh Pea
EGUNDA SECÓN AS NOMAS GENEALES QE ESTALECEN TEMPOALMENT LOS SPESOS Q ESÁN COMPENDDOS EN LAS NOMAS POCESAES GUAYAS 1 Invzcn e chs chs nm nms s..
e e eás e gns nms cncrets e efnen s spess e hech cmprens tén ese e pnt e vst templ m l ae a a n del a l exsten nrms y 8 l e regn cn crcte generl pemtc e ns cp m tém y i e e alga ma tale de a da g ma mia y de ta ma e da ela ela e mea mea m e egaó a a d gale, el r 7 e Cóg Cv alae a d l D t y lamee l Cl- e a exeame e tema
166
AEJAND ABA
A esa dsposicón lega deben ñadire oras -tambén de caráce genera d y l t 18 d muy mu y poseioes y eseíiamene ocesaes: el t 2 d nvo
2 Aná d g copondnt. Comenzando con e Códgo Cv, debe señaae qe su at 7 estaece, en las leyes leyes (anue se ha entenddo -po na iteetacin no gamaca reacón a las ue ue a referencia es eazada a toas las normas jurdcas), ue las mmas no com enden a supestos de hecho acaecdos con aneiodad a su vgenca (no son "re toactivas", toactivas", savo -laro -laro esá- qe la misma misma ey disusea que mbén se apcn a elos (o cual anea a menudo y en esos últimos casos n probema de constitu cionaidad po a osble volacin de ar. 1 de a Caa vigente.
Y adems y aunque no se dce expesamente, se enende que la rega de la no reroactvidad s compemena n la misma fómla de a 7 de de Cdgo Cvl-con Cvl- con ora rega rega qe estabece estabece que en las eyes eyes -salvo qe indcaa indcaa exresame exresamete te ago dstito 9 de Cógo Civ ue excye a las socedades conyga comooce como oce con el at 9 les dsetas con aneodadaneodad-e e com comend enden en odos los spetos de de eco acaecdo con seoridad a s vgencia (esto es, e as leyes s aplican "en orma medaa". En conclsión, gún ctdo t 7 d ódgo v, l non nd dcn no comndán o po d hcho ccdo con ntodd ( dc, q no cn octmnt) y copndán todo o pto d co ccdo con potodd dc pcn nmdtmnt Si pasamos ahoa a considea l non pccmnt oca adver os, en ime émino, qe eas no esableen deamene la no etroacividad n eecto, n el at del del cG n e ar. 18 del nevo c eieren a eo. No obsne, la no etroacvdad poda dedcrse e cet oma de las mismas nomas y, en too too caso ge al espeo espeo el citado at at 7 de Cgo Civil, de donde q n dpong go dnto - q pd mp conc - vo q nom pocl no on toctv no comenden suestos de eco -natu almene qe nos eerimos a os spestos de echo presaes y no a os ecos e negan e obeo de ocesooceso-acaeidos acaeidos con con aneiodad aneiodad a s vigencia: en émi émios os geneales, no se apcan a pesos ermnados o a etaas cesales ecludas y or ano, esos no deben ramitas nevamene
En cuno o po d cho cacdo con poodd vgnc, ncontmo q l 12 dl dl .P cong pmnt ml llmd "gnc ndt: salvo qe djean algo disnto como ya se indc y a modo de ejemlo, exresan algo disnto los mismos ats 7 7 segnda ate, y 8 del l nto d cG y e at 7 de nevo c, especo a s propia vigenca, dd lnto vta mpo todo lo lo po d hco oc) poo nd n vgnc án compnddo n nom oc eso es as normas pro cesaes son de alcacin imedata.
DRCHO POCSAL
167 167
D alí u s na ly u modfca oa ano, sabc u uins n u pocso dbn popon mdos d puba d hchos pudn amién soicia a azacin azacin d d un u n cao nt os tstg tstgos, os, s d ntnd ntnd qu lo l o no compnd compnd a uns n pasado pudon popon mdios d puba y ya s vnci l plazo paa haco la la y no s oactiva; oactiva; y qu, po oo lado, compnd compnd a todo quins n utuo pudan popon mdios d puba puba a ly s d apcacin apcacin inmdiaa inmdiaa Ahoa n, aue a eatva ate aazaa ee ee eee e e e ee ee at el el G. u, como sñalamos, no ir psamnt a ta no oactvidad e etalece e ca, aue ó aaeteete aga eece e eaó a a vgea meata Y dcmos sólo apanmn pou n aldad a vignca s inmaa, o qu pasa s qu os supustos d hcho u compnd son posos En co como la aplicaón scta d sa ga d qu udan ompndidos os los supustos ocudos a pai d la ugnca d la nuva ly pud gna citos pobmas, fundamntalmnt cuando supusto d hho u gula a nuva noma ya omn a ocu ants d su vgncia pro no minó aún d ocu cuando nt n vignca sa nuva noma (po jmplo, cuando comnó a no ma u stal stalc c un plazo plazo d d n n -ms -m s coo coo o ms xn xnso so- paa la noma contsa la dmanda, y n un procso concto ya saba coindo paa dmandado l pao qu paa contsta a dmanda stalca a noma anto, e at añae e a eva a teá acacó eata" so s, u no compnd agunos supustos y qu o s guan po la solucón u na a noma ano, u a nuva noma hac suya paa sos spccos caso.
ate a) d casos Esa solucin tnd uga ca e ate casos n u s gun rcusos rcusos y los ya hayan sdo nrpustos a a fcha d ntada n vignia d a nuva noma; b d asos n qu los tmits, dgncas o paos hubn mpado a co o nido pncipo d cucn a la fcha d nada n vgnia d la nuva noma po jmpo, una dgnca ppaatoa s modiica n su tamiacin cuando ya s ha comnzado a tamita, u plao paa contsta a dmanda s modca n su tn� sin cuando ya ha comnado a co, tc; y d casos n u s modiun las gas u sabcn la compnca (técnicamnt a lgimacin pocsal paa aa os acos popios dl ibuna d os ganos uisdcconals d stado y sos ganos stén invnindo n acuacions posals al tmpo d a vgncia d a nuva y Con sta ma gla s s sptando pnamnt a pohbición d os "ucos n comsón sablcda po a. 19 d la Consiucón Todos stos supustos, an cuando staan compndidos n la nuva noma si s aplicaa a gla gnal d a vgna inmdiaa, udan xcluidos po tano no s rgn po la soucin u sabc la nuva y sno po la sablcda n la y ano (qu d pasa a una ly utaciva" ee s ui conusa pus, n alidad a y ano ha dsapacido y lo u ocu s u a nuva ly stablc qu paa los asos cpcionados la soucn s idénica a a qu salía la y anto
1
AJADR AJADR AA AA
Por pr, r 8 d uvo P, n acin a o poco dod ddcn on amn pna, t t o xpio xpio rg q ipo pi pi ó ó imdi i mdi d d or po adm d a xc con a 2 C. n mbién n maria roa na po o q da mmo ar 8 d no
Aí indca no án compdido o o d hho d a noma q mina o o mdio d pa o n na pdica a impado -ao dia ao xamn di di n n- ao q pané n proo proo dond nd a aicacón d na po dio comdo con anioidad a a nca d a na noma oca E o cao ián a mima ocion noma ano ano y, y, n o o pco pco oma oma a a an an a noma poco incn cando nicn qa o popon mdo d pa podán aco an co o mdo d rba ya ido mnado o a oma poio A d conc poda añdr qu oció cd r 8 d .. q y rutb d 8 d d ro rorr P P.P. .P. -obmaa n acin a a a noma mn mdo d prb prbaa an an dc dcaa a aaa o a a imiao io amio- dbr mb br iuido t 12 d G p c q a aza n noo ídico coniya ba d ado a icin in pacindo jo q paa o co ao a a a i n y proca poo mina
PRESAL
RM CAPíTO ÉO Rgas gnas so os spustos tmpoamt compnddos n as omas pocsas gayas RRA CCÓ OC oa gau, aa cao d q a oa oa cocta cocta traa d oa o o c dta dt a a qu o o d co co d uto uto d via toa s aica a ia oa cocta DA CCiÓ A ORA RA Q AB ORA O Q TÁN RNDIDO A RA RCA RAA.
1. nvduazaó d dha nma So o art d ódgo vi, 12 d d G y 18 d uvo
2 Aná ga epdnt cto a o uo d co oca acacdo a d vgca vgca d d a a uva uva ora, a a y y roc roca a o abc dca a o rtoactivdad No obta a troacvdad d rco rg a� ria ria oca vrtd vrtd d o u idica art art d ódgo vi d dod avo u a ora cocta doga ago do a oa oca o o o oactva o cord uo d co auat u o ro a uto roca dd o o tao rfirdo a o co co qu ag oc oc acacido acacido co aoidad aoidad a vigcia a rgacó gra d a o troactvdad o cra iada o xccó agua (avo a obiidad d oa cocta dt ago dito acó a ia oacvdad co a o uuto d co roca acacido dué d a vgca d a va oa, advirt rg a rga ga d a vgcia diaa coagrada xa o a 2 d d G y raicada or a 18 d vo
69
1
AJANDR ABA I
La ga d a vga mdaa cm ma gal ura ca xpc am gal; alga d la cua rula d mm a 2 d C. y ra d la ua -ya lac al a l r r c c pa s cua cagada a a a l ar d uv .
APÍO OAVO
eglas geneales soe los supuesos te teioi ioialm almen enee omp ompen endid didos os en las nomas pocesales uuguayas
Biigf i AA Joé A "Dech ol nins na" n "Cus d erech rs" dl Isitu Uruguy d ereh rs t ultd d Derecho y Cns ls Monevido, pgs. /8 AR DE AGEIS, Dnt "troduión l prso" . d Id Mtvido, 8 pgs 7/7 AR ANE, n "El roo Civi" Id Mntv 18, g /37. E v "L vgn d ls nuvs nrms y s proes n tt n "C sbre l Cdig l d r" dl nstuo Urgy d Do rocsl, . U Motvdo, 18, pgs. 8/31 VESCVl Enri y oro, "Cig Gnrl d reso" t 1 Ao Movde, , pg 71/73 TARIG niqu, "coe d Deo rsl Civil", . J U, Mtvid, 4 pgs. /7 GEI im "Mnu rho cs nl", .U Monvd , pg 3
RMERA SCCÓN ONCEO
Así como en el anteror apartado apartado adveíamo adveíamo que que e empo plateaba prblemas prblemas a qien nvetgaba que noas aplcaban para rgula u supueo de eho psa concreo (como demadar, oponerse, prbar dcar sentencia, currir e.) y, en defvaque defva que Dereco Procea concreto ga e refeido supuesto, ahoa enontamos que el erioio plantea a quien alza ta taa simiaes poblemas Est últim prbemas sn os que radiionalmene se han enaado bajo e ítulo -a nuetro juico meo prec prec- de " Ámbito terrioral de vgena vgena de as nomas nomas pc pcesaes. esaes. os reieren a lo siguiene: s ben caa caa nora ríca ríca esibe esibe eata eatamen mente te los suestos e eho que egua o lo que, en inio taoo ebeían exsti reglas geneales sobe que suuesos están omenos en las noma oeale e e nto e via teiial e der, tampoco an neeaias nomas gen
eales que deerminen si os supuesos compedidos en as noas oneas son o vclad a o u oro errtoio) ee e eto úlmo ealente no ourre s as normas concretas nomalmene no descrben os supuestos de eco dede e puno de vsa ertoral), la eisenca eisenca e estas nomas geneae geneaess enuena lena usfan dvétase las diculades que si no exstieen dchas reglas tendamos que enrentar para, po eemplo, sabe si una sentenca exranjea de dvocio debe admda en Uguay, permedo a uno de os cónyuges casare nuevamente. Y eo porque paa que a sentecia sea admida en Uuguay prmero ay que saber s el proceso que ta seenca concuy se ealó de conformdad a o que admite nuest Dereco Dereco y, y, en ese sendo, debe com comenarse enarse la invegacn por avegua cual es para nuesro Deeco posvo e Deeco esa que debe egula ee proeso tamado po eempo en Fanca po el cual se divorcan dos fances que a on tajeon marmonio y all esidieon oda su vda. ¿Seá e Decho rocesal rancs o el Deecho Procesa uruguayo o todava o Dereco rcesal difeente? Car está que en e aso pueso omo ejempo nmediatamene diamos que ee proeo rgula po el Dero ocea racs. Pe esa oncusin pate ya de l eena de pr o menos na gla genera br qu supuos esán ritoamente
174
AEADRO ABA O
comprdidos en las noas proess uguayas: a ga (genera) que de ue as nomas psas uguayas guan soamne l pess vicuads al teioo Uguay (la concusión refeda mbén pare pare de a exstna de de oa noa, que de Uguay iega nuest oden judo ieaciona o naiona y que dce ue as nomas pres presas as rancsas rancsas eguln eguln os proesos proesos vcuados a eioio de Fancia. Fancia.
ben, dada su escha vnuacón a la iepeaión de las disposiones pesaes ue emos esudado pedenemene es guamene opouno analiza aoa y en ese mismo capío las eglas geneales que, en acón a ese poblema puedan exsi a especo en nueso Deeo PoesaL
GUNDA SCCIÓN AS NORMAS GNRALS U STABLCN TRRIORAMNT LOS SPSOS SÁN COMPRNDIDOS N LAS NORMAS PROCSAS URUGAYAS didulii de dhs ors. as nomas geaes que esabecen ué supuesos sá ompendidos -desde e puno puno de visa eioia- en s s supuesos de echo echo que que cada noma noma poesal onea descbe, normamene corspond -según un enendimeno genraado Deo neaona neaona ivado ue hoa no vamos a discu- al Deo na excepión a esa peenenca a Deco neaconal vado o ons iuian en oos Esados no en nusro pas, pues a ey pesa es única paa odo el e eoio oio auelas auelas nomas nomas po as que s detemnan ue los supuesos de eco compndidos en s nomas onras son os ue osponden a na ona del e oio naciona un esado fedea una povi, depaameno e us bien, voviendo a as normas del Deeo neacona ivado, debe apunase ue elas pueden divdise en neaonaes y naionaes s pmeas sonuo on uo de onvencones baeaes o muaeaes; as segndas son eadas exu sivamene po ada Esado y igen uando no exsen as anerios En e Deco postvo uguayo eiste uhs orms de oge ove de regls geerles geerles ls ue os eemos Taados iol ue osgr osgr est lse de de Monevid de 889 y 19940 Convencons que egan e onjuo de as CID ec y, tmbié lgs orms tes ue eg l mteri r os sos e ue o oresode li uellos rtdos (nomas ue se enuenan 525 5252 5252 527 527 502 Y 59 de de en e "Apénde de Códgo Cv en os as 525 e yen ye n e a a 19 de nuevo ) Veamos a conuaión evemene las mismas
DECH PRCA
5
2 Aálisis de as reglas esdiees.
Tnto o tto ntion como nom n q g mt q tmo conno n co po po o po pbm q, ímnt no qi in mbgo t tmnto E ier de ess ases s suee de "a deeiió de a meenia ieial, y in nom q -y n o o y n n n gin gin t- tb tb n n n q o b tmt tmt n po po q má n to (po mpo, poq n p omc n p y ot n o p E segud de ess ases se sue defa el esdiee a la e ue egul el es y i tmbé nom convnon tn, bo Dho P q gá po q -on om g o- b b no o o to to Sgún vit, as ses fa re de sl ea - pbm q q Do P v g pco q má o o ás ue l l suió suió de ism se sua su a ad ad a a as s de ds ass ass suesis pmo tmn n qé p tmtá poo y go tmn q nom vn g mn)
nton si alzas las rs del ee Iea ivad de ige el q on pt Do poitivo gyo nonmo q q vo tt (ptat o Monvo 889 3-4) t bn g cc o o n c b bn n mit mit o p po o q t t má o tos q to to sí, mp moo jmpo, o Dco Cv t on otvio 88, xp qe L ccon po b tb t o s e g y y tá o to íio mt jo; o q ñ q poá tb tb gnt gnt nt o omio omio mno mno Po oto o, t 1 to Do c Cv Monvo 889 , n cn sgo pto pbm mnono páo n q os p mit mitán án co co Dho o pí n n yo ti ti too too s bn bn pmov pmov (t g g co conc nc omo pip xpin 2 mmo o, o b b q -vo q pb no ncn ato p p on m pco pco pb pb mán y pcá pcá e co y q á jo to jío poo y q omo com pná no ncmnt y p n yo too mit po) v, pmnt de de las eglas ias de ee Ie a iad de ge e (q pic o no x o po mpo, p g n co q nt Ugy y M, p o q no xt xt o) o) notmo n n n pim pim p po o nt on- t 241 Cgo Cv, g o poco b mi n to cy
1
AEJAND ABA I
ley coesponde el conocmiento de las elacones juídicas inteacionales (po coresponde ejemplo, u proesode dvoo debe debea a ramia en e esado esado a uya ey eycoresponde proeso de dvoo egula egula os aspos aspos ssantv viesdel divoo), savo que se aae de accones personaes patimoniaes, en cyo caso stas pueden ser planteadas anto en ese pas como en el de domiclio de demandado.
sempe dento dento de esas eglas eglas de oigen no, en canto a segndo segn do apecto del , consderado, os as 202 del Código vl, 1 y 2 de de cG. y 19 del establecen na oucn coincidente: e poceso ige por as normas del pas donde se tramta (con algnas excepcones, pricpalmene as pevisas en los aS 525 de CG de acedo a os cales certa parte del poceso se ge 573 573 53.2 Y 41 de po n Deecho Pocesal disino E dfiii, podrí coclui firdo sore st sgudo spcto qu prcpio los supusos d hco los qu rfi ls orms procsls procsls qu s d dsrollr dsrollr uruguys copred tods s cidds procsls Uruguy sgú os rdos gts y ls os trs dl Dco Itcio Prdo uuguyo; susdimt, u sgú l r 2401 dl Cdigo Cdigo Cil Ciluq uqu u xc xcpcio pciolm lm - sos supusos d d hcho o comprd comprd lgus ciidds procsls qu sgú ss iss orms, s d dsrrolr dsrrolr st iorio (por eempo, las normas proceaes ugayas no egaán en n poceso qe qe se de deee tramia tramia en en Uugay- la admisión de os os medos medos de peba, en caso de e el Deecho sustantvo aplcae no sea e gayo, rgéndo esa admsión admsión de medios probaorio por o e e esaezca esaezca al respco e Dro ocesal de ese oo pas; y po úlimo, qu -mé cpciolme- ls ls oms pocsls pocsls urguy coprde coprde lgus cidds procsls u, sgú sos misos rdos rdos o l t 240 dl Cd Ci s d dsrror dsrror fur dl r guy (po ejempo, l admiiidad admiiidad de sos med de pea en n poceso eleado en e extanjeo, peo que se egle en canto a ondo po e Deecho rguayo, seá deemiada po la ley procesa uugaya)
Una útma osideacón s oms d . y d lguos rtdos sor coopri coopri udicl itci itciol ol on a eazaón de cs de tme, pea, nformacón acera acera del Deechoeanje Deechoeanje medidas caelars,eeción caelars, eeciónde e nformacón o so cosidrds st pt d l O por uto, src, s rt d orms qu gul direcm direcm procos procos pri pripe pe o idtls) idtls) y o d oms qu qu como ls qu ei h cosiddoslz egls gls cr d qu supusos sá compreddos dsd l puto d s rtorl, los supustos u rgul l orms cocts d us Drco Procel Qea ambn pendene s especo el prolema, ya planteado en el captulo segundo, acerca de s las msmas integan e erecho Proesa o los Derecos Iner nacona Pblico o Privado
E
RE ÍLO OV Regas generaes sobe os supuestos tetoamente comenddos en as nomas ocesaes gayas PRR CCÓ C
e ells se eblece, pr e cso d qe s noms coces no o preen ces so os spesos e hecho los e ese e pto e is eiorl se pc ess misms norms concets UD CCIÓ S RS RS QU SC TRRR S SUUSTS QU SÁ CRS S RAS RSS URUUYS.
Idividuli d di nm. e oms e coespoe l Dereco Itecio Pio S eoms eso Deeco posio exisen mchs orms e orige coe
cionl qe cosg est cse e egls geerles s qe nos eermos y reg tmbié, gs oms intes reg meri meri p os csos en e e no corespone plc qello tos 2. Alii d egl oondiet
ee coce fmo qe e prcipio, en los spesos e eco e reg s norms poceses ugys estn compeis tos ls cties proceses e s eben esro e el Ugy seg los ro genes; b) sbsmete, e seg e t 24 e Cóigo iil -qe exceponmene-e exceponmene-e esos speto e he heho ho o es compenis gs cies poceles e seg ells msms noms se ee esrollr en ese msmo terrorio por ejemplo proceo se ebe mi e Ugy o egn msn e o meos e prueb en co e e el ereco sstnto plcbe o se el rgyo igiose es msbi e meios proboos por lo e estbece l respeo el Dereco
AARO AA OIU
Poes de ese otro pís; y que -mb exep exeponlm onlm- en tes su puesos e eo esr ompends gus tde poesles qe sgún ello msmos trdos o e r 40 de Cgo Cv, se deben des ol er de Uruguy (po empo, l mii e eso meo de pe en preso eebro e e extrnero, peo e se egle en uo l ondo po el ereo urguyo se eermd po l ley poesl urgy
ERERA ART
Los sujeto sujetoss del del proceso proceso
ALO PMEO
Cocepto y clasiicació
AROS ANGLS ANGLS,, , "Torí "Torí ro ro,, Dpma ueo Are, Are, 1, g. 12. AROS E ANGS, D « roo > o pmro da Mod pg AAU Adr Euo d go Ga e , . U Mod, 19 pg. /
MERA SECCIÓN ONCEO
Desde que el poeso isdional es una actividad eaada por sres humaos y que esá d dig igda da a produci efecto que alza a alguno alguno de elos, ece ece saramete implica a divesos sujetos ue, o bien les son impuados los atos qe se an suediendo duane el mismo, o bien son alanzados po los eetos de esos atos ( evenamene del poeso todo) ne os pmeos ecotaremos a quie presta a demanda, a quien la contesta, a quen depone como testgo o oma como prto, a quien resueve si coesp coespond onde e o no accede a la prtensó, etc a elas elas agrgan, agrgan, aú, aquelo sujeos que eevamente eaan aco que se imputan a os aneoes n os sgnd a tod aquelo sueo a quenes o mpu acto alguo s embago son afecdos por e pceo; como suede co el demandado que uca compee oe oel tstgo que o depoe o, o, cluo, cluo, onaque rce rcer r en pcpo pcpo ae al peso y que, según e ar 218 del G? oel at de la ley ley 6 6de deS Seda edades des Comeaes en otas nomas, so alcanzad por la eencia que o concluye
A etdo de odos es sueo comprendendo ambas clases e que deda a tercea pate de a ora Para ega a u concepo que aaque a todos esos sueos de poeso urs diccona, soamente a ellos anticpádoos anticpádoosal análi que se ealizaá en a cuaa pare de la oba, debemos digi nuestra atecón a las deominadas "suacone udcas udcas pocesaes l hacerlo adveimo que seos del de l peso son todos todos aqellos que apaen omo ttaes de algna de las dstntas saones udas poesaes aa de todas aquellas peoas a s cuales se efere as ormas pocesaes que hemos aado en la seguda parte y que, po el coteido de es ormas que o e les otogan derch suevo o e poderesdeeres, deeres compeos u ogacones compejas, queda colocadas en lo que se ha dado en deomar como situacoes juídcas procesales suacones uídcas de derecho sueivo, de pode-dee, de debe compleo u obigaón compleja
AJANDO AA OIU
E méto méto a o apntado apntado podemo podemoss decr decr qe ujeo de poeo poeo e todo aquel a ua n eaión a un po poeo eo onto onto la noma poeale poeale oloan en una i� tuaión juídia poeal (que omo opotunamente eudiaemo ean a oepondene a un deeo deeo ubjetvo ubjetvo a un pode podede debe be a un debe omplejo o a una obligan ompleja)¡ y que meed a elo o bien e enuenta habilitado o bien es equedo equedo paa eaiza lo ato ato oepondiente oepondiente a diha diha uaión uaión juídia juídia poea. Así ejemplfando en poceso dode se petede el dvorco seá sujeos: a) e aco ue segú dvesas omas y pcipamete e ar 1 del del C se ecueta e deetes stacones juídcas de deecho subetvo; b a demandada, qe al ser ta y s mpora e compaezca o o o aga, també segú dvesas nomas nomas peo pcpalme pcpalmete te os ats. 1 y 12 12 del CGP se encenra e dstntas stuacoes jurdcas caegoables ambé como dereos sbevos c) los apoderados del pmeo y de la seguda que actúan po elos e e proceso y ue según ceas omas de ueso Deecho ocesal també se enceta e sacó rda de decho subjetvo d) el Esado e es el sujeo que po a atualea de la peesón de dvoco ene legtmacó en la casa paa se r bna y confome a nmessmas omas ee las que se ecuenta el ctado a 11 del CG se alaá en stuacones juídcas cafcables como podees debees e) el jue ue ocupa a ttuladad de ógao jursdccona del Esado y represena al msmo como bunal e de acerdo a dvesas dsposcones de ues Dereco ocesa amb se ecuera en dstas stuacones juídcas pocesales calcables como podes-debees f) os testgos e so los sujeos e e deberán depoe acerca de la exsteca o eseca de os hecos e qe se undan la petesó y la oposcó y ue segú el a 6 de C se encueta e a stacó dca de debe compleo etc e mo gencal a lo e estm eponendo debe eñalae qe al onjuno onjuno de las stuacon udcas ue e u p judccoa coepode a cada de sjs (es decr al cjUo de las dvesas stacoes qe segú s normas ess de sjs cada sueo tee en U pes; como 10 s dstos deecho subeivo o poderes debees c) le denomina "tauto peal (de ujeo en uetión) As se pá ablar de sato p del acto o del demadado o del bUa o del e, o del esgo o de peo etc A este tauto debe dsgusle del etauo funiona" e de ee es es msm sjes sjes del pso ue además de aqel qe ee aqell de aes o ucon públ (como os jecs scas algacls ec Fnamene cabe adver e no ualque ujeo puede e ujeto de un poeo judional oneto para pode adq al cadad se ee que e sujeo en cestón tenga detemnadas capacdade y legmacoes e vaa gún de é clase de seto se ate Sn eas e sjeto en cesón o podá ser seo de ese cro poceso sus atos nadmbles y e odo caso las la s cosec cosecuec uecas as de prceso o rcaerán sob o eo como ejemplo o basa con pese pesea a a demanda paa se aco aco de pceso coceto savo paa la cdeca dode pecsamete se detemnaá s pede
DECH PCA
ser o no acor del del proceso): nuso Deho exige qe e sujeo a qen ea demana atbye tnga capaca paa sr actor y egimc egimción ión a casa, casa, y qe e seto que efctvamee psnta a emanda enga capacida psa y egimacón proea (capacdads y egimacons cuyos concep dsaoaremos a conacón). Eno En o orden, oos esos sujetos e proceso pueden lasiiarse po1 po 10 meno de dos onas a) segn se ae e os sjetos a os qe se mpan eectos de os acos acos presaes presaes o de os os sjeos qe os ralza; y, y, b) según se ate de os os seo seoss prcpaes (o ncesaos) o de os setos aiae (o eentuaes A esaroar ambas casicacons esán eicados os sigenes apartados
EGUNDA SECÓN UETOS A LOS QUE SE MPUAN LOS EFECOS DE LOS AOS POCESAES Y SUJEOS QUE LOS EALIZAN
Coneptos Cuaqie epeenca procesa pone nmiatamene en eiencia qe en n proceso (como en oa acación uídca en genea) es pose tgr ente, por mptan (o sobre qenes eaen os eeto eetoss de na na pae, os sueos a los ue se mptan losaos los aos poesales prpios o ajeos (qe en raia son os nc sujetos a qienes debemos nomna, con propedad, "tribuna", "acor", "emandado", "gsor", "peio" "esigo", "abogado", etc), y po oa pae os sujetos que ealizan los atos poesales (se aa e a aba dsnción entr "part en sndo materia" y "pae en sto oma", pe extenia más a e as paes hasa acanzar a toos os setos el poeso) ASÍ por eemplo enconamos que cea persna físca peenta a emanda y qe, sn embago, os ecos de esa presenación no se e imptan a a msma sno a or sujeo (como su io meno de ead); o qe n jez icta na sentenca y, no los efcos de a misma s mptan a oa persona dista de ese e: e obstante, los a sociud e normes eqeria en stao o qe na pesona ísa rspone a a etapa probatoria po e je y pese a eo, os eectos e aco de inoar son mptaos a a persona persona uica a a que e bna eqiró ta iome y no a aqea perona sca qe o ealó; etc
mpero, sta disticón ene seo seoss qe reazan os actos presaes y sjeos a o que s e mpuan os efecos e o msmos -stcón que parcera tan cara se toa ancamente ifosa cuano, como a meno ocue, e sjeto qe eaia e acto es e mismo a ca os ectos de ese aco e son mputados. Si embago esta ma obseración no es n obstácuo paa istigir as dos caes e suetos (aqes qe eaian os acos prcesaes y aqueos a os que
18
AA AA
e es imun os eectos e cto oele) do que en lo co rein mencio no memente ocre ue lo d ujeo -que técnmente on eenibles y ue on se sos cocden Y egn veemo eta ditinón ente o ujeo lo ue se imutn os eectos de los cos oceles y ueos ue lo rein -tinin que bc o umene todo os suetos de roceso (ve decr tibunl o intereo rce lo usdel us del unl y los ulires e los teesdos rie y no lo l re como hitumene se ne n aee de imprania Bien o el onrrio el e undmenl comener el roceso juriicion ue que o os eses e culuier lse de ujeo en mble e eio nre otrs oss ue vemo l esudir os cto rocee en qui te te e e obr-ue obr- ue umn umn on cto cto reuos reuos ubje ubjevo vo ue ue que etretrtamente d de el reeren a l ue a l que e le imputan l eet de l at peale (cd ser sujeo y legtmin cu en tant l d repnden a l uet que ealan l at preale (ci
d oel y legmcn oes
2 Requiit de l uet a l que e mputan l eet de l at peale 21 Cnep.
stos euio o que no reermos n ierta untania que egún eablee el Deeh Preal neeaiamente deben preentare paa que a un ujet uaquea e e puedan imputa efet coesondenes cle e sujeo l ue el mimo eenec (tbunl ctor demndo testgo et de un at preal (el msmo ueo o de oo ujeo de oeo. t de quello euiito ue en el lenguje hbul se denomn eu
tos se cor o e ribu o e tetigo e. (ccdd ser un sueto ue e Teseus Teseus que n iempre d (ccdd le ued imu o eeo e o ctos roeles y legitmin en us r ue en u roceso concreo e le uedn imu los eecos de los cto o eses, desde ue devn de Deecos ostivos y esos no iemre son igule e concretn de ditint orm egún cul se e Deeo oel osvo que e esté exminndo (e e uguy e de gentin el de Blgic e imimo dee que esos quiito reeen ueos itino e oncren en deente orm egún ual ea el uet del que e rate (ibunl cto esgo bogdo etc at pe peal al e realizad realizad in que q ue e umplan n n et et d ho bien i at eere ren ne e l ueo ueo l cul o eec eeco o de ee o se mun mun ( moo de equt ee eemo se esen un emn que el ueo l ue e mutn como tor lo eeco eeco de mim mim teng teng legimcn en e c cus us r r er co) el to oe oe ser inmsble to mo erjuio de que ese ueo que no or er
DRO ROA
1
considerado acto se lo deba sin embago considera como tal en relación a a cdenca pocesa plaeada especto a si, pecsamente tene o no legitimacón en la causa lo cua, aunque en deniiva se cosdere que no es sujeto el poceso prin cipa, lo habiitará, po ejemplo a ecur a ecisión que eclaa incialmente que no tiene egitimación en la causa). enonces esos os equso gné gnéico icoss a os os cuales cuales nos esamos Anacemos enonces refeno. .2. Aálisis
Caaia el suet aa ue se le uea ta ls ees e ats esales La capaciad que nos ocupa es a aiu ue ebe tee el suet a uie se ita ls eets (esetes a la lase e suets a la ue el eteee: ue, a, estg, e) e s as esales y ue exse a se eseta etas istaias isas a su esa¡ iusaas ue vaa seú e eeh esa st se está exaia y e e ase e set se tae
¿Cás s estas iustaas itíseas as ales se a la atitu aaliaa y que e aceo a lo expesado, varan segú de que Deco positivo y e que case e sueto se ae? Anoemos a respeco en primer mo, que esas cicunstancas a las que ahora acemos efeencia son siemp tseas esto es, que se traa e ciruns acas que oma parte e a naraea íntima del sujeo (como lo son, po ejem po la perteencia a gnero umano, e sexo mascuino el tene iecoco años de edad, a nacionada uuguaya a calcación como abogado etc); que por ello sempe le acompañan y que, por o msmo, se ndrán po el sujeo s que sea ne cesara para su existencia nguna eación e mismo con endades exterores a su pesona (como en cambo ocurre cuano por ejemplo, se exige a existenca de de un vculo de amistad o e parenezco con ota perona, o e vículo de ers peto a a quisitoria comprenia en e obeo e un poceo, ec). que bien como as circunstacias intsecas a sueto que son exigdas para que consiee conigrada a aptitud que e enoma "capaciad para ser un sujeo a que que se e puedan mputar mputar loseectos eectose e actos pocesaes", vaía seú el Dee Pcesa sv y segú la ase e suet e ue se tae es imposible copora a un concepto goba como e que aora anaiza el detae de las msmas. Paa ea en eviencia sta vaabla, a sólo títlo e ejemplo ejemplo y si peuico de análisis que en los sguens capuos se aiar deeamente, puee sa ase que muy disito ean os requisitos ncos que coniguaban a apitu para ser pae en ciertos Derecos posivos e Medoevo done no se exiga que e sueo pertenecea a gneo humano o que fuera una peoa no aecda y as ea posb posbe e iic iicar ar un poeso con conaa un anmal anmal -no cont contaa su popeao, popeao, sno contra contra e ana msmo msmo como como sujet sujeto o del d el poceso poceso a que que incluso se e esignaba un eenso eenso
1 1
LEANDRO AA OIU
para que lo epse epsenas nase e y ea tam tambié bié posbe segr proceso conra a pe soa fa faecda, ecda, a la e -tambi como sujeto sujeto e prceo prceo iclso iclso se le ombraa n repesentae y lego eveuamente s le poía apicar ua pea como e ese erar su caáve y ecapiao), y que otrs my disios so los eqisisintíse eqisis intíse cos e coigan esa aptt paa pate e el acal Drco Pocesa gayo, dode e e otas cosas se exge que el sjeo peten petenezc ezcaa a a gero hmao y que o aya faecdo. Por oto ado, aún der e mismo Dereco Pcesal posiivo como e rugayo son my iferees los equstos tsecos e coigan a aptd para ser pate o gestor (concretamee ser sjeo concebio peteecente a gneo mao y o abe fallecido o se a persoajríi ca conoc conocda da y o o extiguia extiguia persoa jríica de os isis nrseos qe conga la apitd paa r tbal (conceamen, pesa jrdca jrdca mayor de Dee Dee o o Plco Plco llama llamaaa Estao rugayo, o -n -n el ser l pesa ca de aarse de n ribna arral-peeneer a geo hmao eer vencinco añs de ead, aase en el pleno gce e s dechos cvles ec ..2 Lgtmacón jto paa q pan mpta o cto acto poca n n poco tnnao o a gtmacón n a caa
La legtmación en a casa xpresió abalmee empleada por otna y jrisprecia paa erirse a ese reqsito e veremos pe sólo e lacó a las paes na aptt q b tn to paa q pan mpta o cto (coponnt a a ca jto a a q mmo ptnc jz acto, tgo tc. o acto poca q xt cano pnta cta ccntanca tn tnca ca a pon pona a contnt n n Vnco nt a objto pco a q opon ac poca oncto; Vnco ca caacttca vaan gn q Dcho Potvo q a to tat taa pes e n resto qe "legima" hace egtma a ntevenció de sjeto en a casa" en poceso uisdciona) concea; y si e pede decrse qe a capaciad antes esiada y la capacda y a egiimación pocesal qe lego veemos, tamn so eqisios ncesaros para qe la parcipacón de sjeo en una casa sea legma, ceo es e paa no moifca el seido e a denominacó ya raicoa la empleamos samete para ientiicar a ese resio e esams anaiando a ccntanca tnca con a ca cofoma a apttd ¿Y cá a aaliaa, y qe coforme se dice vara g e e Deecho postvo y e que clase de seo se ate? A feecia de o e urra e el caso de la capacia aes esiada, dca crcstaca contnt n n vnco nt jto ojto poco a q copon acto concto es e este caso siempe tnca vale ec qe s aa u uaa circsanca qe o oma pate e la aaleza tima del ndvdo y e por ello, para n mismo sjeo pee darse e algos casos y e otos otos no (e msmo msmo seo como ejempo, ejempo, siempre siempre edr edr -o o capacda para ser ser
DRCH RCSA
ao en oeo diale pero en ambo a vee tenr a ve no tendr egi timaión a aa ara intevenr en proeo oneo: e qe omo e a do e vno vno ent eona e e objeo obje o de n oeo onreto ee v vo o e ea l legtimaión en a aa -a vee eti a vee no
co ¿cádo xt? e epender el Do Proea poitivo e e eté aiando de la lae e jeto de qe e trae A Ug a in e qe n eo tenga legitimaión en l aa ara qe e e edan mar lo efo orronen a tbna de o ao o eale a in de ribnal" en proeo proeo oneto p pi io o qe enre en re ee eo e o el obeto el proeo oneo eta n vno qe deenine qe e objeo o gar gar al eto; ee vn vnoo o ben ebe ebe gir e na a a ompomoria ompomoria o de n ompromo arbtral o e na norma egal e eabeza e arbtrae nee aro (en ete ao m omomio abtral o a degnaón de rbto por eero revto o or tbna bna etata: art 4804 4804 C C o bin eb rgir de a noma ontitonae biiaa geneamente mpa e inan qe ano no a ara ar a ee proeo onto ni l laa ompom ompomoa oa ni na noma egal ega l e arb tae neao a víno ente e Etao el objeo e n oeo onreo ete aomtamene E cmbo oto pottco Dco Poc poto c mo íco é cá compomo pod o m b od o o omt po po t co como t poco p poco cocto x b g co o o x mmo Eo como po c mo d co úbco Po o p a e e jeto tnga legmaión la aa paa qe e pean imar lo eeo oreonien tb tb de o ato qe e ali en en proeo onreto e Deeo roea gao etable qe e vo ent eto e obeto del oeo debe eir a rav e agno de o meo qe qe ndiaron pao anerior E cmbo como má l mo co d l como b l clo t l to obto poco cocto p q o tg lgtmcó l c f q p mpt lo fcto copodt l dmo o cto q lc gú Dco Pocl ugo co xá cdo to do dlo dlo po l l cto cto como mo dmá m q pobm l ttu d pco q dí l tbl tc tm dc q tccó mt copo gú Dco ptó co . Rqto o to q lz cto pocl .1. Cocpto o reio qe ahora vamo a anazar o anazar o ct ct cctc q co fom Dco Pocl d cmt pt p q o
AJAND AJAND ABA ABA U
peda eaiza os acos procesaes (psntar ua demada, dtar una setencia pesta esmonio, asoar a a pat como abogado ec.) qe corresponden a aqueaqueos oos suetos a o oss caes caes anes nos referamos referamos (el actor, tbnal, tstigo el aogado ec.)
Tales requisitosque también sn sempre sempre dos dos e ese caso caacidad pocsa y gmación posal dsde que devan de Derechos posivos y estos no son sempe idénticos, se se cocta e divesa foma segú cua cua sea Decho Procesa Procesa poso que se esé examnando l de Uugay el de Basil e d Italia etc y, también, egn cua sea a clas d sujeto a a q os acos cospoda (el tna dmandado, peito, un aogado, ec.).
o msmo expsado n elacón a la ausnca de los qsios eativos a sto al cua se ped mpa los efecos d os acos, ped aoa tenerse po dco en reacó a la ascia de os requsos como a ala de capacdad procesa ativos al sueo qu aliza als acos: sa auscia deema qu este sujeto no puda sr consdeado suo d proeso y qu l acto qe eaó sa admsbe sueto del proeso a los soos eectos (tamén (tamén aora sin eucio eucio de que e l cosde cosdesueto de l incidncia dode, pecsamet, deermiaá s pde o o seo. A conuació aaliamos stos ots dos quisios geécos a os cuaes os refeimos 3 náiss.
321 Capacdad de sueto para poder reaiza actos prcesaes: capacdad pocesa
La capacdad pocsal es na apttd qe dee tener e seto qe reaza n acto acto pes pesa a coespondi coespondiene ene a na case de de sueto como trbna, acor, demandado testigo, etc tc, y que exse cuando se pesenan ceras circnstancas ntrínsecas a su persona¡ persona¡ circnstancias qe qe varan varan segn de d e qe q e Derecho Derecho posivo se tate y de ue ue case de d e seto sea qe se e mpta e acto proces procesa a en cuesión Al gal q cando analizáamos la capacdad para se suto al que se le pdan aib acos pocsals debemos aoa pegntaros cals so las cicusacas intíseas con as cals se confoma a apud esdada y que vaía sg d que Dereo postio y de qe case d sto se ta
de a msma foma que anobamos a aaa aqulla capacdad, dmos amé aoa toma nota d que aes ccnstacias so smpe "ínseas a omapa de s natraea suto; sto s, qe s taa d crcusacias q omapa natraea ma y que po anto, siemp e acompañan y so idependees d calqie conexón en e sueo y a entidad extaña a él Mas, ¿no serán las circnstancias inínsecas ue conforman esa capacidad exactamene as mismas ue conformaban auea ora capacdad ue hace poco hemos estdiado?
