İDARE HUKUKU Özellikleri * Genç bir hukuk dalıdır
İdari Fonksiyonun Özellikleri
Kaynakları
* İdari işlemler ile yerine getirilir
* Anayasa, İdari Teamül ve Uygulama
* Üstün ve ayrıcalıklı yetkiler kullanılır
* Kanun, KHK, Tüzük, Yönetmelik
* Sürekli bir devlet fonksiyonudur
* Öğreti, Yargı İçtihatları
* Derleme edilmemiştir * Kamu yararı ön plandadır * Uyuşmazlıkları idari yargıda çözümlenir * İçtihatlara dayanır
İdari Kararların Özellikleri
İdari Sözleşme
* Tek yanlılık ve icrailik
Usulleri
* Hukuka uygunluk karinesi (belirti)
* Kapalı teklif * Açık artırma
* Yargısal Denetim * Pazarlık * Yarışma * İdare ve özel kişiler arasında eşitlik yoktur
İlkeleri * Açıklık * Serbest rekabet * En uygun bedelin bulunması * Sözleşme yapılacak kişide uygun kriterin aranması
1
İdarenin Bütünlüğü İlkesi
İdarenin Düzenleyici İşlemleri
1. Hiyerarşi: Ast-üst ilişkisi
1. Tüzük
2. İdari Vesayet: Merkezi idarenin yerinden yönetim kuruluşları üzerinde sahip olduğu denetim yetkisi
2. Yönetmelik
İdari Sözleşme Türleri 1. Mali İltizam: Mültezime belli bir ücret karşılığı belli bir hizmet gördürülmesi 2. Kamu İstikraz Sözleşmeleri: Devlet ve kamu tüzel kişileri tarafından tahvil, bono vs. ad altında halktan borç para alınması
* Başbakanlık, bakanlıklar, kamu tüzel kişileri -Görev alanlarını ilgilendiren kanun ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere, bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilirler
İdarenin Mal Edinme Yöntemleri 1. Kamulaştırma * Sadece özel mülkiyette bulunan taşınmaz mallar üzerinde uygulanabilir * Yetki devlet veya kamu tüzel kişilerine aittir * Sadece kamu yararı için yapılır
3. Kamu İmtiyaz Sözleşmeleri: Kamu hizmetinin bir özel kişi tarafından kurulması veya işletilmesi
-Yönetmelikle suç ve ceza konulamaz 4. Yer altı ve Yerüstü Servetlerine İlişkin Sözleşmeler
-Hiyerarşide genelge yönetmelikten sonra gelir
5. İdari Hizmet Sözleşmeleri -Yönetmeliklerin hepsi Resmi Gazete’de yayımlanmaz, hangilerinin Resmi Gazete’de yayımlanacağı kanunla belirlenir
* Kanunda belirtilen esaslara göre yapılır * Kamulaştırılacak malın karşılığı nakden ve peşin olarak ödenir -Tarım reformunu uygulanması -Enerji ve sulama projeleri -İskan projeleri -Yeni ormanların yetiştirilmesi -Kıyıların korunması amacıyla kamulaştırılan toprakların bedeli kanunla düzenlenir ve taksitle ödeme yapılabilir. * Taksit süresi 5 yılı aşamaz ve taksitler peşin ödenir NOT: Kamulaştırma bedel davalarına Asliye Hukuk Mahkemesi bakar
-Ülke genelindekilerin yargısal denetimi Danıştay, diğerlerinin ise yargısal denetimi genel görevli idari mahkemeler tarafından yapılır 3. Kanun Hükmünde Kararnameler
2. İstimval: Devlete olağanüstü durumlarda bazı malların mülkiyetini ya da kullanma hakkını; kazandıran mal edinme yolu 3. Geçici İşgal: Bir bayındırlık hizmetinin görülmesi sırasında özel mülkiyette bulunan taşınmaza idarece el konulması 2
İDARİ YAPILANMA A. Merkezden Yönetim İlkesi
1. Özellikleri * Hizmetler tek elden yürütülür * Yetki-sorumluluk merkezindir * Plan-program merkezde yapılır * Gelir-giderler merkezde toplanır
2. Yararları
3. Zararları
* Mali denetim kolaydır * Yönetimin güçlü olmasını sağlar * Hizmetler rasyonel bir biçimde yürütülür * Devlet yönetiminde birliği sağlar * Kamu görevlerinin yerel yönetimin etkisi altında kalmasını engeller * Hizmetlerin daha az harcamayla gerçekleşmesini sağlar
4. Yetki Genişliği İlkesi
* Yöresel gereksinimler göz ardı edilir * Bürokrasi ve kırtasiyecilik artar * Demokratik değildir
* Taşradaki amirin, merkeze danışmadan merkez adına karar alması, uygulaması * Yalnızca illerde uygulanır, valilere aittir
MERKEZİ İDARE
Başkent Teşkilatı - Cumhurbaşkanı - Bakanlar Kurulu - Bakanlıklar - Yardımcı Kuruluşlar ( Sayıştay, Yargıtay, Danıştay vs.)