ER RSA
191 191
En algnos casos sí y en otros no. Consiuye un ejeml de 10 pme e sesto de a caacidad que se exige a los sjetos a os qe se es ueden mpar los efetos, coreondienes a n b nal nal abia, de os actos rocesaes y de a capacdad qe se exige a os sjetos qe eetvamene eaizan os acos coesondiees a un tibna arbtral (es aa ener ambas caacidades s exige en neso erecho a exsencia de dénicas ci cntancas itrÚsecas: ser n idivido de géneo mano, mayor de ventcico años de edad, ec) En cambo, n eem aa e nena -además de obvo y conocdo eem e aae qe se esena en el caso de, or un lado, los seos a os qe se abyen los eec os de los acos rocesaes coesondienes a as ates y, or otro ado, los sjeos qe reaizan os actos cospondientes a las artes- e e a e o n ado el sado uugayo como sjeo a qe se imta os efecos coresondienes a ese ibnal, de os acos ocesaes, y or ot ado os seos qe reaian os aco corresondenes a bna (eemlo en e qe a caacidad de rimero se conoma or s exstencia como ersona juídica de Dereco Púbco, y en cambo a caaci dad de de os sgundos se conoma on s caidad deas de de ógano icciona icciona de Esado, lo qe adems mica n aco de desacón que suone l eenenca de dco sjeto a género umao, ciea edad variabe sgú de qe rgano sea itular en ciertos casos el aber aber obe obedo do e o de abogado abogado et et Peo lo qe imoa aoa desacar es qe a iuntania e se exigen vaan egn de qe Deeh piv y e que ae e ujet e ae Unas sen en el ereo osiivo uguayo, como ejemlo, las cicnsancias qe s exijan ara adquir a caacdad aa ealar os acos coresondenes a as artes y oas, también como ejemo, as circusancas que a mismo efeco deben exsi egún el ereco osivo agentio as a ead dieioo años en n caso y vete en e o) Y en cuano a la cIase de sujeto sujeto de que se aa, nas nas son en Uguay las ci ci ustacias qe se exigen paa eaia los acos ocesaes coesondientes a las aes y gestores genécamente, ertnece a género umano, ener diecioco años de edad -a 178 y numeal 2° de a 280 280 de Cóigo Civi, conorme redaccin dada or a ley 167 y no aber sdo declaado incapa et, y otras son cambo as ciustacias que se exigen en genera y en neso mismo eeo aa eazar os acos oeaes corsondenes a los estgos etence al géneo mano, ener caorce años de edad, ec
3 egtimaión egtimaión el uje uje aa e eala at peale en un pe eemina la legiimaión oeal Po una cierta dictad e disingir la egtmacin rocesa de anero reqisto e deci, de a caacidad rocesa) na na buena ae de a dtrna extane extaneaa
AJAO AJAO ABAL LI LI
y acal a gad su xsa dd ( al ms a ha us duda absrvid d ca su csdracó dr d a ria d aacdad csa N bsa sguid scam l surc abr r BARIOS ANGLIS (y aú cuad s rmiams dscrar c s rsr algú as c) csdrams u só s sbl si u rsula sari sudar a la giimacó rcsal cm u ruisi iddi d arirm aalzad. y d sa frma dms xrsar u la lgmació rcsal una apttu
qu nr l uj qu raliza un act prcal cpnn a una ca ujt cm l ribua l acr dmadad sig c y qu x cuan prna cia crcuntanca xrnca xrnca a u pna pna cnitnt cnitnt n n un víncul n lla y l ujt al qu crrpn a cla ac s dcir aul riua acr dmadad sig c; víncul cuya caacica varan gún qu rch piiv y qu cla ujt tat Cul n ca, la circuntancia xtrnca c la u s cfrma a aid aalizda? dcirsacia xrísca ya dsarrla N vlvrms sbr cc dcirsacia d al aazar la lgiimacó a causa r rsula cambi rcis drmiar u csis sa cicusacia u s a (u s alm dir d a u cfrma aua ra lgiimació y b cm s xrs al bridar rd rd cc cc sa crcusaca
simr csis a xsca d un vncu n l ujt qu li l ac y aqu ujt l qu crpn a cla act as u vícu r su u rsa la csació d a dmada y l su al u crrsd csar la dmada Pr l vncu qu xig qu xa nt l uj n impr l mim. E f a md d ml s b l ch rcsal uruguay l vcul r l su u raza u ac ri d árbir y su a u a ac crrsd árr db sr smr v d ididad r rc siv m sul dars ámbi dl Dr aal blic a admir amb u vícul d rrsaó (s dcr u u raliz ac ri d u árbtr sa su dr dr dl ártr y u u aca virud d u dr u l habia ara rrsar a m r ra ar aú d d u msm rc vcul vara sgú cua sa su csidrad y así dr dl rh rcl urguay l vícu u db xisir r sad acuad cm ribal y su u raliza ac rc crrsdi l uz iular dl órga udcia c cmcia db sr saram u vícul d rsaó gáca a l vcu u d xsr r l abgd y su u raza s acs d asiscia rada csds a abgad, d sr saram u vcul d didad ( admiiéds usr rc auu sí rs u vícul d rrsació
CO OCSAL
elaione ente eto equito S peici e e e eán anaa eaaamente a ag e ea pae e a ba en aón e etua caa cae e et en pacua), paa mej mpne t et eii mee ue n eengam in de onidera i ente ello een relaione de dependenia o i, po e ont on tio, n eut eut inepeniene ente í í et et e peen exiti exiti n cn inepenencia inepenencia e e penten emá eut)
a epuea eá ue e tata de euito totalmente totalmente independiente aa atfca ta ncuón, y in pei e e a aba mpenión e ejemp ejemp ue se aá aá amente amente e pá btene btene una ve euia enma enma teesa picipae capu ece, veamo el ao de un ato poeal de ontetain in de a demanda un demandado la onteta pngam ue a nteaón e na emana e b e pe e im putaa a na inttón eptiva amate e caece e peneía juíica pe e e egn egn émins émins eiva eiva e a emana emana eía eía a e aba cntata a at n a a e et a ue e mputa a nteaón e a emana a in tción tena egmaón en a caa pe caecea e capaa paa e n ue a e e e pueen mpta efect, cpniente a un emana cm cm e tene p cneaa a emana y iá pea excepcine excepcine pvia), pvia), e un at pea De manea e e pibe ue un ue n tenga capacia paa e e e impten efect epniene a emana, e un ac pcea, y in em bag pa egtmación en a caua paa e y a ción, m veem mp ta, pe e ente a a ue e gan e a ma paa un y eii eiiaa eec eec e anaiza anaiza a extencia e ea capacia capacia ebe tmae een n ena una pnción impe, en tan a exienia e a egitimacón en a aua ebe euta e a emana) Imagnem aha e ea nteaón e a emana e atbuia a na nitión cn pesnea juia, pe e maiietamente n e ien egn tém tém e e a emana emana ebó ebó e emanaa emanaa en e ca nc nce e y ue e at c pniente e peenta ea nteaón) e aa p n e ue e may imp a expase expase p e ea y n eá aecta p emenca me ue e impa esc), ue aemá a ea apea e a intuón emanaa n ste ca, encnaem e e jet a e imputan efect e nente a emaa e act e cntea a emaa ine apacia paa e emana emana a cm ue ien psntó psntó a cntstación cntstación tiene ant capaca capaca pesa pesa cm egmacón pcea pe a pme, a uje a ue se e mpan eec e at e emana), e ata egtimaón en a caua paa e emana Veams aa, i agta t ca pibe ue pían imagnae e upet e una cnteaión e a emana mputaa a na nttcón n
AARO ABAL Q
1
eoerí eoeríaa jdca qe adem e qie egn lo témino témino de la demanda debó e demandada ero en el que ea conteacón de a demada e eada o n menor menor an uando uando ete tiee ode e e orma orma al eeto eeto debe debe sealare sealare que el egocio jídico de aoderamiento aoderamiento o exige exige ara validez maoía de edad del aodeado i eo de qe ee aoderado no uede acta haa ene la maoa de edad) e ao earemo ae n ejemlo donde e ujeto al que e mta lo eeo orreodente al demandado del ato de oea a demanda ee caacdad aa er demadado egtmaó e la caua como al no obae lo cual el ujeto que eaa e ao a ado tiene legtmaión ocea aree de caacidad oea efiiiva e oble que no exita caacdad aa er demandado ro
qe e demandado tenga legimaió a aua; e oble que eita caadad ara er demandado ero ate legmaió e a aa; e oible que exa caaci dad da d roceal egimacón egimacón roesa an uand uando o no eia eia egimacón en en la caa caa e oble qe eian todo o oto eo no ea caacdad ocea es obe que eian odo o oto reuo no eia egmación roeal ec e aa eces de euistos epeietes etre s que como uego
veremo no óo ege cruanca ditinta ara u conigraió no qe u cotralo la oeenca de aencia ambin es a meudo eglada de derene oa RCR CCIÓN UJET RNC Y U XLRE
Ceps.
odo o ujeto del oeo ede divdre ente "suetos picipales" (o "ecesaos") "sues auxaes" o "evetuaes" o ueos piipales que or lo qe drá e denoman tambi ecesais on tos aquelos si ls cuaes puee existi u pces ursiia. Como e e aatado óimo veemo eo on e "tiual" lo "temba categoa categoa sóo a o ueo a esas pricipales"; comrendidoe e aamba lo que e es ma o eeco coreondiente ben al tbnal bien a o teado teado rncal de o aco roceae roceae como ea ea el ueo a que e imun imun lo eeos coreodente al aor de acto de reentar una demanda sio amié a qene o ealzan que iguedo e eemlo no neceaamente tienen que eo e o mmo jeto neriormene dvdaado udiendo tatarse de e eae u ae o u iuto)
DCHO D CHO OC OCSAL SAL
er o ioat tr a ouió qu puede cceirse u pces e e que exist u tiul y, pr l mes, u ds segú se trte vuti,, espectivmete espectivmete iteesds picipl piciples es de u pces ctecis vuti o u a, o ujto uilies, qui or o qu ar u taé oiar evetles o quells sujets que pece ecesri mete e t pces Sg vo, tae ujto o o "uxilires tiul y o "uxiires de ls iteresds priciples" o abié u ao orr a epiva agoa slete a o uto a qui iuta o to, oroi a a a uo qu itga, o ao poca oo ía ao foa, qu ui ro a u om ruio oo puba o el iua, si tmié a o ujto qu aia o ao u o ip ip o o o io io uo, puo puo traar, guio o o, u pat qu b foa Y a u u ro ro aoa guat guat orta rer rer u, dieeci de l que sucede c ls suj sujets ets priciples, priciples, puee existi u prces prces juisdiccil juisdiccil si que pticipe del mism igú sujet uxili (oo uía uao traita u oco qu a aao ua preió a arava a u Jugao Pa Rura, icuir o uao o a petó: aíoat aí oat itrvá el bua y a pat, i u go, o, , y i iguia a itvó abogao oo a a pat Suclsificcies V ENAE AEXO
Coo ya aao, otrao i uga oo uto ipa a "tul" téio u op ato a uto a qu uta o co, oeot a iba, o ao pca y a u, or o, pa oia trua, oo a uo qu raa ta ato y u tr ooo oia oat, g ao, "u" o "ábito" Po oto ao o taié ujto pia o "iteresds priciples" ró qu iuyo a o aao "tca" opriva o uo a o qu puta o ft, orreoit ya a ao, ya a aao, ya a ria, o ato poca y a o u po o oa "itao iia tio aia" o, taé, "at o aa" "ato", "aao" y "ita "ita" " roo o ooo, oo, o "gtoe "gtoe"" o " o ujto ujto tao" tao" aa aa o o vouao y abié ova ova qu raia ae ato y u oa abtuat "itao ipa o foa" o "a tio ora" ato tio oa" y "e aa aao o etio oa" i u roo roo ot otoo, oo, o "gto "gto o oma" o "p ao ao o o oa! oa! uao tata pro pro voutaro o tat aota ya u re o á iuo o
1%
AJADO AAL OLIU
lamados "repsentan "repsentanes es ogáncos ogáncos de las pesonas pesonasjuídca juídcas", s", "tos", "cradoes", "pouradores", etc.)
A su vez os sujeos axiliaes denomnados ambién eventaes son aellos qe o aaee eesaiamete e odo poeso y qe ievee e el msmo o la falidad de axa a los sjetos piiales
L ncón de estos sujeos es sempre a de axlar (de dvesas formas qe uego veemos) a los suetos prncpaes de peso en cesn; pdendo asmsmo de sjetos prncpales sse e es axando- a dsngurse ente ellos -según a qe lase de tia y a os axiliaes de los teesados ipales os axiliaes de tia
A smpe va de eemplo y ene otros como e "peo", e "tesgo", el "matado", el "asado" e "depostaro", etc, es sjeto axilia e e ibal el "iomate (que es qen en la etapa probatora de n proceso responde a "ped do de normes" omuado por e rbna) érmno ese últmo qe abaa ano a sjeto a qe se es mpuan os eecos oespondentes al nomante del "ato de norma" y qe po ello se poda llama "ormante en sendo maea") omo al sjeo qe reaa e ome (y que,en este aso podría denomnarse "omante en sendo omal") omal") Tambén a va de ejempo, jno a os escbanos púbcos y a os ontadores púbcos (uando aúan como assentes téccos de os ntesados pnpaes), es sjeo axilia de los teesados piipaes el aogao (de n neesado ppal) eprsón que abarca tano a seto a qen se e mpan los eeos, coespondenes a abogado, abogado, del del ato de assenca cna cna (y que se ama ama pesa mene abogado), como al sjeo qe reaza ese ao y qe en nesro Dercho, según veemos, neesaamente debe sr el msmo sujeo a que se atbyen os eectos del aco: su aso parcar sempe van a cocd en na msma persona el sueo al qe se puan os eeos de ato y e sujeo qe o reaza)
E los ato óximos gades apílos estdiaemos especvamene, a os dstnos sujetos pncpales, es decr a bna apo segundo) y a os eero), ), así como como a los derentes derentes seos seos aiae aiaes, s, nteesados pncpales (apulo eero eso eso es, a los los auxaes de de bnal (apíuo carto) carto) y a os alaes alaes de los los neresado neresadoss pcpaes aptlo quo)
A {
A
DEEC DEE C RA RAL L
RESME LO PIO opto y sfcacó. PRR CCIÓ OCn St St d d prcs s td q q - có prcs cct s rs prcss cc sicó jrdic prcs (d drch sb, d ddb, ddb, d db db cp cp d bigcó cpj, cpj, q, rc , b s ct biid b s q q id id r r r s cs csdits dch sitció jdic cs Tds d s ss s s sjs sj s d d csifics csific s r s d ds rs pi cips: sgú s t d s sts s q s ipt s cts d s cts prcss d s sts q s y b sg s tt d s sts icips ( css d s sjts xis ( ts
UD CCIÓ UOS OS U S IP OS FCOS D S COS ROCSS Y SUOS QU OS RZ
Ces d xici pcs p itt dc q u ps (c td ccó jrdic g, s sb dstgir t t, s sts s q s pt s cts d s cts css prs s q rdd s s ics sts qs dbs dr, c rpdd, b, ctr, ddd, gst gs t, , pt, p t, tstg, bgd, bgd, c, c , y, r r, r, s sts q q z s cts prcss (s rt d bt dstciÓ r pt sid i y pt stid f!, xtdd s á d s ts, s cr s s sj d cs s dstcó s y pt, s r q cció pcs s crct s xig d s pirs sts ds rqsts (ccdd pr sr y gicó cs tt d s ts s xg ts ds qsits difts (cpcdd pcs y giicó prcs
1
ALJADR AA
Reuisits de ls suets a ls ue se imputa imputa ls eets de ls acts pesales
2.1. ept. Los rqustos compnddos son aqueos qe e exijen para que un sujeo s e pedan mpuar los efecto de os acos prceses; pudendo idniicársos como l capacdad pr e a cas de sjeto de qe se rate y l legiimacón en l caa.
2.2. áisis. 1 apacidad del sujet paa paa ue se le pueda imputa ls efects de ats pesales.
Es pttud que debe ene e sueto a quién se ipuan ls eecos (corspondientes a a case de sujet a a que e ptenee) de los acos po ceses, y qe ese cndo e preenan cets cunstcas rsecs s peson ccunstncias qe vín según que Dercho Prcesal posto s est eamindo y de que clse de sjeto e ae Legitmacin del sujet paa ue se e puedan mputa ls efets de acts pesales en u pes deteinad la legitima en a ausa.
s un piud que debe tne el seo paa que s le puedan imptar los eecos (correspondens case de suetos a la que e mmo pernce de l acos pe, y que exst cndo e pa cie cunsaca ersc s prsona, conssente en un íncuo ent ella y e obeto de poceso qu que e cosponde e aco pocesl conco; ncuo y y cracerstcas n segú de qe Deeo posio y de que de sueto s ae
3. Reusits de ls sujets ue ealiza acts pcesales .1. cept. Los equsitos comprenddos son quelos que se een a qun eiamente alz un cto prcesa que corsponde a un sueo de aqueos ales nos femos nerormene nerormene (pdiendo (pdiendo e este ltmo sujeto el mimo que ralz e co u oro)
DEO OEA
nálss. .2.1. apadad del sujet paa pde pde eala eala ats pesales: la apadad pesal
E u ptu que ee tee e ueo qe ez u cto poce corepoee ce e eo (como e trb e cto e emo, e etgo etgo ec, ec, y qe ee cuo e pet cert crcuc íne u pero; crcc e vr eg e e Deeco potvo e trte y e que ce e ueo e qe e e mpu e co pre e cet. . egtmaón egtmaón de sujet sujet paa pde eala eala ats pesaes en un pes detemnad: la legtmaó pesa.
E u pttu que ebe eer e jeto e re u co poce corpoee c e ujeto como e trb e cor, e emo, e etgo, etc y e ee cuo e pee cert crctc extnc u pero, cotee u vco etre e y e jeo e corrpoe e ce e co e ec que rbun cto emo tetgo e v cuo cu ccertc v eg e que Deeco potvo y e e c e ueo e te
4. elanes ente ests eusts Eo cro requo e á (o efeo o ujeto o que e mpt o efecto e o cto pocee y o o ueo ue o e, o epeee etre í e er qe pee extr co epeec e e e peete o emá eo. RRA N JT RINCIA Y JT AXIIAR.
. nepts. L ueo prncpe mo mé ecero), o queo n o ce ce o puee puee er er poceo poceo rcco; eto e e b y lo teo prncpe (prte -cuyeo ece y, e certo co e mmo Eto Eto trvé e e Mneo Pbco e e e prceo prceo coteco cotecoo, o, y getor e e proceo vouro
199 199
AJAN AA I
s ses axilas (laas abié eveals s als e apae eesaa d pres sa y vee fi d aa a ls ss pipaes; es es, ls axas ibal (esigs, pes, aads dpsas, . y s axlias d s e rsads piipaes (abgads sribas pbs y as púbs
laifiao Ts ess ss aaizas e e pres apl pee sbasiiase e a ra s xpe e l apaad rspie, a al s reiis
PUL SEUN
l buna bunall
Bbograa aa
ALNAL, aa, "Manual d echo ocsal Civil", TI Casa A. arriro y amos S.A., Monvido, 929, págs. (18 81(186 AAMA, AAMA, ugno J, J, "Comnaios "Comnaios dl Código Código d rodimino rodimino Civil, 2' ed, Claud aa, Monvido, pág 227(42. COTE, Edado Edado ., "Cso sobr l Cdigo d Oganiación d los Tibunals", Tibunals", t. , Jnimo Srda, Montvdo, 936, 333 págs CO, Edardo , "dimno rimr Co", Organiacin d os rbuals"), Medna, Montvido, s(, págs 22(32 FERRES, Caros, "Epoca Colonial a Administracin d Justica n Monvido" ariro y Ramos S.A Montvido, 944,33 págs. EI BAT, Adolfo, "Compncia y dgain, n "Scri giurdic in onor di itro Calamandri", adova, Iala, 196 LAARMILA org, "Crsillo o Código d Orgaiacnd ls tib nals, Cntro d Esudants d rcho, Monvideo, 963, págs 1(14. AO SOZA, osé . "Compnca d la Suprma Cort d}usticia n caas d Drho ipomáico", v. d ercho, Jrispdnca y Adminisacn, . 68, Monvido, 1969, págs. 89(98 ARIO, Eniq, "Estudos sobr l Cdigo d Organiación d los tbnals", C., Montvido, 972, págs 13(9 y 29(376. AAMLA, Jorg, "os sjtos d pcso E tribnal", n "Cro d rcho roesal" d nstto uguayo d Drho osal, . acad d ch cho o y Cncias Scials, Scials, Monvideo, 1974, pág 9(276. 9(276. VESCOV, Enri, "Drcho rocsa Civil", t. , da, Montvido, 974 págs 9( 137(6 VEIRA Manul A., "Compncia d la Suprma Co d usicia n mara d Dcho Intrnaciona", v. uguaya d erecho. csa, 3(19, págs 7(78. ONAL MLIN, Horao, "Cómpto d os voos d os minisros intgrants d los órganos jurisdicconals colgados y oras custons anns", Rv. dl Colgio d Aogados d rugay, t. 9, n° -2, Montvido, 976,págs. 13/3.
GELSI BDART, Adolo, "Cuestiones de la organzaón pcsl" Amalo Fernádez, Monedo 977 págs. 1/14 19/34 ABTO Jan A y S1LA Héco M o oss jdica jdicales les (concuencas (concuencas Alcal Monevd Monevdeo, eo, 19 págs. de su volacón, Alcal BDAR Adolfo Peso Peso y acto stuconal 8, Amao Amao eánd eández ez,, Montevideo, 978 ágs /8 VEA, Mael, Compeeca de a Cote de Jscia en casas de dlomá dl omáco cos" s" Rev Ugaya de er er Pl, /98 págs 7/80. BAROS DE ANS ane, eoría del poe", epalma, uenos As, 979 págs. 1/3. PA PA ORUZ ORUZ Amérc, "L i de conflo indvda de tabao ev L Jsticia Ugaya, t 81 s<ón otina pág 19/199 COOMBO, Ek Hctor ORO, s " sdccoaes sdccoaes aduaneos", dea, Montevdeo, 98 ágs. /0 OE OEO, O, s Jisdccn y compeea compeea en maea na, na, en en "Curo sob e Cigo del Prceso enal", CU. Montevdeo, 98 págs 79/
5. US, Srgo Pode udcal y funón jsdconal ato stional n 1) dea Monvido, 98 18 págs AON SOSA Ange, "a ronsabdad de los ueces en el ercho urgayo", ev Urguaya de er Pl, /98 págs 3/10 AAS José A C de ereho Proesal enal", t C.U, Montevdeo, 1983 ágs. 9/138 BAROS DE ANS, ae y TOE TOELO, LO, s, "y de Orgaizcón de l rbaes y de Jdicaura, dea, dea, Moevdeo Moevdeo,, 198 3 págs EMA URATE, Oa, "L compeeca maeral de la usicia del abao ev ugaya de er ocesa !1983 ágs 85/98
MAAB Joge "Nuev cmpetenc juidicconl; Jstci rdinri ley 44" Rev Urgy de r Prel/ págs 6/ BAR DE AG nte BRMUDZ Vír Hg G BAT Alf L i "imposi sbre y gánic de l c y de gnizacón de lo Triunles" Anex n 6 de evit de urisp denci y ctin Fct de h y ienci ocile ntit gyo de ch Prces Miniteo de uici Montevide 14 pág TL i "quem de régimen ct de l dicción y ompeenc" e Monevieo pág AT Adolo "Pencón de ls eye rgác proles 24" ("Esdi el Poceo 2" AlcliMntevideo 4 pág 1/41 VEA Lis Albeto "ob cmpetenc cmpetenc en en l l ey de rgnizción rgnizción de os ribnles y e l icr" Revs ñ n° Mnevido 4 pág /3 E uis VEV nie "mpeenci y pcedimiento en l cnencios dminittivo leyes y 6)" en " nuevo régimen dici" de Mntevieo 8págs / JARD ABLA Mth "Aspct prl de ley del 1 de noviemb noviemb de " " Rev Rev uguy uguy de Der Der Poce Poceal al / pág /6 /6 GE$ BDART Adl "Ls prce de mili ntdccón ls prce de mili" en "s e cho Procsl" del siu Urgy e Derho Proces Proces V vl t FCU Moneve Moneve 1 pág pág / / 2 2 JAD ABA Mth s sue el p ol" en"rs de Derech Proc del situt Urgy de Dec Proces V vl C Montevie pág 2/26 MA MA ge y ABAL ABAL U U Aejnd " " pc pce e neos" neos" en "rs de Deecho Prceal" de ntiutoUrgy e Deecho rcal t V vl FU Monev Monevde de 18 pá pá 24/ MAA nrque "Prce contncios dminstrtiv" en "r de Deh Proes Proesl" l" del iuto iuto gy gyo o de Dec Dec Prces Prcesl l V v 1 1 C Mnevido 1 pág 34/36
DE HGU aaita y TERA a "l Pre sesi" en "Cs e Deeh Deeh Presal el nsit nsit Uuuay Uuuay e ee ee Pe Pesal sal . V ó U neve 1988 ps. 388/390 VAN OPAY OPAY eslie "Alnas "Alnas rflexines sb sbee la aera jial jial y el ejei ejeii i e la asra asraura" ura" e e Juríia Juríia Esiatil n V V tevio tevio 1988 p 13/15. AA OU O U Alean Alean "eeinai "eeinaió ó el el mn el ast ast en u u p p es es ejecu" ev J. . 9 nevio 19 sión Dca p. 31/4 Vas. JONADA ACIOALE E EECO A "Cnlsnes obe sistemas e esinaies e ueces y trl e la aiva urisinal" Re Uaya e e De. cesal cesal /989 ps 83/84. AGARLA Je "De a espnsabiia espnsabiia e e jza" ev. ev. Uuuaya e De. roesal 4/1989 ps 49/5 ARRO ANGEL ante "l pres iil" l prime ea nteie 989 ps. 3/ LAN COUURE Pal "Reas neesarias e a anizaón el er uiial paa n efia ninament el GP n espea eerenia a a istibuión e petena" en "Vas. Jaas Nainaes e Derec oeal" Uiersa ta teve 199 ps. 23/249. VCOV Eiue Eiue "aal "aal e e De De Proesa Proesall aalza seún el Cói Genea e Poces)" Iea tevie1I ps 15/13. OBARI Euar y GUTI Dael "Capaiaión y esuela jiial" ev uiatura 3 ntevio ps /5. VETIGA RRECA ai "Oanizaión el Per iial Oan sinales: sinales: sqema" e e. . Uuuaya Uuuaya e Der. Der. Pres Presal al 1 / 1 99 ps. 83/88 VECOV niqe y trs trs "Cói Geneal e Pes" Pes" t Aa ntevie 99 ps. 89/358. CANEL UÑO ai "Nuea mpeenia e ls órans juiales en ateia enis anisraa" e. iaura n 3 evie 199 ps. 343/350
B OLI OLIÚ, lend "Coo "Coo detei detein n i el T. T. e e cop copet ete eee en un co conceo" conceo" ev.e ev. e o o Púlic Púlico, o, n 3, 13 pág pág 105/ 105/1 1 TRGO, Eique "eccione de eeco Prol Civil", t J, U Monevideo, 1, pg. / BRITO Mno R., "lgun eflexone po de cordd de l Sr Coe de Jtici n de 3 de unio unio de 13 13 Coiin eo eo epe epeto to l cpccn cpccn de lo gitrd" ev. dictur, n 37, Montevdo, ág 35/30. e ei frccion due Rciete ONZEZ ONZEZ BNC, Pbo Pbo " copet copetnc nci ie odiiccone" Rev nle del Fo, Monvideo, 14, pg 7(8. VSCOV, Eniue, fuc fucn n de de ctuioen ctuio en el nuevo peo", Rev uguy de er Procl, /5, ág37/0 KE lv " opetci de genci de il de o Jzgd de del inerior", ev U t 1 Motvdeo, 5, ág 77/18. I, Jie, "Mnl de eo e enl", . Monevideo 7 pág 3/0 BC BC Jo Jo, , "Lo riunle riunle . 0 del uevo " "R Rev udic udic á 5/40.
° 3, 18 18
IMEA ECÓN ONCO Cfm hms stdiad capt at el trbuna es uno de os sujetos pricipales (o ecesarios) d pcs sdcca Aa aadm e taa de aquel sueo cua as normas de erecho positivo e otorga e imponen el poder-deber llamado jurisdicci" (o colocan e una situaci jurdica procesal nomiada como "poder-deber de jurisdiccin") t e (cm ya em t a pimea pae y eem eem eamete e a caa pate de eta ba que se trata de aquel sueo a ue, a fi de elimiar a insatisacción insatisacción jurídica/ jurídica/ las omas omas jurdicas le otor otorga ga Y nuevame nuevamete, te, e impoe) u poder-deber susceptible de estabecer, a avés de la setecia y empleando para egar a ella u méodo conadico conadicoro, ro, e máximo máximo posible posible de certeza certeza que prevé prevé nuestro orde juídico respecto al objeto probema) plateado e el prceso grado máximo de ceeza ue e ocasiones a le deomia "cosa juzgada") ¿A qué sujetos otorga as normas este poder-deber? ta paabas ¿é sjts pd iba st Dc psiti? a a dcta y m t Dch ps st pacat pacat G G y P) P)empea empea e témin "tibna paa fs a óa de tad qe cmple a fció jisdcca
sí sí COUTUR 0 deda e e tba e el óga de de dca pea ceiad, ietd de a ució dccia" Si mba adms q a ccp cmpede a "b" eictamete paece m adecad sva a epeió geéica b a paa ace efeecia ya a óga e det d a pea jdica epa sino a la misma perso persona na urídica urídica a la que tad qe e e mpa a ésta útma sino se le impua ta voutad que se expresa a través de sujeto (en e caso "juez") que ocupa a tiularidad de rgano
10COREE 10CORE E J., VcabarJic, Facua c c y Cicaca,vi %0, ág. .
2
ALEJAND AAL LI
analizadas das as cosase esa ppc ppcva va qu qu hoy ía ía os parc téicamnt analiza más ausaa- usto Drcho positio coloca n tal situaci urídica procsal otorándol iponiédol l podr-db domnado ursdicci) a dos class d sutos: a una prsona udica, l stado coo psona urdica ayor d Drch Drcho o úblico), y a un counto counto d prsoas prsoas fsicas, los áritros áritros Estos y y solamete stos- son los sjtos sjtos que e e Urgay pee sr bunal (co acaracn que nos fros a nuesto Dho Procsa nto; s dfnt s a suaó n l Drcho Pcsal eacioa qu ge para l ugay, dond s osbl nconrar nconrar qu a otras esoas jucas jucas como la Cote Cote Intaonal de Jusca d la Haya eeualmn eeualmn se les aribu aribuy y mon la la uscc).
EGUNDA SECCN LASFCACIÓN Estados y árbitros los tbunaes e l D audo a o xprdo, la ms adet clascacn de los mbo nuest acal Dcoposvo Dcoposvo s s la qe os dr draa ae l l stado o e los birs birs (sn ecio ecio mbén, e a d cons conso oa aad ad q a vces s ha atbdoy atbdoy q no no vamos st momento a nalr nalraa las las dpcos dpcos noatvas qe e rguay adte la posbad de qu árb da r r tibuna)
El prmo l Estado) es la rsoa urica mayor d Drcho úblo (qe se exprsa a avs los ulaes de rganos qe n s mayora, auque o smp tegrn oer dca). os sundos los áritros) que n son l Estao pus son suetos d Decho entes dl msmo) son as e rgnos l mismo aunqe eo ha dsco) son persoas fss a asque crto csospor mc d a ley: arbta cesao o or aco de artes arbae covncona esto eeco otoa e po l poderdb poderdbr r lado jurcn y qu n ces ocaso ocasoes es acan acan solas solas ("ibual ("ibual arbia snguar" o "unprsol") y oras s por llo ormar ua pa jurdca dstn acún cojtame co oas pas pas as as ("rbual arbtra pural") pural" ) Sutos a os u s atriuyn los ctos <orrspondins al unal) d los actos procsals, y sutos qu raliza los actos procsas corrspondits al tribual Sgún lo cho, bnal e u proeso amnte puen ro e sado o os rbitos o obstt reac a so rbus s posbl y l distinuir nr los rdadros truals (e sado y ls rbts), qe son a lo que Dreho otorga
ERECH PAL
mpne a jun y a l que s le mpuanl mpuan l et, que crrspen al rbu a, e ls act pceale, y ls sujes que ealian ls acts crepndientes a ess bunales (que sgún eem n e el pme cas uee y n Uruguay, auque n e t l Dech Dech e e a e e e egun ca mm mm uet, a mma mma psna psna íca íca b a l que que s le abuye urccn De a que al aaar el trbua ea etuare, pr un la a l uje a quee e mputan e, crrepne al tbual, e l act prceale (ra ecea sccn), y, pr e a a uet que rala rala l a pceae pceae repente a ee runa (nra cuata cn
ERCRA SECCIÓN UETOS A LOS QUE S IMUAN LOS EFECOS CORRESONDIENTS AL RBUNAL E LOS ACTOS ROCESALS 1 ncept.
S ata e auell ue a ls ue eamente se atibuye e impne la juisdccn y a ue, en cecueca, e mputan ec, crepete a a urccn e l act pceale E uet acuamente e uetr pa lamene el a (y n cm e el eguaje aual lem ec, l uec maga, an e er Ju ca ca e Trbua Trbua e Ctec tec Amnratv etc. y l b
2 Reqisits de un sujet para que se le puedan mputa ls eecs crespndientes al tibunal de ls acs prcesales 21 apacidad para qe se le puedan imputar ls eects
crrespndientes al tribnal de ls acts pcesales. 21 ncept.
Retma la ea epuea ut upra, captul pmer, egua eccn, .. pem armar ue la capaca para quea u uet e le puea mputa l eect, cpete a trbunal, e l ats pceae (en trm m epc, la capaca para e trbual, es una aptitud que debe tene el sujet (que denmnams trbnal a quien se imputan ls eect crespndientes tiu-
210
AEJAND AEJAND ABA U U
nal, de os actos proesaes (noalene los atos oespondientes al ribunal coo las sentencas), y ue exise cuando se pesenan ciertas crunstancas inrínsecas a su pesona. Esta apaidad s ndpndin d a lgimaión n a ausa qu puda nr s msmo sjo (sindo por mplo fá magnar un sjo a qn s dsga omo rbitro n un ompromiso arbiral -u po anto nd lgtmaón n a asa- y u sn mbago s dmnt o no in a dad rqida
. Circunsancias ue deternan su existencia ¿s son n l ata Drho postivo ruguayo sas rnstanas inrísas inrísas q q db nr ta sjo sjo para posr la apa apaidad idad a l nos rimos?
Ellas onsisten en ser a persona persona jurídia denonada Estado uruguayo uruguayo,, pe sona ayor de Dereho Públco (nstra onsiuión -y nauamn a y aibyn n numrsas disposions a fón jurisdiona a sado urugayo on o a impltamn ronon s apadad para sr rbuna; o bien para ser ser esa clase de tibuna tibuna ue se denona árbito árbitoen en petenecer a a gnero huano y no haber falleido, tene ás de veintcino años de edad, haarse en el peno goe goe de sus deechos deechos civiles", no sern sernii iscal ni secreta secretar ro o de un tbunal at 48 y 483 dl dl saber eer y escrbi (a 539 dl gnt por o da art 52 dl y no ser e juez o ebro del tbunal ante uien es 544 dl pendente la causa ( po o a uien copeta su onoieno (ar 544 . también ign por lo q ndia l art 4 d G.) Aun db 50 y sgts d G sgún ar 6 añads paa sr abit "sglar (arts 50 bastaa on tnr "apadad para ontar arbtaj(lo a sra n gnra 18 aos aos d d dad y no habr sdo dlarado napaz
d on on q a nusal nusal xpó xpón n "aa "aars rs n plno g d ssus us drs iils" (tomada -no n foma foma txt txta a- d d art 539 dl . no s d fi inrptaón; s mbargo smp s a ntnddo omo fida a a asna d na asa pr d la apadad d jriio n matia d Dho iil (dmnian it it asos aú no no dlaada o sdom sdomdz dz anada a a a imposibl imposibldad dad d xprsas po so n vrud d lo xprado d sñaas q para nstro ata Dro osal o ni las prsnas jrídas ni as amadas maras d Abta o "Trbnas abtals isttonazados" pdn sr trbna prsamnt asna d la apadad u omnamos. llo no s óbi paa q las las pats al paa la lsa ompromsoia o "omprmiso arbira" o luso a raia un aurdo a tavés d un ao postio pdan atrbir a sas nsiuons (ompnddas las maas d abtaj abtaj l dsig dsiga a al o a os bt btos os on onr ro os s u u son a qns almnt s impuan os os d ls aos d bunal n los orrspondins prsos (y no a la maa d arbitra q s mia a dsigar aoa os rbios. En dia no s taa sio d n ardo d as pats paa l rbo o dsgn n o (ats. 2, sgndo iso y 48 d G.
DERE DERE RS RSA A
21 21
oveniee eaún aún aadi que egn arte de nua a (o reogia y e ovenie or a juiudeia) eía noniuioa el oogamento de a aaiad ara r trnal a ujeo nto el oio Etado (e der a o rtr ueto que a Coniui evaa e eluividad a funin uridoa al Etao ema aaizao en ete aaao orreone eñala Ane e onlu on on el ema que alguo e o taionamente deomiao rio e ogaa e o uae, rie reiamente a ee rquito e lo denoma denomao o "nciio "nciio d imaaldad" e "indndnia" ata e a má mortante rga geeae geeae (rio (rio) ) que uede araear a uero Dereho otivo e uanto a a oganan de o tiunae o reamene a que eaee que elo deen e tao mariae omo deendiente ¿Qué gnia que o tiunale een e anto maale omo ndeendiente? Ya algo e eo eo e aela e a ega arte arte de ea oa en oa e edia, en lo rio generae de oceo e rio e iguaad
imaialida (que efie a maiala trta eaada or BARROS DE ANGUS a elao elaoar ar u oeo oeo de uii aaizado e a mera arte de la ora) da que e ueo no db tn n in fo n l objto dl oo (omo í lo enen o ntereado iale: ae y geor que e veán ietamente enefiado o euado gú ual ea a ouin) Y ello orque orque uano uano un ueo iee iee ojetiv ojetivamen amente te ieé ieé en e uao de oeo no undoe oetvamente diee e que e haga o o lugar a reen aturalmene (aún uando no neeaiamene en foma onee etar ujeiv ujeivamen amene e nnao a avoe avoeer er a oi qu que e oea má u u roo roo ineé En uato a a nnna (que efie a a imacaa funoa eaaa o e mimo ARROS DE AGEUS a eaora aque oeo de jurn) mla que aún uano e ueo no ega un eré eefio e el ta o a inion ni ion ion oeo e oceo de oda oma n db ta d i aguna de oo ueo (que odían ae e imaialad) Según ARROS DE ANGEUS (1) ea deenenia onite en u o ear ometdo o tene que oedeer e e ejecio e u foe a a ene naione ioe eoe, de gano o eoa algua E que i n ueo aee de imaadad e epnenia no e razoale onere el oeee oeee deomiao ui: iemreee ee el emor -agavado uato men imaaa o ieenenia ega ee ueo e que el eultado e dio roco a aral y o maial maial
ARS AN, ant, e er raa l Pr Pr" " plm B B A, 1, p. 119 19 11 ARS
ALEADR AAL A AL L L
1
¿ spetan estos pcpios al stablcer qué sujeos ee e ueso Deecho a capacdad e esudio (vae deci, al detema uiéns puede se iuna)? La espuesa es e pncpio pitiva E efeco
El ad (pna may d Dh úbli apa a pima vta m t má deligad d tda nxin n n l int pífi pífi mpendid n l t d l pr Sría típi t mpaia. Empeo ello no es exactamete así cuando e Esado -además de se ibual es pae de proceso Eso úmo ue muy a menudo: e los pocesos donde se preende la apcacó de una pena, o e cobo de ibuos mpagos, o a anuación de acos admsat admsatvos vos y, y, en geea geea,, en en odo proceso proceso donde el Esado Esado es aco o demadado o, más ampliamete, dode el Esado es un sujeo mplcado co los inteses especfcos del obeo del poeso) En e u plano muy teico peo poco prácco y toava impensabe, aún tenedo pesene e acua eoceso de as sobeaas aconales a soucón estcamene más espetuosa de ese pcipio debera ser, para estos casos, a de excui al Esado como ibna, adudado ese o ya a u ábo ya a ibuales extajeos espcialmente Esados dsnos del uruguayo. Como esta muy eórca soucó o rge ene ooos ni e geera -que sepamossepamos- en Derecho Derecho positvo aguo), a avés avés de dvesos mecanismos mecanismos ue ya veremos al estuda en ese msmo capítulo a los sujeos ue eaizan los actos corespondetes al ribua, el Deeo posvo taa de que quees desaolan a actvidad cospondente l Estado como buna sea o más ndepdiees posibe de mismo Estado; paa o cual, ya que e esos casos e Estado se encuea decamete vnculado a os neees especfcos que se juegan e el poeso con creto, se trata en o posible de asada a impacaldad e idepedenca ue dee ee e tbunal e Estado a uenes ealia los actos pocesaes que coespoden a msmo como Tbuna, a cuyo eeto se etablece a caa udica, la permaencia e el cago y, en geea too u estauto digido a ue os jueces sean o más idepedits que sea posble de mmo stado ello o quta que esa mpaciadad e idependeca ueden fancamete cuesonadas cuado, para poner u eemplo caro, e poceso se realza ane órganos dependenes de Poer Judical paa obee una codena a pago de ua deuda que debe abonada direcamete po el ode udicial, como ocue co el cobo de daño y peuicios causados por a psón pevenva de uen, en deiva, ue asueo de ua impuacón pena)
Si aha nidam a la ta atgía d tinal admiibl n n ptv, t a l ái, pdm advi ambién ptan n a y aha aha qizá qizá aún aún má plnamn plnamnt t l a mpaialidad mpaial idad y l a ndpndnia. efcto, tano a impaciadad como a ndepedeca dee caaceza a os ábitros en uesto Deecho pevndoe que si exse u motvo po e cual e
EECH PEAL
3 3
sujeto puede ser considerado pacial o o depedete, pero fue desgado como árbto po as partes de enenderse que en su cas caso o ales paes esma esma que ese movo o es suentemene grave como para cosdearle paal o o depedee (y po elo el a 51 del del e o adme que e e caso e árbtro sea luego recuado); pero que si el bitro ue designado po un tecero o es desigado por as pares y sobrevee n heo que puede afecta su imparcadad o idepedecia (una de ls causaes de recusacón a las que eee e ar 85 del e as partes puede pedir su apaameto ombrádo e deftiva oto rbto que tenga ea impacad impacadad ad e dependenca que el ogamente desgado uca uca uvo o perdi perdi 3 Cnunia d a aunia d a apadad Aque e caso o es u magemos magemos que e e u u prceso prceso -glado -glado segn el Dercho Dercho Iteacoa Iteacoa Pivado po e Dero Dero Pocesa Pocesa uguay uguayo o a se las partes partes de orge rac covee e que ervenga como trbal el Esado francés O imagiemos e caso de que e proceso ursdiconal desge como rtro a una pesoa de veiidos años O aú supogamos e caso de u rbitro que a care e poceso eía esta capacdad y que durante e rme del mismo devee capaz por demecia o aú por fallecmeo el a del e riere pecsamee al caso de icapadad sobevete de bo, aú cuado o regua os efecos de lo actos eaidos ua ve sobveda a capacdad sno la orma en que debe cotinuar e poceso a parr de momento e que queda abiltado tal bro Aú s que exa gua gua orma epea de ue Deo Proc Procesa esa vgente que así lo dique expcamee dee concuie que e estos suspuestos estamos ane casos a lo que a docta adioal a la cual co la exps "caenca de equisio equisio dspesabes dspesabes e ee e e icso pime, parte fa del de l a 11 del del ce, a calcado como de ausencia de psupueos pocesaes Y etoces, altado uno de os omalmene deomados presupuestos pocesale nuevamene, (segú el art art del del e. quisios idspesabes uaquer acto pocesa cuyos efetos (coespodietes al tribua se impute a esos sueos capaces auta rrdat dat nu; nuidad n r uana ni pr nvaidaón i pr ratiiain, a nuna d prduir a nuidad d d acs pra ptrr dpdt d i ar de c. As Asse ula ula la seenci seencia a que que pude pude imputare imputare a ese sueto icapa y también también ser ula la demada que se pene ate ate le l e igualmet igualmete e se ua a prueba que se dlgecie co su iteveci bua; etc Eo s perjucio de tee psete la rega que etablee etablee e párao ercer ercero o de art 0 0 de ce (gla que aalaemos detedamete e la parte quta de la obra al esdar la vaoraci de los acos pocesaes segú la cua podía llega a coclure que e ciertos casos estos actos ería de todas formas válidos 24 Cnra d u xitnia ¿Cuádo por qu y cmo se cooa la exsenca de esta capacidad que esamos esudiado?
4 4
ALEJAD ALEJAD AA AA LI
Antes de respond a lo debems nrs presene qu bin pdera ue e sujo nga legiimacón n a causa (se taa, por jemp, d n ábiro designad pr las paes en compro abital) pro ue no bstan como jmpo, por eer vn años de edad, po ca n esado d dmncia drane e pocs, ee set cazca d d capacdad, l cual speca specamen mene e n ss ss casons caso ns obiga a analar la psibiidad de cotola s xisnca cn dpndncia de la egtimacón la casa que puda tner ee msm tbuna y bien desd qu s ata de n equisito d admsbldad d un ac proesal
(y dnto de esos más spífcame d vald pes su asnca pvoca na nuidad), la capaca l sujt a la qu ns rs aha s ctlaa
n casón la alzacón os s acts prcsas qu crspnan al unal u s jan a runal eso s, d os acos procesals u, po na raón por a tra, ngan efectos q s mputen a tbuna.
D all q sa capacidad dba cntoase, por mpo, n ocasón de dcado de ua sntncia, peo también n ocasó de la pesntación d na demada, qu p se ta ndá como efecto efecto cloca al deatari al tbual- en na sua suacón cón rdca proesa ncira el pdedb d ercr a risdicción Pero además dsd s aeca cnfigra una nidad insubsanabe en cas d e a eoucón d ribua et aetada por sa faa de capacidad, sgún 7 de l art 7 de CG la nuidad debe ser decaada n alqu nt pcs En canto a qn y cóm debrá alar alar ta cntol, a spuesa seala qu epime e pime tmino s contro iee u hacs c p pp pp sujt sujt al qu, c trunal, s l jn aza tals actos Aí impon la pimera part dl ar 11 dl dl G(y tambin a par al d primer ciso dl at 16 ye l at at 16 yel del mismo Código, c) S ese sjto q apaee cmo riba dmia l msmo n es capaz (po mpo, po cacr a la ea de prcs d la edad abiitane as deberá daar o s contol pede realzar tan p natva ls ás suts y 217 del CG) s s rcs u pcso a u "en caluier sad y gad de pcso pudn onr evideca la frda auencia de capadad dl trbual ant msm bua o, uando e mdio pgnativo empado as lo mponga, an o bnal),
plan para rva l fct fct s s s pugnav pugnav orrspnn orrspnnts ts d As demandad avs d os ecss pvso n el art d G o ncusod ncuso d n pe rdiaro auónomo de ulidad (qu, anqe diud, a nsro eed sg snd admsb ncus desps de a apbacón de CG} podrá scar u se declae nua na dmanda ( ( odo pocs pocs s ete ya s hubi amtado, s a mdo de mplo a se peó at ábto ue ea capa, cos cosp pd dnd nd egún Dch Ieacia ivado e enedan os os rb rbunal unales es uugaysi s ptó ae órgas udccales d Estado eane eane.. ab faent sñaa, n posción comparda por nosos, u n pncp n s ncsar acta sta capaca cla etá nos os al supso d
DRECHO OCA
1
impgnada o orlas pates o evada evada or otro bual,pe bual, pess s que qu e ella ella aya sido impgnada s en deueba); n vrtud de e -or la cotroa es e poio tribual es innecesario habar deueba); iteacón a avés de as docas más ecibida- ea s sme simmee (y etoc etoces es o qe qe debe acredae acredae es en todo tod o caso s inexistecia En oa osció terreava poda cocs ue siedo la exenca de esta caacidad e os sjeos desgados como ábos u co ormal segú e at 14 de G s exisencia no itegra el obeto de a preba si o a sdo coroveida, y po elo sóo debe acreditarse su exisecia cando ea aya sido expesamene conovertida. ... Modifaiones durante el poeso.
Dsde qe la caacidad aaliada debe corolae e ocasió de a ealizació or ende e a caacdad o de ada ato uyos efeos se impten al tribunal y or incapacidad o qeda nca ada e foma defiiva paa todo e poeso, su modifiaión (po ejemo po devni icapaz bitro) duante e transuro de mismo aree en sí de impotania impotania . egitimain en la aa ... Conepto.
Volviedo a las ideas exesas sra capítlo prmeo, segda sección 2, odemos odemos ama qe la egmación e la la casa ara ara ue ue a sjeto se e edan imutar los efectos corespodietes al ibua de os actos eazados en poceso coc cocet eto o (en trminos epticos epticos a "egitimació e a a casa aa e e tri ba u oceso coceto) es una aptiud que dee tener el seo para ue se e puan puan mputar os os eetos, eetos, orespondenesal poesaes orespondenes al tunal, de los atos poesaes realizados en n proeso onreto, y e eiste uando se presena ieta anaaremos. irunstania etrnsea su persona (qe e e sgte apaado anaaremos. sa legmacó es totalmee independiene de la prestudiada apaidad sedo fcl maginar seos e osee la úma auqe caece de a pmera y vcevesa Cirunstania ue deermina su eisenia
Cál iunsnia al sjeo qe e otoa egmacó e causa e determnado o (qe lo legiima legiima ara ara sr en ea cau cocrea)? ata de n vnulo (e además debe er er vldo ps a ey pede obirlo en certo certoss casos casos como cando cando el oeso oeso versa sobe el el stado civl civl enre e sueo y el oeto de de proeso onre onreo o ese vínuo nae po as iunsanias qe a ontinuaión se indian.
) n primer luga luga (egú e a 80 del G ese vcuo puede nace: de lasol lasola (acedo delas pates pates para qee qee u ocso a eistenia de una lásula arbial arbial (acedo
6
AARO ABAO
interv interveng engaa como tribnal tribnal un árbito), árbito), e el so de que e ea se ientfque a sujeo onreo ue eenr como ábio; ) de una caúsula abira o de la exisenia de una disposiión ega que esabezca e biraje como "neesaio seuida de un ompomiso abia (auerdo de as msmas partes que, uano e establee por usua arbtra que el pceso se tramitará ae u ábio peo sin ideifiar al sueto oneo o cuado se raa e un caso de abirae eero, nda entre otras coas poseior ior a ompromiso ompromiso abia abia po e a as uié ser el árbro); 3 de un aco pose pares aueda quién seá e ário (masmo ue ue se utiza utiza especalmente cuando, po ejempo a causa de su apaida debe nombrarse un nuevo árbitro) 4 de ao de un ereo (eveualmene una "Cmara e Abirae" a quien as paes enomendaon designa el áo¡ o, por úlimo de la esouión de un ue, si dee desiase un ábio por exs lusua abial o trata de a arbrae sario", omo en e cas del at. 25 de a "ley de inesiones" 6906) y ls paes no se ponen de auerdo soe e nombe de diho ábio. Sea dho todo o anteio sn peruicio e anoar que al arbiae impuesto po e (el arbitraje lamao "necesario", por oposión al convencona") ha sido tahado muhas veces e iostuoal on a maores uamenos que aueos manejados paa eeuar diha aha a todo arbrae -esao o ounr e genea pues en su caso no ierviee i squiea la vounad e los nteesados. No obstate paa que en toos esos supuestos naza e vuo por oniguene la egimación en la causa del sueo desgnado bo no es sufiiene con os anedihos atos E efeco segú los ats 8 de GP paa que ea se genee es 8 51 de peiso que e áito designado "acepe e enao" meiae su frma puesta a pie el comprmiso o e u testimonio el msmo o po iegacó a taés de a anaogía, mediante su irma oormia puesa a pe e doumento -dstnto de un compomso aritral- dode costa su desgnació Carosá Caro sá ue ene oas osas omo el aer e cos de osemiento e abes abese e consgnado e aa o esco esco judia judia o ecrtr ecrtraa pbica s se raase de un comprms abia et la vaide de esos aos que oorgan egimaión en a ausa a un áio - por de la esa misma de ha legtación- dependeá de e ojeo peado en a pretensión puede se pesado (jugado) ante ante áios áios dese que, seg el at 472 del del G, os árbtros solamente pueen een en peso pesoss oencosos uano así euíd euíd os vonarios vonarios dese dese que adem adems s 476 e msmo Códgo o pueden sometee a po abia as uestioes segn el 476 rsc rsco o a las uaes esa poibda la anación" anación" como o o so po eempo, a apaó de ua sancó na o a onstuó de u uevo esdo iv ec) Po Po otra otra pate para para ue n e a aso so e l átr átros os eista eista o e mantega e cas caso o de que que almee a vie vien n sa sa gitmac gitmacón ón que smos smos analando es peso ue e G ls ls smos no aya sido "eusados" la oa que estable e a 8 e que a reusación reusación acogida terá terá por por eecto, eecto, prcisamene, prcisamene, a eiminación de a ese que egiimción ena ausa que poda haber haber tenido tenido o o que ya enía) e e sujeo en uesón
DRHO ROEAL
2
Puede ñadirse como a stación excepcionaL la egmacón en la caa (devada peo automática, aque acmativa a a que ee e Esado) qe se el ar 983 del del cG tee un tbna arba paa eder las acacioes procesales (verdaderos procesos) referidas a a fijacón de los oorarios de os secretaios y pritos ue aya acuado en procesos donde ese tba abia ya ena legitimción e la causa.
B) En segnd segndo o lgr lgr este sto pr ser este vncuo vncuo nace legitimno o l sto el tinl en el proceso concreto e oma atomáca, cando el abiaje paa entender en ese poceso coceto no esá vdamee pactado po as pates o o es impesto por a ey En est cas el vco mpueto por o el sita consiucia (reafado en teos legals, qe impícitmente spone qe es el Estdo (perona mayor de erecho Públco) prsado su voluad prncpaente a av de os ttares de lo órgnos e egran el Poder udical (como se veá a cuata seccón)- qien enestos se ye e impone impone el podedeerdenondo risdcción risdcción (véae, por por ejemplo, el a de la Cotució y el o 22.2 de nevo c. ede añads que lgn jrisprdenci h enteno que cando e b na egmado e la causa causa orgar orgaramen amene e no es es e sado sno un ábito (y no se raa de n abitrae necesario so voluntario y s embago e acor ica e poce ane el stado, stado, la legtimac legtimacón ón e a causa de ese útimo útimo puede nacer de acuerdo áco de as pates que opra n foma simlar a a llamada "póroga de comptenci" De esta esta manera, manera, el órgano del sado sado e que se se nicie el proceso o debea declaarse "ncompetee" (esticamente, o debería decara ue carece de egitimación en la casa sno qe deería dar ua opotdad a a otra pare para que se opoga, y si esa o o hace eedea que ela ambién aceptó modifica la egtimacón la casa, de manera qe a e aes tena el ábro deó de tenea para adqra aoa el sado Si este azoamieo recé epesto fuea coecto, ría apicable tmbén a co inves, y all edamos un evo modo -e se agragaría a los eputos t spra A de e un sjeto obga legtimacón e a causa paa se ábro
223 onsecencis de l senci e es egitimción. ¿Qué consecuencias acarrea la aseca de esta egmación en la causa? Qu ocure s eiende e sado urugayo cuado deba abe entendido ábio (y atndose de arbtrae vounao las pares no están de acuerdo en qe itevega el stado)? Q consecuencias coeva e ue ervega u ábro (po eemplo, a pddo de sóo a de las pates en n asnto e e deba terve como tibal el tado (porue o es un abitaje necesao y no ay acuerdo de las pates
bie, parece parece claro ue dee dee enten entende dese se ue l senc de est egitimción -ya -ya ea poue acta el sado cuando debe ejerce a risdicció n ábro, o csos qe qe l ley, ley, qe qe sigó cie cieos os más más ngos ngos vceversa- esá comprendd en os csos
2 2
AJANDO ABA IU
paratcar para tcar os uisitos sbtvos la actva procsa caca como d del ce; y "comptca asoa d trba (arts. 13 de a ey 15750 y 133 del elo aunque no se repa en e la norma norma expícita gue gue al respe respeto to teí teíaa e e .P .P ordial ° de art 676), por cosidera cosiderars rs ue l "compeenca del bua" es uo de aquelos mismos "psupuestos poesales" que mecioaba la atua docrina de ce denca como "requistos ndspensabes de proesa y que e art 11 de validez" y además, por o ue seaa l cados as 3 de la ey 5750 y 2 de 2 de e coc a cocr a a sbsaa o sbsaab por ratcac po covaacó os actos a�aos sin peuco de a aco pudiera ser en alú caso de toda formas válido en ateció posbilidad de que el aco a la rea de excepcón que establece e lmo prrafo del ar ID del C, rela que que veremos detedame e a uina pae de esa obra a esudar a vaoracó de actos prcsale; y sin peuico tambén de o ya expresado en cuano a la ncia aa de eimació en la causa del Esado, que sn ciera jursprudea podra subsanare medate la no oposició al rspeto -"acuerdo áco" áco" de la la parte parte demandada e proceso) xprsao too so sto pos posvo vo puede afrmae que a gtmacó os acos cuyo a causa para sr trua s so valide de odos os eecos e mpua a tal tbual orrpode señaar señaarue ueesta auenca auenca de eimació e la causa o s pasl le 66 sbsaacó po el mcasmo prvsto a 3 de la le 6 oct d 9 en cuato l "icompetecia por razó de matera" a a que fere dcha orma o es ésa eitmació que ahora os ocupa, sno la "lemacó de quienes ralza os actos cuyos eects s imputan al trbua ue se procesal" de verá e el apartado 22 de a cuarta sccó de ee mismo capíuo 224 Cotaor d su xsca
A ua que aconee con odos los dems rus subevos ernes a la activdad procsal a emación en l causa ue debe ener el ribna tene que existir e ocasó a aacó d too acto procsa ga ctos q s pda mpa a ta (as al prenae la demada al dase traslado de ella a fae una audina, etc a auscia conro y ueo s adviee a auscia de emacón, como e s pasas el conro sin peuicio de o ya dco dco euato e uato a a posilidad admtida por eta urispdeia de acuerdo ácio de un demadado y u actor nretado por a o opcó de pimero pimero a la iiciaón del pceso ate e Estado por el seundta seund ta ause auseca ca una caso de "icompeteca absoua" y por anto nsubanabe lla p carars 3 ne, ll párrao primeo y oco caur momto dl pocso at 3 del .. . .,, y també tambén n mpuas pras pas otros momtos a avs de la del opsció opsció de la ecepció previa previa de competenca, competenca, de rus rus prevtos e e s ats 5 5 y ete caso sólo cuado e rata de arbitra 149 umera de GP o los coespodiens al proce espca como el Penal si uee e caso), o an a tavs
DRECHO RCESA
2
de n preo ordaro oteio anla too (si e adme qe sa útma posibidad d mgnacón subss aún lgo d la sanción dl cep o qe se ediará al analzar n la sxta pate d sta obra la cón pcesa de contol). Mas ¿cmo s fcúa tal conto?
Pes vricando si cal rquri su s i xst l vcuo vcuo u la pa p a alga o cal qe se haya aegado q, or no ha habe be abitaj abitaje e pu puba ba salvo sto tmo l caso de qe convenciona n habrse pacado e volnaio, e egiiado como rbnal s Estado: pus dicho supuso lo u s alga s la inxistcia un hcho (y, rube qe e echo xisió xisió aa qe como n odo cas sa, basta con q o s rube e rbna rbna dba eneo or nxst nxstente ente Elo Elo s pic pico o de qe, si lo qe se alega alega s que e modfcó l giimacón qe antes tía n ábto, rsándo qe aora e legimado es e Esado, aya qu alga y acrdta la xsn xsnca ca dl acerdo de ares que dó si feco el arbiraje Cao st u al puba caso d corrspod la misma po agars qu l suto con gimacó paa actua como tibuna s u bto solamt db poducs momnto d algars po pima tal giimación (lo reaiar ncsaiamn a nicia n iciars rs procso y no a reaiar cual ocurr noma po o ncsaiamn cada acto D all qe pobada la legmacón en a causa d sjo paa s tbnal n n oceso, n adelane sóo deba efecae peba si se agan modiicacones de l msma (or jmplo, debido a qe se sstyó árbito, o a qu dra n procso no arbal s acó contarlo con árbtos, e)
2.2.5. Moifcacios duat l pocso. lgimacón ón n la causa del del sjeto sjeto aa e lo xpsado rslta clar q a lgimac mod icars rs uat uat l l tmit tmit dl dl pocso pocso (or empo, en los casos bnal pud modica del cep d ssttción d árbiro pvstos en los ar 484, 485, 6 Y 9. del No obstant, an tnndo prsn q solament debe pobars esta egiación ando ando s aga aga po mra z n el oceso, como como e e debe debe conoars conoars en asón d cada aco que impqe a rba u es qisto d odos y cada cada no no de esos acos), su posib modificacón dtrmi dtrmiaa la ncsida ncsida d ai st coto su xscia ocasió d cada aco; debiendo cordas e si en un momento se aga esa modicaión debrá poba a na lgtmación 3 Otros aspcos dl satuto u sujto al qu s imputa los ctos corspondints al bual os actos pocsas
Opotuamente veemos, al anlza las siuacons rdcas pocesas, qe l stuto procsal n seo del procso s connto de as siacones jdias rocsas n qe qe se se enenta enenta agunos alos alos ASÍ statu st atuto to pocs pocsal al d trbunal -l -l l sán sán dedcados agunos d a ley 55 (lo arlos qe téccamene eieen a Esado como trbun y no
0
AANO AA O
os que reien a o jues que son uienes raizan os actos ue se imputan a auel) y, en geer geera a a mayor pae de popo .G. .G. a o argo de eome eome adad de sposcon mneá od os podees·ebes ue se eumen en a judccón (cuyendo cundo y cómo puee y debe eecer y cumpr cada no de eo) Pero omo a su ansis estan dedadas oas pares e esa oba ahoa soamene nos mtaemos a meoar agunos aspeos de este estauo que son s se quiee magiaes, o que nos condue a paea especiamente a remueacón y a eposabda e buna
En uant a la mnaión mnaión p la psa psaión ión svii isdiinal, s áil advti u s ata d la isa ustión ya pantaa al studia pinipi de p t supa, egda pat, apít sext En e caso de ue e ibuna sea e Esao, a remuneacón e trbuna e rbuna estaa a este respeco, en ua stuacióne poe-ebe se cocea a ravés e o trbutos ue gava a acivdad ra y que e deva, dentro e mbo e Derco Tbutao puee se conseaos e su gobaad (auue co agua excepcón) como "tasas ratose e os casos e ue o tribuaes son bos, a remueracó resuta e o que esabee recamente e a 9 de G y e Cógo Cv e e cotao e areameo de obra)
P lo que guara laión n l repoabldad del bul paece opotno pear a nocón e a msma A t efecto poemo codar a ograa ouació de GELI BIDRT paa que "a esponsabdad es a stuaó juría e que se encuenra u sueto de dereho e eer ue ar uenta e a oo e cetos heo o actos que innge e e odenameno odenameno juído, juído, po o ua debe debe soporar gavmen gavmen ua sancón) que pocua a abiitaió o reparacón de oren quebraado. Ye Ye o que q ue eee eee a a a epoabdad epoabdad por e uebratm uebratmento ento e e ore ore uo en oasón e esempeñase omo tba e sao es sposbe ( su caso sóo civimente) e téinos de at 24 e a Constitón a de a sposab sposabda da pesona e os uees) y e as dsposcoes de agas oas egaes como e at de 31 de marzo e 9 ue ga 2 e aguo y e at 4 e a ey 19 de para eeiaos casos a paacón de os peucos suio por quienes suieo pisón preventva) Sea epesao o aeror s peuo de aoa ue a atraea de da esponsabdad e stao es scuda; sieo para agos e carcter objetvo y para oos e ate subjevo A euar e tatuto de o suetos que aan os ao de Esado como bna os juces) vermos u es e égime bao e cua os mmo debe sponde ente a popo sao
e co e os bits a resoabidad cvi suge e eta oa de at 3 e c.G o ue de tas as ige po apicacón de as gs ue ga a cotatacó, pu e e onaado paa dempase omo ; euado en aso a ueso enee con ts uda-ue su rponbla civ no ge ge por os aíuo contuonaes so po as gas e cho vado (o que mpica que paa su nacmito ea no mo emor a eca e culpa)
RECH PRCSA
21
Traándse de ls árbis a sa rsponsabidad civ s añade a de carácter ena que pude acompañar e agn cass a la anerior (ues ceras fonas de cumlimeno pueden se deito); auue debe eese resene u a no se fncionaos púbics els no pueden ncu en aquellos deltos que suponga en el suje sujeto to acvo acvo a caldad de uez o funconao pblco pblco pues ls ábiros ábiros oso ni na n cas de sujeos, e e sedo ue a estas expresione expresioness asa asa el Códgo Códgo Pena Pena y, e oa cas oo o, está egamee excluda a ntegracón aaógca en matea enal).
UARTA SECCIÓN UJETOS Q REAZAN LOS ACOS CORRESONDIENES AL RIBUNAL Cnpt
trata de auelos sujetos qu tiamnt aia at poa qu qu imputan a tibuna S iua un ábi en nueso eecho eecho a sueto soamene podá se se el msmo árbito S am ibua Etd taes sujetos serán, pim aquel que suelen identica como los tares de ls ógaos usicconales (los "ju o magado en sndo sndo ampo ampo Es a ellos ellos a quenes quenes -digádolos com como o tbWal tbWala aun unqu que e estica esticament mente e el ba es el stado stado y noeD no eDos os e er r e at. 8 de otesad ursdcconal ursdcconal su G.P en su pmera arte: "Slo el unal s ttar de otesad negdad (ue, or lo ue s verá verá a coiuació coiuación, n, más más ben debera nteeas nteeas en el el sent sentid ido o de de que el jue es e sueto ue puede eaiza odos os acos rocsaes sondiee sondieess al trbua ue no a sdo sdo atbudos atbudos a ors ors sujetos, sujetos,eDo sn peuico que en cietos casos ee juepuede eaza eaza y ue ambién ambién anaiam anaiamos os de deegación que Pero, aunue ello no se suea habualmente idicar ues su icdecia en el oeso es sgfcaivamee menor, n gund tnin ambié son sujeos ue o alan actos resaes ue ue se imua a a Esado actuando como rbual rbual todos o dmá funonai pi ue nevenen e ese eso epsenando al pio sado en su caldad de trbunal de tenrse pe s sdo sdo ue si ben el recé recé ciado at at 18 del . estab estabece ece que sóo e e uees ueese e " de potadjusdciona jusdciona en su integriad, uha dpiion ga mn a to uonaio di d juz a aiai d a pa qu pnd qu mputan a Tibuna Así el imer imer árao árao de art 17 de a ley 70 y uego e odal segudo de ar 1 de la msma ley, omn diamnt a ra d triuna y atua
222
AJAR AJAR AA OIU OIU
el "control, auencacón comnicación y consevacón de os expedenes y documenos exisenes en e bnal" (que son páiamene todas as fcones proesales sendarias qe anazaremos astane ms adeate a esdia las fuiones pocas); aú ms onrtamte, e ar de comete ambé en oma oma drea a aes atuaros atuaros o seaos seaos el dejar onstacia onstacia de a fecha en en qe qe se eien los atos en apeaón y de la eca en qe elos pasan a esudo el a 7 de mismo Códgo estabece directamente que os esos deen se ibdos por los funcionaios qenes adems deeán devolve devolve una opia al iesado iesado on ua consancia de dca penación el odinal Z de at de a ey 15750 esabece asimismo en forma dreca qe los algaciles debeán ejeca a peddo de os ineresados y sn necesdad de oden jdcial as ntimaciones de pago, protestas de daños daños y pecios o los acos equvaentespara dejaronstia onstia de l moa del de l deudo; deudo; e ar 1 del omee a los agal degar despostaro de os bienes muebes secuesados; ec. Peo además de ellos sg e ar 1, n s parte fia, y el a 1 del P (a o qe se agega para actaos y seeaios la pate fal del pmer prafo de dlgan los nionaros nionaros la alizaón at 7 de a ley 5750) os s pdn dlgan d atos axilas o d apotaión ténia, smp lo pmia a y Es en vrd de a aplaión de sta regla qe po ejemplo un je pede deegar en n alguacil o en funonaio calquera si no biere aguacil el detemnar uaes benes mebes van a se específicamente secestrados (porqe eo es pevsto en el e ar del y en el odna ° de ar 1 1 y en el a! 4 de a ey 175); o qe e je pede deegar en ionaro l eaiación de n inventaro (ar 4 del P; o qe n fnionaro poicial dee apreende a a pesona apreensón que es ambién n ao poesal, s fue dispesta en e mao de n poeso jrisdiccional) etc
s pisamn po stas posilidads s han pso d manifsto y ps a aparnmnt todos os o s atos atos posals posals orspondn a in inal al os dbía alzar soamnt l , admás d los jes expeión qe comprende incsive a los minisros de a Sprema Core de Jscia, minstos de Tribna de lo Contencioso Admnisraivo, miistos de a Cote lectora senadoes de a Repúbia mnisros del Spemo Tribuna Miia y mnisros de los runals de Apelaones)- nre os stos raan aos orespondints al stado aando omo tinal s dn nr a os sigints Fnonaos pblos dpndn áiamnt dl gano isdiional óganos jrisdiionaes del stado uguayo son acalmente los qe foma foman n pate de de Pode Jdial Jdi al y además además a Suprem Suprema a Cote Cote de ustia ustia itegada con dos coneces mlias e Trbunal de lo Conencoso Admisraivo, a Coe Eecoal, el Senado de a epblca y e Spmo Tbnal Mitar), ente los cales enontamos enontamos po o menos menos a: a : e secret secretri rio o de a SpremaCore deJstcia, Jstcia, el el secetrio de Trba de o Conecioso Admisratvo los sereaios de os Trbnaes de Apeaciones os acarios, los algaces otros funonarios ees de despaco
DEREH RSA
223 223
uie, et qu ineg "of", o p depedi de Supm Cort d Jui et.
B Funonaios úlos ue no eenen eáquiaente el ógano uisiional ete lo ul eotrmo por 10 meno : 1 o epette de Miiterio bio udo tú omo mp ditmnan tio u eor eor uez d ofomidd l rt 9 dl y Il o o fuioo públo omo o perto depdte de órgo o judiole pero u o mdo rir u vdd por u ldd de fuoo públio, o lo uioo poiile udo d uedo ly ogá polil uii u, t. e t lr or que no quean oenios e et le de ujo quello qu o ú ú po l Etdo e e idd de tiu; dr o o uto uto u o popiedd pude odrr "ueo uiire" del ibl, omo po ejmplo o o lo dpoirio, lo rmdoe, o teigo o perto, t odo úimo ujeto idd re un tvdd qu o e mput l triul (por má ue el tribu pued e diniiv pobrl o o ss o mpu mpu ot peo peo di di elo mmo mmo po po eempo eempo e t de u dpoto o un ego) o otro ueo po que o o l rul (po mpo i e tr d u epreett d un peo udi pvd u vú u fome oido omo medio d prue) o eo e qu o depoitio rmdore tgo, peto t, o o eudmo ho ino má dele l az e ptuo uo o "uto uxi d tril"
No uee onluie esa inouión a los sueos que eaan los at quee e un eso oesaes oesonientes al tibunal sin ea e señala qu sueen nteveni vaos e estos suetos no slo oque a enuo uno a titula el ógao uisiional tain ealian atos esales iutables al tiunal oos sueos oo en ietos asos e auao o e alguail, et, sino oue a lo lag lago o e un oeso usonal la legtan legtan oesa oes oesonente onente la van van aueno iveos sueos (eo dvte fáime obrdo un poo ivi ivi mú mú dode pude neer e lr de u go pr l pime t, ttu de otro órgo p egund int o tul d u ee ógo pr nni de ó, et
Requisitos e un sueto aa ue uea ealia los aos oesonientes al tibunal. Caaia esal. 11 Coneto.
Retomdo o opo geele vo e pidd ido egud eó 321 del puo prm debe deie que l pdd pr p rer lo o opodiete bu es una attu ue ee
224 224
AJAR AJAR AAL A AL L
ene el sjeo e realiza acos pocesales coespondienes al ribnal (todos los sujeos que vimos en e apaado apaado pcdente), pcdente), e exise cando se presenan cieras circnsancias inrínsecas a s persona
Esta capaciad es nepenente e a egtimación pcesal que puea tener se mismo mismo sujeo sujeo y que tambén tambén costuye un requto para que sus sus aco se puedan mpua a bunal 12 ircnsancias e deeninan s exisencia
A ando se ra de ienes realizn los acos coresponenes a un rbuprocesa cesall nal abital las circnsancias e deeninan la exisencia de la capacidad pro se encenran expresamene esablecidas en la ley son as msmas ccunsancas que la ley exige paa que un su sueo pueda ser ribna (véas u u supa ecer eceraa sección 22 e ese mismo capíuo
s que en este este pacula caso como vem vemo o a connuac connuacón ón cuao esuemos a "egtmacón pocesa" necesaria para ealizar os actos que corespone a un tbuna dcha egtmacón solamene pude ae por "endad"; de donde ebeno concidi necesaamente e sueo que es el rbnal con el sujeto que realiza los acos e corresponden corresponden a ese bnal es naura que coincdan ambién ambién o equsitos equsitos para ser ribnal capacida para se buna con los requisios paa reaizar los acos e coresponden a ribnal capacda capacda pocesa. pocesa. y desde que als quisitos ya an sdo anaaos nos remmos a o entonces epuso a su respecto in in embargo, para e el sjeo e realiza os acos e coresponden a n rbio enga capacidad procesal, a esos reisios debeá agegase como veremos y explicaremos en los los pára párafos fos sigienes sigienes la asencia de incapaci incapacidad dad noor nooria ia a momeno de realizar realizar los los acos acos pocesaes aviéase que e sujeo que no a so
judicamene decarad decarado o icapa s aa "en "en el peno goc gocee e sus dercos ciies" y sn embargo no tenra capacidad pocesal s se encontase "notoamene capaciao" al momeno e raiar un acto presal e done esto úlmo es un sal quisto más paa confomar su cospondiene capaca presal B) ando se aa de ienes realizan los acos corspondienes al Esado como ibnal ibnal os eisios eisios e conig coniga an n la capacidad pocesal ampoco se encenan odos expresamene señalados po la ley Debemos ener presene que la Contcón y ey sabc ceo quit
paa que sujet puea ser ula de caa ógano juriicconal el Estao o an para e conaro púbco) es dei e la onsición y la ley esabecen los reisios e congur congurn n la la capacidad paa se desiado desiado ula de n gano gano Pe ea capacia e nendiene de la capacda psal e conceuaente a ago dsto a po que pible que suo ga capacda para r ular de un órgano de sado r empo para para jue de pa y aya so nombrado nombrado ecvamnte ecvamnte uar e ógao y an as nga capaciad p (por ejeml ebio a un sto e emcia nooa que no h sdo adveo po qus o deb ca como uez)
DC CSA
De alí que peda señalase qe l requo para cnfurar la capacdad proceal de o ueo que ealan lo aco que cepnden a ado com rbunal rbunal on: a l que e requeren requeren para para er ular del repec repec ran ( en u cao er unconaro unconaro púbco dependene del de l mo) mo) reqisis reqisis qe vaían vaían ntabement ntabementee según de qe sujes se tae �jeces �jeces de paz, ueces erads mnsrs de ribnaes actuari actuaris, s, aguaciles, aguaciles, uncnars en geneal, etc etc y que anaaems na al estdia la egmacin prcesal, á a auenca de ncapacdad nra a meno de reaar o aco poceale De dónde rula eo eo úlo que ya ndicams tambén se exigía paa qe suet tenga capacidad prcesa paa raa ls acts cespndientes a ábir?
iegracón a tavs de ls pricpis pricpis geneaes de d act jdic Pues p iegracón y an más cnceamene p egación analógca cn la scn pevisa paa la capacidad de las paes y gestres glada en a pare na de pime páa del ar 34 de C C:: "ls (acts) aneires aneires seán anulables s a capacidad capacidad e e nria duana a ealizacón de dichs acts sd ni n i cesad cesad p e qe, a m de emp, an cuand n uez n aya sd n suspendid cm pevn s ars y de a ley 57 si s capacidad era na a mmen de realia n act pcesal ee act será anlable 21 onecuenca de la auenca de ea capacdad
and s taa de la auenca de capacdad procea de quene realan l aco prceae que coreponden al buna ea ee el ado un áro) las las cnseencias de el sn eactamene las msmas que ya desacams u supa tecea sccn, , pr qe ns emms a l ennces epest terand slamente la cnclsin de qe l aco reaad por al u e eán aolua e rre rreeda edaeene eene nuo n suseptbles n de cnvaidacn n de acación Sa dich el s peici de señalad en a pare a a de at 10 del La anuacn anuacn n prcee ( ()) s el act, auqe igla, a gad gad el a qe esaba esaba desad sav que bere prvad defensón; regla en vrtud de a cal, pr eepl una nfcacón qe ha servid efevamente paa cmicar una elución judcal a a pare an azada p u árbir ncapactad n seá nua; una cnvaia a ua audca prlimna, aú realada pr m ábit qe al mment de ectarla encntraba ntiamnte capactad ampc rá nua. 14 Conaor de u eenca.
¿uándo por qun qun y có e cona cona la eenca de la la capacdad prceal prceal de quene reaan lo aco que correponden a bunal
Pest qe la la capadad prcesa es n eqisit de admisibidad de ls acs acs peale y denr de s rqisits de admsibilidad más especíicamente se trata de n eqs de validez, pes s anca pva a nudad) la capacdad conrada pcesa de set que aliza acs qe cespnden a tiba dee e conrada
26
ALEJA AAL L
en casin de la ealizacin de tds ls acs cesales que cresndan al trinal que se dirian al triuna (es deci los acos procesales que, por una azón o o oa engan efecos que se impen a bunal). y pueso qe su aa es valoada como "nudad nsubsanabe en caso de
que e aco esé aectado or a referda ausenca de capacidad conorme o dspone e art 27 de GP ela debe se decarada en cualquie mmen del ces" 27 de Por o qe refee a qun y cómo ee reir t control, repet será que tiene que ealarse de fic r el ri sue al que, cm trinal, se le diie realiza tales acts Así o esablece a mera are de r 11 del ce (y tambn a pate na e rme niciso e e art 16 y el at 1 del mismo Cdigo Mas este cono puede aiarse tambn a iniciativa de ls dems suets del ces que que culquier culquier estado y gado de roceso rocesoats 1 de G pueden 1 y 7 de pone en evdenca a auenca de a caaidad poesa ante el poo bl o cando el medio muativo as lo eqea ane oo tibnal) emleand ara dea en evidencia esa incaacidad ls medis imugnativs ecs que crresndan según las cicnstancias y articlaente de aced a la natualeza de act. Pud por útmo sñase que n es necesari acreditar esa caacidad (e se resume simemene, en vrtd de integracin normatva) salv que se duea rueba en cnai Como ya se indcó la rcea seccin, otra posicin ntepetatva de las nomas vigenes odría enenders que sendo la exsenca de esa caacidad pral un eco orm e e r 10 de ce s exsenca no negarí negarí el objeto de la pueba salvo ando ha sdo sdo exsamene exsamene conoverda
5. Mdiicacines duante e ces. Desde qe a caacdad anaizada ee conolas en ocasión de a reaiación de cada act cys efects se imten a ibna y por ende, que a caacidad o incaacdad omo no podra podra se de oa oa fomafoma- no qea nnca denitivamente ijada ara odo e poceso, su mdificacin rte e tanscrso e e oceso o eemo or deveni demente ue o un agaci sn todava abe cesado como taes es si ubean cesado lo qe atara sea e sguiene equiso qe analizaemos: a egimacin roesa, caee en s misma de mrtancia
. Legitimacin cesa. ... Cncet Retomo os concepos anaizados e e e co prmerosegda sección, 2. coresonde señala qe a legitimación roce ara realiar los actos cosoientes a u trb es na atitud qe debe ene el suet qe realiza ls acts cesaes crresndientes al tibna en n ces cncet, y qe existe existe cuand se esenta cierta cicunsancia extrnsec extrnsecaa a su ersnaccunstncia qe estudiarm en e siguente aartado
DEECHO OCES
7
Esta legiimacó procesa es totalmete depediene de l pdd preal sndo fácil supo caso d sujos qu tin la útima y caece de a pma y vicvrsa. Aunqulo Aunqu lo ya s sñaó, sñaó, nts d psgu db rodas rodas que en u pre nmlmene enen legiiión en edi vari uje asÍ po mplo, e la pimera istacia d u pso odinaro cotcoso la ted n juez de paz (y su actaio, su aguacl, su notiicado, tc), la seguda nsacia u jue etrado etrado de pimea istaa istaa y su acuao, acuao, su alguacil, alguacil, ec, ec, e la nstanca nstanca d casació casació a Supema Coe de Justica y su seetaio eado su alguacil, ec, ec 2.22. Cirun que deermn u eien
¿ qué consist sa ccunsanca xsca a suo qu raa os actos psales corspodns a ibual, y qu le ooga a gitimacó pocsa? E un vnul enre u pen y e rbul rbul
Ese vícuo o es siempre el mismo, depediendo que el triual a que se imputa os eectos de los actos ea u rir o sea el sado connuació dihos vínculos en uo y oo caso Vamos a connuació Cund el iul u b.
Ese caso no prsna ngua dcutad por cuato l vícuo o coxó r trbuna y qu qu aa os actos actos cuyos eect eectos os se le mpua mpuan n ól puede er u víul de deidd Como vimos vimos en el capíulo pmro pmro a stdia stdia la gitimacón gitimacón psa psa g a, vculo vculo aalzad aalzado o podra ser d dtidad, d asistcia, asistcia, d rprs rprsn nac acó ó o d susitucón Po lo én pesado y e uesro actua Dereco, el vculo solam pud s un vncuo de dentidad; de de dode dode -a -a dierca dierca d lo qu ocu en otros Drchos positivos y an n Dreco Ineaciona Pco- u átro unca pod acta a tavés de un repesetate . Cud e rbunl e e Ed
l contrao de o qu sucd con anss d la lgitimació psa d los suetos que alizan os actos d u tiual abtal, studio d la egtmacó pesal d ls sueos que realizan ac qu qu cospo cospondn ndn al Estado su ncó d tuna es sumamente mplja ta stido stido db ter pre pre prim émno émno ue en u ee el vn ó que e reuiere pa que ea legón prel lene puede er de repreenón (excluyédos naualmt la iddad -vnculo mposibe atnde d ua prsnaudca-y udca- y tamién a a asiscia y la sustcón) sustcón) E repeeó dquere pr l uje nre a rvé de u dble menm: 1 la dsigacó paa ocupa a tituadad de un órgao esaal co
EJANO ABA OIU
ompetea jsdoal o, e s aso, la dsgaió omo oao púlo a as óes el aterior y la aó d ometea a es ógao o a ese oaro púo o tta del órgao Dada la ompljida el tma estdamos po sepaado a psetaó poesal dl stado omo ta i los titlas de los ógaos jrsdoas y la sma epstaó e pea te os oaos axlaes e los itas e ios ógaos A a epreetació del Eado como iual que tiee lo ttuae de l óao udicciale a deiacó de ujet cmo titulae de l dieo óao juidiccioale
a L óao juidicciale del Etado
L desgaó de sjeto omo tta d órgao jsdiioal vara omemt e fió dl ógao d e se tae Eta cicutacia impe itea aalizar aalizar aa cuale actualmete óa juidiccoae de Eado e, iducidoo e ello, cmo e crea y upime upime dico órao órao juidiccial juidicciale, e, aí com el picipi pi cipi de de coleialidad ) Igesado e a prmera los ógaos rsioaes e sto es di,
l ógaos yos ilas epesa la vota del sado ado es opa l ol de tra e poeso se p vd te aquello que itea el Pode Judicial y l que itea dch de La ditició tiee pticula imaca e ao es a rgla de xse
geeamete amda la e estalee e dto sao a ompea sidoa a t e ppo l ógos de Poder Jia, y po d sa ompta jrsdoa sóo la pe ter ógaos aeos al oder da l aso de e a Costó exprsamt o e omo sede, a vía e mpo o e Ta lo Cotoso Admnsravo all e salvo pevisó xpresa e a Cositió a ey o pa a vos ógao siioals fea el Poe dal si mago, fea dl Pod ia la ey ha ado ógaos sdoaes el mto a jsta miitar y a oorgao ompetea s siio iioal al a a a eió Naioal Naioal d Aaas e el pm pmrr aso eo st pevso a Costó el sgo o, po lo e e ese tmo la ey voa el pnipo d rseva de a ompeia jsioal paa os ógaos itegates l Poer diia) De aeo a os rieos osttoaes omiados o los los riios lgales parilamee los e sla de a ey 5750) l óao que acuamete itea e de Judical apimadamete cuatciet veiicic y s pede diviir e po o mos uee cateoía dieete Go a ada aegoa
se a a aidad d ógaos egado a misma xse atalmet:
DRECH PRSA
229 229
. Supma Cote de Juia
11. 11. Trbunae 8 e 10 Penal 3, de Trbunae de Apelaioe; Apelaioe; e e lo Civi Civi 8 dell Taajo Taajo (2) y de amila 2
I Juzgado Letado (de a Capital) de Primera Itaia e 1 Civil (8, de mea ntania e lo Peal 21 de Pmea Itaa de Taao (4, de Prmea Itania en lo Cotenoo Adminatvo 2) de Famiia (28, de Adua (2), de Menoe 2 de Conro 2) 2) y de Eeuin y Viglania Pealaún o detemiado u mero a a feha de eta edin) I Juzgado Leado Leado de Primera Primera Iania del Intero Intero (apoximadamente (apoximadamente 4 que que e deomia deomia "Jzgado "Jzgado Lerado de Primea nsnia de Bella Bella Uin", Uin", "de Artiga" "de vera" e (o ltimo on e aditameo ue uego vemo, del orepondiente "uo"
3 (uya ontiioaldad e diuibe po no eta uzgado de Falta 3 peva ea ategoía de Jugado e la Cata vigete y que uedarn eiminado i etra e vgeia e nuevo P V Juzgado de az Departamentale de la Capta , uya deomai, egú vemo, omprende tambié el "o" "de prime tuo", "de gndo to", e. V. uzgado de Paz epatamentale del nteo (apoximadamente 4 que que se denominan "Juzgado de Paz de a Pimera Se Judia de Payad", "de a Seguda i Judiia de ayandú", et. VIII VIII Juzgado de Paz de Ciudade, Ciudade, Vlla y Pueblo, ue e dividen en ugado de Paz de Ciudad apoximadamee ), de rimea Categoía (aproximadamee )y ) y de Seguda Seguda Categoía (apoximadam (apoximadamee ee), ), y que que e denomia denomia igual igual que que o aeiore, aeiore, vae deir deir indando a ein judiial judiial a uyo terrtorio terrtorio e vilan. IX. IX . Jugado Jugado de Pa Pa urae (aproximadam (aproximadamente ente70, que deoma tam igua que lo aneiore. ebe alarare que la deiaó al de e órgn jrdnale y alv el a de la prema Cre de Ja e ha eabled e ae a la aegra a la e ada rrende per n m alga ra ndaón reerda a a vee a la maera e la e el órgan e meee po eempo rbua de Apeaione "de Famiia") al errr (po eemplo Juzgado de Pa de a "Ova e judiial de Taamb"), y uando hay m de u gao o la mima ompeea matea y teitoial a (por ejemplo, Jugado eado de Pimea Itaa en o Civil "de Quto uo" Dha denae n emre lara y e ae haa relan aalmee narpada omo uede uando meionan lo "o" {que
0
AAR ABAL L
alude a períoos tempoales qe nomamee ya o se toma e ceta paa etera s competecia) en gar de icare smpemee n úmero (así e Jzgado Letrado e Pimera nstaca e o Cvil e Qinto To" esicamete debeía enomnarse Jzgado eado e Pmea Pmea Istancia e o Civil ° 5"
u l P Judl on tmién tmién gno gno udon udond d tdo 1.2 u l Tibunl lo Cotnoo Adiittivo Co lo Sno s se comparte comparte uesa uesa posción -e o cabe cabe ahoa ahoa fdafda- e qe e jico político es n veraeo proceso sdcconal y no un procemieo admstaivo), irin Non d Adun epeete e e Miisteo Miisteo e Economía Economía y Fazas Fazas y o pevisa costtcioalmee por o cua s ceacó es mpgnable por consci conscioalid oalidad, ad, y e a cua cua depe depee eaa svez s vez las Repto y Subeo Adun tambié con competecia ursiccioal y o iu Milit (os extraorario paa tiempo tiempo de gera ue se coorma co u Je e nstrcción y Coseo e Gera y los oriaios: Spema Core e Jstcia egaa con dos conueces milares Supemo Triba Mla eces Miiares e Pmea sacia Jes Miaes e succió y Jueces maia maia ¿Co lo gno juidiionl l Etdo? t ó ó rsdcoales pi Cont Cont n n t ietos casos l pi
scde co la Suprema Core eJsca (ar 33 el Tba de o Cotenco ado o at at so Adtativo (ar 37 l Coe Coe Elecoral at. 33 y e! ad os emás casos l Contitun u lo vé po no lo tmt, lg l y u n a ue sóo seá cosuciona si os ógaos ógaos ega e ode Jdical Jdical (arts Y o depede del bna bna de lo Cotecioso Aminsatvo a 3 o de a Jscia Milita a 3 Debe añadie e si be a ley qe cra n órgao usccioa ero de Poec Poe cia ia o de la stcia Milita debe esabcer- e pmer pmer caso a cál de las eve (ecusó hecha de la pmea, a la qe sóo peenece la prema Corte e Justicia) clases o caegorías de órgaos peeneceá el qe se cea, e el caso de los Jzgaos dePaz dePaz Rua Rua la Spma Cote Cote de Juscia s s necei neceiad ad e ey especal aga pue convertlos convertlos en gados de Paz de Cdades Cdades Villas o eblos eblos siempe ue ue a s icio s e ceas codicoes (at 37 37 de la ley 63 a Cositució o ndica cuaos Trbuaes e Apeacioes y ugaos Letados deb est, peo en l qe reer a os Jgaos de Pa, ll estabce camene camenecános debe abe a meno meno o po caa seccióuicia, uicia, paecieno paecieno adado -aún -aún cuado cuado o se ndca epresame epresamente nte que que a estabecers estabecerse e nevas seccio seccioe ess c cia iaes es sea el ode Lgislavo Lgislavo en en ce ce el el ógano corrspoie corrspoie. . Qda nembargo embargo s resolver resolver qién estabece estabece las ccoe ccoessiciales Mietas urisicció ó de los zgados zgados e Paz Paz ( alidad el rigó l a del del cc e mer y urisicci número y etensón terriorial de caa sección dicial o deba abler el oder ct ctvo vo a a smpe smpe modo de empo pde verse e a setdo e eceto 7/6 de de
DCHO POCAL
1 1
d vmbr d 1967 Al ha udad dgada la erida rma gal c la ada vga d art 1 1 dl dba ambé d Lgilav q eabca úmo d e udcal r d d uc d a a di d m d c udal d gad d a d l lími d dicha c udial u qu vm a udar la gla d cmta g l rtr c d ñaa dd a qu a 32 d la 166 dica dica a Suma Suma t d utci utciaa qui db hac hac t t ltm ltm eb aadi qu abid dió d ddoa ituialdad add a qu crad rimd óga ma d ag lga l ar 26 d a 15. mi q "r ruió udada d la Surma r d ucia mdiiq a caga d t gad d a mucd a la tadura Gral d la Nacó a a Aambla era" Faad l raamit d a caó d o óga udicia d Etad ci rdar aha a pohiició de los juicios po cmisió ue ue esablece a a de la Cosiuci E vrud d la órga udccial dl Ead (a rma i a a d arbira u ida u db er l qu a rxita tía mta al mmt dl atamit d a aua ocal q dba alare l a gca qu dba xiir a hc qu da mv al r u ll diiultara rm ualquir mdació rgáca ecu c a gla ctuial a tablecida laart la art a d l a 1 dl 1 dl uv " Tbua u té cd at tuará mm hata u tmaó auqu la va a m diu a ga d cmcia" la a úima rga md a rvció l c d qé ug d atad l mm a dgad, iuó d tr u aa ua a tlaidad d u óga rxitt al ll qu l rbd la racó dl óga a arbuó d mia ara d u au a digaó ug d d atad l o od d u uv ttua d óga ya xit
HI HI Nada dice e caio la Coscó eseco a la supesió de ógaos jsdiccioaes Emr ud i ira qu a supesió de los ibuales iegaes del Pode Judicial dee opea a avs de la y amt u ml d últim d art 306 dl dcl 16 d dll d agt d 19 l q urim ugad d a Rual a r vaad cd cag d l u dbid a ruia almit dad t aú cuad a rma auri a a Surma d ticia a "d u rmaca tda v dlare rlcó udada qu aí cvi al m rvii bl"
ALAR AAL L L
Po Po ue efere upen de lo rgno juridone jeno l Poder Poder Judil i i a nauralmnt e os que esabe rtamente la Consituió uión n po po lo lo qu que e soamene soamene nos eri erimos mos a los los Juzaos Juzaos que qu e puedan msma Consit rears bajo al epenena de Tbuna d lo Contenioso Aminstratvo, a os trbunales trbunales mlars y a la irec ireccó cón n Naiona Naiona uanas-a uanas- a uando no se enuentr enuentraa prvsta spialmene, po prinipio ebe ser ealzaa a travs de msmo procmento por el ual eo eoss se ran ran nts de posuir s peiso señalar qu no impin un deonoimiento
regl regl que imponen qe l l ren ren y upre upren n de gno gno dee elizre elizre de et deet trv de l ley auelas auoriaions ue iertas lee otoran a a Suprema Corte de Justiia para que deermine la a e nstaaión de os uados ue rea a misma ly omo por ejempo el a 70 d la ley.6.0 que omee fa esa ea ea a la Supema Supema Corte de usia en eaión a os st nuvos nuvos uados Letraos e Pmea nstana n lo Pena ue ela misma ea). y tmpoo impotn un deonomento de e egl -aunue s podra
ser ser e otas omo omo veremos veremos ms adanteadante- las arbuions que po ly s otoran a la msma uprema Corte e Justia paa jar la ompenia n raón de matra, trtorio, ea et., a travs e disposiiones leals omo e art 9 a ey 1570, os as 4 y 5 el GP o 2 de a ey 66 el 2 e otub e 19 este ltmo xpresa que la upma Coe e Justia "por detemina, por resouón undada, as usiones eoriaes sedes oavas y maeias en las ue ntndern los Juzaos y bunales reaos po ey lo que omunia, en aa aso a a Asambea General y al Poder Ejeutvo"
IV) Por timo, ada ad a su ítma oneón oneón on on el puno que estamos tratano en ese apaao, paree aeuado ae na al llamado "pinpo de os pipos e onsirado al tatar os olegilidd; prnpo ue s simpre es onsirado oranzaión d los bunals y n mrio al ua o rgno jidiionle del Edo deben er oedo eía Faneso CARNEUI ue ponno vaos ombes juntos se onsiue, o se espera onseuir por o menos a onsuón una espee supeomb que ebiera pos mayoes apiues paa el uio d as ue posee en sinular aa uno de los u o ineran" y lo ieo s u al a l maren de a on onom oma a de ostos ostos y de d e iempo a naió naión n
pI ual o oleada os óranos porr óranos uisionaes apare omo ms ms aonsjabe, po
unto ell popoion un menor mgen de eror En efeto la eisión se orma a travs un mayor nmeo de opons y f l que un ue sinuar s eui euivoq voque, ue, elo es ms il il uando son sonvaos ses s es fl vaos los los ues ue apoyan a msma deisón y b) esa esa msma pluaida e nterantes va aompañada e una deibeaión onjuna previa a a emisión voto por aa mimb e óano lo ua ambin supone una mjo posblad e aierto n base al neesao intercambo enrueeo enrueeo d punos punos e vsta (sa eliberaión eliberaión pe pe
DERECHO PROSAL
via conjuta o s dipesable e toda ntegracón plura, pero e ueso Deeho s í o es es en azón e impoerla en en oosoos- el a 9 del C.P.)