Taşra Teşkilatı 1. İl Genel İdaresi - Vali - İl İdare Şube Başkanı - İl İdare Kurulu 2. İlçe İdaresi - Kaymakam - İlçe İdare Şube Başkanı - İlçe Kurulu 3. Bucak İdaresi - Bucak Müdürü - Bucak Meclisi - Bucak Komisyonu 3
1. İl Genel İdaresi * İl-ilçe kurulması, kaldırılması, adlarının değiştirilmesi kanunla olur * İl-ilçe sınırlarının değiştirilmesi İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı ortak kararname ile yapılır a. Vali * İçişleri Bakanı’nın önerisi, Bakanlar Kurulu’nun kararı, Cumhurbaşkanı’nın kararı ile atanan istisnai bir memurdur * Vali olabilmek için - TC vatandaşı olmak - En az ortaokul mezunu olmak - 65 yaşını aşmamış olmak gerekir * Hem devleti, hem hükümeti hem de tüm bakanlıkları temsil eder Görevleri * Adli ve askeri yerler hariç bütün devlet dairelerini denetler, olağanüstü durumlarda askeri kuvvetlerden yardım ister * Gelir kaynaklarının gelişmesini sağlamak için tedbirler alır * İldeki kamu görevlileri üzerinde hiyerarşi yetkisini, ilde bulunan kuruluşlar üzerinde idari vesayet yetkisini kullanır, genel emir çıkarabilir * Törenlere başkanlık eder, yabancı ülke temsilcilerini karşılar * İldeki kamu görevlilerinin yerlerini değiştirir, belirler, atamasını yapar * İl hakkında gerekli olduğunda ilgili bakanlıklara rapor verir b. İdare Şube Başkanları * Bakanlıkların ildeki teşkilatının başında bulunan kişilerdir c. İl İdare Kurulu * Vali ya da vali yardımcısı başkanlık eder * Valiye danışmanlık yapar, il idaresi konusunda valiye yardımcı olur
MERKEZİ İDARENİN TAŞRA TEŞKİLATI 2. İlçe İdaresi a. Kaymakam
3. Bucak İdaresi * Kasaba ve köylerden meydana gelen yönetim birimidir
* İçişleri Bakanlığı müdürler kurulunun önerisi, İçişleri Bakanı, Başbakan ve Cumhurbaşkanı’nın ortak kararnamesi ile atanır * Kaymakam olabilmek için - TC vatandaşı olmak - SBF, İİBF ya da Hukuk Fakültesi mezunu olmak - Kaymakamlık stajını ve kursunu başarı ile bitirmiş olmak - 29 yaşını aşmamış olmak gerekir
* Bucakların kurulması için İçişleri Bakanı’nın kararı ve Cumhurbaşkanı’nın onayı gerekir a. Bucak Müdürü * En az lise mezunu, bucak müdürlüğü kursunu bitirmiş kişiler arasından İçişleri Bakanı tarafından atanır, valinin emrine verilir b. Bucak Meclisi
* İlçede hükümeti temsil eder, valinin emirlerini yürütmekle görevlidir, genel emir çıkaramaz
* Seçimlik ve doğal üyelerden oluşur
* Yabancı devlet temsilcileri ile görüşemez
* Doktor, veteriner, başöğretmen doğal üyedir
* Olağanüstü durumlarda askeri kuvvetleri kullanma yetkisi yoktur
* Bucak sınırları içinde bulunan köy ihtiyar heyeti ve belediye meclisi tarafından seçilmiş kişilerden oluşur
b. İlçe İdare Şube Başkanları c. İlçe İdare Kurulu - Kaymakam - Tarım ve Köy İşleri Müdürü - Mal Müdürü - Yazı İşleri Müdürü - Sağlık Grup Başkanı’ndan oluşur
4
Yerinden Yönetim
1. Yararları
2. Zararları
* Bürokrasi ve kırtasiyecilik azalır * Hizmetler yöresel ihtiyaçlara göre yürütülür * Demokratik esaslara uygundur
* Ülke bütünlüğünü sarsabilir * Mali denetim zordur * Partizanca uygulamalara yol açabilir
MAHALLİ İDARELER (YERİNDEN İDARE) * Seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir * Yetkileri yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir * Seçimleri 5 yılda bir yapılır * Yargı yolu açıktır * Görevleri ile ilgili hakkında soruşturma açılan mahalli idare organları üyelerini İçişleri Bakanı geçici bir tedbir olarak kesin hükme kadar uzaklaştırabilir * Kendi aralarında Bakanlar Kurulu’nun izni ile birlik kurmaları, görevleri, yetkileri ve merkezi idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir * İl Özel İdaresi, Belediye, Büyükşehir Belediyesi ve Köy İdaresi’nden oluşur
5
1. İl Özel İdaresi a) Kuruluşu ve Görevleri * İl özel idarelerinin kuruluşu herhangi bir şekle bağlı değildir, ilin kurulmasına dair kanunla kurulur ve ilin kaldırılmasıyla tüzel kişiliği sona erer. * İl özel idaresi mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; a) Sağlık, tarım, sanayi ve ticaret; ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde, b) İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma, kültür, turizm, gençlik ve spor; orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri belediye sınırları dışında, yapmakla görevli ve yetkilidir. 1. Vali * Vali, il özel idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir
2. İl Genel Meclisi * İl özel idaresi yönetiminin karar organıdır * İlçeler adına seçilen üyelerden oluşur
* İl genel meclisi ve encümen kararlarını uygular
3. İl Daimi Encümeni * İl genel meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile, valinin her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur
* Görev süresi beş yıldır * Vali ilçe düzeyindeki il özel idare hizmetlerini kaymakam eliyle yürütebilir * Kaymakamlar il özel idare hizmetlerinin yürütülmesinden dolayı valiye karşı sorumludurlar * Vali, Mart ayı toplantısında bir önceki yıla ait faaliyet raporunu meclise sunar * Açıklamalar, meclis üye tam sayısının dörtte üç çoğunluğuyla yeterli görülmezse, meclis başkanı tarafından gereği yapılmak üzere İçişleri Bakanlığına gönderilir.
* İl genel meclisine, kendi üyeleri arasından seçilmiş meclis başkanı başkanlık eder * İl genel meclisi, kendi belirleyeceği bir ay dışında her ay toplanır. Kasım ayı toplantısı dönem başı toplantısıdır * Bütçe görüşmesine rastlayan toplantı süresi en çok yirmi gün, diğer toplantıların süresi en çok beş gündür * İl genel meclisinin kararları en geç beş gün içinde valiye gönderilmediği takdirde yürürlüğe girmez * İl genel bütçesini kabul eder * Yönetmelik çıkarır * İstikraz sözleşmesi yapar 6
* Valinin katılamadığı encümen toplantısına genel sekreter başkanlık eder * Bütçe ve kesin hesabı inceleyip il genel meclisine görüş bildirir * Kamulaştırma kararlarını alır ve uygular * Belediye sınırları dışındaki umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirler
2. Belediye İdaresi * Seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişilikleridir * İl ve ilçe merkezlerinde belediye kurulması zorunludur * Yeni iskân nedeniyle oluşturulan ve nüfusu 5.000 ve üzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde, İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararnameyle belediye kurulabilir * Bir beldenin adı, belediye meclisi üye tam sayısının en az dörtte üç çoğunluğunun kararı ve valinin görüşü üzerine İçişleri Bakanlığının onayı ile değiştirilir * Nüfusu 2.000'in altına düşen belediyeler, Danıştay’ın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı’nın önerisi üzerine müşterek kararname ile köye dönüştürülür a. Belediye Başkanı * Belediye idaresinin başı ve belediye tüzel kişiliğinin temsilcisidir * Görevinin devamı süresince siyasî partilerin yönetim ve denetim organlarında görev alamaz * Belediye teşkilâtının en üst amiri sıfatıyla, belediye teşkilâtını sevk ve idare eder * Belediyenin hak ve menfaatlerini korumakla görevlidir * Yöre halkı tarafından seçilir * Kendisine vekâlet etmek üzere, belediye meclisi üyeleri arasından birini başkan vekili olarak görevlendirir * Mazeretsiz ve kesintisiz olarak yirmi günden fazla görevini terk etmesi ve bu durumun mahallin mülkî idare amiri tarafından belirlenmesi, - Seçilme yeterliğini kaybetmesi, - Görevini sürdürmesine engel bir hastalık veya sakatlık durumunun yetkili sağlık kuruluşu raporuyla belgelenmesi, - Meclisin feshine neden olan eylem ve işlemlere katılması, Hâllerinden birinin meydana gelmesi durumunda İçişleri Bakanlığının başvurusu üzerine Danıştay kararıyla başkanlık sıfatı sona erer
b. Belediye Meclisi * Belediyenin karar organıdır * Yöre halkının nisbi temsil usulüyle 5 yıllığına seçtiği üyelerden oluşur * Seçim sonuçlarının ilânını takip eden beşinci gün belediye başkanının başkanlığında kendiliğinden toplanır * Bütçe ve kesin hesabı kabul eder
c. Belediye Encümeni * Belediye başkanının katılamadığı toplantılarda, belediye başkanının görevlendireceği başkan yardımcısı veya encümen üyesi, encümene başkanlık eder. * Umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirler * Stratejik plân ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip belediye meclisine görüş bildirir * Kamulaştırma kararlarını alır ve uygular
* Borçlanmaya karar verir * İmar plânlarını görüşür ve onaylar * Belediye tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul eder * Meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad verir * İmar programlarını görüşerek kabul eder * Kendisine kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmayı ihmal eder, ilgisi olmayan siyasî konularda karar alırsa, İçişleri Bakanlığının bildirimi üzerine Danıştay’ın kararı ile feshedilir.