D ts fms vms u st prip id pr ihs rzns n s simp rspt n nust h rs aún cuao a mayoía e as excepciones excepciones o signca signca -segn -segn dremos dremos u vedadero agravo agravo a los fuameos que aconsea a ntegració pual o coegiaa esea ese a ello ello -a -a las muchas excepcones excepcones que a conuacuó esudiaremos-puede esudiaremos- puede decse que en uesto Dereco el princpio pu induirs ivrss ispsins stiuinls y lgistivs, en as cuales ecoramos las que da esa egacón plual a la Supema oe e Jusica (cinco miembo), a Tibu a de lo otencoso Admnisavo cco membrs, a la ore Eecoral (nueve miembs), a upremo Trbuna Ma cco miembos), a too los ribunals e Apelacones es membs e, cuso y aunque o raa e se caso e órgano dell Estado, a los rbunaes abiaes los que savo acuerdo expso e las paes de deben ser coegiado -inegaos po res res o cnco miemb miembros ros jusamene por aplicacó este mismo prcipio, que ambé ge para ellos: art 8. del c.P). deeste de y ecíamos que sn s n nmss nmss s s pi pis s s pinipi; nt nt lls l
prmr prmr u u pr stá nstiui nstiui p p ls Jus Jus z, qu n s ls ss ss sn rgns ingri sngulr l uamento e esa excepcón se puede dec que es ple n pmer mio encuena en a economía presupuestal, y auque puea o r an exacta a usca se etee que e os asunos de meor mpoanca (que seían aqueos que ebera ateer esa case de jueces es raonable sacifica un poo a uscia en aras e ua evde ecooma psupuesa n seguo lugar se uda esta solució e cuano se puede conclui en que un poediieto ae jueces sgulas es seguamene más rápio que ane u ógao colegado lo cual iee aú más valo s se aa de asutos de globamene meor importacia como os que se amiaran ane esos juees Famte, nda esa sució el que auque a có e prceso a aope un rbuna singua, de todas formas mdiate el ecus de apelació noalmee los neresados que se sientan agravados pueden foa a nevencón de o juez que revs actuado uez que srá guamente singuar, pero cuyo examen e la causa va a sr pecedido por e aliado po el ue e az, co cual una de las vitd vitdes es el coegasmo -el -el exame po más e u ue- ambi estaá presee) presee) S embago esta tima cicunsacia no se va a pesenar -o pueo alegase en exce¡ón al pincpo pincpo de a colegiada colegiada- cuado aes casos como dameno a a exce¡ón o Juzgados e Pa etienden en nca insanca (o que ocure e alguos supuestos e matea e pocsos vnculaos a la ey e aendamienos ubaos los procesos po faas penaes y cetos asuos e muy pequeña cuata ecoómca egulaos por los as 7 y 7 de a ley 7)
ALJAND AB LI
tra eepin a prnipi en etdi e enentra ntitída pr a ntegraión ingar de d zgad ead de rimera nania. estos asos el udaeno se enenta en a pea y en la teea aón seaaas a esuda os naentos e la eepón anteo sendo pile anotar qe qe en no on e segndo naeno la escasa portania relaa de los asos soetdos al e e en ao eoa a poraia el tero, desde qe qe no sóo es pie ua istaia de eisón de as soones sio qe ades esa ana e isón tene ga ate ate óganoolegiaos os Tiale Tialess de Apelaones Apelaones
na terera eepn e preenta en e a de a Direin Nana de Adana dnde e órgan e ambin de negraión ingar ndament de a mima n mim a eñaad paa a inegran ingar de Jgad de az az gan de inegrain ingUna Una arta eepión e ntitida pr ar qe atúan atúan en pre pre mitare qe son odos odos salo os os Conseos Conseos de Gea onjees elSpreoruaMiitay a Spea Cote de Jsta ntgaa on dos onjees ltaes os sos ndaentos seaaos ya paa a iegraión snga e los Jgados e Pa o e os gados Lerados son en s aso apliales Finamene aún ando nsistios qe nos apataos de os óganos rsdionales el tinal Esao para eeros al aso de n tinal ata onsiye na exepión a la egla e ntegaón plra de estos ios la qe a aoar qe po aerdo aerdo de pares pares e ti· ti· senan senan los lo s ars 40 y 53 el nal aital sea e negraión singar: en este aso se lega peaente la inegraón siga po la onad e as pates (otadas segaente por na eonoa e osos y de tiepo peo an po la paa onana e as ap ttes e iepenenia de to sigla qe an elego b Reqiit para er deignad itar de ditint rgan rdiinae de Etad. ee stngse stngse a ese espe espeo o enre enre los los reqstos reqstos paa qe n seo peda integran n e der Jdiia Jdiia se desgnado tar de os óganos óganos sionales qe integra y os qisios para qe pea se designado designado a a e óganos óganos eslar e slar naraeza qe n ntegran di der y adeás onsidera onsidera el prnipio e eniso eniso
A vez denr de prmer deben ditingire eqit generae eso es, exgles oo o en oos os asos de reqt epeiae qe e añaden egún a ae de rgan de qe e rate ey 15.70 sgen los reqiit generae egibe para Del at 79 e a ey
r deignad jez ttar de aqie órgan rdina ntegante de der diia) 1) idadana naal en eerco o legal on dos años de eercio 1) 1) ene por lo enos 25 aos ) No tene peeno sco o ora n el ipedeno sio se inlyen as doenas ónias o peanenes qe an la aiad oplea de la pesonaa sia o enal peeno oa e qe resa de
HO OEAL
2
a onduta onduta soamene soamene degradan degradan o d a ondnaones ondnaones de aáer aáer pna ampoo pdn nombado Jues os ue están poead mnamene por deo u IV) ene W nv d oadad en a aad de ho d ga a aón pba IV) ar 55 d a 3 aaó e esta eerena omprnde a odas as Faade de eeo de país) adeuado a a xgna de sevo a jo d a uprma ote de Justa Añade a e ue n a oud de greso podán señaa oo mros e a pma o d Jsa ppaá a reaaón d rsos de posgrado espeamnt dgdo a a omaón de asprantes a ngo n a datra en a aso e abogado hub ho apbado e uro ndá prordad en e ngeso) Ot ruisio gnrl u s su los ntios s stblio por 78 l y 15.750 reuso ue pe a u gna gnadad dad no exse n paa ad ad a a uprma oe de sa n para aede a ago d d az) e do artuo ue " ngeso a a aea jda ará po ago de meno jeraía (e segn e ar 9 son o de jue J d a n gnra savo en ao exeponaes en e podrán ad n ua gado de aa udadano destaados po su nooa vraón juda peo empe on arego a o arto 35 35 5 5 d a onuón
A su v, l rt 97 l ly 5.750 stb en eaón a ao a argo por a de Ju d az exendo naramene a os de Mnro d a uprma o d Jta Lo ano eetuarán en pnpo a grado nmedao superor e oden de o gados o ab e ar 9) nendo en uena os mrtos mrtos a apataón a angüdad a agora pjo de o dspueso en e artío 99. os mros eán apado po a uprema orte de sa xamando a ataón e omportamento de Jue en e deempño d uon enedo en enta a esos ee espedamente a anotaon avoabes o desavoabes e san de epetvo gajo pona a apataón erá aprada mdan o eos geneaes ue esabeerá regamentaá a pma oe de Ju. Po últo, l t 93 ly 15.750 stbl initt oo ruisio ruisio p s sigo tiulr u u órgo órgo usiionl olgio l l no se se ónuge paene onsagíneos o aes en ínea eta os oatra ata e uato grado nusve de onsagnedad o segndo d andad d oro ntegrante de ese mmo ógano o ea ue para adr a n ago d aruía supero a de je de a normamene se exgrá e e ujo a tua d un argo d grado nmedatamnte nfo 1.2 L Cositui y l ly 15750 ñn stos ruisitos gnls los sguints uisios rtulrs:
Pr sr Miist l Sup Cot ustii a 3 3 de a onttuón) ) Tn ant año umpd d dad ) udadaí natura e er ero o o ega on d d ños de eeo eeo v v año d sd sd e e país 3
AEJANDO ABA IU
odoo odo o diez diez o o de üedd üedd o i ido do on e e ldd udir o e Mneio Púlio o Fi po po de ho o 4 No e oupdo ro de Ms de Supm Coe de i drte loo o nmedimen neo
) P se Mnis de u Tibunl e Apelines ( 22 de Coituión y 80 de l ley 0 Tene ei y ino o umpido de edd oee iudd nu e ejerio o e on ee ño de ejeio 3 Se odo on oo o de niüedd o her eeido on e idd udiu o e Minierio úio o Fi por epio de e ño c P se Juez Letd de Mnevie ( 2 de Contiión y 8 de ley ley 70 vc o umpido de edd 2 Por iuddn nu en eeio o e on utro o de eeio 3) odo o utro o de nedd o he pereedo on e ldd por epo de do o Mineio io y l o l ui de Pz
d) se Juez et e Intei ( de Coiuó y 8 de ey 0 dénio reqto que pr e deindo tu de o ro edo e e pdo nterior e) P se uez de lts ( 82 de l ey 636 nom qe re eo o o no ete o reqto; o onte o ierpre ierprei ió ó no le y eenente u egracó rv de nlo odur exir ideto reqio qe pr lo ro qe se ndn ontiión cuau o dee reorde que eto udo quern eimido do etre e viei e nevo P pndo eende e lo nto de ompeeni o uzdo de z eptmete de l Cpi Conión Conión P P se seJuez de Pz Deptentl Deptentl de Cpil (rt 24 24 de y 8 de ey 70): Se odo P P se Juez de de z Depen Depentl tl el Inte Inte. de l Coniuión y 83 de ey 750: odo o erio púlio
h P se Juez e Pz de Ciues Vills uebs de Intei ( 24 24 de Conttió y 8 de ley 50 odo o eno po en lo o de dde y de ulquie or polón qe etle Spem Coe de uti en zó de "moimieno di di se se Juez Juez e e Pz ul (t 4 de Coiión y 83 de ey .70) Nnún requiio epel
II) II) Si qeremo or identfir lo equisits p se designd titul de ls gs uisinles el Estd que ite el de udiil deemo se qe eo o ) P P se Mnist del del Tiu Tiul l de de l Cntens Adinistti r 308 308 de l Coniión y 6 del deo-ley 4: o mimo requiio qe pr e Mio de Spem Coe de ti
DCHO PRCA
234 de a Constitución: aemás b Paa se Miisro de la Coe leoal (art 234 de los requisitos generales para ser fucioaro fucioaro púbco, cuado se rata de de alguno de los cinco miembrs "neuraes" se exige que se rae e "cuadanos ue por su poició e la escena poca sean garanía de mpacialiad".
Paa se ila de algún gano de la Jusiia Miia As 66 sguees el Códgo e Ogazació e los Tribuaes Mitares con as moicacioes ispuesas por el art 4 e la ley 138 se raa e una serie de reuisios vncuados espciamene con caera caera miiar miiar para cuyostdi, stdi, tenino tenino pse pse complejad e los mismos, s mim drecamee a ls extos normaos ca d Para se iula de la Dieión Naoal e Auanas o e las Reepoas dependienes os remitimos a los Esios e Dereho Amisrativo a los cuales idudablemee corsponde el anss de los correspodees rquisitos e Paa se iua de un ago en el enado: nos emitmos a os estudios de Deco Costitcona a los cuaes corrspode e anisis e los cospodienes requs ts
1 Po Po su Ínma Ínma inulai inulain n on on los euisos paa se designado iula iula gano juisdonal orrespon orresponde de ahoa señala ue e la nomaia nomaia igene de un gano -auramene con exc excepc epcon one e que en nueso Deeho Poesal ige el suge -auramene pinipo de eniismo. Sobe ello puee señalars ue una poémia e muy laga aa ha enenado a uenes sosienen ue los juees eben se éos en Deeho y en o posble capactaos especialmee para el desmpeo e a aea de jueces y a uienes han poslado ue elos eben se legos, es dei no énios A esas opones aicaes se aaden las e quiees promueven solucioes mixtas l unameno el pinipo de eniismo se aa en la dea de ue para "admi "adm isr srar ar usit usitca ca conucir un prces prceso o y apcar aecua aecuaamente amente el erech erecho o posivo anto el Poesa como los susantivos) es pecis un gran coocmiento del rden Jurídco ue como se sabe es sumamente compejo y además esar especalmente capaciado e ersas téccas (de redacción, coduccón de audiencas valoracón objeiva e los meios e pue pueba ba etc oo oo o o cua soamente puede ograse s se exge a os ueces ueces ua preparación preparación técnca especica Por su pare, ere quienes ehazan la onenienia onenienia de ue el Deeho eoja ese pnipo al orgaar os trbuaes estatales, se manejan haiualmene dos lases de agumenaiones desacse uec ueco o la itrvencó itrvencó de legos se conempla Po un ado -ams e desacse n aspeto "dtico" u mayor "cmpmiso" e los los cuadaos con e eco y una pubcida idad d de de o o procsosprocsos-s s a ico ue la Jtca debe debe sponder a la dea ue mayor pubc "omb comú" comú" y o consti e a taa de espeiaisas ue coduzca a tene e "omb que, aú oesoexpsame expsamete teonagraas onagraaspore eDereho Dereho soucioes ifenese las que, pueda pueda conerar jusa jusass a a Sociead n n u momeno detnao e su stoa
3 3
AADO AA
te puto d vista s nntra prcpament ejado en a organaón de os os amados "juco por jurados", en los q órgano intgrado por prsoas no epcaadas (a ngracón s reaiae por sstmas qu mpan a trvenión d d azar) suev sobre as cesones "de heho", n ano n rbma spaiado y admtió rado rsuev sobr "ro" que qdbe q dbe pa d os "hcos" q admtió sistema ema tá muy extnddo n n os países angoajon angoajones, es, esapicab es apicab a os msmos. Do sist a pnto d consdál na garana as inesdibe d onpo de "dbdo proco": así e os Esados Undos d Noraméca na nonda consttona oorga a oda persona do a q un proeso dond no sá prvso como m ps pscindb cindbee a rad rado, o, pueda socita su fomación fomación ("tra by by juy") n nueso nueso país esioness d echo ras casas pnas asta os rados egos rovn as esione año 198, a n a qu eron supmdos ego de n conocido caso n el que s consderó por l opón públca públca que abían isdo pio pions ns ddas s rado (se aa d onido juo po una mue currda n a esana "La Tera"). Pee a o y en a dsposón qu parera mped la etnsón d a souión a oras matas dsnts d a pna el a 1 de a Conitión presa qe "a ey ordi naria pdrá sbce e uco por juados e as ausas crmas" na varane d stas souon s la qu postua la intevncón d jados para ponuncarse sobre os echos peo con na ngraión mta d cnicos y gos (así suda n Urugay hasa 98, pues pues uado uado -d -d doe do e membros membros s inegaba on nv egos y con os ts ntgrans de mismo ribuna pena) ro ti s ich para unda a ntgraión d os órganos usdonaes on gos n ercho, qe rsuta a mnudo onvnen su admás d on mmbos té ténco ncoss n De Deho ho on tcnos tcnos n otas ntgraión admás áreas d conOcmnto; amndos qu s anto o más mportane es oo onoimeno que e de popo Dreco.
st oto pno d vsa se recoge po empo n as egsaiones qu permen tgrar un bnal d ama on psóogos asisns socaes mdicos, ec; o un tribuna pena con esos oros cnos omo onadores pbos etc ontvriendo esa undamentacón y su orrespondient souión se ha eñaado que más arado que nga trbnales on tncos n oas áreas de sab, e pover a los jeces cncos en Dco de assoes n esas oas reas, pero resvando a dcisón a os uistas. ¿o qé iro l prinipio l tnisiso s nntr rogio to cho?
ues por cano mismo s onta nduc de nmerosas disposions onstonas como os art 2, 22, , 2 Y 08, Y gas como os rs 9 a 8 d la ley 10, todos as as que queco con n agna ara ara ecpcón ecpcón egen egen para para s ue ue ne a caidad d abogado ( inuso un nive d escoadad "aduado" nmera de de at 9 de a y 0
DERE PRESAL
3
añadre ue ue la ralzacn ralzacn de curss de psgrad especialmene A e puede añadre drigids a a rmació de aspiranes a gres e a Judicaura es acuamee csiderada cm un méri mu especa ue rga priridad para el ngrs al Pder udical pare fal del msm msm ar 9 ecén cad). ss úlms úlms crss crss -además de algu dcad específcamee al eec e d e Esuds para par a Agacía Agacía de la Faculad Facul ad de Derech Derech de la e marc del Pla de nvedad de la Repú Repúica ica- se realzan acualmee acualmee e e e enr enr de sudis udiciaes del Urugua ue de acuerd al ar. 3 de la le 16736 esá dirgid pr ua misin egrada pr epresenae desigads pr a uprma re de uscia, pr la aculad de Derech de la Uversdad de a Repca pr el Mnseri de ducacn ulra, dependiend direcamene de la uprema re de usca a cuad maee aunmía écna laesá la esá ue cm cm a se hará adverid adverid ete ma eepioe a ete
priipo de eimo Ya hems vis ue ago ee de paz o tee porqe er aogado y e ieto ao i iqera eao púio l cual cual se adme a a el fudamen fudamen de la la pca rasedencia de s prlemas jurídcs a s ue se ven ven enfnads enfnads dchs jueces de la df dfc cad ad de rmuner rmuner a ds els els en la fa ue crrespn crrespndería dería si se raara de écncs en Derch s amén ua excepcn a ese prncp ueces cn capacaci écca en Derech) a de perto aitador ue esudiarems e la sexa pare de esa ra, uen n iee pr ué sr écc e ereh cuas cnclusies sre ls hechs deen ser acepadas pr el juez ar 1 del P) Tamén encrams cm excepció -ahra fuera del ámi del Pder u· dicia diciall- el cas cas de de o miio de a Cote etoa; a ue s en es un iunal usdiccina es amé u rgan admsraiv ndepedee de ls pders del Esad) cuas fucines de esa auraea parcen ser much más mpranes (al mens cuaaivamene ue as prpiamene ursdicciaes.
o rga rgao o de a a Jia Ua cuara excepcin excepcin s presea presea e teaió de o Miar sn perjuici de ue en aguns cass la caldad de agad esá cnempada pr as nrmas cm a circunsacia ue da preerenca para la desigac susiue rs rs reuisis pr p r eemp, el crrspndiene cdg exge la caldad de el capi capián án de naví para para ser ser uez uez Miar Miar de Prmera Insacia, Insacia, per per s se raa de un agad se exgrá al al erarua siend siend sufcien cn cn eer e grad de een eene e crnel crnel de capiá capiá de fragaa fragaa na ua excepcn se presena e e ao de Diretor y de o eeptore Sreeptore de Adaa; supuess en s ue al margen de su a señaada incsiucinadad dadas as caracerscas predminaemene admsravas de ls cmeds de de s cargs, parecer parecería ía nadecuad exigr para acceder a ells e ser ser écnc en Derech
LEJO O
ialn y s icio d sacar qu a sdo na consan isica la ga prsa técicos n ro dno d los rganos palaarios, l s cco co no e naralmene na egenca para er Senador (y po d ara ngar rgano q rsuv l ucio políico n ob l sao En otro entdo n perco de ealar qe no ereco no ege la caldad de tcnco tcnco en erecho erecho para er rb rbo, o, no correponde correponde aar cao como na na ecepc ecepcn n m por cano cano saollo q saos alzando fr fr a los stos qu aliz lo actos prosals qu corpod al stao coo bal l prso co lo cua tas árbios (qu son llo isos ibal qa a arg Tampoco e na ecepcn a eta regla el peto de lo fnconaro ad� mnatvo qe prvamente al nco de n preo por reclamo laborae deben ntenar concar a a parte tals casos y a nca nca la arcia aa aa q cu los jcs az s actvia actviad d s aisatva aisatva y o isiccioal d o la o igcia na caacac spcaln spcal n co no coara ncipio sudio c) rocedmento de la degnacn
n o a sar la arcalidad pncia los jcs o ya a tribnal tribnal is iso o q u u aalzaa aalzaa la cr craa scc scc, ,) ) así coo a ficaca a a gstn gstn q ls s cofada, a sora os a prsao prsao disntos disntos sisas paa paa s dsigaci. Así s posib posib cona rc rcos os positvos q cosagra la lcin opar opar coo n sisa sisa ar araa a provs provsn n o cargos cargos d n oos oos casos casos la dsignac s confada confada al Pod gs gsat ativo ivo o al Podr jc jcvo vo o aú a a Pod Pod uicial (y s últo caso s dic q xs n ssa d "cootacn). dsigac acn n d d los sos paa ocupar n neto actal erecho potvo la dsig la iulariad d os rgaos iscconas s aa la sgit ora:
] eno del Poder Jdcal 1) os iss a a Cort d stcia so dsgados por la saba na or dos trios voos dl otal ss coots (a 6 a Cositc) rviéos u sista d sgnaci aoáica o atgü atgüdad dad s a siac o s s cta no d d los novna as d la vacancia d cargo; 2 l isos los ibnals ibnals Apacons son saos por a Spa Cort d stca (ian ayoía asota ss coonns coonns q q cso s cato voto avoabls cano l suto no rnca ya a la dicatra o a Msro Plco) co vna d la Cáara ados o a Coisin ran dat l rcso d a anror ora ° l art la la Costucin) Costucin) 3 os ás jc cualqi cualqiaa s catgoía catgoía son dsgnados dsgnados po la Spra Co d Jstca a voo favorabl d la ayoría absola ss ss coots ro sin csia la ñaada vnia ordnas y 6°d ar 9 la Costucn n caqir caso pocso signac d los cs e compea con la oma de poen del cargo ramento reaado en acto públco al cal lo sabc l ar. 77 la ly 15.75
DRCHO PROCSAL
1
I) I) Fuera de ode Judiia 1) ls minstos del Trbuna de o Conenioso Adminsavo se designan en iga forma que los miembros de a Suema Coe de Justiia (art 08 de la Constiuón; ) l msos de a Corte Eleoa e dsignan or la Asamea Genea a tavés de los meansmos que esablece e a 2 de la Consiucón los taes de os óganos de a Justca Mitar odnara son desigados desigados or e Pode Ejecvo on vena de Snado Snado o de la Comisión Comisión Permanente Permanente duante el receso de aqel en e aso de os miisos del Spremo Tibuna Milita y de os onjecs arts 74 y 78 de de Código de Oganiza Oganizaión ión de os T Tiunaes Militaes), dramente o e ode Eecuvo en el a de os Jues Militaes de Prmea Instana art. 9 de msmo Códgo dictamene por e Spemo Trbuna Milita si se taa de os Jees Mltars de nstucón at 8 de mismo Código y drecamene o los efes de la Unidad, nsto o Repaón Mita uando s ra raaa de os jees smarantes smarantes at 8 del del mismo Código) Código) por su ae ae los tituars de os óganos de la Jsia Mita extraodaia aa emo de guera son designados or los omandans de os Ejécos y as Paas mliazadas as 95 y 96 de mism mi smo o Códgo; el Drcto Drcto Nacona de Aduana es es desiado dir dircam camen ene e or e Pode etivo y os Recepores y Sueceos de Aduana por aqél; y nalmene, nalmene, sgún se se sabe los Senadores son son desgnad desgnados os por por ecón ouar en la forma que estalece el art 94 de a Consucón. Se trata ecsón heha heha de a desgaón desgaón del Drito Drito Naonal Naonal de Adana y de os Recepore Recepore y Seep eepo oes es de de Adana, Adana, y on on cieas cieas evas en en el aso de la la desigaón de l tlas de agns órgnos de la usticia Mar de un ssema ue iena asegurar a máima indeendena de os juees spo l msmo sado de ua so sus rereseaes idependencia qe ya vim esaba ompometda my spciamente ando el opo Estado es tiuna y pre en un ceso)
A odo ese sisema de desigaió direa de os iuaes de os órgaos uisdiionaes de sado, dee añadirse 1) esa vedadea vedadea desgnaió indirea ue auomiae auomiaeee ee uga uga a avé avéss de ssema de subog subogaion aiones es ue verem en e aarado siguiene; la designaión idirea que tambié s pdce en forma automáta a ravés de sisema de egraió de os riuaes oeados o ors sueos e aso de disodas, sistema ese último que esdiarem e a se ate de a obra al analza la omaión de a sntencas en asón de dg nuesa atnión a la "funón de satsacón" y namente, a desigaón dirca qe ene uga uando dane as eas diciaes y la Semana de Tuismo a Suema Corte de stiia y en s caso el Tibunal de o Conenio Admnisativo desiga a los llamados ueces y mistros de Feia" ar 8 de a ley 0 en redacón dada o e a 8 de la ley .0 y a 2 de dero-ey 14)
d) l aaramieo de sujeo sjeos dsado dsado como tuaes de los órganos ridon ridonales ales de Estado Estado Los Lossjeos peden qeda aarados de sus argos mediae susesió o ese
1 Veamos e me érino a susensión o e ese de os iuares de órganos ue iegran e Pode udia
LEJO
La upnón encuentra egulada por art 11 de la ey 1575 dond s prvé que ello sucederá: "1° Po haarse pocesado por dto 1° 1° Po senencia judica qu le imponga a pna de suspesón 3°) 3°) Po solucón de a Supema Corte de Justcia, dcada n un proedmieno dciplinario °) o licenca".
A eos cao debn aggarse -pues en ealdad uncionan de esa foma os aqullos en os cuaes tuar de un ógano jdcciona dea de enende en asunto por absencón o cusacón odos estos casos xse popamene una suspensón paca de ejercco de a ón por un uez, en cuyo ugar y como tua del mismo Jugado, paa ese sólo caso ngsa un Juez suplen o un Juez subogane. egún el a 32 d C, preserando l pncipo de mpacialdad d os tituaes de os órganos d Estado actuado como buna, "er causa de cusación toda ustancia compbale qu puda aeca a impacadad de uez o ints en el pcso n que intervien o acto o enemistad n rlación a as pars o sus abogad y procurados, así como por haber dado opinión conceta sobr a causa somtda a su dcsin (preuzgamnto)"; sendo ejemplos d ello e de aque procso en cual intvene como pat un paiente cecano o l d aque poceso n qu s pae el mismo uz, c Cuando psna alga de eas causals e juez prá asnse y si no o ic podá r sado po los teesad, sigude paa llo pcedmino 326 a 328 de mo CP predmnto que esudaemos n a peiso en os ats 326 dcimo pria pat de l oba, a studa o "dnts" Lograda a absncón por acón, e ua de cago dja de eo paa s asto conto o que equae a ua suesón de l nción" paa caso) y auomátiament na a supanao en ea ulaidad paa e caso conco) e juez supln o e juez subrgan En uant a l itular ógan qu intgran l Pr Ju i ial) debemos nr prsne que paa garania a mpaadad e ndependnca d los ueces la ega gnra en cuanto a a prmanencia en su cago de los tlas d os óganos jursdicconas del Esado la d su inamva art 43 43 y 46 d la Cosuón y d a ley 175 si bn isen numsos casos en os cuas sa rga gena s aandonada y dchos jueces pudn csa, es dedir djar d se ulaes d los óganos en cusón
Aí l l itular órgan qu ntgran r Juial nuntra prvit pr l art 00 la ly 70 dond s indica que el u csa en sus unciones: °) o habitase sica o moamen 2°) Por desucón dspuesa po a upma upma ort d Jusca Jusca dada dada n pedmien pedmieno o dscpinao dscpinao 30) 30) Po ab sido condenado po dlio que po su naturaea sea compatible con la dgdad decoo d su unción tmos que serán aprciados po a Suprma Corte deJusicia °) °) Po enrar a ec un cargo declaado ncompatbl con el ejeco d a magistraura 5 5 Po juacón acpada 6 Po rnunca aceptada" ta aual c numaa p l art 00 la y .70 bn agrgar: 1 l egar a os stnta aos d dad at 25 25 d a Consución y 99 d a
DRH PRA PRA
ley 1575) 2) e legar a su su témno témno el plazo de co ños ños po e cua sn desigad desigados os los iules de los Juzgdos de Paz si que medie enovación de l designaón (ar. llega a os diez aos de ejecic ejecico o de cgo en el caso de 249 249 de Consiución); ) e llega losmnsos los mnsos de l l Suem Suem Corte Corte de Jusicia (ar. 27de 27 de a Coniucón) Coniucón)) ) dcsión de la Suema Cote de usic (adoad po mayoría absoua de sus miembs) que remueva remueva a un juez lerado "neo" "neo" (odinl 5 de rt 29 de a Constcó y art 8 de a ey 575; 5) la decsión de la Supema Core de usica que emuev a un juez de paz po as "conveni los nes de meor seico" (as 49 de Constución y 8 de la ey 15.75); y 6) la decsón de l Suem Corte de usicia (eenualmene con la vena del Senado o la Comisión Pemanente) que dsone el tasado de lugar (y o anto de tularidad de cago) o e descenso en la cara udicil (po eemo, de juez letrado a uez de paz) ar 9 de l ley 5175) o su ascenso o eemo, de juez de paz a juez etado) (as 97 a 9 de ey 15.75) uede añadise a ese úlimo speto que confome a at 29 de G.E cundo ope un ascso o slado de juez igual pemanee como la de aneor ugado pa dicar ceas senencis.
Cuad e ttlar de un ga juridinal ineate del der Judiial quedapendd queda pendd en u unne (con caáce generl, como cundo tiene cenci o con caácte paricua, como cundo es recusdo en un sunto) ea e ella y e ee a ata ue e deiga uev ttula el arg queda atmátiamene upad p l juee upene l juee ubrgane Los llamados juee uplete que clmene son cinco "ueces Leados de riera nstnci Suentes" y es "ues de Paz Deaamenaes Suplenes" esán evstos en e rt. 75 de ley 15.75 No s ta en este caso de órgnos jusdcconaes del sdo sio de iurs ansiorios de tles órganos desigados de aemano y que segn el 76 de mism le 15.75 y con a limiión esablecd en el segundo páo páo del 9 del psan a our l iuadd iuadd de los óganos en "los casos de vacnca temoa po causa de licenc, ene eneed edd d u oto moto, cuando la Supema Coe de Justcia as o dispong" demás de desmpear oas tareas no urisdccionales (admsaias) que el ciado a 76 de ey 575 y e at 15 de a ey 59 estabecen
Cad la ttaridad del ógan tranitiamete vaate e ubierta pr un je plete ella e prve atmátamete n u jue jue urgate urgate ssem de suogación suogación entre los jueces esá esá pesto pesto en s sguienes noms, cuy ecua nos emiimos: ) ae fia de a. 6 6 de la Consiución, art 57 de a ley ey 166 y odna odna 1 y páro fina 575 en la dacción dada or el a. 5 de la ey166 del . 5 de nueo EP la subrogión de mnistros de la Surm oe de Justic; 2) s 62y 62 y 6de 6 de ey 1575 en redaccón redaccón dd por los lo s arts 42 42 y 46 46 de ley 6226 y ordil2 ordil 2° y árao árao nl del a 5 de nuevoE pa l sub subog ogci ción ón de los mnistros de los Tibuaesde Apeco Apecons; ns;) ey 15.75 Y ordiales ) ar 1 14 4 de la ey ° y 4de 4 dell art art de nueo P ara l subogción de de los ueces letrados de prime insanc de la Caal; 4) ar 5 de l ley 575 y odn 5 del art 5 de nueo .. para l subogación de os jueces ledos de piea nsnci de Interior 5)
JDR O
dial dl a 106 d a y 15.750 y dina 6° dl a 5 dl vo c paa l y c d pa dpaamal d la Capta; y dia dl at 06 d la y dl 15.750 dacció dada p a 0 0 d la ly 15903 y dia dl ar 5 dl nvo c.P paa dmá c d pa 11) asao ahoa a aalizar a suspenión y e ese e los titulares e los órgan órganos os ursionales el stao ue o iteg itegan an e Poer Poer Juiial Juiial dad l tdo d al ciao mamt alado p a aiaa copodi al Dco Cicina al Dco Admntat lació a la Co Ecal, Jca Miia Dcción Naca d Adaa y ado d la Rpica, os limitaremos limitaremos a inar inar ue en relaón relaón a los mistros mistros el Ti Tiu ual al e lo oteioso Aministraivo la po it o my mla a la apica a mno d la Spma Cot d Jica a 07 y 8 d la Cotcó y 5° d d dco dcoly ly 15.54
) a atribuió e ompeeia risiional a los ierentes óganos el stao
a oepto e ompeteia ompeteia urisioa. urisioa. Pána a páamo q paa q n jo adi la ltimacó pocal paa aa l aco q copd a Eado cad tía limacó n la caa paa paa nti l mmo como tina, tina, er ca to diado tila d óan y q adm, a óano l aty cmptca paa ivn l p Ya analzado l pim apct -la diación dl t cmo tita dl óa-vam óa- vam aha a da pat, , a aticó d compcia a dicho óao idccoa
Qu es la ompeteia Djado d ad a óa cncptacó q ido aña ilació ta at 6 d la y 1550 la ompetea rsional es el onunto e pre presos sos o etapas e proesos proesos)) e e os os ue u órgao órgao el el sao atamete atamete ue a tavs e su ular ee inteveir para realizar los atos proesales ue orrespoe al tibal uao este es el propio stao S tóicam po ólo óa dl Eado tna comt comtc c paa it it todo o poc o l l tado tado l l i i al l co q lo a matialmnt mp, aó po a cal mpl óao diccoal n aamo pina a U ay a actalidad má d cao pan al Eado com nal l dtinto poco ta có condc caamt a divd la comptnca lo dto óao, y paa ll preimiento preimiento a través través e ua ua tac cita la la q a a a e isribuó e la ompeeia y, ditia cita m adlat vmo
DEECHO POCESA
2
Es qe teóricamete pda exisr mcs órans sdinaes e pdan itrnir ds ls prss q s s pantease per esa sc s my pc prctica pes m irems l vid es más raznabe e habend mchs tbales s msms se especic en deermadas materias acún ls asts nxs a las rs qe s s más aas et A ntiaón aazamo cm u talc ta gla u iuy la coptcia paa aalia pt ptiom iomt t u o u iica iica la actualmt vg vg
cimit paa tmia la cmptcia uiiccioal iti gao. ¿Qiénes establece esas eas paa deermna la cmptecia isdccnal de s dsts óras?
pcip cipi i u l mimo u pud pud ca ca c c ga ga. . Par p N otat, b t p u xit ua gla ipícita l itma ottucioal, cofo a a cual a cpcia couo gao u itga P uicial abaca t l poc o u a ppia Ctituc o a itvc a gao a a ic P p l e a cmpeteca pede s etaceada etaceada pr a ey a cn cn de s pimers n en en sececa ser rada a trs óas m sedera s se dea mpetenia paa nteveni e pcess de reparacó pr es de a dmiistración al Trb al de Ctencis Adminsativ; cm scede cand p ey -y bvamente e rma rma nsttcinansttcina- s ta cmpeca cmpeca paa de de en erts prcess prcess vincads a s icis ades a órans ajes a Pde Jdca: a Dieccn Nana de danas es be, taándse de gao u itga l o Jucia y e el cas especial de a Sprema Crte d scia eada drcamet p a prpia Cnstitó pr e sól esa debea stablr la mptnia), n bstate l dih al al principi d st apaad apaad a ley pede amplia amplia a qe a a óran tr traa la Cnsttió pq para st as as ndica el dna 80 de at 29 de la Cara; y p ra pate, adse de ls ads de Paz a ey n pdr ta a ts ras a cmpeenca qe ests tene seún e at 55 55 de a Cata paa ievei e ls pcss ccliats pvs n ant a ls demás óans e nea e Pde diial el prp de bea se ttalmente espetad s l ndian pr a pae el rdial 2° de art 85 y l art de l Cstió y dispscnes exprsas m a del art 7 l G. E apicacó de esa mativa se a sancnad mcas eyes qe detemia al es la mpeteca de s dstnts óras e itean el de diia ntre eas y adems del e q cte mchas nrmas qe dermia ca es la mpecia d s disits óas y de ev P ectams pricipamnte a a y 15750 LT
AJAND ABA ABA IU
S embargo es caa ve más habita qe a le rmita a las acoaas e a Srema Corte e Jstica aa eerma algos aspectos e a comeeca e os gaos e se crea a travs e a rmera eto el oe cia o ejemplo elo scee cao el art 123 123 e la le 585 facla a a Spma oe e Jstca a moicar istbi as jscioes eiorales e os Jgaos r oserormee e ar e Pa rales ete tos los Jgaos e a e ieio ( 39 e a e 1.93 ami tal aclta, e foma l e comeeá ambi a icc terrtoria e o los gaos e Pa epaametaes gaos e a el Iteo Fiamete e a 33 3322 e a le66 le 66estabeci estabeci qe a Sema Corte e sa porá eea, por esoci aa l jiccioes tetorales, es tvas tvas mteas e as qe e eeeán eeán o Jgaos Jgaos tibalesc tibalescap apo o or le le o e comicará e a so a a Asambea Geeral a oer ectivo a costcoaia ees e esaa emsoe emsoess legaes a as acoaas e e a a Spema Spema Cote e Jscia para e a travs e elas se estbeca la compeecia e gaos itegaes el Poe Jcial es iscble a la el pricipio geeal esabecio tes seaao seg e cal es a e a qe ebe etema tl comeeca peo e oas omas la Srema Core e Jsica e base a aes abilacoes e 25 e egaes ha ctao acoaas como, a slo moo e eemlo a 7122 e oviembe e 199, po a e esablece regas aa eema la competeca por maerias e los isttos Jgaos eraos e rimea stacia el Iteio També ha ictao acoraas estabeeo egas para etemia a competecia e os stos Jgaos e Pa e los eatametos eatametos e Agas (acoraa 14 e e 7 e mao e 992, o e Sato (acoaa 712 e la misma feca q� a ateor etc e aceo a los evos límtes teritoaes e caa o e eos
oder Aoa bie ratáose e óranos usdiionales que o intera el oder udal s cometecia como cojo ogáco es estableca o a proia Costc así scee co e riba e lo Coecoso Amiisravo: as 309 33; la Coe lectoral: ar 322; a Jstca Mla: ar 3 e Seao at 12) Ello o se ooe a qe s ese coo orgáo es ealmee ta (es eci se ecetra ecetra formao por más e rgao como como ocre ocre co co a a Jsticia Jsticia Mi Miar ar seg e at 32 32 ora ocr co a Jscia Cotecioo Aistraiva sea la ropia le le e istba istba la compe compeec eca a etre o isio isio rgaos rgaos qe forma forma tal cojto as o hace el Cigo e Ogaaci e los tbales mitares e los ars 66 sigietes e relac a los rgaos e la Jsicia Mia
Relas de dsiuion dsiuion de d e opeteia opeteia jurisdiioal a alcaci e as regas e veemos a cotac deteran meae versos eemetos extactaos e la peesi eca por el acor (o asma e oco por el e que u poeso e el ual el stado tiee leitiai ausal para itevei oo tbual se oete on u ao uisdiioal del iso stad stado, o, uyo titula titula devend devend e definitiva el úio úio opetente opetente para realizar la atividad atividad que que e e e l so orrespo orrespoda da al sado sado oo tibunal
RO ROA
2
22y y 23 l C..P. stbli is iiis itis En sus artlos 22 uls bn s luns ls ntns ls ls n ustin Así en el a 1 principio o qe debe debe ser segio or e e 1 y 222 se posa como principi msmo legisaor e e l í áfi ls ss ls óns jusils ls lus n s vuln ls iss a cyo efecto se edca con carcte pgamáco, aunqe e posile aplcacón eaa por os actas Jzgados y Trinas de Apelacones (algnos e os cuaes eecvamete o han han eco) eco) la ins insaac aacón ón periódca periódca e taes órgans en zos vesas a as as qe qe tenen normamene asignadas paa ss sedes. En eiva nenta garantia el el mayor acceo a a Jscia de a a a poacin de pa acceso qe encuenta mchas veces ifctao ifctao por po r la la eana geogrica geogrica de las sdes e tales óganos jusdcci jusdccionas onas en relacón relacón a los gaes de siencia de qienes recamn su acuacón n e at 223 se senta el princpio de l bl nsti de inae mpotanca pero pero qe parece mco mco ms conectado conectado con las nciones nciones pcesal pcesales es y a esucura de os pocesos qe con la compeencia e los órganos jrisdicconales, por por o qe en esa oa ser estuao ms aelante, precisamente a nazar aes funciones y estrcs (nra sexta parte) Ms aeante en el a 22 se posta l sizió ls tibunls n l tti n zón ls ivss ms a as qe peen star vncuaos os pcesos sccionales cterio qe se anaiado en el pómo apartado Finalmene, en el at 23 s limin l vn y l lón n ibunls (esto úimo con aguna ecepción) como ormas e eermar a compeenca e os órgans La avacón que consise en amplar la competenca propa de un ógano erqucamente supeo qundosela al erqicamene feror, es n enómeno po de la oganacón amsativa, peo qe -preservano a imparcialia fnciona a la qe fee BARRIOS DE ANGS cano deine a fncón rsdcconal- est ecida ecida ese sempre sempre en nuest nuesto o sistema uical pcisamene pcisamene paa pservar a nepenenca e ez Po 10 qe rer reree a a elegacón elegacón de comptencis de u órgano juiscciona juiscc iona en oro ógano isdiccional (qe as deviene compeente cuando originalmente no o ea) eegación sor a cua volveemos ms aelne, qda tamién pohia savo cando se efectúe para a asstencia jcial en diigencas determnadas era de la e uical" (ecepción soe la cal voveemos nfra, al estar las egas qe deerman a compeenca evenua Antes e ngrsa a anlss de as eglas concras actaente vigentes para etermna la compeenca e cada ógano (y, por ene, paa determa qe órgano estaa es e únco que dee itevenir en poceso concro) esta ñaa que tls
2
LJNDO BL IU
egas se pee iviir ere as que eeia a ompeea oigia e aa ógano y as qe eeina s ompeeia evena (amaas amié esas úmas regas qe moifian a ompeenia Regas paa eemina eemina a ompeeiaoia oia e aa aa óao jisii jisiiona ona Regas sts sts regas regas deeminan en en que proceo proceo ebe inteeir cada ógao, aeieo a a ase e "inteo pricipa" "mateia", "eapa" "teitoio", "cuaa, "gpo e letras de alfaeo", "príodo tempoa" y "volúmen de pocesos" a as aes se via as aaioes proeses e as qe ee inerve e ógano finamee a si exsió o o pevenión Caa e ess cl aee a elemeto del p y po po am a stdiare stdiare cada cao e e os osst ste e elemen elemento, to, que eade eade de e e elemento oma en uena e Dcho posa cal e fmdameo po e e esbecn gs e ompetecia e ba a elemo, a s l en que pe se cone a ee eeno y falmene, qué órganos jisiccioa teviee e cada cao. Veamos enoces cáes so esas glas
1) Regas eava a a e ieo princpa a a que se vinca e proceso 1.. Como las pmeas gas paa eTna e óano jsccioal debe eeer en l proceo reien a a clase e iereao pinipa a a qe ese preo se inca, si pe�uico e su aális eenio e el póximo captulo de est teea pate e l oba (ase en el tmo 1, es piso aelna que iteesaos piipaes s e aor y e emaao (as paes e peso onteioso y e geso (o ao ) e preso preso voa voaio io (a los los eeetualmente eetualmente señade e sdo sdo simpes simpesao e los casos que ineriene ineriene como ss represent representes es os ntegates ntegates de Miisteri Miisterio o Pblico, cando no so ni paes i gestres i aca como simpes aeores el juez) . ¿Qé ases e ineresaos pinpaes pee istigise en es aa Deeho Poesa a efeto e eteiar a ompetenia e os ógaos jriioaes?
Pes solamete dos: os diplomáticos aceditaos aceditaos e la Repb Repbl laa y las dems persoas
39 9 e a Costció, En eeco, si pesamos ateción al pme odial el art 3 aertiremos ue a primer rega para eemiar la competencia de os óganos jurisdiccioaes el Esado aiene a si os ineresados pricipaes so o no "dipomáticos acreditaos en a epbica" ) De qé fona se jsfa e ate poesos iénos (por eemplo pocsos onde ptee el divocio o una sanión ibuaria po n pesuo ilíio auaeo, o el arcimieno de l años y peiios peiios causaos po po accidente, o e pago e una nemniacó po espdo ec nevengan ieos óganos si se aa e estos ipomios y en ambio inervega ifeetes órganos si se raa e ora ase e peonas (no ipomáos?
RH PRA
29
La existencia de "fueros peronales", es deci a dvsón de los órganos jurisdiccionales confome a a a cua aguno acan acan cuando evienen evienen como eesa eesados dos princpales cea clas de peronas y otos cuando ervenen otas clases de ellas, s ben común en iempos aniguos ha sdo pauatina pero fimemene echada por os más modeos ssemas judciaes; en pariua poque elo aenta cona e pcpio pcpio de igualdad igualdad (y geneame geneamente nte ambién ambién conra conra la mpacia mpaciadad dad de os jueces jueces).). De esa foma es ue enre nosotos se a do elminando la esencia de trunaes especales para eigosos y ambn para mtaes En ese mo caso es especalmene ineresante lo que dspone el segundo párafo de a 25 de la Consiución, en cuanto no admie ue os deitos "comunes" sean juzgados por bunaes dierenes según ue se atibuya su comisión a mitares o a cvles (aunque es bueno señaalo sí lo admte cuando este "esado de guera", desde uee u een n ese caso caso os deos comunes se ugan ugan po ibunaes ibunaes mltaes s su s u comisión comisión es aibuda a miitares) o expresado no es nauralmene óbce para ue esan tunales militares, si esos se lmian a jugar a todos os ue comean detos esabecee ue "se entende entende mitas (el párrafo segundo del at 22 de nuevo P esabec po delo mla auel que vunea eclusivamene nomas conendas en e po ordenamieno ordenamieno pena miiar" embago, dado dado o delcado de la suación suación de los dplomácos, dplomácos, cuando en Sn embago, e caso conceto o con caráce genea os sados u Organismos Inernacionales nuncan a a "imundad de jusdcción" (emendo que e poceso en e cua va a ser ieesado pcipa un diplomáco aceado se amite ante los órganos jusdiccionales de Uuguay s bien en oto sentido se vioa a gaana de a doble stanca acepada por nuesro país al aicar el ar 8 2 "h de "aco de Sn Jos de Costa Rica", no paece soucón desacerada la que dspone a Consucón al esablecer que en su caso os procesos se ramen ante la upema Core de usica con lo cual se os rodea de a máima garanta orgánica ue podía da nueso pas 4 Vsto entonces que os pocesos e van a tamiar ane unos u otos órga nos según que eos s coneen con una u ora categoría de neesados prncpaes, deemos ahora peguntaos m e qe e ea n pe eema a na a ae e ieead pinipale dipmi y ipli
a respuesta es en ese caso sumamene sencla: a coneón se reaia aendendo a s a caidad de acor o demandado o geso geso (auue (auue es dcutble que a dncón ambén coresponda en caso de pocesos vounaos, como una sucesón) asumida asumida o denunciada denunciada en a peensió peensión n deducida deducida a ravés de la deman demanda, da, peren perenec ecen en a una una u ora clase de ineresados pncipaes (as, si e acto o demandado demandado son dplomátic dplomáticos, os, el poso poso se conecará conecará a a case de teesados teesados pncipaes pncipaes deominado "dpomáicos" y en caso contaio a la clase de os "no dplomáos") Fnalmene qé óan ievenn uand l pe se nean
n a a lae e ieea pinipale esto es, qué óganos ienen cometencia para iervenr en unos y oros proceos?
AADR AA
Tam ahra ahr a la rpa rpa pnt pntaa icla icla: : 1 i i at ataa lmáic lmáic acia n la Rúca y rnncia a a inmnda iicción) únic n tatar d t ógan cmptnt rá a Spma Cr Jtcia; y dlmátc dlmátc l l ógan cmp cmpt tt t ánt l má ógan ógan jiiccnal jiiccnal l Ea (ingn n dr icial) 2) e e reltv reltv a l cle e mte l ue e vincul el e l proceo proceo.. La gna rgla itn paa trmna órgan jrdccna db intrvn n n pc cnc na vz má, ógan cmpn ainn a a matia a la q cncan la actacin pcal 2 Una "mtei (na idcción, egún a rmingía raicna p qíca mpa ar 6 a y 170) pd ir cm "un rm o ector ector no no necemente necemente utónomo) el Deeco Sutntivo" y a ct q ara n a tmnacón la cmtncia pr
nuetro ctu Dereco potvo on mteri con muy iver importnc cuntittv, reero eo cnt e proceo ue l mim e vincun, por lo meno iuente a L ue reul l eprción e u co el reiente, Vicepeiente, minto, minit e l Suprem ote e Jutic, etc., un en l vocón e l ontitución u otro otro elito elito rve rve (at 9, 02, 0 Y 96 a Cnttción) b ue reul e elito previto por el orin 0 el t 77 e l ontitución.
L gla clam pr lcn d carg ltv,
act pbict rfrédm (liral C l ar 2 d la Cnitción "mteri electorl" ) La q rgla a anacón ac adminratv diitiv, cmlid jrcci fncin fncin,, cnrai a a rgla rgla d Drh Drh a Admitacón Admitacón n jrcci itad cn dvacón d r at 9 la Cntcón "mteri nutorio mintv"
e ue eul trvé e no no contiucionle l competenci y iferenci ue e prouzcn ente el oer jecutvo, o Gobeno Deprtmene, o Ent Autónoo y lo Seico Decentrlizo un en l lelcón¡ como contien o ieenci ue e prouzcn entre lo iembo e l Jun Deptentle, Directoio o onejo e lo nte o Sevico Decenlizo y ue no yn io reuelt por e poceimiento nom e l omción e l vount el órno (at 1 d la Cntcón). ue eu trv e no contiucionle o mimo ue e inicó en el po nteror páraf a a d at 1 1 d a Cntitción) g) L ue eul l eclrcón e inconitcioni e leye y e o ecreto e l Junt Deprentle (at 27 d la Cncón
RO OESL
51 51
h) La que egla los deios miliars así como os elios comnes comeios po mitares en iemo de gea (ar 23 de a Consución y ódgos Mliars: "aeia ilita") ) a qe egla lo delito qe ipliqe "ifai de la Cotiti" epresión qe sgún neacón más exenda compendeía a qienes coeen e o os elos evisos en el a 330 de la Consión; la qe egla lo delito etableido po e "eeho de Gee" (epresón my poco reisa, que acualmene caecería de conendo en neso rco osiivo a qe egla e "eeho "eeho de Aliaazgo" Aliaazgo" espc espco o al a l a a ue uee e fonula fonulase se ga gaes es obse obseac acion ions s e las eecuadas en relacón a Decho de Genes, aunqe podía ser acepble enene e e acalene a ercho a hacer presas maríimas y al eeo a deener deener e ncaa ncaa navíos navíos eanjeos eanjeos y y nalmene nalmene s a qe qe ambién ambién s raa de a epesión de difícil ineracón) l a qe qe egla eglal a eiteia, eiteia, ae ae efeto lo tratdo tratdo pato y oveoe oina 1 de a. 3 de a Consucón) de lo ) La qe 283 de q e egula lo eao eao po ei ei a la aooa iipal ii pal (a 283 la Consiución)
k La qe ega la ditib de la opeteia ee lo tibae qe
iega el Pode Jdial y lo tbae qe itea la tiia ilita ar 3 de nevo P ) La e egua os deos en general y e "habeas cos ey 170y 170 y nevo
"atea peal")
I) La que eg a alicacón de penas o alas enales (ley 750 y nevo P: "ateia de fat peale") m L e egula los conlicos nvales el abao y ceros eehos reaonados con los accdenes e abao as 66 de la ey 570 06 de a ey 2803 y 8, 4 6 Y 7 e la le 607: "ateia laboa") Aún siendo sible y no no eisieno anmad genea genea la ispencia ispencia ha ha enenido qe seeben se eben incl en esa maea as regas -ú cvilescviles- e gan a epaa epaaón ón de daños y eruicos nacios e na eacón labora n La que rega e Decho e Famla (as 6, 6, con los agregados de os ars bs Y 70 e la ley 1750 "aea de failia") 374 374 y 375 de la ey 16320 6 bs
e egua as nacones barias de Deho anero ley 3318 6 de ley 16320 "aa adaea" o "ooo "ooo adaea) adaea) y a 6 o La ue ega as nfacciones comeidas o menoes y e abanono e los msmos (a 67 de la ley 170 en edaccón daa por e ar 373 de a ley 16.30 "atera de eoe" o "de eoe iatoe") La e ega a aracón o acos amnisraivos anaos or e T bunal de o Conencoso Adminsraivo o eseo a los caes el mismo haya reseado la acción e epaacón po acos admnsraivos rseco de los cales
252 252
LEJDO BA O
accó accón n anulato anulatoa, a, pr pr hech hechss u omisine de aAdm aAdmsa saón ón pr acs admisavo evas e vía admistatva por azone de legima o por ac legsaivo o jisdccionae, as como a qe regua el peso exppa toro y a que rega os deco cuya vgenia s puede peder meiante u poeo e ampa o acs, eo u omisoe e las autorades esaale (a 1 e la la Cotció y ley 11 co los aggaos spuesos po ls ar 19, 0 Y 1 de a le 66 geéicamene "matea "matea repaatoria repaatoria admiistrava" admiistrava" O "cotecoso admisttiva'
ls honoraos pofesoaes de abogaos y procuadoes q) La qe rega ls geeaos en acvad cia que o hayan sio concertaos a y 144 de a ley 175 "mateia e ooaios proesioales" a que gla os ooaios de perits por s nevencó e proceo o arba art 84 de GP: materia de hooaios de peitos" ) a qe egla a alaci, fdada e s ilegalidad, de actos de Directorios de ajas de Jilacioes o Estataes art 29 de Aco Isttcioa ° 9 dicao por por e Gobeo e Facto s) que gula os arnameto urbao elsó de a eparaó de daos pruo) y oas saciones a las que e e ec-ey 1419 as leye que o compemenan y mca: "mateia areda b" o "e la rbaa" t) a que egua os aamens rale y oas sitaciones a as que eee e eeto-le 1484 as leyes qe compemen y modifcan mateia aedaticia ra" o de locaci al" o "e locaci aaa" u ) La qe ega e Código Rural co aga ecepció y otas lees complemetaas "materia agaia" o "a" v) L que gla os concsos cives, coras, moaoras de sciedae anónmas, quiebas quiebas y liqiacoes jdcale, jdcale, a poabiia poabiia e los adminisadoe o dio e edades las accioes eivcaoias vocaoras concrsales prevss e el Cógo e Comercio as de a ey 1 1 de Cigo e Comercio) ar 1 1 e a ey 7.272 2 ey e enca): "materia cocsa
w} La qe egla la oblaci y cosigaci a 48 el Código Civil apobado por a ey 6.60) x) L qe egla e poceso concilaorio previo arts 2 e a Consiucó "mateia cociiatoia" 291 de G: "mateia y La que regua to el Decho postvo qe s esar ya compro e aga maera anteio particlamee eeho de amia) puede acer valer en proesos volaos "mateia votaria" z La qe rgua odo e eeco poitvo y qe no esá compedio en agua de as mateas aneriores: mateia civil" o ivi y comeia" Sgú s advere, en ese úmo a de mateia que iene caráter sdua epeo de oas as eios y que d dee heho compe compe mayoña e as acuacioe praes)
DCHO PA
5 5
23) Habdo aali a alizad zado o lo lo áafo áafo aio aio diita diita matia matia qu digu to acua co a fco d dtmia a comtcia d lo gao j udiccioal dl tado coeod q o dtgamo a aaiza iqia omamt l fdamto d a gla qu dtmia la comtca gú a maia
l ar de de G posla como programa egislaivo que "n base a l naturaeza de a a materia, su s u mporanca mporanca rácca rácca y e volúmen de os asunos asunos e s amien, s rocurará en cuaquie depatamento del aís la eseciaacón de os tbunaes, tbunaes, ano en primea como en seuda nsancia cono conome me con lo e disonga disonga la ey orgnica escta
l fndameno de criero de diisión de a compeenca se enena -en cas odos los casos- e as a s virudes ácilmene ácilmene comprnsibes de de a especiaación. especiaación. La vasedad del nierso ídco y de os esudios cada vez más aric larzados de msmo toa acicamente imposibe s conocimento profndo o una soa persona, moniéndose naturamente naturamente la pofndzción pofndzción or mateas llo, llo, e se oa cada e más necesario en e eercicio oesona de abogados y tambn n en un prespues prespueso o de na ms ms áida y adecuada esibanos, se ha converido tamb admnisacón de Juscia y conduce natramene a a especiaación de os tribnaes or maeas
S a dco no obstane qe al citeio conduce a qe os eces engan una isión para de oren jurdico lo ue uede defoma s mejo inerreación y, en deniva s corecta alicacón Paa evitao,sn elmna e cerio de la espalacón s suele aconsar e os jueces -sobe -sobe todo todo en as eapas niciales niciales de s caea- engan engan una cieta roación en a ilardad de óganos esecialzados esecialzados en difeents materas 24 asando aora a oto no cmo cocta oco coct cocto o a ua d la matia u mo vito asando en consecenia a ser de comeenca de cieros óganos? En éos más usuales usuales se raa de er como s determna a u mateia refiee el eso y bn a onexón n roso conto y matria s a a traés de
maea e, e, a jio de de ibu ibua a (no (no de de aco)egla os eo eoss que foman ae ae de l maea objeto de l pensón deducda ante e ógano sdicciona o ecepconamente, asumida por el mismo a si e ela aya sido deuida r ien debea ser aco
D esa foma si os echos comprenddos en a etensón a cio de juez nuevamene no de actor) esán reguados o a denomiada mateia laboral, como sucedería en n ecamo de pago de idemnacón por despido e oceso se coneta coneta a dia di a maeri maeriaa y no a otas; si en oo caso caso los hos hos de efencia efencia a uico uico de rbunal están gados o a denomnada maera aendaiia ubana como scedeía con na petesión de escisión de conrato de ariendo bano e oeso se conará a dca matea ec
EJNR LI
25Aarado 25 Aarado ese aspo, veamos entoes que órgas eeá c ls ls pcess se ceca c s as de ls meias als (e defntva, e rgaos so ompeentes paa enede e n poeso deteado n an de a maea): os poesos se a) S se aa de la maera denfada on la letra a e os ompeene exsvamee e ado de la Repúba at 10 de la Cosn). b) S se tata de la maea detada o as leras "b" y matea eeoa") en os poesos poesos se se ompetete exsvamee exsvamee a Coe Eeoa Eeoall (oda del at de la Consn y t del at de la Consn)
S tata de las maeas denfadas o o as eras eras d" (mate (mateaa anlator anlator
admnstava) y e, en os poesos ser ompeene esvamee e Trbna de lo Conenos Conenoso o dmstatvo dmstatvo (at 09 y de la Cost), s peo de 0 de la Caa qe e aso de earse lo rgaos neos a los qe eee el el a a 0 ambé enga tervn mmo ando s ate de maea maea ana ana or oro o admstatva d) S s rata de as maeras deadas on las etas f", g, " Y ", e los proesos seá ompetene exlsvamene a Spema Core de Jsta (prafo fna 8 de la Constt) del a 1 ar 7 oda pmeo del a 9 y ar 8 e) S S se ata ata de d e la maera maera den denf fad adaa on on a letr letraa h" (matea ma) en os proeso rán ompetees os os Jee Smaan Smaan tes, tes, os os Jgados Jgados Mlar Mlares es de Isn, l Jzgados Mlas de rmera Istana, e Spemo bnal Mtar y a Sprema Core de Jsa tegada o do onjees mtaes (a. de Cdgo de Ogaan de os baes Mltaes) Mltaes) y, n empo empo de gera, los Jzgados Mlaes de Is Is y los Conse Consejos jos de Gea ar 9 del msmo Cdgo) f) S se raa de a matea dentada o la letra k en los proesos sr ompete ompetete te exsvamne exsvamne la Sprma Core de sa, tegrada tegrada o o dos oe mlaes (ar de nevo P) g) S se aa de a maera detada on la lera maea maea pea) en os poesos se ompeenes los Jgados de a, a, os Jgados Jgados etados de mera Ieor or on ompeena e e matea matea pa, o Iaa de Ie oss Jgados Lerados de mea stana n o Penal, lo bales de Apelao e o Penal, a Sprema los Jgado Leados de Een y Vglaa ars. 66 de la ley Cote de Jsa y los 70 y 0 del evo .) pnales) hS h S se rata de maa dtada on la etra U "maeade "maea de aapnales) en proeo proeo án ompe ompenes nes os Jzgad de Pa a 8 del evo ), Jgados rad de rmera Isana del neo on ompeena maea pnal y de rmera Insaa en o eal as 1 del evo , ompemenado o el 1676 anqe en poyeo de ey a estdo del arameo e popone 481 de la ley 1676anqe a 481 la nstaa úna e matea de aas, de dode o edían ms ompna los 7 del nevo Jgados Ltados), lo Jgados eados de en y Vgaa ar 7del 8 del nevo ) ) ) y a a Spema Spema Coe Coe de Jsa (ar (ar 8
DRCHO ROA
255
i) Si se trata de la mara dntcada con a lta "m" ("maea labora") n os posos serán comptns os Juzgados d Pa d cudades vias y blos y los Jgados de Paz Paz as (at (at 28 28 d a a ey 6462), os g gado adoss erados erados d a a Instanca de Ieio con compeenca en maria laboal (at 7 de a ly 5750, 106 d a ly 2803 y 54, 56 57 d la ly ly 6074), 6074), os Jgados etrados de Prmra Isancia del Tabajo (ars 6 de la ley 5750, 106 d la ley 2803 y 8, 54, 56 57 d a y 6074), los rbnals d Aeaciones d Trabajo (a 65de la ley 5750, 292 del Dcreo Dcreo-Iey -Iey 44 4416 16 y 19 d d a ey 6002 6002)) y la Srma Srma Cote Cote d Jsica (as (as 262, 274 274 282 de C) de a a mara idnific idnificada ada con con a ta ta "n" "n " ("maera ("maera d d amia") en j) Si s trata de os procsos seá comns los los Jgados d Pa de as Cidads, Vllas o Pueblos d Intro y s Jzgados de Paz Rras (ar 379 de l y 16320), os Jzgados trados de Pimra Instancia de tor ccon on compeencia n la mateia de famia (at 7 d la ley 575 5750), 0), os Jgads Jgads Lrados d Faml Famlaa (ats 69, 69, con con el el agegado d los ars 374 y 375 d la y 6320, 69 bs 70 d la ey 15750), los Tibaes d Apeacions de Famiia (ar 20 de a ey 62) y a Sprema Cor d Jstca (ars 262, 262, 27 282 282 d C)
k Si s trata d a maa dniicada con la lta " " ("matia adanea" o
"conncioso aduana") en los ocsos serán compns la Dicción Naciona de Adanas Adanas (icuídas (icuídas las Rcepoa Rcepoass y Subrceto Subrcetoas as d Adana, Adana, ls gados ados ados d Pmea Insanca del Itio con competncia n a matera (no os hay en Cnons, as Pedas n Pand), los Jgados etados d Aduana, os rbas de Aelacions n 0 Cvl (ar 257 d a ley 338 n daccn dada o ar 56 de a ey 6320) y la Sprema Co de Jsica (ats 262, 274 28 dl ce) 1) S s trata d la mateia idtifiada con l la "o" ("maea d mnos" o
"d menores actos") en los rosos será compns los Juzgados tados d Mnoes (a 67 d a y 5750 n edaccin dada or ar 373 d la y 6320), os Jzgados Ltrados Ltrados de Primera Instanca Instanca del rio rio con compncia compncia n la mae a de mnos (a 7 de a ly 5750), os Tbnas d Aeacons d amiia (ar de e 24 de la y 6226) y l Surma Coe d Jsica (ats 262, 274 28 28 de ) S se raa d a materia dntfcada con la ra "p" ("matea aaoro admisatva" o conncioso admistraiva") los posos sen compes los uzgados d az de Cdads, as o Pubos (a 74 d la y 5750 y 1° d a ly 588), os Jgados de Pa Dparamentals d Inteor (ltal "a" dl nmal de at 73 de a ey 15750 y art 1 d la ly 15881), os Juzgados d a Datamntales de a Caial (ar 7 d a ly 5750 y at 1 de a ly 588), los Juzgados ados d Prma nsancia dl Inteio con competenca n la mateia civi (at 7 d a ly 5750 y d a ly 1588), os Juzgados trados de Prmra Isancia en o Conncioso Conncioso Admnstaivo (ars 69 de a y 57 y 1 de a ly 588 con os agrgados dsstos or os ats 319, 320 32 d la ly 6226), los Tribnaes d Alacones en o Civil (ar 64 d la y 5750) y la Srema Cor d sca (ars 262, 274 28 del cep)
2
AADR AADR AA LI
m) Si se tra de la matera identificada con la lea "q" en lo proceo e compeen compeentes tes odos odos los óganos negate negate de Pode Judcial "ane un(es un(es s haya caado" lo onoao o ane quene "exta el epedene en e momento de la del getión" (as. y del G los óanos ante quenes se puedan apela ss 8 del enencas y a Supma Coe de usicia (a5 6 Y 8 del G n Si se ata de la maeia identifcada con a etra 'r" en os proeo eán cometente odos os órgano egans de Pode Judial qe ayn degdo perito (a 85 del del G los óganos ante uenes se deban apear ss sentencas y a Supma Core Core de jucia (a5 262 2 Y 8 de de G ñ S se ta de a mtea identiada con a lea " en o po eá comttes l Te de Apeaon en lo Cv 9 de Acto nstonal n° 9 dado po el últmo Goieo de Faco; ben ue elo nd ue h qudado 68 8 de ley 5 y la Supma Cote de Jstica deroad deroado o po po e 6 Jstica 8 del o) Si ata de a matea identificada con a eta "" ("maeria arredatia uana" o "de oación rbana" en los pocesos seán compeentes os Juzgados de azz de Ciudades, Vla o Puelos del neio at de dereo-ley 29 o a Juzgado de Pz Depaamenta de eo (lt de nmera de at de la ey 55 y art 4 de dectoey 49 los uzgados de Paz epaamenae de la Capa (as de la ley ley 55 y 4 del deceoley .9 os Juzgado erado de Pmera Instanca de Intero con compeencia e a matera cvl (egndo prafo del a de ley 55 o uzgado ado de Pimera Insnca en o Civi (numeal 2 del ar 68 de la ey 55 os r ribuaes de Apeacon Apeacons s en lo lo Civil (art de GP de la ley 5 y a Supema Coe de Jutica (a 62 24 Y 8 de p) Si se traa de a maeria dencada con a lea "" ("mateia arendaci ra ra" " o "de ocac ocacón ón a" a" o "de oaci oación ón agraa" en los proceos eá compette compette lo Juzgados Letado de Pmea stancia del teor con competencia en a mate ia cvl (a del doey 84 os Juzgados etrado de rimea Instnca los en lo Cvl (art del decetoley 8 y nuea nuea del ar 68 de a ey 5 los de Apeacione en o o Cvil Cvil (art de la ey 5 y a Supma Corte de iale de Jicia (art 262 2 Y 28 del del GP S e trata de a maeia idenfcada con a lea "u" ("matera agaia" o "ural") os poco, poco, a conduda du dass sobre sobre eoen d d de a deogacó deogacón n dspesta 68 de a ley 55 sern comp compee eene ne todos los Juzgados de Paz P az (Códgo po e at 68 Rural), lo Jzgado erados de Pmea Istanca de eior con compeenca en matea v v (egdo párafo de de a de la ey 55 los uzgados Letrado de rmea tanca en o Cv (numeal de art 68 de a ley 55 y la Supema 28 de Coe de Jica (a 262 24 Y 28 de G r S se tata de la maeia identifcada identifcada con la lea "v" "v" ("maera concusal") en en os procesos seá competete lo Juzgado eado de Concuo (art de ey 55 y 56 de Códgo de Comerco y as 2 y de ey 22 os Juzgados de Paz y os eados de rimera Intca de Ineio (alvo para concordato, o
DEO O
2
Tn Tnle le de Apeo Apeone ne en lo Cvl Cvl ( de l e 5750 Spe Coe de J ( 262 274 28 del CG) Si e de l e idenfid on ler w "ei de on ogn" "" ("e onoi" en o poeo eán opeene odo o Jgdo de Pz (82 de Cdigo Cv epodo po e 6 6 255 de Conu Conun n 295 295 del GP GP epevene qe elo ee ipole (pe dfiene e peen o pgnen en in o evin enen enen é lo gdo edo edo de Pe nn de I eo on on opeei opeei en e vil (egundo páo de de de e 5750 de e lo Jzgdo edo de Prie n en o Cv (ne 2 del 6 de 5750 5750 Spe Spe Coe de J J ( ( 262 24 28 de CG) Si e de l ei dend on le " (ei volu no de il il" " en lo poeo poeo eá opeene lo Jzgdo Dep Depene ene del neo (liel b de nel del de de le 5750 lo gdo de Pz Pz Depenle de l Cpl ( 7 de le 57 o uzgdo edo de Pie ni del neo on opeeni en l er vl 7 de e 550 lo lo gdo edo de Pe Pe ni en o Civ 6 de e 5750 55 e e de o o Tile de Apelone en lo Civ ( de e 55 i en eo poeo e de o eo de n evn l Spe Coe de J 262 27 28 de CG) S e de e dend on l ler "z" ("ei ivi" o "ivl oe" en o poeo eán opeene lo zgdo de Pz Re úlo páfo de de e 5750 lo zgdo de Cidde V o Pelo de de e 550 lo gdo de Depele del neo ( 7 de l e e 5750 o gdo de Pz Depee de l Cp ( 7 de l e 5750 o o gdo edo de Pe nn del neo on opeeni en e vl 7 de e 550 lo ugdo edo de e n en lo Cv ( 6 de le 5750 lo Tunle de Apeone en o Cv ( de l e 55 550 0 Spe Coe Coe de Ji 262 274 28 de CG)
3) Rgla rlatva a la cla d apa ncynd e "grad a a qu vinclan la auacin prcal 3.) Con epen "tapa prcal openiv de l "n po oniguee de o "gdo" o qe e efee e 52 de e 550 peo e iene un oneido á po eo eeeni a n cnunt d auacine prcal qu a ly dntfica cm na unidad a l d atrbuir la cmptncia para ntdr n la a n dtminad dtminadórgan órgan urdiccinal dl Etad P opende eo e eg dee enee peee qe nrmalmnt o gno gno diion diione e no enen opeen p enende e poeo poeo no lamnt n una tapa de un poeo de To Aí en un poeo ol Jzgdo edo de e n deTo endá oepen p enende en l pie i de onoeno en l
258 258
AANO ABAL O
pimra instaia de ejecucón po no n la segunda instaia de onoimito a sgunda instanca de ió i tampoo a asaió y visió. 3. Ps bie, atamnt y a dihos fts (detemin la omptecia) nestro Dereco istngue as sigentes etapas prcesaes
a) n los procesos vnaos la maerias ientcaas en el aparao 2 inmeiaamen inmeiaamene e aneriorcon las l as letras "a", "a ", " "e" ", "'I " "j" k k no se istngue ningna etapa al efecto e eeminar la competenc
b ) En os pess vinad a la mata dentiada apatado 2 at io on a etra h (maera "mlta" s dbe distigui as siguiete tapas: primas diignias, presumaio smaio, pnaio, egnda nstaia asaión visión, pimera nsaia d uió y sgunda isnia d ión. E os posos viados a a matia ideiiada n apaado at" ("maeia penal") dbn disiguir as siguietes apas: rio on a etra " pimeras y más us diigenias pimera insania d oocimito sgunda instania de onoimto, aión rvisió, primea instania de eeuó, sgunda instacia de euón primera instaia de as ibetads odicion y anipad sgda instaia d as ibrtades ondiio y niipada, primera istnia d a xadició gunda insancia de a xadició y abas opus, aqu no eesaamet una tapa de sos psos) d) n os prosos viuados a a materia idniida en e apartado at rior o a ta ("matea e faltas penas") s deben distigui as siguints eapas prima isaia d onoimieto, sguda iaia d onoimio visió, prima instanc instanca a d ió segunda insancia de eión e) E os pss viado a as matas ideniiadas n e aparado 2 ate io o as ts m ("maeia laboral") "ñ ("matera auanera" o "connoso p ("maeria eparatorio aministrativa" o "conencioso amaanera") p nstrativa") q ("maraeonorarospoesonaes') ("maera e onoraros s ("matera anaicia rbana" o "e locacin rbana' t ("ma e perios") s u ("maera ria arenatca arenatca ral" o "e ocacn ocacn rura" o "e locacin agrara") u rra") v ("materia cncusa}") ("maeia vonaia" z ("matera civ" o "cvil y merca") se deben disngi as siguis tapas pimra inscia d cooiminto sgnda istania d onimio asaió, evisió, pima intnia de eeció sgunda inaia d ución ) os p vicad a a matia idtiida n apatado 2 antio con a ta o" ("matera e menors" o "e menors nfacores") e den disgui sigite eaps pimra inci d nimieno, sgnda intana d omio, asaión, asaión, visió, pimera pimera instaia instaia d eecucón sgunda ia ia d ució y ataons g paa a ptió de meno ntado po oden udiia. g) n os poesos vinados a as matias idetiiadas n aparado consiacn")) x ("maea ("maea anrior o as tas w ("maera e oblain y consiacn"
DERE CSA
conclatoa" se deben distigir las sigentes etapas; mera staa, seguda insacia, casación y visó. h) En os ocesos vncados a la matera idencada e e apatado 2 ate ior co a ea " (ata d d faiia" s deben distg las sigietes etapas: mdidas povsoias pvias, rmera stancia de coocmieto seguda isancia de conocmiento, casacón, vsió, imera nstacia de ejcucó y seguda instanca de ción E los poess vnculados a la matea identcada e e aatado 2 ateror con a lea aa anulatoia d actos d Caas d Juiacons no Estaals" s debe dsgi dsgi las siges eapas stnc de conmi conmito, to, vsió vsión n y eu eució ció
3.3 Cu s l fdato d a divisin d la coptncia po apas pcsals? Co caácter geneal es osie deci qe l iso s vcua n pi tno a pncipo d la dol instacia d las solucions d los anos (consagrado aticlarmete e e art ar t 3 del G) usdccioalsunipsonals usdccioals unipsonals (consagrado el que a s vez se fnda -conome ya comenamos al anaizar e icipio de colegaidad- en a coviccón de qe se gaatiza meor a mparcaidad, del deendecia y adeacó a Ode Jrdco qe pueden ener as acacoes del ógao cando ese es coegiado, y en qe a no podero se sieme -po azoes de ecoomía de temo temo y de ecuos- dee dee qeda abea la osiblidad osiblidad de qe qe dchas dchas actacioes an evsadas por otro órgao (qe e pose sea además coegado)
En oo sntido la dvisin po tapas s diig a distg as actuacons posas sún fian fian ppod ppodant antnt nt a "coocnto" o a a "cucin" "cucin" oclido e mero (a menudo co varias etapas qe en ocasiones se deomnan nsancas pimea, guda, casació, rvisió, es natal qe no comiece a segnda ate os ógaos de mayo eaqa qe deon itever en la mea, de donde nomalmene e a cón ieved nuevamene los órgaos que ya enede en a pmea eapa del cooimento En agnos casos esecales a dvsió de eso po eapas para determna la comeencia de los ls odc a otas azons As As lógo qe el so de asa, qe nde a uiomzr la apcaió del o, de competcia de úco ógo ms ao de errq la Srma Srma Cor de Jsia y o de de var o mc óga óga os sest, como po po eempouado uado para para ab ab comi comiaa en ta etaa a os os dsge inta ita qe demora pi y ges digcas de n pna, inta de iio de acao po la lana paa de ez noam omett o fste s ecia to sede ando, ambié a va de elo, dero de mae a de amila y aa ariu omta a zgdos cen qe omamnt o la en qe cuyas des s cuta espaalmee my v al gar dode icame se encea los tdos, disnge s mdidas ovsioaes vas de pesoes almntcias y dee de garda cia y vsa maa depesoes
AJADR AJADRO O AA AA O
34 ¿Cm e vincul tuie pcele p ue etm ógn e mpetete mpetete n lgun de l ep ep ue etm etm ved? ndgd ué ógn La spuesta es sencia: coociedo (o que se estdiará e otos omos de esta oba cado comenza y cado faa caa a de esas eapas (por ejemplo la pimea istaca, a casación, la jccó, y aalano en ca de eas etá prevsto ue se desaroen as acacioes procesaes coceas en reación a as e esamos idagao cua e e órgao compeee, tendemos a coexón buscaa.
35 Restaá entoces solamee sae ue óg n metete p entende e d un de ep p ner dede ete ut de vit cule n l óg mpeente l tue pcee e ue intee y bie cando se raa e pcesos vicaos a a clase de suetos (os o
dipomáicos) y a materas materas en as ue esán pvisas pvisas distas distas eapas paa deema deema a compeeca o ue o scede scede sempe sempe ane si, po eempo eempo en os supesos supesos de as mateias laboal o cv o peal eán óganos compeetes paa entee e caa eapa os siguetes a) E las actacones pocesales vcuadas a l mateia ieniaa en e apatao aeo con a leta h ("mte mili), erá competees en caa etapa etapa os sigentes ógaos isccoales Jeces 1) a eapa de as pmeras diigecas de psmao y sumaio os Jeces Sumaianes y os gados Mtares e Isrucció ats 8 y 8 e Cógo e gaiación de os Tbales Mtares) as eapas e presumao y sumao los uzgados Miiaes e srcció (ar 8 de Código de Oganización de os baes Miltaes
I a etapa de peaio gados Mliares de Pmera Istanca at e Cigo de Oganizació Oganizació e los Tnae Tnae Miars) y os Coneos de Guea at 9 y sigites e Códgo e Ogaizacó de os Tbuales Mlas V) a eapa cosponente a a sgda isanca os zgados Miltas e Primea staca, cao e a prmera nstaca nevno u e 80 e Código de Orgazacó Smaiae o n uez uez Miitar e e Iscció (at (at 80e de los Tibuaes Miiaes y e Spemo Tribuna Mlia e os emás casos at 76 del Códgo de gaiacón de los Tribunaes Mias) V) n as eapas e casacó y evsó a Sprema Core e sica ntegrada 50 de Cóigo de r rme mento nto Peal Miiar co co dos coece miias (at. 50 V la etapa e a primea stancia e eeccó los gados Miltaes de Pmea nsanca y os Cosejos e Guerra ar 61 de Código e 61 de Procemento Pea Mltar ejecció el pmo pmo T Tial ial Mita V) n n la eapa eapa e a egda nsacia e ejecció art 76 de Código de Oganzació e o Taes Miares
DRC RSA
21 21
b n la acacione pocale vinculada a a maeia deniicada en e aar� "te pe pe rn compee compeene ne en cada eapa eapa lo ado 2 anterior con la leta "te guene rgano uidiccionale: 1) n a eapa de a riea y má urgente dligencia o juee de todo o rbunale y uzgado an o no enae ar 33 de nuevo C n la etaa de la rimera inancia de conocmiento o Jugado erado de Pimera nanca de Interio con cometencia en maeia penal y lo uee Leado de Prmera ntanca en o Penal art 6 y 25, epecvamene de nuevo CPP
I n a eapa de a egunda iancia de concmento o Tbunae de Aeacone en Penal at 2 de nuevo CP V n a etapa de caacin y evin la Suma ote de uca odinal ° de ar 3 de nuevo CP V n la etaa de a imea inancia de ecucin lo ugado Ltrado de Pimera nancia del lnteio con comee comeenca nca en mateia enal enal y o Jugado Jugado Jugado Leado de jecucin y Vigiancia ar 29. y 2 de nuevo C V n la etaa de la egunda inancia de ejecucin o rbunae de Apelacione en lo Penal ar de nuevo PP V la etapa de a a primea tanc tancia ia de de la iberad iberade e condiciona y antciada antciada o ugado Lerado del nteio con competencia en maeria pena y o ugado erado de cucin y Vglancia alvo cuando ea pena de entenciaía mayo de cuato ao y a Suma ore de uticia cundo ee ena de enienciaa mayor de cuaro cuaro ao art art 30. y 38 de nuevo P VI n la etapa de a egunda intancia de a bertade condcona y anticpada a Suma ore de Jutica at 332 y 33 del nuevo C IX n a etaa de a pmera ntancia de la eradcin lo ugado erado de Pmera ntancia o Pena ar y 3 de nuevo C X n la eaa de la egunda inancia de a etradcin la Surema Ore de uica at 353 de nuevo C XI a eapa del haba copu acaando una vez má ue opiamene no e una una eapa) o Juzgado ado de Primera Intancia de nerior con con comeencia en maea enal y Juzgad Pena de Primea ntancia en lo Penal cuando e ujeto nvolucado iene por o meno diecocho ao at 363 del nuevo P y lo Jugado Letado de Pimera Intancia de Inte or con cometenca en materia de menore y o ugado etado de Meno cuando el ueto nvoucrado tiene meno de dcoco ao at 33. de nuevo C
RO OI
En las actacones procesales vncladas a la mateia efcaa en el
con la letra "1 (mei de ltas enaes) seán competees apartao aneio con en cada etapa los siguees ógaos jsccionaes:
) En a eapa e a prmera insancia econocmino e conocmino os Jzgados e Paz (a 8 de nuevo P.) n la eapa e la egna nstanca e onocmieno los Juzgados Letraos e imea Insanca del eio con competenca en materia pena y os Jos eados de Pmea Insanca en o nal (segundo mea e a de nuevo y a 48 de a ey 1676). I1I) la eapa e revsó la Spma Corte e Jsica (ar 285 285 el nuevo c V) E a eapa de la pmera nstaca e ejecución os Jzgad eados de uzgaos mea nstaca e nteo o compenca en matei¡ pena y los uzgaos eados de Eecucón y Vganca (at 7 de nevo cP eción los Tbuas de Apeaco Apeacoes es V) E E la la eapa e a a sgun sguna a nstanca nstanca de eción e lo ea (at. 24 de de nuevo ). ) n as actuaciones pocesales vinculaas a la maeia denticaa en e apaao 2 aeo aeo con la leta leta m" m" ae aba) se competees e caa eapa os siguines óganos isdiconaes 1) a eapa de a pmea stana e conocmeo seán compeentes os zgaos de Pa e ciuades vias y pebos y los uzgaos de Pa aes 128 e l ey ey 1646 zgao eaos e Primea nstancia e n(at 128 o con compeencia en maeia lahoa (arts. 7 e la ley 15.75 06 e a ey 1803 y 8 54 6 Y 57 de a ley 16074) los Jugados etaos de imea stana del Tabajo (as de a ey 1575 6 e la ey 2803 y 8 54 56 Y 57 e la ley 1674 11) n a eapa eapa de a segunda isancia e cooime cooimento nto seá competees competees los los uzgads trados e imera nstanca e Ieo con compeia en matea aboral, cano en la pimea nstanca ntervno u Juzgado de az (a 18 18 e la ey 446) y los Tibunales e Apelaones el Trabajo en los demás caso (ats. 65 de la ley 15.75 292 el eceoey 14416 y 9 de a ley 162. ) E las etapas de casacón y vsión a Spema Cote de Jusicia (as 6 274 Y 8 el G G .. IV) n a eapa e a pimea staca e a eeccó los mmos óganos sñalados spra 1 (at 372.2 e ) V) n a etapa e la sgnda insancia de a eeccó mismos ógas señaaos t supra
DC CSA
e En las acuaciones viculadas a a materia eiicaa e el apartado 2 a eor eor co a leta leta " (r fl srá comptentes e cada etaa los siguietes óganos juscoaes
1) En la eaa de las meas povisonales rvias os Juzgados de Pa co excusió de s Daametaes de la Capta art de la ley 162 y odos os ugados sñalads fa b". Jugados tados tados 11) a eapa e a rmera stanca de conoimento los Jugados e Pimea Istacia del Iteror con competenca en la matea (a e a ey , los los uzgaos Letraos de Famia (as 6 6,, co e agregao e los y de a ley 62 6 bs ars bs Y de a ey I1) a etaa de a seguda nstacia e coocmieo os Trunales e Aeacoes de Famla (a 2 de a ey 16'2 IV) En las l as eaas ea as de casacón casacón y revsón revsón la Su Sup pma ma Corte de ustcia arts 262, 24 Y 282 282 de G.P) V) E a eaa de a mera istancia istancia e a eecucón eecucón s óganos óganos ursccionaes señaados ut sura 11 art 2 el G. V la etaa de la segua istaca de la eecucó los órgaos juscconales sñaaos ut supa Il a s acuacio acuacioes es viculadas viculadas a a maera maera deicada deicada en e e aaado aaado 2 at En as
ior co a eta "" (tri dun ntni unr serán competees e caa eapa os siguiete siguietess ógas jursdccionae jursdccionaes: s:
pimea instaa de coocmento a Deccó Nacioal de 1) En a eaa e la pimea Auanas, los Juzgaos etaos de Pimea staca del nero con cometeca en materia aduaera aduaera y os Juzgads Juzgads erados de Auana a 2 2 e la ley 18 e reacció dada o el a 66 de la ey 1620
I a ea e a sguda sania de conimo Jgados ra de
mea mea stacia de Inteor con comea comea e e maa maa auaea y s sugados Lad deAuana (cando en pma insa teio Dicón acioal eAduanas e Aduanas y los bes de Aelacios e lo Civl e emás cass) as etapas de casacó y evsió a urma Coe e usicia arts 262 24 28 28 e G
V E a etapa de a pmea saca de a eecuón los msmos órganos usccionales usccionales iaos ut su su aa 1 (art 22 el ) V) En a etapa e la seguda staca e a eecució los msmos órgaos jurisdiccioaes dicados u sura 2 ideifica caaa en en e aartado 2 a g) E as acacoes vncuadas a a matera ideifi teo con la ea "o" (tr nors será comeees e cada etapa los sguietes sguietes óganos urisdccionales
2
AJAND ABA IU
E la etapa de a pmea nsanca e coocimeno los Juaos e Prmea
Insaca Insaca de neior con competecia competecia e maeia e menoes menoes art 71 de a ey Lados e Meores Meores (a (a 67 de la ley 7 en dacció 17) y os uzaos Lados ada po e at 373 de la ley 6.3)
1) 1) a eapa e la seunda nstanca de conocmeto os Tiunaes de Apelacoes de Famila (a 2 2 e a ey 626) En las eapas de casación y evsó a Suprma oee Jusca (as 6 27 Y 1 del G. V E la etapa de la pimea istaca de eecucón los msmos óanos ursiccionals señaados u supa 1 (at 372 e e G V a etapa e a seua instaca de eecució os msmos óanos usdccoaes sealados ut supa . . VI E a etapa coespoiete a as acacones de ureca paa a poeccón VI de los menores ue hayan sdo ieados en epedecas e suto eoes es (a ( a po po ode e os Juzads Juzads Nacona Nacona del Meo Meo e Monteveo y eo Lados e rmea nsacia del teor os Juaos Lados de Menoes (ley 158) las actuaciones viculadas a la matera dentificada en el apaado a a eo con a lea "p ("maea rpaator admnatva" o "ontnc admntratva" ser compeenes en caa etapa os suienes óaos uisdccoales
1) n a eapa de la pimera nsacia de conocimeno todos os Juzaos de az (arts 7 a 74 e a ey 17) los Juzados Letados e mea nsanca del nerior co compeencia en materia eparaoro admisava art 7 de l ey 1.75 y at e a ey 581) y os Juados etrados de rmera onencoso oso Amnistavo (a (a 69 69 de a ley 575 y ey 15.88 nstca e o onenc con los aeados e los arts 319 a 31 de la ley 16.26) ) ) En la etapa de a seunda istancia e coimeno los uzados etaos e rimera nstaca de nteor co competecia e maera cv cuao cuao e a pimea nstanca ntevnieo Juaos de az ue no sean los Depaamentales e a apa os Juaos Lados e Pimea nstanca e o onencoso Adminsativo cuando en la pmea istanca ievineon os os Juaos e az Departameaes de la apa pare final el art e a ley 15881) y os Tiunale Tiunaless e Apelacones en lo vl vl en los dems casos (a ( a 69 de a ey 57) I1I E as etaas e casacó y revsó revsó a Supema o oe e e Juscia (ars 6 27 Y e e G V la eapa de a primera nsaca e la eecució los óaos ursiccoaes seaados u supa 1 (at 37 de
DR DR R RA A
265
V) En la apa e la sgna nstania e la en ls rgans jusnas señaads ut spa 11.
) En as auanes vlaas a la ateria ideniiaa en el apara 2 ane n a lta " (mte e ooio poeiole" sen petentes en ada etapa ls sigenes rgan isnaes:
n a eapa d la prea instana e nin ds ls gans u
inegan el Pde Jial art 3 dl dl l ba ane uen se aan asad s s hnrais ate in ista el expente en e en de a gsn)
1 En la eapa d la sgna nsana e Onien ds ls gans ante s ales sea psible apear as sntnas de 10 sñalads ut spa "a
I) En las l as eapas de asain vs vsn n a a Spra Spra Cte Cte dusta d usta (as. 262 27 27 Y 2 el G.) V) En la etapa e a pea nsana de eein s ss gans señaas t supra a. 722 del del C) V) n a eapa de la segna instania de eeun s iss rgans jusdnales señaads ut spa
j) En las atanes vnuadas a a atera identada en el aparta 2 ane ir n a leta " (ei de ooio e peto) sán peenes en aa apa s sgunts gans jursinales
1 En a apa e a pa insana d nien ds s rgans ntganes dl Pe ial haan esads pts (art 1 del G.) 1) En la apa de la seguna insana de nint ds s rgans inegants el Pde uia an ienes sea psib apela las sntnas e ls aneis 1I En as tapas e asin vsn a Spa C de sa (as 262 24 24 Y 21 d G.) IV En a etapa e a prea nstnia d jun ls gans sdinaes señaads u supa 1 (a 3722 del del CP V En la etapa e a segunda sana e ejn s ss rgans sdiinales sñalas supa 11
k En as atains vnuaas a a atra ieniiaa en l apaa 2 an an (mte (mte ultoi ultoi e ecioe e l Cj e Jioe ein ei n a ea o ttle) ttle) speents s peents en aa eapa s sgiens gas jsnas
2
ALEAR ALEAR AA AA OIU
En la etapa de la únca instanca de conocimento os Trbunals de Apelacions Apelacions n o Civ Civ (at (at 9 d Acto Institucona n° de ltimo Gobio de Fact) n la tapa d visón a a Supema Co Co de Jusica (art 281 de ce
II n la apa de la nca nsanca d jcución los mismos óganos ursdccionas salados u supa 1 (a .2 d C
) las acuaones vcuadas a a matea idntifcada n e apaado 2 an ron ron a etra "ste "steia ia eati a), serán compee compeens ns n cada apa os sguientes óganos jurisdiccionals: jurisdiccionals: 1 n la apa de a pimera nsanca d conocminto odos os uzgados de Pa, y s s caman daños y puicios ambién os ugados Ltados d Pma nstanca de nrior con compeencia n maia civ y os ugados etados de Prima nstancia en o Civl (ar 4 de decto-y 2) I En la eapa de a sgunda nstancia de conocmno los uzgados tados d Pima nstancia d Inteo con comptncia en mateia civil, si en a prmera insancia nervinion uzgados d Pa qu no ean os Depa os amentas d a Capital (sgundo pafo de a d la ly .75) os uzgados Leados de Prma nstancia en o Cv s n a pmra nsanca nerion uzgados d Pa epaamenta de a Capial (numera 2 d d ar 6 de a y 1575) y ambn os bnaes d Aplacones en o Cvl s se ramaen daños y pjucos y n la primea stancia vo n ugado tado d Pma nstancia d rio o de Pmera sancia n o Cv (ar de la ly 50) I1I n las tapas d casacón y evisión la Suprma Co de ustcia (ats 22, 4 4 28 d d G G V) n a apa d a pma nstanca d jecucón los msmos órganos urdccionaes salados u supa (ars 72 d GP) V n a etapa d la segunda insancia d jecucón os msmos órganos ursdconals seaados u supa 1
En las actuacons vculadas a la maeria identifcada en aparado 2 an an to to con a a etra etra " tei tei eta eta ul ul seá seá comtents comtents en en cada cada eapa los siguints óganos urisdicconas 1) En a apa de a pma sana de conocminto os ugados rados
de Pimea Inanca dl nero con compen compencia cia en maea vi vi y osugado tados d Pma Instancia en o Cvil (at d deco-ey deco-ey 1484) En la tapa d a segunda instancia de conocimeno os Tbunals de Apelacion en lo Civil (ar d a ley 5).
DERO DER O PROES PROES
2
I) as etapas de casació y revisón la Supma ore de Justcia ats 6,
8 del G. prmera isanca isanca de de ejeucó ejeucó los los msmos msmos órgaos órgaos V V En a etapa de a prmera ursdccoales ñalados ut supa 1 (ar. 722 del C V En la eapa de a seguda nsanca de ejecucó los msmos ógaos judcionaes señaados u supra
m) E las auacioes vnladas a la matea dtficada e e aparado ateio co a era "u mata ), á competets en cada eapa os sguens órganos jusdioas: la etapa de a pmea nsanca de coomeo todos los zgados de Paz ód Rral) E a etapa de a guda nsaca de conoimeo los Jugado Lrados de Pmera Pmera Insc Inscaa del Ineo s en a p pmea mea ievero gados de Pa que no san os Dparametaes de a apta útma pae de at 1 de a y 0 Y os ugado trados de Pmea Isaa e 10 v cuando e a pmea stacia tevneo os ugados de az Depatametaes de a apital umera de at 68 de la ey 15 En as etapas de casació y revisón la Supema ote de Jtiia (ats , 8 de G� V E a etapa de a prmea nsanca de ejeucó os msmos órganos ursdccoales saados u supa (ar 22 del G) V E a etapa de a segunda nstaca de eucó os msmos órgaos uidconals salados ut supa
n En as acacoes vcuadas a a matera detcada e el apartado anteo con a leta v maea cocal, sá compeens cada etapa os sgees óganos uridcconas y os ay Jugad de Pa a etapa de a prmea nstana de como os Jugad Jzgados del ntor savo paa ooatos y o Jugad ad de (a 3 Y de a ley ley 5.70,67 de igo de omo y de ey 7). a etapa de a segda staca de conometo los Jugados letrados de nero os Jugados letados d oncursos y o Tbuaes de Apeaoes e lo v ar de ey En las etapas de casación y revisón la Supema ore de Justca (ars 6, 7 8 de G IV IV n la etapa de la primera staa de la ecucón s es que eamete se puede ditingu como a e los pcesos cocodaaos) los mismo óanos jusdicoaes seaado u supra I
2
ALEADR AA
V) en la etapa de la seguda instacia de la eccón os msmos órganos jursdcconaes señaados u sua ñ En las acuacones vnculadas a a maera idntifcada en el aartado aero con la eta W (matra d olaón y ns ai, serán compeees en cada eaa los sgiees órgaos urisdicconaes: I a etapa de la primea istaca odos los Jzgados de Paz (ar 148 de Códgo Cvl reaobado or a ley 663) I n la etapa de a seguda sancia los Jgados Letados de Prmea Isacia del nteor con come comeenc enca a e materia cvil s e a pimera sanca tervineron gados de Paz qe o sean los Depatameees de a Caa (are fina del ar 1 de la ley y o Juzgados Lerados de Pmera Instacia en o Cvi cuando en a rimera isanca teviero los Jugados de Pa earamentaes de a Caital (umea de art. 68 de la ey ). I1 n as (improbabes etapas de casacón y revsón la Srema Core de sica (arts. 6 7 Y 81 de C o as actuacones vculadas a a matera idencada en e apaado an· nlaa a sern cometentes e cada etapa os erio con la eta x "mata nla siguees ógaos uriscconaes 1 n la eaa de la primera nstancia todos os gados de Paz (ars de la Coiució y 91 de cG 11 n a etapa de la (mrobable gunda instacia os Jugados Lerados de Prmera Prmera Isanca de d e nteo con comen comencia cia en mateia cvl s e a a primea sanca evineron Jgados de Pa qe o sean os eparameaes de a Capital (parte fina del at 1 de la ley y os Jgados Lerados de Pmera Istacia en o Cv cuaedo e a primera nstaca tevieron os gados de Pa eparamentales de la Capia (numera del at 6 de la ey 1.7 a s (aún ms imobabl imobables es eo eo écc éccame amene ne posbe posbe eapas de d e casacón y evsió a Sprema Core de Justica (arts. 6, 4 8 del del C. C .
p as actuacones vnculadas a la maeria decada en e aatado anteior con a eta "y ("matra vouaa aea a la matera e amla sen comees en cada eaa os sguienes órganos ursdccionales I a etapa de la mea instacia de coocmeo los Juzgados de Pa epaametales de Ierior (iera !b del numera 1 de a 7 de a ey 7, y los gados de Pa epatameaes de a Caita (art de la ey ey 17)
1 a eapa de a segnda stancia de comieo los ugados eados de Prmera stanca de Inerio Inerio con comee comeenc ncaa materia cv, cando en a
DERC DER C RES RES
2
prmera instaca nervinen ls Juzgads de Pa eaamenta eaamentas s del Iei (pae fna del arto de a ley 70 y s ugads eads de imea Istca en l Civ cuad en a prmea stanca tevien s Jugad de a Departamentales de l Capit (numeral 2 de at. de a ey 575 I En as (discubles en can a su admsiidad etapas de casacón y evsión la Suprma Ce de stia (arts 6 7 28 del G) V E la eaa de a mea isanca de ejecucón ls msms órgas jurisdcnals señaads sura L V a etapa de a seguda sacia de eeución s msms ógas ursdicciaes sealads u spa n q as actuacies vinculadas a a matera idetifcada en e apaad an an-ei cn la ea maia civi cmpetenes en cada eapa ls ls sguienes civi será cmpetenes ógas juisdicciaes: eaa de la rimera nsana de cnmen ds ls Jugads de Pa (arts 7 a 7 de a ley 1750 s ugads eads de rmera Insanca del Inerr c cmeeca en maeia cvl pmea ae de ar 7 de a ey ey 17 y s zgads erads de Pmea Insaca en l Cvl (umea del art de a ey 57 n la etaa de la segunda istacia de cmen s zgads etrads de rmera Istai Istaiaa del Inei cn cmpeencia en en maeia civl cuand e e a pimea isanca nervnie ugads de Pa qe sea ls Deatamenals de la Caital (seguda parte del ar 71 de a ley ley 70 ls Juzgads erads de Primera saca en l Cvl uad e a pmera scia ieiern Jugads de a Dearamenaes de a Captal (n mera 2 de ar 68 de la ey 170 y ls Triaes de Apelaces e l Civl e demás cass (a de la ley 57 1 n las etapas de casación y evsó la uprema Ce de Justica (as. 62 7 Y 81 81 del G) IV E a eaa de a imea istancia de la eecució s msms órgas juisdccnales seaads spra (art. 72 de de G V) En la etaa de a seguda nstaca de a eeucó s msms ógans jursdccnales señaads u spa l
4 eglas rlivas al eiorio al ue se vula proceso U cuart gru de eglas para deema la cmpeeca de ls órgas ursdicnas ursdicnas de sad ma en una e tet a a que sevicua cada pre pre ( ms presmee as as acaies pc pcs sles les a y y efe efe s sale saleen en dsinas clae de ertr e gua cm se vicua pcesa pces a cada tety tet y se deema qué rgn será cmetents cmetents en ls cess cess e svcule svcule a cada de tles es.