7
* Kanunlarda öngörülen cezaları verir
3. Büyükşehir Belediyesi * Nüfusu 750.000'den fazla olan il belediyeleri, fizikî yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir * Büyükşehir Belediye Meclisi, Büyükşehir Belediye Encümeni, Büyükşehir Belediye Başkanı’ndan oluşur * Büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir * Büyükşehir belediye başkanı, ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre büyükşehir belediyesi sınırları içindeki seçmenler tarafından doğrudan seçilir * Belediye Kanunu’ndaki hükümler saklı kalmak kaydıyla büyükşehir belediye meclisinin feshine neden olan eylem ve işlemlere katılan büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediye başkanlarının görevlerine Danıştay kararıyla son verilir
4. Köy İdaresi * Nüfusu 2 000’in altındaki yerlere köy denmekte * Köy tüzel kişiliğinin organları, Köy derneği, ihtiyar meclisi ve muhtarıdır. Bunlardan muhtar yürütme organı, ihtiyar meclisi ve köy derneği danışma ve karar organlarıdır. a. Köy Muhtarı * Köy idaresinin başıdır
b. Köy Derneği * Köyde bulunan kadın, erkek bütün seçmenlerin oluşturduğu bir kuruldur
* Köy derneği tarafından seçilir * Muhtar seçiminde de siyasi partiler aday gösteremezler * Muhtarların görev süresi beş yıldır
* Köy derneği ile köylünün doğrudan yönetime katılması sağlanır
3. İhtiyar Meclisi * İki tür üyeden oluşur * Bunlardan bir kısmı "Seçilenler" diğeri "Doğal" üyelerdir * Seçilenler beş yıl için köy derneği tarafından seçilirler
* İsteğe bağlı işler, zorunlu hale köy derneği kararı ile gelir
* Genel yönetimin temsilcisi sıfatıyla da yasaları ve hükümet emirlerini halka duyurur
* Köy öğretmeni, köy imamı ihtiyar meclisinin "doğal" üyeleridir * Köy işlerini sıraya koyar; imece ve salmaya karar verir
* Köy içinde dirlik ve düzenliği sağlar * Genel yönetimle ilgili işlerin köyde uygulanmasına yardımcı olur * Muhtarın köy yararına olmayan kararını vali veya kaymakam bozabilir * Mülki amirler, muhtarların yerine karar alamazlar
* Köy muhtarının harcamalarını denetler; köy bütçesini kabul eder * Köyün zorunlu işlerini yapmayanlara, ya da paylarını ödemeyenlere para cezası verir.
8
Dosya adı: İDARE HUKUKU Dizin: D:\KPSS\anayasa (Renkli) Şablon: C:\Documents and Settings\acer pc\Application Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm Başlık: Konu: Yazar: user Anahtar Sözcük: Açıklamalar: Oluşturma Tarihi: 16.07.2008 18:57:00 Düzeltme Sayısı: 7 Son Kayıt: 26.08.2008 21:11:00 Son Kaydeden: user Düzenleme Süresi: 214 Dakika Son Yazdırma Tarihi: 26.08.2008 21:26:00 En Son Tüm Yazdırmada Sayfa Sayısı: 8 Sözcük Sayısı: 2.427(yaklaşık) Karakter Sayısı: 13.839(yaklaşık)