AADRO AAL OL
4) Aunque parezca no tascendente por concido, en el afán de aalar el ema con pecsón debmos comenar por da un d rr y en al sentido pee decise ue r ua dlmada rrón ggra 4) Denr Denr de nsr actal Dere Derech cho o posivo posivo y en reación a la deermiacón de la compeencia de los órganos jusdccionales de Esado dgu r l m l gu rrir os ue en a mposibilidad de descblos uno por por o se dcarán dcarán soame soame por "caes:
a) os tertoros correspondenes a as Unidas Institos o Reparticones MHt�rs a ue eere e ar 8 de Cógo de Organacón de os Trbnas ae en dacción dada dada por el at 4 de l ey ey 13892 b) Las seccones dciaes ue aune elo es totamente vaiabe son normamene arrededo de die por depaamento (sus ímites son jados actalmene actalmene po la Sprma Cote Cote de Justica). c contos contos de ecio ecion n jicaesdenomiad jicaesdenomiad pore pore at 74de 74 de a ley 5750 ue acc a las ciudades vias o pueblos" (y cys cicpcones teitoials ue deenads onfme onfme a a norma- po la Supma Supma Cote de sticia) l sn deenads d os conjuntos de seons judcaes judcaes qe congran congran o mies mies errioiaes" de iertos gads tado de Pimera Istanca del Iteocomo Bela Unión Young cyos mits mits tambén tambén son deemiad deemiad por a Sprma Core de Jsca) Jsca) Doostc Doos tc cyos e) toaldad de as eionesudicale de agun departamens (ontevideo (ontevideo Sato Payandú Flos ec) La otadad de as secciones judicales de os depatamenos de onevideo y Canelones Canelones g) otaidad de as as ecci eccine ness judcia judciae e del daameto daameto de de ontevdeo y el Estabimi Pna de ibetad en el dpartameno de Joé en ese caso vems qe s la eeccón de la senencia se vnca en ese erritoro as atuacones csp cspd dent ent sáde decompeadel lJzgadLd Ldde Eecó Eecóy Vglancia h) La otadad de las eccones judicales de San Joé con excusón del Pena de Lbera Lberad d (por (por lo lo msmo msmo señaado en el apaado g prcedene) i) a otalidad de las sccones dciaes de guay 4 Dscbr ndam d la druó d la ma d aud al rri no mplica nguna diicultad En efecto, es ácil adver e e fudameno ue sira esa gas e aora samos vendo se enuenra een n a ventaa ventaa qe paa caqer caqer poceo (comenando por el más accso de ls neados al tbunal) implca a cercan de ribua a l os c css a o qe e enid enide e así qe sa más más ógico e lgamás lga más vncado a los compenca para entder dfenes dfenes erioos otoga a los dsnt buaes compenca en s que nauam debeán tener s Sede qe oorgar a s ls óganos a competenca para end o los poceos si distribua ggrácamene
DREHO POESA
271 271
En denitva, se tt de msm undment que spr regl pogmátc estblecd en el 22.1 y 22 del C.G.. aunque aunque aí aí pofundza ncuso más en su alicacón en cuanto se osua que dent del poio territoio a ue cada ógano conca conca (aa (aa entender entender e los proesos que a su vez se vnculan con con e eriorio) l Sde de tbuna que se se suone debe estar en ta eoro se deba despaando periódcamene
44 ¿Cmo se vnc proceso certo erto? xsten al eseco regas ue son aplcables los ocesos reedos a deemadas maeas y oas rgas rgas susdiaias que qu e aplican a os o s poc poc d a las las maei maeias as ue no enen aecdo aecdo n régimen de conexión espa espa Las nciaes reglas reglas especes tienen reacón con los pesos vnculados a as siguienes maerias y eapas pesaes: a) Cuando e taa de procesos vincuados a la matea idenicada en el aartado anteior con a eta h (mter ml"), e prceso coneca a eitoo eitoo en el ue ue s comeió comeió el delto mita a 8 del Códgo de Oganiación de os os Tiunales Mitaes en redaccón dada or e a 40 de a ey 39; pudendo as que vem esalece complementas complementas estas gas -o egacón anaógicacon anaógica con as esalece e nuevo cPP cPP b) Cuando ata e poceos vincuad a as materas identficadas en e aaado aneior con as leras '}' mter penal) y "mer de fs penales, debeá dstgu a que etaa vcuen las actacones coresondin 1) Taándose de ls ls eapas de as imeas y más ugenes diligencas y de a
pmera pmera y segunda ianca ianca de concmi concmiento ento,, de la casación y evón y de a mera y segnda insanca de as ibrtades condional y ancada las acuaciones coesondentes coesondentes si es pi pil le e deteminar cuá cuá es a tertoro at. 0 de nuevo .PP., se vnculan al eoo dentro del cual según a prtensón e a comeido el delio; con as acaacones de que cuando se tata de delio enado se deeá ene en cuena el eritoo en ue haa ocurido el mo acto eeo tendente a l ejcución de que cuando trata de n delito contuado o emenente se deeá ene el cuenta e tertoro oermanenca dondeceó donde ceó la coninudad o ermanenca y de que en caso de deitos eerados se deberá ene en cuna cuna el eoo donde se abría cometido e imo deio a. 9 de nuevo P.) 1 ratándose de la eapa de la imea y segnda stanca de ejecucón as actuacones pocesal se vcuan a teriorio donde se cumle a setenca art 31 de nuevo P.P) Il) Tatándose Tatándose de a a etaa de etadc etadcón ón as actacon rcesa rcesaes es se se vincuan a odo el tetoo naconal. IV Taándse de la que a este eecto emos denominado (mopamente actuacones proces procesales ales se vinculan "a luga (s es etaa de haeas copus las actuacones
LEJAN ABA IU
ámene deermine de os ehos dudos 6 de de uevo uevo .P) svo que que se e e de un un ee eesió sión n bsd en en ous ous o mos so ns ivds de ed que esán disosió de un tbun ues en ese o s s uon uones es se vinun eo eoio io que su su ve se vub vub e eso e e que se disuso vón de ed. ) Cundo se de oesos vinudos me denid en e do eio 2 on e mei d mii) os msmos se vun d d eoio sen sen s s s s enees enees subsidiis que ueo veemos veemos in "i "i no obsne o u eise es eseies e so de que s e:
esos dode se mien un eó de e o u eesó de dseedmieno vdez o nudd de dssoes mes y e ene sus sueorios oeno oeno o no sí omo omo u uó ó de es es meno mii mrimo u oodo o oen e s exnero suuess en os que os oeos se vinu erioio donde se domiib e dino t tdo do A Y e in de tdo "B "B de 69 is de ey . esos dode se mie eu de esmeo edo y ubión de esmeo menos soemne suuesos e os que os oesos e vu eioio dode se ooó e smeno o dode s domii e duno e e iimo so s s enon enonen en e exibno exibno y myoí myoí de os esos esos que onureo oomeo) ime ime e de do do "B" de t 69 bis bis de d e ey III roesos donde se trmn e ombmeo de uoes o udoes o s niddes exuss emoioes y disenmeno de o de os mismos suuos e os que os sos se vun os eroo dode s domiin e d o md uy muee sonó ovsón de uo uo o e de inz e su tdo "e de rt 69 bs de ey 70.
V De oe oeso sosd sdo ode dese se men ee eeso soes es eivs eivs esió esió de d e uos uos,, suuesos en os que os esos se vnu eoo donde se se hubese desemeñdo ue y eioo donde se dom e uo 28 de ey 70 eede e rovee dmiisión de os bees bee s de V) De esos donde se eed usee suuess en os que os esos s vinun eoro donde e en os biees 32 de ey .70
V V De ess dode se eede deió de un osesió ein o deiiiv o rtión de os biens de usee suuesos en os que os oesos se vun eoio dode se eob e mo domio de use en Reb rt 32 de ey 70
VII oesos donde se bus tue e eés de os meoes omo sen sen os eivos os deeos deeos de ene, ud, ud, vs vs ón ón menti, e se e juisudeni un de Aeones de m de e.
H PESAL
73
tumo sua del JAnuar Anuaro o de Juispudeca", Rev. Rev. Urug de Der Der Proces Procesa a en elos e uzgado uzgado corspondiene al doicilio de /6 habrá de enender en los sos No coaros ese cterio, que que o esua esua fundado e igú exto lega e un poedieto de itegaó noativa coceo y que por e contraro cotrade los texos legales vgees y que ipoe para esos casos a soucoes susdiaas que se verán fa d) Cuado se tate de rcesos vicuados a la ateia idetfcada en el aparado 2 ateio co a letra ñ" ñ" maa aduana os isos se vicuan al ertoro en el cual se eao agn acto cosuivo (seía cosuaivo) de a faccón; y no pudiendo esaleces e luga de consuación los rocesos se vcuaá a errtoo coresodiee a "la auordad dode se deuce la nfacción" (art 20 20 de a ey e) Cuado se rate de rocesos vncuados a la atera detfcada en e apartado ateior con a ea o" matria d nrs a cuando o exste pevsión alguna y vso que no so de alicación as eglas geerales de la ey . or eació a través de a aalogía con as noas que rgua la aeia pena os rcesos corespodenes se debeía vncuar al terroro dode se aega que se coeió a nracció u ocurió el abandoo Eeo, se ecuea previsto en la ey .0 que cuado se rae de acuacoes procesales ugenes querdas ara a eectiva oecón de oseoes os eoes eados e depedencas del Instuto acioal del Meno de Moevdeo y Caneones aú procedetes de oos deartaenos e teroio a que elas se vncuará es e de Monevdeo y Canelones ) Cuando s tate de ocesos vncuados a a aeia identifcada en e aarado 2 aneio co la ea p maria rpaatoria adiistativa o conncoso conncoso administratia administratia an cuando no suge decaene de a ey y aeto a que so alicales las egas generaes a avés de ua neptació eaada conoe heos estudiado basándoos en a anaoga y e el rcipo de ar de C uede concuse que os procesos s vncua a ertoio dode se dcó e acto o dode tuvo uga e hecho u osón o en su caso dode se ecuena e ie a eropa g Cuando se ate de pocesos vcuados a las aterias idencadas e el aartado anteior anteior co co as letras "q matia d nraios rsinas y matra d noaios d prits os prcesos se vcula auoácaee a os eroios a os que a su tuno se vnculaon los oesos que diero oige a aes hooaios (arts de C y de la ey 70 h) Cuado se ae de rcesos vnculads a las aterias idenfcadas e e apartado anteio con las etas "s" matia d ardamints urbaos d cacn urbana y t t matra matra d arrnd arrndam amnt ntss ruals ruals d d cacin al
2
LEA LEARO RO AAO AA O
ln los pocesos s vicuan al terorio donde se eceta e imueble (as. 3 del deceto·ley 2 y 36 55 del decreo-ley .38).
) Fnamene cundo s tt d pss vnlds tds ls dms mts dnticds n l pdo 2 ni (y enédose además prsee que paa teren e procesos vncuados a muchas de ellas solamete ay un úno órgano jursdccioal competente y ue paa oas hay varos ógaos pero todos co a msma compeecia teroa), los los pocesos se vicula a teritorio ue corsponda segn a sigees reglas: 1 Si la presión deducida o asumida refe a lo que e expresó radicoa y po precsa a ley ama ua "acció ea sobe bie imuebe" o ue e repua ben mueble" confoe al art 7 de Códgo Civi y ambé a a accón ue reee a biees nmuebe y muebe (todo lo cua debe iterprar como preesiones ndadas en la extenca de derecos reaes sobe benes muebes o sobre benes muebles) el proeso s vncua al teritoo dode l eioros donde se ecuea e encuet e inmuebe; s esto so varos a l ellos (ar 5, 6 Y 8 de la ley ley 5.75). cuauea de ellos uaacción Si las petesión deducida o asumida ree a lo que la ey llama uaacción real sobr sobree bie mueble o moviee" o que "se reputa ben mueble conome conome a los arts 7 y 75 del Código Cvl el poceso vncua ao a teritorio dode se ecuenr el ben como al eritoro dode se domicle el demandado cofo cofone ne a Códgo Cv Cv y a o a. 2526 27 de a ey 575 S e demandado ene varios domicios e poceso vcua a cuauea de eos salvo ue e rae de ua "cosa que dice relacón especa co uo de dicos ugares exclusvamene" (arts 7 de l ey ey 575) 111 Si as preesoes deducdas o asumdas efeen a lo ue la ley llama ua accón pesonal" (expsió ue debe terpta como "petesió fudada deechoperoalodecédo" o ue refere a una oblgacón" y siempr ue no tate de uo de los casos ue se idica fa V y V, los procesos se vican a teitoio deno de cual se aya acordado po las partes expresa o mplícitamee ue debe cumpir a obligacón (debiedo eese muy preee que no s trata del eitoo donde debe cumpir la oblgacón, que siempe exse seg el deeco susantivo sno de teroo donde se aya pacado que debe eazar a cumplmieto y s no ubee uga pacado e poceso s vicuaá a eoo donde se domcle e demandado demandado (domiciio deido conome se señaló u supa l y tambén a roo donde nacó a oblgación auque e este ltmo caso la vculacó sólo exse s es posbe realiza e emplaameno po allase e demadado en es luga (donde obviamee no iene su domciio) aunque ea accidenalmene (a de la ey ey 5.75) petesó refe refe a a cmpimeto de vaas vaas oblgacoes oblgacoes e poco Si la petesó se vicua a ertorio donde se haa pacado el cumplmeo de cualquiea de eas (ar de la ley 575)
DCO PRA
Asu As uvez vez no hubi lgar lgar pactado para e cmplimeto cmplimeto y e demaao tuvise vaios domicios, el preso se vua al errtoo correspoee a calquiea e esos omclios alvo qe rate e "coas qe ce relacó espeial co no de lgas excusvamee" (a. de a ey 1 Si los emaad or a oblgacón paa la cua no ay ga e cum plmno exp o implíctmene pactao fuese dos o más y cada o ee omciodere omcio deree e e eoio eoio a qe se vcla vcla el peso peso es es e e e cuaquiea e os aquelos ode ode ecr aguno de eos omcios a de ley 1.7. IV) S a pretesó eca o asuma er acmlavamee o aer navamene epresó a útma útma qe ace ec ecia ia a u supusto que que pare pare imposbe) a accioes eales y amén a accioes pesoaes el poceso se vcla vcla al eoro que que corspo corspoeía eía segú según n se se sñaó u supa o sg sg el caso y ami a etoro que coesponda sg se señaló ut spra (ats 1 y 20 e la ey 70 V Si la preesó deucida reere a a gestión de gaadoes o amistrados el poceso vncua a troo done s a esmpeñado a gara gar a o aminist aministraci ració ó y y ambi a errtoro donde se domicia e guardador o admisrador auqe s e raa de admiisaor judicia e proceso se va va al a l etorio etorio a cal a su ve vnculaba e peso peso oe e fue coera la administació (ars 28 y 2 de la ey 17) petesó euca euca inca un peso de cocso e acreed acreedore ores s este este V) Si la petesó proceso se vncla a terrioro onde e denncao como deuor ega su omiciio a. 33 e a e 0 4.5 Teneno ya coocmeto de o qe s u eroo de que clases e terioos terioos s si sige gen n e uesro Deco Deco posvo posvo y y tamin de como como se coeca n proceso co determao eoo aa establee que gan usdnal tene en dentva metena según las eglas que estams nsdeand debems tm analza que gan es metente aa nteven en ls ess que q ue -nfm -nfme e las e egl glas as eén señalada señaladass- se vnulan a caa un de s tets anazads antemente en oas oas palaras palaras como mpopame mpopamente nte se sele sele enomnar enomnar vemos vemos cua s a "ursccón "ursccón terroral" terroral" e cada óga ógano no lo cual cual -a ve mámá- deb sing singir irse se e a a "sede" el órgao que es e ga ga donde donde dero dero de de errtoro a que se vca s sala físiamee a oicna de ógao) y entonces en elacón a s gans del Esta que ntegan el de Jud
al se adverte que:
a La Suema te e Jusa ine comptenca para ntev e os prosos que que se viulan viulan a odas las scon scons s udical udicales es que ntegan ntegan el eioo e l Repblca b s bunales e Aeanes cuaquie sea la matea e a qe tieen competeca tmbn tene compeenca para inervei en los procesos que se vca a cualque seccón judica e la epbca
LE OLIU
Captall te la ete e os Juzgados etados de Pmea Insna de la Capta
cmeeca:
1) Los Jgados Jgados etados de m me ea a sana e o Cl, Cl, de T Tabajo, de de Consos y e lo Coenoso Admnstato tee cmeteca aa eve e e qe vcla excvamete a la ce dcale deatame de Mtevide aWe aWe l ad etad e e tea e deatame de c ee cmeteca e matea de ccda aa ee e e qe e vca a a ecce dcale de td e aí 11) 11) os uzgados eados de mea staa en lo en amé tee cmeteca aa ee e e qe e vcla a a ecce dcale qe iea el e de deatame de Mtede cad e tata de a etadcó tee cmea aa tee e e e via a caqe la de del e aca I os Juzgados etados de Famla e amm cmeca aa
iee e e qe e vcla a a ecce ecce dcae cm cmdda dda e e te de deatamet de Mevde e cad e aa de e dvdalad e el a 69 de la le 157 (tcón de heca cee ec tee cmtcia aa ee e e qe e ca a tda a ece dcale del et acal V) os uzgados Letados de Aduana ee cmeteca aa eve e V) ce ce qe e cl cl a a a ecceda cmedda te de deaame de Mtede aee V) os Jgados eados de enoes ee cmeteca aa teve e e e vcla al et del deaamet de Mede e cad e aa de a eaa de a dieca ete aa la ecó de Me tead e Mevde aele de de ece del te te cmetca cmetca aa te te ea ea eaa de e e ca a calqe ecó dca dca de te te acal
V os Jgdos tdos de Eun y Vna cmta aa
ea de ma de có de e e del deam de Mede alm almt ta a ded d
ee d) Juzgd Lados de mea sna dl Ieoe ree cmee cmeeca ca aa teve teve e l e e e vla a la ccie ccie da de ee ee deaame deaamet t aí aí cede e Sal aadú aadú Rvea Rvea Maldad Maldad et); et); ce ce ca lamet lamete e te cmeca aa tev tev l l e e qe cea ece ece de de e e deatmet (aí a m m vla a cea de em cde e ta dde ad ad de mea taca de cea ee ee dcle el ad a ede e l l e e vc vcad ad a cea e de Uó e vcad a la a e dae e fa ae del mm deaamt)
CO OCA
2
e Ls Juzs e fts iene comeenc r teve e rce que e vnc t l eccne jucie cme e el terioio de dertment de Montevdeo
s Juzs e z Deprtmetles e l Cpitl ieen cmenci
r nervenir en rce ue e vincn t l eccine udicle cmnd en e e erio erioo o de Mnevi Mnevieo eo
s Juzs e z epmetles e Itei (de rime eció g) sJuzs uic uicl l e Artg" Artg" "de "de l me ecón ecónuici uicil l e St" etc) ienen ienen cm cmet eteci eci 1 r neven e oce que e vincn terrtorio e u ecón udi c c cer cer cnt, e e j nlmee Se Sem m Ce Ce de uici e cero o r. r. 0 e e ey 10 y 31 e e ley 1903 (grime (grimete te e t $ 20000) Y
11 11 r r terveni tervenirr en e eo o ue ue e vincun l l ecc eccn ne e uicie en el qe tienen cmptenci lo zg Ltd de Prmer nc del e ir " o que cceen (e e ue tenen u Sede en el mim erit y e " cu" (origmente (origmente ern ern rc rce e e dem e vce vcen n cle e" vcuo vcuo un un cuntí cuntí ent ente e $ 0000 Y $ 00 00
Juzs e z e Ciues Vis Vi s uels tee cmeenci ) Ls Juzs r ineveir en roceo roceo ue u e vncul l l teio teioo o e u u ri ción ción udcl h ciet ciet cun ue e j com como o e dó dó en e e rt rt nteor (oginmee (oginmee e 0.0; Y 2 inerve e ceo qe e vcl errio errio de eccine dcie ue e "ccede" (que corme r. 7 de l ley 0 fijó oignrmente ll Sem Sem Ce Ce de uici uici r codd 89 e e my my de 987) y qe em e vculen t ce e cun (igrimee era ce vncu un cutí ete $ 80 Y $ 0.000 ) Ls uzs e z urles tiee cmeenci ineenir en rce que e vinculn l tertoro de u ri eccón juici Po re, s ós juiscciles ue ite e er ucl Tibn e l Cnenci miitivo, Cre Elecr Sen, Diccó Ncinl e Adn y tribne mitre) teen teen comeenc comeenc itervenir itervenir e e rceo qe e vnculn od eccne ucie cmed en e erio ue lmente cin, v e el de de o uece uece Sumnte de l ui uici ci Mii Miir r ue enen enen cmptenc r r ineven ineven en en roceo que vicula lo teiti e crndee nidde nidde Mi Mi etci etcie e Itucoe Itucoe..
5) els elivs l clse e cut l ue se vicul el pces. ebeid or uet Derec Dereco o r determr 51) U no e el ebeid c e cmpeec e c no de óga jriiccone el Edo (cand ee e e e rbn rbn con letmcón en en l c nterv e rc, tom e
2
AEJADO ABA IU
cosideracióna cosideración a "cuanía" ("la mportania e asto" a denomna e ude capíuo IV de la ley a la qe se vnclan los poe; aqe ebe ese ya aves qe en ospocesos ncaos a cieas mateas (po ejemplo "maea pena" o "mara mlita" o "mae de andamenos rbanos"), onde no s posbe o la ley no quierstabc quier stabc vaor conmico, no e eerma a comptca sgú estas reglas. El érmino canía pee ense a esos efectos como la mpotanca econmica el proceso poneaa en monea naconal efcos e detemiar la competenca competenca nestro Deecho stngía a 5 A los efcos momento e sanconarse as eyes 15750 y 16320 mocata e a ley 13318 as sigientes canías qe aa analmene segn el art 31 e la ey 15903 ebe anotae qe a tma aracón apobaa po a Sprema Core e Jstca a a 198/ ech echa a e esta esta ecón ecón se se encenta en a a acoaa 7365 e e ciembe e 198/ anqe eteamos qe solamente nos maejaemos en esta oba con los monos jaos oginaamene po la ey 15750 a) Dese calquier mont monto o y hasta $ . b) Dese más e $ .00 Y hasa $ 20
Desde caque monto y asta $ 00 d) Dese ms de $ 400 e) Desde caqier monto y hasta e eqialen eqialente te de 30 Reajustabes 30 Undaes Reajustabes f) Dese ms de eqivalene de nidaes eajusabls eajusabls g) Desde y asta cuaqier mono 5.3 ¿Cál es el namento e la istbción e la compeenca ente los sntos órganos segn a caía a a qe nca e poceso o como se epresa más abtalmente segn a canta e poceso"?
La istibución de la competia en razn e a cuana ha sio, ese siempre dramene ctcada po la mayor pare de a ta Y se a ciica porqe pare e dos spesos, no e lo caes s esma aso y el oro ncoeco l primeo sea aqe que nca qe es o msmo ecamar po po emplo $ oa pesona 0paa na quepar que paraa oa pesona o ca ca obiamente obiamente no no es cero cero poqe paa a primera primera puede signiic signiicar ar mco mco y para a segna segna poco poc o o nada
oto supuesto sea qe ay jeces ms pparaos qe van a ser desgaos aes e os órganos qe van a itevenir en as casas de mayor cuana, y os mn mn peparaos peparaos qe a a s dsaos dsaos uas uas de los gan gan qe van a teeni las de menor cuan, o cua cieto peo qizás no debeía sero poqe oos os es ebeían estas igalmne pparad y sno no e er jeces De odas maneras, sobo ateiénoe ateiénoe a qe la la segnda afimación cicada se compaece cietamene con eaia, nuesto Deeco igene oma en ca este crieio para istib la competencia ene os dsntos óganos e sao
DHO POA
54) ¿Cmo s nc u ocso u t ctí n dstnus spo: S s r ocsos vncos "mt u" o cotcoso nr": coo un dl pso ono -y po no ) Cuo s mut coo su onxón on d s ss ss d uns qu ién ién mos- s s d su lo noml n dun do d udo t 2 d ly 8 n dión dd po po d y 46 (i (i "A d t. 26 d ly .8 n dón dd po l d l ly 6.
1) Cuo s iut nc unt dl poso ono s sn l so l dl impo impo d mu mul l o sum qu ospondí o omo o so l sudo d dspho (l B d t. 26 d l y 6. 1 undo imput ruci l untí dl pso onro s d mut (il " d 26 26 d l y 6 S s tt otros ocsos hb qu st s sigunts rgls: undo s tt d ocsos vclos tis n qu s u sbc cntí
1 L un s l qu ospond momnto dprsn d prsn l soitud
d mdd ppoi y uo (numnt d stms pus pud ) l momnto d psnt dmnd sin mpot s postos modons qu luo d s dmnd pud tn u po l lo d n mdo o sus irss ( pim pfo d 4 y t 8 d l y . ompnd l o d lo lmdo y stdo (onom dl dy s momno y on udo o sistm susdo dl ms n n y d y puos simdos simdos mién s momno momno (p fil d t d d l y . Asmismo Asmismo tndos tndos d is ptn ptnsion sionss umulds umulds n dmnd (uqu sn on dsos dmnddos untí s sum d o tiuido ods s; l qu mén s pl undo md onnón d dmnddo (ts 4, 4, 4 Y 48d 48 d y , oqu o qu pud dm dmn n qu n s s tmo tmo s-l s- l pso pso d onnus n oo óno dint d ompt nio dl msmo
3) E o d lmón s dmi d l siun mn: s d n prsión rfid usufruo uso htión o nud ppidd s tom l mtd d lo d popdd fdo po l Diión Non d tstr ionl y Admnstión d
2
AJANDR ABA LI
Iuees de std slv ue s cpñse dcus qu peiee dend t vl ( de e 1. 3 Si s tt de u só eed u sevidu s tá itd d d vl e e d d pdi sivie sivie jd jd is is Diccó Diccó Ge slvu slv u secpñs se cpñs dcuets que precie dtd t v ( 41 de 1 3.3 Si se tt de u petesió d líis d u pidd s á vl el de l l s s estlcd estlcd l l ecc eccó ó e es ndicd t d
esó ó eeid eeid sies sies litics uus 3 Si se trt d u es que bqu u ped dtd s tá su ue scied dcs tses si u pd did se á l ñs s se tr d u ptesió su qu scede s iss p dz ñs de c de peses pódics dvgds s sá l t u scede ds lls d l le 1 3 Si se t d ts eesis dees d s señlds peedete dbeá estrs l sgue: Si eere ccies s (s und e decs ees s inuees s tá vl de ells id ccó ee dl ts Adnisció d Inuels d Esd 36 d l e 1; s se udn e deecs es sb ueles se cpñ dcus lls pec v de se á s v unue si s und e s clse de ds s ues s cñn ess dues s tá el vl ue ls tes eszc cud etre s (exes tác l pese el ddd s exst cued s stá qu ij evi ine pecl jue t ue se stó l scitud de dd pepi ded e su cs (s 38 Y 3 de l 1 1 1 Si se ee ccies ses (s ud deec sles s á el vl que su d s duets si se cpñn s duets s está l vl ue dee es c e su dend cne l uel 6 dl t 11 dl dl l CP (t 3 de l
Cad se rae de pcess vncads ateras dde seces de
aeras n se pede establecer a cantía ( el dvcs dt d l e d l cud s dvee l utdd d egl p dtn l cec (ps a ue p l dsilidd dl eus d cscó l epu qu su cut es de $ 4 ic estlcdp estlcd p el t 4 de l l ctulee vis veces usd Supe C de ustici de cud l d is t 31 d l le 93
5) ¿é ans ans sn cpeetes paa enender en s s pcess e seún seún las elas anaadas se vnclan a ada clase de caía
DRH A
1
Si coemo lo gas u itga Pd udcial veemo que eto e quelo poceo qe copoe mei oe egú gl peceee e poibe ebem ctí, (m ve má, d ts pst u ls mnts u s dca sn ls sñalads ginalmt p la ly 550, p p l u s ya ha vaiad y vaaá aualm d cmidad a l u stalcn ls a� 50 d a y 5750 y 32 d a ly 5.03 ) a upma Ct d usticia tiee competeci p evi poceo que e vc ct que compee e y ha cqie moto Et ls uals d Aplacns ) os Tiule Tiule e Apelcio Apelcioe e e o v v y e Tbo, tee compeec p intere e peo qe e vincu la cua e má e $ 400
Lo Tiue e Aplcioe e Fm te competec p erv
i e pocso coecioo qe se vicl l ct qe compe y t cuqie moo
c) Et ls ugads ads d ima nstaia d a Captal ) Lo Jugo eto e me stc e lo vi y os Jugo eo e Pime tc e o otecioo Amivo, iee compeeci p eve e ep e l pime c e má comeo y e ejecucó e poceo qe vcla ctía e má e $ 4; Y e ep e a segun tci e coimieto y e ejecció e poceo que vicu l ctí e asta $ 40
1 o Jgo Leo e Pe ci el To, lo go eo e ocso y lo Jgo eto e mili te compeeci p intervei e l pime ici e coiieo y e eccó e peo cotcioso qe vicla l cta qe compee ee y ht cuquie moo y e l eg ic e coocmieo y e vculan an l eeccó eeccó e e poceos poceos volmi volmio o qe q e o se e fmi y qe se vcul cuía qe compee ee y h calqie moo
l) Lo Jgos o e Aua ee compeeci p nei e
l ep e lpme l pme itci e coimeo y e ecció e peo que e vica a ca ca e m m el quvee quvee po coo coo y aoo que 35 35 Uie Retle e l ep e l pme aci e coimieo y e cci e poceo po eció y ifeeci que vca l cut e y t cqie cqie ca ca e ie Re Ret t y e etp e l egun ici e coimito y e ejeccó e poceo po coo qe e vincua l cua qe compe ee y h clqie moto ) nt ls s uzgads ads d ia Istaca d t
28
ALE ALER R
1) Los Juzgad con competenca en maeria civl, de rabajo y ctencioso admnstratva tienen competenca paa nenr en las eapas de as prmeas nscias de onimieno onimieno y de ón de prcs que se vcuan a la cana de más de $ 00; en las etapas de as sgundas nsancias de conimeno y de juió juión n depos connos que se vicuan a la cuant que cmpnde hasa $ 0 si povenen de de uzgados uzgados de Pa Rurals y de ms de $ 000 hasta $ 0.000 si provenen de oros gados de az y en as etapas de conm y de jución de ps vouarios vouarios no de famlia famlia ue se vicun a la uanta qe compende desde y hasa cualque mono
n
os gados con compeencia en materia de amilia ienen a msma competencia que os ugados etados de Famia 1 os zgados con compeena en materia de aduana tenen la msma compeenca que os ugads etados de Aduana e Jzgd de Depmele de Cl ienen compeencia paa neveir en proesos conencosos que se vncan a la uanía de hasta $ 00 Y competenca paa inevi en pocesos voltarios qe no sean de amlia y que se vcan a la cana qe compnde dsde y hasta cuaque onto Lo Jgd de Deprmele del Ierr tienencompetencia paa inerveni en procsos conenciosos que se vican a la canta que comprende hasa $ 00, si elos se vinculan al terioo de su popia scón dica; en presos conencioss qe se vinculan a a cuanía qe compnde desde más de $ 20000 asa $ 0000, s elos se vinclan a teiorio qe cosponde a ugado erado de rimea Instana del Interor qe tiene su de en a msma población y en pcesos vontaios qe no sean de amlia y que se vinclan a la cuanta qe compnde dsde y asta caqe mono s ellos se vinculn asmsmo a eoro qe corsponde a ugado erado rién ndcado.
g o Jzgd de P de Cdde l y Pebl tenen competencia para ineveni en pocesos contenciosos que se vnclan a a cuanta qe comprende hasta $ 20000 s elos s vcan a teritorio de su propia seccón jdicia y compeenca paa interenr en pesos qe � vncan a a canta que comprnde desde ms de $ 80 Y hasta $ 0000, s elos se vican a teroro de os ugados de az Rales qe, conorme o deemne a Suprema Core de Justca, les acceden Jzgdo de Rrle enen competncia para inteeni en procesos conenciosos que se vncuan a la cuanta qe compde hasta $ 000 de lers del leo l e e vcl el Reg elv l cle de g delers poes.
grupo de rglas vigenes en nesro Dercho paa paa deteminar . Un sexto grupo cual es la compencia de cada ógao usdicional de Estado toma en consideraón
DEECH A
el gupo d s dl fo" (orao por ia ea de alaeto e ioa caelao) al ue e vcula el proceo Segn vereo, a truió e la opeecia por ta egla e apica (eitaee e ólo ado ado e at de ago solm lgunos poos sos (eitae proceo vinuado a a aea e taao y e eoe)
62 A l fo ofo dg sld po l 9 d l y 157, l Supm or d Jus Jus dsgu ulm uro uro grupos d l ls s dl fbo
a) la "A" a la "". ) De la a la
:
c) la "A" a a K ' ) D a "" a la
63 fudmo d ss rgs -oo el de la ue e verá a 8- e euetra e la eceiad de adoptar u ritero para que cuado ee vao ógao o gual opeteia de auedo a la cae e iereao picpa, a la ateia, ateia, a la etapa, a terioo terioo y a a caía, ea ea pie etalece etalece e ólo uo e ee elo e e opetee mo s s vnul vnul un poso u gpo d s s dl fbo? 64 mo
a) Seg la aoaa 126 e la upea Coe e Jutia, cao el poeo e vcula a la mi lol (que o e ude e lo a 8 54, 46 46 o 57 de a e .07) y un roio qu no s d dpmo d Movido dee ea a lo pueto pueto po e o ia ia el a a de la la acorada 697 "() e oaá a ea a e prer apelio e aor, i o actoe uea á e no y a cae dina e oulaá n orde aaco e ae a l incia e pie apdo de o o, etededo el Jugado uya lea ocda o l ayor eo e ea iiale, y e euvalee ee ero etaá a la ical el apello de ao que gua piero e e oe alatico" ) eg eg a acordaa 6.58 6.58 y el ar U, aparado B" e a aordaa 907 907 ado el proeo vcua a a m d mnos "l auto e tuá e ció de ea cia del apeldo paeo o ateo e u cao o uua, hata e etere el vedadeo de eo" No otte, eg la acordada 99, "ao u o eo aliar, tato legío oo aual, e tegrado o vao eoe a o tto apelo, eá copeee la ee ue prevo e el cooceto de cuauer auo eacoado o iho ore" 6.5 eeiado oo e vcua u proceo a grupo de eta de aaeo veeo veeo a cotinuaió u gos so omps p nnd os posos u s vu uno u oo gupo d dhs rs (dee teee peee ue ea ega óo aecta a copeeca e lo Truae de Apeaoe e raao, o Jgado erao e Prera Iaca del tero
EJNDO BL B L
que tea cometecas aoral y de menos y ue comara el msmo tertoro con oos de al cometeca a Lo Juzgdo Ltrdo d rmr Ic d Itior qu tg cuado o exsan dos con con cometenca sobre rocesos mt bor, bor, cuad comptc mt ue se vinculan a msmo teioio (or ejemlo, en aysand, Sato Maldonado, etc, erved ervedrn rn de eos eos en los oces ocesos os vnculados vnculados a a uo Durano, Floda,etc, acordada 99) de lera lerass "A" a "K y el oro en el guo de etas "L" a b Lo Jugdo Ldo d Mor y o Juzgdo Lrdo d rmr Itc d Ior qu g g comptc mtr d mor, cando eista dos con com comeecia eecia sobr sobre e ocesos ocesos qe se vincul vinculan an a mismo eriorio (or ejemlo, Paysandú, ao, Madoado, Las iedas, Rvea, et y savo ara las actuaciones ms gees -e las cuales entender e ue corrsoda de acuedo a crteio temoa temoa ue a couación anaaemos- neved uo de ellos en los oc oces esos os vcados vcados a gruo de leras A a " y el oro e e ro de etras "L" a "" (aco (acorrdada 7 7
g tv c d prodo tmpo qu vcu prco 71) sétmo cojuo de eas consaadas en uesro Decho a i de detemnar la comeecia de cada uo de os óanos jusdccoales del Estado toma e cosideracón e "eríodo temoral" (e el enguae oens e uno" a ue s vncula el oeso debe ambi tenese resene ue esas eas se aican soamente en cetos cas, ues a cometea de mos tbals o s ve afectada o mismas, como sucede con los Juzados Letados de Prmea nstancia en lo Cv, o los inaes de eacoes e lo Cvl, ec
A ese eecto coidr príodo mpo o q rcurr
ii iimpid mpid dd dd uo t oo d dtmido d cdio co prcidc d ño
72 í de acedo a la deeacó estalecda o e a 9 de a ley 5, a ua ua ote ote de Jusca h señalado señalado a stos stosefeos efeos o gut gut pod pod mpo a emanaes: vaiaes segn e mes Decea Deceales les del del a de cada ms, ms, de al de cada mes y de 2 al n de mes. c Quic Quicea eals ls:: de al 5 de cada cada mes mes y del 6 al n del mes. 73) E dmo d dtruc d compci g t rg mmo zdo u p 6. 7.) ¿Cmo vic u proco c d píodo tmpo a E caso de proco rvo mri p os cesos vncan a los distnos eríodos temoras ( tmos sguendo as relas qe esablece os
C L
arts. 4 a 44 del pimer C (aú no sutitidos po nueva acordadas a dictase de aerdo a art 2 del nuevo CPP os que aede para ca e vículo al d y me me e que se haba omeido el delto denuiado etalecédoe egas epeae paa deo conados ermaee y riterado, aí omo u ceo idario para udo o a poie deemna ta fca: e día y me de a deuia y ampoo eo on eá compeee e órgao e imeo ievo -revio- y nguno pevio e de uo uado llegue a coocmieto de la aoridad pocal o juda la otiia del deo) Las mima ga e aican ara deemiar a vilación a u peodo em poa de a acuaoe rocea eativa a a materia ea viulada a todo e ertoio nacioal y coodetes a la segunda ntacia at 4 de e P b) En e cao depess de pess relvs l mter de mees y ls ss ees de l metei de ure lo poesos se vicu a lo dino rodos de temo (o aaeemee guedo eglas mlae a las de o oceso vculado a la maeia pea acodada 799) En e caso de press retvs l mteri de o ceo se viculan a los ditino peodo tempoales (uos egú e da y mes e ue e etenda cosmada la naó adanea auque e o cao de impuació de decia s estará empe a da y mes mes del del espevo espevo pemo pemo Cuand Cuando o eo eo o die esaecese a eha a toma e ceta paa a vicuació será el da y me de a pmea acutació o omieno de la auodad auodad adunea o dicial co compe mpeente ente at 8 de a aodada 69 d) e cao de os os demás pes vnculacón a u deenado eíodo emoal (to) se pduce e la orma que eblee o ats 3 (modicado po a aordada 68 ue dclaó on valo valo de aoad aoada a el dcreo del Pode ecuivo 66/ o as como como la la acordada acordada 68 y 699 comemetados o 79 Y de la acordada 4.227 as a resluió 20 de la Spma Coe de Juia de echa 9 de ulio de 992. Aunqe no vam a decir todo el itema de conexioes que s de ve dimetee dimete e dios texto omavos y or su extón o s raoable a a sólo ío de eempo ñalamos que s se voca u doumeo en el que e fuda a reeión e da y mes qe a e víclo co n odo emora deeado será o e luzca dicho documeo; i se pde na delaacón de rescó trnenal e da y me ue ca e vnculo án los de a esacón de la deanda o medida paaorias s las hue i e ata de u preso coo s esará a da y m e e qe s uiere extenddo la arda de deuió; et
75) Qué s s mpetees p terver ls press que se vl d u de ests peds tempres? Auque tmp vms esblee l metei que seú ess regls ee extmete d u de ls diferetes órgs pdems l mes señl que
AA AA AA A A OIU OIU
a a d s Tbnales e Apelacones en lo del Taajo y e Famlia and la pna n s drna p las rgas diadas na 8 ptna s dsty aan p qnna (adadas y 11 b) En as d s Trbnales de Aelacones en lo Pena la ptna dstiy atan p s dnas dnas
En l as d ls zgaos Leaos de Pmea Insancia en lo Penal aal
nt a pnia distriy pr pds d ip (ts) anals nzan ls m m a a . ha y nyn l digs a as hras y dn d ada n d s, sn s ls ptns e s , di trby a nvón nvón sgún la la aains s vnn n as snas pals 1 a 2 1 a 4, a ras patns pas (adadas 7218, 1 ..
d n e caso de os Jzgaos Leaos de Menores y los zgaos Leaos e Primea nsanca del Ineo con compeenca en esa maea and san ds n pnia paa tvni e s pss q s vian al s triti, la pna paa ntnd n at rgnt ds s pnia nra s s ditby ditby gún l gp gp d la d alfat a a vnla vnla l ps ps s dsty p príds d tp ts) dnas (adada 99 En as d s Jzgados Leaos de Aana la ptnia s disrby pr pr s dnals f) En as d s Jzgaos Leados e Pimea nsanca el Ineo and aún apand tdas las rgas antrs gant xista ás d n da ntrn n prs (pr pl, ds Jgads n pnia n at ia ia Cvil ntindn n asnts vinads a tri d dparant d lda)- la ptna ptna s s distiy distiy pr s s dnal. dnal. g) En as d ls zgados de Paz Depaamenaes el Inero and an apand tdas las glas anrs igalnt xista ás d n q da inrn n n ps (p p, s ds zgads d Pa ntndn n a prra asnts vnlads a a prra sió sión n di dial al dl dparant dparant d Paysandú)Paysandú)- la distrby pr p r ts ts dnas pna s distrby A ntnaón, y d d d p, ransrb la pana d tns" q nf a las rglas prdns aplia a tds ss órgans sdiinas para l a
87
RCO ROA
POER JIA JIA PANA PANA E RNO RNO AÑO 000 UNAL DE APELACS E L EA
E= E=
Maro Ab
1'·
" ]" 1'· 1' 1' f· ]
]".2.
M,Y Jo Ju�o Ag Sem Octub
f·r
"·
imb
•
be
TRIBAL TRIBAL AC ACE E VDEFAMIA YL AJ vmbd d 11 Ast que no gen pr la Acordd 7119 del 18 devmb
ITmo 113 2° Tumo Tumo 12 TB 3mo 2731 APLE" SOTo mo Tmo
E
24 127
·1
. 9·21
�
. 7·19
.
1
15 �
".r
15 3
11 1·
1\3 1 \3 1426 27·3
., -
1·22 23>
11· 5 231 5
bo M,= Ab
TDE IT 1 2mo 1·31 FAIA
21 27 23
21 22·
y Jo Jlo Agt
1 1 1·1 1631 130 1·31
M= Abil M Juo Jlo Agto
1
etib Ocb
1 1631
H
11 1·31
tb Ocub
Novimb cbe
115 �
1 13
Noib ciemb
211 ·1 11 ., . , D Im 1·1 . . . ., . 23 - - - AP.DR - - - j - - - - - - - - - -3- - :1 - 91 - 7·\6 11 101 22 11 11 119 1·\9 . 7 . 17 1726 1827 'mo 21 1 31 2 21 2 ·29 192 1·7 -
-
DE MS JZGA
o
] 2.].2'
M Ab Ab y J J Jo Agto
eb Ocb
11 11 2· 2·1 1· · 1 1 " " n n Acdd o 7 d1)
1·'
Nmbe iemb
1··
1
ZA ZAS S TA TA EA E AANA ANA
Fbeo z
Abl
1·] .
t 11 ' 1'· 1'·1'
1'
Mo Jo Jio Ags Ags
Sb Oub
1··1
1
Novimb mr
1··j
1
LEJA OIU
JZADOS ETRADOS DE PRIMERA INSTANCIA EN LO ENAL Araa Araa N° 7218 7218 e 2 e embe embe e 99 Vgena 7 72 29 94 4 Araa N 7271 e 15 e embe embe e 995 Vgena 1196 Araa N° 71 e 11 e embre embre e 99 99 Vge Vgen naa 197 197 SECCONAES 1 a 12 2 2 6 7 2 19
a 2 4 15
6 8
Oas Deen 13
2 8 9
Ener 9 6 2 2
Febrero 22 2829 6 6 42
Mao 62 9 226 27
Abl 6 723 24 2 9
SECCIONAES 1 a 12 6 8 4
1 a 2 8 9 2
Oras Depen 7 2 9 2 2 6
May 84 2 2228 2228 29
Jun Jul 92 26 2 09 6 6 4 2 24 28
Agsto 7 42 22 28
Seembre
06
SECCIONALES 1 a 12 2 8 9
1 t a 2 2 Deen. Semre tr 2 2329 2 824 6 6 2 2 7 28 8 09 9 622
veme em 062 9 226 2
21
7 824 2 ü
2
RO ROA JUZGADOS LETRADOS DEL INTEO Ardad N 722 Y 726 6 DE 22/9 Y 22/9 Y 6/6/99 respetvamente Circular d la Suprema Cort de Jsta N d
1 MATERIA PENAL Y ADUANERA Er F.br F.br Ma Abr M Jun Ju At At
$ Peras PC y
Stiemb Ob
Nie Nie
]
Eer br Ma Ma Abr
M M un un Ju At
Stemb Stemb b
vemb
ce e
Md"d ú ySo
11 11 MATEA MENOE gd qe cez cez e e de 1 cnrá e A de M 11 MATERA FAMLA � be = Ab P
)'.]
M Jn
Agt t Octu Jn Agt
e e eb eb
1'·J" N
" " 3"-
3'\·
·
) I
¡
·
\
"s
Md
) 3·
3.\'
N'·8"
VV- MA MAER ERA A ABORA nd St T- A a L. nd t 6 Tu a M Md T T tras tras A E MdQ 'T r rs s Md Md T- r rs s P Z
J Y Tm - T a A LL. Dur, r S J Dra r S J Y Tuem Tuem T eM Z rnCe LL Ce LR R T tr tr A LL a Ce L Re Rh Rh - 4"Tw et M Z A e t , , Y 57 Le 604 án pr tu qu tbe t6
v MÁ MARIA ne r Mrz Abr
y Jun Jun J Agst Agst
SeH tube
'··'
e P kl
34
Md 6'·5-<'
e Y
0
JDO OL
8 eglas elatvas a volúmen de poesos de ada ógano al qe se vna el poes.
S El ocvo gpo de regas par deemina cual es l competencia de cad o de os órgnos de stdo om en cen, rvés de n sistema nformáico qe psee la iomaión coresp corespodiete, odiete, el volúmen de poesos e a momento de la pomon de n poeso oneto a tenen a s ago los dsintos ganos sdonales (acodds 704 y ) 8 El ndamen ndamento to de d e a detemna detemnaón ón d e la ompeten ompetena a onome a este teo -e on e desallo desallo atal de la nfomáta nfomáta a a es posbl po sble e apla- es obvo se ata de dstb e abajo de d e los los ttaes de os deentes óganos de e todos ellos tengan apoxmadamente la msma antdad de poesos manea e a s ago
83 Pr a apicció de ests eglas es decir paa ogr deemia qe voúmen de prcesos y por ede a qe órgo se vicu prceso, quie vaya a pomover pceso debe acudi oicina depediene del ode Judici ("Disbido de uros), la que medie s eñdos medis inomáico deemiar a qe ógano le esponde inervei e pceso coceo. stas eglas aplan speando demá e t de l ey 57 paa es tabee ompetena de os Tbnales de Apelaones en o Cvi, de Fama del Tabajo (ando en los pesos ntevenen en pmea nstana óganos js donales e entenden en poesos vnados al tetoo de depamento de Montevdeo, de los Jzgados Letados de mea Instana en lo Cvl, de Pime Instana del Tabajo, de Pmea nstana de Fama de Pmea Instana en 0 Conenoso Conenoso Amn Amnsav savo o de Cons de los Jzgados de az epatamentaes de Cpi, nqe es my probble qe en el u se exenda a os órgaos el Ineior, ssiuyndo por es s reglas qe detemin a judicioaes el comptenia po a vión de pceo gp de ers del abeo o a peodo de empo Reglas elatvas a la pevenón
Fiamene n noveno gpo de eglas detemna al es el úno ompetente ando aún apando os oo gpos de eglas e hemos estdado edan spestos en los e aún son ompetentes más de n ógano pr empo, pa etende etenderr e n prces prces scsio scsio rlivo rlivo a n cse qe e su i ima ma resideci en el deprmeto de ores, son odvía compenes e Juzgdo Leado de Pmer nsaci de dich cidd y e uzgdo Leado de Pimer nstnia de Fmia qe corspon corspond d conom conomee a as regls regls viss spr spr o, e oto eempo, pa enede enede e proce proce por esponsabil esponsabilda dad d etacotcta so dví compeees -seg el 0 de l ley 57- e ógao e cy jusdicció teoria se ee el de demndado y e órgno e cya juridición terrioria ó la obigió domicilio de -por eemplo, dode ecurió ecu rió e e ccidee cci dee de tánsio- si momeo mome o de emplmie emplmieno no l l se encet encet tsiome tsiomee e e demaddo) demaddo)
RCHO OEAL
2 2
y esta reglas dicen que en aes casos rá omtnt olamt l rano
u aa vnio esto es l rao rao juiiona juiiona u imr imro o aa intrvio n oo (de esta foma, si en e ejemplo se iicó el proceso ante e Juzgado Letado de Pmea Instanca de oes, sólo ese seá en adelante compe competen tente te y, y, po ano, dejaá de seo e Jugado erado de Famia que ambén o ea anes de a inicación de ese preso). resamente segn COUTU l a prevención prevención e na "siuacón juídca en ue hala ógano del Pode Judical, cuando h omado conmienoen u asno ane que lo otros ógaos, ambié compeene y que por ee eco dean de serlo Esas eglas que consagan el ciero de la pvención paa deemna la compeenca de os órganos uisdcconaes (cando exse competencia acmulava paa entende en un proce se encuentran recogidas po os as de a ley 70 y 4 de pmer P, planeándoe algún prblema en cuanto a si as dlgencas peaaoas reaad reaada a ane un ógano mplcan que éste éste ya prevno en el el asunto No obsae, de acuedo al ar 68 de a ey vigene, pues no ha sdo deogado n po el art 8 8 de a ey 7 ni po e art del .GP): as diigencias prepaaorias, tmaciones udcales y medidas caueares morta pvención ( ...
Rla ara tniar a omia vnua lo rano jurii juriioal oal lamaa lamaa ambén ambén "rla "rla u moifia a omtia omtia stas egas -llamadas también glas ue ue modican a compe compeenc enca a tni
an u rta ituaio ioa u a ontinuan vrmo rano uii uiiio ioal al u oalmt oalmt o o omtt omtt aa aa ntvni un ro roo o ovrt n omtnt as stuaciones a as que hacemos referencia pueden anaizarse siguendo una clasfcacón ue aiende a su origen:
1 a oiiaa u auo la art Segn cueda TARIGO ( a compeecia po eeccón, como la ama ARNEU1 ARNEU1TI, TI, nda en convi de uldad uldad que pede apotarel apotar el acuerdo de pecto o a u gio, gio, de n tuna distino a a las partes como de doneidad con pect deteado r as glas geneaes de acón de la compeca pncpa u ognaia" En este ca se advee un eemplo conceo de como e acuerdo de as partes de proceso contencioso es en cieas siuaciones una uene váda de nomas procesaes ndvduaes absractas o conctas, pues el acuedo puede efer a na
) COR drdo J «Vobrio Jídi» iliot d lin fil d la Faultad d Drco y Cieis Soies de l Unviersidd de l Repúbli Moevid, 96, pág 6 ique, iones de de ereh ereho o resl resl Civil om 1 FC.., Monvido, 99 ág ()TARGO () TARGO ique,
92
AARO AA OLI
case de procesos o a un proceso detenado), al cual se expuiea en e capítulo dedicado al análsis de as fuentes de eecho Procesa dento de a segunda pate de eta oba. Dicho acuedo acuedo quiz imppiamene denomado la ley ley 750 ga d opeteca egún el páafo fina del ar 6 y o o as. as. 0 y de ley 7 s válido gano que nalmene no o sea de acueo a soame para hace competen a u gano glas sobre sobre compca compca e món món del eioi eioio o a ue vicua vicua e e prs Igual norma esabeen paa lo pocsos vincuados a la maeria penal y de atas penale los ar 7 del aniguo EE y de de nuevo nuevo EP (aunque en etos útmos casos quá sea mppio abla de póroga de a competenca po cuano si bien -como -como en oda póoga-deende póoga-deende a compeen compeenca ca de que e ica o impuad impuado o se oponga opongan n a coninuar coninuar ane un Juzgado tetoial tetoial -y aún por aón aón de "uo ncompetene, resulta que a dferencia de lo que ocure normamente cuando es també e jue puede de ofcio hace vae la ncompeencia, admisble a prórroga també auque en u caso también se encuentre temoalmente imtado a epecto: e ue óo puede delarase de ofcio compeene a nciar el procedmiento) No obsane a vaide genea que la ey 750 oorga a eta pórga de compeenca, según divesas nomas espiaes que o on posteios a a ley o son aneore o se enienden vgen vgen pese al eo eo del a a 6 mima ey 7 6 de a mima esa póoga no erá váda cuando se ae de pocesos elatvos a a maeia arendatcia ubana (apaado (apaado D del conciatoia conciatoia (ar. 3de la ley .99 a a matera arendatcia arendaca a ua ua 7 del deceoley 29 y a a maeia arendac a de la ey 3 y ar 7 (art. 7 de deceoey 3). e confomidad al art de la ey ., et ado para porogar a opeta pede xpeo" o táto" El aerdo xpeo puede a u ve se apado, es decr anteio a a inicación de proceso (es muy abitua nclui en la contraación pivada esta cla concrendose dose en te úlimo úlimo cao cao cuando cuando e pesena deacuerdos) de acuerdos) o o apao, concren a demanda po el acto y a evacuar e aslado de a msma demandado expre samente acepa conua e proceso ante el gano que por aplcacón de as egla de competenca en lacn al ertoo era icompeene ebe tene pesente ue G de a de a ley una añeja pero quzás vgente) dispoicón egal el apaado G 733 decara nua a proga ancipada de a competencia de os ueces de pa cuando ella se paca e una pomea de enaenacón de imuebe a pa or su pae, el aurdo áto tene uga cuando e acor psen psena a la demanda demanda ante se ugado ncompee ncompeene ne que cuando se s e taa de de esa ncompeenc ncompeencia ia debeá debeá gualmente da áme a a demanda) y uego e demandado -aún sin acepta epame epamente nte a po poga ga- no e opone opone a e eaa pdendo a ee e e ugado ugado que se decare decare ncompeent ncompeentee lo cua debe soictase medante la oposcón de ua u a excepcón pre va si se traa de pcso odinaro o eaodiario).
ERECO RCES
93 93
2) Rgs ogs l vt gsto prso votr
De aceo al úlmo páafo páafo delat 14 1 4 e la ey .7 agaopor e a a 37 37 de a ley 0 pos s votr s vot gst o smp tso tso s s s t tmptt mptt gn gn mmt mmt ompt omptt t pr t msm po pl s gs s t 3) Rgs rgs g jso g s ompt oto
DeÍa G BDART (14) que g xt pt (que es la ue ahoa ahoa estamos estamos consieano pues no es e ttula del ógano comp compe een ene e a oos unconarios unconarios ependienes de de é -eegación "tea" que que vem vemos os ra ra B so a o órgano uscconal feene) "es a ue aza tibunal, fuera e su ámbto e acuación propa a oo buna, paa que o susttuya o colabore con e en a evenión que le coresponde en un proceso" Segn el a de de cG a deegacón exea s t m en Pesal mp n sst tt de un ógano po nusto Deco Pesal oo pero en cambo stá s t o s slmt sst p ("paa assenia judca digenias etenadas uera e la sede judicial" Esa deegacón deegacón autorada que puede ser paa alar alar digencias ue ueaa e la see ucial ucia l tanto denro como fe fea a el eroi eroio o nacional ("asistencia nacional" nacional" e "teacional" "teacional" respeci respeciamen amente, te, segn segn e a a e G solamente pcee paa ligencas determnadas (po elo es sólo una susución parcal) como puede selo una noticacón una epsicón estmonia una nspeccón ocua etc y segn e a 8 del msmo Cóigo Cóigo y si se aa e dig digcas cas de peba sólo es amsibe "cuano la gencia ebe ceebrarse en terioro stto al de su competenca" (se reiee a teoio al cua se ncuan os pcesos en ue ese trbunal es compeente) De todas omas y en relación a o lmo, aunue la iligencia de pueba puede ceebase en e mismo teroro e compeenca de órgano el art del C ica ue se puee delega la gencia e erogaorio e pae o absolucón e posciones en oto buna buna s "se tra trata ta e parte parte ue se omcile en en e exanjeo exanjeo o a más de cien kilómetos e la see el ibunal" A su ez, art. . del msmo Cógo ncopoado po el art 7 e a ey 99 tambin auoria a eega e digencameno de la peba tesmonal cuando "consderaas as cicunsancas del del caso, porá disponese la eclaracón e tesgo ane e tribunal comisionao cuano au se domcile en el exranero o a una stanca a de a sde que le aga dii o graosa su concuncia" (añadiendo ue "a ess eecos s libará exorto stuido para para su inerogatoio ue acaá el ibual oídas oídas las pares pares al re resp specto". ecto".
( GEI D fo Cesio Orgzió Pro lio án Mevie 977 ág 135.
LJND BL I
Fialmente y en entido oamente conao, el a 4 de de GP establece que paa e examen persona ue e jue debe ralzar e un psunto icapaz aún cuando esia en ota "jursdcción etoial, el mismo puee eazarse po el juez nomalente compeene. Todas etas normas planten e pbema que se alzaá ms deidamente oba la fción psal e truccón ("la pueba)pueba )- de si cuando cuando a sudia en esa oba la diigencia pobatoia o no, como po ejempo eaar na notficación o cuve ceebrar na auenca complementara) s ebe eala fuea de tertorio donde nomalmente ene competenca un ógano, su tiar debe deega la iligencia el tular tular el ógano con con compe compencia ncia en es oo oo teroro o, n camb cambo o pue pue opa en elegaa o asladarse fea de cho teioio paa ralla.
L espuesa espuesa a esa esa ieg iegante ante ue eeams eeams e e est estdia diada da opounamente opounamente,, ha sio diversa. Agno auors y jupdencia se ncin por aceta ue sempe debe debe efecuas a eegación savo en e ya ciado caso e art art 3.1 el C; os, s, basdos en e pncipio pncipio e nmeacón nmeacón paa a eaacón eaacón e a actividad o pl etabecido pr a 8 el Cgo,conuyenue e ba no debera deega la digencia -aún cuando se eace uera uera e su "teito "teitoio io judicciona"- savo savo ue eo rsutae muy iconvenene dsde el pnto de vsa páctico o cua a su vez plantea plantea e poblema poblema,, al que que ahoa ahoa no no nos enfenamos, e s para nuso Decho es admisbe e uez e traslae al extn ara eaa alga acvdad procesa)
4 Regas onfoe a as uae se adquee cmpeena o conen En certos casos un rbuna competente para entener en un poceso y ue es icompet icompetene ene para para entener en oo, oo, evien eviene e competnte competnte paa paa entener en este este úlimo úlimo po la conexión e este iene con e pimero llo ocure, en prme érmo, cuando en cetos casos un tbunal ene competencia paa resolver bre el objeto e poceso po eempo un jue con compeencia en maea penal debe eove si exitó deio e urto, peo para hacerlo antes debe esolverse sobe e obeo e oto poceo para e cua no tene competenca competenca po ejempo si el ben ben era n no popiedad e quen lo susajo, o ue e vncua a la mateia cv y no a la penal). n ets casos, aados genéamene de pejudadad y ue serán obeo e esuo epecíco en una e as úmas paes de a obra "onexones ene pcesos", a menuo -en su momeno se verá ue no siemp siempe e es asÍ- e jue nomamente ncompeente ncompeente paa paa esove si e bien bien era o no prpead e uien o susajo, objeo propo e os órganos con competenca en materia civil y aeno a a maea penal) evene evenualmente compeene véase por emplo o que que disponen art 9 y de nuevo CP Tambn ocure ese fenómeno de aquisicón e competencia po conexón enepocesos cando en n poeso se acuan petensnes ya sea cialmente po e acor en la misma demada) o sucesivamene por econvción fomulaa po el demandado a contesar la demanda), o cuando meia la lamada acumulacón" de auos pvisa en s a y siguenes de C
DERCHO POSA POSAL L
5
20 de GP, 46 a 5 l prim .PP, En stos casos -previstos o los art. 20 4 a 8 de nuvo y 2 bis de la ey 588 (aggado or los as. 31 3199 a 3 a ley ley 6) y qu saremos eteniamnt al anaia anaia ms aeante aeante l cho cho accón y ugo a función función ocsa ocsa d vamen vameno o el ojeoojeo- tunal tunal qu s po eemo ncometente ara ennd n un roceso (poqu l mismo no s vincula a la matia matia ara que es e su su comtnci comtncia, a, como como sucee con Juzgado Ltrao de Prmea Prmea Insanca Insanca n o Contencioso Contencioso Adminitravo an ane e un ecamo ecamo l Esado con ra un arcua or un accdente sto pasa a e competente s sa ptnsón del Esado s duce a través de una rconvnción planeaa en un pso iniao o el aco paa ramar ramar e stado po po s msm accde accdene ne guamnte e aqu compncia or conxión nd en n pes y iniid iniid se pne un u n tec tece e (as er ere eía íass srán srán anaad anaadas as prncipalmene prncipalmene en el captulo sigien, o a os iteresados ncpas Según l as a 55 y a del G, qu gulan las ercerías coayuvants y ecuyentes (asÍ como la cacón en gaanía, amén prevista n l art 0 de la ley 5750) un órgano qu ogaamen a cometene ara etndr n sa reenón (or eemplo en azón as gas qu isruyen a compeenca sgún vncuo de proeso con os dstio troros) devn comene ara tvenr Fnalmn, un órgano jusicconal oigaiamente ncompnt aduere cometenca cometenca por por conión enl l procso und inid inid nte él un pc pces es que iene fue fue de t t ón ón
0 0,, 411 apartado de a Est nstituto, evisto n os art. 70 de la y 4577 e GP y divesas dsosicons eedas a a quia (que e analzan a 45 estuiar os ocesos espcas coesondens, ac compeente a os uecs d las sucesions, concusO y queas paa enende en pocsos no comenddos oigiaramn n su proa comtnca 111 biend inlizd el lg nálsis de ls egls ientes p detenn mpeteni de s gns jsdnes del Esd puede esult iustiv ejemplif su plicción pát Si suonendo que e suo con legitimacón n a caua paa actuar como tiuna n proeso proeso es Esao (y no un truna atral) y tomamos e caso d un no plomco que quie snta a emana socitando que e condn a una peona omciada en la ciudad Montevdo (ro qu n esos días en qu s psna la dmana s ncuntra ictando un curso n a ciuda e Paysanú a pago a suma e $ 10 100 0, , undnose en que a no de ocurrió un accin d trnso en la la ciuda ciuda d Paysanú y s s cua de mismo esa sona sona (namntos eco), as como n lo que dsponn al reco os as 1 y sguins d Códgo vl (undameno d Dco), paa deenar an qu óganouriccional ógano uriccional de tnal (d Estao) s sna ea demana emos aicar as reglas expusas y nonces, suonino tamén que en este caso no conc nnguna de las rcn analzadas "causas qu modiican la cometnca, vmos que:
2%
AJANDO ABA OIU
a) De acuerdo a las reglas que deeman a competencia gún cl no l qu vncu l pco al vncuare a a clase de neesados no dipomátcos serán competentes todos os óganos jurisdiccionales del Esado. b De acuedo a as eglas que deteman a compeencia gún l qu vncu l pc pc al vicuarse a la materia cv po e esa a que gula los hecos que forman pare del oeo de la preensión deducida, de entre odos los ógan uisdicconales señalados ut supa "a" solamene seán competenes los Juzgados de Paz Rurales os ugados de Pa de Cudades, Vilas y Puelos, los uzgados de Pa epartame epartamenta ntaes es de Iner Ineror, or, os Juzgados de Pa eparament eparamentaes aes de la Capa, os ugados Lerados de Pimea Instancia del neio con compeenca en maeria civil, los uzgads Letados de Pmera nstanca en lo Civi, os Tibunaes de Aeacones en o Civ y a Suprema Corte de Jusica c De acuedo a as eglas que detemnan la compeenca gún l tp l qu vculn l ctuco pocl n cutn al vinculae la pesenac pesenación ión de la demanda a la etapa de a prmera nsanca de conoceno, de enre odos los órganos jurisdiccionaes señaados u supra "b" solamene eán compeentes los Juzgados de Pa Ruraes, los Jugados de Pa de Ciudades, las y Pueblos, los Juzgados de Paz Deparamentale del nerio, los Juzgados de Paz Depatamenale de a Capial los Jugados eados de Pimera nsanca de Inteor con compeenca en maeria cv y los Juzgados eados de Prea nstanca en o Cvl d De acuedo a las regas que deeminan la compeencia g l ttoo l qu vncu poc n cutn al vnculase desde ese punto de visa a la pimea seccón udca de deparameno de Paysandú y a odo e depaameno de Monevdeo pues se taa de una "acción persona" y no se pacó ugar de cumplmieno de la obgacón de enre todo os órganos uisdiccionaes señaados u supra supra "e solamente serán competentes los dos uzgados de Pa Depatamentaes de Paysandú, los Jugados etados de Pmea Instanca de Paysand de 5 y 6° los nco Juzgados eado eado de de Pmea nanca nanca de esedepara deparamen meno o uo (que n los con competencia en matea civil), todos los Juzgados de Paz Depaamentaes de la Captal y odos los Jugados etrados de Pimea nstanca en o Civi e) De acuerdo a las eglas que deemian a comeencia gú cun l qu vncu l pco cun al vincuase desde este pnto de vsta a a cuantía de asta $ 00 ecédese q tomams l montos sn actuazar pevist en la edaccón oga de la ey 575, de ent od os órgan jusdcconaes Depaamental sealados u supa " d" solamente solamente srá come comet te e el uzgad de Paz Depaamental de Paysndú de o, e Jugado de Pa Deparamea de Paysandú de 2° o y ls tnta y oco Juzgados de P Deparameales de la Captal ) Pueso que las regas que deteman la compeenca gún l gupo d lt l qu vcul l pco no son de aplicación cuando se aa de un pceso vincuado a a maea cv, en este caso seguán siendo compeenes los msm señaados dos u supra supra e" órganos señaa
•
RECHO PROCSA
g De acuerdo a las eglas que deteminan a ompeencia egún e ped empa al ue e vincula el pce en cuetón a vincase desde es esee puno de vista a peodo deenal deenal qe va va de al 0 de ene (pes es es en en ee ee peoo peoo que que según lo fndamentos de heo de a peensón ocró el accdene, de enre os órganos jrisdcconaes señalados supa "" solamente serán compeenes el Jzgado de Pa Depaamental de aysandú de er turno y los tena y oco Jugados de a Depaamentales de a apal h De auedo a as eglas qe deerman la compeenca egún el vlúmen de pce de cada ógan al que e vncula el pce en cueón s e utro aco deide pesentar s demanda ante n ugado de a Deparamena de a apita debeá ad a la "Oina Dsribuidora de Tun", donde conorme a voúme voúmen n de poesos poesos en qe eriene cada ógano en ese pecso pecso momeno o o qe se dermina dermina po comptadoas se e indicará indicará ca ca e e único en denitva compeene ene os teina y oco Jgados de az Deparamenales de Montevideo; po que a esta ara de pocedimeno de apcaión de as egas para deerminar la competencia, soamene seguián siendo compeenes para entende en el peso el ugado de Pa Deparamental de aysand de e tuno y ese uzgado de a Depaamental de la apia al que rcén nos reríamos Finalmene, Finalmene, de aedo aedo a as eglas eglas que deerminan a a competencia competencia guiend el cei de la pevención de ente d l ógan uidccnale del Ead
(y sin perjuco de que elo pede se modificado por as regas obe compeencia evenual qe hems visto en lmo término lamene eá cpeene en ese caso peso como ejempo aque de ente eso dos órganos sealados supa "" ante e al peene a demanda B a epeenación del Ead cm bunal que evenuamene enen funcna funcna auxlae auxlae de tua del ógan ógan uidiccnal
Dcamos nas anas págnas anes qe a egitmaón procesal para reaar los los actos que corspondn al Esado cuando ése aca en el peso como tbna, la tienen nomalmente y como egla egla genea genea los tiuas de o ór órganos ganosrsdicconaes rsdicconaes pmea parte del at 18 del C mpero on independencia de a delegacón "extea" a la cua nos emos erido cén al indar la ompetenia eventua de os órganos uisdcconales, en uca ptundade la activdad ppamene uidiccnal n e ealada p el im iua de ógan el juez in p uncna públc.
S ben ya hemos estdado qe e at 8 de CP esab esablc lcee a indeegabd indeegabdad ad de pe-debe de jridción que en nomb del trbnal deben eece y cumplir de os jueces, también también ems ems vito qe ee mimo atíco esabl esablece ece qe los "fni "fnionaio onaioss aila ailas s de ua ua de ógano, ógano, es di "de "de ez", qe no debn debn onundr onundree on on os "auiars del bnal" que esudiamos en el capíto cato pueden realiza acos poesaes ando la ley dircamene lo esabece, o cuando l jueces deegan
AJAO AAL L
n lo acrlo sando tido sto mo soo paa a raliación d actos auiliars o d aotacón tcnica cuando os uncionarios rvistan a donidad rspva (ar d ceE Ps Ps i p q i ii i li lgiim lgiimci ci psl p p liz l tvi q sp l Est m tl ps s qi tm l i s istis: q l sj ay s s m i y q s y ti tamt p l ly p l l l j j mp l t Vamos ambos asptos L sgi ls iis ailis
A) stos funconaos auxiars d ua d ógano jurisdccona y qu vntamnttndrán vntamnt tndrán compnca paa aar acos procsals n psnacón dl dl trna (ntndido s como l Esado y no como rgano jurisdicconal d s sado), sn pplmt ls tas y ls sts ls ils Aplis y l Spm t si ls lls y ls ms s sls odos llos son fuciona árqucamn dpndnes d ta d rganoisdccona isdccona (aq, buno s dsacaro dsacaro no todo los tituas d óganos sdiionas nn funcionaos dpendins d llos sindo l caso más nooio l d los ucs d pz rrals). uando stos fnconaos p i l P il s sis por a upma upma ot ot d scia scia para lo l o cua db runirs cato d ss s s componn componns s sgn sgn lo sabc sabc odinal odinal ? dl at. voto conform d cato 9 d a onsicón. dmás d os qos gnals d odo funconao bco, traándos d scrtaio d a rma ot d scia, d os scetarios d os runas d Alacions, d los actaros, actuaos adjunos y alguacs se que q los sjtos únan os qisi qisitos tos spcals q a s sc scto to stacn os ars 8 a y 0 0 Y 3, respcvament d la ly 7 aa s dsado s s lSp ma sii sii s qu qunn l Spma mmas cicunancas cicunancas q q aa sr dsignado Ju Ju ado sgn sgn ar ar d a las las mmas ly 7: a) tenr vioco aos d dad, ) e ciudadano naura o lgal con cua años d ejcicio, y sr aogado con cuaro aos d antigüdad o abr ptncdo con sa calidad sacio sacio d dos do s aos al ito blico y Fiscal a a Justica d a (ar 8 d la ly 70. aa sr dsgnado dsgnado si si il il Aplis Aplis s rqi rqi a) nr vicico años d dad, b) s abogado o scano úbico y e s srr n secr secrari arioo d Ju Ju acuao o acao acao adjunto d Jugado ad adoo o d d zgado d az d os qu s r at 47 4700 d a ly 7 ar 9 d a y .70 ara ara sr dsgado a a s qur qur a) tnr tnr viticnco viticnco aos d d dad, dad, ) s aogado o scribano ico c) aprobar una ba d sicnca (rglamnada
DEREO ROA
por la Supema Cote de Jsicia) savo qe se rae de profesionaes qe estén dsempeñado cargos écnicos en a Administación de jstica, y d) s fueen ya ncionaios ener comparativamente con otos sicens méitos y antigüead (ar 20 20 de la ey ) Finamene para ser lgul se qie: a tener diecocho años de edad b) habe acrdiado donedad suficiene mdiane a aproación de as prebas y c 0 de a ey 15.75, y c) s ya orgaados po a Spema Core de Jscia ar 0 3 de a ey .70. funcionao dependiene de Pder Jdcia ar 3 B Pe bén eben nluse ente sos uncionaros púbcos axiias de l jecs a l uls uls e l ógn ógn ue negrn negrn el Mnse Púl; en cano según el ar. 9 de dcrtoIey .36 "Ly Ognica del istrio Pblico y sca" y e e at 93 de CP ellos deen venr como dicamiant écco auxlia de
tba, cando éte o conside ncsaio o convenine" lo ue impca realar acos procesaes en nome de popo Trbnal, eso s del Esado) Sea dco o anerio s peico de seaar e -teniendo pesente que s prncpal no es el de auiar del jez sino el de rpsentane del sado como ntersado ntersado pci pcipa pa ya sa como pare o gs gstor tor o como erceroercero- e Minsteio Minsteio Pbco Pbco va a ser anaiado detendamente en e omo segundo pecsamene a esdiar los inesados picpaes. C) Ass eben nluse ene ess funns uxres e ls juees s unnrs ue l gul q qee ls fses y eren e ls nes nul nuls s sereus us lgules eás funns sues el Per Per Ju n sn sn eráu eráuene ene eenene el ttulr el ógn ógn jursn aa ste caso de os conaros a e eien os ars de l le 5.750 y . del C s que en cietas ccsanas la activdad ue elos cmpen por o de -aú sndo discie s aldad no admnsrativaadiee natraea pa véas, como un car eempo de eo a aiación de acos e en eación a la cucón de as as penas se cumpen actamnte po os os fnciona fnciona dpdit dpdit del Misti Mistio o de rior rior encaados encaados de scim scimit it de deón) deón).. Po Po coesponder a os os estudios estudios de Dee Deec co o Adminsa Adminsatvo tvo no ingresarem ingresaremos os en estos casos en e anásis de a foma en e estos ncionaios son desgnados n un ese y susensón de sectais, actaos y actarios adjnos, salo qe en el primer caso s podjer por acto vonao enncia acepación de cago incompaie con el ecicio, e mismo es dispesto por a Sprema Cort de 2 de a ey 0) Respco a os algacs y dems uncionais usticia (a 2 dependienes de los óganos egranes de Pode Jdca, e cese deb tamén dsponese por a Supma Cote de Jstica Respeco ls unns ures e s ules e órgns jursnles n negnes el Pe Jul nos mtaemos a señaa solamene e caso de screario del ribunal de o Contencoso Admnistratvo
ALJAO AAO
rp rpec ecto to al a l cual cu al rige rige igual igual revsón revsón que qu e en elacón elacón a a eta etario rio de a Supma Supma Coe Coe e Justcia (art 18 e la ley 15.750) 2 a ariuci d comtcia jurisdiccional a os fucioaios auxiliars La etermiaó etermiaó de cus cus son son os acts prs prsal ales es muabes muabes al Esado como trbnal y ara cuya aizaó aizaósos sos sujeos auxiia auxiia so so cometent cometentes, es, ene ene uga ya compnia que formula oasoes la ya a a ravés de ua abuó dircta de compnia avé e na dlgacin que aza e ula del órgao normalmene cometene
) ) As a modo de ejempo y omado imr témio a los fucionaios jráquiamt dndints dl ttla dl rgano jurisdiccional además de os gnrcos cool auenicaón comucaión y consevación e os eienes y otros comeios comeios que que s le asan: as 117y e la ey ocumet existenes" y e otros 5 a ly atuy dictamnt comtcia a los acuarios en el at 56 de paa ia as costs q que ue s deb debe e abonar en en e a .4 del smo Código paa solver si se debe rquerr la devolución e un eediente reirao reir ao r un teresdo) y en os oriaes y 3° el at de a ley 155 (aa notica a o esd las videncas y ara didr si se debe da pubicia exea a u epent n mi o ahvao); auy drtamnt drtamnt comtncia comtncia a os agacl agaclss en el oal de art 13 e a ey 155 paa solve s coesode efcua las aones que rtamte se le soicien y aa efectvizas) en el n 7 del a 481 del Cóigo Cv para itervei iterveirr e u oceso oceso e oblación y cosgnació cosgnació e e ar 38 de paa traba traba mb mbarg arg demu demue eblesign blesignand andod ode eositaro ositaroo o raba raba embrgos e céds oido al deudor del euao y en el a 5 del deto ley 9 9 de icuibe vigec vigecia ia paa paa azar azar is ision iones es en suacio suacio vcuaas vcuaas a arrieno arri enoss urbanos urbanos; ; y, también a modo de eemlo eemlo,, atribuy dictamt comcia a oos ncioarios depenientes de itua del órgo ursdicconal en el at 74 de (aa eja cietas constcias al momeno de alzarse acos ale aless esdro) esdro) A2 ro a y tamié atuy dicamnt comtncia a funcoarios gao u rárquicamt o so dndits dl tiuar d gao Así po eemplo o ace ecarano cometene a a autoria carcelaia (dependi (dependinte nte e Mnsieio el Ineio) con caácer caácer ger geraa-el el at 5 e e dretoe dretoey y 44 sob e régen régen de lusón lusón con con algnas algnas miicaoes nou noucd cdas as or algunas algunas ey eyque se esun esun al anla anla e pro pros so o pna pnay y aricu aricuar ar or os os ar que e i a biia de 91 y siguietes siguietes de nuevo nuevo como or eempo a qu alca sanoes or ms e diez días) Por oo lao e cuanto a la dgaci (al man d la dlgacón oros ógaos _"dgacn xta"xta"- u ya fu aalz aalzada ada n ocasión ocasión d stdiar stdiar las "rglas qu modifica la comtnca" soamee puede ser eectada a ucionaos dependentes e uar de órgano deegacón nea, debendo tenerse sente que sóo es admisibe dentro de os úntes estabecdos por ya esudia esudiao o a 1 el CG. y el at 11 del mismo Cóigo es dir aa actos que B
DRC DR C RS RSA A
normamente implquen sólo e cumpimento de algna de las funiones ndaras que veemos en a pate xa de esta oba (o qe excuiía en pme térmno "a pvindose peciamene algunos caos en en qe ea es es concetamen concetamene e satisfación") satisfación" ) pvindose admsbe, como el ar at 4181 de C.P (paa a eaizacón de un invenao) eñaa que en a páctica aneio a G y vigent todavía a a Resa quiás I!eñaa echa en maea pena (desde que aún no ha entado en vgenca e nevo CP.) era my común que os jeces delegaan en uncionarios e diigenciamento de pruebas (en patcua declaraciones de pares, tesigos, caos inspceciones, etc.; todo 10 cua paece a que mpora e eercicio de fnciones principaes y, por o tanto caamente indeegabes
3 Conseenas de a asena de esa eaión (noeenia. ese ema inalado ya e ag ago o camino qe debamos debamos tansitar A plantea ese paa detemina detemina como se ca e vínco vínco de egitimación pcesa debe recodase qe a egitimacón pocesa de os seos qe eaizan os acto pocesaes que corspnden a bunal adquier a tene un vnculo en los pme y el gndo, y que ee vnlo -cando e tiba es e Esado (paa e caso de s rbitro debe vere t supra alta de egiimac egiimación ión en la casa casa equ eque e a s s ve ve na desigación y na deeminacón de competncia De a que deban dsngse as cocuencias de la asenca de al desgnacón (o s ces tempoa o deinivo) por un lado y de a ata de compeenca po e oo A En ean a a aa de desiaón (o a ese eoa o deino) de seo oo ar de ógano o oo sie nionai segn e caso, odo paec ida qe ata de no e "equsto indspesabl paa a vaidez" a os qe efee e a de P y po tano povoa na admisibidad caiicable como nuidad iubsaable ( po afcación po convalidación) con a coencia de que los acto aliados po o ate es seto debeán r nevament ejetados
Noobstnte, No obstnte, debe tnese prnt ese espcto e desaroo qe a dotina adminisaivista ha ealiado ene nooto a pati de SAYAUZ de la teoría e nvesdra plausbe" y sus conscuencias (que vaidaan e acto cmpldo po o ante el fncionaio de hecho. Peo siendo os corpondientes desaoo de a msma n asunto no atado hasta la echa (y con poca apicación práctca), pace suciene dea pantado e ema
B) n ano a a aa de oeenia (de ógano o de nionao nadmisibiidad del ac reaizdo po qien es ttla de n ógano cmn (o, en su no es funonao omente po no haberlo esabecdo damene ey o no ir delegaión del ua del ógao, esá prncipalmente tada po o 13 dela ey 166, 56 5y 8 nmeral ¡del 1 e P, 1, 2 3 de ley 5.70, 3 dela numera 2 del del nuevo CP.P, 260 de la ey 1338 y igo de Prcedimiento Pena Milta (n todos los caos salvo el mo, ata de cmpnia de óanos qe inegra el Pe Jdicia, anqe tas glas pueden etendee po integación analógica al cao de ts ógaos rsdiccional del Estado aenos al Pode Jdal)
2
AANDO AAN DO AAL O O
6766 dl P.. tl idmisbilidd onfgub en Miens rg el rt 67 gee, un ulidd ("Sólo pocederá la nuidad no n oss casos casos sigunts, e cuato cua to a a forma: 1°) Si l Juez hbiese conocido co mifista icomptcia () ) más lmee l nomtv zás más ofs
) Si embgo pede señe qe l ompeei del h sido semp onsiderd omo prespues proes (y coemos a v más qu a stos preupst e a que el o 111 d G cuando mecoa usios ndisnsd ndisns d vaide); po lo tno (cluydo aqullos casos coos a ls que a y dispo ago dre) s usei og u ldd sbsnble ( r
racación por covldaón) Ua v declrado así el p dá nuevamne nica ae e órgano comtte (savo n l ca qu a conuaón dirán y sn uio del iro ostido pormplo poe! Trbn dAao n o d sgda umo en cu cu a que que o lo actuado qe decaró la ncomptencia ncomptencia sgda acia poda coidrars váido mda md a lo qu dpo ea ea 57 575 5 de G va suma suma 232 232 d d Auaio d Juriprdcia Urg d P 3/96) 3/96) II II Peo ay muchas xcepcios a a antcedt ga quda aparte los supesos de iompeteni po zn de me As quda i i a e se v proeso (por mplo un poceso vinculado a la matria de famiia tramita ant órgano con competecia para procesos viculados a a matra civil) slvo que se te de nompeen p entende e poesos vincldos l me pel o de flts peles
En efecto, si stos casos de icomptencia s platan en el marco d un procso odinario y quizs por itgacón a avés de la anaoga tambi n casos d pocsos eraodiaros) según el art 322 d a ley 1626 cofigua supuestos d nuidad pro qu qda sbaada si o s clamó antes d finalizada la audinca pliminar (y adms l órgo qu ra incompeten po sta azón vuelv e adante comptnte) Sgú sentcia del Tribunal d Apelacns en loCiv lo Civ d 6 umo y que e prncipio o comparimos poqu la ley e macado ua cpción al régime gnral qu o compred st aspcto cuado s dcla la icomptncia por aón d matria o actuado asta es momto dbra cosidae váido (Suma dl Anuaio d Juisprdeca" Rev rug de Dr Prcsal 3/1996) algua oportuidad se a ostido -y quizás sa corrcto corrcto que sta ega ega que que acabamos d considea pud tnde por integración aaógica a supueso d incompca po otas aos (e aó d a cuaa dl teritorio et) bUn ga mplmia a sco sablc quendo t de pceso yeste inompe po z de meú la y umral 1 dl 101 dl y 42 nm nmra ra dl de uvo - lo cd cdo o es totment totmentee nlo nlo 'uidd insbsble), peo ecuyéndose de es nuid to de pto y a pvidenis ue den exel pvsonJ cyo cto bsisá
sta qu ju come relva sobe s mantemi o vocació
DC RSL
En cuanto a la iompetenci del órgano en razón de la etapa (más on tmn "grado a la qe se vincula las acuaciones pocesaes, si ess a s vez se vinculan con el proceso pena s ars 4 y numal dl dl uvo lla ovoa la uldad d 10 atuado, "on xó d los autos de osmnto, osmnto, d as mdidas mdidas aguravas als als y ona onas s y d las dsons dsons las modan o han uyos fos sussá hasa qu Trbunal omn sulva sob su mannmito o voaió (a .2 d msmo ódgo d) Tam d osidars o saado el so de nompetencia por razón de L'tuo" (qu a rfr onamn a la nomna or volaón d las
rgas qu saln da omna n azón d íos moals o d la andad andad d abajo abajo d ada ógao ss ssma ma omuaado omuaado y o o o gos gos d lras dl alfabo; n ao l ar d a y 7 sab qu advda (dlarada a msma (d oio o a nsana d ar existe nulidad de lo actdo hasta ee momento qu qu osdar osdar adms adms y o o vádo sn uo d qu s s nula la avdad qu ugo d o s uda ala En el so prculr de proso pn dca nomptencia por razón de
o sgú l a dl nuvo ólo ud a vr r las s n su
rmra oma (n d das rtois sgun a la noiión d la m ma a ovdna ovdna d d Ju a qu qu nsida omtnt, s s no s a a bdo d oo gún ar 7 d P, y d d oiio la mra rvdna sa sob sob mddas nsroas o uars inompencia genera nulidad a parir del "momento en qe s aege su incompeecia" onoI sala ao 7 dl (ada d a r nuvo C o 0 qu s lana la duda d s la nudad s a d mom momo o o d mom momo o qu sda sda orl juq juqu us s nom nom undo mda nmna rzó d uo sgún a d a ly 7 ls ls auaos dn mi d oio al órgno mn aa tnd las e) Si se trat de incompetencia del órgno en rzn del territoro al qe se vinula e proceso db nrs rsn la gla sial qu rg al so uando s msmo rso s vnua a a maa a Dha rgla onda a 7
d C y afiada or l ar 4 dl nuvo , s la msma qu ré mos vso n rlaó a la noma o raón dl uo uando l rso s vula a la maa a: 10 actuado asta el momento es válido aunqe el Juzgado en defitiva sea declarado incompetente. mea adae o oo lado do s at de po vnculado a la mea (conteioso adaera) a competna por voón de aqra de ls os rgls que no a ls ravas a la "matea"matea- que denin la competena de los órgos órgos
(o a voaó d gas r rridas a a "a dl so so "rorio, uana t a los qu inun ss atuaons s, s, "las ataciones smries" cumplids ast que declre la nidd seá de todas fo válids (a d a y 8 g) amb n st lao, uado as aaons no s vnu a u so otado a la maa a o d falas nals y traten de una medida cautear
LENR LENR L L O
sociaa como igeca preima( ejemplo un mbrgo prvntivo prevo a un poceso ordiio) y e ógao rese iompeee por voacó e aer e as regas e eema l compee o aao seá váio sn sn prco
d q e jez dbrá rmt el expdn "o bn s qeido o no bin se ponga mfeso ncompetencia o porogbe a tibna qe s competene" at dmfeso d 3 de CG.) Fmnte, si se aa e proeso moioro ejevo e órgao es compeee por vioació e caiera e as regas e eermia a compeea tmbén o aao asa e momeo e e se ecae esa icompeeia será váo dbido dspn l jez e los aos psen l tib
comptn p l dcsó dcsó dl pso" pso" r. r. 39 del P)
Coraor e s exseca A E co a l esiaó ( natalmt vignc d a) d la dl órgo un o s ncuen prvto especam ómo cándo po n e e coió d d cooas ebemos ap a s respeco as mismas regs coespodn os csos d ncompetec bsolt d ógno o d d ncorio e s cso) B n cunto l ompeeca y preisamee sobre ié a coro a d lo xpsto prevm sut ue si peio e e ambié pee se pesa gtores e clsiv l Mnstro Públco), e maifieso po os ieesaos(es o gtorese sgún el t 13 d a y 0, e a! 133 n fne e G. el 6 dl y los ts 4 y 6 d nuvo , ea ebe ser cooaa e oio po e mismo ógo oposcó l laiva; laiva; xpesó xpesó u n geer
RO POAL
El ono de oficio (por mismo juez) s debe raiar ocasión de cada acto ocesa, savo qe tae de una icomptncia por azó de trritorio ( prcsos vicados a cetas maeias), cyo caso e cont o odr hacse de oo, o qu tate de u pso odario y se coroe a compt comptc ca a por aón d materia (qe soament s podrá conoar -de oico o a nsacias de os itrsados- ates de fin d a adicia eimia. El l e a posib inompnia asoua po os insadoss raizaá a momto de veics cda aco, pro s ta de co de a comtncia a icio de poces e demadado dbr denncia a comtnia n momeno de cotsta a demad demadaa a tavés d a opoición de una "excpió va" (ar de CG.1 o de ua excpción diaoia" (s se tas d una acció de nidad aada te e Tba Tba d o Cotencio Cotencioso soAdmistativo o d na na "xcep "xcepció ció" " en e cao de o moiorios, o d simpe defensa e os dems csos Si e ógano deuciado como comptnte etiende en a materia pna (art d d C C y ordia 10 de at. 2474 d uvo C a dncia deber fomars a avé d ua dmada cdent i a comtcia s ativa amete en esas ootuidads y por ts mdios odá r dnunciada por os itesdos (y réd q o ede eevase d oicio z) Cundo e cmbio tata de otoar a icompeta absota (y savo que se tate de a icomtenca or zón de maeria en cuyo cs sóo pede atease hasa a iaiación d a adiecia eiminar), ea d denca por s intes intesdos dos aqui momento y a rav rav de odos os us uss s que ooramente s vr (osició aació nuidad pea cascó, etc) Aú uado est tema se ratado e sta obra más ada a sudia o poce poceos os iciden iciden cospde cospde adeanta adeanta q muas ocone pna pna ondas d ompna dstintos óg uisdiccio Estas contdas eden ser aivas o osivas y s prsa espectivamete, si dos ueces se decaraon icomtnts y uo d os (o amo) id qu oto s comet, o s do eces decara competetes Para sociona a sió con caáctr gna odina d at 55 de a ey 1575 (contiedas et ógaos inegras d Pod Jdcia y riuna de o otencioso Admnistrativo) y os ats de GP (coiedas tr ógano itegat de ode udicia en ocesos vincados a matas o pnas) y (coedas e ógaos de a ustica Miit y ógaos itegates d od di� caI) y 4 (contiedas ente ógaos e rocess vincuados a a matra pa) de nuevo nuevo pr prvn vn que cuaqea cuaqea de os os tituars de esos óganos óganos (o o o itdos itdos icipaes de poceso) uede aea a contida a a uma Cor de sca, qee s a qe e deiva rsová cá comptt (aque debe tam q advts qu xist omas scas -a a eca de esta edición an vges contidas de comncia comncia co co a scia Mita y y e geea, para ara os cass d contidas ed n proceos vicado a a maea pea: ar 59 a 5 de ime C
AJARO AA O
225 Modccoes de e poceso
edo posble e l ttdd de óno (o el caácer de uncoaio, como po eemlo aguacl) se ode dte el cso de n poceso debería cosderarse qe coneuecias acaea ara el msmo poceso. En tal etdo uede eñalre que elo no tiee nga rascendenca artcla po cuano a ardad debea cotroare en oasió de cada uo de os acto del oceso; eo s pecio de aota qe e sujeto qe cesa como iula de cago e caso de trasados o ascens ascensos os (" (" aqellos caos en o cales se hbee hbee celebado celebado y conudo el el proceso po audcia) cotnúa sindo cosdado tta aa dicado d la sncia sos pcss a dl G) Oto Oto tnto oc ocee especto especto l l modfccón de competec del del ón óno o o d fnconao, aunqu db s s q q po po ga geneal n sos casos a a compc compca a de d e os óganos óganos s s maiene asta qe qe naice naice la l a tev tevenc ención ión del de l ógano ógano en l ocs concto concto ar ar.. 1 dl .G. y 1 del nevo P.)
3 Otos spectos de esttto de los setos e en os ctos coespodentes l tbnl Dedo de ldo el esttto de os btos (qe ya u consdado sua, terera secció 3) pseos pseos ho estdo del del esttto fncon de los los setos coespoden den l bnl cndo este es el Estdocon a e e elz los ctos e coespo advenca d qu o dico a coació db csaamt comlmnare co as nomas costconals y otas nomas egals q rgulan comendiedo también a stos stos) l sao d ls cioa púlicos gnal (así, sólo a v de ejempo, con l omas qu ga dcho a a ubilacón) A s vz, dent d os sjetos qe vamos a cosiderar debemos digu a los ncoaios q ocpan cagos cagos o dnd dndn n del de l Pe Jdicial, de lo cioaos q q ocuan cagos o dpendn d otros oderes de Estado o de Organismos Idendits Cosoddo tadconamete anazar el estauto ncional d los los últim ya al Dee Deeo o Costiucoa Costiucoa ya al Der Derc cho hoAdmnsativo, sa ocasió solamene digremos nero aencón a os pms (si pejcio de sñaar que los mnstros d Tbnal d lo Contncioso Adminsatvo teen estao nconal qe se g o los ats 1 a y 1 d la ley 552, que n o esencal e mt o t la ly 5.). Falmente, den de et dbm dstingui a l ua de l ón que ntgan e Pode dical Qee y minsos d o coa dpnds de elo A As, en ecó eces y mns de a Sprma Co d sica y dos d os Tunae Tunae de de elacoes elacoes debemos cosda s s desón, ovldd, ss deecos, ss debees ncoptbddes y pohcoes, s sspensó, s cese y s esposbldd Dde qe la descó e nmovdd de os ece ueon on cosdadas eceya ue a ata a lgtmació pcsa, o rmtmos a o eocs xpsado a spcto.
O PROSA
7
P l que eere a sus drcs cm uncinar, uncinar, debe debe destacase el e:h a la remueacón (gula e cuat a su mnt p el ato 8 e a ey 150; el 18 dereh a e tatad cn cnsieració (véa p empl el ria 1 e ar 18 e a ey el deec deec a ee cencas (ar 8 8 e e a ey e eaccó aa dereh a upa a a vivienda s ct a pecibi pr e ar 8 e la ey 6 e dereh pecibi una una cmpnació e ca de e e le pprcn pprcne e (segn páaf e e art art88 88 y at 8 e a ley cmpleme cmplementad ntads s p e e ato ato e a ey 6.0 el ar e a e la ley 66; y iamene e eh al asces ar. a ley ley 613 y el at 8 de la ey ) E cuat a u db surge aturalmente n pme p me lugar lugar e de deem deempe pea a a unció a e la ley ley 50) el de r en e luga de enga aient a sede del 6ga 6gan n at at 88 e a ley 1 e de ccuri iariamente a la See (at. de a ley cmplemenad c e art de la ley 66 y, nalmente, e de vgaca vgaca el cumplimien cumplimien de su eee eee p pate de s s ucia uciass que e e e epeen (art. e la ley 1 A eta nmas e agega pr la ey na seie e mpatibdad que cmpende la e empeñar multáeamete da a unó púbca ribuia, sav el pfera e la eseñaa pblica supe en maeria juíica (cn aut ización e la Supma Cte de Juscia, u hraa peaete, alv la cnexas c la uica (ats. 1 1 e a Cnsitución y e a ey ) y, p p tim, ejece ejece el cme cme " el ertri de eeecen su autia y urisdcó cn caácte penaene" (at el Cóig e Cme, ue liteamene pemría eeer el aún empe empea a -que hy ía puede fácmente l s cmerci a dusia, aún needad de ccui a a de de la emp empsasa- etc, e ss territs). territs). Cstcn y lae laey yaae L Cstcn aae a dch dch ta ta ua ua alg alga a p pes es espeíca A e dna e at e a Cstición phe a ls ues abenese e rmar pae e cmii cubes ptic, de sucrbi mafets de at, autz autza a el u ude de su nmb y,e geera geera, , ecutar cualuier cualuier act pbl pva pva e caácte plític, alv el v"
de la Csttució y el ar e la ey 1 phiben a Asimism, e a ls uec ueces es digr, eee tamitar asts udciae, tevenr, uera e su e cualquie m e ells, aunue sa sa de usdicció vuntaa, bigaión fcia e salv se aa e asnts rsaes e ucina e u cóyuge h y acndientes" iealmente iealmente esta phbicón plantea dua du a espe espe a eec eecic ici i e la la preón e abgad e caácte de ar para asuns exaudciaes; a cm repec al eercic e tras prfee urdicas itita de a de abgad Famete, e at de la ey 5 phie a ls uee "epesar "epesar y aú aú nnua u u uci espec e l asus que p ley s lamads a falla, fuea de las pruidades n que a ley pcal amte y "da í a cualquier aegació que que as paes teea pesa a nmbe nmbe pr uena de eas, ente acer e fma ta e a esableca en a eyes
AJARQ AJARQ AA AA OL
E eln a a upe y cee de lo juee el Dee vgene (en par°) or tcua ar. 0 de a ey 575 elee ue l pe pede dpee °) haae el jez) resado o la comisió de u deio; ) por aberse dcado setecia jdcia que e moga a ena de suseió; 3 por rsolució de la Surema Core de Justcia dicada como meida vetva o sancoaora en un pocedmeto dscilinaio y 4 Por licenca e el ercco de su fución (at. 0 de la ley 5750 A s ve e cese e prodce: 1" po abe nalzado el plazo de su designacón e e caso de osuees uees de pa cuato años) y de l miss de a Supema Core de usicia diez aos) ) o s emón (dpoer su ces) o are de la Srema Cote de usica "por raoes de mejor sevcio, en e caso de os jees de az y de os os uees ntenos 3° 3° o ennca o jblacón, que es a oma de euca) ) por enta a ejece u cago delaado compaibe con el eerccio de acepada ) a magsratura 5 or o r abe abe llegado llegado a lite lite deedad de edad 70 ao); 6 or habiaió sca o moal dearada po a Spema Core de Jsticia Ese esatuto fucoa especia de los jeces qe acabámos de eeñar se complementa con u régimen eseca de eponldd canto a a sponsabldad de os jueces (ya vmos e a ecera secció de ese capo la reonsabiidad de ribua, qe se debe ene en cueta ara meor comreder o que s idcaá) ues Deeo ha estabedo como rcpo la resonabldad de s ece por ss accioes u omisone como tulas de los repetvos ógaos Se taa de una ple sposabidad (cvi peal y admnstava o dscicon sus coresodees saoes aa), cada cua con No exisiedo ingú motivo sicetemee vido para exclur a los jeces de a rsposabldad ue tee los demás funconaios pblicos por la forma e ue deemean sus cometdos el fdameto de dica sosabidad es el mismo de la reonsabldad e geea de todo fnconaio S embargo ello no e así e tos os sstema jrdics o o meos con a etenó que teóicamete iene a sposabiidad de os ueces e el esro hay pases pases e los que soamente soamenteeie eie rspos rsposabii abiida dad d pea, pea, acotada a cet cet casos muy gaves ots dode soamene exse esosabldad cvl en caso de doo et) Veamos por s oe a esposabildad civil, la ena y a admisava lamada ambi "dsplnaa")
eponbldd d v v s ncta en prmer to a ravé de ls ats 23 a eponbld de a Costucóa Costucó a cuale s mite e forma expsa e at de a ey 5750 (y a et ete e e e a 0 de la ey 5524 paa l msos del Tba de lo Conecioso Adntaivo) g dicas normas el sado el bunal) epondeá objetvamete fnte al dao cauado or un mal deempeo de quiees lo repsenan es decir cpaene) de ueces (de acedo a oa iteracó de taes oas la
RCO ROEA
3
espsabldad del Estado no es obeva sio sujeiva, rquréndo por lo menos a exstenca de cupa lee de uez o smple smple fucona fuconao¡ o¡ y a su vez s uc (y l demás funconaros que ocasionalmne aa os acos correspondientes al Etdo como ibuna spondeán fn fnte te al Esado por lo ue estehue debdo debdo paga, paga, po soamente cuando ay actuado con doo o cupa gave. Queda sn emargo a duda frente a teo del art 6 de CG de s esa norma a modiicado e régmen exsente; por cuanto a ndcar los motvos po os cuaes os ueces son sponsabes ñala soamene es (demoas njustcadas en poveer proceder con doo o raude y sentenciar cometendo erro nexcusable) De se así el sistem sistemaa ser ser el el siguent siguente: e: esponsabid esponsab idad ad cvi cvi de os os jueces frente frente a sado que rpaó e peuico causado toda ve que haya esido doo o "aude" auque no magamos una actación audulena quen sea dolosa) y cuando aya exstdo cupa paera ue "gave" para adecua la epetacón a exo de art de la Constitucón) ue levó a una demoa inuscada en poveer o a sentenca comeendo ero excusae De esta manea e art 6 del del CG dejaa incons· tuonamente fuera de a responsabldad cvl de o jues aquelos casos en que e Estado eparó el daño causado po su actuación u omsión gavemente cupabe que no condujo a una demora jusifcada en provee ni a a comiión de un error e cusable en senencar Otra ierpeacón posbe de este art 6 del del CG. podra se la que dia que el msmo está drgdo solamene a deermina supuesos de sponsaildad admstratva dspiaa, dspiaa, de donde para nada cda sobre e régi régien en de respons responsab abid idad ad civil de lo ueces señalado al a l comien comieno o En otro ntido debe recordare que e poceso pevo a la eclamacón de esponsabdad cona los los jueces jueces,, lamado "antejuicio antejuicio de sponsa sponsabdad bdad"" (sido en su momento en el antguo "Códgo de Organacón de os Tribunaes Cives y de Hacenda"), ya no exse más en nuestr Dcho y ue, por ende la preensión con ta os ues puede ahoa panteare drectamente Debmos ambén señaar ue no conocems aunque uis s haya esido de ningún poceso ue Se haya ncado contra un ue paa acer valer su responsabdad cv¡ o cua pone de manifeso o una magnica acuacón de todos nuestos magistrados o un descremieno de l rea posibiidad de rponsabaos probaemene un poo de cada una de sas cos)
azano azano aoa a osablidad a aencontramo ue ela e la com de toda perona y en pacula de odo funcona funconaio io pico pico puado coec coecho ho conucón de terés persnal y pco etc savo en el cas pvso en e at de Códgo Pnal en el cua la accón tpa soamene puede ser cumpida po u jue ("omisón del ue competente en itervenr o terveción eardada ente a l de no competene en denunciar notica de comsón de un u n deito, y omsión omsión o eardo eardode un delto cuya esecia llegó a su conocmieno A derenca de o ue oure con rspeco a régmen de la rsponsabiidad cvil, ue podra esa miado por el art 26 de CGP la rsponsabidad penal no encuenra esas iacions, iacions, o cuano en cualquier cas e odna de ctado ar
30
ALEJANDRO ABA A BA OLIU OLIU
dica que los ueces son responsables e caso de"dolo", de"dolo", y ualquiea de os lícitos geeadorde geeador de sposabidad pena e os que poda ncri u juez a desemeñar ss uoes suone la exisecia de dolo. Coespode s señalar ue en e caso de os miisros de a Surema Corte de Justicia a comsó de ceos deltos (violació de la Cosució u otros detos gaves exesión a útima ue se sele epea como refeda a deltos co pevisioes de ena mínma de piecara coorme a a 3 de a Cosució odce no solamee a una sacón pa so ambé a s desiución a cuyo eecto se debe ama u uco polico co nevencó de as Cmaras de Reesnanes como epsenane de Esado en caácte de aco de dho ocso) y de nados como resenae del Esado e carcer de ibual Falmee segú e a. de la ey 7 en supuestos de deenció o ocesameo de jue debe dae inmedaa uea a a upema Corte de Justcia desde ue los ueces so suseddos en caso de roesamento y cesan como aes en caso de condena o certos deos (as y de la ley ) Puede ambién señalase qe ampoo teemos oticia de nigú poeso ue se aya niciado e Uugay para hace valer a esposablidad ena de los magisados magisados udcias.
Resa esuar as noas en as qe oa a oaba a saa (o spara) e os juees edo que ello e ecuenta en odos os casos omado arte de agua escra adminsava no ese motvo paa que o se ecuentren someidos a régime dplinaio como el que een os dems cioaos úblicos. No ob sae e e caso de os uncioaios ue se desemea como ueces la nsrmeació de tal égmen es patculamete delicada Y ello por cuano clmente clmente pued puede e llegae a avés del maneo maneo de esta rsonsblidad discplna discplnaa a a la violacón del ya sealado pincpio de ndeendenca de l msmos En la acuadad dco égmen se ecuea establedo po los as a de la ey 7, aue tambén se reeen al mismo el a del del c y algunas oas omas de es msmo Código como su a 3 Er ta couo nomavo encotramos e a de a ley que nos idica caes so los suuestos en los que inc e esosabldad dsciaia os magisados jdicales Luego os odnaes pmeo y segudo de at de de 3 de ese Código os saa algunos suesos coceos coceos de c, y el msmo ar 3 rosabidad dscinara y evenuamee cvil según vmos pcedeemente) ue ya s encontaban comredidos en las ormlacioes genécas de os odnaes 22 de a ey amene el odal terceo de rimeo y quinto de aque at a del del c esabece a causa de responsabildad e eecvamete se aade como ua novedad po no esta comendda e ellas ee a las ue esabee e a de la ley ¡ aa que en cea orma -y a dieencia de odas odas as as dems coadice e ciea orma la indeendenca de los es cosagrada por el a 2.
DEECO PRA
3
de G. (en este caso su máximo suero admnistraivo, la Suprema Coe de Jusica), ues permte sacioa disciplaiamee fuera e oda vía cusiva e la desón) cuao el erarca mxmo del Pe Jucia etea que e coteo jurído de una sntecia es ncoreco cuao existe o que paa la Supma Corte e Juscia es "u eror nexcusable) or el 3 de la ey 5750 modifiao o e a 34 e a ey 66, establee u plazo de caducda e esa resposa resposabia, bia, compuable a pa e los hechos que odan dar méo a la sacó ilnaa
A su urno, por el a 4 de a msma ey y ore art 3 el G se fjan las stas sancioes dscnarias aplicabes a os juees; y por el meo de el se ecomea a a Supema Coe de Justcia regamentar el rocedimieto (amnsativo) paa a mposción de a sancos naas (a rglamentació e ecuea actuamee esabeda or acoada 6, ublcaa e el Dao Ocial e 9 de eeo de 989) s rjuco de o cua os arts y 6esablecedesde ya los eursos adminstativos amisibles contra a esoucó de la Suema Corte de Justica (soamete revocacó, s eruco el proceso de anuacó e acto admiisaivo que uede luego icarse ate el Tibual de Coecoso Admsratvo) as como el pcedmeto que ebe seguir u ógao cuao conside que e iular e u ógao iero a ncudo e algua de las cauaes que geeran resosabidad scnara B asando aoa a cosiea e estauo oa e os onaos eenees e los ulaes e los ganos qe ega el oe Jal ee corarse ue su esacó y cee ya a sdo cosideao reviamete (a esia a egtimacó proesal), y señala ue en lo ems ho esauo es en geeal el msmo e oo uoao bo (aunue e su cas caso o ee tmb tee tee pree preen ne e a ibicó cosagraa o e art. 22 de a Cosucó, efeia a la amacón e asutos judcales). Emeo exse égme eseal aa e seeao e la Suea Coe eJsa/ e Jsa/ los los seeaos seeaos e los T Tbnales e elao elaoes/ es/ os aa aaos os auaos ajunos cho régme iee que ver o solamete co su ngreso, suspesió y cese, sno tambin con sus ereos, ebes, icompatbidaes y poibicoes (ats 23 y 6 a 9 de a ey 75, e geeal simares a os e los ueces
AARO AA O
2
RE ÍT N buna PRR N OO ata d aq jt a q atiby pn a idii.
UND iN FN Etao y bto
La afaió á ptan d d l al a dtg n l Etad gay y ái El p n eqi ay plitan l egd n aqll j a qin p tael la y (abia ai) p ad d a pat abtaj va) ay pn la jdón n po net 2. eto a lo ue e atiuye o o eet eeto o oe oeodiente odiente a tina tina de lo acto poceae y ujeto que ealiza lo acto oceae oeponente l tiua
fie a tbnae e abié i diig te a abyn l (pndn a tia d l at pae y l t ealza l at pal pnde a po. RR N TO O QU IUTN FT ORRONDINT TRIUN D O TO RO.
1. Conepto taa d aq t a l q aent ay ip la jidión p y a q n nia ipan pndnt a la jd d l at pal
DERO ROEA
313
Requsts e u sujet aa que se e ueda muta ls efects, cesdetes al tual, de ls acs cesales 1 Caacad aa que se le ueda muta s efects, cesdetes al tbua e ls acs cesales Cce
Es pu u b tener e sujo (ue enomnmos tbun uén s impun impun o o efectos, corresponents rbn, os cos prcss (normmne e os cos corsponientes propo tribun, como s sntencis, y u xise cuno s psentn cets crcuncs tínsecs su prson (físic o juc Cusacas que detea su exsteca
En nueso ctu cho postvo ss ccunstncis innscs conssen n e pson urc enomin so uuyo peron myor ereco Púbco; o bien p sr s cse bun ue s enom bit n prncr prncr éerhumano y no hb co, tene tene más vcinco os hrse en pno oce sus erechos civis, no se n fisc n scro e un tibun, saber ee y scibi, y no se e jz o memro e tbun n uén esté pnne cus o uién compe s conocmieno D ene os ricionmene enominos prcipios oncin os triunes, os enomnos prncpios e mprci e inpnenci son os u u pcismen pcismente te vn vn eisor sbece sbece ue ss cicstncs bn presene p tn cpc n suo Csecuecas de a auseca de esta caacdad
Trtánose e uno os nommente nomos prsupusos pceses (sn at e G qustos spnsbes e viz, cuuier cu uier cto procs cuyos eec eectos tos corespon coresponient ientes es run s impuen stos suetos cuno son incpce, será so irremeibmn nuo; y nui no se subsnb ni po convicón ni por tccón con conscunci e prucr ni e toos os ctos pocses postos pnines e msmo r 13 13 .GP Eo sin pjicio e posibi e u n cetos csos pue entnse ue re páo e t 0 e G mbién compen os ctos ue se rizn sn ue exst es cpci
314
R R U
4 Cal de su exsteca E cont sa capacia ebe ecuar n casó a raació tos ls acos qu coespnan a bunal o se rij a bua se que su ausnca cofgura ua ula isubsaab, n caso qu ua suón rbunal sté acaa pr al faa e capacia según l G lla b sr claaa "n cuaquer mmen e pocs. l a 17 l E coto b uase e ofc pr el ppio sue a que, com ibuna s rijn aa als acos P cot cotll també pue aizase p ls emás sujs pocs mplan para reevar e eco los mios pugavos crrspots
5 Mficacs a l pcs Ds qu la capacia aazaa ebe cnarse en ocasón e a ealzacón caa aco cuyos cuyos fc fctos tos pun a rbuna y pr n, qu a capaca ncapaca qua uca jaa n orma fiva para oo el pes, su moifcacón (po mp po vir capa u rbiro) uan el ranscus e msmo cae en sí e mpotnca De acueo a una posicón qu comaparmos, sta capacia s p sum smplemene, pr l que lo que s ella es cuesnaa lo que ebea pbae s su nexsea ota psió pra soser qu raános 0 .G) a solamte b a capaca e un hco nmal (ar 0 acretae en caso e qu aya sio cuesoaa y, po lo ao, pas a ntga bjo e la prueba
gmaci la causa Ccpt
una apu que ebe e e suj paa que se le puan mpua os cos, crspoens, al tba, os acos pocsals raao un pcs concrto, y que exs cua s psta ca ccusaca tnsca (y o rnca, cm a capaca a su soa
Cicsaca qu ma su xsca ccuntanca qu trma trma la estenca estenca la legtmacó legtmacón n en la causa causa ccuntanca que nos nos cupa omo ta egtmaión en a causa- s un vnculo vnculo nr l suet y l obo l ps cnco Segn e eplca eamene, raánse e abiaje ic vcuo nte e sujo y obo e pocso cco pu acr mucas frmas
ERCO OCESA
5 5
que conclyen conclyen con la la aceptadón aceptadón e árbitro; árbitro; y aán aánose ose el Estao urguayo el mismo na aomáticamente po a so exsencia e un aaje váamete paco po ls parte o e n artrje neceso impeto por ey. 223 Cosecuecas de la aseca de esa lemacó
ausenca e esta legmacón sá comprena en o cs ue ley, qe sgó crierios más guo para ientfca qtos suetivos e actvi actvia a pce, caca como como e e "competencia aouta" e rina (ars 13 e la ey 155 y 133 133 e .G.) lo que conuce a concli n a nlia insbsanae (ni por raficacón n por convalacón) e os aco ealiaos e alí que, en sno posvo, se puea fmar qe la egmación en a casa paa se iunal" e un reqisito e vaiez e oos o acos cuyos efecos se impuan a l bna 22 Coalo de su eseca
Ese contro ee reazarse en oasón e tos y caa uo e os actos procesae cyos eecos se mpuen al ibna. No ostant, s cao que s peba soo eeá eeuarse al alegarse esa legitimación pr prmea ve y qe ella s necesaa s se taa e aega legmción el Estao en canto en ete úlimo cso o ue e aima es nexenca e n heho (s alega la inexenca e arbitaje cvencional o necesaio), y, como toa ve ve que se aega tal tal cosa, cosa, asará con ue no se pee pee la e l echo, paa que e iuna o ga po iexsen exstenca -ue e neg el 225 odfcacoes duae el roceso
en a egmacón en la causa paa r triunal en un poeso con ceto puee vaia rant e áme e ese poeso, ello no ee pacular incencia sore e requisio en s mismoese qe e toas omas tal egmacón ebe conrolare en casión e caa acto concro cyos eeco la moiación enonces se impe a tru), salvo en cano a que si s alega la s eeá proae la nueva legtimacón en a casa. 3 os asecos del esauo de u sujeo los eecos, a ue se le muan los coresodenes a rual de los acos rocesaes
E etauo pcesa e riua comene o os ee-eees que se esumen en a uisiccón (incIuyenocano y como s puee y ee eercer y cmplr caa no e ellos)
ALJADO AA OLIU OLIU
3
ro como s áiss strá ddid myo pt d st or somnt o mimos mncon gnos d os msmos dn, n r orm, mrg d o stimn s sdin o con d ntr rmnrcn y rsposbidd d ribn no d is os tos osondn rib- tmén xist y s sd n signt scnscn- sno d d tib tib mismo) mismo) ATA CCI JT Q AIA O ACT CODIT A IA.
Ccep
fcvm m o cos oss tt d os sos fcv
imptn ri (s s sdo o árbt Cndo ibn s stdo sos sos so prim térmo os s (n stido mo, comnddo odos os ts d rgnos jsdios) tmbén pd sro ocsonmt oros fionos pcos járqim dpd dpdts tsd os srrio d m Cor dos d Jsti, cos, c) y ú gnos o dndints d os Reqsos e u sje e pe elz los cos coespees Tbl Cci pcesl Cocep
s pd db tnr sto os tos pross cospods trb y ist ndo s psnt cits rcsncis tss s so Ccuscis qe eei s exiseci
S s tr d ns o cos cospondins n rb rbit s cinsts dtm xis d s cidd son s s mims mims y y s so od sr sr ti ti árbitro), n o dbá ggrs sni d cidd noto (si xgis dn d inccdd) momno d ri os os os Si s t d is r os ctos corsondins stdo cndo omo tbn so), sos isitos án os mismos s ir p sr it d orspondint órgo isdicio (o n s
DRO PROA
37
ca para uncnai m la aenca de ncapacdad nra al mmen de realza l act pceale.
Coss d us d st pdd Trand Trand tambn eta capacdad de n de llamad pupe pupet t pceale (egún el a de de e rq ndipenabl ndipenabl de valde valde act pcea pcea que que et ue ue reaic reaicen en in dcha capacdad er ablta e irmedabemente n al nuldad n er banabe p cnvaldacón cnvaldacón n p aificación cn a cnecenca de prduc a nidad de td act prceale pterire dependiente del mim art 1 del del G) ll ambin n pejic de la pibilidad de qe en cet ca pdera entendee que a regla del pa nal del at del e ambn cmpende a ac que ealan ea capacidad
Cotlo d su st a capacdad debe cntrar en ocan de a reaizacón de cada act prceal imputable a bunal per pede er peta de manet en cualqe mmen de prce (a de de e) Ete cnl debe debe reaiza de fc el ppi jet al qe qe en nmb nmbre re de b bna nall e le die die eaia tae tae ac ac pe pe tambin tambin pede alae p dem je de pce empleand a eect medi mpgav (ecr qe crpndan egún a crcntanca paticlarmente de aced a a naaeza del act necea acediar ea capacidad alv qe e prduera preba en cntari
5 Modfos u l poso Puet qe eta capacdad debe cnlae en can de a ealacón de cada ac c eec e mpten a bal bal p ende ende qe la la capacidad capacidad incapacdad n qeda nnca jada en frma dentva paa d el prceo u mdcacón (pr eempl a deven demene n je in haber davía cead cm a carece en mma de mpranca
gtó pos Copo
a apid qe debe tener e e qe eaiza act pcae crpndiente al tbal en n proce cnct que exie cand e peena certa crcunancia etrínca a u perna
31 31
AEJANDRO ABA O
22.2. Cunsaa u a u xstca Se rata de un vínculo ene su pesona y e ibunal; vncuo que deenderá deenderá de i i e ibuna ibuna al que le muan os os efec efeco o de o aco aco ea un áb o el Eado.
2.2.2 Cuan l unal u á En ete cao y según nuest Derho, e víncuo olamente uede er de dendad enre ambo sujetos
2.2.2.2 Cuano l ua l a En ee cao e víncuo ene ambos sujeos soamene uede r de reeenacón ta reprenación adquee po los sueo conceos a ravés de un doble mecansmo: ) a deación ara ouar la uladad de ógano etaa con competencia jurdicconal (o, en u caso, a desgnacón como Íconaro públco a as ód del aneror), y ) a atbucón de competencia a ee órgano o a ese funcionario blco no uar de ógano). Taándose de sueto ulae de órgano debe en prme luga conideae u desgacón a avés de anl de cuae son lo ógano usdiccionae del Esado (comrndiendo la dicación de lo que interan y a lo ue no itegan itegan el Poder Judcial, Judcial, a oma oma en en que e crea crean n y uprimen, uprimen, aícomo el el ppio ppio de colegaldad), d de e o reu reuio ioaa que un sujeto sujeto ueda se degnado ttula de o dtto órgano udcconales de Esado incluyéndo e anáii del prnciio de tecnmo del procedimento de designacón y de apatamieno del ueo ueo deigado (comprendiendo (comprendiendo la dica designacón usensón y e ce) Aimimo, en relacón iempe a la oma en ue adueen a eentación de Eado eso sueto tituare de órganos debe considease en seudo luga la atbucón de comeencia juidiccona a os diveros óganos de Estado, aa lo cua ay que anazar que es la competenca juisdcconal ("conjuno ("conjuno de pe pe o eaa de de oce oce en os os que W órgano órgano de Esado debe inerven ara realzar o aco proeales que coonden al tibWal cuando ese e e propo Eado"), cua e el procedmento ara detemna detemna a compeenca compeenca de o dstinto dstinto órganos órganos y, y, iament iamente, e, cuale cuale on las reglas para deermnar a comeencia udicciona de cada órgano (ditinguiendo (ditinguiendo competencia competencia origal de evenua, y anazando anazando ara eabe eabe la rimera la gas que deean en que poeos debe intervenr cada
RCHO OCESAL
órgano atendieno a la case e inteado pincpal, maeia eapa, eritorio cuantía gupo e era e aabeo, peoo tempoal y voúmen e procesos a as que e vincuan as actacione poceales en la que eb iteven e ógano aí como a i exsó o no prvcón). Tratáose de oo funconaos púbico (no ya de os tuare e óganos jurisdiccionae) también debe anazae u egnacón (ncluyeno uisito, pocedimieno, uspensión y ce) y la aribucón de compeencia jurisccona a lo mismos (rectamene po a ey o a tav de eegación el tuar de un ógano usdicona) 223 Conseuenis e usec e es legiimó
Debe anotare en pme ugar ue en el cao e uene realian o acto corponietes al tribuna arbtal las concuenca de a ausencia de egitimacón pocea (por coincir nceaamene el sujeto que raliza o acos con el ujeo a uién e impuan) son las ya analizada al esudiar a ribuna abital consecuencia de falta de egtmacón e la causa e ribuna Cuando en cambio se tata e falta e egmación procal de quienes alizan os act coponiente a Eado como rbunal, deben euase e tema nguiendo por un ado la conecuecas e falta de gnacón o de la upenón o cese de quin fue deignao) del ueto paa upa a iuarda de ógano jusdiccona (o para er nconaro pbico en su caso) y a alta e comtencia e órgano o del fnconao púbco en u caso) por el oto La ausenca e egmación poceal ebida a aa de designación e sueto o a upensón o ce e uén fue sgnado) provoca una nulidad aboua e nubsanable (ni por po atcación ni por convalidacón) con a er concuencia e que o acto eaados po o ante dicho sueto ebeán er nuevamene ejeutao o o n pejuicio de pod pode e aplicar a estos casos a teo teoa a y u consecuencia) de lo que la octia aminitavsta a amado "la vidua plaube" (el uncionaro e hco) n cuanto a la auenca de legmación poceal deba a aa e competencia el ógano o el fnonario su caso) confgaría ambén un upuesto de nuad insubsanable ni po afcacón n po convaación) La consecuecia eá a necesad e azar nuevamene lo acto pocesaes ante el ógano compeene S embago la auencia e compeenci compeenciaa e 6rgano 6rgano no pova empre empre ea tma conuencia, desde que en ciertoscaso ciertos caso de ncompeencia por raón
319
3
AJADR AJADR B B
qu e se vila e e proce proceso so (oriao (oriao y qus exaornaio y de la materia a a que aú monoro) monoro) e ógano se vueve vueve compe compeen ente te (y no n o hay nulia nulia de o actuao) si a compeencia no se eaa antes e fiaizada a audenca prema. Por oa parte, si se ata e poceso vncuados a la mateia penal y la incompeencia es por raón de la mateia o e a eapa "grao) a la ue se vincula las actuaciones procesales en cuesón, aún cuano a nuda puee eclaarse eclaarse en cuauer cuauer momento momento no abarca abarca ciertosactos que sin embargo serán evisaos -para -para conirmalos conirmalos o revocarlos-po revocarlos- po e órgano competene) competene) Cuano a ncompetenca es po razón de voación a la eglas que establecen la competenca en razón e os peíodos empoaes o de a catidad e rabajo a los ue se vcula e poeso concreo (e "uo dce la ley a ieencia e o que en genea genea oo o atuao a asa sa el momeno en que se decare a icompetencia es válido (existen nomas con aga espeaia a respec respecto to para el poceso penal, penal, que en esos esos casos amén amén se etienen a caso casoss de ncompeenca en raón e etorio que se vicua vicua e pro)
pevé también nuestro Dereo que as actaciones sumaaes realiaas en pocesos vinculados a a maea aduanea asta e momeno en ue e declaa a ncompeencia son siempe vlias; que si se raa e ceas meias cauteares tamadas (anes de ue se decae decae la ncompetencia) ncompetencia) como meias prepaatoas ante un órgano competente competente po cualuie cualuie aón ellas sen ambén ambén válias y que si se ata ata de un proceso proceso moniorio eeuivo y el órgano es icompetene por cualquer razón, ambén er vido lo acuao asa el momento en que se eclae esa incompeenca (ebeno spone el jue eaao cometente ue e proceso se pase a órgano compeene)
24 Cnra e s esec espeto al cono de si el sujeto es o no e e ituar de órgano (o la clase de conaro de que se tate, en su caso), no se encuena esecialmente prevsto prevsto cóno, cuno cuno y po uén dee efectua efectuase se el conol, conol, or or lo ue ebemos aplca a su espeto as msmas reglas que veemos coresponen a los casos e ncompetenca absoluta el ógano (o de fncionaro en su caso) Respeto a a competencia absoua no prorogale) el órgano e con ro e ee eectua e ofico y también por los tesaos espeto a la ncompetencia relativa e conrol sóo se puee eectar a solctud e os teresados ue pueden por acuero proogar la competena) E contr de ofico se ee eaar en ocasón e cada acto pesa anque si se conoa la competeia por razn de maera y se rata de
DC ESA
poceso ordinao el msmo amente podá realzase hasta ue faie la audienca prear). E contro por los iereados se ralzaá o ellos a veificase cada aco, y s se ata de na demanda y a cla de roceso o admite e demandado deberá erpone una excepción preva ( opone una excepción en el monitoro oponer una excepcón datoia en el roceso anuaoo o una deensa en los demás casos; s se ata de un peso enal deerá laneae ua demanda icdental rene a a prmera ovdenca que tengan conimento Cuando se deeca po nteresados na competeca absolta, tambén se puede soicia e se decae la msma en oas oponidades (savo que se tae de a icompetenca po razón de maea no penal en el marco de proceso ordaro en cyo caso ello sólo se od ace asa e in de la audenca preliminar, empeando paa ello los recsos ue corsondan (reosicó apelacón, nldad enal casacón etc La deeinaón de cá es el órgano cometene, cando dos órganos entenden ue sn cometentes o que el compeene es e otro, se define a avs de na "contienda de comeencia" qe nonamene es esela esela po la Supa Supa Corte de Justicia
225 Modian dun po Como e cono de a legiimación ocesa debe efectarse en ocasón de cada aco procesa, las modiiaciones en la tituladad del órgano o en su compeencia qe se puedan rodci durane el oceso caecen en sí de moancia Debe si embargo enese ete ue a moicacón de a tladad de de órgano porascenso por ascenso del sujeo sujeo a oo órgano suerior o o simle rasado en cieros casos no modca su egtmacón para dica sentenca en os rsos en ámite art de CP) Igamente Igamente debe enerse enerse pes pesente ente ue ue c cand ando o nada nada idica a noma e modfica la ompeteciade ompetecia de ógano,ese ógano sin emago connua sendo compeene en os os en ámie (at 1 del C y 8 del nuevo
3 3
JNDO OI
3 Oos speos e esato e os seos ue eal los tos oesonees l tu Teneo eene q l eato o tro ya fe orao al ear e ato e tba, een ñaae eeaae el atto lo ee y lo eá onao lo q oaoalmne eeetan a Eao e e jo e a rón Dha ealae efe a gnacó, amola, ro b, omablae y roboe eón, ee y oala l eal y ataa o aa)
Indce ,
.
róg
5
rduccó ............ ............ . .... ...
9
PRIMRA PART: EL ROCSO
Capít pe: Pesenn . .. ... . ..
5
Caí segn: pensaen e Jsé ras .. . ... .. .
9
E c ccp d prc ... ..... ..... ...
2
2 E b bj d pr proc d dcc cc . . . .. .. .. .. .. .
L f fd dd d d d pr proc jur jurd dc ccc . .. .. .. .. .. ... ... .
m ... ....... ......... ..
24
Caí tee tee E E ensent e ane ane as e e nges . . .. .
El c ccp d d r r r rd d cc l .. .... ... .. .. ... ..
27
E t d r Jurdn ..........
31
fdd d oc Judcc . . . .
32
m ... ......... ...... .. ..
33
GUNDA ART AS ORMAS Q RAN RCHO RAL RGAY
Capít Capít rer: Cne Cnet t . .. . .. ..
7
Caí segn: Ls aaees . .. . . .. .
4
trduccó .......
4
Aá d dvr ccr .........
45
ru rum mn n d dd d . . . . . ... ...... .... .. . .. .
4
ucdd . . . ... ..
46
AJAND ABA ABA l l 23. La a aooma .. ... ..... ..... .. .. .
4
............. 2. La dad ...........
4
Rm . ... ....... ..... ......
0
aílo o: t fs Drco Pocal Ugy ..
.... ........ ...... . Pra scc Cocpo .
Sgda c Emaci cocpo y ai d cada
mio d Drcho Proa Uayo..........
6
......... .. .... .......... ....... . . .. . mraci .......
6
2 Cocpo y aii d cada mio dl Deco Poa rayo .........
2 o prodimio d craci d oma cocoal .....
7
pocdi dimi mi o o d cr craac c d oma oma a a . ............. 22. l poc
8
23. l pocdimo d craci d orma acoal .........
64
24 l pocdimo d caci d orma po o dio docraio ....................
6
2. E procdmio d crac d oa por a com .
6
26 o pocdio d craci d oa rlamara po Pod Ejvo, a prma Cor d ica, Tal d o Cocoo Admiraivo, la Co lcoal y l pmo la ... ..... .. .... ....... ... ...... ...... Ta Mila
6
2.7 E procmo d caci d oma por ria q iv l poco ............
7
2. E podimio d crac d oma po la pa d poco cocoo y or d poco voao .....
2
3. Pocdmo o o orma d Drcho Proca r rayo ... ... . ... .. ... . .. ...
7
l pocdimio d caci d orma al por mdio d o ia .. .... .. . .. . . ... ..
2
32 pocdo d crac d oma a avé d o pri pric cpi pio o ral .. .... .. . ... .... .. .. ... .
74
DO PA
32
3.3. El procdimiento de creacón de normas po decsons de las Asocacones profesonaes . . .
74
Resumen
Caíu Caíulo lo ua ua o: o: a nt ntg ga aó ón n Non Nonat atv vaa Proc csa sa . ......... . .........
8
PrImra són Concepo . . .. .. .
83
Las "a "ag ga as" s" o "v "vacíos íos" de De Deecho . .
83
2 as "launas ¡gicas" .... ....
85
as "l "lag agaas té técncas . . . . .
88
Sgunda sccón: as gas postvas uguaas que regulan la itegracón normatva procesal . . .
0
1 Indvidualzación de dhas dhas nomas .
90
2 Dvesos Dvesos pocedimentos pocedimentos de negacón. negacón. Relacones Relacones en en msmos msmos ..
9
Anáiss patcua de la tegacón a ravés de a anaogía
partua de nteacón a través de os pripos generals
3
5. Análss patcua de a integación a ravés de as docrunas
.... ..... más más ecbidas
95
Resumen . .. ... . ..
98
Caí Caít to o qn qnto: to: a nt ntr r a aó ón n c co o ro ros sa a ..............
0
ma són: Concepto.......
03
Sgna sccón: as regas postvas uguaas que regulan la
nepetacón del co Proesal. .
0 0
divdaización de dcas nomas ...........
05 05
Pocedimento de inepación e esua de elas ..
0
Resumen Resumen . . . ..
1
Caíto sxto os pncos Dro ocsa Urugayo .
Prra sccón Concepto . . . .
Sguna sccón: nálsis de los prnipios del Deco Presa
Uuayo . ... . ..
R RO O U
3
identcacón . . Su ide
1
2 Aáliss
1
21 El prcipio de igaldad
1
2.1. Conceo
1
21.2 Receció en el Deecho Procesal uruguayo
1 1
Fundam dameo de a a oció 213 Fun
1 1
2. Excecioes
20 2 0
22 E pncpo dsostvo
123
2.21 Concepo
123
222 Ree eó en e Dereo o Pro Proes esal urugua uruguayo yo
12
223 Fun Fundam dameto de de a a o oció
25
2.2 Ececiones
12
23 E incio de la edeemnacón de oden de oedmeno E nco de a fuete lega aa a redetemnació genea de ese orden El prcpio de la rgdez de oden esabedo E ncio de preusió preusión n .
2
2.3.1 Conceo
12
23 Rececó en e Decho Prcesal urugayo
131 13 1
233 Fudamento de las ocoes
3
23. Eepcoes
32
2. E pincio de oalismo El prcio de fuente lega ara a edeermnacón geera de las fomas E pinco de gdez Los princpos de oaldad y escradad
33
2 Cocepto
133
2.2. ecepón e el Deeco Pcesa uuguayo
13
2.3 Fdameno de la opión
3
2 Eepcones
136
25 El prpio de pubcdad
13
251. Conceto
37
22 Receció en el derco Poesa uguayo
13
DC PA 2 Fnaento de a ocn
18
2 xecoe
19
26 E rno de ea fé
11
26 Coneto
11
262 een e e Deeco rocea rugayo
12
26 F Fa ae eto to de a a oc ocn n
143
26 xeoe
143
1
2 Coneto
1
22 een e e Deeco Procea rgayo
14
2 Fnaeto de a on
1
2. . xeone
1
2. rn rn o o de eon eono oía ía e ea a ..
28 rn rn o o de oerod oerodad ad
1
281 Coneto
1
282 ecen e e Deeo Prea rgayo
1
28 Fnaeto de a ocn
18
xecoe e 28 xeco
een
aptlo pimo Rea eeale oe o eto temoalmee comeio e a oma roceale aya
6
Pimea ecci Coceto.
6 6
nora geeae geeae ue tln teoraee, ea ecc L nora o eo qe eá corendo e a nora roeae g ga aya ya .
16
Indvaa e dca nora
16
2 Aá e a ega coreoene
16
ee
16 16
apíto ocavo Rela eeale oe lo peo teioiamente compenddo e la oma roceale aya
11
38
AEARO AA O Pime en Copo
und en as omas q sablc, olm os spss q s omrddos las oms rocsas gyas
1
Ivlzc s oms
1
ss s gas cos cospo po ss
75
Rsm
77
RCR R: os SJS D ROSO
Cu e: Cone sccn
8
e sen Copo
8
eund ecn Sjos os q s mpa los os los acos ocsas y sos sos q los rlza
185
Copos
18
Rqsos d s sjos os os q q s mp mp s s os os d s s cos cos oss
186
.1 Copo....
186
ss
18
a ima os .. Cpacd d so pa q s fos acos pocsls
187
gm d so aa q s da m os c a osals so dmo: a gm la casa
88
qs qso oss d os os so soss q raz raz as as o os sl ls s
18
Coco
8 8
.. iss
Caid d so paa podr ralz aos pocss ccda posa
1 1
ERC OCESA
3
22 Liimción d suo p pod iz cos pocss n un u n poc pocs s d din ind do: o: l l lmc mción ión po poc cs s .. ......
1 1
Rlc Rlcion ion s sos os i isi sios os ........ .........
Tece secc: Sjo pincipls suos uxilis .......
4 4
. oncpos .. . ... .. . .... ... ..... ..... .. .... .. .. ....
1 1
2. Scs sic iccios .. ... . .. ... .. . .... .... .. ... .
1
Rsum sum ...... ...... ..... ........ ...
7
Capí Capíu ulo lo seg segu udo do El ul ul... ... . .. .. .. . ... ..... ..
20 20
ie secci ocpo ... ........
20 20
..... Segud secc sificció .....
20
sdos áios ... ....
20
2 Sos os os u s bun bun os fcos cospondi cospondis s l ibun ibunl l d os cos pocss, suos lin os cos pls dl iunl ............ .................... ........
20
Tee secc j l u s mp l os, cospondis n d os cos pss . . ..
2
1 . oncpos . . . . ... ...
2
2 Ruisios d d u sjo sjo p u pd impu impu os f fcos, co cospo spodi di s s l bul d los co coss p p s s ss .. ........
20
21 pcidd p pd imp lo f d iul, d los cos posls .... ........
2
2.1 2. 11 1 o ocpo . ... .. ..
2
2 2 2 2 i is sc cis isqe qe dm dmn n su xis xis nc nci i .. .. ..
210
2 onscncis d l usnci d s cpcidd
2
24 onlo d su xisnc xisnci i . .......
2
2.1. 2. 1.5 5 Modi Modifi fic cci cio os s du po po so so .. .....
2
2 có ó cus us . .. .. . . . ..... .....
22 ocp cpo o . . .. .. ..... ........... ....... . ...
2
222 isci dm s xisci .... ....
25
3
ALEJANDO ABA ABA OI OI 22 Coseuecias de auencia e esa leitmacó
2
.. ...... 224 Coralor de su exisea .......
28
225 Moficaciones durane el proeso
21
fecos s Oros aspos de de esauo de u sujo sujo a l qu s mpua los feco Oros corespoenes al ribuanl de los acos poesales
2
Cuaa seció: Sueos que alzan os acos corspons a Tbual . . . ... .... .... ..
221
1 Cocepo .......
22
paa u u pueda aza azarr os os aco orpond orpondenes enes 2 usios e u suo paa al iunal . .. .... ...
22 22
paca a pcesal. al . . ... ... .. . 2.1. Capac
22 22
2.11 Cocepo .......
22 22
212 Crcunsancias ue eerma su exisecia
224
21 Conseuecias de a ausncia sa capacida ..
2255 22
Conra ralo lorr e e su su ex exsnca . .. .. .. .. ... ... . 214 Con
2255 22
25 Moficacios durane el poeso ......
226 22 6
pocsal . ... .. ... ..... .. .. .. 22 Legimacin p
226 22 6
22 Cocepo .... ....
26 26
222 Crcusacia u deemia su exisencia .....
22 22
Cuando o l l i ia es es ár árbro . ...... .. . 2221 Cuand
22 22
Cuano o el b bu ual al s sa sao o .. . 2222 Cuan
22
A) psenacin el Esao como rinal ue iene ula aes es de os óa óao oss juri jurisd sdic icci cio oal ales es . . os os ul
2288 22
1 sigació los suje como uas e los ivesos raos juricconales ...
2288 22
a Los aos juisiccioaes del sado
2288 22
b Requs Requs para esiado ar l n gano jurisdcoaes del sado .
24 2 4
c Proc Proce edimie imie o o de la la esi esi na naccin in ..
24 24
d apa apaam amien ieno o sujo . ... ..... .... . . .
24 24
DEH PA
31
atibuón de ompetena juisdiconal a los deentes órganos de Estado . . . . . . .................
a Concepo de comp compt ten enci cia a juris jurisdi dicc ccio ionl nl . . ..........
b) Pdiieno pa dei la comtena jurisdiol de os distintos óganos ................... .
45
c) Regas Regas de disib disibuión uión de de ompeen ompeena a juisdi juisdiion iona a
4
1 ) Regas para detena a ompetencia oiginal de ada
órgano juisdiion
4 4
11 11)) Regas para detemina a ompeena eventua de os
rganos jurisdiccionaes (llamadas también "gas ue modifian a competenia)
B) epesenón de Esdo omo ibuna que evetulmen tienen os funionaios auxiias de ua de ógano juisdiccionl ........ .
7
1 La desigaión de os funionaios auxiiaes .
La aiución de ompetenia juisdiiona a los funonaios auxiiaes .
00
onseuencias de la ausena de esta egitimaión (inompetenia)
0
. onao de su eistenia
5 Modifiaiones duante e poeso
0
3 Otros aspetos del estatuo de los sujetos ue eaizan os actos corespondientes al tiua .... . ... .
3
R esumen
1